filmstudies en visuele cultuur

filmstudies en visuele cultuur masteropleiding

2013 2013

uantwerpen.be

Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?

4

Filmstudies en visuele cultuur binnen de Universiteit Antwerpen

5

Over filmstudies en visuele cultuur

6

Doelgroep en toelatingsvoorwaarden

6

Loopbaanperspectieven 6 Schakelprogramma 7 Studieprogramma

8

Masterproef 9 Stage 9 Opleidingsonderdelen

10

Nuttige info over je studietraject

18

Studiebegeleiding 20 Studeren in het buitenland

21

Infomomenten 21 Nuttige websites

22

Nuttige contactgegevens

23

1|

|2

Welkom Je hebt de weg naar de Universiteit Antwerpen gevonden. Misschien is dit je eerste kennismaking met onze universiteit. Misschien heb je hier je bacheloropleiding voltooid. In elk geval word je masterstudent en wil je informatie over onze master­opleidingen. Hopelijk helpt dit boekje je een stap vooruit in je keuzeproces. Aan de Universiteit Antwerpen studeren zo’n 15 000 studenten in de meest uiteenlopende vakgebieden. In heel Antwerpen zijn er dat nog veel meer. Daarom werken we nauw samen met de Antwerpse hogescholen binnen de Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen. Onze universiteit stelt alles in het werk om je studietijd zo aangenaam mogelijk te maken en de kwaliteit van de opleidingen op topniveau te houden. Daarom worden onze opleidingen geregeld bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. Als je naar een van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het prettig studeren is aan de Universiteit Antwerpen. We nodigen je alvast uit op onze open campusdagen op zaterdagen 23 maart en 27 april en op de infomarkt op woensdag 4 september. Prof. dr. Alain Verschoren Rector Universiteit Antwerpen

3|

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? Prof en student staan dicht bij elkaar De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent bijvoorbeeld dat je zo veel mogelijk les volgt in kleine groepen. Dat maakt een vlotte interactie met je proffen mogelijk: je kan rechtstreeks bij hen terecht met vragen en problemen. De communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard. De Universiteit Antwerpen is bekend voor haar goede studentenbegeleiding en -ondersteuning. Je staat er dus nooit alleen voor. We spelen zo veel mogelijk in op jouw individuele noden. Bovendien nodigen we jou uit om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn onze studenten vertegenwoordigd. Academische opleidingen op topniveau De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen, die oog hebben voor theorie én voor praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek dat ook internationale faam geniet. De ‘ivoren’ academische toren werd al lang geleden gesloopt. Academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Tijdens je opleiding aan de Universiteit Antwerpen staat niet het memoriseren van feitenkennis centraal, maar bouw je kennis en vaardigheden op die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. De bachelor-masterstructuur schept ruimte voor vernieuwing en verbetering. Daardoor kunnen we voortdurend inspelen op maatschappelijke uitdagingen. Door nieuwe opleidingen in te voeren en door keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen te verruimen. Een moderne leeromgeving We omringen jou met de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computer­lokalen, laboratoria, bibliotheken en studielandschappen. In alle publieke ruimten zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen. Momenteel heeft de universiteit vier campussen. Eentje in hartje Antwerpen, drie in de zuidelijke stadsrand. Met de komst van een aantal nieuwe opleidingen, die vanaf volgend academiejaar integreren in de Universiteit Antwerpen, komen er nog locaties bij. Om het toenemend aantal studenten op te vangen en jou een aangename leeromgeving te bieden, investeren we op grote schaal in nieuwe gebouwen. Enkele staan er al. Voor andere liggen de plannen op tafel. |4

Meer dan een opleiding We willen jou niet alleen een opleiding, maar ook een brede vorming aanbieden: jou helpen opgroeien tot een professional met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit bij personeel en studenten, en in haar studieprogramma’s. Antwerpen Studeren is niet alleen met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad die meer is dan de universiteit en de hogescholen: het is een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur, ... Kort samengevat: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten zich thuisvoelen.

Filmstudies en visuele cultuur binnen de Universiteit Antwerpen De ‘master in de filmstudies en de visuele cultuur’ is een opleiding binnen de Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen. Andere masteropleidingen binnen deze faculteit zijn: • Communicatiewetenschappen; • Politieke communicatie; • Vergelijkende en Europese politiek; • Milieuwetenschap; • Sociaal-economische wetenschappen; • Sociaal werk; • Sociologie.

5|

Over filmstudies en visuele cultuur De ‘Master in de Filmstudies en Visuele cultuur’ komt tegemoet aan een reële behoefte in het universitaire onderwijs en onderzoek in Vlaanderen. Deze opleiding is het enige programma in Vlaanderen dat volledig is toegespitst op de grondige wetenschappelijke studie van film- en visuele cultuur. De ‘Master in de Filmstudies en Visuele cultuur’ speelt in op een levendige interesse bij afgestudeerden van uiteenlopende disciplines. De opleiding beantwoordt daarenboven aan een groeiende maatschappelijke behoefte aan visuele expertise in tal van sectoren. Één pijler in het curriculum is de theorie, de geschiedenis en de analyse van het medium film. De zorgvuldig op elkaar afgestemde opleidingsonderdelen behandelen de specifieke aard van film als kunst- en communicatievorm en als sociale institutie waarbij diverse vragen rond culturele representatie aan de orde zijn. Een complementaire pijler in de bredere visuele cultuur is essentieel om een volledig beeld te krijgen. Aandacht gaat uit naar fotografie en de onderlinge relaties met andere vormen van visuele communicatie en (nieuwe) media. Er wordt ingegaan op de recente ontwikkelingen op het vlak van de beeldtechnologie en de invloed ervan op de esthetiek en de maatschappelijke impact. De studie van visuele cultuur gaat echter verder dan het onderzoeken van beelden. Het omhelst ook het bestuderen van maatschappelijke fenomenen, menselijk gedrag en materiële cultuur aan de hand van visuele methoden en het presenteren van die onderzoeksresultaten in een visueel eindproduct. Deze opleiding streeft kortom de vorming na van de visuele geletterdheid in ruime zin. Dit met het oog op het beter begrijpen van de huidige (visuele) cultuur, haar ideeëngoed en producten, haar verleden en toekomst. Meer dan ooit immers vraagt deze problematiek om een interdisciplinaire aanpak. Waar de grondige analyse van beelden op zich reeds meerdere invalshoeken vereiste, vergt nu ook de productie en het gebruik van beeldmateriaal een integratie (geen juxtapositie) van steeds meer disciplines en expertises, zeker in de huidige zogenaamde multimediale omgeving. De lessen worden uitvoerig geïllustreerd met filmfragmenten en ander visueel materiaal. De opleiding werkt samen met Cinema Zuid (www.cinemazuid.be) voor filmvertoningen in een state of the art bioscoopzaal, voorzien van live pianobegeleiding bij stille film.

|6

Doelgroep en toelatingsvoorwaarden Het programma richt zich tot studenten die na hun bacheloropleiding of een andere masteropleiding een grondige aanvulling binnen het vakgebied van de filmstudies en de visuele cultuur beogen. Rechtstreekse instroom • Alle academische bachelors en masters Instroom via een schakelprogramma in de Filmstudies en de visuele cultuur • Alle professionele bachelors

Loopbaanperspectieven Afgestudeerden verwerven met de ‘master in de filmstudies en de visuele cultuur’ een diploma waarmee ze als filmwetenschappers, -lesgevers en -recensenten aan de slag kunnen, maar dat hen ook ruimere kansen biedt in de wereld van film- en b ­ eeldproductie en -distributie, de audiovisuele media, en tal van private en publieke bedrijven waar een specifieke visuele expertise gekoppeld aan een gedegen academische vooropleiding nieuwe perspectieven kan openen.

7|

Schakelprogramma Opleidingsonderdeel Algemene en sociale psychologie

6

Cultuur- en mediatheorie

6

Geschiedenis en esthetiek van de film

6

Inleiding tot de communicatiewetenschap

6

Inleiding tot de filosofie

6

Kwalitatieve onderzoeksmethoden

6

Kwantitatieve onderzoeksmethoden (deel 2)

3

Inleiding tot het wetenschappelijk werk

3

Media-ethiek

3

Media: structuur en werking

6

Sociale en politieke geschiedenis

6

Theorie van de visuele communicatie

6

Totaal

|8

63

Studieprogramma Master in de filmstudies en de visuele cultuur Basismodule Filmtheorie

6

Geschiedenis en esthetiek van de film

6

Visuele sociologie en antropologie

6

Visual aesthetics and analysis

3

Visuele narratologie en adaptatie

3

Verdiepende module filmstudies (min. 1 opleidingsonderdeel te kiezen) Wereldcinema

6

Film- en televisiegenres

3

Modern and contemporary film movements

3

Verdiepende module Visuele cultuur (min. 1 opleidingsonderdeel te kiezen) Cultuurkritiek

6

Beeldende kunst

3

Photoghraphy and intermediality

3

Vervangingsmodule (enkel ter vervanging van eerder gevolgde opleidingsonderdelen uit de basismodule) Popular culture

6

Radio and television culture

6

Nationaal en internationaal mediabeleid

6

Seminarie (1 te kiezen uit 5) Documentary and scientific film production

6

Scenarioschrijven film en multimedia

6

Filmhistoriografie

6

Visuele studies

6

Nieuwe media

6

Stage Facultatief

9

Masterproef Wetenschappelijk artikel van ong. 10 000 woorden Totaal

15 60 9|

Masterproef De masterproef is een bijzonder belangrijk opleidingsonderdeel binnen de master in de filmstudies en de visuele cultuur. Met de masterproef toon je aan dat je in staat bent om een probleemstelling die relevant is binnen de academische of professionele context vanuit een wetenschappelijke ingesteldheid te benaderen. Vormelijk gezien, wordt van alle studenten van de master in de filmstudies en de visuele cultuur een masterproef verwacht die gelijkt op een wetenschappelijk artikel, met een standaardstructuur en een lengte van 10 000 woorden.

Stage Vanaf het academiejaar 2008 - 2009 is de opleiding gestart met een (optionele) stage, voor 9 studiepunten, die ter vervanging van vakken uit de verdiepende modules kan gekozen worden. De stage is gericht op een (eerste) kennismaking van onze studenten met het filmische en/of visueel culturele werkveld. Een projectmatige invulling - meewerken aan een film- of televisieproductie, een festival, een cultureel evenement - van de stage wordt gestimuleerd. De werkzaamheden tijdens de stage dienen door de studenten te worden vastgelegd in de vorm van een goed doordacht stageverslag.

| 10

Opleidingsonderdelen Op www.ua.ac.be/ood vind je meer informatie over de begin- en eindtermen, werkvormen, evaluatie, noodzakelijk en aanbevolen studiemateriaal van alle opleidingsonderlen.

Basismodule Filmtheorie Deze cursus biedt een breed overzicht van vroege en klassieke filmtheorie en -analyse, van eind 19de eeuw tot vandaag. Studenten maken kennis met de belangrijkste debatten, stromingen, concepten en figuren uit de filmtheorie. Per benadering worden theoretische uitgangspunten, methodologische aanpak en eventuele concrete cases ­besproken. In een eerste fase gaat de aandacht naar theoretici (en cineasten) die van bij de geboorte het nieuwe medium onderzocht hebben: Münsterberg, Canudo, Lindsay. Het debat over film als kunst of als industrie wordt geïllustreerd aan de hand van de ideeën van Benjamin en Adorno. De discussie tussen formalisme en realisme wordt toegelicht vanuit Arnheim, Bazin en Kracauer. Een laatste fase gaat uitgebreid in op naoorlogse Franse ontwikkelingen zoals de politique des auteurs. Semiotiek en psychoanalyse ten slotte doen hun intrede in de filmtheorie doorheen de figuur van Christian Metz. Bij het overzicht van het hedendaagse theoretische veld ligt de nadruk op A ­ ngelsaksische en Franse benaderingen: Screen-theory, psychoanalytische en feministische filmtheorie, cognitieve filmtheorie. Naast de focus op tekst worden theorieën over de inter­tekstuele, maatschappelijke en structurele contexten van film behandeld. De overgang naar context en publiek wordt gemaakt via star studies. Een tweede onderdeel besteedt aandacht aan politiek-economische analyses van film. Structuren en ­machtsverhoudingen in de geglobaliseerde filmindustrie vormen een vaak over het hoofd gezien maar bijzonder relevant onderdeel van de analyse van film. Op gebied van receptie en publiek gaan we in op recente ontwikkelingen in het onderzoek naar historische en hedendaagse filmpublieken als actieve actoren van de filmcultuur. Geschiedenis en esthetiek van de film Deze cursus biedt een overzicht van de filmgeschiedenis tussen 1895 en 1960. Hierbij wordt de aandacht verdeeld over de VS en Europa. Na inleidende beschouwingen over filmgeschiedschrijving, komen o.m. de volgende periodes en stromingen aan bod: de pre-cinema en het ontstaan van de cinema, Griffith en de stille film, de Sovjetcinema, het expressionisme en de nieuwe zakelijkheid in Duitsland, Hollywood in de jaren ‘20 en ‘30 met de ontwikkeling van de geluidsfilm en het studiosysteem, de Franse avant-gardes uit de jaren ‘20 en het poëtisch realisme, Hollywood in de jaren ‘40 tot ‘60, het Italiaanse neorealisme, de Franse Nouvelle Vague en de Britse New Cinema. De lessen worden geïllustreerd aan de hand van filmfragmenten. Aansluitend bij deze cursus zijn er ook een aantal filmvertoningen in Cinema Zuid. 11 |

Visuele sociologie en antropologie Visuele methoden blijven een relatief onbekend en vaag omschreven domein binnen de sociale en culturele wetenschappen. Nochtans kunnen wetenschappers en professionals uit diverse richtingen heel wat voordeel halen uit het beter gebruiken van hun ogen en vervolgens beroep doen op visuele technologieën om data te verzamelen, te produceren, en om hun inzichten te communiceren. Deze cursus biedt een overzicht van de belangrijkste opties binnen het visueel onderzoek met technieken als: systematische observatie van gedrag, registratie van materiële cultuuruitingen in een longitudinaal perspectief, gebruik van beelden in interviews en focusgroepen, analyse van uitgelokte of respondent-gegenereerde beelden. Daarbij hoort ook een kritische analyse van mogelijke ‘eindproducten’ van visueel onderzoek zoals: het visueel wetenschappelijk essay, wetenschappelijke film en multimediaproducten. Naast het bespreken van concrete toepassingen (bv. de analyse van de culturele lading van interieurs, de studie van interactie op pleinen, of van jeugdcultuur, mode, globalisering, huwelijksrituelen, stadsvernieuwing enz.) ligt de nadruk op een kritisch onderzoek van de - vaak zeer impliciete - uitgangspunten, de validiteit, de verwerkingsmodaliteiten van deze benaderingen en op het multimodale karakter van de eindproducten. Aangezien de visuele sociale wetenschap duidelijke raakpunten heeft met een aantal non-fictie beeldgenres, zoals documentaire film en fotografie, ‘street photography’ en journalistieke fotografie, worden deze beeldpraktijken en de specifieke theorievorming daarrond eveneens kort belicht en met elkaar in verband gebracht. De concrete praktijk van de visuele sociologie en van de andere nonfictie beeldpraktijken komt verder aan bod binnen het ‘Seminarie Visuele Studies’. Visual aesthetics and analysis This course will start off with a basic introduction to key theoretical notions on aesthetics and visual analysis. In this first part you will learn to critically relate to terms such as vision, visuality, visual culture, images and representation and understand the social, cultural and political implications of such terms. You will also learn to address the relativity of such notions through a series of transcultural examples. The course will then proceed to offer you also a basic introduction to key notions and terms for analysing moving and still images hence addressing primarily the context of photography and filmmaking. You will then learn different approaches to an analysis of images in a digital context. In short, this course offers different theoretical approaches to the analysis of still and moving images and to visual culture at large. You learn to apply such theoretical knowledge to a variety of fields and learn to critically address the political, social, cultural and economic contexts that surround images and visual culture. All lectures will be illustrated with the help of visual material ranging from photographs to film and net-based interactive works. In each lecture time will be devoted to an open discussion of the compulsory readings. | 12

Visuele narratologie en adaptatie Deze cursus begint met een bondig historisch overzicht: wat tegenwoordig de narratologie of narratieve studies wordt genoemd start echt als een aparte discipline in de jaren 1960. Dit belet niet dat narratief onderzoek teruggaat tot de Griekse filosofen Plato en Aristoteles. Tijdens de jaren 1980 breekt de zgn. ‘structuralistische’ narratologie los van haar oorspronkelijke (vaak logocentrische) paradigma’s en ontplooit ze zich tot een ‘postklassieke’ of ook wel ‘contextuele’ narratologie. Die leidt tot een interessante diversificatie van invalshoeken: o.m. de pragmatiek, de retorica, het cognitivisme, de psychologie en Cultural Studies bieden relevante expertise en know how ter verrijking van de narratieve studies. Hoewel het leeuwendeel van de aandacht nog steeds gaat naar de literaire vertelling, groeit vanaf de jaren 1980 ook de belangstelling voor de narratieve aspecten van de filmische vertelling. Deze cursus behandelt de belangrijkste analysebegrippen (focalisatie, problematieken van de verteller, …) van de structuralistische narratologie aan de hand van concrete voorbeelden of fragmenten. Ondanks het geleidelijk verlaten van het logocentrisme, wordt nog te weinig aandacht besteed aan de visuele (of zelfs multi-sensitieve) vertelling. Deze invalshoek wordt – aangezien narratieve studies medium-onafhankelijk zijn – naast de filmische vertelling ook aangewend voor narratieve vormen die nog een te geringe belangstelling genieten in de narratologie: de bloeiende narratieve inventiviteit in games, (interactieve) online omgevingen en fenomenen, fotografie en het beeldverhaal, … Waar mogelijk vindt aansluiting plaats bij het seminarie scenarioschrijven film en multimedia.

Verdiepende module filmstudies Wereldcinema In dit vak wordt een breed overzicht geboden van filmculturen in de wereld, die te vaak ontbreken in de klassieke (Euro-Amerikaanse) canon. Het biedt een kijk op een ruime waaier aan niet-Westerse nationale en regionale filmculturen. Belangrijke artistieke stromingen worden uitgewerkt maar ook meer populaire genres (zoals de Indiase Bollywoodfilms) komen aan bod. Telkens krijgt de student voeling met de speficieke esthetiek en de productiecontext tegen de achtergrond van de culturele, sociale en economische ontwikkelingen. In Latijns-Amerikaanse cinema ligt de nadruk op Brazilië (van Cinema Nôvo tot de renaissance in de jaren negentig) en Mexico (hedendaagse cinema). Voor de Afrikaanse cinema gaat de aandacht vooral uit naar Egypte en Senegal. In het Midden-Oosten ligt de focus op Iraanse cinema. Voor Azië staan Japan, China, Hong-Kong, Taiwan en Zuid-Korea in de kijker. Naast dit overzicht biedt het vak ook een kritische reflectie over de klassieke driedeling tussen Hollywood, Europese cinema en wereldcinema en de bijhorende concepten (derde cinema, derdewereld cinema, etc). Thema’s zoals diaspora, gender, postkoloniale verhoudingen, religie en nationale identiteit, film en sociale verandering komen uitgebreid aan bod. 13 |

Film- en televisiegenres Deze cursus start met een theoretische inleiding in de genretheorie, toegepast op film en televisie. Daarbij wordt de verschillende invulling en het belang van genres binnen beide media toegelicht. Centraal in dit alles staat de drievoudige functie van genres op het vlak van productie, tekst en receptie. Vervolgens worden een aantal populaire (fictie)genres binnen elk medium toegelicht, waarbij ook telkens wordt ingegaan op verwantschappen, gelijkenissen en verschillen. Genres die aan bod komen zijn onder meer komedie/sitcom, melodrama/soap en misdaad/politie. Ten slotte wordt ingegaan op de tendens van toenemende genrevervaging. Modern and contemporary film movements The course will offer in-depth insights in the styles, techniques, aesthetics, history and politics that characterize the developments of modern and contemporary film movements. Focusing on four specific filmic trajectories/traditions. The course is constructed through independent capsules each made up of a two-hour lecture, two film screenings and a two-hour tutorial. The capsules are: • The legacy of Neorealism: playing with reality • New New Hollywood: belatedness in Indiewood • The Other Indian Cinema: resisting Bollywood • Post-nouvelle vague: reattaching the broken thread

Verdiepende module visuele cultuur Cultuurkritiek Na een zeer korte inleiding in de lange ideeëngeschiedenis van de cultuurkritiek, en een typering van wat onder de noemer cultuurkritiek kan worden verstaan, wordt in het eerste deel van de colleges ingegaan op de figuur en de kwaliteiten van de cultuurcriticus. Dit gebeurt aan de hand van ‘het geval Canetti’. Het tweede deel van de colleges wordt besteed aan het bespreken van teksten van bekende cultuurcritici: o.a. Susan Sontag over fotografie en over de deontologie van het tonen van lijden in onze beeldcultuur, Roger Scrutons afrekening met de popcultuur, François Lyotard over het postmoderne weten, Jean Baudrillard over het excessieve en de hyperrealiteit, Rüdiger Safranski over de vraag ‘hoeveel globalisering verdraagt een mens’, Postman over het noodlottige amusement van het medium televisie, Frank Furedi over de plaats (of het verdwijnen) van intellectuelen, Pierre Sansots kritiek op het amechtige cultuurparticipatiebeleid, Sigmund Freud over het onbehagen in de cultuur. In het laatste deel van de colleges wordt een cultuurkritische analyse ondernomen van enkele modieuze begrippen die het cultureel klimaat van vandaag typeren of er het symptoom van zijn (terreur, virtualiteit, kennis, evaluatie, performance, netwerk, creativiteit, flexibiliteit en dergelijke meer).

| 14

Beeldende kunst Ondanks het intensief gebruik van beelden om gedachten over te brengen is het beeld in de westerse cultuur nog steeds een intellectueel taboe. Men betreurt de ondergang van de beeldcommunicatie. Het gedachtegoed waarvan beelden de drager zijn, wordt meteen ‘vertaald’ in woorden. Nochtans ontwikkelde zich in de renaissance parallel met de humanistische woordcultuur een beeldgebruik dat mee aan de grondslag ligt van zowel het moderne wetenschappelijke als het artistieke denken. In deze cursus gaan we op zoek naar de ontwikkeling van dit beeldgebruik vanaf de paleolithicum tot het modernisme, een verrassend cultuurhistorisch verhaal dat veel verder reikt dan het klassiek historisch vertoog. We ontdekken de intrinsieke wetmatigheden van onze beeldcultuur en hoe ze door grote kunst beetje bij beetje worden ontdekt. We speuren naar de grens waar beeld ophoudt illustratie te zijn bij tekst en tekst vertaling wordt van het beeld. Dat alles in een boeiend overzicht dat meteen een bruikbaar kunsthistorisch kader geeft van de beeldende kunst in de westerse traditie. Photoghraphy and intermediality The course starts off with an historical introduction to photography and to the meaning of photographs. You will then be introduced to different theoretical approaches to photography hence learning about semiotics, phenomenology, postmodern theory and postcolonial theory. Next, you will learn to analyze the meaning of photographs in a variety of specific contexts: in the field of tourism and travel, of advertisement, of journalism, in relation to memory, identity, war, etc. Finally you will learn to address photographs in the context of hypermedia/intermedia. In this section you will learn basic elements of digital culture and learn to critically address the meaning and role of photographs in that context. In short, this course offers different theoretical approaches to the analysis of photographs in a historical context in a passage from analogical to digital photography. You will learn to apply such theoretical instruments to a variety of practical examples and develop skills in the use of photography as a research methodology. All lectures will be illustrated with the help of visual material. The course also includes tutorials. These are compulsory moments in which the students are asked to conduct some group work around a specific topic and then share their results with their colleagues.

Vervangingsmodule Popular culture Dit college bespreekt theorieën en praktijken van hedendaagse populaire (media-) cultuur. Als theoretische basis situeren we het begrip populaire cultuur binnen het ruimere culturele veld en gaan we in op de notie van culturele hiërarchieën en ‘kwaliteit’.

15 |

Vervolgens verdiepen we ons in de ‘Cultural Studies’-traditie, waarbinnen veel onderzoek naar populaire mediacultuur te situeren valt. We gaan in op de historiek van deze traditie en op de thema’s die erin aan bod komen. Op basis van het model van de ‘circuit of culture’ bespreken we vervolgens drie ‘momenten’ in de betekenisproductie van populaire cultuur. Ten eerste de productie: de industriële en commerciële aard ervan, de toenemende convergentie en globalisering, etc. Ten tweede de cultuurproducten zelf en hun kenmerken. Een centraal begrip hier is representatie, of de manier waarop betekenis gecreëerd wordt door het gebruik van tekens en beelden. We bespreken onder meer de representatie van etniciteit, gender, seksualiteit etc. Ten derde de receptie, die uitgebreid aan bod kwam in kwalitatief publieksonderzoek vanuit de Cultural Studies-traditie. Dit alles wordt geïllustreerd met voorbeelden en concrete cases uit verschillende media en domeinen van populaire cultuur: populaire film en televisie, muziek, games etc. Radio and Television Studies Het vak omvat een meer diepgaande analyse van de (evoluties in) radio en televisiecultuur. Enerzijds wordt stilgestaan bij meer theoretische reflecties omtrent centrale concepten, processen en aspecten zoals genre, format, programmatie-strategieën, representatie met oog voor het historisch alsook internationaal perspectief. Anderzijds wordt aan de hand van een aantal cases behandeld die worden beschouwd als representatief voor de relevante discussies in dit domein (e.g. hedendaagse representatie van collectieve identiteiten in televisiecultuur, de evolutie in radiostijlen onder invloed van ruimere technologische processen, …). Bij dit alles worden ruimere maatschappelijke evoluties als algemene achterliggende factor beschouwd en behandeld. Nationaal en internationaal mediabeleid Het functioneren van de media is afhankelijk van beleid op drie vlakken: 1. het beleid van de relevante overheden (dit zowel op Europees, federaal, regionaal en lokaal niveau) ten overstaan van de media; 2. op brancheniveau (naar gelang het medium) en 3. op microniveau (intern beleid). In dit college wordt de nadruk gelegd op het eerste veld van het overheidsbeleid. In eerste instantie wordt aandacht besteed aan meer theoretische visies op mediabeleid, zowel vanuit historisch als hedendaags perspectief. Deze algemene vraag naar het wat, het waarom en het waartoe van de overheidszorg wordt daarna geconcretiseerd door de Vlaamse situatie maar zeker ook de internationale kant van de zaak onder de loupe te nemen. Hierbij wordt aandacht besteed aan de omstandigheden waaronder en de middelen waarmee dit beleid werd en wordt uitgevoerd, dit alles vanuit een kritisch perspectief. Dit moet de studenten in staat stellen het hoe en waarom van bepaalde ­prioriteiten in het medialandschap en het al of niet veranderen hiervan vanuit beleidsperspectief te interpreteren en zo een ruimer beeld te krijgen op de mediawereld. | 16

Na een algemene oriëntatie (wat is beleid, wat is mediabeleid) wordt vanuit vier grote invalshoeken het nationaal en internationaal mediabeleid onder de loupe genomen: technologie, economie, politiek en cultuur. Hierbij wordt enerzijds inzicht geboden in de algemene concepten en processen die de invloed van deze facturen op het mediabeleid helpen begrijpen. Anderzijds wordt dit verder uitgewerkt aan de hand van een aantal specifieke cases.

Seminarie Documentary and scientific film production This seminar series will introduce you to the principles of documentary filmmaking. You will learn basic skills in how to create a documentary film (addressing questions of production, funding and distribution) while gathering also theoretical insights in the styles, genres and techniques that characterize the history of documentary filmmaking. A particular attention will also be devoted to the changing practices of documentary filmmaking in the contemporary digital context. After a few introductory classes the course will develop along an alternation between seminar sessions and moments of independent work. In some sessions you will also have specific tasks that you are expected to realize. The course will be examined 100% on a final visual essay consisting of a documentary of maximum 10 minutes of length. You will however also have to submit, half way through the course, a written document and a small visual teaser Scenarioschrijven film en multimedia Studenten leren hier een idee voor een audiovisuele of multimediale productie (fictie of non-fictie) via intensieve schrijfoefeningen in verschillende stappen -van synopsis tot een scenario - uitwerken. Centraal daarbij staan: problemen bij het visualiseren, de constructie van het verhaal, het gepast gebruik van dramatische componenten, de plotontwikkeling, de karakterontwikkeling bij de personages, technieken voor spanningsopbouw, en het schrijven van dialogen. Het gaat er niet om een afgewerkt product te produceren, maar wel om het verwerven van inzicht in het functioneren van narratieve procédés en ook inzicht in de eigen schrijfcapaciteiten van de student. Filmhistoriografie Dit seminarie introduceert studenten tot de filmhistoriografie: het verrichten van historisch georiënteerd filmonderzoek en het bekend maken van die onderzoeksresultaten in geschreven of audiovisuele vorm (filmhistorische documentaire, historische extra’s voor DVD). Studenten worden ingeleid in diverse methodologische aspecten van film(archief) onderzoek en in de complexe esthetische, technische en economische problematiek van ontsluiting en archivering. Tevens krijgen zij een overzicht van de belangrijke filmarchieven en –collecties in binnen en buitenland met opgave van hun specifieke onderzoeksmogelijkheden. Ook alternatieve onderzoeksmethodes, zoals interviewtechnieken 17 |

(‘oral film history’) komen aan bod. De nadruk ligt niet alleen op historisch onderzoek naar filmproductie, ook filmvertoning en -beleving worden als volwaardige onderzoeksobjecten naar voor geschoven. De studenten passen deze kennis en vaardigheden toe in concrete cases, die individueel in overleg met de docent worden gekozen en afgebakend. Over deze cases schrijven zij een schriftelijk werkstuk (paper). Het onderwerp van deze paper wordt gekozen in overleg met de docent. Voorbeelden van in het verleden behandelde onderwerpen zijn: • de geschiedenis van een lokale bioscoop (vb.Ciné Rex in Overpelt) • de lokale activiteiten van een afdeling van de Katholieke Filmliga • de biografie v/e Belgische filmprofessional (vb. Jan Vanderheyden, Nicole Van Goethem, Charles Dekeukeleire) • de receptie van Stanley Kubricks films en zijn geleidelijke erkenning als ‘auteur’ in en door de Belgische pers • de receptie van Amerikaanse anti-communistische films in de Belgische pers • het beeld van vrouwelijke filmsterren uit het Derde Rijk in de pers van bezet België • onderzoek naar film(s) waarnaar tot dusver weinig onderzoek werd verrricht (vb. minder bekende documentaires van Joris Ivens) Visuele studies (thema: de fotografische exploratie van stad en cultuur) Dit seminarie sluit nauw aan bij de cursus ‘Visuele Sociologie en Antropologie’. Via een aantal opdrachten worden de voornaamste methoden van de visuele sociale wetenschap in praktijk gebracht. De nadruk ligt daarbij: op het zelf hanteren van de fotocamera voor de productie van diverse vormen van visuele data, op het analyseren van de visuele producten, en op het kundig communiceren van de bevindingen. Via een aantal inleidende oefeningen en experimenten wordt ook op een zeer inductieve en toegepaste manier aandacht besteed aan de normen (esthetische, ethische, technische, culturele, …) die we impliciet hanteren wanneer we beelden produceren of selecteren voor bepaalde (wetenschappelijke, journalistieke, persuasieve, educatieve, …) doeleinden en aan het samenspel van beeld, tekst en lay-out in de presentatie van inzichten en het vertellen van (beeld)verhalen. De mogelijke opdrachten variëren van het op een persoonlijke wijze visueel documenteren van een traject in de stad, het opnieuw in beeld brengen en analyseren van een stadgezicht op basis van een minstens vijftig jaar oude archieffoto (volgens de ‘re-photography’-methode), het maken van een zelfportret (‘auto-etnografie’), de creatie van een foto roman, het selecteren van journalistieke beelden voor het vertellen van een verhaal en het ervaren van de kracht van onderschriften, en tot slot een vrij te kiezen visueel project rond globalisering, interculturaliteit en media in Antwerpen (gebruikmakend van systematische cameraregistratietechnieken, van beelden als stimulus in een interview of focusgroep (‘photo-elicitation’), of van beelden gemaakt door de respondenten zelf (‘photo-voice’). | 18

Nieuwe Media Het seminarie is opgebouwd in drie delen: In het eerste gedeelte (3 lessen) worden de studenten vertrouwd gemaakt met de basistechnieken voor het maken van een webpagina: HTML, CSS en Javascript. Geen technische voorkennis is nodig om deze inleidende lessen tot een goed einde te brengen. In een tweede gedeelte worden de studenten vertrouwd gemaakt met de basisbeginselen van het opbouwen van een interactieve tekst, alsook met de evaluatiemethodes van de usability en likeability - methodes die erop gericht zijn om de gebruiksvriendelijkheid en aangenaamheid van een webpagina te evalueren. In een derde gedeelte worden de studenten d.m.v. continue begeleiding bijgestuurd in het uitwerken van de opdrachten.

Stage

De studenten kiezen een stageplaats in het brede veld van de communicatiewetenschappen. Afhankelijk van de sector waarin ze terecht komen, zal de stage een specifiek takenpakket met zich meebrengen. Dit kan gaan van programmatie en organisatie, tot redactie en documentatie.

Masterproef Wetenschappelijk artikel van ong. 10 000 woorden De masterproef handelt over een onderwerp dat verband houdt met één van de vak­ gebieden die binnen de masteropleiding aan bod komen. De masterproef is een zelfstandig werkstuk geschreven op basis van literatuurstudie en zelfstandig onderzoek. De studenten moeten bijgevolg in staat zijn om • zelf de probleemstelling en onderzoeksvragen van hun onderzoek duidelijk te omlijnen en te definiëren; • hun onderzoek te baseren op wetenschappelijk verantwoord bronmateriaal; • zelfstandig een duidelijk en systematisch verantwoorde argumentatie op te bouwen m.b.t. de probleemstelling en de voorgestelde hypotheses; • de juiste onderzoeksmethode(n) te selecteren en te hanteren;  • hun conclusies te verwoorden in een goed gestructureerde, helder geschreven tekst, in overeenstemming met de eisen van het vakgebied waarin zij hun masterproef schrijven.

19 |

Nuttige info over je studietraject Masteropleidingen binnen de bachelor-masterstructuur Om te kunnen inschrijven voor een masteropleiding, moet je in het bezit zijn van een professioneel of een academisch bachelordiploma. Afhankelijk van het diploma dat je reeds op zak hebt, kan je: • rechtstreeks instromen in een masteropleiding • eerst een schakelprogramma volgen (na een professionele bacheloropleiding) • eerst een voorbereidingsprogramma volgen (na een academische bacheloropleiding)

academische bachelor professionele bachelor

à

rechtstreekse instroom

à

à

voorbereidingsprogramma

à

à

schakelprogramma

à

academische master

Dankzij de bachelor-masterstructuur heb je als student vaak keuzemogelijkheden bij het invullen van je studieprogramma. In elke faculteit adviseren studietrajectbegeleiders je over de samenstelling van je programma en over de aangeboden keuzemogelijkheden. Leerkrediet Het is belangrijk dat je voldoende studievoortgang boekt in je studietraject: als je studiepunten opneemt is het de bedoeling dat je ze opnieuw verwerft door te slagen voor je examens. Om je studievoortgang te bewaken, is het leerkrediet in het leven geroepen. Alle info over het leerkrediet vind je op www.ua.ac.be/studiepunten. Als je geen studievoortgang boekt en op een negatief leerkrediet strandt, is het te laat. Daarom heeft de Universiteit Antwerpen een systeem van studievoortgangsbewaking en -begeleiding opgezet: de faculteit zal je studieprestaties volgen en kan je bindende voorwaarden opleggen wanneer je niet de helft van de studiepunten van je studieprogramma hebt behaald.

Studiebegeleiding Studieadvies en studentenbegeleiding De Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding is er om je te helpen vanaf het moment dat je je voor het eerst inschrijft tot aan het moment waarop je je diploma in handen krijgt.

| 20

•

Informatie en advies over studeren in het hoger onderwijs Stel ons al je vragen over opleidingen binnen en buiten de Universiteit Antwerpen, het onderwijs- en examenreglement, het leerkrediet…

•

Begeleiding bij het maken van je studiekeuze en bij twijfel over je studierichting Weten wat je wilt, is soms makkelijker gezegd dan gedaan. Samen met een studentenbegeleider kan je aan de hand van gesprekken meer zicht krijgen op je persoonlijkheid, capaciteiten, interesses en de opleidingen die daarbij passen, al dan niet in het kader van heroriëntering. Oefeningen uit het werkboek ‘Kijk op kiezen: stappenplan voor studie- en beroepskeuze’ kunnen jou hierbij helpen.

•

Erkenning van eerder verworven competenties (EVC) Contacteer de EVC-coördinator voor informatie, een adviesgesprek en het opstarten van de procedure. Meer info vind je op www.ua.ac.be/evc.

•

Begeleiding omtrent studievaardigheden, studieplanning en uitstelgedrag Een studentenbegeleider kan je begeleiden in het aanscherpen van je studievaardigheden. Hoe verwerk je grote hoeveelheden leerstof? Hoe maak je een schema? Hoe maak je goede nota’s? We helpen je ook realistische planningen te maken en doen oefeningen om uitstelgedrag tegen te gaan.

•

Psychologische begeleiding en psychotherapie Ook wanneer je kampt met persoonlijke problemen die je studies belemmeren (faalangst, rouwverwerking, relatieproblemen, …) kan je terecht bij een studentenbegeleider die samen met jou nagaat welke hulp je het best kan gebruiken.

•

Begeleiding van studenten met een functiebeperking Heb je een functiebeperking zoals een fysieke handicap, chronische ziekte, leer­ probleem, concentratieprobleem, stoornis binnen het autismespectrum of psychisch probleem? Ook dan kan je bij ons terecht voor begeleiding. Als je beschikt over een geldig attest kan je ook bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens. Dien je aanvraag tijdig in via www.ua.ac.be/functiebeperking.

•

Begeleiding van studenten met een topsport- of kunstbeoefening Beoefen je sport of kunst op een hoog niveau, dan kan je eveneens bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens. De Sportcommissie beoordeelt aanvragen van topsporters, de Commissie Cultuur die van kunstbeoefenaars. Meer info vind je op www.ua.ac.be/sportenkunst.

•

Afstudeerbegeleiding Tot slot kan je bij ons terecht voor hulp in je zoektocht naar jobs die passen bij je persoonlijkheid, capaciteiten en interesses en voor informatie over verdere studies.

21 |

Informatie en afspraken verlopen verder steeds via het Studenteninformatiepunt (STIP): • info: T +32 3 265 48 72 of stip.ua.ac.be • afspraken: enkel telefonisch: T +32 3 265 48 72 Neem ook een kijkje op www.ua.ac.be/studentenbegeleiding. Studietrajectbegeleiding Voor specifieke vragen over je individuele studieprogramma en vrijstellingen kan je terecht bij de studietrajectbegeleider van je faculteit. Contactgegevens vind je op www.ua.ac.be/contactpersonenslb. Taalbegeleiding: academisch Nederlands Bij het ‘Monitoraat op maat’ kan je terecht voor gratis taalondersteuning academisch Nederlands. Tijdens individuele sessies helpen taaldocenten je met je taalvragen. Voor ondersteuning bij o.a. het schrijven van een academische paper of het lezen van wetenschappelijke teksten, organiseren ze contactmomenten in kleine groep. De ondersteuning sluit aan bij je eigen werkstukken en studiemateriaal. Meer informatie vind je op www.ua.ac.be/monitoraatopmaat.

Studeren in het buitenland De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan Europese uitwisselingsprogramma’s zoals Erasmus. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten één semester aan een buitenlandse universiteit. In het kader van het Erasmusprogramma heeft de Universiteit Antwerpen samenwerkingsakkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en Centraal-Europa. Maar we kijken verder dan Europa: op bilaterale basis (buiten het kader van Erasmus) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma’s uitgewerkt. In het kader van internationale ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je studie aan de Universiteit Antwerpen. Heb je interesse in een buitenlandse studie-ervaring? Meer info vind je op de website van de Dienst Internationale Samenwerking: www.ua.ac.be/dis.

| 22

Infomomenten Nog vragen? Kom ze ons persoonlijk stellen. Een overzicht van alle infodagen en masterbeurzen in 2013 vind je op www.ua.ac.be/infomomenten. Open campusdagen Op 23 maart en 27 april ben je welkom op onze open campusdagen. Dé gelegenheid om alle informatie uit de eerste hand te krijgen. Babbel met proffen, studenten en studenten­ begeleiders. Bezoek bib, aula en labo. Kortom: snuif de sfeer aan de Universiteit Antwerpen op. www.ua.ac.be/opencampusdagen Infomarkt Twijfel je in september nog over je studiekeuze? Of wil je graag bevestiging van je keuze? Kom dan naar de infomarkt op 4 september: alle infostanden van alle opleidingen op één plaats. Laatste kans om vragen te stellen, cursussen te doorbladeren en brochures mee naar huis te nemen. www.ua.ac.be/infomarkt

Nuttige websites Opleidingsaanbod Op www.ua.ac.be/studiekiezer vind je uitgebreide informatie over alle opleidingen die de Universiteit Antwerpen aanbiedt. Inschrijven Een (master)opleiding gekozen? Alle praktische informatie over inschrijven vind je op www.ua.ac.be/inschrijven. Blackboard Na je inschrijving krijg je toegang tot de digitale leeromgeving Blackboard. Je vindt er niet alleen aanvullingen op je cursussen, maar ook je webmail, de academische kalender, informatie over financiering van je studies, huisvesting, studentenjobs ... Inloggen kan via https://blackboard.ua.ac.be. Campussen Op www.ua.ac.be/route vind je campusplannetjes en de wegbeschrijvingen naar onze campussen.

23 |

Nuttige contactgegevens Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen Filmstudies en Visuele Cultuur Stadscampus Sint-Jacobstraat 2 2000 Antwerpen  Indien je meer informatie wenst, contacteer dan de Onderwijscommissie PSW via de online helpdesk: http://pswhelp.be Voorzitter Opleidingscommissie FS&VC Prof. dr. Luc Pauwels [email protected] www.ua.ac.be/psw en www.ua.ac.be/filmstudies Studenteninformatiepunt (STIP) Stadscampus Gebouw E (Agora), 1ste verdieping Grote Kauwenberg 2 2000 Antwerpen T +32 3 265 48 72 [email protected]

| 24