G ezo n dhe id in F rie s la nd
2. Veiligheidsgevoelens 2.1 Veiligheid thuis of in de woonomgeving Driekwart van de jongeren van 13 tot en met 18 jaar voelt zich thuis of in de woonomgeving nooit bang of angstig. Van de jongens voelt 17% zich thuis of in de woonomgeving wel eens bang of angstig. Bij meisjes is dit hoger, namelijk 34%. Van de jongeren op het vmbo voelt 27% zich thuis of in de woonomgeving wel eens bang of angstig. Op de havo en het vwo is dit respectievelijk 23% en 22%. In figuur 1 is af te lezen om welke redenen jongeren zich thuis of in de woonomgeving bang of angstig voelen. De helft van de jongeren geeft aan dat een bedreiging uit de omgeving hiervan de oorzaak is. Ruim 30% geeft aan dat geweld op tv en geweld thuis de reden is om wel eens bang of angstig te zijn. Nog eens 30% van de jongeren geeft een andere reden aan.
geweld thuis
geweld op tv
bedreiging uit omgeving
andere reden
0
10
20
30
40
50
60
%
Figuur 1. Redenen van jongeren om zich thuis of in de woonomgeving bang of angstig te voelen (GGD Fryslân GO Jeugd 2004). Rapportcijfer voor veiligheid thuis of in de woonomgeving Het gemiddelde rapportcijfer dat jongeren geven op de vraag hoe veilig zij zich thuis of in de woonomgeving voelen, is 8,7. Jongeren die thuis of in de woonomgeving nooit bang of angstig zijn, geven een hoger rapportcijfer op de vraag naar veiligheid dan jongeren die thuis of in de woonomgeving soms tot vaak bang of angstig zijn. In tabel 1 is het rapportcijfer voor veiligheid thuis of in de woonomgeving uitgesplitst naar verschillende kenmerken van jongeren. Uit tabel 2 blijkt: •
Dat jongeren van allochtone afkomst (gemeten aan de hand van de gesproken taal) een lager rapportcijfer geven voor veiligheid thuis of in de woonomgeving dan jongeren van autochtone afkomst.
•
Dat jongeren waarvan de ouder(s) geen regelmatig inkomen hebben, een lager rapportcijfer geven voor veiligheid thuis of in de woonomgeving dan jongeren waarvan de ouder(s) wel een regelmatig inkomen hebben.
GGD Fryslân Juli 2006
1
Jeugd Sociale omgeving
G ezo n dhe id in F rie s la nd
Voor de overige kenmerken genoemd in tabel 1 zijn vrijwel geen verschillen te zien. Tabel 1. Gemiddeld rapportcijfer dat jongeren geven voor veiligheid thuis of in de woonomgeving uitgesplitst naar verschillende kenmerken van jongeren (GGD Fryslân GO Jeugd 2004).
Bang of angstig thuis of in de woonomgeving Leeftijd
Opleidingsniveau
Geslacht
Etniciteit / Taal
Gezinssamenstelling
Arbeidssituatie ouder(s)
Woongemeente1
Nooit
Gemiddeld rapportcijfer veiligheid thuis / woonomgeving 8.9
Soms tot vaak
8
13 tot en met 15 jaar
8.7
16 tot en met 18 jaar
8.6
Vmbo
8.7
Havo
8.7
Vwo
8.7
Jongen
8.8
Meisje
8.5
Autochtoon (taal: Nederlands / Fries) Allochtoon (taal: niet-westers) Beide biologische ouders
8.7
8.7
Eenoudergezin
8.5
Geen regelmatig inkomen uit werk of pensioen Minimaal 1 ouder regelmatig inkomen uit werk of pensioen Stadsgemeente
8.3
Plattelandsgemeente
8.7
7.8
8.7
8.6
Veiligheid thuis of in de woonomgeving: andere bronnen Een andere bron die veiligheid in de woonomgeving beschrijft, is de tweejaarlijkse Politiemonitor. Inwoners van Friesland geven antwoorden op vragen die onder andere betrekking hebben op onveiligheidsgevoelens in de woonbuurt. In 2003 voelt 1 op de 5 inwoners van Friesland zich wel eens onveilig in de woonbuurt. Dit komt redelijk overeen met het percentage Friese jongeren dat zich thuis of in de woonomgeving wel eens bang of angstig voelt. De situatie waarin inwoners van Friesland zich onveilig voelen, heeft in de meeste gevallen te maken met plekken waar jongeren rondhangen.
1
Woongemeente is onderverdeeld in stad en platteland. Met stadsgemeente wordt hier bedoeld de gemeenten Leeuwarden, Sneek, Smallingerland, Heerenveen. Met plattelandsgemeente worden de overige Friese gemeenten bedoeld.
GGD Fryslân Juli 2006
2
Jeugd Sociale omgeving
G ezo n dhe id in F rie s la nd
2.2 Veiligheid op school2 65% van de jongeren van 13 tot en met 18 jaar voelt zich op school nooit bang of angstig. Van de jongens voelt 28% zich op school wel eens bang of angstig. Bij meisjes is dit hoger, namelijk 42%. Op het vmbo voelt 41% van de jongeren zich op school wel eens bang of angstig. Op de havo en het vwo is dit respectievelijk 31% en 27%. In figuur 2 is af te lezen om welke redenen jongeren zich op school bang of angstig voelen. Bijna 60% van de jongeren geeft aan dat genegeerd worden of juist onder druk worden gezet door anderen hiervan de oorzaak is. 47% geeft aan dat gepest of bedreigd worden door andere leerlingen de reden is om op school wel eens bang of angstig te zijn. 32% noemt geweld in of om school en 29% noemt mes- of wapenbezit van andere leerlingen. Bijna 10% van de jongeren geeft een andere reden aan. genegeerd of onder druk gezet door anderen mes- of wapenbezit leerlingen pesten / bedreiging andere leerling geweld
andere reden
0
10
20
30
%
40
50
60
70
Figuur 2. Redenen van jongeren om zich op school bang of angstig te voelen. (GGD Fryslân GO Jeugd 2004) Op de vraag ‘Voel je je veilig op school?’ geeft 3% van de jongeren aan zich niet veilig te voelen op school. Rapportcijfer voor veiligheid op school Het gemiddelde rapportcijfer dat jongeren geven op de vraag hoe veilig zij zich op school voelen, is 8,1. Jongeren die zich op school niet veilig voelen, geven hiervoor gemiddeld een 6.0 als rapportcijfer (zie tabel 2). In tabel 2 is het rapportcijfer voor veiligheid op school uitgesplitst naar verschillende kenmerken van jongeren. Uit tabel 2 blijkt: •
2
Dat jongeren van allochtone afkomst (gemeten aan de hand van de gesproken taal) een lager rapportcijfer geven voor veiligheid op school dan jongeren van autochtone afkomst.
Indien er wordt gesproken over ‘school’ dan betreft dit het regulier voortgezet onderwijs.
GGD Fryslân Juli 2006
3
Jeugd Sociale omgeving
G ezo n dhe id in F rie s la nd
Voor de overige kenmerken genoemd in tabel 2 zijn vrijwel geen verschillen te zien.
GGD Fryslân Juli 2006
4
Jeugd Sociale omgeving
G ezo n dhe id in F rie s la nd
Tabel 2. Gemiddeld rapportcijfer dat jongeren geven voor veiligheid op school uitgesplitst naar verschillende kenmerken van jongeren.
Veilig voelen op school
Leeftijd
Opleidingsniveau
Geslacht
Etniciteit / Taal
Ja (97%)
Gemiddeld rapportcijfer veiligheid op school 8.2
Nee (3%)
6.0
13 tot en met 15 jaar
8
16 tot en met 18 jaar
8.2
Vmbo
8
Havo
8.2
Vwo
8.4
Jongen
8.2
Meisje
8.0
Autochtoon (taal: Nederlands / Fries) Allochtoon (taal: niet-westers)
8.1 7.4
Veiligheid in de Friese gemeenten In tabel 3 staat een overzicht van het gemiddeld rapportcijfer dat jongeren geven voor veiligheid thuis of in de woonomgeving. De indeling in gemeenten is gedaan op basis van de woonplaats van jongeren die hebben meegedaan aan het onderzoek. Cijfers zijn gebaseerd op een steekproef van de Friese jeugd van 13 tot 18 jaar uitgevoerd in 2004 (het onderzoek ‘GO Jeugd’ van GGD Fryslân). Een waargenomen verschil zoals dat in tabel 3 is af te lezen, betekent niet automatisch een werkelijk verschil. Er is naar alle waarschijnlijkheid sprake van een verschil, als het verschil op statistische gronden wordt ‘hard’ gemaakt. Er wordt dan gesproken van een significant verschil. De waargenomen verschillen, die statistisch niet aangetoond zijn, berusten naar alle waarschijnlijkheid op toeval.
Een aantal gemeenten is geclusterd, omdat uitspraken op gemeenteniveau onbetrouwbaar zijn en daarom niet de juiste informatie weergeven3.
35
De Friese Waddeneilanden vormen samen een kleine groep jongeren. De omvang van de groep is te klein om op dit niveau een betrouwbare uitspraak te doen. Voor de Friese Waddeneilanden wordt in tabel 1 daarom uitgeweken naar de Friese cijfers.
GGD Fryslân Juli 2006
5
Jeugd Sociale omgeving
G ezo n dhe id in F rie s la nd
Tabel 3. Rapportcijfers voor veiligheid thuis of in de woonomgeving van jongeren per Friese gemeente (GGD Fryslân GO Jeugd 2004). Gemiddeld rapportcijfer veiligheid thuis of in de woonomgeving
Achtkarspelen
8,6
Friese Waddeneilanden
Zie totaal
het Bildt
8,6
Boarnsterhim
8,7
Bolsward en Sneek
8,8
Dantumadeel
8,5
Dongeradeel
8,7
Ferwerderadiel
8,9
Franekeradeel
8,7
Gaasterlân-Sleat, Nijefurd, Wymbritseradiel
8,9
Harlingen
8,7
Heerenveen
8,7
Kollumerland c.a.
8,6
Leeuwarden
8,4
Leeuwarderadeel, Littenseradiel, Menaldumadeel
8,7
Littenseradiel: zie Leeuwarderadeel, Littenseradiel, Menaldumadeel Menaldumadeel: zie Leeuwarderadeel, Littenseradiel, Menaldumadeel Nijefurd: zie Gaasterlân-Sleat, Nijefurd, Wymbritseradiel Lemsterlân Ooststellingwerf
8,6 8,7
Opsterland
8,8
Skarsterlân
8,7
Smallingerland
8,6
Sneek: zie Bolsward / Sneek Tytsjerksteradiel
8,6
Weststellingwerf
8,7
Wymbritseradiel: zie Gaasterlân-Sleat, Nijefurd, Wymbritseradiel Wûnseradiel
Totaal
8,8
8,7
GGD Fryslân Juli 2006
6
Jeugd Sociale omgeving
G ezo n dhe id in F rie s la nd
Conclusies Veiligheidsgevoelens •
Veiligheid thuis of in de woonomgeving Driekwart van de schoolgaande jongeren van 13 tot en met 18 jaar voelt zich thuis of in de woonomgeving nooit bang of angstig. Meer meisjes dan jongens zijn wel eens bang of angstig thuis of in de woonomgeving.
•
Jongeren in Friesland waarderen de veiligheid thuis of van de woonomgeving met een gemiddeld rapportcijfer van 8.7.
•
Autochtone jongeren waarderen de veiligheid thuis of van de woonomgeving met een hoger rapportcijfer dan allochtone jongeren.
•
Jongeren waarvan minimaal één ouder een regelmatig inkomen heeft, waarderen de veiligheid thuis of van de woonomgeving met een iets hoger rapportcijfer dan jongeren waarvan de ouder(s) geen regelmatig inkomen heeft.
•
Situaties waarin de volwassen bevolking zich onveilig voelt, hebben in veel gevallen te maken met plekken waar jongeren rondhangen (Politiemonitor 2003). Veiligheid op school (regulier voortgezet onderwijs)
•
65% van de jongeren voelt zich op school nooit bang of angstig. Meer meisjes dan jongens voelt zich wel eens bang of angstig op school.
•
3% van de jongeren voelt zich niet veilig op school.
•
Jongeren in Friesland waarderen de veiligheid op school met een gemiddeld rapportcijfer van 8.1.
•
Autochtone jongeren waarderen de veiligheid op school met een hoger rapportcijfer dan allochtone jongeren.
Algemeen • Jongeren waarderen de veiligheid op school met een gemiddeld lager
Geraadpleegde bronnen
• •
GO Jeugd! 2004; Onderzoek naar de gezondheidssituatie van de Friese jeugd van 13-18 jaar; GGD Fryslân; 2004 (databestand) Jongste WM de; Mercx MPPM; et al. Politiemonitor 2003 Uitkomsten voor de regio Friesland; Den Haag / Hilversum; 2003 (i.o.v Ministerie van Justitie, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties)
GGD Fryslân Juli 2006
7
Jeugd Sociale omgeving
