Redenen om te investeren in goud Wat zijn de redenen dat mensen investeren in goud; de prestige; de schoonheid of de zekerheid. Het staat iedereen vrij te kiezen voor goud om zijn eigen redenen, maar zekerheid is in de ogen van AmsterdamGold een goede reden om te investeren in goud. Voor diegene die nog niet zeker zijn van hun redenen om te investeren in goud hebben we een artikel van de Amerikaanse investeerders Nick Reece en Axel Merk naar het Nederlands vertaald. Bedenk hierbij dat dit stuk vanuit Amerikaans perspectief is geschreven, de visie op de staat van de wereldeconomie wordt er niet slechter van.
Waarom ik goud heb Ik ben een optimist. Geen samenzweerder. Ik denk gewoon dat de weg naar de hel is geplaveid met goede bedoelingen. Daarom heb ik goud. Laat me het uitleggen. Te veel schuld in de wereld? Het beknopte antwoord op de vraag waarom ik van goud hou is omdat ik geloof dat er te veel schuld in de wereld bestaat. In het algemeen, kan een overheid met te veel schuld: Proberen om over de schuld heen te groeien: als de economie groeit, wordt de schuldtot-BBP ratio kleiner, waardoor de schuld mogelijk meer draagbaar wordt. De schuld afbetalen door de belasting te verhogen of de uitgaven te verlagen om de schuld-tot-BBP ratio van een land te verlagen. Herstructureren, d.w.z. in gebreke blijven op de schuld. ‘Geld drukken’ – of, om precies te zijn, de moderne elektronische versie daarvan, zoals dit kan worden verkregen door het aankopen van middelen door een centrale bank. De Eurozone heeft geëxperimenteerd met bezuinigingen in een poging om hun schuld-totBBP ratio binnen de perken te houden of te verlagen. De V.S., het Verenigd Koninkrijk en Japan, aan de andere kant, hebben een bereidheid getoond om hun toevlucht te nemen tot de drukpersen om hun schulden aan te pakken. Herstellende euro Naar ons idee heeft de Eurozone aangetoond dat beleidsmakers alleen harde keuzes kunnen maken wanneer de druk van de markt hen hiertoe dwingt, met name de druk van de obligatiemarkt. Velen weten niet dat de Europese Centrale Bank (ECB) banken ongewilde liquiditeit heeft teruggegeven, gezien de balans van de laatste tijd. Een andere belangrijke reden waarom de crisis in de Eurozone uitbrak, was het feit dat de ECB niet genoeg geld ‘drukte’ zoals andere centrale banken dat deden. In deze context kunnen een aantal banken en regeringen hun schuld herstructureren. Het feit dat enkele besluitvormingsprocessen kunnen worden onderbroken is naar mijn mening niet voldoende reden om naar goud te vluchten. Onthoud dat besluitvormingsprocessen in andere delen van de wereld in meer of mindere mate ook als disfunctioneel worden beschouwd.
De huidige rekening van de Eurozone is relatief in balans; geld werd uit de zwakkere eurolanden gehaald – de ‘periferie’ – maar de veilige havens bleken de sterkere ‘kernlanden’ te zijn. De euro als zodanig is erg veerkrachtig, ondanks het feit dat de periferie het moeilijk heeft. Toch vloeit er sinds augustus veel geld terug vanuit de kernlanden naar de periferie. Dollar kwetsbaar De Eurozone kan ons veel vertellen over hoe dingen kunnen uitpakken in de VS, Japan en het Verenigd Koninkrijk. De VS genieten de reputatie een ‘veilige haven’ te zijn. In 2008 leken de US Treasuries de enige activaklasse te zijn die het goed deed. Echter, tijdens de recente marktaanval waren het juist deze Treasuries die onder druk kwamen te staan. Het doet de vraag rijzen of de Amerikaanse dollar de laatste dominosteen is die nog overeind staat. De reden waarom we ons zorgen maken is dat de duurzaamheid van het Amerikaanse budget volgens ons wordt bedreigd. Maar u moet me niet op m’n woord geloven. Laatst zei de 67jarige Erkine Bowles (van de Simpson-Bowles commissie) onder andere:
We doen dit (het land doorreizen om ondersteuning te krijgen voor fiscale hervorming) niet voor onze kleinkinderen, zelfs niet voor onze kinderen, maar voor onszelf.
Als we politici niet bij elkaar krijgen om samen te werken, dan staan we voor de meest voorspelbare economische crisis ooit. De meest voorspelbare, maar ook vermijdbare crisis.
Voorspelbaar, omdat stijgende rentelasten en toeslagrechten (met name sociale zekerheid en Medicare verplichtingen) alle discretionaire uitgaven verdringen. De crisis is vermijdbaar, aangezien kleine aanpassingen aan toeslagrechten de programma’s duurzamer kunnen maken. Hoewel ik de inspanningen van Mr. Bowles zeer respecteer, zal een politieke patstelling voorkomen dat hervormingen werkelijkheid worden. Tot overmaat van ramp zijn belastinginkomsten de laatste tijd hoger dan verwacht, waardoor de noodzaak mogelijk wordt verminderd. Dit gezegd hebbende ben ik, zoals ik in de introductie al zei, een optimist. Er is een weg vooruit. Deze weg vooruit vereist echter wel de druk van de obligatiemarkt, naar mijn mening het enige effectieve middel om beleidsmakers zover te krijgen de noodzakelijke harde beslissingen te nemen. Maar als dat zo is, wat zijn dan de implicaties van het uitoefenen van deze druk wordt uitgevoerd? Anders dan de Eurozone hebben de VS een behoorlijk tekort op de lopende rekening: we zijn afhankelijk van buitenlanders die ons tekort financieren. Als obligaties uit de gratie vallen, dat wil zeggen, als de obligatiemarkt beleidsbepalers de juiste ‘drijfveer’ moet geven om te handelen, dan zijn de gevolgen voor de Amerikaanse dollar misschien veel ernstiger dan het ooit voor de euro is geweest. En de explosieve groei van schaliegaswinning dan? Bereiken we geen onafhankelijkheid wat betreft energie, waardoor we onze huidige balans kunnen repareren? Ik ben het ermee eens dat de energiewinning een positieve kracht is, maar mijn schatting is dat zelfs als we energie onafhankelijkheid bereiken (trouwens, onze noorderburen weten allang dat energie
onafhankelijkheid geen lage benzineprijzen betekent), het niet ons tekort volledig zal uitwissen. In onze analyse geldt dit niet voor rentelasten en toeslagrechten. Onthoud echter dat wiskunde slechts een factor is: het is de perceptie die er echt toe doet. Spanje had bijvoorbeeld een behoorlijk voorzichtig schuldbeheer, maar raakte uit de gratie bij investeerders toen de publieke druk toenam dat beleidsbepalers pijnlijke, maar noodzakelijke structurele hervormingen door zouden voeren (structurele hervorming heeft trouwens de neiging te leiden naar politieke mijnenvelden, zoals het opengooien van de arbeidsmarkten en het intrekken van wetten die oudere werknemers beschermen en die dus jongeren discrimineren).
Maar wacht eens. Hebben wij niet de Fed die kan garanderen dat we altijd onze rekeningen kunnen betalen? Zoals de centrale bankiers ons hebben gezegd: “We hebben altijd de drukpers nog!” Ja en nee. Het verleden heeft aangetoond dat er grenzen zijn aan de kracht van de drukpers. Goud heeft bewezen de welvaart beter te behouden dan de valuta’s van centrale banken die terugvallen op hun drukpersen. Dus hoewel we enige tijd in staat zullen zijn onze rekeningen te betalen, ook al zijn er geen hervormingen, dan bestaat er toch het risico dat de Fed ‘de schulden blijft voeden’. Wanneer een centrale bank het tekort van een regering financiert, dan is de valuta vaak het ventiel. Gezien hetgeen er met de dollar kan gebeuren, heb ik goud in mijn bezit. Japan disfunctioneel Volgens onze analyse heeft Japan, dat een schuld-tot-BBP ratio van ruim 200% heeft, een probleem. Het grootste probleem is misschien wel zelfvoldoening: Japans populistische premier Abe wil fiscaal beleid uit de tijd van de Grote Depressie doorvoeren, naast agressief monetair beleid om Japan uit de deflatie te helpen. Wat beleidsbepalers in Japan lijken te onderschatten is dat hun overschot verdwenen is. In het verleden was het zo dat hoe meer disfunctioneel de regering was (7 premiers in 7 jaar vinden wij disfunctioneel), hoe minder geld de regering kon uitgeven, hoe minder druk het kon uitoefenen op de Bank van Japan. Zolang het land een overschot had op de lopende rekening, hadden marktkrachten door inactiviteit de vrije loop, werden consumenten aangemoedigd meer te sparen, en werd deflatie gestimuleerd, net als een sterkere yen. Aangezien Japans lopende rekening is weggevreten, is de dynamiek veranderd. Het voornaamste is dat de yen niet meer de veilige haven van vroeger is. Hoewel de yen in 2008 de best presterende valuta was, ruim voor de Amerikaanse dollar, blijken marktdeelnemers steeds minder gretig om naar de yen te vluchten als er een nieuwe crisis is uitgebroken. In tegenstelling tot de VS heeft Japan geen politieke patstelling. Sterker nog, Japans regering beveelt een tweederde meederheid in het lagerhuis en lijkt ook de controle te krijgen over het hogerhuis. Japanse beleidsbepalers lijken ervan overtuigd te zijn dat ze deflatie kunnen bestrijden. Wij denken dat ook. Maar wij denken dat ze heel wat meer krijgen dan ze willen, aangezien ik niet zie hoe de yen de fallout kan overleven. We zien de volatiliteit in Japans 10-
jarige lening (JGB’s) als een duidelijke waarschuwing van wat er komen gaat. Japans JGB markt is groot, maar niet zo liquide als de US Treasury markt. Voor nu heeft de Bank van Japan gezegd dat ze geen plafond zullen instellen op JGB opbrengsten (hoewel opbrengsten zijn gestegen en vluchtig zijn, blijven ze op of onder niveaus van ongeveer een jaar geleden). Maar we denken dat er een goede kans bestaat dat deze opbrengsten op een gegeven moment boven de comfort zone van de Bank van Japan uitkomen. Hoewel het kortsluiten van de yen een populaire, zoniet drukke handel is, geeft de lange termijn volgens ons aan dat de yen uiteindelijk als een ventiel zal dienen. We weten niet of de yen in dit proces vernietigd zal worden. Maar volgens ons is er een risico dat negatieve bijwerkingen de kop opsteken. Het slechte nieuws is dan dat Japan geen Cyprus is, maar een veel grotere economie. Gezien hetgeen er in Japan kan gebeuren, heb ik goud in mijn bezit.
De achilleshiel van het Verenigd Koninkrijk Het Verenigd Koninkrijk staat voor een aantal andere uitdagingen. Om te beginnen heeft het land al enige tijd te lijden onder stagflatie. Ten tweede staat Mark Carney’s ambtsperiode als hoofd van de Bank of England (BoE) op het punt te beginnen. Het voormalig hoofd van de Bank of Canada heeft aangegeven dat hij nominale BBP targeting wil uitvoeren, of de inflatiedoelstelling van de BoE zal verhogen. Recente marktberoering zorgt er mogelijk voor dat hij radicale beslissingen moet uitstellen (de eerste BoE vergadering als hoofd zal zijn op 4 juli, als de Amerikaanse markten vanwege Onafhankelijkheidsdag gesloten zijn). Maar omdat Engelands problemen niet zullen verdwijnen, moeten we hen in de gaten blijven houden. 2008 toonde ook een kwetsbaarheid van het Verenigd Koninkrijk aan: omdat Britse banken veelal internationaal zijn georiënteerd, hebben zij mogelijk een valutamismatch tussen hun activa en passiva, wat hen kwetsbaarder maakt in een economische crisis. Stel u bijvoorbeeld voor dat een bank wordt gefinancierd via nationale stortingen, maar leningen verstrekt aan het buitenland. Door een kelderende valuta kan een bank failliet gaan. Dit is geen kortetermijnprobleem, maar zoals 2008 heeft aangetoond mogen risico’s niet genegeerd worden. Gezien hetgeen er in het Verenigd Koninkrijk kan gebeuren, heb ik goud in mijn bezit.
Wat kan tot een heropleving van goud leiden? Deze argumenten zijn voor mij misschien overtuigend, maar de meeste mensen willen intussen geen geld verliezen. Wat is het juiste moment om goud te kopen, als men uitgaat van de scenario’s die hierboven genoemd zijn? Voor mij gaat het er niet eens om of ik gelijk zal
hebben. Het gaat om het risico om gelijk te hebben. Aangezien ik geloof dat enkele van deze scenario’s zich zullen ontvouwen, heb ik goud in mijn bezit. Markttiming is erg moeilijk, vooral als het betrekking heeft op de toekomst. Dit cliché dient echter serieus te worden genomen. De kredietbel ontplofte eind 2007 niet alleen vanwege het opblazen van een financiële institutie, maar simpelweg omdat er risico’s in de markt terugkeerden. Wat betreft lage volatiliteit zorgen consumenten en banken voor een hefboomwerking. Consumenten doordat ze hun huis gebruiken als spaarvarken, banken doordat ze steeds nieuwe manieren vinden om zichzelf te herstellen. Het was de rationele reactie op een wereld met laag risico. Aangezien risico weer terugkwam in de hoofden van investeerders, was het verstandig niet te speculeren met krediet. Het probleem was dat wanneer ‘iedereen’ tegelijkertijd deelneemt aan dit proces van deleveraging, dan duiken de prijzen behoorlijk snel, en degenen die geen liquide onderpand hebben krijgen mogelijk eerst een liquiditeitsprobleem, en daarna een solvabiliteitsprobleem. Kortom, wij geloven dat de beste bubbel indicator een activaklasse is die volatiliteit tentoonstelt beneden de historische norm. Inschikkelijkheid trekt de verkeerde investeerders aan. Denk aan tech-aandelen in de jaren ’90, huisvesting de afgelopen 10 jaar, of Treasuries. De Treasury markt is historisch gezien een behoorlijke vluchtige plek. China hoeft zijn Treasuries niet te verkopen om de obligatiemarkt wakker te schudden. Veel geld in de Treasury markt is niet gewend aan de soort volatiliteit die volgens ons eerder de norm is dan de uitzondering. Maar wat kan de Treasury markt doen ontsporen? De recente volatiliteit is vooral te danken aan de ‘taper talk’, de aankondiging van de Fed om uiteindelijk Treasury aankopen te faseren. Wat we nu zien gebeuren is misschien wel het beste scenario. Wat ik daarmee bedoel is dat beleidsbepalers proberen het juiste te doen, om liquiditeit op te vegen, maar zich vervolgens moeten terugtrekken omdat de markt niet in staat is de hogere financieringskosten vol te houden. Deze omgeving werkt op de zenuwen van veel investeerders, maar heeft niet aangetoond gunstig te zijn voor de goudprijs. Als en wanneer het terugtrekken van het plan van vermindering komt, dan kan goud daarvan profiteren. Als hier niet goed mee wordt omgegaan, zal het vertrouwen in de Fed wel eens kunnen afbrokkelen. Een grotere bedreiging die wij zien is de economische groei zelf. Laat een deel van het beleid werken. Probeer dan de Treasuries maar eens te behouden. Inflatie kan ook schade berokkenen aan de Treasury markten. We denken echter dat de markt als geheel gevoeliger is voor economische groei dan voor inflatie. En inderdaad, inflatie metriek die we in de gaten houden is zo erg aan het dalen dat we verbaasd zijn dat de Fed het heeft over ‘tapering’ (of geleidelijke vermindering) in plaats van het uitbreiden van kwantitatieve versoepeling. De huidige discussie aangaande ‘tapering’ kan een nieuw stadium bereiken als we eenmaal weten wie Fed voorzitter Bernanke, wiens termijn in januari eindigt, zal opvolgen. Als vicevoorzitter Janet Yellen hem opvolgt, wat de verwachting is, dan zou de Fed geleid worden door iemand die een reputatie heeft waar Bernanke als een spaarzame bankier bij afsteekt.
Hoe lang moet ik mijn goud houden? Er is altijd een kans dat ik van gedachten verander met betrekking tot een investering, dus wees ervan doordrongen dat ik dit baseer op wat ik op het moment van schrijven weet. Dat gezegd hebbende, kunnen sommige scenario’s die ik hierboven genoemd heb op korte termijn waarheid worden; andere mogelijk pas veel later. Zoals ik aangaf is voor mij het risico dat ik gelijk heb belangrijker dan daadwerkelijk gelijk hebben. Maar laat me met het oog op de toekomst nog iets zeggen: salarissen in de ontwikkelde landen stagneren al meer dan een decennium lang, wat tot ontevredenheid leidt. Ongelukkige burgers stemmen op de meer populistische leiders: in de VS hebben politici die hun politieke boodschap in een tweet kunnen overbrengen mogelijk meer kans om verkozen te worden. Hoewel dit wellicht komisch klinkt, verklaart het de opkomst van de Tea Party aan de rechterkant, en de Occupy Wall Street beweging aan de linkerkant. Mijn zorg is dat hervorming lange tijd moeilijk te bereiken zal zijn, aangezien we steeds meer polariserende leiders kiezen. In het Midden-Oosten hebben hoge voedsel- en energieprijzen tegenover stagnerende inkomsten geleid tot revoluties. Egyptenaren zijn geen revolutie gestart omdat ze van democratie houden, maar omdat ze zichzelf en hun families willen voeden. In Japan waait de regering ook met een populistische wind mee. Voor mij zijn dit allemaal verschillende gezichten van dezelfde uitdagingen. Alleen in Duitsland wint een kanselier aan populariteit door streng te zijn. En zelfs daar heeft Angela Merkel verkwistende beloften gedaan in de aanloop naar de verkiezingen. Het probleem is natuurlijk dat populisme de uitdagingen waar we voor staan niet oplossen. Na verloop van tijd kan politieke stabiliteit afbrokkelen. Als zodanig zien we een wereld die steeds instabieler wordt in fiscaal, monetair en politiek opzicht. Het is belangrijk om te vermelden dat wij denken dat investeerders niet op hun regering moeten vertrouwen om hun koopkracht te behouden. Een regering met schulden heeft zijn belangen niet afgestemd op die van investeerders. Een investeerder die geïnteresseerd is in een door goud gedekte valuta dient zijn eigen goudstandaard te creëren, indien hij dat wenst. Let echter op dat investeerders die hun dagelijkse lasten in Amerikaanse dollars hebben waarschijnlijk volatiliteit ervaren in de waarde hun spaargeld. Daarom dienen investeerders te overwegen de risicovrije component van hun beleggingsmodel te verwijderen, aangezien een veilig vermogen misschien niet meer bestaat.
