Fietsrally Brussel 14-18

Fiestsrally - Brussel 14-18

Fietsrally Brussel 14-18 Ongeveer 25 km

Georganiseerd door Pro Velo met de steun van Brussel Hoofdstedelijk Gewest

www.provelo.org

Pro Velo asbl/vzw - Londenstraat 15 rue de Londres - Bruxelles 1050 Brussel

1/13


Dag ! Via dit bijna 25 km-lange parcours kunt u een aantal aspecten van de Grote Oorlog ontdekken. Dit parcours ambieert geenszins exhaustief te zijn. We nodigen u overigens uit om onderweg goed op te letten, want u rijdt langs monumenten waar we hier geen allusie op maken, maar die ook een band hebben met de Grote Oorlog. Laat aanstaande zondag 20 september aan het eind van uw bezoek voor 17u30 uw vragenlijst nalezen bij Pro Velo, Londenstraat 15 – 1050 Brussel. De deelnemers met veel goede antwoorden krijgen een gratis deelname aangeboden aan gegidste fietstochten! We wensen u een mooie tocht!

Enkele instructies om veilig te fietsen, alleen of in groep •

Zelfs al is het de Autoloze Dag, het verkeersreglement blijft van toepassing wanneer u rondrijdt. U fietst onder uw eigen aansprakelijkheid.

•

In de stad mag u met twee personen naast elkaar fietsen, behalve wanneer u het verkeer hindert dat uit de tegengestelde richting komt.

•

Wanneer u stopt om een monument te bekijken, zorg ervoor dat u zich in veiligheid bevindt en dat u de doortocht van voetgangers of het verkeer van auto’s niet verhindert.

•

Pas op de tramrails, zorg ervoor om deze altijd haaks over te steken.

•

In eenrichtingsstraten, opengesteld voor fietsers (BEV=Beperkt Eenrichtingsverkeer), zorg ervoor dat u achter elkaar fietst wanneer u deze straten in de tegenovergestelde richting van de auto’s inrijdt.

www.provelo.org


2/13

Fiestsrally - Brussel 14-18 Op 4 augustus 1914 valt het Duitse leger België binnen, dat verraden is in haar neutraliteit. Op 20 augustus komen de Duitse troepen aan in Brussel. Al ontsnapt Brussel aan vernietingen, bloedvergieten van de burgers en gevechten dankzij de oproep tot kalmte van burgemeester Adolphe Max, het is de enige grote stad in Europa die gedurende de vier lange jaren van het conflict een bezetting te verduren krijgt. Gedurende 50 maanden, ver van het front, probeerden de Brusselaars te overleven en een onderdrukkend en vernederend regime weerstand te bieden. De lamgelegde economie dompelde hen onder in de hulpbehoevendheid; ze leefden volgens het Duitse uur – één à twee uur vroeger dan het Belgische uur volgens de seizoenen – en de veelvuldige bevelen van de bezetter gaven hun dagen regelmaat. Na de oorlog bood Brussel, als hoofdstad van het koninkrijk, de Onbekende Soldaat onderdak. Op die manier werd de herinnering aan de grote veldslagen en de grote nationale figuren bewaard. Brussel bracht eveneens eerbetoon aan de Geallieerden en de internationale humanitaire hulp die België had gekregen. Brussel behoudt overigens de lokale herinnering door vaderlandslievende figuren, eenvoudige soldaten, die nationaal minder gekend zijn, of door het dagelijks leed van de bezette burgers eer te betonen.

1. PRO VELO, LONDENSTRAAT 15 – 1050 ELSENE Pro Velo is in 1992 opgericht om de fiets als vervoer- en ontdekkingsmiddel te promoten. Meer dan twintig jaar later is de vereniging enorm gegroeid en aanwezig in Brussel en verschillende Waalse steden. De dienst Pro Velo TOUR, in Brussel, opgericht in 1994, heeft in 2012 zijn twintigste verjaardag gevierd! Hoeveel mensen hebben er in 20 jaar gegidste tochten gevolgd? □ ongeveer 15.000 personen □

ongeveer 50.000 personen

□

ongeveer 75.000 personen

2. VOORMALIGE KLINIEK VAN DOKTER DEPAGE, GEORGES BRUGMANNPLEIN 29 – 1050 ELSENE Dit grote gebouw, vandaag bewoond, werd in 1905 voor de chirurg Antoine Depage (1862 – 1925) gebouwd (arch. J.-B. Dewin). In november 1914, op vraag van Koning Albert, vervoegt dokter Depage het algemeen kwartier van het Belgische leger dat in De Panne gevestigd is, en richtte er het Oceaanziekenhuis op, waar 20.000 Belgische militairen verzorgd werden, van 1914 tot 1919.

www.provelo.org


3/13


In 1926 werd de kliniek, omgebouwd tot gezondheidscentrum van het Rode Kruis, vergroot, door toevoeging van het grote gebouw op de hoek van de Joseph Stallaertstraat. Aan de voet hiervan werd een monument opgericht dat eer betoont aan dokter Depage.

In 1919 werden de paviljoenen van het Oceaanziekenhuis opnieuw opgebouwd op het Brugmannplein. De kerk werd pas in 1932 gebouwd. Welke beeldhouwer is de auteur van de bronzen buste van dokter Depage op de hoek van het Brugmannplein en de Stallaertstraat ? □

Égide Rombaux

□

Pierre de Soete

□

Godefroid Devreese

3. GEDENKTEKEN VOOR EDITH CAVELL EN MARIE DEPAGE, OP DE HOEK VAN DE EDITH CAVELL- EN MARIE DEPAGESTRAAT – 1180 UKKEL Dit monument, werk van Paul Du Bois, brengt een hulde aan twee burgerslachtoffers van de Eerste Wereldoorlog, en meer nog, aan twee vrouwen. Het dateert van 1920. Edith Cavell (1865 – 1915), Engels verpleegster, was directrice van de verpleegsterschool (een eerste !), opgericht door dokter Depage. De financiën van de school, waarvan het Instituut Edith Cavell rechtstreeks erfgenaam is, werden beheerd door Marie Depage, echtgenote van de chirurg. In 1915 werd Edith Cavel aangehouden en vervolgens gefusilleerd door de Duitsers omdat ze de vlucht van geallieerde soldaten naar Nederland had georganiseerd. De geallieerde propaganda maakte gretig gebruik van de dood van Edith Cavell: haar terechtstelling werd op ansichtkaarten, affiches en zelfs op postzegels afgebeeld, en bracht de aanmonstering van honderden vrijwilligers in het Britse leger met zich mee. Marie Depage (1872 – 1915) stierf toen een Duitse onderzeeër het Engelse schip dat haar terugbracht naar Europa na een tournee conferenties in de Verenigde Staten, bestemd om fondsen te werven voor het Oceaanziekenhuis, torpedeerde. De dood van meer dan duizend passagiers aan boord van de Lusitania had een aanzienlijke invloed op de Amerikaanse publieke opinie.

www.provelo.org


4/13


Edith Cavell kwam in de Britse geschiedenis als een heldin bekend te staan door haar terechtstelling Welk eerbetoon werd haar niet gebracht? □

Een berg Rotsen in Canada werd naar haar vernoemd

□

Haar identiteit wordt vernoemd in een roman van Agatha Christie

□

Haar leven inspireerde een film in 1939, ‘Nurse Edith Cavell’

□

Een ster in de constellatie van de Maagd werd naar haar vernoemd

4. STANDBEELD VAN ERNEST SOLVAY, OP DE HOEK VAN DE FRANKLIN ROOSEVELT EN VICTORIALAAN – 1050 BRUSSEL Dit standbeeld, ingehuldigd in 1932, werk van Égide Rombaux, vereeuwigt de herinnering aan Ernest Solvay, oprichter en voorzitter van het Nationaal Comité van Hulp en Voeding. In 1914 was Brussel, afhankelijk van het aangrenzende platteland, van de één op de andere dag afgesneden van haar voornaamste bron van bevoorrading. Al snel liet de voedselschaarste zich pijnlijk voelen en werd een buitengewoon netwerk van privé-en gemeentewerkzaamheden in het leven geroepen om de dagelijkse problemen op te vangen. Er waren veel ondernemingen, maar ze waren bijzonder versnipperd. Om deze reden werd in 1914 het Nationaal Comité voor Hulp en Voeding (NCHV) opgericht, dat de actie van de bestaande werken centraliseerde en organiseerde en, door hun tussenkomst, de bevoorrading van de bevolking verzekerde.

Ernest Solvay (1838-1922), briljant kapitein van de industrie, stelde zijn kennins en fortuin ten dienst van de wetenschap. Onder de volgende vernieuwingen, welke zijn niet van hem ? □

Oprichter van het Instituut voor Sociologie van de ULB

□

Oprichter van de Handelsschool van de ULB

□

Oprichter van de Université Libre de Bruxelles (ULB)

□

Uitvinder van een industrieel fabricatieprocédé van natriumcarbonaat

□

Oprichter van de internationale instituten van natuurkunde en chemie

□

Uitvinder van de saxofoon

www.provelo.org


5/13


5. GEBOUW A VAN DE UNIVERSITÉ LIBRE DE BRUXELLES, FRANKLIN ROOSEVELT 501050 BRUSSEL Gedwongen om het stadscentrum begin jaren 20 te verlaten, installeert de Université libre van Brussel zich op de terreinen die de Stad Brussel haar heeft gegeven, langs de laan der Naties (de huidige Rooseveltlaan). Het gebouw A werd gebouwd tussen 1924 en 1928 om er de faculteiten van Filosofie en Letteren en Recht onder te brengen (arch. Alexis Dumont). Het gebouw werd opgetrokken dankzij de vrijgevigheid van een Amerikaanse stichting, de Commission for Relief in Belgium Educational Foundation, dat de stijl van Vlaamse neo-renaissance oplegde en de belforttoren, symbool voor de erkenning van de gulle geste van Amerika. De Commission for Relief in Belgium (CRB) was een internationale organisatie, overwegend Amerikaans, België tijdens de Eerste Wereldoorlog ravitailleerde. De verdeling van de voedingsmiddelen werd ter plaatse verzorgd door het Nationaal Comité van Hulp en Voeding. Na de oorlog werd het overschot van het CRB-fonds aan de promotie voor onderwijs in België geschonken. Het kwam vier universiteiten ten goede. Het kleine pleintje rond het standbeeld van Pierre-Théodore Verhaegen werd onlangs herdoopt en kreeg de naam van een verzetsstrijder, schrijver en Frans militant. Wie is het? …............................................ Laten we terugkeren naar de Franklin Rooseveltlaan. Aan het begin bevindt zich het monument aan de Helden van de Luchtvaart (beeldhouwer Pierre de Soete), in 1926 geplaatst op het Louizaplein en naar deze plaats verhuisd in 1972. Gebruik de afwezigheid van de auto’s om het te bekijken: een engel met een vrouwelijk lichaam en ontvouwde vleugels, ondersteunt de arm en het levenloze lichaam van een naakte man in de lege ruimte. Voor de creatie van het lichaam van de man, heeft de beeldhouwer de vorm van zijn eigen lichaam genomen in de gewenste positie. We lopen vervolgens langs de site van de abdij van Ter Kameren die door de Duitse troepen bezet was in 1914 en behoorlijk toegetakeld werd achtergelaten. Hierna werden restauratiewerken uitgevoerd.

6.GUILLAUME MACAULAAN, BUSTE VAN KONING ALBERT ISTE – 1050 BRUSSEL De figuur van koning Albert Iste, de « koning ridder », het enige staatshoofd dat tijdens de Eerste Wereldoorlog de leiding van zijn leger heeft genomen, werd na het conflict overal in het land geëerd. Elke gemeente van het Gewest heeft hem eer betoond, hetzij met een standbeeld, een laan….zijn begrafenis, in februari 1934, werden in Brussel bijgewoond door een miljoen mensen !

www.provelo.org


6/13


Waar bevindt elk van deze standbeelden van de Koning Ridder zich ? U heeft de keuze tussen vier plaatsen. 1.

Albert I – park te Molenbeek

3.

Kunstberg te Brussel

2.

Albert I-plein te Anderlecht

4.

Gruyerstraat in Watermaal-Bosvoorde

Foto van Vincent Vandendriessche

.......................................


.......................................


.......................................


.......................................

7. HOEK VAN DE GENERAAL JACQUESLAAN EN TWEEDE LANSIERS REGIMENTLAAN, MONUMENT AAN HET TWEEDE LANSIERSREGIMENT – 1040 BRUSSEL We komen in de kazernenbuurt. Hier wordt hulde gebracht aan de dappere soldaten die ons vaderland hebben verdedigd! De plaatsnaamkunde brengt hen een groots eerbetoon. Generaal Jacques (1858 – 1928) aan het hoofd van het Bataljon 12 e Linie, bracht in oktober 1914 de Duitsers in Diksmuide tot stand. Hij was een populair figuur van de Grote Oorlog en zijn nationale begrafenis, op 29 november 1928, bracht veel emotie teweeg onder de bevolking. Het 2de Lansiersregiment was een regiment van de ruiterij van het Belgische leger dat deelnam aan de veldslag om Luik, de verdediging van Antwerpen en zich vervolgens aan het Ijzerfront onderscheidde, tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het monument dat hen eer betoont is het werk van de beeldhouwer Jacques Marin en werd ingehuldigd in 1930.

www.provelo.org


7/13

Fiestsrally - Brussel 14-18 Aan het eind van de 19 e eeuw werden de kazernes voor de ruiterij opgetrokken en worden nu door de federale politie gebruikt. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden ze door Duitse troepen bezet. De kazerne aan de linkerkant (als men voor het monument staat), werd herdoopt ter ere van luitenant-generaal de Witte de Haelen, die de Duitsers versloeg in de veldslag bij Haelen, op 12 augustus 1914. Aan de rechterkant ziet u de kazerne Majoor Geruzet, de naam van een geschutsofficier, die stierf bij de slag om de IJzer tijdens de eerste Duitse aanval met mosterdgas in 1917. De Eerste Wereldoorlog was eveneens een chemische oorlog. Vanaf 1915 gebruikten de oorlogvoerenden gas. Eerst chloorgas, en daarna, in een “geperfectioneerde versie”, mosterdgas. Het is in 1917 dat het mosterdgas dat een bijzondere geur heeft, voor de eerste keer werd gebruikt. Hoe verliep dat dicht bij Ieper, hoe werd dit gas eveneens genoemd ? …..............

8. KONING OVERWINNAARPLEIN – 1040 BRUSSEL We bevinden ons hier in het hart van een buurt die oorspronkelijk voor de Eerste Wereldoorlog zou worden ingericht, maar waar de werkzaamheden voor de inrichting pas echt van start zijn gegaan midden jaren 20’er. De gebouwen rond het plein zijn gebouwd in de 50’er jaren, ten gevolge van een wedstrijd die in 1936 georganiseerd was. Veel van de straatnamen eromheen verwijzen naar de Grote Oorlog. Het Koning Overwinnaarplein bevindt zich in het hart van een perspectief dat het Vier Augustusplein met de Elf Novemberlaan verbindt, waarbij men ook door de Frontlaan gaat. Op die manier is de Eerste Wereldoorlog in België in chronologische orde samengevat in de namen van enkele lanen! Na het conflict gebruiken veel gemeentes de plaatsnaamkunde om recente gebeurtenissen ter sprake te brengen. Etterbeek hoort bij de meest actieve op dit vlak, gezien de aanzienlijke militaire aanwezigheid van de kazernes op haar territorium. In gemeentes die volop in ontwikkeling zijn tijdens het Interbellum, neemt de Grote Oorlog meer plaats in in de plaatsnaamkunde, op de plaats waar er nieuwe buurten werden gecreeërd en waar de straten een naam moesten krijgen. Reconstrueer aan de hand van de straatnamen de betekenis Straatnaam A) Betekenis 1. Vindictive B) Verwijzing naar het binnentreden van de Duitse troepen in België 2. Ramskapelle C) Belgisch generaal die de campagne van 1916 in Oost-Afrika leidde. 3. Tervaete D) Plaats dichtbij de IJzer. 4. Front E) Plaats dichtbij de IJzer waar de Frans-Belgische legers op 30 en 31/10/1914 zich onderscheidden. 5. Tombeur F) Naam van een Brits oorlogsschip dat deelnam aan de blokkade van de havens van Oostende en Zeebrugge op 22 en 23/4/1918. 6. Koning Overwinnars G) Belgische luchtvaartsas tijdens de Grote Oorlog. 7. Boncelles H) Luiks fort dat in 1914 werd aangevallen. 8. Vier augustus I) Verwijzing naar het IJzerfront 9. Elf november J) Verwijzing naar Koning Albert Iste, de Koning-Ridder. 10. Thieffry K) Verwijzing naar de ondertekening van de Wapenstilstand 11. Ponthier L) Verzetsheld tijdens het Interbellum 12. Joset M) Commandant, legerofficier van de onafhankelijke staat van Congo

www.provelo.org


8/13


9. KONINKLIJK LEGERMUSEUM EN MUSEUM VAN DE MILITAIRE GESCHIEDENIS, JUBELPARK 3, 1000 BRUSSEL

Open tot 18u – gratis toegang tot de permanente verzameling en het panorama. De site van het Jubelpark, waarvan de naam herinnert aan de 50 ste verjaardag van België, heeft lang nationale en internationale tentoonstellingen ontvangen, vóór het verschillende museuminstellingen huisvestte. Het Legermuseum overloopt de militaire geschiedenis van het land. Het werd in 1910 opgericht en werd in het Jubelpark in 1923 geïnstalleerd. Gedurende de bezetting verliep het leven van de Brusselaars volgens het ritme van de opeisingen van de bezetter. In eerste instantie waren dat natuurlijk wapens, en vervolgens auto’s, voertuigen, paarden en zelfs....fietsen! Vervolgens was het rubber, koper, wol (waaronder de wol uit matrassen) ....de bezetter deelde zijn eisen mee per aankondigingen die in de straten werden opgehangen. Vanaf de aankomst van de Duitsers werden postduiven in Brussel opgevorderd, om te voorkomen dat boodschappen naar de geallieerde machten verstuurd werden. Een schandaal voor velen, aangezien de postduif heel populair was in deze periode. Honderden kooien werden in de grote hall van het Jubelpark neergezet. Beeld u zich de herrie en de stank in!

In Brussel is er een monument dat hulde brengt aan de oorlogsduif, ter nagedachtenis van de rol die de Belgische duivenliefhebbers en hun postduiven hebben gespeeld. Waar bevindt dit monument zich ? □

Grote

Markt

–

1000

Brussel

□ Pantsertroepensquare (square des Blindés) - 1000 Brussel □ Rond punt Schuman – 1000 Brussel □ Luchtvaartsquare – 1070 Brussel

www.provelo.org


9/13


10. EREPERK DER GEFUSILLEERDEN, KOLONEL BOURGSTRAAT (TER HOOGTE VAN N° 102) – 1030 SCHAARBEEK Open tot 18u – gelieve uw fietsen aan de ingang te parkeren . Het ereperk van de Gefusilleerden is een klein kerkhof en herdenkplaats ter ere van de slachtoffers van de twee wereldoorlogen en bevindt zich op wat oorspronkelijk de Nationale Schietbaan was, vandaag het RTBF-VRTpcomplex. Vernietigd in 1963, diende de Nationale Schietbaan voor trainingen van militaire eenheden die in Brussel gelegerd waren en voor particulieren.

De Nationale Schietbaan gebouwd in 1888 – 1889 en vernietigd in 1963.

Gedurende de Eerste Wereldoorlog werd de Nationale Schietbaan door de Duitse strijdkrachten gevorderd, die er 35 patriotten fusilleerden, waaronder Philippe Baucq, Edith Cavell en Gabrielle Petit. Na de Wapenstilstand werden de lichamen van de slachtoffers overgebracht naar het ereperk van het kerkhof van Schaarbeek of aan hun familie teruggegeven. Een herdenkingssteen brengt hen hulde. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden 261 personen op de Nationale Schietbaan door de bezetter gefusilleerd. Aan het eind van de oorlog werd het weiland waar ze waren begraven omgevormd tot herdenkingplaats, het Ereperk der Gefusilleerden. In 1915 komt een jonge Brusselaar die het leger wenste te vervoegen, in contact met een zekere Neels de Rhode, die verschillende jonge mensen de Nederlandse grens zou hebben helpen oversteken. Toen hij zich realiseerde dat dit personage eigenlijk voor de vijand werkte en hij ervan overtuigd was dat dit de man was die het verlies van Edith Cavell en Philippe Baucq had veroorzaakt, schoot hij de verrader neer in de Claeysstraat, in Schaarbeek, op 5 januari 1916. Enkele dagen later werd hij door de Duitse politie gevangen genomen en ter dood veroordeeld en geëxecuteerd op de Nationale Schietbaan op 11 februari 1916. De man in kwestie is...........................................

11. DAILLYPLEIN – 1030 SCHAARBEEK Op 20 augustus 1914 stonden de Duitsers voor de deuren van Brussel. Ze traden de stad binnen langs de Leuvens Steenweg en op het Daillyplein, ter hoogte van de kazerne, kwam burgemeester Adolphe Max hen tegemoet om de inname van Brussel te onderhandelen. Resultaat: de hoofdstad bleef bespaard van vernietiging en bloedbad, die de bezetter een bijzonder zware tol moest betalen. Aan de avond ervoor had de Brusselse burgemeester zijn medeburgers via affiches tot kalmte en een vaderlandslievende fermheid opgeroepen: “Zolang ik in leven en in vrijheid ben, zal ik met al mijn vermogen de rechten en de waardigheid van mijn medeburgers beschermen”. Burgemeester Adolphe Max, aangehouden op 26 september 1914 en gedeporteerd naar Duitsland, symboliseerde gedurende de hele oorlog de geest van het verzet tegen de bezetter. In 1914 – 1918 nam het verzet bijzonder gediversifieerde vormen aan, maar vaak minder gewelddadig dan tijdens de Tweede Wereldooolog, toen de bewegingen op een bijna-militaire organisatie rustten en niet aarzelden om aanslag na aanslag op de bezetter te plegen. Welke (Franstalige) krant met suggestieve naam verscheen tijdens de twee bezettingen ? ......................................

www.provelo.org


10/13


12. GEMEENTEHUIS VAN SCHAARBEEK, COLIGNONPLEIN – 1030 SCHAARBEEK Aan het eind van de 19 e eeuw, vroeg de groei van de gemeente om de bouw van een majestueus indrukwekkend gemeentehuis, dat symbool stond voor de bloei en de welvarendheid van Schaarbeek. Het project werd aan de architect Jules-Jacques Van Ysendijck toevertrouwd en ingehuldigd op 21 juli 1887. De Vlaamse neo-renaissance stijl was een verwijzing naar de architectuur van de 16 e eeuw. In de nacht van 16 op 17 april 1911 werd het gemeentehuis vernietigd door brandstichting. De zoon zelf van de oorspronkelijk architect bouwde het opnieuw op tussen 1912 en 1915 en vergrootte het: Maurice Ysendijck. Ondanks de moeilijkheden, onder andere schaarste aan materialen, bleven de autoriteiten zich vastbijten in het voorzetten van de heropbouw tijdens de oorlog, om de deportatie van de arbeiders te voorkomen. Vanaf 1919 bracht de Gemeente Schaarbeek eer aan één van de ambachtslui van de eindoverwinning door een laan in de rechtstreekse omgeving van het gemeentehuis naar hem te vernoemen. Wie was dit ? ....................................

13. CONGRESKOLOM EN MONUMENT CONGRESPLEIN – 1000 BRUSSEL

VOOR

DE

ONBEKENDE

SOLDAAT,

Deze kolom wordt als het belangrijkste herdenkingsteken in België beschouwd. Het symboliseert de herdenking aan het eerste Nationale Congres van 1830. De kolom is 47 meter hoog en werd opgetrokken volgens de plannen van Joseph Poelaert in 1859. Aan de voet van de kolom werd op 11 november 1922 de Onbekende Soldaat begraven tijdens een plechtige ceremonie, bijgewoond door koning Albert Iste en prins Leopold. Op de hoekstenen van de Congreskolom, symboliseren vier vrouwen de fundamentele vrijheden, gewaarborgd door de Constitutie en tijdens de twee bezettingen met voeten werden getreden. Welke zijn deze vrijheden (u kunt aanwijzingen vinden in de straatnamen rond het Vrijheidsplein)? 1.............................................. 2.............................................. 3.............................................. 4..............................................

14. PALEIS DER NATIE, NATIEPLEIN / WETSTRAAT – 1000 BRUSSEL Voor, tijdens en na de Eerste Wereldoorlog, was het Paleis der Natie het toneel van bijzonder belangrijke gebeurtenissen. Op 2 augustus 1914 stuurde Duitsland België een ultimatum, met de eis om haar leger over Belgisch grondgebied te laten trekken om Frankrijk aan te kunnen vallen. België weigerde dit ultimatum. Op 4 augustus, kort nadat de Duitse troepen België binnentraden, reed de koning te paard door Brussel, getooid in de kledij van een veldgeneraal, temidden van een enthousiaste mensenmenigte en gaf een toespraak voor het Parlement : « Een land dat zich verdedigt dwingt van iedereen respect af en gaat niet ten onder. God zal met ons zijn in deze rechtvaardige zaak”. Tijdens de bezetting bood het Paleis der Natie de Kommandatur onderdak, hoofdzetel van de diensten van het Duitse leger. Het is in de Senaat, omgevormd tot militaire rechtbank, dat Gabrielle Petit en Edith Cavell berecht werden voor hun verzetsdaden. Op 22 november 1918, na meer dan vier jaren afwezigheid, deed de koninklijke familie te paard haar Blijde Intrede te Brussel. Ze werd gevolgd door het leger. Toen de koning in het Parlement aankwam gaf hij een toespraak die de officiële bevrijding van het land kenmerkte. De koning bracht hulde aan de troepen aan de IJzer en aan de burgerbevolking; hij kondigde de invoer van het algemeen stemrecht voor mannen en de oprichting van Nederlandstalig universitair onderwijs aan.

www.provelo.org


11/13

Fiestsrally - Brussel 14-18 Na de Eerste Wereldoorlog, werd in België het algemeen stemrecht aan de mannen toegekend. Een beperkt aantal vrouwen kregen het recht om te stemmen: moeders en weduwen van militairen en burgers, gedood door de vijand, evenals de vrouwen die de vijand had opgesloten en veroordeeld. In 1920 kende een wet de vrouwen bij de gemeenteverkiezingen het recht op stemmen toe. Wanneer kregen de vrouwen in België het recht op stemmen voor alle verkiezingen ? □ 1936 □ 1948 □ 1956

15. MONUMENT TER ERE VAN DE BELGISCHE INFANTERIE EN MONUMENT VAN DE BRITSE ERKENTELIJKHEID JEGENS DE BELGISCHE NATIE, POELAERTPLEIN – 1000 BRUSSEL Het Poelaertplein, waar twee grootse monumenten onze aandacht weerhouden. Enerzijds het monument ter ere van de Belgische Infanterie dat de 32.000 soldaten van de infanterie die gevallen zijn tijdens 14 – 18, eer betoont. Dit monument werd opgericht door architect Antoine De Mol en beeldhouwer Edward Vereycken, beiden oorlogsgewonden, door een wedstrijd verkozen. Op 5 mei 1935 werd het ingehuldigd. Anderzijds vindt u hier het monument van de Britse Erkentelijkheid jegens de Belgische natie, dat zich tijdens zijn inhuldiging op 28 april 1923, in de Vier Armenstraat bevond, niet ver van hier. Het werd tijdens de 50’er jaren verplaatst. Laten we deze tocht met een emotievolle noot eindigen, die de verschrikking van de oorlog en de mannen die in de bloei van hun leven werden weggemaaid, weergeeft. Op 3 mei 1915 schreef luitenant-kolonel John McCrae, een Canadees militair arts, in het heetst van de strijd in Vlaanderen, in Bozinge een gedicht. Het gedicht, “In Flanders Fields”, werd voor de Canadezen en de Britten het symbool voor een generatie dat in de bloei van haar leven werd weggemaaid. John McCrae zelf stierf in het Brits Militair Ziekenhuis van Wimereux eind januari 1918. We nemen de vrijheid om hier een Nederlandse vertaling te hernemen van Tom Lanoye. 1

In Vlaamse velden In Vlaamse velden klappen rozen open Tussen witte kruisjes, rij op rij, Die onze plaats hier merken, wijl in 't zwerk De leeuweriken fluitend werken, onverhoord Verstomd door het gebulder op de grond Wij zijn de doden. Zo-even leefden wij. Wij dronken dauw. De zon zagen wij zakken.

Wij kusten en werden gekust. Nu rusten wij In Vlaamse velden voor de Vlaamse kust. Toe: trekt gij ons krakeel aan met de vijand. Aan u passeren wij, met zwakke hand, de fakkel. Houd hem hoog. Weest gij de helden. Laat de doden Die wij zijn niet stikken of wij vinden slaap noch Vrede - ook al klappen zoveel rozen open In zovele Vlaamse velden.

1www.greatwar.nl/frames/default-vlaamspoppies.html

www.provelo.org


12/13

Fiestsrally - Brussel 14-18 We hopen dat u deze fietstocht op prijs heeft gesteld! Pro Velo TOUR organiseert regelmatig gegidste fietstochten. Een bezoekprogramma gewijd aan de Eerste Wereldoorlog is beschikbaar op de site www.provelo.org.

Voor middelbare en hogescholen zijn eveneens gratis « Grote Oorlog » tochten beschikbaar. Voor meer informatie : http://www.provelo.org/nl/tour/tochten-op-aanvraag/brussel/speciale-tocht-scholenherbeleef-grote-oorlog-elsene-etterbeek Indien u meer wil weten over dit onderwerp kunt u hieronder een lijst met internetsites, lezingen en tentoonstellingen vinden. Boekwerken • •

Laurence Van Ypersele, Chantal Kesteloot, Emmanuel Debruyne, photos de Vincent Vandendriessche, Brussel. De oorlog herdacht (1914-2014), Waterloo, La Renaissance du Livre, 2014. Serge Jaumain, Valérie Piette, Gonzague Pluvinage, Brussel 14-18. Een stad, een oorlog, dag na dag. Archief van de Stad Brussel en de CIRHIBRU, 2005. Internetsites http://www.14-18.bruxelles.be/index.php/nl/ http://www.deoorlogskranten.be/ www.irismonument.be http://www.chu-brugmann.be/nl/histo/depage.asp

www.provelo.org


13/13

Fietsrally Brussel 14-18

Recommend Documents