Flandria. Special 2010 Flandria Special 2010
Verse groenten en fruit
Légumes et fruits frais
Fresh fruits and vegetables
Frisches Obst und Gemüse
Wokken Iedereen heeft iets met Flandria
Voorwoord Voorwoord - Preface
- Preface
Investeren in onderzoek is investeren in de toekomst
Investing in research is investing in the future
Zoals vele sectoren werd ook de Vlaamse tuinbouw in 2009 zwaar getroffen door de economische crisis. De voor export ongunstige wisselkoersen, de hogere producties door het groeizame weer en de wisselende kosten voor productiefactoren energie en arbeid, lagen aan de basis van een slechte prijsvorming en een sterk wisselende vraag. Ondanks deze moeilijke tijden bleef de Vlaamse tuinbouw in 2009 gezamenlijk in onderzoek investeren. Investering in onderzoek is immers een investering in de toekomst, teneinde de productie beter te wapenen tegen de stijgende concurrentiedruk en een unieke positie binnen het groente- en fruitlandschap te verdedigen en uit te bouwen.
Like many other sectors, Flemish horticulture too was hit hard by the economic crisis in 2008. The unfavourable exchange rate for exports, the higher production levels because of the genial weather and the varying costs of production factors such as energy and labour, were responsible for the poor pricing and a highly changeable demand. In spite of these difficult times, Flemish horticulture continued to invest collectively in research in 2009. For investing in research is investing in the future, in order to reinforce production against pressure from competition and to defend and expand a unique position in the fruit and vegetable landscape.
In de Flandria Special 2010 wordt een overzicht gegeven van de resultaten van het onderzoek dat aan de basis ligt van de segmentatie bij tomaat. In de loop der jaren werd dit onderzoek ook uitgebreid naar andere vruchtgroenten zoals komkommer, paprika en courgette. Naast de resultaten van dit onderzoek wordt een overzicht gegeven van het breed assortiment van Flandria-producten. Gestart in 1995 met tomaat en witloof als trekkers, telt de Flandria-familie ondertussen al meer dan vijftig producten. Naast onderzoek betekent ook innovatie een investering in de toekomst. Enkele jaren geleden werd gestart met een reeks innovatieve groenten. Elk met een specifieke doelgroep en markt, werden deze groenten verzameld onder de familienaam ‘Specialty Street, Innovations by Flandria’. Het aanbod is ondertussen dermate gegroeid in diversiteit dat Specialty Street een mooie plaats op de markt heeft veroverd. Een overzicht van de belangrijkste innovaties vindt u in deze Flandria Special. In een laatste deel wordt ingegaan op resultaten van meer economisch gericht onderzoek. Doel van dit onderzoek is de positie en het imago van Flandria in binnen- en buitenland te bepalen en waar nodig bij te sturen. Het is duidelijk dat onderzoek slechts kan slagen dankzij de doorgedreven samenwerking tussen de proefcentra, de Vlaamse overheid en de productie verzameld binnen LAVA. De optimale mix van wetenschap en productie leidt tot een uitwisseling van ideeën, vragen en suggesties en zorgt voor een optimale doorstroming van de bereikte resultaten. Er rest mij iedereen die bijdroeg aan het welslagen van het onderzoek van harte te bedanken. Hun inspanningen hebben immers bijgedragen tot de unieke toppositie die de Flandria-producten innemen in de AGF-wereld. Maarten De Moor Directeur LAVA
Flandria Special 2010 provides an overview of the result of the research that lies at the basis of tomato segmentation. This research has through the years been expanded to other vegetables, such as cucumbers, bell peppers and courgettes. In addition to the results of this research, an overview of the wide range of Flandria products is provided. Started in 1995 with tomatoes and Belgian endives as the leading products, the Flandria family now cultivates more than fifty products. Alongside research, innovation too entails investing in the future. A series of innovative vegetables was launched a few years ago. Geared to a specific target group and market each, these vegetables were collected under the family name ‘Specialty Street, Innovations by Flandria’. The offer has expanded to such an extent since in terms of diversity, that Specialty Street has carved out a fine place on the market. The most important innovations are covered in this Flandria Special. A last section focuses on the results of more economically-oriented research. The purpose of this research is to determine the position and image of Flandria at home and abroad and to adapt it as and where necessary. Research can evidently succeed only thanks to the enthusiastic cooperation by and between research centres, the Flemish government and the production collected within LAVA. The optimal mix of science and production leads to an exchange of ideas, questions and suggestions and ensures optimal circulation of the results obtained. In closing, I should like to thank from the bottom of my heart everyone who contributed to the success of the research study. For their efforts have contributed to the unique top position that Flandria products occupy in the fruit and vegetable world. Maarten De Moor Director LAVA
Flandria Special 2010
3
Introduction Introduction - Vorwort
4
- Vorwort
Investir dans la recherche, c’est investir dans l’avenir
Investieren in Forschung ist Investieren in die Zukunft
À l’instar de nombreux secteurs, en 2009, la culture maraîchère flamande a lourdement subi les effets de la crise économique. Les taux de change défavorables aux exportations, des volumes de production accrus suite à des conditions climatiques favorables et les fluctuations des coûts des facteurs de production que sont l’énergie et la main d’œuvre se sont associés pour influencer négativement les prix et faire fluctuer fortement la demande. Pourtant, malgré cette année 2009 difficile, la culture maraîchère flamande dans son ensemble continue d’investir dans la recherche. Nous sommes en effet persuadés qu’investir dans la recherche c’est aussi investir dans l’avenir afin de mieux protéger la production contre la pression croissante de la concurrence, tout en défendant et en développant une position unique dans le paysage des fruits et légumes.
Wie viele Sektoren wurde auch der flämische Gartenbau im Jahr 2009 schwer durch die Wirtschaftskrise getroffen. Die für Exporte ungünstigen Wechselkurse, die höheren Produktionen durch das wachstumsfördernde Wetter und die wechselnden Kosten für die Produktionsfaktoren Energie und Arbeit führten zu einer schlechten Preisbildung und einer stark schwankenden Nachfrage. Trotz dieser schwierigen Zeiten investierte der flämischen Gartenbau auch 2009 gemeinsam in die Forschung. Investitionen in Forschung sind nämlich Investitionen in die Zukunft, um die Produktion besser gegen den steigenden Konkurrenzdruck zu wappnen und eine einzigartige Position in der Obst- und Gemüselandschaft zu verteidigen und auszubauen.
Dans le Flandria Special 2010, nous vous donnons un aperçu des résultats de l’enquête utilisée comme base pour la segmentation des tomates. Au fil des ans, cette enquête a été étendue à d’autres légumes fruits tels que le concombre, le poivron et la courgette. Outre les résultats de cette enquête, nous vous présentons un aperçu du vaste assortiment de produits Flandria. La famille Flandria, qui a commencé en 1995 avec la tomate et l’endive comme fers de lance, s’est à présent développée jusqu’à compter plus de cinquante variétés. L’innovation comme la recherche, constituent un investissement pour l’avenir. Il y a quelques années, nous avons lancé une série de légumes novateurs, chacun avec son groupe cible et son marché spécifique. Nous les avons rassemblés sous le nom de famille ‘Specialty Street, Innovations by Flandria’. Depuis lors, l’offre s’est à ce point étoffée et diversifiée que Specialty Street s’est taillé une place de choix sur le marché. Nous vous proposons dans ce Flandria Special un aperçu des principales innovations du label Flandria. Dans la dernière partie, nous examinerons les résultats dans une perspective plus largement économique. L’objectif de cette enquête est de déterminer la position et l’image de Flandria dans le pays et à l’étranger et, lorsque cela s’avère nécessaire, de procéder aux adaptations qui s’imposent.
Im Flandria Special 2010 bringen wir eine Übersicht über die Ergebnisse der Forschungsarbeiten, die die Grundlage der Segmentierung bei Tomaten bilden. Im Laufe der Jahre wurde diese Forschung auch auf anderes Fruchtgemüse wie Gurken, Paprika und Zucchini ausgedehnt. Neben den Ergebnissen dieser Forschung erhalten Sie auch eine Übersicht über das breite Sortiment von Flandria-Produkten. Seit 1995 mit Tomate und Chicorée als Zugpferden begonnen wurde, ist die Flandria-Familie inzwischen auf mehr als fünfzig Produkte angewachsen. Neben Forschung ist auch Innovation eine Investition in die Zukunft. Vor einigen Jahren begann man mit einer Reihe innovativer Gemüsesorten. Diese Gemüsesorten richten sich jeweils an spezifische Zielgruppen und Märkte und wurden unter dem Familiennamen „Specialty Street, Innovations by Flandria“ vorgestellt. Das Angebot ist inzwischen so vielfältig geworden, dass Specialty Street einen schönen Platz auf dem Markt erobert hat. Eine Übersicht über die wichtigsten Innovationen finden Sie in diesem Flandria Special. In einem letzten Teil gehen wir auf Ergebnisse einer eher ökonomisch ausgerichteten Forschung ein. Ziel dieser Forschung ist es, die Position und das Image von Flandria im In- und Ausland zu bestimmen und bei Bedarf anzupassen.
Il est clair que la recherche ne peut réussir que grâce à une collaboration étendue entre les centres expérimentaux, les autorités flamandes et la production rassemblée au sein de LAVA. Le mélange optimal de la science et de la production donne lieu à un échange d’idées, de questions et de suggestions, tout en assurant une diffusion optimale des résultats obtenus.
Es ist klar, dass Forschung nur dank der intensiven Zusammenarbeit zwischen den Versuchsanstalten, den flämischen Behörden und der in LAVA versammelten Produktion erfolgreich sein kann. Der optimale Mix von Wissenschaft und Produktion führt zu einem Austausch von Ideen, Fragen und Anregungen und sorgt für eine optimale Weitergabe der erreichten Ergebnisse.
Il ne me reste plus qu’à remercier de tout cœur toutes les personnes qui ont contribué aux résultats de la recherche. Leurs efforts ont en effet contribué à placer les produits Flandria en tête dans le monde des fruits et légumes.
Abschließend möchte ich mich bei allen herzlich bedanken, die zum Erfolg der Forschung beigetragen haben. Ihre Anstrengungen haben schließlich zur einmaligen Spitzenposition beigetragen, die die Flandria-Produkte in der Obst- und Gemüsewelt einnehmen.
Maarten De Moor Directeur LAVA
Maarten De Moor Direktor LAVA
Inhoud Inhoud Colofon Logistieke en Administratieve Veilingassociatie cv (LAVA), Leuven Ilse Ceulemans Raf De Blaiser Maarten De Moor Proefcentrum Hoogstraten vzw, Meerle Christien Sauviller Liesbeth Van Gastel Proefstation voor de Groenteteelt vzw, Sint-Katelijne-Waver Els Berckmoes Luc De Rooster Liesbet Van Herck Elise Vandewoestijne Lieve Wittemans Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw, Kruishoutem Saskia Buysens Nathalie Cap Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingsentrum voor Land- en Tuinbouw, Rumbeke-Beitem Luc Vanparys Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten vzw, Heverlee Els Bobelyn Bart Nicolaï Bert Verlinden BIOSYST-MeBioS Katholieke Universiteit Leuven Maarten Hertog Bart Nicolaï Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM), Brussel Paul Coenen (VLAM Keulen) Freddy Dutoit (VLAM Parijs) Proeftuinnieuws vzw Veerle Neefs Lay-out Studio GP, Boerenbond Basiel Dehasselair Diestsevest 40 3000 Leuven Druk Geers Offset nv Eekhoutdriesstraat 6 9041 Oostakker Verantwoordelijke uitgever Maarten De Moor
Logistieke en Administratieve Veilingassociatie cv Leuvensesteenweg 130A B-3191 Boortmeerbeek Tel. +32(0)15 50 42 50 Fax +32(0)15 50 42 60
[email protected] www.lava.be
Voorwoord
3
Flandria-groenten en -fruit – een merk met inhoud en ruim assortiment
6
Doorteelt losse tomaten en trostomaten
10
Paprika
16
Groene courgette
20
Alternatieve courgette
22
Tomatensegmentatie 2010
24
Komkommer
26
Specialty Street – Innovations by Flandria
28
Resistenties
32
Ontwikkeling van een beslissingsondersteunend instrument voor de segmentatie van tomatenrassen
34
Flandria geniet grote naambekendheid bij Franse AGF-handel
38
Flandria is bekendste groente- en fruitmerk bij Duitse AGF-handel
40
Naambekendheid Flandria bij Belgische consument stijgt jaar na jaar
42
Stabiel verbruik van groenten en fruit in België
44
LAVA-veilingen en onderzoekscentra
46
Overname of vermeerdering van artikels uit deze uitgave is enkel toegestaan mits schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.
Flandria Special 2010
5
Flandria-producten Flandria-groenten en -fruit – een merk met inhoud en ruim assortiment Toen de Belgische groenteveilingen in 1995 beslisten om een merk te introduceren voor groenten en fruit, had men wellicht niet durven voorspellen dat dit vijftien jaar later zou zijn uitgegroeid tot een van de grootste merken in groenten en fruit in Europa. Ondanks de vrij bescheiden productie (nauwelijks 3% van de Europese), maar dankzij een doorgedreven samenwerking was het mogelijk dat te realiseren. Buitenlandse collega’s lieten zich al meermaals ontvallen dat dit een situatie is waar zij alleen maar van kunnen dromen. Hierna wordt kort toegelicht waar de gevolgde lastenboeken de meeste aandacht aan besteden. Tot slot wordt een overzicht gegeven van de beschikbare volumes van de belangrijkste producten. Oorspronkelijk: specifiek Flandrialastenboek per teelt Bij aanvang werd voor elk Flandria-product een specifiek lastenboek geschreven. Hierin werd dan gedetailleerd beschreven welke vereisten er waren op vlak van bemesting, gewasbescherming, inzet van biologische middelen… Telkens een nieuw product zich aandiende, werden deze vereisten opnieuw opgemaakt. Een groot aantal teelten bleek echter erg gelijklopend, waardoor de lastenboeken van een aantal vergelijkbare teelten niet sterk van mekaar verschilden. Daarnaast kregen de telers ook te maken met lastenboeken van buitenaf, zoals GlobalGAP –toen nog EurepgGAP– en Q&S (Qualität und Sicherheit). Daarenboven werd door de overheid de ‘Sectorgids voor de Primaire Plantaardige Productie’ gevalideerd, met alle relevante wetgeving. En deze sectorgids vormt dan weer de basis van de IKKB Standaard. Door al deze evoluties dreigden de Flandria-telers het noorden kwijt te raken in een kluwen van eigen en externe lastenboeken die door overheid en afnemers werden opgelegd. Gelukkig bestaat er ook veel gelijkenis wat betreft de inhoud van deze
lastenboeken, zodat de oplossing voor de hand lag door het accepteren van een aantal bestaande standaarden.
Flandria evolueert en accepteert een aantal lastenboeken Afstappen van een eigen lastenboek en het aanvaarden van een aantal externe lastenboeken leek uiteindelijk de beste oplossing. Het vooropgestelde doel was ook duidelijk: voldoen aan de relevante wetgeving die verband houdt met primaire productie en maximaal voldoen aan de eisen van de handel. De basis voor de productievoorwaarden voor de Flandria-telers wordt gevormd door de ‘Sectorgids voor de Primaire Plantaardige Productie’ (G 012). Daardoor wordt tegemoetgekomen aan de wetgeving die gebaseerd is op Europese regelgeving, met name de ‘General Food Law’. Bijkomend voordeel voor de teler is dat het bezit van een certificaat voor deze gids leidt tot een bonus voor de jaarlijkse bijdrage aan het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) en een verminderde kans op controle vanuit deze overheid. Daarnaast dienen Flandria-telers in het bezit te zijn
van minimaal één van de volgende certificaten: - IKKB Standaard: de scoop van deze standaard is een stuk ruimer dan alleen groenten en fruit en kan bijgevolg het nationale lastenboek voor primaire plantaardige productie worden genoemd. Niet alleen groenten en fruit maken hier deel van uit, maar bijvoorbeeld ook aardappelen, groenten met bestemming verdere verwerking, granen, hop… Belangrijk voordeel van deze standaard is dat er een wederzijdse erkenning werd bekomen met Q&S (Qualität und Sicherheit), welke voor de Duitse grootwarenhuizen een sterke meerwaarde betekent. Meer info op www.vegaplan.be en op www.q-s.de. - GlobalGAP: een internationale standaard die oorspronkelijk door de Europese grootwarenhuizen werd geschreven, maar intussen is uitgegroeid tot een wereldwijd en ruim geaccepteerd lastenboek, met vertegenwoordiging vanuit productie en retailers. Meer info op www.globalgap.org. - Specifiek voor de appel- en perenproducenten wordt ook het wettelijk vastgelegde lastenboek voor ‘de geïntegreerde productie van pitfruit’ aanvaard. - Ook biotelers worden aanvaard bij Flandria! In de verschillende lastenboeken worden een hele resem controlepunten opgenomen die betrekking hebben op goede agrarische praktijken, milieubewuste teelt, geïntegreerde productiemethoden… We sommen de belangrijkste maatregelen op en lichten ze toe.
Registratie en interne inspectie Belangrijke gegevens over de landbouwpraktijk moeten worden geregistreerd en bewaard.
Perceelsgeschiedenis en -beheer Dit is bedoeld om te waarborgen dat het land, de gebouwen en andere faciliteiten die deel uitmaken van het bedrijf op een passende wijze worden beheerd, zodat een veilige productie van voedsel en bescherming van het milieu wordt gewaarborgd.
Gezondheid, veiligheid en welzijn van de medewerkers De mens staat centraal bij een veilige en efficiënte exploitatie van elk agrarisch bedrijf. Dit hoofdstuk is bedoeld om te garanderen dat veilig wordt gewerkt en dat alle medewerkers begrip hebben van en competent zijn voor de door hen uit te voeren taken, voorzien van geschikt(e) gereedschap/uitrusting om veilig te kunnen werken. En om te garanderen dat in geval van ongelukken, tijdige en passende assistentie kan worden verkregen/geboden.
6
Tabel 1 - Overzicht van de belangrijkste Flandria-producten Producten (produits – products – Produkten)
Aanvoer op jaarbasis(1) in kg of stuks (Supply in 2008 – L’ offre en 2008 – Anlieferung 2008)
Tomaten – tomatoes – tomates – Tomaten 120.000.000 kg Trostomaten – cluster tomatoes – Tomates en grappes – Rispentomaten 90.000.000 kg Witloof – Belgian endives – endives – Chicorée 55.000.000 kg Paprika – bell peppers – poivron – Paprika 22.000.000 kg Komkommer – cucumber – concombre – Gurke 70.000.000 stuks Aubergine – aubergine – aubergine – Aubergine 6.000.000 kg Courgette – courgette – courgette – Zucchini 30.000.000 stuks Snijboon – French beans – haricots à rames – Schnittbohnen 300.000 kg Bloemkool – cauliflower – choux–fleur – Blumenkohl 12.000.000 stuks Broccoli – broccoli – brocoli – Brokkoli 4.000.000 kg Kropsla serre – lettuce glashouse – laitue pommée de serre – Kopfsalat Gewächshaus 140.000.000 stuks Primeuraardappelen – Early potatoes – Pommes de terre primeur – Frühkartoffelen 4.000.000 kg Champignons – Mushrooms – Champignons – Champignons 15.000.000 kg Asperge – Asparagus – Asperges – Spargel 1.300.000 kg Kropsla vollegrond – Open-field lettuce – Laitue pommée de plein terre – Freiland-Kopfsalat 2.000.000 stuks Prei – Leek – Poireaux – Lauch 75.000.000 kg/bussels Oesterzwammen – Oyster mushrooms – Pleurotes – Austernpilze 250.000 kg Veldsla – Lamb’s lettuce – Mâche – Feldsalat 3.000.000 kg Eikenbladsla – Oak leaf lettuce – Laitue feuille de chêne – Eichenblattsalat 10.000.000 stuks Lollo rossa 7.000.000 stuks Lollo bionda 10.000.000 stuks Rodekool – Red cabbage – Chou rouge – Rotkohl 2.500.000 stuks Witte kool – White cabbage – Chou blanc – weißkohll 5.000.000 kg Savooikool – Savoy cabbage – Chou de savoie – Wirsing 4.000.000 stuks Knolselder – Celeriac – Céleri rave – Knollensellerie 5.000.000 stuks Spruiten – Brussels sprouts – Choux de Bruxelles – Rosenkohl 3.000.000 kg Wortelen – Carrots – Carottes – Karotten 2.000.000 bussels Ijsbergsla – Iceberg lettuce – Laitue iceberg – Eissalat 2.000.000 stuks Knolvenkel – Fennel – Fenouil – Fenchel 2.000.000 stuks Bonen – Beans – Haricots – Bohnen 500.000 kg Bleekselder – Celery – Céleri blanc – Staudensellerie 1.500.000 stuks Groene selder – Green celery – Céleri vert – Grüne Sellerie 8.000.000 stuks Schorseneer – black salsify – Scorsonère – Schwarzwurzel 300.000 kg Krulandijvie – curled endive – Chicorée frisée – Frisée 2.000.000 stuks Andijvie – endive – Chicorée – Endivie 1.000.000 stuks Rabarber – rhubarb – Rhubarbe – Rhabarber 300.000 bussels Spinazie – spinach – Épinards – Spinat 1.000.000 kg (1) Aanvoer gebaseerd op de aanvoer in het jaar 2008 (Bron: VBT jaarverslag 2008) Flandria-producten waarvan geen aanvoergegevens vermeld zijn: appels, peren, vastkokende aardappelen, houtig kleinfruit, radijs, aardbei, radicchio rosso, Chinese kool, ajuintjes, roodloof, spitskool, kiemen, rucola, rapen, babyleaf, paksoi, kervel en rode biet.
Afval- en milieubeheer, recycling en hergebruik Het beperken van afval moet inhouden: beoordelen van bestaande praktijken en vermijden, beperken, hergebruiken en recycleren van afval.
Milieu en milieubeheer Agrarisch ondernemen en milieu zijn onafscheidelijk aan elkaar gekoppeld. Beheer van natuur en landschap is van groot belang. Het verhogen van de biodiversiteit alsook de structurele verscheidenheid van landelijke en landschappelijke eigenschappen zal bijdragen aan de rijkdom en verscheidenheid van fauna en flora.
Klachtenbeheer Beheer van klachten leidt tot een beter systeem en een betere naleving van de vereisten.
Traceerbaarheid Traceerbaarheid vergemakkelijkt het terugnemen van voedingsmiddelen en maakt het mogelijk om klanten de juiste en correcte informatie te verschaffen met betrekking tot de betreffende voedingsmiddelen.
En door het gebruik van de juiste rassen kan het gebruik van bemesting en gewasbescherming worden verminderd.
Bodembeheer De bodem is de basis voor alle agrarische productie. Het behouden en verbeteren van deze duurzame bron is dan ook van essentieel belang. Een goed bodembeheer verzekert de vruchtbaarheid op lange termijn en bevordert de productie en opbrengsten.
Bemesting Het keuzeproces omvat de nutriëntenbehoefte van het gewas, bodemvruchtbaarheid en beschikbare elementen uit organische mest en plantenresten. Juiste toepassing om gebruik te optimaliseren en opslagprocedures om verlies en verontreiniging te voorkomen, moeten worden gevolgd.
Irrigatie/fertigatie Water is een schaarse natuurlijke bron. Watergift zou gebaseerd moeten zijn op voorspellingen en worden uitgevoerd met technische apparatuur die efficiënt gebruik mogelijk maakt.
Geïntegreerde bestrijding Geïntegreerde bestrijding (IPM) behelst het zorgvuldig overwegen van alle beschikbare gewasbeschermingstechnieken en vervolgens de integratie van geschikte maatregelen waardoor de ontwikkeling van plaagpopulaties wordt tegen gewerkt, en waardoor gewasbeschermingsmiddelen en andere maatregelen op een niveau worden gehouden dat economisch verantwoord is en dat het risico voor volksgezondheid en milieu vermindert en minimaliseert.
Flandria, meer dan 50 producten, meer dan 500 miljoen kg product Flandria is niet alleen geëvolueerd op vlak van inhoud, maar zeer zeker ook in assortiment. Meer dan 50 producten mogen zich intussen het Flandria-pak aanmeten en versterken mekaar in een geharmoniseerde commerciële aanpak. Het is niet altijd eenvoudig om de som te maken van gewichten en aantal stuks, maar een kleine oefening leert ons toch dat de 500 miljoen kg ruim wordt overschreden (zie Tabel 1).
Raf De Blaiser LAVA, Boortmeerbeek
Rassen en uitgangsmateriaal De keuze van het uitgangsmateriaal speelt een grote en belangrijke rol in het productieproces. Flandria Special 2010
English
Français
Flandria fruit and vegetables – a brand with content and a wide range When the Belgian vegetable auctions decided to introduce a brand for fruit and vegetables back in 1995, they could scarcely have imagined that this brand would fifteen years later have grown into one of the biggest fruit and vegetable brands in Europe. A brief explanation of where the most attention is focused in the product requirement document is provided below, followed by an overview of the available volumes of the most important products.
Originally: specific Flandria product requirement document (PRD) per cultivation A specific product requirement document was initially drawn up for each Flandria product, with a detailed description of the requirements as to fertilisers, crop protection, use of organic agents, etc. These requirements were updated every time a new product came up.
Flandria develops and accepts a number of product requirement documents The production conditions for Flandria growers are currently based on the ‘Sectorgids voor de Primaire Plantaardige Productie’ (G 012) in compliance with the European regulations, i.e. the ‘General Food Law’. In addition, Flandria growers must hold at least one of the following certificates: - IKKB Standard: The national product requirement document for primary vegetable production. An important advantage of this standard is that it ensures mutual recognition with Q&S (Qualität und Sicherheit). For more informa-
8
Les fruits et légumes Flandria: une marque de contenu et un assortiment étendu tion, go to www.vegaplan.be and www.q-s.de. - GlobalGAP: An international standard originally drawn up by the European department stores, but since expanded to a worldwide, widely accepted product requirement document. For more information, go to www.globalgap.org. - For apple and pear products in particular, the legally established product requirement document for ‘the integrated production of pit fruit’ is accepted. - Organic growers too are accepted at Flandria! The different product requirement documents contain an entire series of inspection points relating to good farming practices, ecological cultivation, integrated product methods, etc. The most important measures can be summarised as follows: Registration and internal inspection; Plot history and management; Health, safety and well-being of workers; Waste and environmental management, recycling and re-use; Environment and environmental management; Complaint handling; Traceability; Varieties and propagating material; Soil management; Use of fertilisers; Irrigation/ fertigation;Integrated plant protection.
Lorsque les criées aux légumes belges ont décidé, en 1995, de lancer une marque de fruits et légumes, personne n’aurait osé prévoir que quinze ans plus tard, elle se serait développée jusqu’à devenir l’une des premières marques de fruits et légumes d’Europe. Nous vous expliquons ci-dessous brièvement les points sur lesquels les cahiers des charges imposés insistent le plus. Enfin, nous vous donnons un aperçu des volumes disponibles des principaux produits.
Au départ: un cahier des charges spécifique pour chaque culture Flandria Initialement, un cahier des charges spécifique était rédigé pour chaque produit Flandria. Ces cahiers des charges décrivaient en détail les exigences imposées en matière de fertilisation, de protection des cultures, de mise en œuvre des moyens de lutte biologique… de nouvelles exigences étaient rédigées lors de l’ajout à la gamme de chaque nouveau produit.
Flandria, more than 50 products, more than 500 million kg of products
Flandria évolue et accepte une série de cahiers des charges
Flandria has not grown only in terms of content, but certainly also in terms of range, which now features more than 50 products, bolstered further by a harmonised marketing approach. It is not always easy to add up weights and number of pieces, but a small exercise informs us that the figure exceeds 500 million kilos nonetheless.
Les conditions de production imposées aux producteurs Flandria se fondent actuellement sur le ‘Sectorgids voor de Primaire Plantaardige Productie’ (G 012). Ce guide sectoriel intègre la législation basée sur la réglementation européenne, à savoir la ‘General Food Law’. Les producteurs Flandria doivent en outre être en possession d’au moins l’un des certificats suivants: - Le Standard GIQF: le cahier des charges national de la production végétale primaire. Le principal avantage de ce standard est qu’il offre une reconnaissance mutuelle avec Q&S (Qualität und Sicherheit). Pour de plus amples informations à ce sujet, consultez le site www.vegaplan. be et www.q-s.de.
Table 1 - Overview of the most important Flandria products
Deutsch Obst und Gemüse von Flandria – eine Marke mit Inhalt und breitem Sortiment - GlobalGAP: il s’agit d’une norme internationale, initialement rédigée par les grandes surfaces européennes mais qui est depuis lors devenu un cahier des charges mondial largement accepté. Pour de plus amples informations à ce sujet, consultez le site www.globalgap.org. - Il existe en outre un cahier des charges légal spécifique aux producteurs de pommes et de poivres ‘production intégrée de fruits à pépins’. - Les producteurs biologiques sont également acceptés chez Flandria! Plusieurs points de contrôle sont intégrés dans les divers cahiers des charges portant relatifs aux bonnes pratiques agraires, à la culture respectueuse de l’environnement, aux méthodes de production intégrées... Voici un résumé des principaux critères: Enregistrement et inspection internes; Historique et gestion des parcelles; Santé, sécurité et bien être des collaborateurs; Gestion des déchets et de l’environnement, recyclage et réutilisation; Environnement et gestion de l’environnement; Gestion des plaintes; Traçabilité; Variétés et matériaux de base; Gestion des sols; Fertilisation; Irrigation/fertigation; Lutte antiparasitaire intégrée.
Flandria, plus de 50 produits et une production de plus de 500 millions de kg Le label Flandria a non seulement évolué en matière de contenu, mais aussi en termes d’assortiment. Plus de 50 produits peuvent à présent se targuer de porter le label et bénéficier des avantages d’une approche commerciale harmonisée. S’il n’est pas toujours aisé de faire l’addition des poids et des pièces, un petit exerce de calcul nous apprend néanmoins que la production dépasse à présent largement les 500 millions de kg. Tableau 1 - Aperçu des principaux produits Flandria
Als die belgischen Gemüseversteigerungen 1995 beschlossen, eine Marke für Obst und Gemüse einzuführen, hätte vermutlich niemand vorherzusagen gewagt, dass sich diese Marke fünfzehn Jahre später zu einer der größten Marken für Obst und Gemüse in Europa entwickelt haben würde. Im Folgenden wird kurz erläutert, welchen Aspekten die Lastenhefte die höchste Aufmerksamkeit widmen. Abschließend folgt eine Übersicht über die verfügbaren Mengen der wichtigsten Produkte.
Ursprünglich: spezifisches FlandriaLastenheft pro Anbau Zu Beginn wurde für jedes Flandria-Produkt ein spezifisches Lastenheft geschrieben. Darin wurde dann detailliert beschrieben, welche Anforderungen es in den Bereichen Düngung, Pflanzenschutz, Einsatz biologischer Mittel usw. gab. Immer, wenn ein neues Produkt vorgestellt wurde, wurden diese Anforderungen neu zusammengestellt.
Flandria entwickelt sich weiter und akzeptiert einige Lastenhefte Die Grundlage für die Produktionsbedingungen für die Flandria-Anbauer ist zurzeit der Leitfaden „Sectorgids voor de Primaire Plantaardige Productie“ (G 012). Dadurch wird die Gesetzgebung erfüllt, die auf den europäischen Vorschriften basiert, nämlich auf dem Allgemeinen Lebensmittelrecht. Darüber hinaus müssen Flandria-Anbauer mindestens eines der folgenden Zertifikate haben: - IKKB Standaard: das nationale Lastenheft für primäre pflanzliche Produktion. Ein wichtiger Vorteil dieser Norm besteht darin, dass eine gegenseitige Anerkennung mit Q&S (Qualität und Sicherheit) erreicht wurde. Näheres auf www.vegaplan.be und auf http://www.q-s.de/.
- GlobalGAP: eine internationale Norm, die ursprünglich durch die europäischen Großwarenhäuser erstellt wurde, sich inzwischen aber zu einem weltweit breit akzeptierten Lastenheft entwickelt hat. Näheres auf www. globalgap.org. - Speziell für die Apfel- und Birnenproduzenten wird auch das gesetzlich festgelegte Lastenheft für „die integrierte Produktion von Kernobst“ akzeptiert. - Auch Bioanbauer sind bei Flandria willkommen! In die verschiedenen Lastenhefte wird eine ganze Reihe von Kontrollpunkten aufgenommen, die sich auf gute agrarische Praktiken, umweltbewussten Anbau, integrierte Produktionsmethoden usw. beziehen. Hier die wichtigsten Maßnahmen: Registrierung und interne Inspektion; Parzellengeschichte und –verwaltung; Gesundheitsschutz, Sicherheit und Wohlbefinden der Mitarbeiterinnen und Mitarbeiter; Abfall- und Umweltmanagement, Recycling und Wiederverwendung; Umwelt und Umweltmanagement; Reklamationsbehandlung; Rückverfolgbarkeit; Sorten und Ausgangsmaterial; Bodenbehandlung; Düngung; Irrigation/ Fertigation; Integrierter Pflanzenschutz
Flandria, mehr als 50 Produkte, mehr als 500 Millionen kg Produkt Flandria hat sich nicht nur inhaltlich weiterentwickelt, sondern ganz sicher auch im Sortiment. Mehr als 50 Produkte dürfen inzwischen das Flandria-Label tragen und verstärken einander in einem harmonisierten kommerziellen Zugang. Es ist nicht immer einfach, Gewichte und Stückzahlen zu addieren, aber eine kleine Übung zeigt uns doch, dass die Grenze der 500 Millionen kg bei weitem überschritten wird. Tabelle 1 - Übersicht der wichtigsten Flandria-Produkte
Flandria Special 2010
9
Gebruikswaardeonderzoek Doorteelt losse tomaten en trostomaten
Op het Proefcentrum Hoogstraten in Meerle (PCH) en het Proefstation voor de Groenteteelt in Sint-Katelijne-Waver (PSKW) werden vorig jaar rassenproeven aangelegd in de doorteelt van tomaten. Maandelijks werden gewas- en vruchtbeoordelingen uitgevoerd. Het Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen in Kruishoutem (PCG) onderzocht de smakelijkheid van de verschillende rassen. Het Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten in Heverlee (VCBT) beoordeelde de kleur, de hardheid en de prikschadegevoeligheid van de rassen. Op die manier was het mogelijk om op basis van tal van metingen en beoordelingen enkele nieuwe, interessante rassen te selecteren. Het rassenonderzoek tomaat wordt gesteund door LAVA, IWT en het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid. Hierna volgt een overzicht van de rassen die in 2010 in de segmentatie zijn opgenomen als segmentatieras of praktijkproefras en die in 2009 op de proeftuinen werden getest.
10
Tussentypes
Trostomaten
PCH
PSKW
PCH
PSKW
PCH
PSKW
Zaaidatum cultuurras Plantdatum Plantafstand (cm) Extra stengels Aantal stengels/m² Planttype Referentieras
10/12/2008 13/1/2009 55 1 per 4 2,84 1 op 1 geënt Growdena
3/12/2008 2/2/2009 50 2,5 geënt-getopt Growdena
10/12/2008 13/1/2009 55 1 per 4 2,84 1 op 1 geënt Admiro
3/12/2008 2/2/2009 55 1 per 4 2,84 geënt-getopt Admiro
10/12/2008 13/1/2009 50 1 per 4 3,125 1 op 1 geënt Tricia
Onderstam
Emperador
Emperador
Emperador
Emperador
Emperador
3/12/2008 2/2/2009 50 1 per 4 3,125 geënt-getopt Grof-tros: Tricia Fijn- en midden-tros: Plaisance Emperador
6 Dag 3 5
Dag 10
4 3 2 1
Bonaparte PCH
Castella PCH
Castella PSKW
Dirk PCH
Soupless PSKW
Mauritius PCH
0 Beaumonde PSKW
Admiro (De Ruiter Seeds) is en blijft de referentie voor de tussentype-tomaten. Admiro geeft overwegend laagronde en gemote vruchten, die iets gevoeliger zijn voor krimpscheurtjes. Ook de stevigheid valt soms tegen. Verder hebben ze een
Vleestomaten
Beaumonde PCH
Tussentypes
Tabel 1 - Teeltgegevens
Plaisance PCH
Growdena (S&G) is sinds 2005 een gevestigde waarde als vleestomaat in België. De vruchtvorm varieert van eerder laagrond in het voorjaar tot gemiddeld in de zomerperiode. Na bewaring vertoonden de vruchten het voorbije jaar minder frisse kroontjes en donkere drukplekken. Qua stevigheid scoort Growdena behoorlijk goed. In vergelijking met de andere rassen binnen de proef was Growdena dit jaar matig prikschadegevoelig. Bovendien werden de tomaten lekker bevonden. Bigdena (S&G) is onmiskenbaar het broertje van Growdena. Niet alleen het planttype, maar ook de vruchtvorm en -kwaliteit zijn vergelijkbaar. Naar prikschadegevoeligheid toe scoorde Bigdena in mei opmerkelijk minder, maar naarmate het seizoen vorderde, deed Bigdena het beter op dit vlak. DRW 77-49 (De Ruiter Seeds) realiseert –ondanks het lagere vruchtgewicht– een flinke meeropbrengst. De laagronde vruchtvorm maakt dat de sortering voldoende grof is. De vruchten zijn duidelijk gemoot, vooral in het voorjaar, en af en toe hoekig. Ze worden gekenmerkt door een mooi glanzende kleur en frisse kroontjes, maar ze kunnen wel wat krimpscheurtjes vertonen. De stevigheid na bewaring is prima. De vruchten zijn bovendien lekker en weinig prikschadegevoelig.
Soupless PCH
Losse tomaten Vleestomaten
mooi rood en glanzend uitzicht. Binnen de rassenproef tussentypes werd Admiro opnieuw als lekkerste tomaat gekozen. Zouk (S&G) heeft een iets hoger vruchtgewicht en een iets grovere maatsortering dan Admiro. De vruchten zijn eerder laag tot gemiddeld van vruchthoogte en vertonen soms hoekigheid. Verder produceert Zouk stevige vruchten die minder gevoelig
Tricia PCH
Tabel 1 geeft een overzicht van de teeltgegevens van de rassenproeven in doorteelt op het PCH en op het PSKW in 2009.
Opgelostestofgehalte (°Brix)
Teeltgegevens
zijn voor krimpscheurtjes en prikschade. De keurmeesters wezen op de minder mooie doorkleuring van de tomaat en de donkere drukplekken die waren ontstaan tijdens de bewaring. Zouk heeft wel een lekkere smaak. Arvento (Rijk Zwaan) geeft vruchtjes met een gemiddeld vruchtgewicht van rond de 110 gram. De vruchten zijn niet gemoot, niet hoekig en perfect rond van vorm. Voor hardheid scoort Arvento iets minder. Bij de keurmeesters viel voornamelijk de glans van de vruchten en de hoogronde vorm in de smaak. Arvento heeft een mooie kleur en werd
Figuur 1 - Opgelostestofgehalte (°Brix) trostomaten (zomer 2009) op dag 3 en dag 10 tijdens de bewaring (18°C en 80% RV)
Tabel 2 - Productie- en sorteringsresultaten van de losse tomaten van 6 april tot 23 november 2009 op PCH Ras
Productie
Sortering
kg/m² Relatief (%)
Aantal Vrucht< 47 mm + 47 mm + 57 mm + 67 mm + 82 mm + 92 mm + 102 mm vruchten/m² gewicht (g)
60,6 58,6 66,4
100 97 109
249 248 314
244 238 213
0 0 0
0 0 0
2 3 3
19 22 39
61 59 52
15 14 5
1 1 0
58,6 56,9 59,4 58,3
100 97 101 100
384 336 600 374
153 170 99 156
0 0 0 0
1 1 10 1
20 12 83 18
75 66 6 72
4 21 0 9
0 1 0 0
0 0 0 0
Vleestomaten
Growdena Bigdena DRW 77-49 Tussentypes
Admiro Zouk Arvento RZ 72-520
Sortering
kg/m²
Relatief (%)
Vruchtgewicht (g)
< 47 mm
+ 47 mm
+ 57 mm
+ 67 mm
+ 82 mm
+ 92 mm
+ 102 mm
59,0 63,8 67,6
100 108 115
276 271 265
0 0 0
0 0 0
1 1 0
19 19 15
40 39 41
30 31 34
10 10 10
53,7 53,6 53,1 59,0
100 100 99 110
158 184 122 166
0 0 0 0
0 0 4 0
12 7 64 10
75 58 24 75
8 25 2 10
2 6 3 2
3 4 3 3
Vleestomaten
Growdena Bigdena DRW 77-49 Tussentypes
Admiro Zouk Arvento RZ 72-520
Castella PCH
de groene delen, is Mauritius wel degelijk een verbetering. Mauritius heeft stevige trosstelen, die mooi fris blijven bij bewaring. Het vruchtgewicht van Mauritius ligt tussen dat van Bonaparte en Dirk. De vruchten zijn mooi rood en ze hebben een goede smaak. Plaisance (De Ruiter Seeds) heeft een vruchtgewicht van 130 à 140 gram en levert een zeer goede productie. Bij dit ras wordt het hele jaar op vijf vruchten per tros gesnoeid. Door het groot aantal trossen dat per plant wordt aangemaakt ligt de productie zeer hoog. De vruchten hebben een lage vorm, zijn soms
10
3 2
5 4 3 2
Figuur 2 - Smakelijkheid losse tomaten (0 = niet lekker; 10 = heel lekker) zomer 2009
Bonaparte
RZ 72-520
Arvento
Zouk
Admiro PCH
Admiro PSKW
DRW 77-49
Bigdena
0 Growdena PCH
1
0 Growdena PSKW
1
Tricia
4
6
Beaumonde
5
7
Plaisance
6
8
Mauritius
7
Dirk
Gemiddelde smaakscore (0-10)
8
Juni 2009 Augustus 2009
9
Castella
Juni 2009 Augustus 2009
9
Soupless
10
Gemiddelde smaakscore (0-10)
Bonaparte PCH
worden er gedurende enkele maanden zes vruchten per tros aangehouden waardoor het mogelijk is om een groot aantal vruchten per vierkante meter te produceren. Dirk heeft mooie trossen met stevige groene delen. De vruchten zijn mooi rond, ze zijn lekker en de kleur is goed. De vruchten mogen echter niet te grof worden, want dan vertonen ze scheurtjes. Mauritius (Rijk Zwaan) lijkt sterk op Bonaparte. De gewasstand is zeer vergelijkbaar. Bonaparte is net wat sneller dan Mauritius. Maar op de punten waarop Bonaparte minder goed scoort, met name Castella PSKW
Beaumonde PSKW
Beaumonde PCH
Plaisance PCH
Soupless PCH
Tricia PCH
Bonaparte (Rijk Zwaan) is het referentieras voor de fijnere trostomaat en heeft een vruchtgewicht van 2 ongeveer 120 gram. Bonaparte heeft een mooie presentatie als trostomaat. Gedurende een grote 1 periode van het jaar worden de trossen op zes 0 vruchten per tros gesnoeid. De groene delen zijn over het algemeen goed gevormd, maar wanneer kniktrossen voorkomen bewaren de groene delen niet goed en zijn ze vrij fijn. De vruchten hebben een zeer mooie rode kleur en glanzen enorm. Bonaparte heeft een goede hardheid. De vruchten zijn redelijk zoet en heel lekker. Dirk (Enza Zaden) is een fijnere trostomaat (120130 gram) met een zeer goede productie. Bij Dirk
Productie
Dirk PCH
Trostomaten 3
Ras
Soupless PSKW
4
Tabel 3 - Productie- en sorteringsresultaten van de losse tomaten van 16 april tot 12 november 2009 op PSKW
Mauritius PCH
Opgelostestofgehalte (°Brix)
ook als lekker beoordeeld. RZ 72-520 (Rijk Zwaan) heeft in vergelijking met Admiro een duidelijk hoger vruchtgewicht. De vruchten zijn eerder gemoot, laagrond tot gemiddeld van hoogte 6 en kunnen soms wat hoekiger zijn. De vruchten zijn zeer stevig, ookDagna3 bewaring, en ze zijn weinig prik5 DagDe 10 tomaten hebben wel een iets schadegevoelig. lichtere kleur in vergelijking met Admiro.
Figuur 3 - Smakelijkheid trostomaten (0 = niet lekker; 10 = heel lekker) zomer 2009
Flandria Special 2010
11
Dag 3
Tabel 4 - Productie- en sorteringsresultaten van de trostomaten van 10 april tot 19 november 2009 op PCH
Dag 10
Ras
Productie Kg/m²
Tabel 7 - Scores voor krimpscheurtjes en de frisheid en grofheid van de groene delen bij de trostomaten
Sortering Relatief (%) Aantal VruchtGroen vruchten/m² gewicht (g)
Gebarsten Neusrot
59,9 61,1 60,1
100 102 100
479 474 468
125 129 128
1 1 1
0 0 1
0 0 0
60,5 62,7
101 105
442 439
137 143
1 1
1 1
0 0
Los
Ras
Aantal vruchten/tros -4 4 5
6
6
0 1 0
0 1 1
2 2 2
35 35 33
61 59 61
0 0 1
Elite
0 0
3 1
6 4
88 54
1 38
0 0
Pittoresk
0 0 0
1 1 1
6 3 4
91 65 93
1 28 2
0 0 0
Princess
Scheurtjes
Elite
Bonaparte Dirk Mauritius
1 0 0
Bonaparte PCH
0 1 0
Castella PCH
Castella PSKW
Tricia 62,2 104 424 147 Soupless(1) 66,9 112 476 141 Castella 60,2 100 405 149 (1) Soupless: op het PCH geen zuivere partij planten
Dirk PCH
Beaumonde PSKW
Beaumonde PCH
Soupless PSKW
Princess Plaisance PCH
Soupless PCH
Plaisance Beaumonde
Mauritius PCH
Pittoresk
0 1 0
Bonaparte Dirk Mauritius
Productie Kg/m²
Tricia Soupless(1) Castella
Vruchtgewicht (g)
Groen
122
3
Gebarsten
Neusrot
Los
7,8(2) 7,7 8,2
8,0 7,5 8,1
5,3(2) 7,4 7,0
5,2 8,7 7,8
5,9(2) 6,1 6,1
5,1 6,4 6,6
9,1 8,2
7,0 8,0
8,6 8,9
6,0 7,0
6,6 6,7
7,1 6,9 8,3 7,8 7,3 7,0 2 = zeer slecht 10 = geen scheurtjes
Sortering Relatief (%)
PCH
Plaisance 8,9 Beaumonde 8,1
Tabel 5 - Productie- en sorteringsresultaten van de trostomaten van 20 april tot 13 november 2009 op PSKW Ras
PSKW
Frisheid groene delen PSKW PCH
6,6 8,3 7,4 8,9 6,1 8,5 2 = verdroogd 10 = zeer fris
Grofheid groene delen PSKW PCH
6,1 7,0 6,3 6,4 5,8 5,3 2 = zeer fijn 10 = zeer grof
(1) Soupless: op het PCH geen zuivere partij planten (2) Bonaparte: op het PSKW 2 beoordelingen i.p.v. 6
Aantal vruchten/tros 3 4 5
6
1
2
11
51
32
0
1
8
49
40
60
1
4
8
79
6
50
0
4
19
65
7
30
1
2
13
79
3
20
0
1
9
67
20
Elite
Bonaparte
53,6
102
Juni 2009
Mauritius
52,2
100
124 Augustus22009
0
Plaisance
51,2
98
132
2
0
Beaumonde
52,8
101
139
5
0
Tricia
53,8
100
142
2
0
Soupless
57,6
107
145
3
0
Castella
52,2
97
137
4
0
10
1
3
19
70
3
0
0
1
3
9
80
5
8 7
Frisheid groene delen PSKW
PCH
7,7 7,8 6,9
5,7 5,7 6,7
5,0 4,4 5,5
Vleestomaten - Baron
Growdena Bigdena DRW 77-49
6,2 6,7 6,3
Tussentypes - Prince
Admiro Zouk Arvento RZ 72-520
12
7,8 8,0 8,5 9,1 7,9 8,2 7,9 8,4 2 = zeer slecht 10 = geen scheurtjes
5,4 4,0 5,3 3,6 6,0 4,0 6,0 4,4 2 = verdroogd 10 = zeer fris
Beaumonde
Plaisance
6 Prikscore
PCH
4
vruchten hebben een mooie kleur en de trosstelen zijn voldoende grof. De vruchten zijn stevig en blijven dat ook na bewaring. Beaumonde heeft de neiging om z’n vruchten wat te grof te maken, maar door een gepast teeltregime kan dat wel onder controle worden gehouden. Tricia (De Ruiter Seeds) blijft als grove trostomaat
Ras
PSKW
7
0
Tabel 6 - Scores voor het vertonen van krimpscheurtjes en voor de frisheid van de groene delen bij de losse tomaten Scheurtjes
8
Mauritius
ietwat gemoot, ze zijn dieprood en hebben een zeer mooie glans. Plaisance heeft compacte trossen met stevige groene delen die goed bewaren. De vruchten vertonen nagenoeg geen krimpscheurtjes. Beaumonde (Rijk Zwaan) is het nieuwe ras in het Pittoresk-segment. Met een vruchtgewicht van 135 tot 140 gram vormt dit ras kwalitatieve trossen. De
0
Bonaparte
2
RZ 72-520
126
Arvento
Zouk
103
Admiro PCH
22,9
Admiro PSKW
DRW 76-59 DRW 77-49
Bigdena
Growdena PCH
Princess
9 Gemiddelde smaakscore (0-10)
Pittoresk
0
10
Dirk
0
nog steeds een belangrijk ras. Deze ‘oude bekende’ Juni 2009 behaaldeAugustus weer hoge 2009 producties in 2009. Ook de vruchtkwaliteit bleef onder controle. Tricia vormt mooie, stevige trossen. De groene delen zijn vrij grof en blijven mooi bij bewaring. De trossen van Tricia zijn net zoals die van de twee onderstaande trostomaten jointless. Dat wil zeggen dat er geen breukvlak is boven het kroontje. Soupless (De Ruiter Seeds) is een snel ras en heeft daarom een hogere productie in vergelijking met de andere rassen. Het gemiddelde vruchtgewicht ligt iets lager dan dat van Tricia. De vruchtkwaliteit is uitstekend, net zoals zijn smaak in de zomermaanden. De vruchten hebben een sterke glans en zijn bijna ongevoelig voor gele kronen. Soupless kreeg in vergelijking met de andere rassen goede scores voor scheurtjes in de vruchthuid. Castella (Western Seed) werd voor het tweede jaar getest. Wat productie betreft is het duidelijk geen uitschieter. Naar vruchtkwaliteit toe is Castella op de meeste punten vergelijkbaar met Tricia. De vruchtvorm is opvallend hoogrond. De trossen hebben wat fijnere groene delen, maar ze bewaren wel goed. Meestal zijn de trossen vrij los geschakeld. Castella
100
Soupless
52,3
Tricia
Dirk
Lieve Wittemans & Els Berckmoes
5
Proefstation voor de Groenteteelt, Sint-Katelijne-Waver
4 3
Liesbeth Van Gastel
2
Proefcentrum Hoogstraten, Meerle
1
Saskia Buysens & Nathalie Cap
0
Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen, Kruishoutem
Growdena
Bigdena
DRW 77-49
Figuur 4 - Prikschadegevoeligheid (gemiddeldes van het seizoen) vleestomaten; hoe hoger de score, hoe minder prikschadegevoelig
Els Bobelyn & Bert Verlinden Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten, Heverlee
English Year-round cultivation of loose tomatoes and cluster tomatoes
In 2009, the Proefcentrum Hoogstraten (PCH) and the Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW) monitored the plants and fruit of a wide range of varieties. The Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen (PCG) assessed the taste, while the Vlaams Centrum voor de Bewaring van Tuinbouwproducten (VCBT) (Flanders Centre of Postharvest Technology) compared the colour, firmness and puncture injury. Loose tomatoes Beef tomatoes Growdena has been an established value since 2005. The shape of the fruit ranges rather low and round in spring to average in summer. After storage, the fruit shows less fresh calyces and is more sensible to damage due to pressure. The firmness is reasonably good and the susceptibility to puncture injury moderate. The tomatoes are tasty. Bigdena is unmistakeably Growdena’s little sibling. Not only the plant type, but also the shape and quality of the fruit are comparable. The susceptibility to puncture injury in May was not so good, but improved as the season progressed. DRW 77-49 generates a substantially increased yield, in spite of the lower fruit weight. The fruits have a low round shape, are ribbed, and now and then angular. They have a fine, shiny colour and fresh calyces, but can nonetheless show microcracks. The firmness, susceptibility to puncture injury, and taste after storage are fine.
Intermediate types Admiro is and remains the reference for intermediate types of tomatoes. The fruits are for the most part low round in shape and slightly ribbed, and are somewhat more susceptible to micro-cracks. The firmness falls short at times. They have a fine red, shiny colour, and are tasty. Zouk has a somewhat higher fruit weight and a somewhat larger grading. The fruits are rather low to average in height and sometimes angular. They are firm, with low susceptibility to micro-cracks and puncture injury. The colouring is less attractive at times, and dark pressure marks occur during storage. Zouk is tasty too. Arvento has an average fruit weight of 100 grams. The fruits are not ribbed or angular, but perfectly round in shape, albeit somewhat less firm. Arvento has a fine colour and is also tasty. RZ 72-520 has a clearly higher fruit weight. The fruits are rather ribbed, with a low round to average shape, and can be somewhat angular at times. The tomatoes remain very firm and are not very susceptible to puncture injury, but somewhat lighter in colour.
Cluster tomatoes Bonaparte is known as a reference variety for the finer cluster tomatoes and has a fine appearance. The green parts are nicely formed, but they do not conserve well on bent clusters and are very fine. The fruits have a very nice red colour and shine enormously. They have good firmness and are very tasty, with a high sugar content. Dirk is a finer cluster tomato that delivers a very good production. This variety has nice clusters with firm green parts. The fruits are attractively rounded, tasty, and with a good colour. However, they must not get too big, because micro-cracks will then appear. Mauritius is very similar to Bonaparte, but constitutes a clear improvement on points where Bonaparte scores less well, such as the green parts. Mauritius has firm stalks that remain nice and fresh under storage. The fruits have a nice red colour and are very tasty. Plaisance has a fruit weight of 130 to 140 grams and delivers a very good production. The fruits have a low round shape and are at times somewhat
ribbed. They have a deep red colour, a very fine shine, and show virtually no micro-cracks. Plaisance has compact clusters with firm green parts that conserve well. Beaumonde is the new variety in the ‘Pittoresk’ segment. With a fruit weight of 135 to 140 grams, this variety forms quality clusters. The fruits have a fine colour and the stalks are sufficiently robust. The fruits are firm, including after storage. Tricia remains an important variety of large cluster tomato. This ‘old acquaintance’ attained a high production once again. The fruit quality was also kept under control. Tricia forms attractive, firm, jointless clusters. The green parts are pretty robust and remain attractive under storage. Soupless is a rapid variety and therefore delivers a high production. The average fruit weight is somewhat lower than that of Tricia. The fruit quality is excellent, as is the taste in summer. The fruits have a strong brilliance and are almost unsusceptible to yellow calyces. Soupless gets good scores for micro-cracks. Castella is clearly no sizzler when it comes to production. The fruit quality is comparable to that of Tricia in most respects. The shape of the Castella fruit is rather high. The clusters have somewhat finer green parts, but they do not conserve well. The tomatoes in the cluster are usually distributed pretty loosely. Table 1 - Cultivation data Table 2 - Production and grading results for loose tomatoes PCH Table 3 - Production and grading results for loose tomatoes PSKW Table 4 - Production and grading results for cluster tomatoes PCH Table 5 - Production and grading results for cluster tomatoes PSKW Table 6 - Scores for showing micro-cracks and for the freshness of the green parts in the case of loose tomatoes Table 7 - Scores for showing micro-cracks and for the freshness and coarseness of the green parts in the case of cluster tomatoes Figure 1 - Soluble solids content (°Brix) of cluster tomatoes (summer 2009) on day 3 and day 10 during the storage Figure 2 - Tastiness of loose tomatoes in summer 2009 (0 = not tasty; 10 = very tasty) Figure 3 - Tastiness of cluster tomatoes in summer 2009 (0 = not tasty; 10 = very tasty) Figure 4 - Susceptibility to puncture injury (seasonal average) of beef tomatoes; the higher the score the lower the susceptibility to puncture injury
Flandria Special 2010
13
Français Culture prolongée des tomates en vrac et des tomates en grappe
En 2009, le Proefcentrum Hoogstraten (PCH) et le Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW) ont suivi de près un grand nombre de plants et de fruits. Le Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen (PCG) a procédé aux évaluations du goût. Le Vlaams Centrum voor de Bewaring van Tuinbouwproducten (VCBT) a comparé la couleur, la fermeté et les mouchetures. Tomates en vrac Tomates charnues Growdena est une valeur sûre depuis 2005. La forme est plutôt aplatie en début d’année à moyenne en été. Après conservation, les fruits présentent des sépales à l’aspect moins frais et des écrasements. La fermeté est relativement bonne et elle est moyennement sensible aux mouchetures. Les tomates sont délicieuses. Bigdena est incontestablement la petite sœur de la Growdena. Ces deux variétés sont comparables non seulement par le type de plant, mais aussi par leur forme et la qualité du fruit. En mai, la sensibilité aux mouchetures était notablement moins favorable, pour s’améliorer au fil de l’évolution de la saison. DRW 77-49 présente –malgré un poids moyen peu élevé– un bel accroissement de rendement. Les fruits sont aplatis, clairement côtelés et parfois angulaires. Ils présentent une belle couleur brillante et de beaux sépales frais, mais peuvent néanmoins aussi présenter quelques microfissures. La fermeté, la sensibilité aux mouchetures et le goût après conservation sont excellents.
Les types intermédiaires Admiro est et reste la référence des tomates de type intermédiaire. L’Admiro donne des fruits d’un beau poids, aplatis et côtelés, un peu plus sensibles aux microfissures. La fermeté n’est pas toujours bonne. Les fruits sont par ailleurs bien ronds, brillants et délicieux. Zouk a un poids un peu plus élevé et un calibre un peu plus gros. La hauteur des fruits est plutôt faible à moyenne et ils sont parfois anguleux. Ils sont fermes et moins sensibles aux microfissures et aux mouchetures. Leur coloration est parfois moins agréable et des écrasements sombres apparaissent parfois durant la conservation. La variété Zouk est délicieuse. Arvento a un poids moyen de 110 grammes. Les fruits ne sont pas côtelés, ni anguleux mais parfaitement ronds. Les résultats sont un peu moins bons en termes de fermeté. L’Arvento présente une belle couleur et son goût est très bonne. RZ 72-520 a un poids clairement plus élevé. Les fruits sont plutôt côtelés, aplatis à moyen de hauteur et peuvent parfois être anguleux. Les tomates
14
restent très fermes et sont peu sensibles aux mouchetures, mais par contre, elles ont une couleur un peu plus claire.
Les tomates en grappe Bonaparte, qui est une variété de référence pour les tomates en grappe plus fines, a une belle présentation. Les parties vertes sont bien formées, mais elles ne se conservent pas bien chez les bouquets pliés, où elles sont relativement fines. Les fruits sont d’une très belle couleur rouge, particulièrement brillante. Ils présentent une bonne fermeté, sont assez doux et ont un goût particulièrement savoureux. Dirk est une tomate en grappes plus fine qui donne une très bonne production. Cette variété offre de belles grappes dont les parties vertes sont solides. Les fruits sont bien ronds et goûteux, d’une belle couleur. Ils ne peuvent toutefois devenir trop gros, sans quoi ils présentent des microfissures. Mauritius est très semblable à la Bonaparte. Mauritius constitue cependant une amélioration sensible sur tous les points sur lesquels la Bonaparte enregistre de moins bons scores, à savoir les parties vertes. Les tiges des grappes solides restent bien fraîches durant la conservation. Les fruits sont bien ronds et goûteux. Plaisance a des fruits dont le poids varie de 130 à 140 grammes. Cette tomate donne une très bonne production. Les fruits sont aplatis et parfois quelque peut côtelés. Ils sont d’une couleur rouge intense, bien brillante et ne présentent pratiquement pas de microfissures. Plaisance développe des bouquets compacts dont les parties vertes résistantes se conservent bien. Beaumonde est la nouvelle variété du segment Pittoresk. Avec un poids moyen de 135 à 140 grammes, cette variété forme des bouquets de qualité supérieure. Les fruits offrent une belle couleur et les tiges des grappes sont suffisamment grosses. Les fruits restent fermes après conservation. Tricia reste une variété importante dans la catégorie des tomates en grappe. Cette ‘bonne vieille variété’ a, une fois de plus, donné une production importante. La qualité du fruit reste, elle aussi, contrôlée. La Tricia développe de beaux bouquets résistants, jointless. Les parties vertes sont relativement grosses et restent belles après conservation.
La variété Soupless est une tomate à croissance rapide qui donne de ce fait des productions élevées. Le poids moyen des fruits est quelque peu inférieur à celui de la variété Tricia. La qualité du fruit quant à elle est excellente, tout comme son goût en été. Les fruits sont très brillants et pratiquement insensibles au jaunissement des sépales. La Soupless a obtenu de bons résultats en matière de microfissures. Castella ne sort clairement pas du lot en termes de production. Par contre, pour ce qui est de la qualité du fruit, la Castella est en grande partie comparable à la Tricia. La forme ronde de la Castella est particulièrement allongée. Les bouquets présentent des parties vertes un peu plus fines, tout en offrant une conservation nettement supérieure. Généralement, les bouquets sont relativement écartés. Tableau 1 - Conduite de la culture Tableau 2 - Production et triage des tomates en vrac PCH Tableau 3 - Production et triage des tomates en vrac PSKW Tableau 4 - Production et triage des tomates en grappe PCH Tableau 5 - Production et triage des tomates en grappe PSKW Tableau 6 - Score des microfissures et de la fraîcheur des parties vertes des tomates en vrac Tableau 7 - Score des microfissures et de la fraîcheur et de la robustesse des parties vertes des tomates en grappes Illustration 1 - Teneur en matière sèche solide (°Brix) des tomates en grappe (été 2009) jour 3 et jour 10 de la conservation Illustration 2 - Appétence des tomates en vrac en été 2009 (0 = mauvais goût; 10 = très bon goût) Illustration 3 - Appétence des tomates en grappe en été 2009 (0 = mauvais goût; 10 = très bon goût) Illustration 4 - Sensibilité aux mouchetures (moyennes de la saison) tomates charnues; plus le score est élevé, moins la tomate est sensible aux mouchetures
Deutsch Jahrrundanbau lose Tomaten und Rispentomaten
Das Proefcentrum Hoogstraten (PCH) und die Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW) haben 2009 die Pflanzen und Früchte einer Vielzahl von Sorten überwacht. Das Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen (PCG) beurteilte den Geschmack. Das Vlaams Centrum voor de Bewaring van Tuinbouwproducten (VCBT) verglich Farbe, Festigkeit und Einstichschäden. Lose Tomaten Fleischtomaten Growdena ist seit 2005 ein etablierter Name. Die Fruchtform ist eher flachrund im Frühjahr bis durchschnittlich zum Sommer. Nach Lagerung weisen die Früchte weniger frische Kronen und Druckstellen auf. Die Festigkeit ist recht gut, die Anfälligkeit für Einstichschäden ist mäßig. Die Tomaten sind lecker. Bigdena ist unverkennbar die Schwester von Growdena. Nicht nur die Pflanzenart, sondern auch die Fruchtform und -qualität sind vergleichbar. Die Anfälligkeit für Einstichschäden im Mai war deutlich schlechter, wurde aber im Laufe der Saison besser. DRW 77-49 erzielt –trotz des geringeren Fruchtgewichts– einen schönen Mehrertrag. Die Früchte sind flachrund, deutlich gerippt und manchmal eckig. Sie haben eine schön glänzende Farbe und frische Kronen, können aber einige Schrumpfrisse aufweisen. Die Festigkeit, Anfälligkeit für Einstichschäden und der Geschmack nach Lagerung sind gut.
flachrunde und leicht gerippte Früchte, die etwas anfälliger für Schrumpfrisse sind. Die Festigkeit ist manchmal schlecht. Ferner sind die Früchte schön rot, glänzend und sehr lecker. Zouk hat ein etwas höheres Fruchtgewicht und eine etwas gröbere Größensortierung. Die Früchte haben eine eher niedrige bis durchschnittliche Fruchthöhe und sind manchmal eckig. Sie sind fest und wenig anfällig für Schrumpfrisse und Einstichschaden. Manchmal ist die Durchfärbung weniger schön und entstehen dunkle Druckstellen während der Lagerung. Zouk ist aber lecker. Arvento hat ein durchschnittliches Fruchtgewicht von 110 Gramm. Die Früchte sind nicht gerippt, nicht eckig und haben eine perfekt runde Form. Die Härte ist weniger gut. Arvento hat eine schöne Farbe und ist auch lecker. RZ 72-520 hat ein deutlich höheres Fruchtgewicht. Die Früchte sind eher gerippt, flachrund bis durchschnittlich hoch und können manchmal etwas eckig sein. Die Tomaten bleiben sehr fest und sind wenig anfällig für Einstichschaden, haben aber eine etwas hellere Farbe.
Zwischentypen
Rispentomaten
Admiro ist und bleibt die Referenz für die Zwischentyp-Tomaten. Admiro ergibt überwiegend
Bonaparte zeigt als Referenzsorte für die feinere Rispentomate eine gute Leistung. Die Grünteile sind gut geformt, aber Knickrispen lassen sich nicht gut lagern und sind recht fein. Die Früchte haben eine sehr schöne rote Farbe und auch der Glanz ist schön. Sie haben eine gute Festigkeit, sind recht süß und sehr lecker. Dirk ist eine feinere Rispentomate mit einer sehr guten Produktion. Diese Sorte hat schöne Rispen mit robusten Grünteilen. Die Früchte sind schön rund und lecker und die Farbe ist gut. Sie dürfen aber nicht zu grob werden, denn dann erscheinen Schrumpfrisse. Mauritius ist sehr ähnlich wie Bonaparte. Bei den Punkten, bei denen Bonaparte eine weniger gute Bewertung bekommt –die Grünteile– ist Mauritius aber sehr wohl besser. Mauritius hat robuste Rispenstiele, die bei Lagerung schön frisch bleiben. Die Früchte sind schön rot und haben einen guten Geschmack. Plaisance hat ein Fruchtgewicht von 130 bis 140 Gramm und liefert eine sehr gute Produktion. Die Früchte sind flachrund und manchmal etwas
gerippt. Sie haben eine tiefrote Farbe, einen sehr schönen Glanz und fast keine Schrumpfrisse. Plaisance hat kompakte Rispen mit robusten Grünteilen, die ein ausgezeichnetes Shelf Life haben. Beaumonde ist die neue Sorte im PittoreskSegment. Mit einem Fruchtgewicht von 135 bis 140 Gramm bildet diese Sorte qualitativ hochwertige Rispen. Die Früchte haben eine schöne Farbe und die Rispenstiele sind grob genug. Die Früchte sind fest, auch nach Lagerung. Tricia bleibt als grobe Rispentomate eine wichtige Sorte. Diese „alte Bekannte“ erzielt wiederum eine hohe Produktion. Auch die Fruchtqualität blieb unter Kontrolle. Tricia bildet schöne, feste, „jointless“ Rispen. Die Grünteile sind recht grob und bleiben bei Lagerung schön. Soupless ist eine schnelle Sorte und hat daher eine hohe Produktion. Das durchschnittliche Fruchtgewicht ist etwas niedriger als bei Tricia. Die Fruchtqualität ist ausgezeichnet, genau wie der Geschmack im Sommer. Die Früchte haben einen starken Glanz und sind fast überhaupt nicht anfällig für gelbe Kronen. Soupless erzielt gute Werte für Schrumpfrisse. Castella ist deutlich nicht Spitze in Bezug auf Produktion. Nach der Fruchtqualität ist Castella in den meisten Punkten mit Tricia vergleichbar. Die Fruchtform von Castella ist auffallend hochrund. Die Rispen haben etwas feinere Grünteile, lassen sich aber gut lagern. Meist sind die Tomaten in der Rispe recht lose verteilt. Tabelle 1 - Anbaudaten Tabelle 2 - Produktions- und Sortierungsresultate lose Tomaten PCH Tabelle 3 - Produktions- und Sortierungsresultate lose Tomaten PSKW Tabelle 4 - Produktions- und Sortierungsresultate Rispentomaten PCH Tabelle 5 - Produktions- und Sortierungsresultate Rispentomaten PSKW Tabelle 6 - Bewertungen für Schrumpfrisse und für Frische der Grünteile bei den losen Tomaten Tabelle 7 - Bewertungen für Schrumpfrisse und für Frische und Grobheit der Grünteile bei den Rispentomaten Abbildung 1 - Trockenstoffgehalt (°Brix) Rispentomaten (Sommer 2009) an Tag 3 und Tag 10 während der Lagerung Abbildung 2 - Geschmack lose Tomaten im Sommer 2009 (0 = nicht lecker; 10 = sehr lecker) Abbildung 3 - Geschmack Rispentomaten im Sommer 2009 (0 = nicht lecker; 10 = sehr lecker) Abbildung 4 - Anfälligkeit für Einstichschäden (Saisonsdurchschnitte) Fleischtomaten, je höher die Bewertung, umso weniger anfällig für Einstichschäden
Flandria Special 2010
15
Gebruikswaardeonderzoek Paprika
Op de praktijkcentra neemt het gebruikswaardeonderzoek paprika al jaren een belangrijke plaats in. In de rassenproeven worden nieuwe rassen gescreend op hun gebruikswaarde en wordt nagegaan welke rassen een meerwaarde kunnen bieden voor de praktijk. Hierbij telt niet alleen de productiviteit, ook de vruchtkwaliteit en de houdbaarheid zijn van cruciaal belang. Onder glas
16
In Vlaanderen worden paprika’s in verwarmde glazen serres geteeld. De teelt duurt bijna een volledig jaar. De meeste paprika’s worden geplant in december; de productieperiode loopt van maartapril tot en met oktober-november. De klassieke geblokte paprika wordt het meest geteeld, zowel rode, gele als groene. Daarnaast komt er ook een beperkte hoeveelheid specialties op de markt, die zich onderscheiden van de gewone paprika op het vlak van kleur, vorm en/of smaak. In 2009 kwamen in het rassenonderzoek alleen de geblokte types aan bod.
De informatie verzameld door deze proeftuinen wordt aangevuld met gegevens van instrumentele kwaliteitsbepalingen die worden uitgevoerd door het Vlaams Centrum voor de Bewaring van Tuinbouwproducten in Heverlee (VCBT). Daarenboven worden er ook nog smaakproeven uitgevoerd door het Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen in Kruishoutem (PCG). De rassenproeven die in het kader van het gebruikswaardeonderzoek worden uitgevoerd komen mede tot stand met de steun van LAVA en het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid.
Samenwerking
Rassen
Het gebruikswaardeonderzoek paprika is een samenwerking tussen vier praktijkcentra. Op het Proefstation voor de Groenteteelt in SintKatelijne-Waver (PSKW) en op het Proefcentrum Hoogstraten in Meerle (PCH) worden de rassen geteeld onder praktijkomstandigheden en worden productie, gewasontwikkeling, kwaliteit en houdbaarheid nauwgezet opgevolgd.
Bij paprika zijn er geen segmenten zoals bij tomaat en worden de rassenproeven uitgevoerd per kleur. In de praktijk worden per kleur verschillende rassen geteeld. Hier volgt een overzicht van de belangrijkste praktijkrassen en van enkele opvallende nieuwkomers uit de rassenproeven van 2009.
Rode paprika Viper (Enza) is een nieuwer hoofdras bij de rode paprikarassen. Dit ras valt vooral op doordat het een hogere productie bereikt en dit al vanaf de eerste oogstmaand. De vruchten zijn mooi recht geblokt en hebben een goede kwaliteit bij oogst, vooral door opvallend weinig scheurtjes, een mooie glans en een goede stevigheid. Na zeven dagen bewaring hebben de vruchten een gemiddelde hardheid en een goede glans. De vruchten neigen in warmere zomerperioden soms meer naar de oranje kleur. Bij warm weer kunnen ook rijpheidstippen voorkomen. Spider (Enza) is een standaard hoofdras. De productie van dit ras is gemiddeld evenals het vruchtgewicht. De vruchten van Spider hebben een matige tot goede stevigheid en meestal een goede vruchtvorm. Ze zijn wel wat gevoeliger voor oppervlakkige krimpscheurtjes, waardoor hun glans net iets minder is. Door de dikwandige vruchten is de stevigheid nog goed na bewaring. De kleur van Spider is over het algemeen goed en homogeen maar kan bij warm en zonnig weer wat te licht zijn. Scirocco (Enza), een nieuwkomer van Enza, liet zich in de rassenproeven opmerken door een hoge
vroege productie. In de loop van het seizoen viel de productie echter wat terug zodat de totale productie eerder gemiddeld was. De vruchten van Scirocco hebben een zeer mooie en homogene rode kleur, zijn sterk tegen kopscheurtjes en hebben een goede stevigheid. De diepe steelinplanting in de zomer doet soms wat afbreuk aan de vorm. Opvallend is de sterkte tegen pitting en rijpheidstippen, die zelfs bij zeer warm en zonnig weer nauwelijks de kop opstaken. Na bewaring behouden de vruchten goed hun stevigheid en zijn er weinig rimpels door vochtverlies. Friendly (De Ruiter) is een ras waarvan de productie trager op gang komt. In de zomer komt Friendly beter op dreef zodat het op het einde van de rit nog een goede tot vrij hoge productie haalt. Het gemiddelde vruchtgewicht is goed en de vruchtsortering is grof. Friendly heeft een vrij donkerrode kleur, een goede vruchtvorm die soms wat langer geblokt is, een goede glans en stevigheid en is sterk tegen neusrot. Consumenten vinden dit de mooiste rode paprika. Doordat Friendly toch een iets trager ras is, zijn de vruchten wel wat gevoeliger voor scheurtjes en rijpheidstippen. Door voldoende snelheid in de teelt te houden en frequent te oogsten kan dit worden teruggedrongen. PR 5614 (S&G) is een interessante nieuwkomer van S&G. Dit ras komt net zoals Scirocco vroeg in productie en blijft ook verderop in het seizoen goed produceren. Dat maakt van PR 5614 een productief ras. De productie wordt vooral gemaakt door een hoog aantal stuks. Daardoor is het gemiddeld vruchtgewicht iets lager en de sortering, met 20% +3’ers, toch wat fijner. De vruchten van PR 5614 zijn sterk tegen krimp- en sterscheurtjes, hebben een goede glans, zijn zeer sterk tegen pitting en rijpheidstippen en smaken heel lekker. Kopscheurtjes komen zelden voor. De kleur van PR 5614 is meestal goed maar kan in de zomer wel wat lichter zijn. Na bewaring vertonen de vruchten weinig rimpels door vochtverlies en hebben ze nog een goede glans.
Gele paprika Yellow Glory (De Ruiter) is een van de hoofdrassen in de teelt van gele paprika met een gemiddelde tot hoge productie. Het vruchtgewicht is gemiddeld tot net iets lager, de sortering is goed en grof. Dit ras heeft een mooie, goed geblokte en zeer homogene vruchtvorm. De kleur is meestal goed en fris geel, maar in de zomer soms iets donkerder. De vruchten zijn wel wat gevoeliger voor scheurtjes, maar als de oogst vrij gelijkmatig en niet te sterk in zetsels verloopt, komen er minder scheurtjes voor. De stevigheid bij oogst is meestal goed maar na bewaring zijn de vruchten iets zachter. De vruchten
Foto 1 - Alle consumenten beoordelen het uiterlijk van de paprika’s op dezelfde vruchten.
50 45 40 35 % Reflectantie
hebben een hoog opgelostestofgehalte (°Brix) en zijn heel lekker en aantrekkelijk. DRP 2568 (De Ruiter) was een opvallende nieuwkomer in de rassenproef van 2009, alleen al vanwege z’n gewaslengte. DRP 2568 stak letterlijk met kop en schouders boven de andere rassen uit. De productie van DRP 2568 lag daardoor ook vrij hoog. De vruchtsortering is grof tot zeer grof en ook het gemiddelde vruchtgewicht ligt hoog. DRP 2568 is sterk tegen kopscheurtjes; verkurkte krimpscheurtjes komen bijna niet voor, maar oppervlakkige krimpscheurtjes kunnen wel aanwezig zijn. Voor consumenten is dit de meest aantrekkelijke gele paprika. De stevigheid bij oogst is goed, na bewaring soms wat minder. De vruchten zijn iets donkerder geel van kleur en zijn in de zomer gevoeliger voor neusrot. Sensatio (S&G) wordt na Yellow Glory in de praktijk het meest geteeld. Sensatio haalt een gemiddeld tot iets lager productieniveau, met een goed gemiddeld vruchtgewicht en een goede tot grove sortering. De vruchten van Sensatio zijn dikwandig, hebben een lichtgele kleur, een goede stevigheid bij oogst en zijn sterk tegen sterscheurtjes en grote kopscheurtjes. Consumenten vinden deze paprika’s te bleek van kleur. Na bewaring is de stevigheid soms iets minder. De vruchtvorm is goed geblokt maar kort, een gevolg van de korte internodiën. Als het gewas te compact wordt kunnen de vruchten te kort worden, maar dat kan vermeden worden door een iets hogere temperatuur aan te houden. Stayer (Rijk Zwaan) stond in 2009 voor het eerst in de rassenproef gele paprika onder het nummer RZ 35-219. In de proef op het PSKW was Stayer met voorsprong het productiefste ras en ook op het PCH haalde dit ras een goede productie. Het vruchtgewicht is vergelijkbaar met dat van Yellow Glory; de sortering was grof op het PSKW en met 24% +73’ers iets fijner op het PCH. De vruchten van Stayer zijn wat donkerder geel van kleur en hebben meestal een goede glans. De stevigheid bij oogst is goed, maar na bewaring soms wat minder. In het voorjaar heeft Stayer een goede vruchtvorm, maar in het najaar komen er redelijk wat schapenkoppen voor. Sven (Rijk Zwaan) stond ook voor het eerste jaar in de rassenproef en komt er beloftevol uit. Het productieniveau is goed tot gemiddeld en het vruchtgewicht iets lager. De vruchten vallen op door hun goede en aantrekkelijke vorm, hun zeer goede stevigheid en hun sterkte tegen krimp- en kopscheurtjes. Sterscheurtjes kunnen echter wel voorkomen. De vruchten zijn zeer goed houdbaar. Er komen bijna geen rimpels door vochtverlies voor en ze zijn nog zeer stevig. Enig minpuntje is de glans die soms wat minder is. De basiskleur
30 25 20 15 10 5 0
400
450
500
550 Golflengte (nm)
600
650
700
Figuur 1 - Typisch kleurenspectrum voor gele paprika gemeten met een spectrofotometer. Vanaf het gele gebied wordt er veel licht gereflecteerd.
van Sven is goed, maar tijdens warmere zomerperioden kunnen de vruchten oranje vlekken op de schouder vertonen.
Groene paprika Morraine (De Ruiter) is het hoofdras bij de groene paprikarassen. Dit ras leent zich ertoe om ook in de rode vruchtkleur te worden geoogst. Ook kan het ras gecombineerd, in beide oogstkleuren, worden geoogst. Morraine valt vooral op door zijn zeer hoge productie en grove vruchtgewicht in de zomerperiode. De vruchtvorm is mooi, voornamelijk lang tot breed geblokt. Na oogst zijn de vruchten stevig en hebben ze een homogene donker-
groene kleur. Na bewaring behouden de vruchten hun stevigheid; ze vertonen weinig rimpels door vochtverlies en weinig binnengroei.
Christien Sauviller Proefcentrum Hoogstraten, Meerle
Liesbet Van Herck Proefstation voor de Groenteteelt, Sint-Katelijne-Waver
Bert Verlinden & Els Bobelyn Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten, Heverlee
Saskia Buysens Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen, Kruishoutem
Flandria Special 2010
17
English
Français
Bell peppers
Les poivrons
Every year variety trials are conducted in which new varieties are screened for production, quality and shelf life, and compared with varieties that are grown in practice. This study is carried out by the Proefcentrum Hoogstraten (PCH), the Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW), the Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt OostVlaanderen (PCG) and the Vlaams Centrum voor de Bewaring van Tuinbouwproducten (VCBT) (Flanders Centre of Postharvest Technology).
good firmness. The shape is somewhat less in the summer due to the deep fruit stem implantation. Ripeness spots occur rarely. Friendly has a dark red colour and is almost resistant against blossom end rot. Fine fruits, good fruit shape and good brilliance and firmness. More susceptible to cracks and ripeness spots; frequent harvesting is therefore necessary. Starts tot produce a bit later but attains a good total production nonetheless. PR 5614 is a new, productive variety of S&G with an early production. Finer grading. Barely affected by micro-cracks, good brilliance, almost resistant against pitting and ripeness spots, and very delicious. The colour is pretty light in summer.
In Flanders bell peppers are cultivated in heated greenhouses. The production season runs from March-April to October-November. The traditional bell pepper is by far the most cultivated, often in several colours per farm. An overview of the most important varieties of red, yellow and green bell peppers is provided below.
Yellow bell pepper
Red bell pepper Viper is a newer, very productive standard variety. Very productive from start finish. Good fruit shape, few cracks, good firmness and nice brilliance. In warm summer periods, the colour can tend towards orange and ripeness spots can occur. Spider, a standard variety, delivers an average production. Nice red fruits, with superficial microcracks at times, which can affect the brilliance. Firm after conservation thanks to the thicker pericarp. Scirocco is a newcomer from Enza with a high early production but an average total production. Good red colour, barely affected by head cracks,
Yellow Glory is a standard variety with an average to high production. Good bell shape. Delicious fruit with a high Brix value. Fresh yellow colour but somewhat darker in summer. More susceptible to cracks, with sufficient firmness at harvest. DRP 2568 is a new variety with a very tall crop. Big fruits, high fruit weight and very productive. Attractive and almost resistant against head cracks. Micro-cracks occur somewhat more often. Sufficient firmness during harvesting. Rather dark yellow, susceptible to blossom end rot. Sensatio is a standard variety with short, bellshaped, light yellow fruits. Micro-cracks and large head cracks rarely occur. Good firmness during harvest, somewhat less so after storage. Good to high grading, average production. Stayer is a newcomer from Rijk Zwaan with a good production. The grading is high to somewhat finer. Darker yellow in colour. Good firmness during harvest. The fruit shape is good, but less so in autumn. Sven is a promising newcomer. Average production, lighter fruit weight. Very good quality and shelf life: few cracks, firm, no wrinkles due to loss of moisture with a light yellow basic colour.
Green bell pepper Morraine is the main variety among green peppers, but can also be harvested red. Very productive, primarily with bigger fruit in the summer period. Good quality: firm, few wrinkles due to loss of moisture, with a homogeneous dark green colour. Photo 1 - All consumers assess the appearance of the bell peppers on the same fruits. Figure 1 - Typical colour spectrum for yellow bell pepper measured with a spectrophotometer. A great deal of light is reflected from the yellow area.
18
Une étude sur la valeur utilitaire des poivrons est menée chaque année dans le but d’étudier de nouvelles variétés sur les aspects de la production, de la qualité et de la conservation. Ces variétés sont ensuite comparées à des variétés qui sont déjà cultivées pour la commercialisation. Cette étude est réalisée par le Proefcentrum Hoogstraten (PCH), le Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW), le Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen (PCG) et le Vlaams Centrum voor de Bewaring van Tuinbouwproducten (VCBT). En Flandre, les poivrons sont cultivés dans des serres de verre chauffées. La saison de production va de mars - avril à octobre - novembre inclus. Le poivron traditionnel est de loin le plus cultivé et chaque entreprise en produit souvent de plusieurs couleurs. Nous vous présentons ci-dessous un aperçu des principales variétés de poivrons rouges, jaunes et verts.
Le poivron rouge Viper est une nouvelle variété standard, particulièrement productive du début de la période de culture jusqu’à la fin de celle-ci. Elle se caractérise en outre par sa belle forme, de rares microfissures, une bonne fermeté et une brillance agréable. Durant les périodes d’été les plus chaudes, la couleur peut tendre à l’orange et des taches de maturité peuvent apparaître. Spider, variété standard avec une production moyenne. Ses beaux fruits rouges présentent parfois des microfissures superficielles qui peuvent diminuer a brillance du fruit. Grâce à l’épaisseur de sa paroi, elle reste ferme après conservation. Scirocco est une nouvelle variété d’Enza, qui donne une production hâtive importante, bien que sa production totale soit moyenne. D’une belle couleur rouge et bien ferme, elle résiste très bien aux microfissures à la partie supérieure. Un peu moins de forme en été du fait de l’implantation profonde de la tige. Cette variété résiste bien aux taches de maturité. Friendly, qui présente une couleur rouge intense, résiste particulièrement bien à la nécrose apicale. Le fruit est beau, bien formé et brillant, tout en étant ferme. Friendly est cependant plus sensible aux microfissures et aux taches de maturité ; il faut donc la récolter fréquemment. Plus tardive au démarrage, la production totale est néanmoins bonne.
Deutsch Paprika
PR 5614 est une nouvelle variété productive de S&G dont la production débute tôt. D’un calibre plus fin, elle résiste bien aux microfissures . Éclatante, elle résiste bien au pitting et aux taches de maturité et est très savoureuse. Sa couleur est relativement claire en été.
Le poivron jaune Yellow Glory est une variété de poivron dont la production est moyenne à élevée. Ce beau poivron présente une belle forme. Les fruits délicieux ont un degré brix élevé. Sa couleur jaune clair est un peu plus foncée en été. Plus sensible aux microfissures, sa fermeté au moment de la récolte est suffisante. DRP 2568 est une nouvelle variété avec des plantes très elevées. Cette variété produit des fruits lourdes et est relativement productive. Attrayante, elle résiste bien aux microfissures à la partie supérieure, tandis que les microfissures sont un peu plus fréquentes. La fermeté au moment de la récolte est suffisante. D’un jaune assez sombre, ce poivron est sensible à la nécrose apicale. Sensatio est une variété aux fruits courts, de couleur jaune clair. Bien résistant aux microfissures en bas de la fruit et aux grandes microfissures à la partie supérieure. La fermeté satisfaisante au moment de la récolte diminue parfois après la conservation. De calibre moyen à gros, la production de cette variété est moyenne. Stayer est une nouveauté de Rijk Zwaan qui donne une bonne production. Le calibre est gros à un peu moins gros, sa couleur est jaune foncé et la fermeté au moment de la récolte est bonne. Sa belle forme du printemps ne persiste pas jusqu’à l’automne. Sven est une nouveauté prometteuse. Cette variété, de production moyenne, a un poids moyen un peu moins élevé. Très bonne qualité et durabilité: peu sensible aux microfissures, elle est ferme et ne présente pas de rides par perte d’humidité, sa couleur de base est jaune clair.
Le poivron vert Morraine est la principale variété de poivron vert, qui peut toutefois aussi se récolter lorsqu’il est rouge. Très productive, surtout grâce à ses fruits de grande taille en période d’été. Ce poivron est de bonne qualité: ferme, présente peu de rides par perte d’humidité, il est d’une belle couleur vert foncé. Photo 1 - Tous les consommateurs évaluent l’aspect des poivrons à partir des mêmes fruits. Illustration 1 - Spectre de couleurs typique du poivron jaune mesuré à l’aide d’un spectrophotomètre. Une grande quantité de lumière se reflète à partir de la zone jaune.
In der Gebrauchswertprüfung, die jährlich ausgeführt wird, werden neue Sorten in den Bereichen Produktion, Qualität und Haltbarkeit geprüft und mit Sorten verglichen, die in der Praxis angebaut werden. Diese Forschung wird ausgeführt durch das Proefcentrum Hoogstraten (PCH), die Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW), das Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen (PCG) und das Vlaams Centrum voor de Bewaring van Tuinbouwproducten (VCBT). In Flandern werden Paprika in beheizten Glashäusern angebaut. Die Produktionssaison läuft von März-April bis einschließlich Oktober-November. Die traditionellen Blockpaprika werden am häufigsten angebaut, oft in mehreren Farben in einem Betrieb. Nachstehend folgt eine Übersicht über die wichtigsten Sorten von roten, gelben und grünen Paprika.
Rote Paprika Viper ist eine neuere, sehr produktive Standardsorte: sehr produktiv vom Beginn bis zum Ende des Anbaus. Schöne Früchtform, wenig Risse, gute Festigkeit und schöner Glanz. In warmen Sommerperioden kann die Farbe zu Orange neigen und können Reifepunkte vorkommen. Spider, eine Standardsorte, hat eine durchschnittliche Produktion. Schöne rote Früchte, manchmal oberflächliche Schrumpfrisse, wodurch der Glanz abnehmen kann. Fest nach Lagerung durch die dickere Früchtwand. Scirocco ist ein Neuzugang von Enza mit einer hohen frühen Produktion, insgesamt bleibt die Produktion aber durchschnittlich. Schöne rote Farbe, stark gegen Kopfrisse, gute Festigkeit. Die Form ist im Sommer durch den tiefen Stielansatz etwas weniger gut. Stark gegen Reifepunkte. Friendly hat eine dunkelrote Farbe und ist stark gegen Blütenendfäule. Schöne Früchte, gute Früchtform, schöner Glanz und gute Festigkeit. Anfällig für Risse und Reifepunkte; häufiges Ernten ist also notwendig. Kommt etwas später in Produktion, erzielt insgesamt aber eine gute Produktion. PR 5614 ist eine neue, produktive Sorte von S&G; kommt früh in Produktion. Feinere Sortierung. Stark gegen Schrumpf- und Sternrisse, schöner Glanz, sehr stark gegen Pitting und Reifepunkte und sehr lecker. Die Farbe ist im Sommer recht hell.
Gelbe Paprika Yellow Glory ist eine Praxissorte mit einer durchschnittlichen bis hohen Produktion. Schöne, gut geblockte Früchtform. Leckere Früchte mit hohem Brixwert. Frische gelbe Farbe, im Sommer aber etwas dunkler. Anfälliger für Risse, die Festigkeit bei der Ernte ist zufrieden stellend. DRP 2568 ist eine neue, sehr lange Sorte. Grobe Früchte, hohes Früchtgewicht und recht produktiv. Attraktiv und stark gegen Kopfrisse; Schrumpfrisse kommen etwas häufiger vor. Die Festigkeit bei der Ernte ist zufrieden stellend. Recht dunkel gelb, anfällig für Blütenendfäule. Sensatio ist eine Praxissorte mit kurzen geblockten, hellgelben Früchten. Stark gegen Sternrisse und große Kopfrisse. Die Festigkeit bei der Ernte ist gut, nach Lagerung manchmal etwas schwächer. Gute bis grobe Sortierung, durchschnittliche Produktion. Stayer ist ein Neuzugang von Rijk Zwaan mit einer guten Produktion. Die Sortierung ist grob bis etwas feiner. Dunkler gelb. Gute Festigkeit bei der Ernte. Die Früchtform ist gut, im Herbst aber etwas schwächer. Sven ist ein viel versprechender Neuzugang. Durchschnittliche Produktion, geringeres Früchtgewicht. Sehr gute Qualität und Haltbarkeit: wenig Risse, fest, keine Falten durch Feuchtigkeitsverlust mit hellgelber Basisfarbe.
Grüne Paprika Morraine ist die Hauptsorte bei grünen Paprika, kann aber auch rot geerntet werden. Sehr produktiv, in der Sommerperiode vor allem gröbere Früchte. Gute Qualität: fest, wenig Falten durch Feuchtigkeitsverlust mit einer homogenen dunkelgrünen Farbe. Foto 1 - Alle Verbraucher beurteilen das Aussehen der Paprika an denselben Früchten. Abbildung 1 - Typisches Farbspektrum für gelbe Paprika gemessen mit einem Spektrophotometer. Ab dem gelben Bereich wird viel Licht reflektiert.
Flandria Special 2010
19
Gebruikswaardeonderzoek Groene courgette
Bij het onderzoek naar segmentatie van groene courgettes werden diverse proeven uitgevoerd. De vroege teelt in plastic serre zonder bijverwarming en de normale teelt in openlucht werden aangelegd door het Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw in Rumbeke-Beitem (POVLT). De late teelt in openlucht werd uitgevoerd door het Proefstation voor de Groenteteelt in Sint-Katelijne-Waver (PSKW). Dit onderzoek kwam tot stand dankzij de financiële steun van LAVA en het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid. Teeltverloop Tabel 1 geeft een overzicht van de teeltgegevens van de rassenproeven op de verschillende locaties. De onderzochte rassen per teeltperiode zijn weergegeven in Tabel 2.
Kwaliteit Zeer veel aandacht ging naar de beoordeling van de kwaliteit. Naast de regelmatige beoordelingen op het veld werd bij elke oogstbeurt de kwaliteit bepaald. Daarenboven werden per proefperiode twee extra beoordelingssessies ingericht, waaraan een houdbaarheidsproef werd gekoppeld. Na bewaring werden de vruchten nogmaals beoordeeld.
Vruchtkenmerken Cassiopee (Gautier): groene tot donkergroene vruchtkleur. Veel tot zeer veel, zowel kleinere als grotere spikkels op de vruchten. Vruchten licht conisch tot vrij cilindrisch, matig lang tot lang en matig smal. Lichte versmalling in de nek tot het midden. Vrij veel tot veel en kleine zaden. Weinig mannelijke bloemen. In de late teelt gevoelig voor uitgewaaide koppen en niet zo lang stevig na bewaring. Vruchtsteel matig lang. Bloemlitteken klein. Minder gevoelig voor witziekte in de vroege teelt en de zomerteelt, meer vatbaar in de late teelt. Celeste (Gautier): meer donkergroene vruchtkleur. Veel en kleinere spikkels. Vruchten licht conisch tot iets cilindrisch, matig lang en matig dik. Lichte versmalling in de nek tot het midden. Veel en kleine zaden. Veel mannelijke bloemen. Vruchtsteel matig lang. Bloemlitteken matig. Bij de late teelt in openlucht minder goede vruchtstevigheid na bewaring. Gevoeliger voor witziekte.
Cora (Clause): groene tot donkergroene vruchtkleur. Veel en kleine spikkels. Vruchten vrij conisch tot conisch, vrij lang en vrij smal. Versmalling in de nek. Veel en kleine zaden. Veel mannelijke bloemen. Vruchtsteel matig lang. Bloemlitteken klein. Vrij gevoelig voor witziekte. Leila (Enza): groene tot donkergroene vruchtkleur. Matig veel en kleine tot zeer kleine spikkels. Vruchten licht conisch tot vrij cilindrisch, vrij lang en matig dik. Lichte versmalling in de nek. Vrij veel en kleine zaden. Weinig mannelijke bloemen. Langere vruchtsteel. Bloemlitteken matig. Matig tot vrij gevoelig voor witziekte. Mirza (Clause): groene tot donkergroene vruchtkleur. Veel en kleine tot zeer kleine witte spikkels. Vruchten licht conisch in de vroege teelt en de zomerteelt, cilindrisch in de late teelt. Vruchten matig lang en matig dik. Versmalling in de nek tot het midden. Veel en kleine zaden. Veel mannelijke bloemen in de vroege teelt, minder mannelijke bloemen in de late teelt. Vruchtsteel matig tot vrij lang. Bloemlitteken klein. Minder gevoelig voor witziekte. Quine (S&G): groene tot donkergroene vruchtkleur. Veel en kleine witte spikkels. Vruchten vrij cilindrisch, matig tot vrij lang en matig dik. Lichte versmalling in de nek. Veel en kleine zaden. Veel mannelijke bloemen. Langere vruchtsteel. Bloemlitteken zeer klein. Gevoeliger voor witziekte. Sintia (Clause): groene tot donkergroene vruchtkleur. Matig kleine spikkels. Vruchten licht tot vrij conisch, in de late teelt meer cilindrisch. Vruchten matig lang en vrij dun. Versmalling in de nek tot het midden. Vrij veel en kleine zaden. Matig aantal mannelijke bloemen in de vroege teelt, weinig
Tabel 1 - Teeltgegevens Onderzoeksinstelling
POVLT
POVLT
PSKW
Teeltperiode
vroege teelt in plastic serre zonder bijverwarming Rumbeke 19/3/2009 9/4/2009 145 cm x 69 cm 100 planten/are 13/5/2009 17/7/2009
normale teelt in openlucht Rumbeke 5/5/2009 15/5/2009 130 cm x 77 cm 100 planten/are 22/6/2009 10/9/2009
late teelt in openlucht Sint-Katelijne-Waver 13/7/2009 23/7/2009 175 cm x 75 cm 76 planten/are 27/8/2009 22/10/2009
Proefplaats Zaaidatum Plantdatum Plantafstand Plantdichtheid Begin oogst Einde oogst
20
Tabel 2 - Overzicht onderzochte rassen per teeltperiode Ras
Vroege teelt Normale teelt in plastic serre in openlucht zonder bijverwarming
Astra Polka Cassiopee Celeste Cora Giove Leila Mirza Pixar Quine Sintia Syros Tosca CV 2832 CV 3376 E 82-205
x x x x x x
x x x x x x x
x x x
x x x
Late teelt in openlucht
x x
x x x x x x x x
mannelijke bloemen in de late teelt. Vruchtsteel matig tot vrij lang. Bloemlitteken matig. Vrij gevoelig voor witziekte. Syros (S&G): groene tot zeer donkergroene vruchtkleur. Vrij veel en kleine tot iets minder kleine spikkels. Vruchten licht tot vrij conisch, matig lang en matig dik. Versmalling in de nek tot het midden. Veel en kleine zaden. Veel mannelijke bloemen. Vruchtsteel matig tot lang. Bloemlitteken matig. Gevoelig voor witziekte in de vroege teelt en de zomerteelt, minder gevoelig in de late teelt. Tosca (Clause): groene tot donkergroene vruchtkleur. Veel en matig kleine spikkels. Vruchten licht tot vrij conisch, matig lang en matig dik. Lichte versmalling in de nek. Veel en kleine zaden. Veel mannelijke bloemen. Bloemlitteken klein. Vruchtsteel matig lang. Minder gevoelig voor witziekte.
Besluit In de gegeven proefomstandigheden in 2009 gaven de volgende cultivars de beste resultaten: - in de vroege teelt in plastic serre zonder bijverwarming: Cassiopee, Celeste en Leila; - in de normale teelt in openlucht: Cassiopee, Celeste en Mirza; - in de late teelt in openlucht: Quine en Mirza.
Luc Vanparys Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw, Rumbeke-Beitem
Luc De Rooster Proefstation voor de Groenteteelt, Sint-Katelijne-Waver
English
Français
Deutsch
Green courgettes
La courgette verte
Grüne Zucchini
Various tests were carried out during the research study on the segmentation of green courgettes. The early cultivation in plastic greenhouses without additional heating and the normal cultivation outdoors was planned by the Provinciaal Onderzoeksen Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw (POVLT) in Rumbeke-Beitem. The late cultivation outdoors was carried out by the Proefstation voor de Groenteteelt in SintKatelijne-Waver (PSKW).
Divers essais ont été réalisés durant la recherche destinée à segmenter les courgettes vertes. La culture hâtive en serres en plastique, sans chauffage supplémentaire et la culture normale de plein air ont été réalisées par le Provinciaal Onderzoeksen Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw de Rumbeke-Beitem (POVLT). La culture tardive de plein air a été menée quant à elle par le Groenteteelt de SintKatelijne-Waver (PSKW).
Bei der Forschung zur Segmentierung von grünen Zucchini wurden verschiedene Tests ausgeführt. Der frühe Anbau im Foliengewächshaus ohne zusätzliche Heizung und der normale Freilandanbau wurden durch das Provinciaal Onderzoeksen Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw (POVLT) in Rumbeke-Beitem durchgeführt. Der späte Freilandanbau wurde durch die Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW) in Sint-Katelijne-Waver angelegt.
A great deal of attention is focussed on assessing quality. In addition to the regular assessment in the field, the quality of each harvest is determined. Furthermore, two extra assessment sessions were conducted per trial period, combined with a perishability test. The fruit were assessed yet again after storage.
Une attention toute particulière a été accordée à l’évaluation de la qualité. La qualité a été déterminée régulièrement en terre, mais aussi lors de chaque récolte. De plus, durant chaque période d’essai, deux sessions d’évaluation complémentaires ont été mises sur pied, associées à un essai de conservation. Les fruits ont été évalués une nouvelle fois après conservation.
Der Beurteilung der Qualität wurde besondere Aufmerksamkeit gewidmet. Neben den regelmäßigen Beurteilungen am Feld wurde bei jedem Erntegang die Qualität bestimmt. Darüber hinaus wurden für jede Testperiode zwei extra Beurteilungssitzungen eingerichtet, die mit einer Haltbarkeitsprüfung verbunden waren. Nach Lagerung wurden die Früchte dann erneut beurteilt.
Dans les conditions d’essai que nous avons connues en 2009, les cultivars suivants ont donné les meilleurs résultats: - en culture hâtive sous serre en plastique sans chauffage: Cassiopee, Celeste et Leila; - en culture normale de plein air: Cassiopee, Celeste et Mirza; - en culture tardive de plein air: Quine et Mirza.
Unter den gegebenen Voraussetzungen des Jahres 2009 erzielten die folgenden Sorten die besten Ergebnisse: - im frühen Anbau im Foliengewächshaus ohne zusätzliche Heizung: Cassiopee, Celeste und Leila; - im normalen Freilandanbau: Cassiopee, Celeste und Mirza; - im späten Freilandanbau: Quine und Mirza.
Tableau 1 - Données de culture Tableau 2 - Aperçu des variétés cultivées par période de culture
Tabelle 1 - Anbaudaten Tabelle 2 - Übersicht der untersuchten Sorten für jede Anbauphase
The following cultivars gave the best results under the test circumstances in 2009: - in early cultivation in plastic greenhouses without additional heating: Cassiopeia, Celeste and Leila; - in normal cultivation outdoors: Cassiopeia, Celeste and Mirza; - in late cultivation outdoors: Quine and Mirza. Table 1 - Cultivation data Table 2 - Overview of the varieties studied per cultivation period
Flandria Special 2010
21
Gebruikswaardeonderzoek Alternatieve courgette
Het Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Landen Tuinbouw in Rumbeke-Beitem (POVLT) onderzocht de gebruikswaarde van elf cultivars van alternatieve courgette in de zomerteelt. Dat gebeurde met de financiële steun van LAVA en het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid. Teeltgegevens Een overzicht van de teeltgegevens is weergegeven in Tabel 1. Tabel 1 - Teeltgegevens Zaaidatum Plantdatum Plantdichtheid Begin oogst Einde oogst
5/5/2009 15/5/2009 100 planten/are 22/6/2009 10/9/2009
Kwaliteit Zeer veel aandacht ging naar de beoordeling van de kwaliteit. Naast de regelmatige beoordelingen op het veld werd bij elke oogstbeurt de kwaliteit bepaald. Daarenboven werden per proefperiode twee extra beoordelingssessies ingericht, waaraan een houdbaarheidsproef werd gekoppeld. Na bewaring werden de vruchten nogmaals beoordeeld.
Vruchtkenmerken Langwerpige vruchten Parador (Gautier): vruchtkleur donkergeel. Veel en kleine witte spikkels. Vruchten vrij conisch tot conisch, lang en matig dik. Versmalling in de nek. Veel en kleine zaden. Litteken na bloemafspening vrij klein. Vruchtsteel lang en vrijwel volledig groen met soms korte gele overgang. Vrij gevoelig voor witziekte. Golden Delight (S&G): vruchtkleur geel tot donkergeel. Veel en zeer kleine witte spikkels. Vruchten licht conisch tot conisch, matig lang tot lang en matig dik. Versmalling in de nek tot het midden. Veel en kleine zaden. Bloemlitteken vrij klein tot klein. Vruchtsteel matig lang en gedeeltelijk geel gedeeltelijk groen. Matig gevoelig voor witziekte. Orelia (Clause): vruchtkleur donkergeel. Veel en kleine tot zeer kleine spikkels. Vruchten licht tot vrij conisch, lang en vrij smal. Versmalling in de nek tot het midden. Veel en kleine zaden. Bloemlitteken matig. Vruchtsteel matig lang en half geel half groen. Matig gevoelig voor witziekte. Sunlight (Clause): vruchtkleur geel tot donkergeel. Veel en kleine witte spikkels. Vruchten licht conisch tot conisch, lang en vrij smal tot smal.
22
Versmalling in de nek tot het midden. Veel en kleine zaden. Bloemlitteken matig tot vrij klein. Vruchtsteel matig tot vrij lang en half geel half groen. Matig gevoelig voor witziekte. Taxi (Seminis): vruchtkleur geel tot donkergeel. Veel en kleine spikkels. Vruchten conisch, lang en smal. Versmalling in de nek. Bloemlitteken klein. Veel en kleine zaden. Vruchtsteel lang en half geel half groen. Matig gevoelig voor witziekte.
Ronde vruchten Brice (S&G): vruchtkleur lichtgroen. Veel en grote spikkels. Vruchten rond tot hoogrond. Veel en kleine zaden. Vrij groot bloemlitteken. Kortere vruchtsteel. Vrij gevoelig voor witziekte. Eight Ball (Tozer): vruchtkleur donkergroen. Veel en matig grote spikkels. Vruchten vrij hoogrond. Veel en kleine zaden. Vrij groot bloemlitteken. Vrij korte vruchtsteel. Zeer gevoelig voor witziekte. Floridor (Gautier): donkergele vruchtkleur. Veel en matig grote spikkels. Weinig lange en heel weinig korte haren. Vrij hoogronde vruchten. Veel en kleine zaden. Bloemlitteken matig klein. Vrij lange vruchtsteel. Vrij gevoelig voor witziekte. Geode (Gautier): vruchtkleur lichtgroen. Veel en grote spikkels. Vruchten rond tot hoogrond. Veel en kleine zaden. Bloemlitteken matig tot vrij groot. Lange vruchtsteel. Vrij gevoelig voor witziekte. One Ball (Tozer): vruchtkleur donkergeel. Veel en vrij grote spikkels. Vrij hoogronde vruchten. Veel en kleine zaden. Bloemlitteken matig tot vrij groot. Vrij korte vruchtsteel. Zeer gevoelig voor witziekte. Satelite (Gautier): donkergroene vruchtkleur. Veel en grotere spikkels. Vruchten rond tot hoogrond.
Veel en matig kleine zaden. Bloemlitteken vrij groot. Langere vruchtsteel. Vrij gevoelig voor witziekte.
Besluit In 2009 werden elf cultivars van alternatieve courgette onderzocht in de zomerteelt. Vijf rassen hiervan hebben donkergele, langwerpige vruchten: Golden Delight, Orelia, Parador, Sunlight en Taxi. De beste resultaten werden bekomen met Parador en Sunlight. Bij de zes rassen met ronde vruchten was er variatie in kleur. Bij de rassen met lichtgroene vruchten (Geode en Brice) scoorde Geode het best. Bij de rassen met donkergele vruchten (One Ball en Floridor) werden de beste resultaten bekomen met Floridor. Bij de rassen met donkergroene vruchten (Eight Ball en Satelite), ten slotte, kwam Satelite als beste naar voren.
Luc Vanparys Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw, Rumbeke-Beitem
English
Français
Deutsch
Alternative courgettes
Les courgettes alternatives
Alternative Zucchini
The Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw (POVLT) in Rumbeke-Beitem studied the use value of eleven alternative courgette cultivars in summer cultivation.
Le Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw de Rumbeke-Beitem (POVLT) a étudié la valeur d’usage de nos cultivars de courgettes alternatives pendant la culture d’été.
Das Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw (POVLT) in Rumbeke-Beitem untersuchte den Gebrauchswert von elf Sorten alternativer Zucchini im Sommeranbau.
A great deal of attention has been paid to quality assessment. In addition to regular assessments on the field, the quality of each crop is also assessed. Furthermore, two extra assessment sessions are held per trial period, during which a perishability test is also conducted. The fruits are assessed yet once again after storage.
Une attention toute particulière a été accordée à l’évaluation de la qualité. La qualité a été déterminée d’une part de façon régulière en terre, mais aussi lors de chaque récolte. De plus, durant chaque période d’essai, deux sessions d’évaluation complémentaires ont été organisées, en association avec un test de conservation. Les fruits ont été évalués une nouvelle fois après conservation.
Der Beurteilung der Qualität wurde besondere Aufmerksamkeit gewidmet. Neben den regelmäßigen Beurteilungen am Feld wurde bei jedem Erntegang die Qualität bestimmt. Darüber hinaus wurden für jede Testperiode zwei extra Beurteilungssitzungen eingerichtet, die mit einer Haltbarkeitsprüfung verbunden waren. Nach Lagerung wurden die Früchte dann erneut beurteilt.
En 2009, nos cultivars de courgettes alternatives ont été testés en période de culture estivale. Cinq de ces variétés présentent des fruits jaune foncé et allongés: Golden Delight, Orelia, Parador, Sunlight et Taxi. Les variétés Parador et Sunlight ont donné les meilleurs résultats. Les six variétés à fruit rond présentaient quant à elles des variations de couleur. La variété à fruits vert clair (Geode et Brice) qui a enregistré les meilleurs résultats est la Geode. Parmi les variétés aux fruits jaune foncé (One Ball et Floridor), les résultats les plus intéressants ont été obtenus avec la variété Floridor. Enfin, pour ce qui est des variétés à fruits vert foncé (Eight Ball et Satelite), la variété Satelite s’est démarquée des autres.
2009 wurden elf Sorten alternativer Zucchini im Sommeranbau geprüft. Fünf Sorten davon haben dunkelgelbe, längliche Früchte: Golden Delight, Orelia, Parador, Sunlight und Taxi. Die besten Ergebnisse wurden mit Parador und Sunlight erzielt. Bei den sechs Sorten mit runden Früchten gab es unterschiedliche Farben. Bei den Sorten mit hellgrünen Früchten (Geode und Brice) erzielt Geode die besten Ergebnisse. Bei den Sorten mit dunkelgelben Früchten (One Ball und Floridor) wurden die besten Ergebnisse durch Floridor erzielt. Bei den Sorten mit dunkelgrünen Früchten (Eight Ball und Satelite) war schließlich Satelite am besten.
Eleven alternative courgette cultivars were studied in the summer cultivation in 2009. Five varieties of these have dark yellow, elongated fruit: Golden Delight, Orelia, Parador, Sunlight and Taxi. The best results were obtained with Parador and Sunlight. The six varieties with round fruits showed variation in colour. Geode had the best score among varieties with light green fruits (Geode and Brice). The best results among varieties with dark yellow fruits (One Ball and Floridor) were obtained with Floridor, whereas Satelite came out on top among varieties with dark green fruits (Eight Ball and Satelite). Table 1 - Cultivation data
Tabelle 1 - Anbaudaten
Tableau 1 - Données de culture
Flandria Special 2010
23
Tomatensegmentatie 2010 Tomato segmentation 2010 – Segmentation de tomates 2010 – Tomatensegmente 2010 Trostomaten Cluster tomatoes – Tomates en grappe – Rispentomaten
FLANDRIA PRINCESS BRILLIANT DOLORESS LEVANZO TRICIA SOUPLESSE (DRW 76-59) CASTELLA DRW 76-58 SUCCESS
Toegelaten variëteiten
Praktijkproefrassen
Losse tomaten Loose tomatoes – Tomates en vrac – Lose tomaten
FLANDRIA PRINCE ADMIRO PALMIRO ZOUK ARVENTO RZ 72-520
Toegelaten variëteiten
Praktijkproefrassen
FLANDRIA BARON Toegelaten variëteiten
BRODENA
GROWDENA LABELL MACARENA MATRIX
alleen geschikt voor iets latere plantingen – only suitable for rather later plantings – convient uniquement aux plantations un peu plus tardives – nur geeignet für etwas spätere Pflanzungen) niet geschikt voor koude teelt – not suitable for cold cultivation – ne convient pas à la culture au froid – nicht geeignet für kalten Anbau
oogst tot 31 juli – harvest until 31 July – récolte jusqu’au 31 juillet – Ernte bis 31. Juli
- Het leggen van een tussenblaadje is verplicht. Een bijkomende vergoeding van 0,015 €/kg wordt hiervoor door de koper betaald; - Eén tros van 2 stuks per verpakking is toegestaan; - Omwille van de homogeniteit en de productkwaliteit is het ten zeerste aangewezen om tijdens de zomermaanden minimaal drie keer per 14 dagen te oogsten.
Remarks - Intermediate sheet compulsory. An additional remuneration of 0,015 €/kg is paid by the purchaser for this; - One cluster of 2 pieces per pack is allowed; - In the interests of homogeneity and product quality, it is most urgently recommended to pick at least three times every 14 days during the summer months.
Remarques - Une feuille intermédiaire est obligatoire. C’est pourquoi l’acheteur paie un montant supplémentaire de 0,015 €/kg; - Une seule grappe comportant 2 pièces par emballage est autorisée; - En raison de l’homogénéité et de la qualité du produit, il est fortement conseillé de récolter au moins trois fois tous les quinze jours pendant les mois d’été.
Opmerkingen
Anmerkungen
- ‘Labell’ mag niet aangevoerd worden als middenkleur; - Omwille van de homogeniteit en de productkwaliteit is men verplicht om tijdens de zomermaanden (juni-juli-augustus) drie keer per week te oogsten.
- Das Zwisschenblatt ist obligatorisch. Eine zusätzliche Vergütung von 0,015 €/kg wird dafür durch den Käufer bezahlt; - Eine Rispe von 2 Stück pro Verpackung ist zulässig; - Aus Homogenitäts- und Produktqualitätsgründen wird nachdrücklich empfohlen, in der Sommermonaten mindestens drei Mal pro 14 Tage zu ernten.
Remarks - ‘Labell’ may only be supplied in red grade; - In the interests of homogeneity and product quality it is compulsory to pick three times a week during the summer months (June – July – August).
Remarques
FLANDRIA PITTORESK Toegelaten variëteiten
- ‘Labell’ peut uniquement être livrée dans la catégorie ‘rouge’; - En vue d’assurer l’homogénéité et la qualité des produits, il est particulièrement recommandé de recolter trois fois par semaine pendant les mois d’ été (Juin – Juillet – Août).
Anmerkungen
FLANDRIA ELITE
- ‘Labell’ darf nur in der Sortierung ‘Rot’ geliefert werden; - Aus Homogenitäts- und Produktqualitätsgründen werd dringend empfohlen, in der Sommermonaten (Juni – Juli – August) drei mal wöchentlich zu ernten.
Toegelaten variëteiten
Toegelaten variëteiten
Praktijkproefras
ALTESS CLOTILDE PLAISANCE BEAUMONDE (RZ 72-480)
BONAPARTE DIRK MAURITIUS (RZ 72-482)
Opmerkingen
FLANDRIA PRUNELLA
24
Opmerkingen
SAVANTAS MIAMI DRK 21-97
- Labelen verplicht (drie labels per 5 kg). Een bijkomende vergoeding van 0,015 €/kg wordt door de koper betaald als ‘labelkost’; - Het leggen van een tussenblaadje is verplicht. Een bijkomende vergoeding van 0,015 €/kg wordt hiervoor door de koper betaald.
Toegelaten variëteiten – Allowed varieties – Variétés admises – Zugelassene Sorten Praktijkproefrassen – Practical experimental varieties – Variétés expérimentales – Praktische Versuchssorten
Remarks - labels are compulsory (three labels per 5 kg). An additional remuneration of 0,015 €/kg is paid by the purchaser for this as a ‘label cost’; - Intermediate sheet compulsory. An additional remuneration of 0,015 €/kg is paid by the purchaser for this.
Remarques - l’étiquetage est obligatoire (trois étiquettes par 5 kg). L’acheteur paie un montant supplémentaire de 0,015 €/kg pour les frais d’étiquette; - Une feuille intermédiaire est obligatoire. C’est pourquoi l’acheteur paie un montant supplémentaire de 0,015 €/kg.
Anmerkungen - das label ist obligatorisch (drei Etikette pro 5 kg). Eine zusätzliche Vergütung von 0,015 €/kg wird durch den Käufer als ‘Labelgebühr’ bezahlt; - Das Zwisschenblatt ist obligatorisch. Eine zusätzliche Vergütung von 0,015 €/kg wird dafür durch den Käufer bezahlt.
FLANDRIA PRUNELLA Toegelaten variëteiten
ROMANA SAVANTAS MIAMI
Flandria Specialty Street Toegelaten variëteiten
Bellino Ti Amo
vanaf middelvroege teelt – from medium-early cultivation – à partir de la culture semi-précoce – ab mittelfrühem Anbau
Opmerking - Het leggen van een tussenblaadje is verplicht. Een bijkomende vergoeding van 0,015 €/kg wordt hiervoor door de koper betaald.
Remark - Intermediate sheet compulsory. An additional remuneration of 0,015 €/kg is paid by the purchaser for this.
Remarque - Une feuille intermédiaire est obligatoire. C’est pourquoi l’acheteur paie un montant supplémentaire de 0,015 €/kg.
Anmerkung
Coeur de Bœuf Kumato Cherrykumato San Marzano Eleganto
Torrito Sweet pink Cherry
Los (Loose – En vrac – Lose)
- Das Zwisschenblatt ist obligatorisch. Eine zusätzliche Vergütung von 0,015 €/kg wird dafür durch den Käufer bezahlt.
FLANDRIA MINISTAR Toegelaten variëteiten
Praktijkproefrassen
AMOROSO ANNEMAY (Lycoplus) PROLYCO (Lycoplus) Ronde cocktailtypes met een gemiddeld vruchtgewicht van 20-40 g – Round cocktail types with an average fruit weight of 20-40 g – Types de cocktail ronds, avec un poids moyen en fruits de 20-40 g – Runde Cocktail-Sorten mit einem durchschnittlichen Fruchtgewicht von 20-40 g
Tros (Cluster – En grappe – Rispen-) Marmande Coeur de Pigeon Andere (Others - Autres – Andere)
SANTALINA BALERINA FLAVORINO MONALISA TOVALE ARAWAK OLMECA KM 55-12 OSKAR URIBURI CAPRESE DUNNE DRC 533 SUNSTREAM E 539 TOMIMARU MUCHOO CLAREE CHERAMY DRC 472 FAVORITA PHILOVITA JUANITA MR 54-13 ANGELLE …
Tomabel Toegelaten variëteiten
Los (Loose – En vrac – Lose) Tros (Cluster – En grappe - Rispen-) Tomatello Tros cherry (Cherry cluster – Cherry en grappe – Cherry Rispen-)
ADMIRO ARVENTO PLAISANCE MONALISA PHILOVITA
Flandria standaardsegment Alle niet-genoemde variëteiten Standard segment: all not mentioned varieties Segment standard: toutes les variétés non mentionnées Standardsegment: alle nicht genannten Sorten
Flandria Special 2010
25
Gebruikswaardeonderzoek Komkommer
Tweede teelt
Om de telers op de hoogte te houden van de nieuwste ontwikkelingen in het rassenaanbod komkommer, worden op het Proefstation voor de Groenteteelt in Sint-Katelijne-Waver (PSKW) ieder jaar nieuwe rassen onderzocht. Afgelopen jaar werden over drie teelten 30 rassen beproefd, zowel wittolerante als witgevoelige, en onderling vergeleken qua productie en kwaliteit. Dit onderzoek kwam tot stand met de steun van LAVA, het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid en het onderzoeksprogramma GMO. Teeltgegevens Tabel 1 geeft een overzicht van de teeltgegevens. Om een goed idee te krijgen van de rassen werd het gewas driemaal beoordeeld op groeikracht, gewasgeslotenheid en ziektegevoeligheid. Tot aan de draad werden wekelijks de planten gemeten en het aantal bladeren geteld. De stamvruchten werden éénmaal beoordeeld, de rankvruchten driemaal. Deze beoordeling gebeurde telkens direct na de oogst en na tien dagen bewaring bij 16°C en 90% RV. Direct na de oogst werden de vruchten beoordeeld op uiterlijke kenmerken. Na bewaring werden de vruchten beoordeeld op hun houdbaarheid. Bij elke bewaarproef werden de vruchten gemeten en gewogen om te controleren of ze voldeden aan de Flandria-normen, die voor elke sortering een minimumlengte opleggen. Bij elke oogstbeurt werden de productie, het vruchtgewicht en de sortering van ieder ras geregistreerd.
Eerste teelt Het referentieras Venice (Rijk Zwaan) scoorde in de eerste teelt van 2009 het best qua productie, wat
vooral te danken was aan het hoge vruchtaantal. Het gewas was groeikrachtig en de vruchten hadden zowel na oogst als na bewaring een goede kwaliteit. Naast dit ras scoorden ook Proloog (Rijk Zwaan), Sacha (De Ruiter) en Mystica (Rijk Zwaan) niet slecht. Zoals reeds herhaalde malen is aangetoond scoort Proloog door zijn regelmatige productieresultaten, een uitmuntende sortering en prima vruchtkwaliteit. De gewasgroei kende een trage start maar de ranken liepen daarentegen vrij gemakkelijk uit. Ook Sacha toonde aan dat het meekon met de rest. De komkommers waren donker, hadden een volle nek en na bewaring ging de kwaliteit weinig achteruit. Alleen de sortering viel in bepaalde perioden niet altijd mee. Mystica was de snelste groeier van alle rassen en was bijgevolg het eerst in productie, maar door trage rankvorming verloor het ras deze voorsprong. De nieuwe proefrassen die door de zaadhuizen werden ingezonden scoorden wel 10% lager dan de referentierassen, waardoor besloten kan worden dat Venice, Proloog en Mystica nog steeds als de referentie kunnen worden beschouwd voor een eerste teelt.
Tabel 1 - Teeltgegevens Planten/m2 Substraat Zaaidatum Plantdatum Begin oogst Einde oogst
26
Eerste teelt
Tweede teelt
Derde teelt
1,4 steenwol 8/12/2008 8/1/2009 15/2/2009 29/4/2009
8/4/2009 2/5/2009 25/5/2009 7/8/2009
20/7/2009 11/8/2009 31/8/2009 12/11/2009
Na elf drukke oogstweken scoorde het proefras RZ 24-169 (Rijk Zwaan) met een productie van 33,4 kg/m2 het best van alle rassen. De vruchtkwaliteit was goed en ook na bewaring ging de kwaliteit weinig achteruit. Het gewas vormde vrij vlot scheuten en was weinig witziektegevoelig. Op de tweede en derde plaats stonden respectievelijk de referentierassen Proloog (Rijk Zwaan) en Spoetnik (Seminis). Zoals steeds werd Proloog gekenmerkt door een vlotte scheutvorming en een vrij goede vruchtsortering. Het wittolerante ras Spoetnik vormde aanvankelijk minder vlug ranken, maar op het einde van de teelt waren deze zo talrijk dat er soms wat kromme vruchten voorkwamen. Globaal gezien was de vruchtkwaliteit goed, zowel na oogst als na bewaring. Het ras DRL 1160 (De Ruiter) behaalde eenzelfde productie als Spoetnik en scoorde ook goed naar vruchtkwaliteit toe. Alleen de groei was wat aan de zwakke kant. Het referentieras Sheila (Nunhems) scoorde minder goed in deze proef door een laag vruchtaantal gecombineerd met een laag vruchtgewicht. Daarenboven was het gewas gekenmerkt door een zwakkere groeikracht en hoge witziektegevoeligheid.
Derde teelt Het proefras DRL 1163 (De Ruiter) scoorde in de derde teelt het best qua productie. Het ras was al vroeg in productie en de vruchten waren van goede kwaliteit. De nek en de punt van de stamvruchten waren na bewaring nog vrij stevig. Het gewas was tevens vrij tolerant voor witziekte. Ook het proefras RZ 24-176 (Rijk Zwaan) viel op door zijn goede eigenschappen. Net als zijn broertje Proloog werd het gewas gekenmerkt door een sterke groei en vlotte rankvorming. De komkommers waren van goede kwaliteit, zowel na oogst als na bewaring. Naar witziekte toe was het ras zelfs toleranter dan Proloog. Proloog (Rijk Zwaan) zelf behaalde het beste resultaat van de referentierassen. Zoals reeds herhaalde malen is vastgesteld scoort dit ras goed in verschillende omstandigheden door een vlotte groei, hoog aantal stuks en mooie vruchtkwaliteit. Het witziektegevoelige ras Sheila (Nunhems) behaalde ondanks zijn snelle start een eerder lage productie. Het lijkt er dus op dat wittolerante rassen meer en meer het terrein veroveren, dit niet alleen door hun sterkte tegen witziekte, maar ook door de hoge en beloftevolle productieresultaten.
Elise Vandewoestijne Proefstation voor de Groenteteelt, Sint-Katelijne-Waver
English
Français
Deutsch
Cucumbers
Concombre
Gurke
As in previous years, the Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW) conducted cucumber variety trials again in 2009. The production and quality of thirty such varieties were tested and compared against each other over three crops. Both mildew-sensitive and mildewtolerant varieties were included in every crop, together with three reference varieties.
Comme l’année dernière, en 2009, le Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW) a réalisé des essais variétaux sur les concombres. Au total, 30 variétés issues de trois cultures ont été comparées en terme de production et de qualité. Chaque culture a intégré à la fois des variétés sensibles à l’oïdium et des variétés tolérantes à cette maladie, ainsi que trois variétés de référence.
Wie auch in den vergangenen Jahren führte die Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW) auch 2009 Sortentests Gurke durch. In drei Anbauphasen wurden 30 Sorten beurteilt und in Bezug auf Produktion und Qualität miteinander verglichen. In jede Anbauphase wurden sowohl für Weißfäule anfällige als auch tolerante Sorten sowie drei Bezugssorten aufgenommen.
Première culture
Erste Anbauphase
Durant la première culture de 2009, la variété de référence Venice a enregistré les meilleurs scores en termes de production, dû au grand nombre de fruits produits. Outre cette variété, les variétés Proloog, Sacha et Mystica ont enregistré de bons résultats. Comme nous avons déjà eu l’occasion de le constater à plusieurs reprises, la variété Proloog enregistre de bons résultats grâce à une production régulière, à un beau calibre et à une superbe qualité du fruit. La variété Sacha a également montré qu’elle pouvait rivaliser avec les autres. Le Mystica fut le plus rapide en termes de production, mais il a perdu cette avance par la lenteur de formation des rangs.
Die Bezugsrasse Venice erzielte in der ersten Anbauphase 2009 die besten Ergebnisse in Bezug auf Produktion, was vor allem auf die hohe Fruchtanzahl zurückzuführen war. Neben dieser Sorte erzielten auch Proloog, Sacha und Mystica gute Ergebnisse. Wie schon öfter gezeigt, punktet Proloog durch seine regelmäßigen Produktionsergebnisse, ausgezeichnete Sortierung und prima Fruchtqualität. Auch Sacha blieb nicht hinter den anderen Sorten zurück. Mystica war am schnellsten in der Produktion, verlor diesen Vorsprung aber durch die langsamere Rankenbildung.
Deuxième culture
Zweite Anbauphase
La variété qui s’est distinguée en terme de production durant cette culture est la variété expérimentale RZ 24-169. La qualité du fruit, qui était bonne, n’a que peu souffert de la conservation. Le plant forme rapidement des pousses et il n’est que peu sensible à l’oïdium. Les deuxième et troisièmes emplacements ont respectivement été plantés des races de référence Proloog et Spoetnik. Comme nous l’avons déjà remarqué, le Proloog se caractérise par une formation rapide de pousses et par un calibre des fruits relativement bon. Le Spoetnik présentait déjà l’avantage d’une plante peu sensible à l’oïdium et d’un bon suivi des fruits.
Die Sorte, die in dieser Anbauphase alle anderen hinter sich ließ, war die Testsorte RZ 24-169. Die Fruchtqualität war gut und auch nach Lagerung ging die Qualität nur geringfügig zurück. Die Pflanze formte auch recht flott Sprossen und war nur geringfügig anfällig für Weißfäule. An zweiter und dritter Stelle stehen respektive die Bezugssorten Proloog und Spoetnik. Wie immer wurde Proloog durch eine flotte Sprossenbildung und eine recht gute Fruchtsortierung gekennzeichnet. Spoetnik hatte die Vorteile, dass die Pflanze weniger anfällig für Weißfäule war und dass eine gute Fruchtfolge vorhanden war.
Troisième culture
Dritte Anbauphase
Dans la troisième culture, la variété expérimentale tolérante à l’oïdium DRL 1163 a enregistré les meilleurs résultats en termes de production. Cette variété a déjà assuré une production rapide et ses fruits sont de bonne qualité. La variété expérimentale RZ 24-176 se démarquait, elle aussi, par de bonnes propriétés. La plante de cette variété se caractérise par une bonne croissance, une formation rapide des rangs et une grande tolérance à l’oïdium. Le Proloog a enregistré les meilleurs résultats parmi les variétés de référence.
In der dritten Anbauphase erzielte die weißfäuletolerante Testsorte DRL 1163 die besten Produktionsergebnisse. Die Sorte war schon früh in Produktion und die Früchte waren von guter Qualität. Auch die Testsorte RZ 24-176 fiel durch ihre guten Eigenschaften auf. Die Pflanze war durch starkes Wachstum, eine flotte Rankenbildung und eine hohe Toleranz gegenüber Weißfäule gekennzeichnet. Proloog erzielte die besten Ergebnisse der Bezugssorten.
First crop The reference variety Venice had the highest score in terms of production in the first crop of 2009, thanks primarily to the high number of fruits. In addition to this variety, Proloog, Sacha and Mystica also performed well. As repeatedly in the past, Proloog scored for its regular production results, excellent grading, and fine fruit quality. Sacha also showed that it could stand its own with the rest. Mystica was the fastest in production, but lost this head start through slower shoot formation.
Second crop The variety that stood out in this crop in terms of production was the trial variety RZ 24-169. The fruit quality was good, and was little impaired even after conservation. The plant formed shoots quite smoothly and was not very mildew-sensitive. The reference varieties Proloog and Spoetnik came in second and third place respectively. As always, Proloog was characterised by smooth shoot formation and fairly good fruit grading. The advantages of Spoetnik were that the plant was not very mildew-sensitive and that there was a good fruit follow-up.
Third crop The mildew-tolerant trial variety DRL 1163 scored the best in the third crop in terms of production. The variety was in production early and the fruits were of good quality. The trial variety RZ 24-176 was also conspicuous for its good properties. The plant was characterised by strong growth, smooth shoot formation and high tolerance to mildew. Proloog obtained the best results among the reference varieties. Table 1 - Cultivation data
Tabelle 1 - Anbaudaten
Tableau 1 - Données de culture
Flandria Special 2010
2
Innovatie Specialty Street – Innovations by Flandria
Bij de naam ‘Specialty Street’ wordt wellicht nog vaak gedacht aan de speciale vormen, smaken en kleuren van tomaat, maar het is ruimer dan dat. Bij nagenoeg alle Flandria-producten zijn er wel kleine of anderskleurige varianten, zodat ook hier het assortiment zeer breed is geworden. Tenzij de naam van het type voor zich spreekt, heeft elke specialiteit zijn eigen naam gekregen. Een overzichtje is in deze editie van de Flandria Special zeker op zijn plaats. Minitomaatjes: snoepjes, snacks en versierders Ministar LYCOPLUS: een eerste stap naar ‘Functional food’? Een aantal tomatenvariëteiten hebben zich aangediend met een merkelijk hoger lycopeengehalte. Lycopeen is voornamelijk gekend voor zijn beschermende werking tegen prostaatkanker, maar zou daarnaast ook van nut zijn om huidveroudering tegen te gaan, astmatische klachten te verminderen en het zou een gunstig effect hebben op de bloedvaten. Wellicht is dit een eerste stap naar de introductie van een aantal gezondheidsbevorderende stoffen die van nature aanwezig zijn in groenten en fruit. Bij variëteiten waar deze stoffen in merkelijk verhoogde gehalten aanwezig zijn, zal dit dan ook via de verpakking worden gecommuniceerd. Een eerste voorbeeld is hier duidelijk de trostomaatjes van het segment Ministar die met de vermelding LYCOPLUS op de markt worden gebracht.
Cherrystar Nog kleiner dan de losse kerstomaten vallen deze minitomaatjes op door hun uiterst klein formaat. Het vruchtgewicht schommelt tussen 10 en 15 gram. Zij vormen mooi symmetrische trossen met veertien tot zestien tomaatjes per tros.
Ti Amo Deze pruimvormige cocktailtomaten hebben een gemiddeld gewicht van ongeveer 35 gram. Ze worden verkocht in trossen met zeven tot acht vruchten per tros. De tros heeft een zeer decoratieve visgraatvorm en het groen van de kroontjes steekt mooi af tegen het rood. Om zo in te bijten, vooral ook omdat deze tomaatjes zeer sappig zijn.
Bellino Dit zijn cherry-pruimtomaten: losse kerstomaatjes met een langwerpige vorm. Ze lijken nog het meest op miniatuurpruimpjes. Met een gewicht van 15 gram zijn ze qua grootte vergelijkbaar met de kerstomaten. Bovendien zijn ze veruit de zoetste van het totale tomatenaanbod (voor de kenners: ze hebben een brixwaarde van minimaal 9,5 en dat is behoorlijk zoet!). Hun kleur is dieprood en hun stevige vruchtwand maakt ze heel knapperig en tegelijk lang houdbaar.
28
Torrito Dit product bestaat uit een elegante tros met negen paprikavormige cocktailtomaatjes (het aantal vruchtjes kan echter oplopen tot twaalf ). De vruchtjes hebben een gemiddeld gewicht van 22 gram en hebben de vorm van een kleine, geblokte paprika. Ze zijn zoet en hebben een diepe nasmaak. Een andere opvallende eigenschap is hun lange houdbaarheid.
met een speciaal smaakboeket. Kumato rijpt van binnen naar buiten: de dieprode interne kleur en de donkergroene zaadgel geven bij het versnijden tot schijven een zeer attractief beeld. Kumato wordt zonder kroontje geoogst en verpakt op een schaaltje per vier tot vijf vruchten. Sinds dit jaar wordt ook een kleinere versie van deze tomaat geteeld (voorlopig nog op kleine schaal). Uiteraard kreeg deze de naam cherrykumato mee.
Sweet Pink In 200 introduceerde Flandria een nieuwigheid op de Belgische markt: roze tomaten. Ze zien er niet alleen erg aantrekkelijk uit, ze smaken ook heel lekker. Roze tomaten zijn in 2010 op ruime schaal beschikbaar vanaf april.
Eleganto
Coeur de Boeuf
Ook wel Mini San Marzano genoemd. Het gaat om een typisch Italiaans tomaattype. De Eleganto heeft een langwerpige vorm met een inkeping ter hoogte van de ‘schouders’. De grote San Marzano’s worden in Italië heel vaak gebruikt om in te maken en te verwerken tot puree. De Belgische Flandriatelers kozen echter voor de miniatuurversie. De Mini San Marzano’s wegen zo’n 30 gram en hebben een lengte van ongeveer 5 cm en een diameter van ongeveer 3 cm. Ze worden los verkocht.
Deze tomaten zijn intussen reeds een klassieker in het Flandria-assortiment. De vruchten vallen op door hun grillige vorm en doordat ze onderaan breder zijn (de vorm van een wat ingezakte peer). Het gemiddeld vruchtgewicht varieert van 120 tot 140 gram. De tomaten worden vrij vroeg geoogst (bij het begin van de roodverkleuring). Dat komt omdat de vruchten van binnen naar buiten kleuren en daarom reeds in dit stadium consumptieklaar zijn. Met deze tomaat kan de handel handig inspelen op de populariteit van de Italiaanse keuken: in Italië is Coeur de Boeuf de meest gebruikte tomaat in salades met mozzarella en olijfolie.
Tomaten in verschillende kleuren en vormen Kumato Sinds enige tijd worden in België ook bruine tomaten geteeld. De variëteit ‘Olmeca’ is een tomaat met een gemiddeld vruchtgewicht van 100120 gram, die zich van de andere tomaten onderscheidt door de bruine kleur. De vrucht combineert de donkere kleur
Coeur de Pigeon In andere productieregio’s is dit type reeds een begrip geworden, maar bij Flandria wordt de Coeur de Pigeon vanaf 2010 opgenomen in het assortiment. ‘Duivenhart-tomaatjes’ hebben uiteraard hun unieke vorm, maar zijn ook bijzonder lekker!
Komkommers: kleine varianten worden ‘Donna’ Donna cocktail: 40-100 gram per stuk Donna mini: 100-200 gram per stuk Donna midi: 150-250 gram per stuk
Courgette jaune, Courgette de Nice, Fleur de Courgette Gele courgettes (courgette jaune) kunnen een extra kleur brengen in allerlei wokgerechten. Courgette de Nice onderscheidt zich van de gewone courgette door zijn vorm. Waar de gewone courgette cilindervormig en langwerpig is, is deze bolvormig. Daardoor leent deze vrucht zich uitstekend voor allerlei ovengerechten. Bijzonder bij courgettes is ook de eetbare bloem. Fleur de Courgette is een echte lekkernij die vaak alleen in toprestaurants wordt aangeboden.
Paprika: Dolcepunta en Piccantina Flandria-telers hebben niet alleen oog voor de kleur, maar ook voor de vorm, de grootte en de smaak. Ook dit jaar wordt gezorgd voor een beperkte maar constante aanvoer van minipaprika, Spaanse peper, zoete puntpaprika en pikante peper. Kleinverpakkingen met een variatie aan kleuren maken het product nog aantrekkelijker.
Bloemkool: Coliflor green, purple & orange Paarse, oranje en groene bloemkool zijn varianten op de gekende witte variëteit.
Coliflor romanesco Romanesco of groene torentjesbloemkool wijkt niet alleen af qua kleur, maar ook de vorm is erg verschillend. Het is door de vorming van torentjes een nog veel decoratievere groente dan bloemkool. Romanesco is een mooi voorbeeld van een ‘fractal’ –een meetkundige figuur die op elke schaal onregelmatig is– in de natuur.
Paddenstoelen Champignon de Paris is de bruine versie van de champignon en is reeds goed gekend. Shii-take is gebouwd zoals de gewone champignon, met een steel en een hoed. De hoed staat
echter meestal open zodat de sporenplaatjes zichtbaar zijn. De hoed is bruin van kleur, met vaak donkere en lichtere schakeringen. Op de hoed kunnen ook lichter gekleurde schubben voorkomen. De steel is erg stevig. Paarse schijnridderzwam of Pied bleu heeft tevens een hoed en een steel. De hoed is meestal omhoogkrullend. De kleur van de hoed varieert van beige-bruin tot violet-bruin. Zijn Franse naam heeft deze paddenstoel te danken aan de typische blauwe kleur van de steel. De beukenzwam is van oorsprong een Japanse
paddenstoel en wordt op zeer kleine schaal geteeld in België. De beukenzwam is aanvankelijk donkergrijs/bruin van kleur. Tijdens het groeiproces verandert de kleur van de hoed. Bij het oogsten is de beukenzwam crèmekleurig tot lichtbruin. De Japanse bundelzwam wordt in clusters verkocht. De diameter van de hoed kan variëren van 2 tot 5 cm. Aanvankelijk is de champignon donkerbruin van kleur, maar naarmate hij rijpt wordt hij lichter (tot crèmekleurig).
Aardappelen Ratte is een vastkokend aardappeltje met kleine langwerpige knolletjes met een gele schil en wit vruchtvlees. Het heeft een heel lekkere smaak. Vitelotte (truffelaardappel) is een kleine aardappel met zwarte schil en heeft daardoor het uitzicht van een zwarte truffel. Het vruchtvlees is donkerpaars. Dit aardappeltje wordt het meest aangewend om het bord te garneren of als aperitiefhapje.
Slasoorten Bij multicolor sla worden alle voordelen zoals kleurenvariatie, gebruiksgemak en versheid gecombineerd: drie verschillende slasoorten groeien op één wortelblokje en worden geleverd in een plastic zakje. Meer info op www.specialtystreet.be.
Raf De Blaiser LAVA, Boortmeerbeek
Flandria Special 2010
29
English
Français
Specialty Street –Innovations by Flandria
The name ‘Specialty Street’ will often still suggest special tomato shapes, tastes and colours, but it is more than that. There are both small and differently coloured variants for nearly all Flandria products, so that here too the range has become very broad. Whereas the name of the type speaks for itself, each speciality has been given its own name, so a brief overview is certainly called for in this edition of Flanders Special.
Mini tomatoes: enticing, tasty and attractive Ministar LYCOPLUS: A number of varieties stand out with a markedly higher Lycopene content. A prime example here clearly comes from the mini cluster tomatoes of the ‘Ministar’ segment, which are marketed with the mention LYCOPLUS. A first step to functional food? Cherrystar: mini cluster tomatoes with a fruit weight of 10 to 15 gramme. Ti Amo: plum-shaped cocktail tomatoes with an average weight of ca. 35 gramme. Bellino: cherry plum tomatoes. Torrito: bell-shaped cocktail tomatoes. Eleganto or Mini San Marzano: a typically Italian tomato type.
Tomatoes in different shapes and colours Kumato: combines a brown colour with a special taste bouquet. A smaller version of this tomato has been cultivated as of this year (provisionally on a small scale). It has been christened most suitably as cherry kumato. Sweet Pink: a pink tomato that will be available on a large scale as of April 2010. Coeur de Boeuf: the fruits are eye-catching thanks to their weird form and because they broaden out at the bottom (in the form of a somewhat sagging pear). Coeur de pigeon: dove-heart tomatoes, included in the Flandria range as of 2010. They not only have a unique form, but are particularly delicious!
Specialty Street – Innovations by Flandria
Cucumbers: Small varieties become ‘Donna’ Donna cocktail: 40-100 gramme per piece Donna mini: 100-200 gramme per piece Donna midi: 150-250 gramme per piece
Courgette jaune, Courgette de Nice, Fleur de Courgette Yellow courgettes (courgette jaune): can add extra colour to all sorts of wok dishes. Courgette de Nice: distinguished from the ordinary courgette by its spherical shape. Fleur de Courgette: the edible flower of courgettes.
Bell-shaped pepper: Dolcepunta and Piccantina Sweet long bell pepper and spicy pepper.
Cauliflower: Coliflor green, purple & orange Purple, orange and green cauliflower are variants of the well known white variety.
Coliflor romanesco Romanesco or green turret cauliflower not only has a different colour but also quite a different shape.
Mushrooms Champignon de Paris: the brown version of mushrooms. Blue leg mushrooms (Pied bleu): owes its French name to the typically blue colour of the stem. Beech mushroom: is initially dark grey/brown in colour. Nameko (Pholiota nameko): is sold in clusters. The skin diameter can vary from 2 to 5 cm.
Potatoes Ratte: a waxy potato with small, elongated tubercles. Vitelotte (truffle potato): a small potato with a black skin that makes it look like a black truffle.
Lettuce varieties The multi-colour variety combines such advantages as colour variation, ease of use and freshness: three different lettuce varieties are grown on a single root block and delivered in a plastic bag. For more information, go to www.specialtystreet.be
Si le nom ‘Specialty Street’ évoque encore souvent les formes, les goûts et les couleurs spéciaux de la tomate, cette gamme de produits s’est largement étendue. Pratiquement chaque produit Flandria offre une variante de petite taille ou de couleur différente, de sorte que la gamme contient aujourd’hui un vaste éventail de produits. Bien que le nom du type de produit soit suffisamment éloquent, chaque spécialité a été baptisée d’un nom qui lui est propre. Nous vous présentons un aperçu de cet assortiment qui ne dénotera certainement pas dans cette édition du Flandria Special.
Les mini-tomates: friandise, snack et décoration Ministar LYCOPLUS: plusieurs variétés contiennent un taux particulièrement élevé de Lycopène. Le premier exemple est la tomate en grappe du segment Ministar qui est commercialisée avec la mention LYCOPLUS. Une première étape vers le ‘Functional food’? Cherrystar: des mini-tomates en grappe dont le fruit a un poids de 10 à 15 grammes. Ti Amo: tomate cocktail allongée d’un poids moyen d’environ 35 grammes. Bellino: tomate-cerise allongée. Torrito: tomate cocktail en forme de poivron. Eleganto ou Mini San Marzano: une tomate typiquement italienne.
Les tomates de couleurs et de formes différentes Kumato: associe la couleur brune à un bouquet aromatique spécial. Depuis cette année, une version plus petite de cette tomate est également cultivée (temporairement encore à petite échelle). Elle a été baptisée cherrykumato. Sweet Pink: cette tomate rose sera disponible à grande échelle dès le mois d’avril 2010. Coeur de Bœuf: les fruits de cette variété se caractérisent tout particulièrement par leur forme torturée et par le fait que leur base est plus large (elles ont la forme d’une poire légèrement affaissée). Coeur de pigeon: elle fera son entrée dans l’assortiment Flandria dès l’année 2010. Outre sa forme unique, elle a un goût particulièrement délicieux!
Concombres: les variantes de petite taille portent à présent le nom ‘Donna’ Donna cocktail: 40-100 grammes pièce Donna mini: 100-200 grammes pièce Donna midi: 150-250 grammes pièce
30
Deutsch Specialty Street – Innovations by Flandria
Courgette jaune, Courgette de Nice et Fleur de Courgette Courgettes jaunes: elles apportent une note de couleur supplémentaire aux plats au wok les plus divers. Courgette de Nice: elle se distingue de la courgette ordinaire par sa forme sphérique. Fleur de Courgette: la fleur comestible des courgettes.
Poivrons: Dolcepunta et Piccantina Poivron allongés et piments.
Chou-fleur: Coliflor green, purple & orange Les choux-fleurs violets, oranges et verts sont des variantes de la célébrissime variété blanche.
Coliflor romanesco Le Romanesco, parfois appelé «chou-fleur aux tourelles» ne se distingue pas seulement par sa couleur, puisque sa forme est, elle aussi, très différente de celle du chou-fleur blanc traditionnel.
Champignons Champignon de Paris: la version brune du champignon blanc traditionnel. Pieds bleus: il doit son nom à la couleur bleue typique de son pied. Pleurote: initialement, il affiche une couleur gris foncé/brun. Le nameko japonais: ce champignon se vend en bouquets. Le diamètre du chapeau varie de 2 à 5 cm.
Pommes de terre Ratte: cette variété de pomme de terre à chair ferme présente de petits tubercules allongés. Vitelotte (pomme de terre truffe): il s’agit d’une pomme de terre de petite taille à l’épluchure noire qui a de ce fait l’apparence d’une truffe noire.
Les salades La salade multicolor rassemble tous les avantages que sont la variation de couleur, la facilité d’utilisation et la fraîcheur: trois variétés de salade qui poussent dans un bloc d’humus, le tout livré dans un petit sac en plastique. Pour de plus amples informations, consultez le site Internet www.specialtystreet.be.
Beim Namen „Specialty Street“ wird vermutlich noch oft an die besonderen Formen, Geschmacksrichtungen und Farben von Tomaten gedacht, das Konzept ist aber viel umfassender. Bei nahezu allen FlandriaProdukten gibt es kleine oder andersfarbige Varianten, sodass auch hier das Sortiment sehr breit geworden ist. Wenn der Name der Sorte nicht für sich spricht, hat jede Spezialität ihren eigenen Namen bekommen. Eine kleine Übersicht in dieser Ausgabe von Flandria Special ist daher sicher angebracht.
Minitomaten: verführerisch, lecker und attraktiv
Courgette jaune, Courgette de Nice und Fleur de Courgette Gelbe Zucchini (Courgette jaune): können extra Farbe in allerlei Wokgerichte bringen. Courgette de Nice: unterscheidet sich von der normalen Zucchini durch ihre Kugelform. Fleur de Courgette: die essbare Blüte von Zucchini.
Paprika: Dolcepunta und Piccantina Süßer Spitzpaprika und scharfe Peperoni.
Blumenkohl: Coliflor green, purple & orange Violetter, orangefarbener und grüner Blumenkohl sind Varianten der bekannten weißen Sorte.
Coliflor romanesco
Ministar LYCOPLUS: einige Varianten treten mit einem auffallend höheren Lycopengehalt in den Vordergrund. Ein erstes Beispiel sind hier deutlich die Rispentomaten des Segments Ministar, die mit dem Vermerk LYCOPLUS auf den Markt gebracht werden. Ein erster Schritt in Richtung „Functional Food“? Cherrystar: Mini-Rispentomaten mit einem Fruchtgewicht von 10 bis 15 Gramm. Ti Amo: pflaumenförmige Cocktailtomaten mit einem durchschnittlichen Gewicht von etwa 35 Gramm. Bellino: Kirsch-Pflaumentomaten. Torrito: paprikaförmige Cocktailtomaten. Eleganto oder Mini San Marzano: eine typisch italienische Tomatensorte.
Romanesco oder grüner Türmchenblumenkohl hat nicht nur eine andere Farbe, auch die Form ist sehr auffallend.
Tomaten in verschiedenen Farben und Formen
Kartoffeln
Kumato: kombiniert die braune Farbe mit einer besonderen Geschmackspalette. Seit diesem Jahr wird auch eine kleinere Version dieser Tomate angebaut (vorläufig noch in geringem Umfang). Der Name ist dann logischerweise Cherrykumato. Sweet Pink: eine rosafarbene Tomate, die 2010 ab April in großem Umfang erhältlich sein wird. Coeur de boeuf: die Früchte fallen durch ihre ulkige Form auf und sind unten breiter (erinnern an eine etwas eingesunkene Birne). Coeur de pigeon: „Taubenherz-Tomaten“. Sie wurden 2010 ins Flandria-Sortiment aufgenommen. Sie haben nicht nur eine außergewöhnliche Form, sie sind auch außergewöhnlich lecker!
Champignons Champignon de Paris: die braune Version des Champignons. Violetter Rötelritterling (Pied bleu): hat seinen französischen Namen der typischen blauen Farbe des Stiels zu verdanken. Buchenrasling: ist anfänglich dunkelgrau bis braun gefärbt. Nameko (Pholiota nameko): wird in Büscheln verkauft. Der Durchmesser des Hutes kann von 2 bis 5 cm schwanken.
Ratte: eine fest kochende Kartoffel mit kleinen länglichen Knollen. Vitelotte (Trüffelkartoffel): eine kleine Kartoffel mit schwarzer Schale, die dadurch wie eine schwarze Trüffel aussieht.
Salatsorten Bei Multicolor-Salat werden alle Vorteile wie Farbvariation, einfacher Gebrauch und Frische kombiniert: drei verschiedene Salatsorten wachsen auf einem Wurzelblock und werden in einem Plastikbeutel geliefert. Näheres auf www.specialtystreet.be.
Gurken: kleine Varianten werden „Donna“ Donna Cocktail: 40-100 Gramm pro Stück Donna Mini: 100-200 Gramm pro Stück Donna Midi: 150-250 Gramm pro Stück Flandria Special 2010
31
Resistenties Resistance – Résistance – Resistenz
In de moderne rassen zijn veel resistenties ingekruist. Hieronder wordt een lijstje weergegeven van de resistenties van de meest voorkomende rassen bij tomaten, paprika en komkommers.
Le tableau montre la résistance des variétés les plus importants des tomates, concombres et poivrons.
Philovita RZ 72-520 Santalina Savantas Summersun Sunstream Tomimaru Muchoo Tovale Uriburi Zouk
Die Tabelle zeigt die Resistenz der wichtigsten Sorten der Tomaten, Salatgurken und Paprika.
Trostomaten – Cluster tomatoes – Tomates en grappe – Rispentomaten
The table shows the resistance of the most important varieties in tomatoes, cucumbers and peppers.
Losse tomaten – Loose tomatoes – Tomates en vrac – Lose Tomaten
32
Ras – Variety – Variété – Sorte
Resistentie – Resistance – Résistance – Resistenz
Admiro Angelle Arawak Arvento Balerina Bigdena Brodena Caprese Cheramy Claree DRC 533 DRK 21-97 DRW 77-49 E 22.33539 Favorita Flavorino Growdena KM 55-12 Labell Macarena Majorita (DRC 472) Matrix Miami MR 54-13 Olmeca Oskar Palmiro
ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/On/Va/Vd ToMV 0-2/M ToMV/Va/Vd ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/On/Va/Wi ToMV/Fol 0,1/Ma/Mi/Mj ToMV/Ff 1-5/Fol 1,2/For/Va/Vd ToMV/Ff 1-5/Fol1,2/For/Va/Vd ToMV/Ma/Mi/Mj ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/Va/Mi/Si ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1 ToMV/ToTV/Ff 1-5/Va/Vd/Ma/Mi/Mj ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Va/Vd ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/On/Va/Vd ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1 ToMV/Ff1-5/Fol 0,1/Ma/Mi/Mj ToMV/Pst/Fol 0,1/Va/Vd/Ma/Mi/Mj ToMV/Ff 1-5/Fol 1,2/For/Va/Vd ToMV/Ff 0-5/Fol 1 ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Va/Vd/Ma/Mi/Mj/Si ToMV/Ff 1-5/Fol 1,2/For/Va/Vd ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Va/Vd/Si ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/On/Va/Vd/Si ToMV/Ff 1-5/Fol 1,2/For/Va/Vd/Ma/Mi/Mj ToMV/Ff 1-5/Fol 1,2/For/Va/Vd/(Ma/Mi/Mj) ToMV/Fol 1,2/For/Va/Vd/Ma/Mi/Mj ToMV/Fol 1,2/For/Va/Vd/Si ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Va/Vd/Si
ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Mi/Si ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Va/On ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/ Ma/Mi/Mj ToMV/Fol 1/Vd ToMV/Fol 0,1/Va/Vd ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Ma/Mi/Mj/Si ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/ Va/Mi/Wi ToMV/Fol 0,1/Va/Vd/Ma/Mi/Mj ToMV/Ff 2,4/Fol 1,2/For
Ras – Variety – Variété – Sorte
Resistentie – Resistance – Résistance – Resistenz
Altess Amoroso Angelle Annamay Balerina Beaumonde (RZ 72-480) Bonaparte Brilliant Castella Clotilde Dirk Doloress DRW 76-58 Dunne Flavorino Juanita Levanzo Mauritius (RZ 72-482) Miami Mona Lisa Plaisance Prolyco Romana Savantas Soupless (DRW 76-59) Success Sunstream Tricia
ToMV/Ff 1-5/Fol 1,2/For/Va/Mi ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/On/Va/Mi/Si ToMV 0-2/M ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/ Va/Vd ToMV/Fol 0,1/Ma/Mi/Mj ToMV/Ff 1-5/Fol:0,1/For/Va/Si ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Va/Si ToMV/Ff 1-5/Fol 1,2/For/Va/TSWV ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Va ToMV/Ff 1-5/Fol 1,2/For/Va/Vd/Si ToMV/Fol 0,1/For/Va/Vd/On ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/On/Va/Vd ToMV/ToTV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/On/Va/Vd/Si ToMV/Fol 1,2/Va/Vd ToMV/Pst/Fol 0,1/Va/Vd/Ma/Mi/Mj ToMV/Fol 0,1/Ma/Mi/Mj ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Va/Si ToMV/Fol:0,1/For/Wi ToMV/Ff 1-5/Fol 1,2/For/Va/Vd/Ma/Mi/Mj ToMV/Ff 1-5/Fol 1/For/Va/Vd ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Si ToMV/Pst/Fol 0,1/Va/Mi ToMV/Fol 0,1/Va/Mi ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Ma/Mi/Mj ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Va/Vd ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/On/Va/Vd ToMV/Fol 0,1/Va/Vd ToMV/Ff 1-5/Fol 0,1/For/Si
Code
Resistance
Ff 1-5 Fol 0,1 For Ma Mi Mj On Pst Si ToMV ToTV TSWV Va Vd
Fulvia fulva (Cladosporium fulvum) 1-5 (leaf mold) Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici (Fusarium Wilt) Fusarium oxysporum f. sp. radicis-lycopersici (Fusarium crown and root rot) Meloidogyne arenaria (root-knot) Meloidogyne incognita (root-knot) Meloidogyne javanica (root-knot) Oidium lycopersicum (powdery mildew) Pseudomonas syringae pv. Tomato (bacterial speck) Silvering Tomato Mosaic Virus (TMV) Tomato Torrado Virus Tomato Spotted wilt virus Verticillium albo-atrum (verticillium wilt) Verticillium dahliae
Komkommers – Cucumbers – Concombres – Salatgurken
Paprika – Peppers – Poivrons – Paprika Red
Green Yellow
Orange Code
Ras – Variety – Variété – Sorte
Resistentie – Resistance – Résistance – Resistenz
Viper Spider Scirocco Friendly Morraine Warmia PR 5614 Sopra Morraine Yellow Glory Score Sensatio DRP 2568 Stayer Sven Orange Glory
HR Tm 0-2 HR Tm 0-2 HR Tm 0-3 HR Tm 0-3 HR Tm 0-2 HR Tm 0-3 HR Tm 0-3 HR Tm 0-3 HR Tm 0-2 HR Tm 0-3 HR Tm 0-3 HR Tm 0-2 HR Tm 0-3 HR Tm 0-2 HR Tm 0-2 HR Tm 0-3
Ras – Variety – Variété – Sorte
Resistentie – Resistance – Résistance – Resistenz
Amazone Aviance Baiba Bornand Carambole Demarrage Ebit Euphoria Fernand Filia Loustik Mystica Premium Profit Proloog Sabrina Sacha Saldo Shakira Spoetnik Sheila Troika Venice
PMIR, Cca, Ccu PMIR, Cca, Ccu Cca, CCu PMIR, Cca, Ccu Cca, Ccu PMIR, Cca, Ccu Cca, Ccu Cca, Ccu PMR, Cca, Ccu PMIR, Cca, Ccu PMIR, Cca, Ccu Cca, Ccu PMIR, Cca, Ccu Cca, Ccu PMIR, Ccu Cca, Ccu PMIR, Cca, Ccu Cca, Ccu PMIR, Cca, Ccu PMIR, Cca, Ccu Cca, Ccu Cca, Ccu Cca, Ccu
Code
Resistance
PMIR PMR Cca Ccu
Powdery Mildew, Intermediate Resistance Powdery Mildew, High Resistance Corynespora cassiicola Cladosporium cucumerinum
Resistance
PMMoV Pepper Mild Mottle Virus TMGMV Tobacco Mild Green Mosaic Virus TMV Tobacco Mosaic Virus ToMV Tomato Mosaic Virus HR = High Resistance A Tm 0-3 resistant variety is resistant against viruses of the Tobamo group (PMMoV, TMGMV, TMV and ToMV,) varieties 0, 1, 2 and 3.
Flandria Special 2010
33
Tomatenkwaliteit Ontwikkeling van een beslissingsondersteunend instrument voor de segmentatie van tomatenrassen Vier jaar geleden ging het onderzoeksproject ‘Ontwikkeling van een beslissingsondersteunend instrument voor de segmentatie van tomatenrassen’ van start. Naast de afdeling MeBioS van de K.U.Leuven participeerden het Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW), het Proefcentrum Hoogstraten (PCH) en het Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen (PCG). Financiers waren het IWT (Agenschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie) en LAVA. Onlangs werd dit project beëindigd. Hierna volgt een beknopt overzicht van het project en de belangrijkste behaalde resultaten. Achtergrond Het kwaliteitslabel Flandria is voor tomaten gedifferentieerd naar een aantal segmenten die worden gekenmerkt door specifieke vruchtkenmerken met betrekking tot algemeen uitzicht, uitstalleven, hardheid en smaak. Deze kenmerken worden deels subjectief vastgesteld door experts van veilingen en praktijkcentra en deels objectief met instrumentele technieken. Samen met gewaskenmerken zoals productiviteit bepalen zij of een ras geschikt is voor opname binnen Flandria en toekenning aan een welbepaald segment. De samenstelling van de segmenten wordt jaarlijks herzien in functie van de rassen die door de zaadhuizen worden aangeboden. De hoofddoelstelling van dit project was de ontwikkeling van een beslissingsondersteunend instrument voor de jaarlijkse tomatensegmentatie voor het keurmerk Flandria.
Marktonderzoek Voor de introductie van nieuwe tomatenrassen is de consument een belangrijk gegeven. Om het aanbod nieuwe rassen nog beter te kunnen afstemmen op de markt, is het van belang te weten welke variëteiten het best scoren bij de consument en welke de verwachtingen zijn van de consument
Foto 1 - Tijdens een focusgroep met consumenten wordt gepeild naar hun bevindingen over en hun verwachtingen van tomaten.
34
en de markt. Deze vragen werden beantwoord aan de hand van sensorische testen met consumenten en focusgroepen met consumenten en industrie. Focusgroepen zijn discussiesessies waarbij naar de aspecten wordt gepeild die volgens de deelnemers van belang zijn voor de segmentatie.
Consumenten Voor consumenten is het belangrijkste aankoopcriterium het uiterlijk, waarbij frisheid van de groene delen en een mooie rode kleur de hoofdrol spelen. Rijpheid en stevigheid zijn ook van belang, de vorm veel minder. De aankoopkeuze hangt voor consumenten nauw samen met de beoogde toepassing. De belangrijkste sensorische criteria van tomaten zijn stevigheid, sappigheid, zoetheid, knapperigheid en zuurheid. Consumenten wensen dat er meer aandacht zou worden besteed aan smaak en dat tomatenvariëteiten herkenbaar zouden zijn door een vermelding op de verpakking.
Telers Voor de telers wordt de keuze van een tomatenras bepaald door het rendement en de jaarronde stabiliteit van de productiekwaliteit. Evenals de consumenten hechten zij veel belang aan frisse,
sterke groene delen en een mooie rode kleur. Uiteraard speelt voor hen ook de gevoeligheid voor het pepinomozaïekvirus een belangrijke rol. Telers vinden het belangrijk dat het Flandria-label meer wordt gepromoot naar de consument toe en dat de Belgische tomaat hierbij in de kijker wordt gezet als een gezond en kwalitatief goed product.
Handel De handel is doorgaans zeer tevreden over het Flandria-label maar geeft ook aan dat er meer marketinginspanningen naar de consument moeten worden geleverd. In de ogen van de handel is het onderscheid tussen segmenten, in volgorde van afnemende belangrijkheid, gebaseerd op kwaliteit, houdbaarheid, kleur, presentatie, smaak, grootte, prijs, rassen, stevigheid en vorm. Zij vinden het huidige aantal segmenten voldoende, maar het onderscheid is niet altijd even duidelijk. De handel is ook voorstander van het toepassen van segmentatie bij andere groenten.
Kwaliteitsmeting Tomatenkwaliteit wordt bepaald door externe parameters zoals vruchtvorm en kleur, en interne parameters zoals smaak, aroma en textuur. Het opmeten van deze kenmerken was in het verleden niet gestandaardiseerd, waardoor het moeilijk was meetresultaten van proefcentra, veilingen enz. te vergelijken. Daarom werd er voor elk kwaliteitsattribuut een gestandaardiseerde meetmethode ontwikkeld. Hierbij is bij voorkeur gebruik gemaakt van instrumentele meettechnieken zoals al het geval was voor kleur, hardheid en opgelostestofgehalte. In een eerder IWT-project (IWT 02060) werden gestandaardiseerde meetmethoden ontwikkeld voor externe troskenmerken (zoals opvolging in
vruchtgrootte, vlakke ligging van de tros en gele kronen) en vruchtkenmerken (zoals geribdheid, vruchthoogte en hoekigheid). Voor de teeltgerelateerde gewaskenmerken, die doorgaans beschrijvend van aard zijn, zijn nu ook gestandaardiseerde beoordelingsmethoden ontwikkeld. Dankzij de introductie van deze gestandaardiseerde methoden worden er nu beter reproduceerbare en objectievere resultaten verkregen.
Sensoriek Omdat smaak en aroma voor consumenten belangrijke eigenschappen zijn, werden in dit project ook snelle instrumentele analysetechnieken voor smaak en aroma ontwikkeld. Deze instrumentele metingen werden vergeleken met resultaten van consumentenpanels en analytische sensorische panels. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat de individuele voorkeur van consumenten sterk variabel is en dat de rassen betrokken in de segmentatie niet sterk van elkaar verschillen in termen van smaak en aroma. Als gevolg hiervan bleek het niet mogelijk eenduidige relaties te vinden tussen de instrumentele metingen en consumentenappreciatie. Daarentegen konden de scores van individuele experten van een getraind analytisch sensorisch panel zeer goed worden voorspeld op basis van instrumentele metingen van smaak en aroma. Hiermee wordt het mogelijk instrumentele metingen te gebruiken voor het meten van smaak en aroma en meer en frequenter tomatenvariëteiten op te volgen. Zo zou bijvoorbeeld het effect van teeltomstandigheden op smaak en aroma makkelijker kunnen worden onderzocht.
Foto 2 - De instrumentele smaakanalysetechnieken die op punt werden gesteld zijn gebaseerd op een miniaturisering en automatisering van enzymatische testen. Het arbeidsintensieve werk wordt hierbij uitgevoerd door een pipetteerrobot.
Foto 3 - Voorbeeld van een geënte plant die is getopt op het tweede blad. Door het toppen van de planten vanaf het begin van de teelt ontstaan twee evenwaardige stengels.
Teelttechniek Het gebruikswaardeonderzoek wordt uitgevoerd door praktijkcentra, maar ook commerciële bedrijven planten vaak nieuwe rassen op proef. De resultaten hiervan zijn niet altijd makkelijk te interpreteren omdat andere factoren kunnen interfereren. Hiertoe was het belangrijk inzicht te krijgen in de variatie van de productie- en kwaliteitsgegevens tussen praktijkcentra. In dit project kwam duidelijk naar voren dat variatie tussen telers en praktijkcentra doorgaans groter is dan variatie tussen verschillende rassen en dat de relatief kleine verschillen tussen rassen overschaduwd worden door telereffecten. Dat impliceert dat telers middels teelttechnische maatregelen een grote invloed kunnen uitoefenen op opbrengst en kwaliteit. Dit betreft met name maatregelen als enten, stengelafstand en snoeipatroon die effect hebben op opbrengst, zwel- en krimpscheurtjes en de kwaliteit van de groene delen. De EC van de voedingsoplossing bleek minder invloed te hebben op smaak en vruchtkwaliteit dan de keuze van het ras.
Beslissingsondersteunend instrument Bij de jaarlijkse segmentatie wordt de evolutie van de gewas- en vruchtkenmerken van een groot aantal nieuwe tomatenrassen maandelijks opgemeten terwijl voor een beperkt aantal rassen kwaliteit en smaak tijdens uitstalling worden opgevolgd. In augustus worden alle data verzameld, samengevat en becommentarieerd in aanwezigheid van afgevaardigden van de veilingen waarna de uiteindelijke segmentatie wordt vastgelegd. Het beslissingsproces wordt bemoeilijkt door de enorme hoeveelheid experimentele data. Omwille van commerciële redenen is er een zekere overlapping tussen de segmenten en kan de definitie van segmenten kwalitatief van jaar tot jaar wijzigen. Om het beslissingsproces te ondersteunen werd software ontwikkeld om objectief advies te geven aan de beslissingsnemers met betrekking tot de geschiktheid van een ras voor een bepaald Flandria-segment. Er werden twee webgebaseerde toepassingen ontwikkeld. Beide halen hun informatie uit het
webgebaseerde databestand dat de informatie van de tomatensegmentatie centraal beheert en dat met GMO-steun werd geïmplementeerd. De eerste toepassing richt zich op het visualiseren van de data. Hierbij kunnen eenvoudig één of meerdere rassen met elkaar worden vergeleken waarbij de verschillende kwaliteitsaspecten overzichtelijk worden weergegeven. De tweede toepassing richt zich op het genereren van een beoordelingscijfer uitgaande van de opgemeten kwaliteitsaspecten en vooraf gedefinieerde criteria. Het vaststellen van deze criteria kan jaarlijks plaatsvinden met de verantwoordelijke beslissingnemers, onafhankelijk van de betrokken rassen. Eenmaal er overeenkomst is verkregen ten aanzien van de criteria kunnen deze door het beslissingsondersteunende systeem objectief worden toegepast op de verzamelde data om zo te komen tot een objectieve score voor elke cultivar. Op grond van deze informatie kan dan het definitieve oordeel voor de segmentatie van het nieuwe seizoen worden genomen.
Besluit Tijdens dit project werden nieuwe inzichten bekomen op het vlak van zowel marketing, sensoriek, meetmethodiek als teelttechniek van tomaat. Veel van deze inzichten werden intussen vertaald naar de praktijk. De belangrijkste resultaten zijn de methode en de instrumenten om het beslissingsproces van de tomatensegmentatie te ondersteunen.
Maarten Hertog BIOSYST-MeBioS, K.U.Leuven
Lieve Wittemans Proefstation voor de Groenteteelt, Sint-Katelijne-Waver
Liesbeth Van Gastel Proefcentrum Hoogstraten, Meerle
Nathalie Cap & Saskia Buysens Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen, Kruishoutem
Bart Nicolaï BIOSYST-MeBioS, K.U.Leuven / Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten, Heverlee
Flandria Special 2010
35
English Development of a decisionsupport system for the segmentation of tomato varieties Four years ago a research project was launched for the ‘Development of a decisionsupport system for the segmentation of tomato varieties.’ Besides the department MeBioS of the K.U.Leuven, the Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW), the Proefcentrum Hoogstraten (PCH) and the Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen (PCG) took part. The project was financed by IWT and LAVA. This project was completed recently. A brief summary of the project and of the most important results is provided below. Market survey Before introducing new tomato varieties, it is important to know which varieties score the best among consumers and what is expected by consumers and the market. These questions were answered by means of sensory tests with consumers and focus groups with consumers and the industry.
Quality measurement The quality of tomatoes, and thus their suitability to be included in a Flandria segment, is determined by external and internal fruit parameters, and by cultivation-related plant characteristics. Standardised measuring methods have been developed for each of these attributes so that better reproducible and more objective results are obtained and can be compared.
Sensory tests Sensory research has shown that the individual preferences of consumers vary widely and that
36
the varieties from the segmentation do not differ much in taste and flavour. Instrumental measurements of taste and flavour in parallel to a trained sensory analysis panel show that these can be well correlated. This makes it possible to overcome the capacity problem of sensory panels and to monitor tomato varieties more frequently in terms of taste and flavour.
Cultivation technique This project revealed that variety differences are often overshadowed by cultivation effects. This makes it possible to take cultivation measures to adjust harvest volume and quality.
Decision-support system Two web-based applications were developed to support the decision-making process for tomato segmentation. Both get their information from a central web-based database that manages the tomato segmentation data. The first application is geared to the display of measured data; the second to generating an assessment figure based on the measured quality aspect and pre-defined criteria. Decision-makers can rely on this information for their final assessment and the segmentation for the new season. Many of the insights obtained from this project have in the meantime been put to practice. The most important results are the developed approach and the instruments for supporting the decisionmaking process for tomato segmentation. Photo 1 - Focus group with consumers Photo 2 - Rapid instrumental taste analysis Photo 3 - Grafted plant
Français Création d’un outil d’aide à la décision pour la segmentation des variétés de tomates Le projet d’étude ‘Création d’un outil d’aide à la décision pour la segmentation des variétés de tomates’ a débuté il y a quatre ans. Outre le département MeBioS de la K.U.Leuven, ont participé à ce projet le Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW), le Proefcentrum Hoogstraten (PCH) et le Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt OostVlaanderen (PCG). L’aspect financier a quant à lui été pris en charge par l’IWT et LAVA. Ce projet a pris fin récemment. Nous vous présentons ci-dessous un aperçu détaillé du projet et des principaux résultats atteints. Étude de marché Lors de la commercialisation de nouvelles variétés de tomates, il est important de savoir quelles sont les variétés qui plaisent le plus au consommateur et quelles sont ses attentes et celles du marché. La réponse à ces questions a été apportée sur la base de tests sensoriels réalisés avec des consommateurs et des groupes d’intérêt composés de consommateurs et de professionnels issus du secteur.
Mesure de la qualité La qualité des tomates et, de ce fait, la possibilité de les faire entrer ou non dans un segment Flandria, sont déterminées par des partenaires externes et internes et par les caractéristiques des plants liées à la culture. Il existe, pour chacun de ces attributs, des méthodes de mesure standardisées permettant d’atteindre des résultats mieux reproductibles et plus objectifs qu’autrefois.
Deutsch Entwicklung eines entscheidungsunterstützenden Instruments für die Segmentierung von Tomatensorten Tests sensoriels
Ce projet a permis de montrer que les différences de variété sont souvent éclipsées par l’incidence du producteur. Cela permet d’utiliser des mesures de technique de production pour adapter le rendement et la qualité.
Vor vier Jahren wurde das Forschungsprojekt „Entwicklung eines entscheidungs-unterstützenden Instruments für die Segmentierung von Tomatensorten“ ins Leben gerufen. Neben der Abteilung MeBioS der Universität Löwen nahmen auch die Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW), das Proefcentrum Hoogstraten (PCH) und das Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen (PCG) teil. Finanziert wurde das Projekt durch die IWT und LAVA. Das Projekt wurde vor kurzem abgeschlossen. Hier folgt eine kurze Übersicht über das Projekt und die wichtigsten Ergebnisse, die erzielt wurden.
Outil d’aide à la décision
Marktforschung
Deux applications web ont été développées afin de soutenir le processus de décision de la segmentation des tomates. Ces deux applications puisent leurs informations dans une base de données basée sur le web qui assure la gestion centralisée de la segmentation des tomates. La première application est axée sur la visualisation des données mesurées, quant au deuxième logiciel, il est axé sur la création de chiffres d’évaluation à partir d’aspects qualitatifs mesurés et de critères préalablement définis. Partant de ces informations, les décideurs sont à même de donner un avis définitif et de déterminer la segmentation de la nouvelle saison. Bon nombre des données ainsi récoltées durant ce projet ont depuis lors été traduites dans la pratique, principalement sous la forme d’une méthode et d’un instrument d’aide au processus de décision de la segmentation des tomates.
Für die Einführung neuer Tomatensorten ist es wichtig zu wissen, welche Sorten bei den Verbrauchern die besten Bewertungen bekommen und welche Erwartungen die Verbraucher und der Markt haben. Diese Fragen wurden anhand sensorischer Tests mit Verbrauchern und Schwerpunktgruppen mit Verbrauchern und Industrie beantwortet.
Photo 1 - Groupe d’intérêt de consommateurs Photo 2 - Analyse de goût rapide instrumentée Photo 3 - Plante greffée
Sensorik
L’étude sensorielle a montré que la préférence individuelle des consommateurs est extrêmement variable et que les variétés issues de la segmentation ne présentent pas de différences notoires en termes de goût et d’arôme. Des mesures de goût et d’arômes menées en parallèle à l’aide de techniques instrumentées et par un panel d’analyse sensorielle ont montré qu’elles sont bien corrélées. Il est ainsi possible de surmonter les problèmes de capacité du panel sensoriel et de suivre plus souvent et plus fréquemment l’évolution des variétés de tomates en termes de goûts et d’arôme.
Technique de culture
Qualitätsmessung Tomatenqualität, und damit ihre Eignung für die Aufnahme ins Flandria-Segment, wird durch externe und interne Fruchtparameter und durch anbaubezogene Pflanzenmerkmale bestimmt. Für jedes dieser Merkmale wurden normierte Messmethoden entwickelt, mit denen besser reproduzierbare und objektivere Ergebnisse als früher erzielt werden.
Anbautechnik In diesem Projekt zeigte sich ferner, dass Sortenunterschiede oft durch Anbauereffekte überschattet wurden. Das bietet die Möglichkeit, für die Lenkung von Ertrag und Qualität anbautechnische Maßnahmen zu ergreifen.
Entscheidungs-unterstützendes Instrument Es wurden zwei internetbasierte Anwendungen entwickelt, um den Entscheidungsprozess der Tomatensegmentierung zu unterstützen. Beide holen ihre Informationen aus einer internetbasierten Datenbank, die die Informationen der Tomatensegmentierung zentral verwaltet. Die erste Anwendung richtet sich auf die Visualisierung der erfassten Daten. Die zweite Software richtet sich auf die Abgabe einer Beurteilungszahl ausgehend von den gemessenen Qualitätskriterien und vorab definierten Kriterien. Aufgrund dieser Informationen können die Entscheidungsträger ihr definitives Urteil fällen und die Segmentierung für die neue Saison festlegen. Viele Erkenntnisse, die während dieses Projekts gewonnen wurden, wurden inzwischen auf die Praxis umgelegt. Die wichtigsten Ergebnisse sind die Methode und die Instrumente zur Unterstützung des Entscheidungsprozesses der Tomatensegmentierung. Foto 1 - Schwerpunktgruppe mit Verbrauchern Foto 2 - Schnelle instrumentale Geschmacksanalyse Foto 3 - Gepfropfte Pflanze
Sensorische Forschung zeigt, dass die individuelle Vorliebe von Verbrauchern stark unterschiedlich ist und dass die Sorten aus der Segmentierung keinen großen Unterschied in Bezug auf Geschmack und Aroma aufweisen. Aus Parallelmessungen von Geschmack und Aroma mit instrumentalen Techniken und einem geschulten analytisch sensorischen Panel ging hervor, dass es einen verlässlichen Zusammenhang zwischen diesen Faktoren gibt. Damit wird es möglich, das Kapazitätsproblem von sensorischen Panels zu lösen und Tomatensorten in Bezug auf Geschmack und Aroma mehr und häufiger zu überwachen. Flandria Special 2010
3
Flandria in het buitenland Flandria geniet grote naambekendheid bij Franse AGF-handel Tussen 20 juni en 10 juli 2009 werd de naambekendheid van Flandria op de Franse markt voor de derde maal gemeten. Om representatief te zijn en om te kunnen vergelijken met de vorige keren (2003 en 2006), werd opnieuw geopteerd voor een kwalitatief onderzoek bij 49 groothandelaars en tien verantwoordelijken uit de grootdistributie, verspreid over het Franse grondgebied. Deze werden op een aselecte steekproefwijze geselecteerd uit een databestand en telefonisch geïnterviewd. Uit het marktonderzoek kwamen een aantal interessante zaken naar voren. Aantal merken en marketinginspanningen in stijgende lijn
Spontane associatie met kwaliteit, lage score voor ‘smaak’
Een eerste belangrijke evolutie is de groei van het aantal merken en de toenemende marketinginspanningen op de markt van groenten en fruit. In 2009 kwamen zeven grote merken naar voren ten opzichte van zes in 2006. Anderzijds bleken de geïnterviewden nu veel meer merken (al dan niet spontaan) te vermelden. De markt van groenten en fruit evolueert dus duidelijk van een anoniem gebeuren naar een omgeving waarin merken een grote rol spelen.
Flandria wordt nu spontaan geassocieerd met kwaliteit. De groenten en fruit onder dit merk genieten een kwaliteitsvol imago (38% van de spontane antwoorden). Verder vermeldt men de goede verpakking (15%), een goede sortering en standaard (10%) en de degelijkheid van het merk gekoppeld aan goede leveranciers (10%). Daarentegen roept de naam Flandria bij 15% van de antwoorden het imago ‘industrieel’ op. 13% gaf geen antwoord. De belangrijkste aankoopcriteria die de respondenten opgaven zijn traceerbaarheid, strikte kwaliteitscontrole, naambekendheid en smaak. Flandria positioneert zich bij de leiders op de markt met een imago van strikte (kwaliteits-)controles en een goed traceringsysteem. Het merk scoort wel laag voor algemene bekendheid bij de consument en smaak. Vooral dit laatste is een blijvend pijnpunt voor Flandria. Uit de drie studies blijkt immers dat smaak een belangrijk aankoopcriterium blijft. Gevraagd naar het aankoopgedrag, blijkt Flandria te behoren tot de top tien. Hierbij nadert Flandria sinds het vorig onderzoek de twee koplopers in deze categorie en behoort het tot het kransje van merken die de markt bepalen. Flandria wordt meestal geciteerd als tweede of derde leverancier, maar wordt duidelijk aangehaald als alternatief voor de twee grote marktleiders.
Flandria wint terrein Flandria wordt door 20% van de respondenten spontaan vermeld. Hiermee behaalde het een gedeelde zesde plaats wat overeenstemt met een status quo ten opzichte van 2006 (Figuur 1). Flandria scoort zeer goed, want de topmerken verliezen hier duidelijk terrein. Bij een geholpen bevraging kenden de ondervraagden gemiddeld tien merken. Flandria kende hier de sterkste groei: van de elfde naar de zesde plaats. In de leefwereld van de professionelen zijn de merken duidelijk sterk aanwezig. De memorisatie van de diverse merken is sterk gestegen in vergelijking met de vorige onderzoeken. Communicatie en promotie van het merk zullen in de toekomst dus nog aan belang winnen.
Besluit
Merk 5 Merk 4
Freddy Dutoit
Spontaan
Merk 9
Geholpen
Merk 8 Groentemerk
Drie vierde van de ondervraagden blijkt zich een communicatie (visueel of geschreven) van Flandria te herinneren. De communicatie die wordt gevoerd, blijft dus goed hangen. In een sterk versnipperde markt met een groei aan merken is dat een positieve evolutie. Vooral het logo wordt goed onthouden. Ongeveer 35% van de respondenten kon zich het logo goed voorstellen. Als communicatiemedia werd verwezen naar de productcatalogus (24%), de nieuwsbrief (1%) en publiciteit (10%). Ten slotte werd de penetratie van Flandria gemeten. 1% van de respondenten heeft in 2009 Flandriaproducten gekocht. 3% van hen bleek klant te blijven tijdens en na de bevraging. Vooral dit laatste cijfer geeft aan dat Flandria een duidelijke vooruitgang maakt. In 2006 gaf 56% van de toenmalige respondenten te kennen verder Flandria te kopen en in 2003 slechts 36%. Om bekend te blijven en een nog betere algemene bekendheid te verwerven, blijven communicatie en promotie essentieel. Uit de studie blijkt ook dat de communicatie zou moeten worden uitgebreid naar de rayonverantwoordelijken toe, en zelfs naar de eindverbruiker. Hiermee komt er naast een push- ook een pull-strategie aan te pas. De rayonverantwoordelijke speelt soms een essentiële rol in de verkoop van een product. De studie wijst op de noodzaak om deze schakel van de keten in de toekomst meer te bespelen. Wat de eindconsument betreft, is het duidelijk dat de budgetten hiervoor niet voorhanden zijn.
De Franse markt voor groenten en fruit zet haar mutatie sinds 2003 duidelijk verder: de concurrentie op de markt is groter met steeds meer merken. Flandria scoort hierbij goed en heeft een kwaliteitsvol imago, maar inhoudelijk wordt het merk niet geassocieerd met enkele essentiële aankoopcriteria waarbij smaak het belangrijkste element is. Flandria zal in de toekomst bijgevolg extra aandacht moeten besteden aan het aspect smaak. Flandria geniet een grote naambekendheid op de Franse markt, maar communicatie en promotie blijven ontegensprekelijk essentieel om de bekendheid nog verder de hoogte in te stuwen.
Merk 10
Merk 7 Flandria
VLAM Parijs
Merk 3 Merk 2 Merk 1 0
20
40
Figuur 1 - Globale naambekendheid groentemerken
38
Communicatie rond Flandria blijft goed hangen
60
80
100
English
Français
Deutsch
Great name awareness for Flandria among French businesses
Flandria jouit d’une grande notoriété auprès du commerce français
Flandria genießt große Markenbekanntheit beim französischem O&G-Handel
The name awareness of Flandria on the French market was measured for the third time at the end of June 2009. A qualitative survey was conducted among 49 wholesalers and ten managers from large-scale distribution.
Pour la troisième fois déjà, la notoriété de la marque Flandria sur le marché français a été mesurée fin du mois de juin 2009. Cette étude qualitative a été réalisée auprès de 49 grossistes et dix responsables de la grande distribution.
Ende Juni 2009 wurde die Markenbekanntheit von Flandria auf dem französischen Markt zum dritten Mal gemessen. Man entschied sich für eine qualitative Untersuchung bei 49 Großhändlern und zehn Verantwortlichen aus dem Großvertrieb.
An initial important development is the growth of the number of brands and marketing efforts on the fruit and vegetable market, which may or may not be mentioned spontaneously. This market is thus going clearly from an anonymous occurrence to an environment where brands play a major role.
Plusieurs évolutions importantes sont constatées : un accroissement du nombre de marques et des efforts de marketing accrus sur le marché des fruits et légumes, mais aussi une augmentation des marques citées spontanément ou non. Le marché des fruits et légumes évolue donc clairement de l’anonymat vers un environnement dans lequel les marques jouent un rôle de premier plan.
Die erste wichtige Evolution ist die steigende Anzahl an Marken und die Marketingbemühungen, die auf dem Obst- und Gemüsemarkt intensiviert werden. Diese Marken werden spontan oder unterstützt genannt. Der Obst- und Gemüsemarkt verändert sich also deutlich von einem anonymen Ablauf hin zu einer Umgebung, in der Marken eine große Rolle spielen.
Flandria gagne du terrain
Flandria legt zu
Flandria est spontanément cité par 20% des répondants (Illustration 1). Flandria enregistre un excellent résultat, compte tenu du fait que les principales marques perdent clairement du terrain. Lorsque des marques sont proposés aux personnes interrogées, elles connaissent en moyenne dix marques parmi lesquelles Flandria occupe la sixième place. Flandria est à présent spontanément associé à la qualité (38% des réponses spontanées), à un emballage de qualité (15%), à un bon calibre et à une bonne qualité standard (10%) et à une marque correcte associée à de bons fournisseurs (10%). Les principaux critères d’achat mentionnés par les répondants sont la traçabilité, le contrôle de qualité strict, la notoriété et le goût. Flandria se positionne parmi les leaders du marché, avec une image de contrôles (de qualité) stricts et un système de traçabilité efficace. Auprès des consommateurs, la marque enregistre de moins bons scores en termes de notoriété générale et de goût. Pour ce qui est du comportement d’achat, Flandria fait partie du top dix. Flandria est généralement cité comme deuxième ou troisième fournisseur, mais est clairement mentionné comme alternative aux deux grands leaders du marché.
Flandria wird durch 20 % der Befragten spontan angeführt (Abbildung 1). Flandria punktet sehr gut, denn die Spitzenmarken verlieren hier deutlich. Bei einer unterstützten Befragung kannten die Befragten durchschnittlich zehn Marken, wobei Flandria an sechster Stelle liegt. Flandria wird nun spontan mit Qualität (38% der spontanen Antworten), einer guten Verpackung (15%), einer guten Sortierung und Norm (10%) und der Gediegenheit der Marke verbunden mit guten Lieferanten (10%) assoziiert. Die wichtigsten Einkaufskriterien, die die Befragten angaben, sind Rückverfolgbarkeit, strenge Qualitätskontrolle, Markenbekanntheit und Geschmack. Flandria positioniert sich mit einem Image strenger (Qualitäts-)Kontrollen und einem guten Rückverfolgbarkeitssystem bei den Marktführern. Bei allgemeiner Bekanntheit beim Verbraucher und Geschmack erhält die Marke jedoch eine schwächere Bewertung. Im Einkaufsverhalten gehört Flandria zu den Top Ten. Flandria wird meist als zweiter oder dritter Lieferant angegeben, wird aber deutlich als Alternative zu den zwei großen Marktführern genannt.
La communication autour de Flandria est bien mémorisée
Kommunikation zu Flandria bleibt im Gedächtnis
Les trois quarts des répondants se souviennent d’une communication de Flandria. Le logo est particulièrement bien mémorisé. Les supports média mentionné sont le catalogue de produits (24%), la lettre d’information (1%) et la publicité (10%). La communication et la promotion restent essentiel pour conserver notre notoriété et atteindre de meilleurs scores en termes de notoriété globale.
Drei Viertel der Befragten erinnern sich an eine Kommunikation von Flandria. Die Menschen merken sich vor allem das Logo gut. Als Medium wird auf den Produktkatalog (24%), den Newsletter (1%) und Werbung (10%) verwiesen. Um bekannt zu bleiben und eine noch bessere allgemeine Bekanntheit zu erwerben, bleiben Kommunikation und Werbung entscheidend.
Illustration 1 - Notoriété globale des marques de légumes
Abbildung 1 - Globale Markenbekanntheit Gemüsemarken
Flandria gains grounds Flandria is mentioned spontaneously by 20% of the respondents (Figure 1). It scores very well because the top brands are clearly losing ground here. In an assisted questionnaire, the respondents were familiar with ten brands on average, among which Flandria came sixth. Flandria is now associated spontaneously with quality (38% of the spontaneous answers), good packaging (15%), good grading and standard (10%) and brand reliability combined with good suppliers (10%). The most important purchasing criteria cited by the respondents are traceability, strict quality control, name awareness and taste. Flandria ranks among the leaders on the market with an image for strict (quality) control and a good tracing system. The brand scores rather low for general name awareness among consumers and taste. As to purchasing behaviour, Flandria appears among the top ten. Flandria is usually cited as second or third supplier, but is clearly indicated as an alternative to the two top market leaders.
Communication about Flandria continues to linger well Three fourths of the respondents can apparently remember communication about Flandria. The logo in particular is retained well. The media cited are the product catalogue (24%), the newsletter (1%), and advertising (10%). Communication and promotion are essential if Flandria is to remain known and acquire even better general name awareness. Figure 1 - General name awareness of vegetable brands
Flandria Special 2010
39
Flandria in het buitenland Flandria is bekendste groente- en fruitmerk bij Duitse AGF-handel In Duitsland is Flandria het best gekende groente- en fruitmerk bij handel en distributie. Het is ook het meest frequent gekochte producentenmerk door de inkopers in Duitsland. Dat blijkt uit een imago-enquête die in juli 2009 werd uitgevoerd bij aankoopverantwoordelijken van de distributie en groothandelaars in Duitsland. De opzet van het onderzoek VLAM onderzoekt regelmatig het imago van Flandria bij beslissingsnemers in Duitsland. Met een aankoop van jaarlijks 165.000 ton groenten is Duitsland, samen met Frankrijk de belangrijkste buitenlandse markt voor België. Begin juli werden 130 telefonische interviews afgenomen ondersteund met het CATI-beeld-computersysteem. De 130 respondenten stammen uit een bestand van 584 personen, nagenoeg allen aankoopverantwoordelijken van de distributie, de groothandel, de voedingsgroothandel en de grootkeukensector. 86% van de geïnterviewde personen importeert direct groenten en fruit, 92% is als chef of als inkoper direct verantwoordelijk voor de aankoop. Gevraagd werd welke criteria belangrijk zijn bij de aankoopbeslissingen en welk belang daarbij wordt gehecht aan een merk of label. Er werd eveneens onderzocht waar de inkopers hun informatie vandaan halen. De belangrijkste vragen handelen echter over de bekendheid van Flandria, bij de verschillende doelgroepen (B2B) en dit in vergelijking met andere producenten- en handelsmerken, en ook vergeleken met de vroegere metingen. Er werd nagegaan wat men onder Flandria verstaat en het profiel van Flandria werd onderzocht. Ook de waarneming van de Flandria-promotie werd gemeten.
Flandria aan de top qua merkbekendheid en kopersreikwijdte Met 29% spontane merkbekendheid staat Flandria in Duitsland zoals voordien op nummer 1. Met een geheugensteuntje is Flandria samen met het handelsmerk REWE en San Lucar zelfs bij 88% gekend. Ook bij de aankoop van groenten scoort Flandria met 33% het hoogst van alle merken. Drie op de vier inkopers kiezen regelmatig of geregeld Flandria. Dat is duidelijk meer dan de 66% in 2006. 12% noemt Flandria zelfs zijn ‘favoriete’ merk; ook dat is de hoogste score.
De kwaliteitsgarantie van Flandria goed begrepen Vergeleken met andere merken of labels ziet men Flandria als een merk met vooral eenvormige, betrouwbare kwaliteit en inmiddels ook een ruim assortiment. Op het vlak van ‘kwaliteitscontrole’ vindt men Flandria beter dan de andere merken. Bij de handel scoort Flandria beter dan bij de distributie voor smaak, kwaliteit en ‘als merk’. De distributie waardeert vooral de versheid, korte levertijden en het assortiment. Ook aan sociale criteria en milieu hecht die inmiddels belang. De waardering is iets minder uitgesproken voor aspecten als de juiste verpakking, het prijsniveau en de prijsstabi-
liteit en men vindt vooral België als herkomstland weinig attractief. Uiteraard scoort Flandria ook slecht voor ‘in de buurt geteeld’.
De emotionele beleving van Flandria kan beter Flandria wordt als ‘professioneel’ en ‘ervaren’ aangevoeld. De andere emotionele waarden zoals sympathiek, attractief en modern worden vooral door de distributie maar ‘gewoontjes’ gevonden. Flandria wordt te weinig als ‘iets aparts’ ervaren.
Promotie duidelijk waargenomen, maar mist attractiviteit Door de volgehouden inspanning zegt twee derde van de bevraagden dat ze de promotie gezien hebben, twee op de drie kennen ook het logo. Dat ligt duidelijk hoger dan in 2006. De promotie associeert men overwegend met de rode kleur van tomaten en paprika, en met het logo met de groene band. Flandria valt vooral op in artikels en advertenties in de vakpers, in brochures en mailings en bij de aanwezigheid op beurzen. Men gaat akkoord met de inhoud van de boodschap van de Flandria-promotie. Ze wordt als coherent aangevoeld en men aanvaardt ook dat ze het imago verbetert. Aan de attractiviteit, de gevoelsmatige beleving van de huidige campagne dient nog te worden gewerkt.
Paul Coenen VLAM Keulen
40
English
Français
Deutsch
Flandria is the best known fruit and vegetable brand in german sales and distribution
Flandria est la marque de fruits et légumes la plus connue auprès du commerce en Allemagne
Flandria ist bekannteste Obst- und Gemüsemarke beim deutschen O&G-Handel
In Germany, Flandria is the best known fruit and vegetable brand in sales and distribution. It is also one of the most frequently purchased produce brands by Germany buyers, according to an image survey conducted in July 2009.
En Allemagne, Flandria est la marque de fruits et légumes la plus connue des grossistes et des distributeurs. C’est en outre la marque de producteurs la plus souvent achetée par les acheteurs de ce pays. C’est ce qui ressort d’une enquête réalisée en juillet 2009 sur l’image de la marque.
In Deutschland ist Flandria in Handel und Vertrieb die bekannteste Obstund Gemüsemarke. Es ist auch die Produzentenmarke, die am häufigsten durch die Einkäufer in Deutschland gekauft wird. Das geht aus einer Image-Studie hervor, die im Juli 2009 durchgeführt wurde.
Par cette enquête (échantillonnage de 130 décideurs), le VLAM essaie d’obtenir une réponse aux questions suivantes : quelle est la notoriété de Flandria en Allemagne? Quelle est son image dans ce pays? Quels sont les critères d’achat des décideurs qui optent pour les produits Flandria? Quelle est la notoriété de la publicité réalisée pour la marque ?
Mit der Untersuchung (Stichprobe von 130 Entscheidungsträgern) versucht VLAM eine Antwort auf die folgenden Fragen zu erhalten: Welche Bekanntheit genießt Flandria in Deutschland? Welches Image hat Flandria? Welche Einkaufskriterien hantieren die Entscheidungsträger für Flandria-Produkte? Wie sieht die Wahrnehmung der Werbemaßnahmen im B2B-Bereich aus?
VLAM conducted a (random sample) survey among 130 decision-makers to get an answer to the following questions: What is the name recognition of Flandria in Germany? What is the image of Flandria? What are the purchasing criteria among decision-makers for Flandria products? What is the advertising awareness?
Flandria at the top in terms of brand recognition and market penetration The survey revealed that Flandria is by now the best known fruit and vegetable brand in Germany with 29% spontaneous brand awareness. It also scores the highest of all brands on vegetable purchasing (33%). Three out of four buyers opt regularly or steadily for Flandria,– a result that is markedly higher than in the last such survey in 2006.
Flandria quality guarantee all too clear Flandria is seen as a brand with primarily a uniform, reliable quality and, by now, a wide range as well. Distribution values above all the freshness, short delivery times and the range. In addition, Flandria is cited as being ‘professional.’
Advertising clearly perceptible As regards advertising awareness, 66% of the respondents have clearly taken note of the advertising; two out of three are also familiar with the logo. The contents of the message are well retained and seen as coherent and beneficial to the image.
Flandria au top en termes de notoriété et de pénétration du marché L’enquête a montré que Flandria est de loin (29% de notoriété spontanée) la marque de fruits et légumes la plus connue en Allemagne. Lors de l’achat de légumes aussi, Flandria enregistre le score le plus élevé de toutes les marques avec 33% de réponses. Trois acheteurs sur quatre optent régulièrement pour Flandria, résultat nettement supérieur à celui de la dernière enquête réalisée en 2006.
Bonne compréhension de la garantie de qualité Flandria Flandria est principalement considéré comme une marque proposant une qualité uniforme et fiable d’une part et, d’autre part, comme offrant un vaste assortiment de produits. La distribution apprécie tout particulièrement la fraîcheur, les délais de livraison réduits et l’assortiment proposé. Le professionalisme de Flandria est également cité.
La promotion clairement mémorisée En ce qui concerne la notoriété de la publicité, l’enquête permet de conclure que 66% des personnes interrogées ont remarqué la promotion, tandis que deux répondants sur trois connaissent aussi le logo. Le contenu du message est bien mémorisé et il est considéré comme cohérent et bénéfique pour l’image de Flandria.
Flandria bei Markenbekanntheit und Käuferreichweite Spitze Die Untersuchung zeigte, dass sich Flandria mit 88% der Nennungen als eine der bekanntesten Obst- und Gemüsemarken profiliert hat; mit 29% der spontanen Nennungen hat Flandria im internationalen Vergleich sogar die Bestmarke erzielt. Auch bei der Kaufbereitschaft erzielt Flandria mit 53% die höchste Bewertung aller Marken. Drei Viertel aller Einkäufer entscheiden sich regelmäßig oder häufig für Flandria, ein Ergebnis, dass spürbar höher liegt, als bei der letzten Befragung 2006.
Qualitätsgarantie von Flandria deutlich Man sieht Flandria als eine Marke mit vor allem konstanter, zuverlässiger Qualität und inzwischen auch einem breiten Sortiment. Der LEH weiß vor allem die Frische, kurzen Lieferfristen und das Sortiment zu schätzen. Darüber hinaus wird Flandria auch als „professionell“ eingestuft.
Werbung fällt auf In Bezug auf die Wahrnehmung von Werbemaßnahmen für Flandria kann man schließen, dass die Werbung 9% der befragten Gemüsefachleute aufgefallen ist; zwei Drittel kennen auch das Logo. Der Inhalt der Botschaft wird gut empfangen und als imageverbessernd und kohärent erfahren.
Flandria Special 2010
41
LAVA-onderzoek Naambekendheid Flandria bij Belgische consument stijgt jaar na jaar Sinds 2001 wordt Flandria gepromoot bij de consument om de naambekendheid te verhogen en het imago te versterken. In 2009 gebeurde dat door middel van twee golven tv-spots met sprekende groenten (voorjaar en najaar) én wokacties op de winkelvloer bij tal van supermarkten. Om de impact van de gevoerde acties op de naambekendheid bij de consument te meten wordt jaarlijks een consumentenpeiling uitgevoerd. De belangrijkste bevindingen van dat onderzoek worden hier nader toegelicht. De consumentenpeiling werd uitgevoerd bij een representatieve steekproef van in totaal 515 consumenten. 142 van hen behoorden tot de groep van de Voornaamste Verantwoordelijken voor Aankoop (VVA, in dit geval vrouwen tussen 30 en 49 jaar oud). De resultaten van het onderzoek geven de evoluties weer met betrekking tot de reclamebekendheid, de merkbekendheid en het imago van Flandria.
Reclamebekendheid De reclamebekendheid wordt gedefinieerd als de bekendheid van Flandria-reclame ten opzichte van reclame van andere merken van verse groenten en fruit. In vergelijking met 2008 kende deze reclamebekendheid, gemeten na de acties in 2009, een sterke stijging. Als antwoord op de vraag “Van welk merk van verse groenten herinnert u zich reclame te hebben gezien, gehoord of gelezen?”, antwoordde 28% van de ondervraagden als eerste Flandria (Top of mind). 2% antwoordde spontaan Flandria (maar niet als eerste), en nog eens 9% antwoordde Flandria nadat ze werden geholpen (kiezen uit een lijst). In totaal kende 39% van de ondervraagden de Flandria-reclame (Figuur 1). Wanneer de totale bevraagde populatie (515 in totaal) wordt opgedeeld in geslacht en leeftijd, wordt vastgesteld dat 30% van de vrouwen in eer-
ste instantie Flandria antwoordt, terwijl dit bij de mannen 25% bedraagt. Van de VVA’s antwoordt zelfs 33% als eerste Flandria (Top of mind). Naar leeftijd valt vooral de sterke stijging op bij de 35-plussers, en dit zowel wat betreft de ‘Top of mind’-reclamebekendheid, als de spontane reclamebekendheid. In vergelijking met de meting uitgevoerd in 2008 is dat een stijging van 21%. Met dit resultaat kan worden besloten dat de Flandriareclame, in vergelijking met reclame voor andere groente- en fruitmerken, duidelijk beter scoort.
Merkbekendheid Naast de reclamebekendheid werd in het onderzoek ook nagekeken hoe het is gesteld met de merkbekendheid. De merkbekendheid wordt gedefinieerd als de bekendheid van Flandria als merk ten opzichte van andere merken van verse groenten en fruit. In vergelijking met 2008 is de merkbekendheid van Flandria significant gestegen. De ‘Top of mind’merkbekendheid steeg tot 33% (23% in 2008), de spontane merkbekendheid tot 42% (26% in 2008). Inclusief de geholpen merkbekendheid kwam het totaal op 3% (60% in 2008). Met deze resultaten scoort Flandria opmerkelijk beter dan andere merken van groenten en fruit (Dole 0%; Cape 48% en Carmel 19%) . Hieruit kan
Imago Het onderzoek naar het imago van Flandria heeft tot doel na te gaan hoe Flandria wordt gepercipieerd door de consument. Het imago van Flandria bij kopers van het merk is positiever geworden ten opzichte van de meting in 2008. De mening van niet-kopers bleef vrij stabiel. De top vijf van de eigenschappen die aan Flandria worden toegewezen zijn: vers, gezond, lekker, van onberispelijke kwaliteit en een breed assortiment. Wanneer de resultaten van 2009 worden vergeleken met die van 2008 valt bij de overige eigenschappen vooral de stijging op van het ‘milieubewust imago’, en dat zowel bij kopers (van 56% naar 69%) als bij niet-kopers (van 44% naar 4%).
Besluit Uit het gevoerde onderzoek naar de algemene positie van Flandria bij de consument kunnen verschillende conclusies worden getrokken. De spontane en geholpen reclamebekendheid vertoonden een duidelijke stijging na de acties in 2009. Mede door de inhoud van de tv-spots –herkend door 58% van de ondervraagden– werd Flandria het meest geassocieerd met versheid. De merkbekendheid is over de gehele lijn gestegen: zowel bij mannen als bij vrouwen en voor alle leeftijdscategorieën. Flandria heeft in de loop der jaren ook een veel positiever imago gekregen. Deze naambekendheid zet zich ook door in het aankoopgedrag van de consument. Met 3% blijft Flandria het meest gekochte merk van verse groenten en fruit in België.
De toekomst
100
VVA’s
Geholpen Spontaan
Top of mind: 33% (M-8: 8%) Spontaan: 35% (M-8: 8%) Geholpen: 43% (M-8: 28%)
80
Reclamebekendheid (%)
worden besloten dat de verschillende marketingactiviteiten, uitgevoerd tijdens de voorbije jaren, duidelijk hun vruchten afwerpen.
Top of mind
60
40
Met deze positieve resultaten nemen we afscheid van het concept met de sprekende sla, witloof, komkommers, tomaten en prei. “Die van Flandria zijn niet van gisteren, maar van vandaag” behoort nu wel tot het verleden. In 2010 willen we van Flandria een voorkeurmerk maken, waarbij de consument zelf actief op zoek gaat naar het Flandrialabel in de winkel, want “Iedereen heeft iets met Flandria”.
20
Ilse Ceulemans & Maarten De Moor LAVA, Boortmeerbeek 0 2000 2008 2009 2000 2008 2009 2000 2008 2009 2000 2008 2009 2000 2008 2009 2000 2008 2009 2000 2008 2009 Flandria Totaal
Merk 2
Merk 3
Merk 4
Merk 5
Geen van deze
Weet niet/ geen antwoord
Bron: tns dimarso
Figuur 1 - Reclamebekendheid Flandria ten opzichte van reclame voor andere merken van groenten en fruit
42
English
Français
Deutsch
Flandria name recognition by belgian consumers improves year by year
La notoriété de Flandria auprès du consommateur belge augmente d’une année à l’autre
Markenbekanntheit Flandria beim belgischen Verbraucher steigt Jahr für Jahr
Flandria has been promoted among consumers since 2001 to increase its name recognition and boost its image. In 2009, this was done by means of two waves of TV commercials (spring and autumn) and wok actions in several supermarkets. A consumer survey is conducted every year to gauge the impact of such actions. The most important findings of that survey are explained below.
Depuis 2001, Flandria fait l’objet d’une promotion auprès des consommateurs afin d’accroître sa notoriété et d’améliorer son image. En 2009, cette promotion s’est déroulée par la diffusion de deux vagues de spots télévisés (au printemps et à l’automne) et par des actions wok organisées dans de nombreux grands magasins. Pour mesurer l’impact de ces actions, une enquête est réalisée chaque année auprès des consommateurs. Les principaux résultats de cette enquête sont expliqués ici.
Seit 2001 betreibt Flandria in Belgien Verbraucherwerbung, um die Markenbekanntheit zu erhöhen und das Image zu stärken. Hierfür wurden 2009 zwei Kampagnen mit TV-Spots (Frühling und Herbst) lanciert und Wokaktionen in zahlreichen Supermärkten durchgeführt. Zur Messung des Effekts dieser Aktionen wird alljährlich eine Verbraucherbefragung durchgeführt. Die wichtigsten Ergebnisse dieser Untersuchung werden hier näher erläutert.
Notoriété de la publicité
Werbebekanntheit
La notoriété de la publicité Flandria est supérieure à celle des autres marques de fruits et légumes frais. Par rapport à l’année 2008, la notoriété de la publicité a fortement augmenté (Illustration 1). Nous pouvons conclure de l’enquête que la publicité Flandria enregistre des scores clairement plus élevés que ceux des autres marques de fruits et légumes.
Die Bekanntheit der Flandria-Werbung im Vergleich zur Werbung anderer Marken von Frischobst und -gemüse ist die Werbebekanntheit. Verglichen mit 2008 wies die Werbebekanntheit eine starke Steigerung auf (Abbildung 1). Aus der Untersuchung kann geschlossen werden, dass die Flandria-Werbung, verglichen mit der Werbung für andere Obst- und Gemüsemarken, deutlich bessere Ergebnisse erzielt.
Advertising awareness Flandria advertising awareness is superior compared with that of other fresh fruit and vegetables. Advertising awareness registered robust growth by comparison with 2008 (Figure 1). The survey shows that Flandria advertising scores clearly higher than that of other fruit and vegetable brands.
Brand awareness In addition to advertising awareness, the brand awareness of Flandria was also tested by comparison with other fresh fruit and vegetable brands. Flandria brand awareness in 2009 was significantly up from 2008. Both top of mind, as well as assisted brand awareness rose sharply. This shows that the marketing activities of the previous years have borne fruit.
Image The purpose of the survey on Flandria’s image is to ascertain how the brand is perceived by the consumers. The image was more positive among Flandria buyers in 2009. The opinion of non-buyers remained stabile.
The future With these positive results, we bid farewell to the concept of talking vegetables. “Flandria’s are not yesterday’s vegetables, but today’s” belongs to the past. In 2010 we want to make Flandria a brand of preference, where the consumers themselves seek out the Flandria label in the shop, because “Flandria has something for everyone”. Figure 1 - Flandria advertising awareness compared with that of other fruit and vegetables
Notoriété de la marque Outre la notoriété de la publicité, la notoriété de la marque Flandria elle-même est étudiée. Il s’agit en l’occurrence de la notoriété de Flandria par rapport aux autres marques de fruits et légumes frais. La notoriété de la marque a sensiblement augmenté en 2009 par rapport à 2008. Tant les réponses ‘Top of mind’ que la notoriété de la marque spontanée et aidée ont fortement augmenté. Il ressort de ce résultat que les activités de marketing des années précédentes ont porté leurs fruits.
Image
Markenbekanntheit Neben der Werbe- wurde auch die Markenbekanntheit von Flandria getestet. Das ist die Bekanntheit von Flandria im Vergleich zu anderen Frischobst und -gemüsemarken. Die Markenbekanntheit stieg 2009 verglichen mit 2008 signifikant an. Sowohl „Top of Mind“ als auch spontane und unterstützte Markenbekanntheit stiegen stark an. Daraus geht hervor, dass die Marketingaktivitäten der vergangenen Jahre Wirkung zeigen.
L’enquête portant sur l’image du label Flandria a pour but d’évaluer de quelle manière elle est perçue par le consommateur. En 2009, l’image de la marque a évolué favorablement auprès des acheteurs de produits Flandria. L’avis des non acheteurs est resté stable.
Image
L’avenir
Die Zukunft
C’est sur ces résultats positifs que nous faisons nos adieux au concept des légumes qui parlent. “Chez Flandria, ils ne sont pas nés d’hier… mais d’aujourd’hui” fait à présent partie du passé. En 2010, nous souhaitons que Flandria devienne une marque préférée et que le client recherche spontanément le label Flandria en magasin car “Chacun trouve son compte chez Flandria”.
Mit diesen positiven Ergebnissen geht die Ära des „sprechenden Gemüses“ in Belgien zu Ende. Der Slogan „Die von Flandria sind nicht von gestern, sondern von heute“ gehört der Vergangenheit an. 2010 soll sich Flandria als Vorzugsmarke fest etablieren, wobei der Verbraucher selbst aktiv im Laden nach dem Flandria-Label sucht, denn „Flandria trifft jeden Geschmack“.
Illustration 1 - La notoriété de la publicité Flandria par rapport à la publicité des autres marques de fruits et légumes
Abbildung 1 - Werbebekanntheit Flandria im Vergleich zu anderen Obst- und Gemüsemarken
Die Untersuchung des Image von Flandria soll prüfen, wie das Prüfsiegel durch den Verbraucher wahrgenommen wird. 2009 konnte das positive Image bei Flandria-Käufern noch verbessert werden. Die Meinung von Nichtkäufern blieb stabil.
Flandria Special 2010
43
Gfk-onderzoek Stabiel verbruik van groenten en fruit in België
In de loop van 2009 werden de resultaten van het GfK-onderzoek, dat loopt in samenwerking met VLAM –de Vlaamse dienst voor Agromarketing– bekendgemaakt. Het onderzoek peilt naar het aankoopgedrag en het verbruik van de Belgische consument met betrekking tot groenten en fruit. De studie toonde aan dat het aandeel verse groenten in 2008 steeg in volume (+5,6%) en in bestedingen (+0,6%). Voor vers fruit stagneerde het volume, maar stegen de bestedingen met 6,7%. De Homecooking-trend zet zich verder, waar groenten dankbaar mee van profiteren. Volumes en bestedingen blijven stabiel Het marktaandeel van Flandria-groenten is in 2008 gestegen ten opzichte van 200, dankzij zowel een volumetoename van 0,5% als een stijging van de gemiddelde bestedingen met 0,3%. Voor voorverpakte en voorbewerkte groenten bleef de gemiddelde besteding (1,1 €/capita) in 2008 onveranderd. In volume werd een zeer lichte daling opgetekend van 0,02%. Diepvriesgroenten blijven hun stijgende tendens verderzetten: zowel in volume per capita (+1,3%) als in besteding per capita (van €8,9 naar €9,33). Bij groenteconserven daalde het volume per capita in 200. Deze dalende trend werd in 2008 niet verdergezet, maar het volume bleef constant ten opzichte van 200. De prijsstijging opgetekend in 2008 resulteerde wel in een hogere besteding per capita in vergelijking met 200. In 2008 kocht de doorsnee Belg in totaal 13 kg verse groenten en fruit: 59 kg verse groenten en 8 kg vers fruit. Dat is bijna een status quo ten opzichte van 200: groenten 56 kg en fruit 9 kg. De gemiddelde Belg besteedde in 2008 in totaal €290 aan aankopen verse groenten en fruit: €124 aan groenten en €166 aan fruit. Binnen fruit en groenten wint de hard discount (Aldi en Lidl) verder aan belang, ten koste van de
buurtsupermarkten. Dis1 blijft het belangrijkst in de distributie van groenten en fruit. (Dis1 = Carrefour, GB, Delhaize De Leeuw, Colruyt, Makro, Cora, Match en Champion).
Top vijf houdt stand In 2008 bleef de klassieke top vijf van groenten behouden. Tomaat blijft de meest gekochte groente met 9,95 kg per capita. Op de tweede plaats staan de wortelen met 8,9 kg per capita en op de derde ajuin met 6,83 kg. Witloof blijft met 6,63 kg op de vierde plaats staan. Sla sluit het rijtje af met 3,6 kg per capita. Deze vijf worden gevolgd door prei, champignons, courgettes, paprika en bloemkool.
Trends binnen de tomatenmarkt Het volumeaandeel van de trostomaten binnen het tomatensegment is voor de eerste keer in acht jaar weer afgenomen (van 36,3 naar 33,8%), en dit ten voordele van kerstomaten (+0,%) en pruimtomaten (+1,9%) (Figuur 1). De laatste acht jaar groeide het aandeel van de kerstomaten in marktvolume met 4% (van 2,8% naar 6,8%). Voor pruimtomaten was de groei zelfs groter: van 2,5% naar 10,8%. De klassieke losse tomaten daalden over de beschouwde periode in volume van 5% naar 48,%. Maar sinds 200 blijft dit volume nagenoeg stabiel.
110.000 100.000 90.000 Volume tomaten (ton)
80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0
Lange (roma) tomaten Trostomaten Kerstomaten Normale tomaten 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Bron: GfK Panel Services Benelux en VLAM
Figuur 1 - Marktevolutie van verbruik tomaten in België
44
Aardbeien blijven populair De top vijf van fruit bleef eveneens onveranderd: appels, sinaasappels, bananen, mandarijnen en peer. Voor vers fruit was er een stijging van de aankopen van duurdere fruitsoorten. Pitvruchten namen 31,5% van het totale fruitvolume voor hun rekening: appel 23,8% en peer ,%. Het appelvolume bleef stabiel ten opzichte van het jaar voordien, het perenvolume nam toe met 0,3%. Aardbeien kenden een goed seizoen wat de bestedingen door de consument betreft. De gemiddelde prijs steeg van 4,34 naar 4,5 €/kg. De consumptie bleef stabiel, maar door de hogere prijs stegen de bestedingen lichtjes van 9 naar 9,59 €/capita.
Het verbruik demografisch bekeken Ook demografie speelt een rol bij de aankoop en consumptie van groenten en fruit. Het verbruik van groenten steeg in 2008 bij alle leeftijdsgroepen. Vooral bij gepensioneerden nam de consumptie sterk toe. Wat betreft Flandria-groenten is de aankoopfrequentie in België gestegen van 10,8 naar 11,5%. Echter, de gemiddelde prijs die de consument aan Flandria-groenten in België betaalde daalde van 2,1 naar 1,9 €/kg.
Besluit In vergelijking met 200 was er in 2008 een duidelijke stijging in de aankoop van groenten terwijl dit voor fruit relatief stabiel bleef. Deze groei in de aankoop van groenten kon worden vastgesteld over de hele lijn. Bij fruit groeiden vooral peren samen met enkele zuiderse fruitsoorten. Voorverpakte en voorbewerkte groenten bleven zowel in volume als in bestedingen stabiel ten opzichte van 200, terwijl diepvriesgroenten en conserven een lichte stijging kenden. De verse groenten blijven het populairst. Ondanks een lichte daling voor de grootdistributie, blijft dit aankoopkanaal nog steeds het belangrijkste voor de aankoop van groenten en fruit. De buurtsupermarkten, de markt en de speciaalzaken verliezen terrein ten voordele van de hard discount. Net zoals de studie rond de naambekendheid, toont ook deze verbruikstudie de permanente evolutie van Flandria in de groente- en fruitwereld aan. Jaar na jaar wordt een stijging vastgesteld van zowel aankoopfrequentie als volume, waardoor ook het marktaandeel blijft toenemen.
Ilse Ceulemans & Maarten De Moor LAVA, Boortmeerbeek
English
Français
Deutsch
Stable consumption of fruit and vegetables in Belgium
La consommation de fruits et légumes reste stable en Belgique
Stabiler Obst- und Gemüsekonsum in Belgien
In cooperation with VLAM, GfK conducts an annual survey of the purchasing behaviour and consumption of fruit and vegetables of Belgian consumers. The results of 2008 were published in 2009. The study showed that the share of fresh vegetables grew in terms of both volume and spending in 2008. The market share of Flandria vegetables was up in 2008 from 2007 too.
Chaque année, GfK réalise, en collaboration avec le VLAM, une enquête sur le comportement d’achat et la consommation de fruits et légumes des consommateurs belges. Les résultats de l’année 2008 ont été publiés en 2009. Cette nouvelle étude a montré que la part de marché des légumes frais a augmenté en 2008, tant en termes de volume que de budget. La part de marché des légumes Flandria a, elle aussi, augmenté en 2008 par rapport à 2007.
In Zusammenarbeit mit VLAM untersucht GfK jährlich das Einkaufsverhalten und den Obst- und Gemüsekonsum der belgischen Verbraucher. 2009 wurden die Ergebnisse von 2008 veröffentlicht. Die Studie zeigte, dass der Anteil an Frischgemüse 2008 anstieg, sowohl in Bezug auf die Menge, als auch auf Ausgaben. Auch der Marktanteil von Flandria-Gemüse stieg von 2007 auf 2008 weiter an.
Volumes and spending remain stable The average Belgian purchased 13 kg of fresh fruit and vegetables in 2008: 59 kg fresh vegetables and 8 kg fresh fruit, i.e. nearly the same amount as in 200.
Mengen und Ausgaben bleiben stabil Les volumes et les budgets restent stables En 2008, le belge moyen a consommé au total 13 kg de fruits et légumes frais: 59 kg de légumes et 8 kg de fruits, soit pratiquement autant qu’en 200.
2008 kaufte ein durchschnittlicher Belgier insgesamt 13 kg frisches Obst und Gemüse: 59 kg frisches Gemüse und 8 kg frisches Obst, fast gleich viel wie 200.
Un top cinq inchangé
Top Fünf bleibt unverändert
Le top cinq classique des légumes reste inchangé: les tomates, les carottes, les oignons, les endives et la salade. Viennent ensuite les poireaux, les champignons, les courgettes, les poivrons et les choux-fleurs.
Die klassischen Top Fünf bei Gemüse bleiben gleich: Tomaten, Karotten, Zwiebeln, Chicorée und Salat. Sie werden gefolgt von Lauch, Champignons, Zucchini, Paprika und Blumenkohl.
La tendance sur le marché des tomates
Trends auf dem Tomatenmarkt
Pour la première fois depuis huit ans, la part des tomates a de nouveau diminué en termes de volume, en faveur des tomates-cerises et des tomates allongées (Illustration 1). Le volume des tomates en vrac classiques reste stable par rapport à l’année 200.
Der Mengenanteil von Rispentomaten ist zum ersten Mal in acht Jahren wieder gesunken, und zwar zugunsten von Kirschtomaten und Pflaumentomaten (Abbildung 1). Das Volumen der klassischen Tomaten blieb gegenüber 200 stabil.
The top five fruits also remained unchanged: apples, oranges, bananas, mandarins and pears. There was an increase in the purchase of more expensive varieties of fresh fruit. Pit fruit accounted for 31,5% of the total volume. Strawberries registered a good season: the average price rose and consumption remained stable.
Les fraises toujours aussi populaires
Erdbeeren nach wie vor beliebt
Le top cinq des fruits reste, lui aussi, inchangé: pommes, oranges, bananes, mandarines et poires. Les fruits à pépin sont responsables d’une augmentation de 31,5% du volume total de fruits. La saison des fraises fut bonne: le prix moyen a augmenté, tandis que la consommation est restée stable.
Auch die Top Fünf beim Obst blieben unverändert: Äpfel, Orangen, Bananen, Mandarinen und Birnen. Beim Frischobst gab es eine Steigerung der Ankäufe von teureren Obstsorten. Kernobst steht für 31,5 % des gesamten Obstvolumens. Für Erdbeeren war es ein gutes Jahr: der durchschnittliche Preis stieg an und der Verbrauch blieb stabil.
Consumption demographics
La démographie de la consommatione
The consumption of vegetables rose in 2008 among all age groups. The purchasing frequency of Flandria vegetables was up in Belgium. The average spending declined, however.
La consommation de légumes a augmenté en 2008 dans tous les groupes d’âge. La fréquence d’achat des légumes Flandria en Belgique a augmenté. Le budget moyen accuse toutefois un recul.
Conclusion
Conclusion
This consumption study shows the continuing development of Flandria in the fruit and vegetable world. An increase is registered year after year in terms of both purchasing frequency and volume, whereby the market share continues to grow.
Cette étude de la consommation a mis en lumière une évolution permanente de Flandria dans le monde des fruits et légumes. D’une année sur l’autre, nous constatons une augmentation tant en termes de fréquence que de volume d’achat, raison pour laquelle la part de marché continue de croître.
Fazit
Illustration 1 - Évolution du marché de la tomate
Abbildung 1 - Marktentwicklung Tomate
Top five remains unchanged The classic top five vegetables remained unchanged: tomatoes, carrots, onions, Belgian endives and lettuce, followed by leek, mushrooms, courgettes, bell peppers and cauliflower.
Trends in the tomato market The volume of cluster tomatoes declined for the first time in eight years, to the benefit of cherry tomatoes and plum tomatoes. The volume of classic loose tomatoes remained stable compared to 200.
Strawberries remain popular
Die Demographie des Verbrauchs Der Verbrauch von Gemüse stieg 2008 in allen Altersgruppen an. Bei Flandria-Gemüse stieg die Einkaufsfrequenz in Belgien an. Der durchschnittliche ausgegebene Betrag sank jedoch.
Diese Verbrauchsstudie zeigt die permanente Entwicklung von Flandria in der Obst- und Gemüsewelt. Jahr für Jahr wird eine Steigerung der Ankaufsfrequenz und Menge festgestellt, wodurch der Marktanteil weiter ansteigt.
Figure 1 - Tomato market trends
Flandria Special 2010
45
LAVA-veilingen LAVA auctions – Criées de LAVA – LAVA-Versteigerungen
Logistieke en Administratieve Veilingassociatie Leuvensesteenweg 130A, B-3191 Hever (Boortmeerbeek) Tel. +32(0)15 50 42 50 – Fax +32(0)15 50 42 60
[email protected] – www.lava.be
OOST-VLAANDEREN WEST-VLAANDEREN Roeselare Kruishoutem Rumbeke-Beitem
LAVA-veilingen Brava Zone 4 Broekooi 100 B-130 Asse Tel. +32(0)2 481 08 88 – Fax +32(0)2 481 08 8
[email protected] – www.brava.be
Limburgse Tuinbouw Veiling Industrieweg 1035 B-3540 Herk-de-Stad Tel. +32(0)13 55 01 10 – Fax +32(0)13 55 46 45
[email protected] – www.ltv.be
Mechelse Veilingen Mechelsesteenweg 120 B-2860 Sint-Katelijne-Waver Tel. +32(0)15 55 11 11 – Fax +32(0)15 55 06 01
[email protected] – www.mechelseveilingen.be
REO Veiling Oostnieuwkerksesteenweg 101 B-8800 Roeselare Tel. +32(0)51 23 12 11 – Fax +32(0)51 23 12 89
[email protected] – www.reo.be
46
In-Co Loenhoutseweg 59 B-2320 Hoogstraten Tel. +32(0)3 340 02 11 – Fax +32(0)3 314 8 44
[email protected] – www.in-co.be
Veiling Hoogstraten Loenhoutseweg 59 B-2320 Hoogstraten Tel. +32(0)3 340 02 11 – Fax +32(0)3 314 8 44
[email protected] – www.veilinghoogstraten.be
CLTV Zundert Molenstraat 155 4881 GD Zundert (Nederland) Tel. +31(0)6 59 22 41 – Fax +31(0)6 59 20 53
[email protected] – www.cltvzundert.nl
Asse
Onderzoekscentra Research centres – Centres de recherche – Forschungszentren
Onderzoekscentra Nationale Proeftuin voor Witloof vzw (NPW)
Meerle
Blauwe Stap 25 B-3020 Herent Tel. +32(0)16 29 01 4 – Fax +32(0)16 22 06 92
[email protected] – www.proeftuinherent.be
Hoogstraten
ANTWERPEN Sint-Katelijne-Waver Boortmeerbeek
LIMBURG
Proefcentrum Hoogstraten vzw (PCH) Voort 1 B-2328 Hoogstraten (Meerle) Tel. +32(0)3 315 0 52 – Fax +32(0)3 315 00 8
[email protected] – www.proefcentrum.be
Herk-de-Stad
VLAAMS-BRABANT Heverlee
Proefstation voor de Groenteteelt vzw (PSKW) Duffelsesteenweg 101 B-2860 Sint-Katelijne-Waver Tel. +32(0)15 30 00 60 – Fax +32(0)15 30 00 61
[email protected] – www.proefstation.be
Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw (PCG) Karreweg 6 B-90 Kruishoutem Tel. +32(0)9 381 86 86 – Fax +32(0)9 381 86 99
[email protected] – www.proefcentrum-kruishoutem.be
Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw (POVLT) Ieperseweg 8 B-8800 Rumbeke-Beitem Tel. +32(0)51 2 32 00 – Fax + 32(0)51 24 00 20
[email protected] – www.povlt.be
Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten vzw (VCBT) W. de Croylaan 42 bus 2428 B-3001 Heverlee Tel. +32(0)16 32 2 32 – Fax +32(0)16 32 29 55
[email protected] – www.vcbt.be PA N T O N E 3 6 9 CMYK : C 65 - Y 100
Flandria Special 2010
4
Flandria. Special Flandria Special 2010 2010
Groenten van topkwaliteit in harmonie met de natuur Des fruits et légumes de qualité: Flandria donne la parole à la nature Markengemüse im Einklang mit der Natur Quality Vegetables approved by Nature LAVA Leuvensesteenweg 130 A - 3191 Boortmeerbeek - België Tel: +32 (0) 15 50 42 50 - Fax: +32 (0) 15 50 42 60
[email protected] - www.lava.be - www.flandria.vlam.be
CAMPAGNE GEFINANCIERD MET EEN BIJDRAGE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAP
