Finland reis
verslag
Hyvästi. Mikä mukava koulu.
Rita Wilma Tjeard Henk Berend Jannes 31 oktober – 04 november 2011
Voorspel Als de voorbereiding als voorspeller mag dienen voor het verloop van de reis, dan wordt dat wel een succes. Al nippend aan een soepje of kauwend aan een gehaktbal bespraken we op 25 oktober een aantal zaken aangaande de komende reis naar Finland. Al eerder had Geert aangegeven dat hij vanwege de bekende problemen met het motore stelsel afzag van de reis naar Finland, erg spijtig, maar begrijpelijk. Tjeard had ons al een lijst met Engelse onderwijs termen verzonden, waar we natuurlijk in de herfstvakantie al heftig mee aan het bestuderen waren geweest. Berend had zelfs het draaiboek al afgedrukt en had het keurig in een mapje paraat, hij wel …. staat ook pas om negen uur op en heeft tijd zat om dat te doen. Wilma nam al ras de leiding en verdeelde de taken: Jannes maakt het reisverslag, Berend let speciaal op de ICT en maakt foto’s, de rest maakt inhoudelijke aantekeningen. Wilma kwam met het idee om presentjes mee te nemen voor onze gastheren en of dames, of we daar over na wilden denken. Een krat Beerenburg vervoeren, verdeeld over onze koffers, leek een niet uit te voeren idee, de statuten van de Vereniging vertaald in het Fins, eveneens. De dag daarop kwam de mail van Wilma met een idee van Mathilde en Geert om zogenaamde Fladderakkoeken mee te nemen van bakker Olinga te Bierum.
Prima idee: Olinga is immers meervoudig koekenbakkerkampioen. Hopelijk houden ook de Finnen van Fladderakkoeken! Vervolgens bespraken de opstapplaatsen voor het taxivervoer, opdat we niemand ongewis zouden laten staan. In het draaiboek zijn afbeeldingen te zien van het hotel Cumulus Olympia, en het blijkt dat we allen beschikken over een één persoonskamer, hebben we gelukkig geen last van de snurkers onder ons. Ook werd even kort gememoriseerd dat bepaalde personen maar geen kamer naast elkaar moesten hebben. Tjeard adviseerde ons tenslotte om sportkleding mee te nemen, hij wil zijn dagelijkse uurtje spinning niet ontberen!? Aan de uitdrukking op het gezicht van Berend was te zien dat hij daar nou niet bepaald aan had gedacht, maar we zien wel: sportief bezig zijn heeft immers meerdere vertalingen.
Het voorgesprek was kort en bondig en Tjeard ging nog even naar buiten om in de frisse lucht nog kort een andere sport te beoefenen: het draaien van zijn Drummetje. Op naar Finland!
Dag 1: maandag 31 oktober 2011 Je moet eigenlijk even kunnen slapen voor zo’n komende lange dag, toch maar proberen ook al gaan er allerlei gedachten door je hoofd: als ik maar op tijd wakker wordt, heb ik de klok nu wel of niet op de juiste tijd staan, zit het paspoort wel in de tas, neem ik wel de juiste schoenen mee …. Van slapen kwam het niet, om één uur maar weer opgestaan, wat eten en de spullen in de auto. Om half twee vertrokken richting Bedum voor de zekerheid maar over Sauwerd, stel je voor dat de weg bij Onderdendam weer is geblokkeerd, dan sta je daar midden in de nacht. De gang was rustig, was veel te vroeg vertrokken, dan maar wat tijd verdoen bij zestig kilometer per uur. De tomtom leidde naar het juiste adres, in het licht achter het raam zat een man voor zich uit te staren en het was wel degelijk Henk die na een lichtflits van de koplampen opveerde en al snel buiten in het donker stond met tas en koffer. De rit naar Ten Boer was kort en de parkeerplaats bij het plaatselijk café ideaal, uitstappen en opstellen bij de bushalte langs de weg van Delfzijl naar Groningen. Rita stuurde een sms naar Henk met de geruststelling dat zij met Berend en de chauffeur van taxibedrijf van Dijk waren vertrokken vanuit Appingedam. Het busje was geriefelijk en gaf een veilig gevoel, kijkend uit het rijraam leek wel of je een treinreis maakte, de stemming was vol verwachting. Op het transferium ter hoogte van Hoogkerk stond slechts één auto en bij onze aankomst stapte Wilma uit met een omvangrijke koffer en een doos met ingepakte fladderakkoeken. Al snel passeerde we de grens met Friesland en vonden we Tjeard met vrouw langs de weg, na een dikke tuut stapte hij ook in en was ons reisgezelschap Noordkwartier compleet. De weg was rustig, het
weer goed en de chauffeur ontspannen. We kwamen rond half vijf aan op Schiphol en vonden de incheckplaats van de KLM, waar we als eersten ter plekke waren. Na een kwartier ontwaarden we een man met een stapel enveloppen voor zijn goed doorvoede buik, hij stelde zich voor als Bert Boshoven en wat later bleek onze ongekende reisleider. Spoedig arriveerden meerdere groepen reisgenoten met dezelfde verwachtingsvolle blik en ontvingen eenzelfde envelop met reisbescheiden. Na het verdelen van de koeken over koffers en tassen, kon het inchecken beginnen: geheel geautomatiseerd, snel en gemakkelijk. Na het ritueel van riemen en sieraden af passeerden we de douane, een enkeling moest zelf de schoenen uit, waaronder een man die ik de vorige week in een flits had zien voorbij komen op het kantoor van mijn andere werkgever de VCPO NG, bij name Simon. Later bleek dat hij pas nieuwe schoenen had gekocht: merk Van Bommel met hoogwaardig staal erin verwerkt “kost ’n poar cent’n, moar den hai je ook wat”. Zonder bagage loop je al wat gemakkelijker rond en is het gevoel daar dat de reis echt is begonnen, bakje koffie drinken en de dames op zoek naar een geurtje en geslaagd! Om tien over zeven vertrokken we met een City Hopper van de KLM, niet vanuit een slurf,maar gewoon een trapje op, als in een film. Het personeel tijdens de vlucht blijkt niet in opperbeste stemming, het is alsof ze beseffen straks te landen in een depressief land met een hoog percentage vroegtijdige beëindiging van het eigen leven en dat druist behoorlijk in tegen onze hoopvolle verwachting van deze reis. De vlucht verliep voorspoedig en later de landing eveneens. Boven de Baltische Zee was het nog vrij helder,we konden de tientallen eilandjes onderscheiden, echter boven Helsinki hing een zware bevolking, pas toen we het wolkendek doorboorden, zagen we het vaste land onderons waar de dennen, sparren en berken ons welkom heetten. Op Helsinki Vantaa Airport verliep de afhandeling na de landing zeer voorspoedig, bij aankomst bij ontvangst van de bagage rolden de koffers en tassen ons al tegemoet. Het is in Finland weer een uur later als bij ons dus weer draaien aan de horloge om te kunnen beschikken over de juiste tijd. De busreis verliep als een trein en al spoedig parkeerden we voor Hotel Cumulus Olympia.
Niet alle kamers waren direct beschikbaar, maar na een half uur had een ieder een kamer gevonden op een van de acht etages. De kamer is schoon en voorzien van wat je nodig hebt voor een verblijf met keuze uit drie soorten kussens, een wat krappe douche ruimte waar je als je wat meer omvang hebt, je voortdurend moeten draaien en keren om je lijf voldoende te kunnen besproeien met water. Op het kussen lag een rood wit gestreept snoepje met de opdruk Marianne. Dat snoepje heb ik speciaal bewaard voor het plakboek van Berend, Marianne zelf heb ik echter ’s avonds nooit op mijn kussen aangetroffen, maar toch nuku hyvin! Rond half één gaan we samen naar de naast gelegen pizzeria Romero, de Noordkwartierders gezamenlijk aan tafel en Simon sluit bij ons aan. We eten pizza, de één een kinderversie, de ander één met een doorsnee van vijftig centimeter. Na deze lunch gaan we samen te voet naar de Finnich National Board of Education, althans dat was de bedoeling. Met Wilma was ik gaan kijken bij de tramhalte om te kunnen bepalen op de kaart waar ons hotel nou precies is gelegen ten opzichte van het oude centrum, we kwamen er niet uit. Bij onze terugkomst bij het hotel was de groep al weg, maar in de verte zagen we Henk en Tjeard, slenterend en omkijkend. Na flink doortippelen achterhaalden we de groep en verwonderden ons waarom er geen seintje van vertrek was gegeven. Het bleek dat er nog een persoon zich niet bij de groep bevond: Berend. Samen met Jeroen van QLict terug naar het hotel en jawel Berend zat doorgemoedereerd in de ontvangsthal: ik dacht al waar is iedereen? Later vertelde hij: “As joe nait terug kommen waren, was ik op ber kropen” . We namen een taxi en waren al snel op de locatie, de rest was ook gearriveerd. We namen plaats in de banken en hoorden over:
In mijn reisverslag ga ik niet al te veel in op de inhoud, daar hebben we binnen onze ploeg afspraken over gemaakt en laat dat graag over aan de anderen.
Maar dat de Finnen 217.00 meren hebben, gek zijn van ijshockey, trots zijn op Nokia, wellicht elk dag in sauna verkeren, de Kerstman onderdak verlenen en rendieren eten, wil ik niet ongenoemd laten. Wat onderwijs betreft: De Finnen kennen geen inspectie, geen opbrengstrapportages, geen LOVS dus geen leerkracht achtervolgsysteem, de leerlingen worden niet onderling vergeleken, er is veel vrijheid voor leerkrachten die academisch zijn geschoold en deze kennen een hoog aanzien. The culture of trust! De meeste van ons zijn al uren op en zitten met zware oogleden, zwetend en knikkebollend in de banken. Buiten om twintig over vier wordt het al langzaam donker en na het verhaal (de eerste kakku uitgereikt, nu nog elf) gaan we te voet terug naar het hotel om even op adem te komen. Om zeven uur gaan we naar een restaurant in de buurt om gezamenlijk te eten, ter tafel ontrolt Simon zijn benoeming bij de VCPO NG aan mijn mede Noordkwartierders, welkom bij de groep. Er is een gevarieerd menu: er is zalm met rode biet (Berend, Simon: bieten zijn nog half rauw), Henk krijgt een schnitzel met prut, hij had er frietje bij besteld (omgeruild, schnitzel afgespoeld, prut in de afvalbak en friet er onder). Tjeard zat verderop en had echt rendiervlees geproefd, Rita had een kunstwerk op het bord: droge kip met een brood met messteek. Na de maaltijd namen we in de aangrenzende Irish Pub Parnell’s Bar nog een drankje en verdwenen we naar onze kamers. De kussen was zacht, maar Marianne was er niet. Nuku hyvin.
Dag 2: dinsdag 1 november 2011 Een wekker zetten is wel nodig als je om kwart voor zeven wilt opstaan, na een warme douche met herhaaldelijke stoten van de ellebogen tegen de plasticwand bij het afdrogen, met de lift naar beneden om te ontbijten. Net als de deur van je kamer, wordt de lift geactiveerd door het insteken van je kaart met de pijl naar de voorkant, denk dat meerdere van ons de lift hebben zien weigeren doordat de pijl naar de overzijde was gericht, althans dat kwam mij meerdere keren over. De NK gangers waren allen precent, de meeste van de overige mannelijke deelnemers in een vers overhemd. Tjeard had het zweet al weer op zijn voorhoofd staan, zware nacht gehad? Dat was niet het geval, hij was vanaf zes uur al wezen hardlopen, wat een moed. Later hoorden we mede reisgenoten memoreren dat dit waarschijnlijk was om zijn rookgedrag te compenseren. Het ontbijt was prima verzorgd en uitgebreid wat keuze betreft en een goede basis voor een nieuwe dag.
Vandaag gaan we in twee groepen uiteen: groep één bezoekt de Rekolan Koulu (basisschool) en aansluitend de Helsingin Suomalainen Yhteiskoulu (basis en voortgezet), groep twee gaat naar de Jokiniemen Koulu (basis en voortgezet) en Alppilan Lukio (hoger voortgezet). Wilma had het plan om ons te verdelen over de vastgestelde groepen, dat werd een lastig verhaal, zij moest dan zelf deelnemers verzoeken om te verkassen naar een andere groep. Dat werd het dus niet, vijf van ons vertrokken met groep één en Tjeard ging mee met groep twee, volgens de lijst. We vertrekken zonder Tjeard om twintig over acht richting Rekolan Koulu. Vandaag is het bewolkt en windstil, volgens de medewerkers van de school lag er vorig jaar om deze tijd al een meter sneeuw!
Rekolan Koulu Ook hier worden verdeeld in twee groepen, ben op bezoek in een klas waar de leerlingen een Finse les krijgen met als doel het alfabetiseren, Sami is de leerkracht en Lena, zijn vrouw, zorgde voor de vertaling. Zij heeft een jaar in Sneek gewoond vanwege haar studie, is psycholoog en spreekt opvallend goed Nederland. De klas is verdeeld over twee leerkrachten, de andere groep van acht leerlingen krijgt Engels. Sami maakt gebruikt van een digitaal schoolbord en zijn collega van de computer. Tijdens het verwisselen van de groep gaan we op zoek naar koffie en zijn niet bepaald onder de indruk van de onderwijskundige kwaliteiten, maar wel van de ontspannen sfeer en het idee dat Sami om twee uur vrij is en kan doen en laten
wat hij wil met uitzicht op bijna drie maanden vakantie. De leerkracht heeft, zoals eerder geschreven, een hoge status, heeft weinig stress en is een rolmodel voor veel leerlingen. Simon had het idee te gaan verhuizen naar Finland: beetje werken, wat houthakken, fijne berghut, bakje koffie, lekker skiën, op rendierjacht met een dik geweer en nog wat meer…….nou ja, glaasje whisky? Tijdens de pauze gebruikten we samen met de leerkrachten en kinderen een lunch: vissoep (stukjes aardappel en blokjes niet nader te benoemen vis) roggebrood, verpakte kaas met sluiting, melk en een mandarijn. Opvallend ontspannend was de sfeer onder de kinderen, geen gehannes, geen geklier, gewoon eten (hoewel ik zag op de bordjes van de meesten, dat de vissoep niet erg populair is) en zelf de spullen opruimen. Het gesprek onderling ging al snel op het gebrek aan opvang van de kinderen met name naschools, het begrip sleutelkinderen is met hoofdletters van toepassing. Er was nog een gesprek met Lena, die als psycholoog werkt met jeugdigen die in de problemen zijn geraakt. Zij verhaalde dat het gebrek aan opvang een groot probleem is, waar kinderen op latere leeftijd nog veel last van kunnen hebben. Wat is nu toch het geheim van de Finse school? Is het didactiek, is het vertrouwen, is het cultureel historisch bepaald, is het pedagogisch klimaat, is het de band tussen leerkracht en leerling (die jarenlang bijeen blijven) is het de vrijheid, is het respect, is het “less is more” of is het de vissoep? Het denken kan beginnen en zal later mijn gedachten daarover met jullie delen. We vertrekken na de lunch en het uitdelen van de koeken naar de oudste Finse co- educatieve school, een private school sinds 1886.
Helsingin Suomalainen Yhteiskoulu Een onder architecten gebouwde school waar leerlingen van zeven tot negentien jaar samen in één gebouw onderwijs krijgen. Mooi verhaal en mikä kiva koulu, ook hier fijne sfeer en voor het oog zelfstandig opererende leerlingen. De bus zet ons op ons ( NK gangers zonder Tjeard met Bert) verzoek af in het centrum van Helsinki en waarachtig het is een mondaine stad tot grote tevredenheid van met name ook Rita, dit is het! De stad heeft invloeden van zowel het oosten als het westen, in de buitenwijken zie je sombere, troosteloze flats en over de lange brug een aansprekende wereldstad. Deze lange brug was
lange tijd ook de figuurlijke brug tussen het volk en de gegoede Finnen. In het centraal station dronken we koffie en gebruikten het toilet met handicap . Daarna via de kaart op weg naar de haven met de historische gebouwen, onze route leidde langs chique winkels met wereldmerken als Vuitton, Klein, D&G en dergelijke. De aanblik van de haven was adembenemend mooi met op afstand in de grijze mist een eilandje met een vergelijking met beelden uit de film “Dokter Zjivago”. Berend maakte de ene foto naar de nadere, maar was uiteindelijk niet tevreden, hij beloofde later meer. Langs de haven ontdekten we ook het restaurant Sundmand, waar we deze avond zouden gaan dineren. In de authentieke en historische markthal werden diverse producten aangeboden: wijn, vis, vlees, rendierhuiden, sieraden en hamburgers (beetje jammer) en ingeblikt berenvlees (vijfentwintig euro per blikje van 150 gram). Het geheel is erg sfeervol en met een rijk verleden zo blijkt op de foto’s in de hal. Bert heeft ons inmiddels verlaten en zal vast een relevante bestemming hebben bezocht. Hogerop ontdekten we de Helsinki Cathedral, een fraaie Lutherse kerk met een indrukwekkende uitstraling. Het plein ervoor en de gebouwen er omheen, die symmetrisch zijn opgesteld, geven een harmonisch beeld. In een vierkant vind je o.a. regeringgebouwen, het hoofdgebouw van de universiteit en de centrale, historische bibliotheek. De kathedraal heeft een verlicht maar eenvoudig innerlijk, niet vergelijkbaar met katholieke, noch orthodoxe kerken. De kansel is aardig gekleurd en voorzien van edelmetaal, maar de rest is sober met wit en grijs. In de kathedraal was een podium opgesteld en al gauw werd het gevuld met kinderen en jong volwassenen, en ook een orkest nam plaats voor het podium. We stonden even in dubio weggaan of nog even blijven, maar volgens Henk ging er iets aardig gebeuren en jawel: Bach met koor en orkest.
Het was inmiddels zes uur en we bleven nog een uur in de kathedraal om te genieten van het geluid en de glimmende ogen van Henk. Bij Sundmans Krog ontmoetten we Simon en zijn collega Henk Visser, helaas konden we nog niet naar binnen en bezochten we een Jeugdcafé in de buurt voor een drankje. Simon had zich een nagelgarnituur laten aansmeren door een Israëlische vrouw men vroeg zich af of dat voor hemzelf was, maar dat was niet het geval. In het restaurant gebuikte we een diner met wisselmomenten, Bert regisseerde de momenten zodat je met meerdere gasten de tafel deelde. Aardig idee temeer omdat ook Finse gastheren en dames waren uitgenodigd. Om half tien gingen we lopend terug naar het hotel, met de Kallio Kirko en de blauwe strepen van het hotel als onze gidsen. Ons hotel ligt namelijk achter deze kerk.
Kallio Kirkko
Dit wordt gezien als het beste voorbeeld van Finse Jugendstil en staat aan de noordkant van de Unioninkatu (Lars Sonck, 1912). In het interieur van de Kalliokerk bevinden zich ornamenten in art nouveau-stijl. Het carillon speelt een melodie van de befaamde Finse componist Sibelius. Onderweg ontdekte Berend een klein Russisch Orthodox kerkje met nummer 31, volgens hem komen de vrijgemaakten uiteindelijk hier vandaan. Later hebben we dit kerkje van binnen bekeken en verwonderden ons over de intieme sfeer van dit kerkje zo midden in de stad. Even verderop ontwaarde Berend zowaar het peert van ome Loeks, met veulen deze keer. Na deze al met al amusante wandeltocht waren we rond elf uur weer terug en gingen de kooi in. Dag 3: woensdag 2 november 2011 De lange weg naar beneden vinden we steeds gemakkelijker en sneller door de vele markeringspunten die in ons geheugen al zijn opgeslagen, zoals de Kallio Kirkko, de brandweerkazerne, het gebouw met de ronde ruimten en de lange brug. Onderweg verlossen we Wilma van het zeulen met de koeken en begrepen ook waarom ze zo’n omvangrijke koffer mee had genomen, ze droeg namelijk iedere dag weer een ander setje. Na de brug is het rechts omhoog en
na even zoeken, vinden we het universiteitsgebouw waar twee presentaties zullen volgen. Dr. Heidi Krzywacki geeft een uiteenzetting over het Finse schoolstelsel in het algemeen en over de opleiding van de leerkrachten in het bijzonder. Hun scholing is wetenschappelijk met een experimentele en empirische evidentie en is in tegenstelling tot de onze geen beroepsopleiding. Na het uitreiken van de koek en overige schenkingen als stroopwafels en een boekje krijgen vervolgens Heikki en collega over toepassingen van de ICT. Heikki in een onberispelijk wit jasje met zwarte coltrui en bij kleurende schoenen met een hoog humo gehalte verzorgt geeft een korte inleiding en geeft het woord al snel over aan een lap met ringbaardje en opgestoken haar in een knot. Hij doet verslag van een ICT project waar leerlingen via de computer communiceren met leerlingen uit Callifornië rondom een thema. Bij uitdelen van de koeken scheen Heikki te menen dat hij een fles drank kreeg aangeboden, zou hij de fladderak door de verpakking heen hebben kunnen ruiken? We gebruikten de lunch in het Unicafé van de universiteit, de rij deed vermoeden ook de studenten hongerig waren, snel kauwen en wegwezen want de plaatsen zijn beperkt. Vlak bij de oude haven in een voormalig pakhuis is het Marina Congress Center gevestigd en in zaal Commodore vindt het middagprogramma plaats met koffie, koek en vers water. Twee wat vage figuren presenteren Fronter, een elektronische leeromgeving wat veel in het Finse onderwijs wordt gebruikt en wat we op de in praktijk Rekolan Koulu ook hadden gezien. Aansluitend werd een zeer verhelderende documentaire vertoont met als titel: The Finland Phenomenon “Inside the World’s Most Surprising School System” met de vraag “What is the reason of the succes of the finnish education?” van Dr. Wagner Se oli innostava tarina! (Wat een inspirerend verhaal!) Na dit programma bezochten de NK gangers met Simon en Henk nog eens de historische markthal en dronken nog wat in het park bij de haven. We gingen onder leiding van Tjeard retour, er moest tappa’s worden gegeten en volgens hem waren er restaurantjes genoeg op de terugweg. Dus niet, we hebben heel wat steegjes op tappa’s onderzocht maar waren uiteindelijk weer voor het hotel beland. Valkbij het hotel vonden een klein Grieks restaurantje waar we genoten van een heerlijke maaltijd met Retsina en rode wijn, aansluitend nog even naar de pub waar ook een groot deel van onze reisgenoten al in opperbeste stemming verkeerde, de QLict gastheren namen het voortouw en hieven zelfs een lied aan: “Berend moet blijven”. De prijs voor de drank is hoog in Finland, naast dat we meerdere malen overdag zwalkende lieden hebben gespot, is het ook in euro’s niet mals, voorbeeld twee glaasjes whisky en een
glas wijn: achtendertig euro. Motto: Nait te veul en tijd voor informele gesprekken, Rita met dank. Om half twaalf was het: hyvää iltaa en nuku hyvin.
Dag 4: donderdag 3 november 2011 Vandaag staat geboekt als een culturele dag en we beginnen met een rondrit door de stad onder leiding van een Engels sprekende gids. Onderweg stoppen we aantal keren om foto’s te kunnen maken: bij de Helskinki Cathedral, bij de kerk in de rotsen en bij het Sibelius monument. Sibelius is een befaamde Finse componist van o.a. Finlandia, het kunstwerk bestaat uit samengestelde stalen pijpen wat doet denken aan een orgel. Berend had er weinig oog voor en spoedde zich naar het meer aan de overkant van het park, waar hij teleurgesteld uitriep: “t Is net ’t Schildmeer…..”. Onderweg zien we de havens, het Olympisch stadion (Spelen van 1952) en de chique wijken. De gids vertelde ons o.a. dat er in Helsinki vossen en roofvogels leven en dat menige jonge en of kleine hond door de dieren zijn opgegeten, Simon is gewaarschuwd! Om elf uur werden we gedropt in de binnenstad om op eigen gelegenheid verder de stad te verkennen en om wat inkopen te kunnen doen. Onderweg kan een spontane splitsing tot stand: Wilma, Rita, Tjeard en Henk bleven achter in een galerie en Berend, Simon en ik kwamen via omzwervingen terecht bij de haven. Op de markt kocht ik wat presentjes voor Emma: een leren muts met bont gevoerd en bij passende handschoenen, met haar blonde haar lijkt ze net een Fins meisje en ze is er erg blij mee. Na een bezoek aan de Uspenski Cathedral, de grootste Orthodoxe kerk van West Europa ontdekten we dat er iets gaande was bij het presidentiële paleis. De kerk staat aan de oostkant van de markt en is afgebouwd in 1868 met de vergulde koepels is het een voorbeeld van de oostelijke invloed in Finland en wordt gezien als een teken van tolerantie van de Finnen.
Terug naar het paleis de wacht en het muziekkorps stond inmiddels opgesteld en de politie zetten de wegen af, van rechts verscheen een grote zwarte auto en er stapten een blonde mevrouw en een heer uit. Wij dachten dat het ging
om de president van het land, Berend heeft nog uitgebreid haar benen gefotografeerd: “As ik zo’n president had, wol ‘k ok gain keuning”. Later ontdekte Wilma via het internet dat het echt niet de president van Finland kon zijn, want die ziet er volstrekt anders uit. Wie was het dan wel? Rond drie uur stonden we weer voor Stockmans warenhuis en besloten drie kwartier alleen op pad te gaan om cadeautjes voor het thuisfront te kopen en spraken een verzamelpunt af. Simon kwam opgetogen terug en was in zijn missie geslaagd, dat gold echter niet voor Berend: hij was de halve stad doogerend, maar had niets passends voor zijn kleinkinderen kunnen vinden. Terug naar het hotel waar de anderen ook al waren gearriveerd, we spraken af om half zes te vertrekken met de tram richting centrum om ons bij de groep te vervoegen bij het Savoy theater. Na een snelle hap in in een Hesburgertent bracht de tram op in het centrum en na wat zoekwerk vonden we het theater en ontvingen kaartjes van Bert voor de uitvoering Stevie Wondernight. De meingen over het concert waren nogal verdeeld, maar Sami, Janna, Antti en Heini hadden hun best gedaan. Een groot gedeelte van de groep verplaatste zich naar Café en Nightclub König toen we de trap afdaalde, zag ik Berend al ras weer naar boven gaan: “doar goan ik nait noar tou”. We besloten met een taxi terug te gaan naar het hotel en dronken nog een biertje in de pub. Later hoorden we dat de NKgangers zich hadden onderscheiden in karaoke en Henk had als een echte Frank Sinatra veel bewondering geoogst.
Dag 5: vrijdag 4 november 2011 Op deze prachtige zonnige dag vond de educatieve afsluiter plaats in de Finnish National Board of Education, na het uitchecken gingen we te voet en op de laatste dag hadden we de snelste route naar beneden gevonden. Mevrouw Hanna Laakso, senior advisor international visits was onze gastvrouw, maar zij liet het woord aan Kaisa Vähähyyppä zij verhaalde over de toepassingen van ICT in het onderwijs, onder vertoning van een Nederlandse video en een lesje in presenteren zou haar niet hebben misstaan. Halverwege haar verhaal kwam Wilma al met de koek naar voren, onder “ooh, gaat ze nog door” zocht ze snel haar plek weer op. In pauze op zoek naar koffie en Wilma sneed twee koeken aan die we deelden met onze reisgenoten: tämä erityinen kakku Groningen, best lekker. Ad de Reuver van QLict verzorgde samen met Henk van Gils (zie ook de webblog Henk van Gils) het evaluatiemoment, zowel inhoudelijk als de reis op zich, de resultaten daarvan zullen nog met ons worden gedeeld. De resterende tijd was door ons zelf in te vullen tot de verzameltijd half drie in het hotel voor vertrek naar het vliegveld. Samen met Berend bezocht ik nog
een overdekte markt, waar hij op de valreep erin slaagde om presentjes te kopen voor vrouw en kleinkinderen, wat een opluchting. Langs de bekende bakens slopen we toch nog even bij de Kallio Kirkko naar binnen, maar toen de doodskist voor in de kerk zagen staan, stonden we ook snel weer buiten. Naast het hotel aten we nog wat bij Romero, Berend pitakebab en ik rolokebab nou dat hebben we geweten: Berend kreeg een doorgesneden UFO op het bord en op mijn bord wat Berend beschreef als een “kachelpiep”. Om half drie was een ieder present en begon de rit naar het Helsinki Vantaa vliegveld, inchecken, nog wat inkopen doen, wat eten of drinken en instappen. De lucht was helder en we hebben heel wat kerstverlichting gezien, tot teleurstelling van Simon vlogen we niet over zijn woonplaats, maar kwamen meer oostelijk ons land binnen en dalend over de polders landden we rond acht uur op Schiphol. De afhandeling op de luchthaven verliep vlekkeloos en de taxi van de Groot kwam net aanrijden toen we naar buiten kwamen, de rit langs de afhaalplekken had eenzelfde verloop. Berend kreeg de laatste koek, dus die zijn op. Om half elf startte ik de auto in ten Boer, zette Henk af in Bedum en ontkurkte om elf uur een fles wijn in Eenrum, waar een bos rozen op tafel mij een fleurig welkom heette.
Nawoord Het is nu zondagmiddag op de achtergrond speelt de muziek van Sibelius, Emma maakt haar huiswerk, buiten is het grijs en mijn hoofd zit nog vol met Finland. Wat is nu het geheim van het Finse onderwijs.? Wat het maar de vissoep, dan maak ik met liefde vanavond nog een pan voor al ons collega’s. Zijn het de leerkrachten? Als ik de vaardigheidsmeter had meegenomen dan zouden Sami en zijn collega’s echt niet verder komen dan een twee. Is het ICT in het onderwijs? Mijn indruk is dat de Finnen wat dat betreft nog heel wat kunnen leren van ons. Een wetenschappelijke opleiding heeft het voordeel van experimenteel onderzoek en toepassingen in de praktijk, maar als je na jaren studie nog geen kind hebt gezien? De status van de leraar is in Finland zeer hoog, er is veel vrijheid en vrije tijd en het vertouwen is groot. Vandaar dat de inspectie niet in beeld is en van een leerlingvolgsysteem spreken de Finnen evenmin. Is het de taal? Het Fins is een fonetische taal, wat gemakkelijk te leren is, de Finse kinderen lezen goed en veel en dat speelt zeker een voorname rol. Is het cultuur historisch bepaald? De Finnen hebben eeuwenlang gezwoegd onder de Zweden en later de Russen. Het is een jonge trotse natie met een eigen taal en eigen verworven cultuur in een uitgestrekt land met betrekkelijk weinig inwoners. Op dinsdag in Vantaa tijdens het bezoek aan de Rekolan Koulu ben ik nog wat rond gelopen in de omgeving van de school, na de vissoep. De sfeer was behoorlijk deprimerend, grijs en mistig, net als de muziek van Sibelius. Mensen in Finland zijn op elkaar aangewezen in deze uitgestrekte eenzaamheid en daarvoor is vertrouwen nodig. Dit vertrouwen en het vertrouwen niet beschamen kon weleens de basis zijn van het geheim en is wellicht opgenomen in de genen van de Finnen. Het was een leerzame en indrukwekkende studiereis, waar ik nieuwe mensen heb leren kennen en anderen beter. Morgen weer aan de slag, met dank!
Jannes.
Educatieve reis naar Finland met QLiCT
Op maandag 31 oktober zijn we met een aantal klanten en onze vaste reisleider (Bert Boshoven) naar Finland (Helsinki) vertrokken. Doel van deze reis was 2-ledig: 1. Samen met onze klanten ontdekken wat het geheim is van het succes van het Finse onderwijs 2. Kijken en ervaren hoe in Finland ict wordt gebruikt in de dagelijkse lespraktijk. Naast de klanten uit de verschillende windstreken van ons land, waren Jeroen Scholten, Ad de Kleuver en Wim Tuin namens QLiCT vertegenwoordigd. Het was een gemêleerd gezelschap, waarin er sprake was van een goede verstandhouding. De sfeer tijdens de geplande activiteiten , maar ook daaromheen, was uitstekend! Het programma in vogelvlucht: Maandag 31 oktober: Een bezoek aan het Finnish National Board of Education. Deze instantie houdt zich voornamelijk bezig met de ontwikkeling van het national curriculum ( de beschrijving van wat er qua leerstof aan bod moet komen). Je zou kunnen stellen dat dit vergelijkbaar is met onze onderwijsinspectie, maar er is echter één groot verschil: men inspecteert niet! Verder beheert deze instantie voor een groot deel de beschikbare financiële middelen. We kregen hier te horen dat het vak leerkracht in Finland een hoog aanzien heeft. Er is veel respect en vertrouwen in de universitair geschoolde onderwijskrachten. Kinderen gaan pas op hun 7e of 8e levensjaar naar de Primary school. Deze basisvorming duurt tot hun 16e. Kinderen worden tijdens deze periode niet becijferd via toetsen of proefwerken. De leerkracht kent het kind zo goed dat hij/zij wel weet waar de pijlen op gericht moeten zijn. Dinsdag 1 november: Deze dag stond in het teken van schoolbezoeken. In 2 groepen hebben we scholen bezocht voor Primary onderwijs en Secundary onderwijs. Er waren gesprekken met leerkrachten en we konden in sommige gevallen meekijken tijdens lessen. Ook hier weer het ongelofelijke verhaal over het geringe aantal lesuren, de lange zomervakantie van 3 maanden en het niet toetsen/ testen van leerlingen. Het gebruik van ict was niet hoogstaand te noemen in de lessen, die we hebben gezien. Digiborden hadden nog maar net hun intrede gedaan. Er stonden geen pc’s/ laptops in de lokalen. We hebben wel een klein computerlokaaltje gezien. Te zien aan de machines was er sprake van een mantelcontract tussen de National Board of Education en HP…… De leerkrachten bepalen zelf welke leermiddelen ze willen inzetten. Op één van de scholen was wel
mooi het gebruik van Fronter als ELO te zien. In deze omgeving bekeken de leerlingen hun opdrachten en verwerkten ze deze. Woensdag 2 november: Op deze derde dag stond ’s ochtends een bezoek aan de universiteit op het programma. Dr Heidi heeft ons verteld op welke wijze aankomende leerkrachten worden opgeleid. Het is in eerste instantie een academische en theoretische studie. De eerste 2 tot 3 jaar hebben de studenten nog geen ervaring opgedaan met het lesgeven in de praktijk in de vorm van een stage. Slechts 10% van alle aanmeldingen kan als student worden aangenomen. De studenten die door mogen zijn dan ook het “neusje van de zalm”. Dr Heidi liet ons wat sprekende voorbeelden zien van internationale ict-projecten die hij met studenten heeft opgezet. Daarbij werd gebruik gemaakt van video-conferencing en was het zelfs noodzakelijk om vanwege het tijdsverschil “nachtschool” te houden. ’s Middags werden we op een andere locatie verwacht voor een presentatie van Fronter. Helaas was deze presentatie niet van een hoogstaand niveau. Er werden weinig inhoudelijke voorbeelden gegeven van de inzet van deze ELO. Donderdag 3 november: Tijd om ook wat cultuur te snuiven! In een bus zijn we door de stad Helsinki gereden. Een Finse studente (al wel op leeftijd…) was onze gids en heeft veel over de architectuur, kunst e.a. zaken verteld. ’s Middags was een ieder vrij om de stad verder te verkennen. ’s Avonds hebben we in het theater kunnen genieten van een Stevie Wonder tribute. Een 4-tal vocalisten begeleid door een “big band” brachten de meest bekende hits van Stevie ten gehore. Vrijdag 4 november: ’s ochtends nog een laatste maal naar het Finnish National Board of Education (FNBE). Mevrouw Laksoo vertelt aldaar aan de hand van veel cijfers en grafieken hoe het gesteld staat met de ontwikkeling van ict in het onderwijs. Persoonlijk geeft ze hiervan aan dat er nog veel te doen is en dat er zelfs sprake is van een achterstand t.a.v. andere landen. Volgens de grafieken, die ze liet zien is de verhouding leerlingen en aantal pc’s wel vergelijkbaar met die in Nederland. Of een leraar ict wil gebruiken tijdens de lessen is echter vrij! Scholen kunnen bij de FNBE, projectplannen indienen om op die manier de aanschaf van middelen bekostigd te krijgen (lijkt op ons subsidiesysteem). Na de presentatie hebben we een gezamenlijke evaluatie gehad met onze klanten. Middels Bubble.us is er een prachtige woordspin tot stand gekomen over: de ervaringen van de reis, bruikbare zaken om mee te nemen en vraagtekens die er nog zijn. Daarna was er nog even gelegenheid om wat te eten in de stad en moesten we om 14.30 verzamelen bij het hotel om richting het vliegveld te gaan. Samengevat kunnen we spreken van een zeer geslaagde reis met betrokken en tevreden klanten. Onderwijskundig was er heel veel te halen. Qua ict, zijn we echter veel minder verrast. Wim Tuin
