RAPPORT VAN BEVINDINGEN DEFINITIEF FINANCIEEL CONTINUITEITSTOEZICHT bij Stichting Het Zonnewiel te De Bilt
Plaats Bestuursnummer Onderzoeksnummer eDocs nummer Datum onderzoek Datum vaststelling
: : : : : :
Utrecht 79003 285919 4719498 oktober 2015 6 november 2015
Inhoud 1
Inleiding 5
2
Bevindingen 7
3
Toezichtarrangement financiële continuïteit 9
Bijlage 1
Zienswijze van het bestuur 10
Pagina 3 van 10
1
Inleiding De Inspectie van het Onderwijs (hierna: de inspectie) heeft in oktober 2015 onderzoek verricht naar de financiële positie van Stichting Het Zonnewiel te De Bilt (bestuursnummer 79003). Aanleiding voor het onderzoek waren de ontvangst van de jaarstukken 2014 en andere stukken die het bestuur aanvullend had verstrekt en het gegeven dat het bestuur reeds onder aangepast financieel toezicht staat. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: • analyse van de jaarstukken 2014 en de aanvullend ontvangen financiële gegevens; • een gesprek met het bestuur en schoolleiding op 14 oktober 2015. Tijdens het onderzoek beoordeelden wij de financiële positie van het bestuur, met als leidende vraag of de financiële continuïteit van het onderwijs binnen afzienbare termijn in het geding is. Toezichtkader en afbakening onderzoek De inspectie is bij haar onderzoek uitgegaan van de Beleidsregel Financieel toezicht po en vo 2011 inclusief de aanpassingen toegelicht in de sectorale nieuwsbrieven en tevens vermeld op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de financiële positie. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement.
Pagina 5 van 10
2
Bevindingen 2.1 Kengetallen In de volgende tabel staan de signaleringswaarden waarmee de inspectie de jaarcijfers van onderwijsbesturen/onderwijsinstellingen vergelijkt in haar jaarlijkse risicoanalyse, afgezet tegen de kengetallen van Stichting Het Zonnewiel over de afgelopen drie jaar: Primair onderwijs
2012 0,72
2013 1,23
2014 1,49
0,13
0,39
0,51
≥ 0,95%
-5,9% 106%
3,9% 92%
2,4% 95%
Personele lasten/totale baten
≥ 0,90%
89%
80%
83%
Financiële buffer
<0
-6%
-2%
-1%
Liquiditeit (current ratio)
≤1
Solvabiliteit 2 Rentabiliteit
≤ 0,30 laatste 3 jaar negatief
Personele lasten/rijksbijdrage
Uit deze getallen blijkt dat de financiële positie van Stichting Het Zonnewiel in 2014 verder is verbeterd. Alle kengetallen, met uitzondering van de financiële buffer, bevinden zich (net als in 2013) aan de positieve kant van de signaleringswaarden van de inspectie. 2.2 Overige bevindingen Stichting het Zonnewiel beheert een basisschool in De Bilt op antroposofische grondslag (vrijeschool onderwijs). In 2012 heeft het bestuur te maken gehad met dalende leerlingenaantallen, een fors negatief exploitatieresultaat en hoge personele lasten, die de financiële positie zwaar heeft aangetast. In de afgelopen jaren is de financiële positie verbeterd, maar deze blijft nog kwetsbaar. Zo blijft de financiële buffer, het weerstandsvermogen en het eigen vermogen laag of negatief. Het balanstotaal is relatief klein in verhouding tot de exploitatierekening. Dit geeft aan dat de liquiditeit en solvabiliteit risicovoller zijn dan de hoogte van de kengetallen doet vermoeden. Het bestuur en directie heeft met het (nieuwe) administratiekantoor het financieel beheer sterk verbeterd. Echter zijn er zowel in 2014 als (tot nu toe) in 2015 onverwachts lagere exploitatieresultaten behaald, waardoor de tot dan toe ingezette positieve ontwikkeling van de financiële positie stagneert. In de samenwerking met het nieuwe administratiekantoor zijn wat aanloopproblemen geweest, waardoor enkele exploitatieposten onjuist waren begroot (loonkosten gemiddeld berekend, de werkelijkheid kwam hoger uit dan gemiddeld). Daarnaast was er sprake van iets minder nieuwe leerlingen dan geprognosticeerd. Tenslotte was er sprake van een bewuste investering om tijdelijk een derde kleutergroep te moeten starten vanwege de omvang van de twee kleutergroepen. Het bestuur heeft een nieuw financieel beleidsplan opgesteld en heeft een herziene streefwaarde vastgesteld voor het weerstandsvermogen. De meerjarenbegroting 2015-2017 (zoals opgenomen in het jaarverslag 2014) laat zien dat met de verwachte positieve exploitatieresultaten in de komende jaren wordt toegewerkt naar bovenbedoelde streefwaarde.
Pagina 7 van 10
Inmiddels is het leerlingenaantal weer aan het stijgen. Volgens de voorlopige telgegevens per 1 oktober 2015 is het leerlingenaantal gestegen naar 194 leerlingen (1 oktober 2014: 176 leerlingen). In tegenstelling tot de prognose van de gemeente groeit de school en de verwachting van het bestuur is dat deze groei zal doorzetten. Het bestuur overweegt een vaste derde kleuterklas te starten. Daarmee kan enerzijds de groei worden opgevangen en anderzijds een basis voor goed gevulde groepen in de toekomst worden gelegd. De financiering van deze extra groep is nog niet meegenomen in de financiële projecties. Per1 januari 2015 zijn de verantwoordelijkheid en de middelen voor het onderhoud van de buitenkant van de school overgedragen van de gemeente naar het schoolbestuur (doordecentralisatie). Het bestuur voorziet voor de komende jaren behoorlijke investeringen in verband met de renovatie van het dak. Door deze ontwikkeling zal de geplande versterking van het eigen vermogen dat moet zorgen voor een stevigere financiële positie worden vertraagd. De inspectie acht de financiële positie van het bestuur op dit moment nog kwetsbaar, voornamelijk door het lage weerstandsvermogen (eind 2014: 1%) en financiële buffer (eind 2014: -1%). Daarbij is ook de absolute omvang van het werkkapitaal (vlottende activa minus de kortlopende schulden) eind 2014 laag en is het eigen vermogen volgens de financiële managementrapportage t/m het tweede kwartaal 2015 op 30 juni 2015 weer negatief. Dit kan ertoe leiden dat het bestuur door onverwachte tegenvallers in financiële problemen kan komen. Belangrijke aandachtspunten voor het bestuur en de schoolleiding zijn de verbetering van de kwaliteit van het begrotingsproces (kwaliteit van de begroting) en het budgetbeheer (begrotingsdiscipline) van met name de personele lasten.
Pagina 8 van 10
3
Toezichtarrangement financiële continuïteit Aangepast financieel toezicht De bevindingen in hoofdstuk 2 wijzen uit dat de financiële continuïteit van het bestuur binnen afzienbare termijn in het geding is. De inspectie handhaaft het arrangement aangepast financieel toezicht. Onderstaand zijn de afspraken weergegeven die al waren opgenomen in het vorige rapport. Deze blijven van toepassing. Afspraken 1. Het bestuur verstrekt de inspectie een herziene meerjarenbegroting, steeds zodra deze beschikbaar is; 2. Het bestuur verstrekt de inspectie de managementrapportages Q1, Q2, Q3 en actuele liquiditeitsbegroting steeds vóór de eerste dag van de tweede maand na afloop van het kwartaal (voor de managementinformatie over het tweede kwartaal geldt dat deze in verband met vakanties een maand later kan worden opgeleverd); 3. Het bestuur verstrekt de inspectie de concept jaarstukken over het boekjaar (na samenstelling). De inspectie zal de ontwikkeling van de financiële situatie van het Zonnewiel regelmatig volgen en haar bevindingen erover terugkoppelen naar het bestuur. Een volgend moment waarop dat kan plaatsvinden kan in het voorjaar/ zomer van 2016 zijn, als de inspectie de beschikking heeft over de jaarstukken over 2015.
Pagina 9 van 10
Bijlage 1 Zienswijze van het bestuur [indien over de inhoud van het rapport geen overeenstemming is bereikt tussen het bestuur en de inspectie, nemen we hier de zienswijze van het bestuur op]
Pagina 10 van 10
