Agendanr. Doc.nr
: : B2003 14372
Afdeling:
: Sociale Zaken en Werkgelegenheid
B&W-VOORSTEL Onderwerp
: Langdurigheidstoeslag 2003
Financiële regeling voor langdurige minima: langdurigheidstoeslag Algemeen: gemeente Heusden, Loon op Zand en Waalwijk. 1. Inleiding. Het Ministerie heeft in het kader van het najaarsoverleg op 28 november 2002 met de sociale partners een afspraak gemaakt over een financiële regeling voor langdurige minima zonder arbeidsmarktperspectief. Deze regeling zal onder de noemer ‘Langdurigheidstoeslag’ wettelijk worden verankerd in de nieuwe Wet Werk en Bijstand (WWB), die naar alle waarschijnlijkheid op 1 januari 2004 de Algemene bijstandswet (Abw) zal vervangen.
2. Toekomst: Wetsvoorstel Werk en Bijstand (WWB) Naar verwachting zal de Wet Werk en Bijstand de Algemene bijstandswet geheel of gedeeltelijk per 1 januari 2004 gaan vervangen. Voor de bijzondere bijstand betekent dit: - de categoriale regelingen voor personen jonger dan 65 jaar worden afgeschaft. - Voor personen van 65 jaar en ouder treedt geen wijziging op in de categoriale regelingen. Immers in deze situatie speelt de armoedeval geen rol. - ook na afschaffing van de categoriale bijzondere bijstand kunnen gemeenten beleidsregels opstellen voor de verlening van bijzondere bijstand. Bij de toetsing van een aanvraag aan de beleidsregels dient rekening te worden gehouden met de feitelijke noodzaak van de kosten. - Burgemeester en wethouders kunnen in het kader van de bijzondere bijstand rekening houden met de draagkracht van betrokkene. Zij hebben hierbij de volledige vrijheid. Dit betekent dat zij zelf bepalen welk deel van de middelen bij de vaststelling van de draagkracht in aanmerking wordt genomen. In het wetsvoorstel is een extra toeslag geregeld voor personen die gedurende lange tijd over niet meer beschikken dan een minimuminkomen en die geen perspectief hebben op inschakeling in het arbeidsproces. Het (vooralsnog) ontbreken van arbeidsmarktperspectief is van essentiële betekenis bij de toekenning van de langdurigheidstoeslag.. Bij aanwezigheid van arbeidsmarktperspectief vormt de langdurigheidstoeslag immers een ongewenste bonus op een langdurig verblijf in de uitkering en een onaanvaardbare bijdrage aan de armoedeval. De langdurigheidstoeslag is een generieke inkomensondersteunende maatregel, die evenals de bijstandsnormen, op landelijk niveau wordt geregeld. Hoofdpunten wetsvoorstel: - De gemeente kan – op aanvraag – jaarlijks een aanvullende toeslag toekennen aan mensen tot 65 jaar die minstens vijf jaar ononderbroken aangewezen zijn geweest op een inkomen op het sociale minimum (uitkeringsnorm). Daarbij geldt dat betrokkenen over deze periode geen inkomen uit of in verband met arbeid hebben genoten.
1/7
-
-
-
-
Bovendien dienen betrokkenen zich wel voldoende te hebben ingespannen om aan werk te komen of werk te behouden. De toekenning van de langdurigheidstoeslag betekent niet dat betrokkenen gedurende twaalf maanden worden uitgesloten van activeringsactiviteiten. De gemeente bevordert het arbeidsmarktperspectief van de betrokkenen daar waar nodig met inzet van voorzieningen. Het bepalen van de aan- of afwezigheid van arbeidsmarktperspectief dient van jaar tot jaar te worden beoordeeld, volgens de in de wet opgenomen criteria. Indien bij gehuwden één van hen arbeidsmarktperspectief heeft, bestaat voor hen geen recht op de langdurigheidstoeslag. De regeling is mede bedoeld voor andere uitkeringsgerechtigden zonder arbeidsmarktperspectief: mensen met een uitkering krachtens de Anw, IOAW of IOAZ voor wie er geen arbeidsmarktperspectief is. Ook WAO’ers die een uitkering ontvangen op basis van een arbeidsongeschiktheidspercentage van 80-100% kunnen een langdurigheids-toeslag krijgen. Personen met een WW-uitkering komen niet in aanmerking voor de langdurigheidstoeslag aangezien dit wordt gezien als een inkomen in verband met arbeid. De langdurigheidstoeslag bedraagt (in 2004) voor gehuwden € 454,00 en voor een alleenstaande ouder respectievelijk alleenstaande € 408,00 respectievelijk € 318,00. De langdurigheidstoeslag wordt eenmaal per jaar toegekend en in één belastingvrij bedrag uitbetaald. Hiermee ontstaat op het moment van uitbetaling ruimte binnen het budget om hogere kosten te voldoen, bijvoorbeeld voor vervanginguitgaven.
3. Inhoud regeling 2003 – langdurigheidstoeslag Uit de verzamelbrieven van het ministerie van SZW: - Het kabinet stelt in 2003 eenmalig een extra bedrag van € 20 miljoen beschikbaar als aanvulling op de in het gemeentefonds beschikbare middelen voor gemeentelijk inkomensbeleid. Uitgaande van uitkeringen van € 450,00 voor gezinnen, € 400 voor alleenstaande ouders en € 320,00 voor alleenstaanden, betekent dit dat het kabinet de helft van de kosten financiert. - De bedragen per huishouden zijn bedoeld als aanvulling op het sociaal minimum (een inkomensniveau ter hoogte van de toepasselijke bijstandsnorm). Dit betekent dat rekening gehouden kan worden met de categoriale verstrekkingen aan langdurige minima zonder arbeidsmarktperspectief die reeds op grond van het bestaande gemeentelijke beleid voor 2003 plaatsvinden. - Het is aan de gemeenten om nadere invulling te geven aan de begrippen “langdurig” en “zonder arbeidsmarktperspectief”, en wie tot de doelgroep behoren.
4. Uitgangspunten Nu de criteria bekend zijn die in 2004 gaan gelden in het kader van de Wet Werk en Bijstand, verdient het aanbeveling bij deze criteria aan te sluiten. Bedoeld wordt hiermee om ten aanzien van de extra verkregen middelen (2003) dezelfde criteria toe te passen. Hierdoor worden cliënten in 2003 en 2004 niet geconfronteerd met verschillende regels. De voorstellen zijn in overleg met de gemeente Loon op Zand en Waalwijk (ISD) tot stand gekomen. Afzonderlijk per gemeente zijn hierna de specifieke gegevens per gemeente opgenomen voor de uitvoering van de langdurigheidstoeslag 2003.
2/7
Doelgroep Alleenstaanden, alleenstaande ouders, gehuwden in de leeftijd van 23 tot 65 jaar met een uitkering op grond van de Abw, Ioaw, Ioaz of Anw. Ook personen met een WAO, WAZ of Wajong-uitkering, berekend naar een arbeidsongeschiktheidspercentage van 80 – 100% behoren tot de doelgroep. Inwoners van 65 jaar en ouder ontvangen al langer een extra inkomensondersteuning via een belastingmaatregel. Langdurig De laatste vijf jaar een laag inkomen (= de voor hen toepasselijke bijstandsnorm) hebben gehad. In deze vijf jaar hebben zij geen inkomen uit of in verband met arbeid ontvangen. Zij hebben geen schriftelijke waarschuwing of maatregel gekregen, omdat zij in deze periode zich onvoldoende hebben ingespannen om aan werk te komen of werk te behouden. Zonder arbeidsmarktperspectief Het CWI heeft van de alleenstaande (ouder) en van beide partners van gehuwden of samenwonenden vastgesteld dat zij geen arbeidsmarktperspectief hebben. Ook op de peildatum staat vast dat betrokkene(n) geen arbeidsmarktperspectief heeft (hebben). Het gaat om mensen die volledig werkloos zijn. Ook mensen met een WAO-uitkering, die al vijf jaar deze uitkering ontvangen vanwege volledige arbeidsongeschiktheid, vallen onder dit begrip (zie ook hiervoor). Peildatum De peildatum in 2003 stellen op 1 november 2003. Samenloop Langdurigheidstoeslag en categoriale regeling 2003. Hiervoor is al aangegeven dat bij de verlening van de landurigheidstoeslag rekening kan/mag worden gehouden met de categoriale verstrekkingen die op grond van bestaand beleid al worden gedaan. In dat verband wordt er de voorkeur aan gegeven om de beide regeling afzonderlijk uit te voeren. Het betekent dat de landurigheidstoeslag niet wordt vastgesteld op de hoogte zoals deze door het Rijk is aangegeven.
3/7
Uitvoering regeling langdurigheidstoeslag gemeente Heusden 5. Huidige gemeentelijke regelingen Maatschappelijke participatie: Welzijnsfonds Inhoud Ter bevordering van sociaal / maatschappelijke participatie kan een tegemoetkoming worden verstrekt (deelname aan welzijnsactiviteiten). Voorwaarde De bijdrage wordt verleend met inachtneming van de financiële draagkracht van de aanvrager en de eventuele partner, voor zover de inkomensontwikkeling en de draagkracht binnen een tijdsbestek van 6 maanden geen aanmerkelijke verbetering zal ondergaan. De financiële draagkracht wordt op de maximaal te verlenen bijdrage als bedoeld in lid 3 van dit artikel in mindering gebracht. Inkomensgegevens / betalingsbewijzen moeten worden overgelegd. Hoogte tegemoetkoming De tegemoetkoming bedraagt € 100,00 per gezinslid per kalenderjaar. Uitvoering regeling 2004. Gezien de wijze (een individuele beoordeling van het verzoek) waarop de regeling wordt uitgevoerd is hier geen sprake van een categoriale regeling zoals bedoeld in de WWB. De conclusie is dan ook dat het Welzijnsfonds ook in 2004 kan worden uitgevoerd.
Ondersteuningsuitkering kinderen (Categoriale bijzondere bijstand) Inhoud Tegemoetkoming voor ouders met schoolgaande kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar komen in aanmerking voor een bijdrage. Voorwaarden Ouders met schoolgaande kinderen die gedurende 3 aaneengesloten jaren een bijstandsuitkering c.q. een inkomen op een minimum niveau ontvangen. Hoogte tegemoetkoming € 45,38 per jaar per ten laste komend kind van 4 t/m12 jaar € 68,07 per jaar per ten laste komend kind van 13 t/m 17 jaar Uitvoering regeling 2004 Het betreft hier een categoriale regeling. De invoering van de WWB betekent dat deze regeling per 1 januari 2004 komt te vervallen.
4/7
Deze regelingen zijn niet afhankelijk van het criterium dat iemand geen arbeidsmarktperspectief heeft. Wel zullen de meeste mensen die geen arbeidsmarktperspectief hebben gebruik kunnen maken van de regelingen.
6. Financieel: extra budget in 2003 De extra € 20 miljoen worden verdeeld naar aangenomen aantallen minima in de gemeente. Voor Heusden levert deze verdeling de volgende cijfers op: Extra middelen gemeentefonds voor minima 2003
Huishoudens met een laag inkomen Bijstandontvangers Uitkeringontvangers Minderheden
Aantal factor
Vergoeding
4000 524 3146 1935
€ 9.440 € 7.409 € 7.204 € 2.593
2,36 14,14 2,29 1,34
Totaal
Totaal incl. factor 1,3120
€ 26.647 afgerond: € 26.650 € 26.650
1,312
€ 34.965
In de 2e Berap 2003 is de extra toevoeging aan het gemeentefonds opgenomen. Daarbij is tevens aangegeven dat vanwege niet volledige besteding van het reguliere budget armoedebeleid een bedrag beschikbaar is van € 21.000,00 voor de landurigheidstoeslag. Voor de toepassing van de regeling langdurigheidstoeslag 2003 kan dus het totaal bedrag van € 34.965,00 2003 worden ingezet. Uit het uitkeringsbestand is een selectie gemaakt van personen die voldoen aan de hiervoor genoemde criteria. Dit geeft het volgende overzicht: Te verstrekken langdurigheidstoeslag (maximale bedrag zoals door de minister is aangehaald): berekening toeslag (60 maanden): alleenstaanden alleenstaande ouders gezinnen
aantal :
toeslag: 77 18 30
€ 320 € 400 € 450
totaal € 24.640 € 7.200 € 13.500 € 45.340
De gemeente kent de categoriale bijstandverlening in de vorm van een uitkering aan ouders met studerende kinderen. Er mag/kan (zoals gezegd) een samenloop zijn van bestaande regelingen en deze uitkering. In principe “mag” het totaal niet boven het door de minister aangegeven maximum bedrag uitkomen. Onderstaand is een aangepast bedrag opgenomen. Tevens is ruimte gehouden om aanvragen te kunnen honoreren die door inwoners buiten het uitkeringsbestand worden gedaan. 5/7
berekening toeslag (60 maanden):
aantal:
toeslag:
totaal
alleenstaanden alleenstaande ouders
77 18
€ 200 € 225
€ 15.400 € 4.050
gezinnen
30
€ 250
€ 7.500 € 26.950
Budget langdurigheidstoeslag: Ruimte voor "derden":
€ 35.000 € 8.050
De ervaring met de aanvragen voor de categoriale bijstandsregeling leert dat weinig mensen met een uitkering op grond van de Anw, WAO, IOAW en IOAZ daar en beroep op doen. De verwachting is dat dit ook bij deze langdurigheidstoeslag het geval zal zijn. Uitvoeringskosten Als de uitvoering van de categoriale regeling en de langdurigheidstoeslag in 2003 tegelijk worden behandeld, is het te verwachten dat er nauwelijks extra tijd voor de behandeling van aanvragen nodig is.
7. Uitvoeringskosten Door het Rijk worden geen uitvoeringskosten vergoed. De afwikkeling van de aanvragen (extra tijd) zal naar verwachting binnen de bestaande formatie afgewikkeld kunnen worden.
8. Communicatie Informatieverstrekking aan inwoners is belangrijk om het bereik van de regeling voor de inwoners zo groot mogelijk te maken. Gebruik zal worden gemaakt van: - Heusdense Courant - Melding gemeentelijke site - melding aan mogelijke intermediairen
9. Voorstel. 1. uitvoering geven aan regeling voor langdurige minima zonder arbeidsmarktperspectief 2. aan belanghebbenden 23 tot 65 jaar die op peildatum 1 november 2003 voldoen aan de criteria zoals hierboven gesteld een aanvullende inkomensondersteuning (langdurigheidstoeslag) toekennen. 3. de aanvullende inkomensondersteuning vaststellen: voor gezinnen op € 250,00, voor alleenstaande ouders op € 225,00 en voor alleenstaanden op € 200,00 per huishouden. 4. de categoriale bijstand voor ouder(s) met studerende kinderen aan rechthebbenden betalen naast de toeslag zoals hiervoor onder 3 genoemd. 5. Als peildatum voor de categoriale bijzondere bijstandsregelingen en de langdurigheidstoeslag aanhouden: 1 november 2003. 6. Cliënten van de afdeling sociale zaken die aan de criteria voldoen ambtshalve de bijzondere bijstand en/of de langdurigheidstoeslag toekennen. 7. Niet-cliënten op aanvraag de bijzondere bijstand en/of de langdurigheidstoeslag toekennen. Zij kunnen de aanvraag (met als peildatum 1 november 2003) indienen vanaf 1 t/m 30 november 2003. 8. Het welzijnsfonds over 2004 uitvoeren conform de nu geldende regeling. 6/7
9. De regeling tegemoetkoming ouders met studerende kinderen (categoriale bijstand) ingaande 1 januari 2004 niet meer uit te voeren vanwege de invoering van de Wet Werk en Bijstand. 10. Het besluit tot uitvoering van de langdurigheidstoeslag 2003 ter kennis te brengen van de commissie Inwonerszaken.
7/7
