Financieel Crisisplan

Stichting Pensioenfonds Forbo

Financieel Crisisplan

Maart 2013 Dit rapport heeft 30 pagina’s Financieel Crisisplan

Documentbeheer en goedkeuring Versiebeheer Versie 0.1 0.2 1.0 1.1 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4

Auteur Harold/Ton/Henk/Ben Harold/Ton/Henk/Ben Harold/Ton/Ben Harold/Ton/Ben Harold/Ton/Ben Harold/Ton Ton Harold Harold

Datum 28 november 2011 1 december 2011 6 april 2012 11 april 2012 13 april 2012 1 mei 2012 14 maart 2013 8 augustus 2013 10 september 2013

Revisie

KPMG/Towers Watson Towers Watson

KPMG KPMG/TW

Dit document is goedgekeurd door 1 2 3 4 5 6 7 8

Naam Harold Sieben Marcel Bults Gerrit Mol Ton Keetlaer Marjolein Koning Ben Soppe Jan Verbakel Daniëlle Uitvlugt

Financieel Crisisplan Forbo v19092013 def.docx

Datum goedkeuring 19 september 2013 19 september 2013 19 september 2013 19 september 2013 19 september 2013 19 september 2013 19 september 2013 19 september 2013

1

Inhoudsopgave 1

Inleiding

3

2

Wanneer is er sprake van een crisissituatie

4

3

Dekkingsgraad waarbij het fonds er zonder korten niet meer uit kan komen

6

Maatregelen om te voorkomen dat het fonds wegzakt naar kritieke grens

8

4 5

Nadere detaillering van de maatregelen

10

6

Hoe vindt evenwichtige belangenafweging plaats

16

7

Wijze van communiceren

17

8

Wijze van besluitvorming

20

9

Jaarlijkse toetsing financieel crisisplan

21

10

Financieel herstel; beleid inzake al dan niet ongedaan maken van maatregelen

22

Bijlage A: Besluitvormingsproces bestuur

23

Bijlage B: overzicht maatregelen

24

Bijlage C: Calamiteitenbeleid vermogensbeheer

25


2

1

Inleiding Het bestuur van Stichting Pensioenfonds Forbo (hierna SPF) deelt de mening van De Nederlandsche Bank (hierna DNB) dat discussies over hoe te handelen tijdens een crisis beter kunnen plaatsvinden alvorens crisissituaties ontstaan. Dit document is de uitkomst van discussies binnen het huidige bestuur van SPF over dit onderwerp. Het document beoogt dat indien kritieke grenzen worden bereikt, er rationele keuzes gemaakt worden. Daarnaast heeft het document als doelstelling om vast te leggen op welke wijze het bestuur van SPF borgt dat er een evenwichtige belangenafweging plaatsvindt in crisissituaties. Nu de wet versterking bestuur pensioenfondsen door de Eerste en Tweede kamer is aangenomen en daarmee de wettelijke regels voor de governance en medezeggenschap voor pensioenfondsen zal veranderen, zal dit financieel crisisplan voordat de wet in werking treedt hierop worden aangepast. In dit financieel crisisplan is weergegeven welke maatregelen het bestuur van SPF op korte termijn effectief zou kunnen inzetten indien de dekkingsgraad zich zeer snel beweegt naar de kritieke grens waardoor het realiseren van de statutaire doelstelling van SPF in het geding komt. Tevens biedt dit financieel crisisplan inzicht wanneer en op welke wijze wordt gecommuniceerd naar de stakeholders indien het bestuur (nood)gedwongen maatregelen neemt. Dit financieel crisisplan is een bijlage van de actuariële en bedrijfstechnische nota (hierna ABTN). Het onderhavige financiële crisisplan is reeds eenmaal in werking getreden. Mede door de storting van de werkgever in de algemene middelen van het fonds is een kortingsmaatregel per 1 april 2013 voorkomen. Echter, de financieel economische omstandigheden zijn nog steeds niet goed. Het kan dus zijn dat, wanneer omstandigheden niet voldoende verbeteren, het pensioenfonds in 2014 toch nog een korting op de opgebouwde aanspraken zal moeten doorvoeren. Eind 2013 moet de dekkingsgraad namelijk minimaal 104,1% zijn. Als de dekkingsgraad lager uitvalt, zal het verschil tussen de minimale dekkingsgraad en actuele dekkingsgraad behorende bij de opgebouwde pensioenrechten en -aanspraken (hierna: (opgebouwde) rechten) moeten worden gekort. In het onderhavige crisisplan zijn de maatregelen, belangenafweging, besluitvorming en wijze van communiceren beschreven. Buiten dat er sprake kan zijn van een crisis kan er zich ook een calamiteit voordoen. SPF heeft naast dit financiële crisisplan ook nog een calamiteitenbeleid vermogensbeheer. Een calamiteit is gedefinieerd als een gebeurtenis die een zeer grote impact kan hebben op de vermogenspositie van SPF. In het calamiteitenbeleid vermogensbeheer zijn de processen en procedures vastgelegd welke binnen SPF benodigd zijn voor een adequate afhandeling van eventuele calamiteiten. Het calamiteiten vermogensbeheer is als bijlage C bij dit crisisplan gevoegd. SPF is een ondernemingspensioenfonds zoals bedoeld in artikel 1 van de Pensioenwet. Het pensioenfonds voert de pensioenregelingen uit voor de werknemers van Forbo Flooring BV, Forbo Eurocol BV en Forbo-Novilon BV. Voor verdere specificatie van de regelingen wordt verwezen naar hoofdstuk 3 (Pensioenregelingen) van de ABTN. In de overeenkomsten met aangesloten ondernemingen zijn de wederzijdse verantwoordelijkheden, bevoegdheden, rechten en (financiële) plichten vastgelegd.


3

2

Wanneer is er sprake van een crisissituatie Het bestuur van SPF heeft een drietal grenzen in haar dekkingsgraad gedefinieerd wanneer zij acties/maatregelen onderneemt om de dekkingsgraad bij te sturen. Indien de dekkingsgraad zich boven de vereiste dekkingsgraad bevindt, bekijkt het bestuur de inzet van de ALM-stuurmaatregelen. Indien de dekkingsgraad onder de vereiste dekkingsgraad zakt, wordt een lange termijn herstelplan opgesteld en zodra de dekkingsgraad onder de minimaal vereiste dekkingsgraad zakt is er sprake van een crisissituatie en wordt een korte termijn herstelplan opgesteld. De acties/maatregelen zijn hieronder nader toegelicht. 1. Dekkingsgraad op of boven vereiste dekkingsgraad (VEV)  Nominaal Boven de grens van het VEV bekijkt het bestuur nauwgezet naar de inzet van de ALM-stuurmaatregelen (zie hoofdstuk 4 voor verdere informatie). NB. De vereiste dekkingsgraad is afhankelijk van meerdere factoren, waaronder de samenstelling van de beleggingen en de samenstelling van het deelnemersbestand. 2. Dekkingsgraad onder vereiste dekkingsgraad (VEV)  Maatregelen herstel Indien de dekkingsgraad op enig moment lager wordt dan de vereiste dekkingsgraad (2013: 112,0%) zal het bestuur een lange termijn herstelplan opmaken. Het bestuur heeft de mogelijkheid om de ALM-stuurmaatregelen in te zetten (zie hoofdstuk 4). Het lange termijn herstelplan worden ter advies aan de deelnemersraad toegezonden. 3. Dekkingsgraad onder minimaal vereiste dekkingsgraad (MVEV)  Extra maatregelen herstel Indien de dekkingsgraad onder het MVEV (2013: 104,1%) daalt, zal het bestuur een korte termijn herstelplan opmaken waarin extra maatregelen zijn opgenomen. Het korte termijn herstelplan wordt ter advies aan de deelnemersraad toegezonden. 4. Dekkingsgraad langdurig onder MVEV; herstel niet meer mogelijk binnen wettelijk gestelde termijnen Naar mening van het bestuur van SPF is er sprake van een financiële crisissituatie van het pensioenfonds indien de nominale dekkingsgraad zich bevindt op of zeer snel beweegt richting de kritieke waarden waardoor het realiseren van de doelstellingen van het pensioenfonds in gevaar komt. Meer concreet: als de dekkingsgraad daalt onder de minimaal vereiste dekkingsgraad (MVEV) en het ernaar uitziet dat de nominale dekkingsgraad zich niet binnen de daaraan door de toezichthouder gestelde termijnen kan herstellen boven het MVEV. Het bestuur zal in dergelijke gevallen, naast de onder 1. en 2. bedoelde maatregelen, uiterste maatregelen treffen om zorg te dragen dat de trend van de dekkingsgraad naar boven wordt bijgesteld. Indien deze maatregelen niet afdoende zijn om de dekkingsgraad op of boven de kritieke grens te plaatsen zoals gedefinieerd in het herstelplan zal het bestuur genoodzaakt zijn om het korten van de rechten als ultiem redmiddel te hanteren (zie hoofdstuk 4 voor verdere verdieping). In hoofdstuk 3 zijn de kritieke grenzen (minimale dekkingsgraad waarbij er nog geen sprake is van een crisissituatie en het mogelijk korten van de rechten) nader geconcretiseerd bij verschillende verwachte rendementen en mogelijke resterende looptijden voor herstel.


4

Fiiguur 1: schema atische weergav ve grenzen

Finaancieel Crisispllan Forbo v19092013 def.docx x

5

3

Dekkingsgraad waarbij het fonds er zonder korten niet meer uit kan komen Het minimaal vereist eigen vermogen (MVEV) komt voor SPF uit op 4,1% van de technische voorzieningen (TV) inclusief TV voor risico deelnemer. De minimaal vereiste nominale dekkingsgraad is derhalve gelijk aan 104,1%. Het MVEV wordt op periodieke basis getoetst en indien benodigd opnieuw vastgesteld. Actualisatie vindt als uitgangspunt eens in de drie jaar plaats of eerder (op basis van de ALM studie), indien er sprake is van tussentijds wijzigingen in regelgeving, risico’s en/of bestandsamenstelling. In het herstelplan van juni 2009 is een kritieke grens gedefinieerd waarop of waarboven de dekkingsgraad zich dient te begeven om de trend in te zetten en de 104,1% aan dekkingsgraad te behalen eind 2013. De kritieke grens is de grens waarbij het pensioenfonds nog “net” autonoom kan herstellen tot het minimaal vereist vermogen binnen de wettelijke termijn (welke regulier drie jaar bedraagt). De kritieke grens is in grote mate afhankelijk van de marktomstandigheden (zoals de marktrente) en de toekomstige verwachtingen bij de vaststelling van het kritieke pad (zoals het te behalen rendement). Vooraf is derhalve geen harde ondergrens te noemen bij welke dekkingsgraad een fonds niet meer kan herstellen zonder te korten. Naast de hiervoor vermelde kritieke grens van het huidige herstelplan, is daarom tevens onderstaande tabel opgenomen. Hierbij is voor verschillende renteniveaus en ingeschatte rendementen het pad weergegeven voor een resterende herstelperiode van één, twee en drie jaar. De tabel is vastgesteld op basis van parameters per 31 december 2011. Rekenrente Rendement A B C D E

2,5% 2,5% 3,0% 3,0% 3,5%

Kritieke grens, bij resterende looptijden 3 jaar 95,4% 96,8% 97,0% 99,9% 100,2%

5,5% 5,0% 5,0% 4,0% 4,0%

2 jaar 98,2% 99,1% 99,3% 101,3% 101,4%

1 jaar 101,1% 101,6% 101,6% 102,6% 102,7%

Het bestuur merkt op dat het kritieke pad gebaseerd is op verwachtingswaarden. Dit impliceert vanuit het gehanteerde model geredeneerd dat de kans vanuit het kritieke pad 50% is dat herstel niet tijdig plaatsvindt. De kans op benodigde kortingen in dat scenario dient daaraan te worden gelijkgesteld. Een achterstand op het kritieke pad van 1% komt overeen met een verwachte korting van aanspraken van 1%. Op 31 juli 2013 bedroeg de dekkingsgraad bij benadering 102,8%. Op basis van het kritieke pad zoals vastgesteld in lijn met (de parameters van) de evaluatie van het herstelplan in februari 2013, bedraagt de kritieke dekkingsgraad per 31 juli 2013 bij benadering 102,4%. Op basis hiervan is de kans dat er een korting dient plaats te vinden per 31 december 2013 daarom minder dan 50%.

Kritiek pad: verloop kritieke dekkingsgraad 2013 Dec12

Jan13

Feb13

Mar13

Apr13

May13

Jun13

Jul-13

Aug13

Sep13

Oct13

Nov13

Dec13

100.0

100.3

100.7

101.0

101.4

101.7

102.1

102.4

102.7

103.1

103.4

103.8

104.1


6

Indien de dekkingsgraad zich langdurig bevindt onder de kritieke grens dan spreekt het bestuur van het pensioenfonds over een dekkingsgraad waarbij het pensioenfonds er zonder korten niet uit kan komen en zal het bestuur overwegen uiterste maatregelen in te zetten (zie hoofdstuk 4 voor verdere verdieping). De rekentente betreft de door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur (gebaseerd op UFR). Rendement: het gemiddelde rendement op basis van de meest recente parameters voor iedere door Pensioenfonds Forbo gevoerde beleggingscategorie, waarbij de weging plaatsvindt op basis van de meest recente ALM-studie. Op basis van de beleggingsmix 2013 bedraagt het verwacht rendement (na kosten), zoals gehanteerd in de evaluatie van het herstelplan februari 2013, 4,2%. De gehanteerde rendementsverwachting betreft het meetkundig rendement. Op basis van de rendementsverwachtingen per 30 juni rendementsverwachting –op basis van ongewijzigd mix– 4,5%.

2013

bedraagt

deze

In onderstaande tabel is het verwachte gemiddeld rekenkundig rendement (voor kosten) per beleggingscategorie per 30 juni 2013 gegeven. Het verschil met het meetkundig rendement is afhankelijk van de standaard deviatie (volatiliteit) van de categorieën. De afslag voor kosten bedraagt ca. 30 basispunten.

Wereldwijde aandelen (niet-hedged) Wereldwijde aandelen (hedged) Europese aandelen Aandelen opkomende landen Euro AAA staatsobligaties (dur: 15) Euro bedrijfsobligaties High yield obligaties (hedged) EMD Hard Currency (hedged) Private equity (hedged) Euro deposito's


Verwacht rendement voor kosten (rekenkundig gemiddelde) 7,4% 7,3% 6,8% 9,0% 3,2% 3,9% 4,6% 4,4% 8,1% 0,4%

Gewicht beleggingsmix 2013 4,5% 6,5% 6,0% 7,0% 34,3% 20,9% 8,5% 9,0% 2,5% 0,9%

7

4

M Maatreg gelen om te e voorrkomen n dat het fo onds w wegzak kt naarr kritie eke gre ens h de maatregelen m n die geno omen kunne en worden om te Het bestuur van SPF heeft orkomen da at de dekkin ngsgraad wegzakt onde er de kritiek ke grens on nderverdeeld in een voo vie ertal categorrieën, zie fig guur 3.

Figu uur 2: schematis sche weergave maatregelen

an de te nem men maatregelen Prioritering va bestuur van n SPF de mogelijkheid m om, indien n de dekkin ngsgraad 1. Allereerst heeft het b dt boven he et VEV, de ALM-stuurm A maatregelen Indexatie en e Beleggingsbeleid zich bevind te verande eren. De AL LM-maatrege elen Premie e en Regelin ng zijn een gegeven. g Hiier heeft het bestuur van hett pensioenffonds geen (directe) invloed i op. Alleen de e sociale k hier verandering g in aanbrengen. partners kunnen e wordt door sociale pa artners vasttgesteld en vervolgens elke drie ja aar voor De premie de toekom mstige pens sioenopbouw w aangepas st en uitged drukt als ee en vast perrcentage van de pensioengrond dslagsom en n de som va an de voor dat jaar van toepassin ng zijnde eslagen. We el dient de kostendekk k ploegentoe ende premie te voldoen aan de eiis dat zij bijdraagt aan a herstel. Advies hierover wordtt ingewonne en bij de adv viserend actuaris. aad zich beg geeft onderr de grens van v het VEV V, maar zich bevindt 2. Indien de dekkingsgra an het bes stuur op ba asis van een lange termijn t herrstelplan boven hett MVEV ka wederom de d ALM-stuu urmaatrege elen in zette en om de de ekkingsgraad mogelijke erwijs bij te sturen. aad zich on nder het MV VEV begeeft en het erna aar uitziet dat d deze 3. Indien de dekkingsgra en de doorr de toezic chthouder gestelde g termijnen he erstelt zulle en extra niet binne maatregelen worden genomen. Deze maatregelen worden w in een korte termijn n gevat. Hierin worrden maatrregelen be enoemd op p het gebiied van herstelplan toeslagenb beleid en beleggingsb b eleid. Het aanpassen van het beleggingsbe b eleid bij verschillen nde niveaus van de dekkingsg graad is onderdeel o van het reguliere r beleidskad der. Daarbij zal reke ening word den gehouden met de eisen van de toezichtho ouder (geen herstelverttraging en geen g toenam me van het totale t risico o).


8

4. Indien de dekkingsgraad wegzakt onder de kritieke grens, ook wel kritieke grens vanuit het herstelplan, dan heeft het bestuur als uiterste maatregel het korten van de rechten. Het bestuur hanteert hierbij als uitgangspunt dat er niet meer gekort wordt dan strikt noodzakelijk. Zie ook hoofdstuk 6 voor een nadere toelichting. Als (uiterste) maatregel ter voorkoming van een korting van de rechten zouden de sociale partners, het bestuur van het pensioenfonds staat buiten deze discussie, een nieuwe pensioenovereenkomst overeen kunnen komen. Zie ook hoofdstuk 5 voor een nadere toelichting.


9

5

Nadere detaillering van de maatregelen In dit hoofdstu uk worden de mogelijk ke maatrege elen besproken en worrdt aangege even hoe rea alistisch dez ze zijn om zorg te dra agen dat de e dekkingsg graad zich begeeft rich hting de gew wenste dekkingsgraad.. nen worden zolang de nominale dekkingsgra aad zich De maatregelen die genomen kunn ven het VE EV bevindt zijn de ALM-variabe A len indexattie en bele eggingsbeleid zoals bov hie eronder sche ematisch we eergegeven:

Figu uur 3: schematis sche weergave ALM-variabelen n

Het pensioenffonds kan boven b de grens g van het h VEV de e ALM-varia abelen index xatie en eid hanteren om de de ekkingsgraad d te kunnen n bijsturen. De ALM-va ariabelen belleggingsbele pre emie en reg geling kunn nen echter niet n worden n ingezet door het bes stuur aange ezien dit een n aangelege enheid is vo oor de socia ale partners. Het bestuu ur ziet dit dan d ook niett als een rea alistische maatregel die e zij kan ne emen om de d dekkingsgraad bij te e sturen. (W Wanneer de dekkingsg graad zich onder het MVEV bevindt b dient tevens de ALM-v variabele ‘aa anpassen beleggingsbe eleid’ in be eginsel niett te leiden tot een verhoging v v van het ballansrisico off verhoging van het VEV). B: De premie e wordt doo or sociale pa artners vasttgesteld en vervolgens s elke drie ja aar voor NB de toekomstig ge pensioen nopbouw aa angepast en n uitgedruktt als een va ast percentage van de pensioengrondslagsom m en de som s van de d voor dat jaar van toepassing g zijnde plo oegentoeslag gen.


10

Ind dien de dekkingsgraad zich bevind dt tussen he et MVEV en het VEV dan heeft het bestuur we ederom de ALM-variab belen index xatie en be eleggingsbelleid om de e dekkingsg graad te beïïnvloeden. Dit D zal word den verwerk kt in het lang ge termijn herstelplan. h

Figu uur 4: schematis sche weergave maatregelen vo oor een DG tuss sen VEV en MVE EV

Ind dien de dek kkingsgraad d zich bevindt onder het MVEV, maar nog boven de kritieke gre ens, dan ka an het bestu uur op gron nd van het korte term mijn herstelp plan overwe egen om exttra maatreg gelen als ‘d de beleggingsmix herz zien’ en ‘nie et indexeren n’ in te zettten. De mo ogelijke extrra maatrege elen zijn hie eronder sche ematisch we eergegeven n.

Figu uur 5: schematis sche weergave maatregelen vo oor een DG tuss sen MVEV en kriitieke grens

Ind dien de dekk kingsgraad zich onder de kritieke grens begee eft (zie tabe el hoofdstuk k 3), is de realistisch te t nemen maatregel m he et korten va an de rechte en tot het niveau waarb bij de dek kkingsgraad d de trend van v de kritie eke grens weer w gaat vo olgen.


11

Alv vorens tot korten wordtt overgegaa an wordt onderzocht of de regeling g versoberd kan wo orden. Alleen n sociale pa artners kunn nen de regeling herzien n. Aangezien n het aanpa assen van n de regelin ng daarmee niet tot de bevoegdheid van het bestuur b hoo ort, kan het bestuur dit alleen ter overweging o neerleggen n bij de socia ale partners s. Indien sociale partne ers niet tott overeenste emming kun nnen komen n over dit on nderwerp, kan k het besttuur niet anders dan n overgaan tot het kortten van rechten in derg gelijke geva allen. De uiterste ma aatregelen zijn z hierond der schemattisch weerge egeven.

Figu uur 6: schematis sche weergave maatregelen vo oor een DG onde er de kritieke grrens

We elke maatr regelen zijn n realistisc ch ten tijde e van een crisissituatie dens een crisissituatie kan een aantal maatregelen genomen worden om de Tijd dek kkingsgraad d bij te stu uren waaro over werkgever en/of sociale pa artners een n besluit die enen te nem men. Het pensioenfond p ds zal in een e crisissituatie werkg gever en/off sociale parrtners atten nderen om de d volgende e maatregele en te onderrzoeken, te weten: 1. Additio onele bijstorrtingen/prem mieverhogin ng 2. Het al dan niet aa anpassen va an de pensio oenregeling((en) 3. Het al dan niet korten k van pensioenrec chten- en aanspraken a dmiddel; (ultiem red ter bes slissing aan het bestuur) Ad dditionele bijstorting/ b /premieve erhoging Gegeven het karakter k van de pensio oenregeling (CDC-regeling), acht het h bestuur de kans zonder klein dat de sponsor bereid b is additionele a bijdragen af te drag gen aan bijz Pen nsioenfonds s Forbo. In verband v me et het verkrrijgen van het h CDC-labe el voor de regeling, r hee eft de werkgever in 2012 2 eenm malig een bedrag b gesttort. Daarna aast mag - wil de we erkgever blijjven voldoen aan internationale ve erslaggevingregels m.b b.t. classific catie van de pensioenrregeling als s (C)DC - de premie geen componente c n bevatten n welke bettrekking he ebben op pensioenopb p bouw uit h het verleden n. Vanzelfs sprekend is s dit ter ove erweging van de werk kgever en onderdeel van overleg c.q. onderhandeling g tussen soc ciale partners.


12

Gezien het verloop van de onderhandelingen in 2012 en het feit dat de werkgever reeds eenmalig een storting heeft gedaan, acht het bestuur de kans zeer gering dat er nogmaals een bijstorting zal plaatsvinden c.q. dat tussentijds premieverhoging overeengekomen zal worden. Het al dan niet aanpassen van de pensioenregeling Als de dekkingsgraad zich begeeft richting kritieke grenzen en/of de financiering van de pensioenregeling niet langer in lijn ligt met de kostprijs van pensioen, bijvoorbeeld omdat ontwikkelingen in renteniveau of levensverwachting daartoe aanleiding geven, worden de sociale partners gevraagd de regeling voor de toekomst zodanig aan te passen dat het financieringsevenwicht weer is hersteld en/of een marge in de premie ontstaat om herstel te bespoedigen. Aanpassing van de pensioenregeling kan onder meer door: 

Structurele verlaging van de pensioenopbouw c.q. opbouwpercentage.



Verhoging van de franchise.



Wijziging van de regeling nabestaandenpensioen.



Verhogen van de pensioenleeftijd.



Aanpassen van de aard van de pensioenregeling.

met

betrekking

tot

de

verzekering

van

het

Het bestuur zal de werkgevers en/of sociale partners in deze situatie op de hoogte brengen van de noodzaak van de aanpassing van de pensioenregeling (en daarin een adviserende rol vervullen). Deze maatregel wordt niet bezien als een realistische maatregel. Hierbij wordt opgemerkt dat het bestuur geen rol heeft in de besluitvorming tijdens het overleg tussen werkgevers en sociale partners en de ondernemingsraad over het versoberen van de regeling. Het al dan niet korten van pensioenrechten Als de dekkingsgraad zich gedurende langere tijd onder de kritieke grens begeeft en de overige maatregelen zijn uitgeput om binnen de wettelijke termijn uit een dekkingstekort te komen moet het fonds ertoe overgaan de rechten te korten. Het bestuur zal op basis van het herstelplan de korting doorvoeren per april van het jaar volgend op het jaar waarin op basis van de dekkingsgraad ultimo boekjaar tot een korting is besloten, nadat alle deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden hierover zijn geïnformeerd. Bij de bepaling van de hoogte van de korting zijn alle financiële middelen ingezet die in de stichting zijn ondergebracht ten behoeve van pensioenopbouw, met uitzondering van de bestemmingsreserve premie-egalisatie. Op basis hiervan worden in beginsel alle deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden in een dergelijk scenario procentueel gelijk gekort (uniforme korting). Afhankelijk van de financiële omstandigheden en andere ingezette maatregelen zou het bestuur van vorenstaande kunnen afwijken. Een dergelijke situatie is in ieder geval van toepassing indien de bestemmingsreserve premie-egalisatie een positief saldo bevat. In dat geval wordt dit saldo aangewend om een korting van alleen de actieve deelnemers te voorkomen of te beperken. Overwegingen van evenwichtige belangenbehartiging worden hierbij altijd in acht genomen.


13

Deze maatregel wordt bezien als een realistische maatregel, maar alleen toegepast als ultiem redmiddel. Het bestuur is van mening dat alles in het werk moet worden gesteld om korten te voorkomen. Daarom zijn alle maatregelen geïnventariseerd en beoordeeld op effectiviteit en haalbaarheid. Zie hiervoor de tabel in bijlage B. Het bestuur kan de in de hierboven opgesomde maatregelen inzetten. In onderstaande tabel is per maatregel een verwijzing opgenomen naar de documenten van het fonds en wordt de inzet en prioritering aangegeven. Maatregel

Abtn

Uitvoeringsovereenkomst

Pensioenreglement

Inzet en prioriteit

Premie verhogen

H8.1

Art. 4

Art. 11

Bijstorten

H7.4

Art. 4.6 en 12.3

-

Verminderen toeslagen Verminderen opbouw toekomst

H8.3

Art. 10

Art. 14, 23

regulier beleid, tussentijds alleen in overleg met werkgever regulier, wel in overleg met werkgever regulier beleid

-

Art. 11

Art. 6 lid 1 sub b

H6 H8.5

Art. 4.4

Art.23

Versoberen regeling Beleggingsbeleid Korten aanspraken

regulier beleid; jaarlijks te bezien 2e 1e 3e

Opmerking m.b.t. ‘Verminderen opbouw toekomst’: Deze heeft geen direct effect op de dekkingsgraad, maar is beleid op het moment dat de premie niet toereikend is. Dit kan daarmee ook van toepassing zijn als er geen crisissituatie is.


14

De impact op de dekkingsgraad bij de verschillende crisismaatregelen is in onderstaande tabel weergegeven. Hierbij is telkens uitgegaan van een dekkingsgraad van 100%. Crisismaatregel

Inzet maatregel

Bijstorten werkgever Versoberen regeling

Storting 3 miljoen Verlagen opbouw met ….% Verhogen pensioenleeftijd Verhoging franchise Aanpassen aard regeling

Aanpassen beleggingsbeleid Korten rechten

Wijziging verzekering nabestaandenpensioen Overrendement verhogen met ….% Korten met 5%


Impact op dekkingsgraad Ongeveer 1% geen direct effect; mogelijk ruimte in premie tbv herstel geen direct effect; mogelijk ruimte in premie tbv herstel geen direct effect; mogelijk ruimte in premie tbv herstel geen direct effect; mogelijk ruimte in premie tbv herstel geen direct effect; mogelijk ruimte in premie tbv herstel

Effectiviteit eenmalig jaarlijks eenmalig; herhaling indien noodzakelijk eenmalig; herhaling indien noodzakelijk

eenmalig; herhaling indien noodzakelijk

geen direct effect

jaarlijks

+5%

eenmalig; herhaling indien noodzakelijk en mogelijk

15

6

Hoe vindt evenwichtige belangenafweging plaats Indien er gekort dient te worden in de rechten zullen alle deelnemers in gelijke mate worden gekort

Naar mening van het bestuur van SPF is het gegeven de aard en de opzet van de (verschillende) pensioenregelingen niet wenselijk om onderscheid te maken naar actieve-/inactieve deelnemers en/of slapers dan wel naar leeftijdscohorten bij het doorvoeren van maatregelen om de dekkingsgraad bij te sturen. Bij de bepaling van de hoogte van de korting zijn alle financiële middelen ingezet die in de stichting zijn ondergebracht ten behoeve van pensioenopbouw, met uitzondering van de bestemmingsreserve premie-egalisatie. Indien er gekort dient te worden in de rechten zullen alle deelnemers (actieven, inactieven en slapers) in beginsel in gelijke mate worden gekort. Afhankelijk van de financiële omstandigheden en andere ingezette maatregelen zou het bestuur van vorenstaande kunnen afwijken. Een dergelijke situatie is in ieder geval van toepassing indien de bestemmingsreserve premie-egalisatie een positief saldo bevat. In dat geval wordt dit saldo aangewend om een korting van alleen de actieve deelnemers te voorkomen of te beperken. Overwegingen van evenwichtige belangenbehartiging worden hierbij altijd in acht genomen. De inhoud van dit crisisplan verwoordt naar mening van het bestuur de wijze waarop evenwichtige belangenafweging heeft plaatsgevonden. Met andere woorden: dit crisisplan is o.m. het resultaat van de evenwichtige belangenafweging. Onderstaande tabel geeft inzicht in welke groepen belanghebbenden worden beïnvloed door een specifieke crisismaatregel

Geen toeslag Premie verhogen Bijstorting Korten Versoberen regeling Aanpassen beleggingsbeleid

Actieve deelnemer X X X X

Gewezen deelnemer X

Pensioengerechtigde X

Werkgever

X X X

X X

Korting van rechten leidt voor gepensioneerden tot direct koopkrachtverlies. Gelet op het feit dat noodmaatregelen ‘premieverhoging’ en ‘verlaging van pensioenopbouw’ vooral actieve deelnemers raken vindt het bestuur dat een uniforme korting van aanspraken samen met de noodmaatregelen alle stakeholders op een evenwichtige manier treffen, indien en voor zover er geen sprake is van andere ingezette maatregelen die naast bovengenoemde maatregelen de actieven onevenredig raken.


16

7

Wijze van communiceren Indien het bestuur genoodzaakt is om een herstelplan in te dienen of om rechten te korten zal zij tijdig communiceren naar de volgende stakeholders/organen:

1 DNB 2 Deelnemersraad (tevens adviserend) 3 Verantwoordingsorgaan (ook vooraf) En vervolgens in willekeurige volgorde met:

4 Deelnemers (actieven, inactieven en slapers) 5 Werkgever 6 AZL (onder andere vanwege de bezetting en Q&A helpdesk) 7 Communicatiebureau 8 Actuaris (certificerend en adviserend) 9 Accountant 10 MN (inzake beleggingsbeleid) Indien een crisissituatie zich voordoet is communicatie met deelnemers en overige stakeholders van groot belang. De verantwoordelijkheid voor het initiëren van de communicatie ligt bij de communicatiecommissie. De volgende communicatiemiddelen zijn hiervoor beschikbaar en zullen worden ingezet bij een crisissituatie:



de website van het pensioenfonds. Deze website die onder meer informatie biedt over bestuurszaken, financiële ontwikkeling van het pensioenfonds en wetenswaardigheden over pensioenregelingen en pensioenen in het algemeen. Met deze website worden eveneens pensioengerechtigden bereikt. Vanaf deze website zijn eveneens officiële documenten van het pensioenfonds te vinden waaronder dit financieel crisisplan. De website zal binnen een termijn van 1 week na de crisissituatie worden geüpdatet.



PensioenNieuws. SPF zal indien een crisissituatie zich voordoet binnen een termijn van 6 weken nadere informatie verschaffen middels een (extra) uitgave van “PensioenNieuws”.



het jaarlijkse uniform pensioenoverzicht (UPO) waarin per deelnemer een overzicht wordt gegeven van de hoogte van de verworven pensioenaanspraken en een opgave van de reglementair te bereiken pensioenaanspraken. Het UPO bevat ook informatie over de toeslagverlening en een opgave van de aan het desbetreffende of voorafgaande kalenderjaar toe te rekenen waardeaangroei van pensioenaanspraken.



voorlichtingsbijeenkomsten. Het pensioenfonds is voornemens om voorlichtingsbijeenkomsten te geven indien crisissituaties tot veel vragen bij (gewezen) deelnemers en gepensioneerden leiden.

Tevens zal bij het besluit om de rechten te korten met de stakeholders extra worden gecommuniceerd via de website, het PensioenNieuws en via een toegezonden brief waarin de reden en aard van de door te voeren korting nader wordt toegelicht.


17

Het onderhavige crisisplan wordt na het bestuursbesluit (accordering) als volgt gecommuniceerd naar de stakeholders: •

In volgende PensioenNieuws gememoreerd

•

Crisisplan wordt op de website geplaatst

In onderstaande tabel staat weergegeven hoe het pensioenfonds zal communiceren over het crisisplan en in de verschillende stadia van een crisis. Communicatiefa se Fase 1: Communicatie over het crisisplan

Moment van communiceren Na vaststellen crisisplan, binnen 2 weken

Hoofdboodschap

Doelgroep

 Bestaan en doel van crisisplan  Inhoud op hoofdlijnen: belangrijkste maatregelen inclusief gevolgen voor belanghebbenden, te weten o Regulier beleid o Aanpassen beleggingsbeleid o Versoberen regeling o Korten van rechten  Belangenafweging

 actieve deelnemers  gewezen deelnemers  pensioengerechtigden  werkgever  sociale partners  toezichthouders

Fase 2: Aanvang crisissituatie c.q. calamiteit

Binnen 1 week na aanvang crisis/calamiteit

 toezichthouders  verantwoordingsorgaan  deelnemersraad  accountant  adviserend actuaris  sponsoren  administrateur

 telefoon  e-mail  bijeenkomst DR/VO

Fase 3: Bestuursbesluit(e n) over maatregelen

Binnen 1 week na besluit bestuur

 Verslechtering financiële situatie fonds  Mogelijke maatregelen inclusief gevolgen: o Aanpassen beleggingsbeleid o Versoberen regeling o Korten van rechten  Impact en afweging maatregelen o Belangenafweging  Financiële situatie  Maatregel(en) die genomen worden  Gevolgen van de maatregelen voor de deelnemer  Evenwichtige verdeling en belangenbehartiging  Verwachtingen

 actieve deelnemers  gewezen deelnemers  pensioengerechtigden  werkgever  toezichthouders  administrateur

 website (1 week)  PensioenNie uws (ongeveer 6 weken)

 Verbetering financiële situatie  Maatregelen (gedeeltelijk) ongedaan gemaakt  Gevolgen van het ongedaan maken van de maatregelen voor de deelnemer

 actieve deelnemers  gewezen deelnemers  pensioengerechtigden  werkgever  sociale partners  toezichthouders

Fase 4: Ongedaan maken maatregelen

Binnen 1 maand na besluit bestuur


Kanalen / middelen  brief aan belanghebb enden  website  PensioenNie uws uitgave

 brief  brief  telefoon/we bsite  schriftelijk  website  PensioenNie uws

18

 Evenwichtige verdeling en belangenbehartiging


19

8

Wijze van besluitvorming De besluiten worden genomen door het gehele bestuur met meerderheid van stemmen. Hierbij wordt het in beginsel (reguliere) besluitvormingsproces van het bestuur van het pensioenfonds doorlopen. Bij spoedeisende zaken worden echter besluiten genomen middels: 1. Een extra vergadering die op korte termijn (1 week) ingelast wordt 2. Een besluit buiten vergadering om, welke telefonisch of per e-mail genomen wordt. Een besluit wordt altijd per e-mail bevestigd en op een volgende reguliere bestuursvergadering nogmaals bekrachtigd en genotuleerd. De verantwoordelijkheid om een extra vergadering in te plannen c.q. een besluit buiten vergadering om te nemen, ligt primair bij de Voorzitter Beleggingscommissie of de Voorzitter. De Voorzitter Beleggingscommissie ontvangt informatie van de vermogensbeheerder waaruit blijkt dat een crisissituatie of een calamiteit zich voor heeft gedaan c.q. zich dreigt voor te doen. Het bestuur van het pensioenfonds ziet zichzelf bij een crisissituatie als het crisisteam. De lijnen binnen het bestuur zijn kort en de bestuursleden kunnen elkaar eenvoudig en snel (per mail en telefoon) bereiken om met elkaar te overleggen over de crisissituatie. Alle kennis over het pensioenfonds is dan ook gebundeld binnen het bestuur. Indien nodig wordt door het bestuur advies ingewonnen bij de externe adviseur van het pensioenfonds. Het verantwoordingsorgaan wordt vooraf gekend bij een eventueel te nemen noodmaatregel. Het reguliere proces is als bijlage A bij dit financiële crisisplan opgenomen. De actuele contactgegevens van bestuursleden en overige gremia en instanties zijn als bijlage D bij dit financiële crisisplan opgenomen. In onderstaande tabel wordt per maatregel weergegeven welke partijen betrokken worden in het besluitvormingsproces en hoe de procesgang in grote lijnen verloopt. Tevens is per maatregel een bandbreedte weergegeven van de tijdsspanne die nodig zal zijn om tot zorgvuldige besluitvorming te komen Maatregel Premie

Betrokken partijen Sociale partners/ bestuur

Geen indexatie

Bestuur

Aanpassen beleggingsmix

Bestuur/beleggingscommissie

Versoberen regeling

Sociale partners/ bestuur/ deelnemersraad

Korten rechten

Bestuur/deelnemersraad


Beschrijving proces Aanpassen premie in overleg met sociale partners Bestuursbesluit; o.b.v. financiële positie per 31 oktober of 30 november Aanpassen mix gehoord advies beleggingscommissie Aanpassen regeling na akkoord sociale partners en advies deelnemersraad Korten aanspraken en rechten gehoord advies deelnemersraad

Tijdslijn i.b. iedere 3 jaar, dus opnieuw m.i.v. 2016. 1 – 3 weken

2-3 maand 6-12 maand

1 – 3 maanden

20

9

Jaarlijkse toetsing financieel crisisplan Het financiële crisisplan is een bijlage van de ABTN. De ABTN wordt periodiek door het (bestuur van het) pensioenfonds geëvalueerd, getoetst en waar nodig aangepast. Het huidige crisisplan is gebaseerd op de economische parameters per 31 december 2011. Tevens worden de ALM-variabelen zoals beschreven in hoofdstuk 4 periodiek getoetst aan de hand van ALM-studies. Het pensioenfonds heeft, eveneens als bijlage bij de ABTN (bijlage E), een risicomanagementhandboek opgesteld. In dit handboek zijn alle aan het pensioenfonds gerelateerde (FIRM-) risico’s beschreven. Ook deze risico’s worden periodiek getoetst en waar nodig aangepast.

Indien een crisissituatie heeft plaatsgevonden voor het pensioenfonds en het bestuur hierop heeft geacteerd dan zal het bestuur naderhand de effectiviteit van het onderhavige financiële crisisplan beoordelen en waar nodig het crisisplan aanpassen. Bij de evaluatie van het financieel crisisplan worden eventuele aanbevelingen van het intern toezicht betrokken.


21

10

Financieel herstel; beleid inzake al dan niet ongedaan maken van maatregelen Indien de financiële situatie van het pensioenfonds is verbeterd, is het bestuur bevoegd om kortingen die op grond van dit artikel 23 van het reglement 2013 (en artikel 25 van het basisreglement) zijn toegepast geheel of gedeeltelijk ongedaan te maken, ingeval de inhaaltoeslagen conform artikel 14 van het reglement 2013 (en artikel 15 van het basisreglement) volledig zijn toegekend en de financiële positie van het pensioenfonds voor en na herstel van de korting voldoet aan de nader door het bestuur vast te stellen voorwaarden (zie hieronder). Indien en voor zover het bestuur besluit tot het verlenen van een toeslag, dan komen de volgende pensioenen voor toeslagverlening in aanmerking: a. pensioenaanspraken van de deelnemers b. premievrij gemaakte opgebouwde pensioenaanspraken van de gewezen deelnemers c. pensioenrechten van pensioengerechtigden Daarnaast is het bestuur bevoegd tot het verlenen van inhaaltoeslagverlening. Het verlenen van inhaaltoeslagen wordt gedaan voor zover hiervoor door het bestuur vast te stellen financiële ruimte er is. Een en ander zoals opgenomen in de actuariële en bedrijfstechnische nota. Een besluit tot inhaaltoeslagverlening behoort tot de discretionaire bevoegdheid van het bestuur. Er bestaat geenszins recht op en kan door geen van de aanspraak- en/of pensioengerechtigden worden afgedwongen. Indien een wijziging van het hierboven beschreven toeslagbeleid plaatsvindt, geldt de wijziging voor alle (gewezen) deelnemers, pensioengerechtigden en andere aanspraakgerechtigden. Wanneer de dekkingsgraad het niveau van 115% + VEV (2013: 127,0%) heeft overschreden kan het bestuur besluiten de toegepaste korting van de rechten (gedeeltelijk) ongedaan te maken. De pensioenrechten van actieve deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden worden ingeval een uniforme korting heeft plaatsgevonden procentueel evenveel (uniform) gecompenseerd. Ingeval sprake is geweest van een gedifferentieerde korting, zal rekening gehouden worden met de reden van de gedifferentieerde korting. Hierbij wordt het totale effect van de korting zoveel mogelijk teruggedraaid. Geen van de groepen aanspraakgerechtigden zal meer gecorrigeerd krijgen dan aan korting is doorgevoerd. Bij de compensatie voor een doorgevoerde korting zal ervoor worden gezorgd dat de dekkingsgraad het niveau van 115% + VEV niet zal onderschrijden. Er wordt maximaal éénmaal per jaar gecompenseerd, indien en voor zover geen sprake meer is van een lopend herstelplan. Compensatie van de korting vindt plaats nadat alle inhaaltoeslagen zijn toegekend. Een besluit tot compensatie behoort eveneens tot de discretionaire bevoegdheid van het bestuur. Er bestaat geenszins recht op en kan door geen van de aanspraak- en/of pensioengerechtigden worden afgedwongen. SPF zal de belanghebbenden informeren over het beleid ten aanzien van het ongedaan maken van gekorte rechten of het inhalen van gemiste toeslagen.


22

Bijlage A: Bes sluitvo ormingsproce es besttuur


23

Bijlage B: overzicht maatregelen

Maatregelen Realistisch

Aanpassen Premiebeleid Nee, alleen in overleg met werkgevers en sociale partners

Aanpassing pensioenregeling Nee, alleen in overleg met werkgevers en sociale partners

Korten van rechten Ja, maar alleen als uiterste redmiddel

Aanpassen beleggingsbeleid Nee, want risico mag niet toenemen.

NB: De premie wordt door sociale partners vastgesteld en vervolgens elke drie jaar voor de toekomstige pensioenopbouw aangepast. Financiële effecten op herstelkracht

Matig tot grote herstelkracht

Matige herstelkracht

Grote herstelkracht

Matige tot grote herstelkracht

Belanghebbenden

Werkgevers, actieve deelnemers

Actieve en/of inactieve deelnemers, slapers



Betrokkenen (naast bestuur)

Werkgevers, verantwoordingsorgaan, deelnemersraad, uitvoerder

Werkgevers, sociale partners, verantwoordingsorgaan, deelnemersraad, uitvoerder

DNB, AFM, verantwoordingsorgaan, deelnemersraad, uitvoerder

Verantwoordings -orgaan, deelnemersraad, uitvoerder

Communicatietraject

(1) Bestuur: brief naar werkgevers, (2) Werkgevers en bestuur: brief naar deelnemers, DNB, deelnemersraad en verantwoordingsorgaan

(1) Bestuur: brief naar werkgevers, (2) Werkgevers en bestuur: brief naar deelnemers, DNB, deelnemersraad en verantwoordingsorgaan

(1) Persoonlijke brief aan alle betrokkenen en belanghebbenden op het moment van uitoefening. (2) Updates en nieuws via website (3) Brief naar DNB, deelnemersraad en verantwoordingsorgaan

(1) Uitvoerder (2) Updates en nieuws via website


24

Bijlage C: Calamiteitenbeleid vermogensbeheer


25

Bijlage D: Actuele contactgegevens bestuursleden, overige gremia en instanties Bestuursleden

Voorzitter H.H. (Harold) Sieben Zilverschoonlaan 139 1562 RD Krommenie [email protected] 06-20598174

Secretaris D. (Danielle) Uitvlugt-Manné Julianastraat 18 1541GG Koog aan de Zaan [email protected] 06-16304519

Voorzitter Beleggingscommissie A.D.M. (Ton) Keetlaer M.Michielshof 17 1483 CA De Rijp [email protected] 06-15056437 0033-384676856

Overige bestuursleden M.A. (Marcel) Bults Dorpsstraat 11 1534 NB Oostknollendam [email protected] 06-20437638


26

M.(Marjolein) Koning Wibenaheerd 404 9736 NE Groningen [email protected] 06-51856032

G.J.F. (Gerrit) Mol Burg. Straathoflaan 9 1711 KL Hensbroek [email protected] 06-50211353

G.B.J. (Ben) Soppe Weerdingerstraat 175 7822 BH Weerdinge [email protected] 06-28613350

A.J. (Jan) Verbakel IJsvogel 11 7742 PX Coevorden [email protected] 0524-712451 06-19855282

Deelnemersraad

Voorzitter J. (Jaap) Akkerman Trilgras 24 3648 JD Wilnis [email protected] 06-10893782


27

Secretaris P. (Phil) de Boer De Moor 40 1486 MS West-Graftdijk [email protected] 06-53791206

Verantwoordingsorgaan Voorzitter R.(Roland) Gelauff Spant 19 1567 AA Assendelft [email protected] 06-21526707

Secretaris P. (Phil) de Boer De Moor 40 1486 MS West-Graftdijk [email protected] 06-53791206

Derden

Administrateur AZL NV Maud Bleijlevens Postbus 4471 6401 CZ Heerlen [email protected] 045-5763545


28

Vermogensbeheerder MN Jelle Koolstra Postbus 30025 2500 GA Den Haag [email protected] 06-21149964

Toezichthouder DNB Mevrouw M.E. van Breemen Postbus 98 1000 AB Amsterdam [email protected] 020-5249111


29

Financieel Crisisplan

Recommend Documents