Een veiliger Europa voor iedereen
FEU Federatie van Verenigingen voor Brandweercommandanten in de Europese Unie
Europese Brandweer Strategie 2020 Een veiliger Europa voor iedereen
www.f-e-u.org
Europese Brandweer Strategie 2020
-1-
Een veiliger Europa voor iedereen
Inhoud Context……………………………………………………………………………………………………………………. 3 Inleiding…………………………………………………………………………………………………………………… 4 Wie zijn wij………………………………………………………………………………………………………………... 4 Streven…………………………………………………………………………………………………………… 4 Missie…………………………………………………………………………………………………………….
4
Waarden…………………………………………………………………………………………………………
5
Visie……………………………………………………………………………………………………………….. 5 Doelen…………………………………………………………………………………………………………….. 5 Motivatie voor EU Brandweer Strategie 2020…………………………………………………………………………. 6 Thema 1: Verbeteren van veiligheid EU-inwoners……………………………………………………………………. 7 Thema 2: Verbeteren van veiligheid brandweerlieden……………………………………………………………….. 7 Thema 3: Verbeteren van invloed op beleidsvorming………………………………………………………………… 8 Thema 4: Verbeteren van kennisdeling………………………………………………………………………………… 8 Thema 5: Verbeteren van crisis management/ verbeterde EU rampenbestrijding……………………………….... 9 Samenvatting……………………………………………………………………………………………………………… 10 Bijlage A………………………………………………………………………………………………………………….… 11
Europese Brandweer Strategie 2020
-2-
Een veiliger Europa voor iedereen
Context De Europese Unie (EU) in de 21ste eeuw bestaat uit 500 miljoen mensen verspreid over de 27 landen waaruit de Unie bestaat. Veiligheid is een hoofdfactor geworden om een hoge kwaliteit van leven in de Europese maatschappij te verzekeren, en om onze infrastructuur te beschermen door bedreigingen te voorkomen en aan te pakken. Veiligheid in de EU houdt in: het beschermen van mensen en waarden zoals vrijheid en democratie, zodat iedereen zonder angst van het dagelijkse leven kan genieten. Het Verdrag van Lissabon en het Stockholm Programma stellen de EU in staat om ambitieuze en gerichte stappen te nemen om Europa te ontwikkelen tot een werelddeel waar vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid hoog in het vaandel staan. Binnen een steeds complexere wereld, worden we geconfronteerd met een aantal serieuze bedreigingen: Terrorisme vormt een belangrijke, zich steeds verder ontwikkelende bedreiging voor onze veiligheid. Natuurrampen zoals bosbranden, aardbevingen, overstromingen en stormen stellen ons voor uitdagingen op het gebied van veiligheid. In het huidige tijdperk is het belangrijk dat systemen om onze burgers te beschermen aan de moderne veiligheidseisen voldoen. Branden, verkeersongelukken en noodsituaties De Brandweer en Reddingsdiensten in Europa voorzien de maatschappij van een veiligheidsnet dat erop gericht is verlies van levens tegen te gaan. Vanuit onze expertise zijn we nauw betrokken bij de planning, training en het nemen van adequate maatregelen in noodsituaties. Door overleg te voeren met individuele regeringen en met EU-beleidsmakers en deze actief van advies te dienen, willen wij gezamenlijk een “veiliger Europa voor iedereen” creëren. De FEU ondersteunt hiermee EU-instanties als het Directoraat Generaal (DG) ECHO, dat verantwoordelijk is voor programma’s met betrekking tot preventie en inzet, en het DG HOME, dat verantwoordelijk is voor de interne veiligheid van EU-burgers. De FEU beoogt hiermee ook bij te dragen aan een verbeterde Europese inzet bij rampen. Het Verdrag van Lissabon bevat een Solidariteitsclausule, die elke lidstaat verplicht om elkaar bij te staan in het geval van een natuurlijke of door mensen veroorzaakte ramp op grondgebied van de EU. Andere EU-gerelateerde onderwerpen waarvoor de FEU zich inzet zijn: het implementeren van de Strategie voor Interne Veiligheid, Arbeidstijdenwetgeving, Rijtijden en Veiligheid in Hotels. Als deze opzet slaagt, draagt de FEU bij aan verhoogde veiligheid voor inwoners en bezoekers van de Europese Unie. Alle 22 lidstaten van de FEU hebben zich akkoord verklaard met deze strategie. De FEU is een onafhankelijke beroepsvereniging en geen vakbond. Europese Brandweer Strategie 2020
-3-
Een veiliger Europa voor iedereen
Inleiding De bescherming en veiligheid van iedereen in Europa die getroffen wordt door brand of andere noodsituaties, ligt de FEU na aan het hart. Gecoördineerde en constructieve samenwerking van brandweerkorpsen zien wij als een verplichting aan onze burgers. Daarnaast gelooft de FEU heilig in het verbeteren van de veiligheid van brandweerlieden in Europa, zodat dodelijke ongevallen zoveel mogelijk voorkomen worden. Zonder een gerichte Europese aanpak en een gemeenschappelijke strategie, zal het niet mogelijk zijn om een substantiële reductie van het aantal dodelijke ongevallen door brand te realiseren. De FEU gelooft daarom in een langere termijnvisie die een veiliger Europa voor iedereen oplevert, met een gezamenlijke aanpak van alle zaken die Brandweer en Reddingsdiensten in heel Europa aangaan. Deze Strategie zet uiteen hoe de FEU denkt deze doelstelling te bereiken, waarbij de veiligheid van de burgers in de EU staat voorop staat. De steun van nationale regeringen in Europa is hierbij onontbeerlijk.
Wie Zijn Wij De FEU is een onafhankelijke beroepsvereniging voor leidinggevende brandweerofficieren uit EU-landen die verantwoordelijkheid dragen voor het strategisch management van de Brandweer en Reddingsdiensten in hun land. Elk land heeft een vereniging op nationaal niveau opgericht, die de collectieve zienswijzen en belangen ondersteunt van deze leidinggevenden. In totaal geven wij leiding aan zo’n 2,7 miljoen brandweermensen binnen Europa. Als FEU leden werken wij in een vrijwillige hoedanigheid en leggen wij verantwoording af aan onze eigen nationale vereniging. Op dit moment verenigt de FEU brandweerofficieren uit 22 landen: België, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Groot-Britannië, Hongarije, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië, Spanje,Tsjechië en Zweden. Ons Streven Het voornaamste streven van de FEU is om brandveiligheid te bevorderen en expertise te verlenen aan Europese instanties die zich bezighouden met de ontwikkelingen binnen brandweerkorpsen en brandveiligheid in Europa. Wij denken hierbij voornamelijk aan zaken als organisatie en management, structuur, technische vaardigheden en training. Onze Missie De missie van de FEU is om leiderschap te leveren en om de belangen te vertegenwoordigen van beroepsverenigingen voor de brandweer in de Europese Unie.
Europese Brandweer Strategie 2020
-4-
Een veiliger Europa voor iedereen Onze Waarden Onze waarden zijn: Leiderschap – de FEU vindt leiderschap belangrijk en streeft ernaar een Europese Visie voor verenigingen die lid zijn te ontwikkelen. Partnerschap en Samenwerking – de FEU erkent partnerschap en samenwerking tussen de lidverenigingen, om onze doelen te bereiken. Consultatie – ruggespraak, feedback en actieve deelname van de verenigingen is de basis voor het welslagen van de FEU. Gelijkheid – de FEU beschouwt alle lidverenigingen als gelijk. Verscheidenheid – de FEU accepteert en respecteert de verscheidenheid onder haar lidverenigingen en officieren. Autonomie – de FEU erkent dat elke lidvereniging de inzichten vertegenwoordigt van de officieren binnen hun jurisdictie. De FEU erkent hun rol en onafhankelijkheid. Onze Visie Onze visie dient erkend en gerespecteerd te worden als de toonaangevende stem van beroeps brandweerofficieren in Europa. Onze Doelen
Advies geven ten aanzien van Brandweer en Reddingsdiensten aan de Europese Unie en andere relevante organisaties De mening van de FEU weergeven ten aanzien van Crisisbeheersing en Rampenbestrijding Bevordering van grensoverschrijdende samenwerking tussen korpsen en buurlanden Bevordering van adequate wetgeving om effecten van brand en rampen te voorkomen en te verzachten Verbetering van communicatie door informatie-uitwisseling tussen FEU leden en anderen waarmee samenwerking wordt gezocht Ondersteuning van elke activiteit of organisatie die de FEU kan helpen om haar doelen te bereiken
Europese Brandweer Strategie 2020
-5-
Een veiliger Europa voor iedereen
Motivatie voor EU Brandweer Strategie 2020 De EU vormt een steeds verder integrerende gemeenschap die grensoverschrijdend opereert. Het is daarom belangrijk dat de Europese Brandweer en Reddingsdiensten het belang van de rol benadrukken die zij spelen om de veiligheid van Europese burgers te verzekeren, de infrastructuur te beschermen en de economische kosten te beperken. Door middel van hun betrokkenheid bij de FEU, erkennen de beroeps brandweerverenigingen van Europa de noodzaak om: De banden tussen de Europese Brandweer en Reddingsdiensten onderling te versterken De veiligheid te bevorderen van onze inwoners en van hen die de EU bezoeken Zeker te stellen dat economische verschillen binnen Europa niet leiden tot toename van brandstichting Onze wetgevende kaders met elkaar te delen, zodat we veiliger kunnen bouwen en bij kunnen dragen aan een veiliger maatschappij. De nadruk voor onze Strategie voor 2020 ligt derhalve op: Verbetering van Veiligheid voor de EU-burger Verbetering van Veiligheid voor Brandweerlieden Verbetering van Invloed op Beleidsvorming Verbetering van Kennisdeling Verbetering van Crisis Management / Verbeterde EU Rampenbestrijding Door de nadruk op deze hoofdpunten te leggen, is de FEU ervan overtuigd dat de Europese beroeps Brandweer en Reddingsdiensten kunnen bijdragen aan de EU agenda in het algemeen. Het EU werkplan voor 2012 bevat o.a. de volgende punten (EU Commissie werkprogramma Deel 1 31/03/2010):
EU instrumenten en werkwijzes moderniseren Werken aan algemeen erkende veiligheidssystemen in hotels en gebouwen Ondersteuning van de EU-standaard voor brandveilige sigaretten Kennisdeling Bevorderen van brandmelders in alle huizen Bevorderen van grensoverschrijdende samenwerking Communicatie tussen lidstaten verbeteren Advies en voorlichting geven over zaken die verband houden met Brandweer en Reddingsdiensten
Europese Brandweer Strategie 2020
-6-
Een veiliger Europa voor iedereen
Thema 1: Verbeteren van veiligheid EU-inwoners Eén van de voornaamste bestaansredenen van de EU is dat deze het welzijn van zijn burgers wil verbeteren en hun belangen wil verdedigen. De Europese Commissie heeft in December 2009 het Stockholm programma aangenomen, waarin gepleit wordt voor een “open en veilig Europa, dat de burger dient en beschermt”. Een aantal lange-termijn ontwikkelingen zal van directe invloed invloed zijn op het leven van Europese burgers. Denk hierbij aan nieuwe technologieën, immigratie, de druk van vergrijzing, de gevolgen van klimaatverandering en milieudreigingen. Het beleid van Brandweer en Reddingsdiensten in Europa is van invloed op en kan beïnvloed worden door al deze onderwerpen. Om de veiligheid van EU-inwoners te verbeteren, streeft de FEU ernaar: Actueel onderzoek in kaart te brengen en te delen Bepaalde trends in Europese statistieken te benoemen Gemeenschappelijke aandachtsgebieden te benoemen en belanghebbenden te stimuleren om deze problemen aan te pakken. Specifieke activiteiten vindt u in Bijlage A.
Thema 2: Verbeteren van veiligheid brandweerlieden De EU heeft een grote verscheidenheid aan maatregelen genomen op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk, op basis van Artikel 53 in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. Elk jaar vallen er in de EU 5580 doden als gevolg van bedrijfsongevallen; daarnaast raken miljoenen mensen gewond tijdens hun werk [cijfers afkomstig van Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk]. Brandweerlieden worden vanuit hun rol dagelijks geconfronteerd met tal van gevaren, die van chemische, biologische, ergonomische, fysieke en psychologische aard kunnen zijn. Daarom zal de FEU: Europese ongevalsgegevens in kaart brengen en delen Contacten onderhouden na grote incidenten Kennis delen op het gebied van training en opleiding van brandweerlieden Contacten onderhouden over bepalingen binnen de EU t.a.v. specialistische uitrusting Streven naar invloed op gezondheids- en veiligheidswetgeving die betrekking heeft op brandbestrijding Zorgen dat CEN-normen het veiligheidsniveau van brandweerlieden op peil houden of verbeteren.
Europese Brandweer Strategie 2020
-7-
Een veiliger Europa voor iedereen
Thema 3: Verbeteren van invloed op beleidsvorming De EU kent een breed scala van beleidsterreinen, van mensenrechten tot transport. Hoewel er niet één specifiek beleidsterrein is dat zich richt op ‘brandgerelateerde’ zaken, is er wel degelijk specifieke interactie met veel andere beleidsterreinen, zoals transport, milieu, humanitaire hulp en werkgelegenheid. De FEU streeft ernaar invloed uit te oefenen op beleidsmakers door het verstrekken van professioneel advies met het doel Europese burgers te beschermen. Daarom zal de FEU:
Netwerken met mensen die invloed hebben in Europa in kaart brengen Streven naar de oprichting van een Subgroep met Leden van het Europese Parlement (voornamelijk bestaande uit Europese Parlementsleden van de Comité’s Milieubescherming, Volksgezondheid en Consumentenbescherming en van het Comité Werkgelegenheid en Sociale Zaken) “Europa-wijde” informatie verstrekken aan hen die ons om raad vragen CEN-normen controleren op hun invloed op brandweergerelateerde onderwerpen Ervoor zorgen dat de bijdragen die Brandweer en Reddingsdiensten kunnen leveren op bredere beleidsterreinen tijdig en op gepaste wijze worden kenbaar gemaakt.
Thema 4: Verbeteren van kennisdeling De Brandweer en Reddingsdiensten hebben een lange historie op het gebied van kennisdeling en uitwisseling van “good practices”, niet alleen binnen Europa, maar wereldwijd. Uitwisselingsprogramma’s hebben allemaal geholpen om goede relaties tot stand te brengen en om kennis te delen met andere FEU leden. De FEU beijvert zich om kennisdeling verder uit te bouwen, aangezien dit aantoonbaar en tastbaar voordeel biedt voor de Brandweer en Reddingsdiensten zelf èn voor de landen in Europa. Daarom zal de FEU: Bestaande netwerken uitbouwen en “good practices” delen met de gehele EU brandweergemeenschap Voortgaan met het tweemaal per jaar houden van FEU-meetings Voortgaan met het deelnemen aan gezamenlijke projecten om Brandweer activiteiten in Europa te verbeteren De EU Brandweergemeenschap in de gelegenheid stellen om informatie en “best practices” over operationele brandweerzaken en preventie, te vergaren en te delen Pan-Europese en wereldomvattende groepen te formeren, danwel daarin te participeren, om verbeteringen op brandweergebied te bevorderen Europese Brandweer Strategie 2020
-8-
Een veiliger Europa voor iedereen
Trachten binnen de EU Brandweergemeenschap overlapping van activiteiten te verminderen en het delen van middelen te bevorderen Onze website en andere communicatiekanalen verder ontwikkelen om onze activiteiten te promoten E-learning ontwikkelen en promoten binnen de EU Brandweergemeenschap Zich actief inzetten om initiatieven gebaseerd op “Geleerde Lessen” uit praktijkstudies te promoten.
Thema 5: Verbeteren van crisis management/ verbeterde EU rampenbestrijding De EU heeft de laatste jaren de aandacht meer gericht op civiele bescherming en minder op humanitaire hulpverlening. Echter, het EU Directoraat Generaal Humanitaire Hulp en Civiele Bescherming heeft een zgn. Community Civil Protection Mechanism ontwikkeld, dat getroffen landen gedurende de eerste noodfase hulp kan bieden binnen en buiten Europa. Brandweer en Reddingsdiensten spelen in veel landen een belangrijke rol op het gebied van civiele hulpverleningssystemen; zowel onze dagelijkse activiteiten als onze grensoverschrijdende samenwerking versterken onze rol bij het ondersteunen van internationale hulpverlening. De FEU is al vele jaren betrokken bij internationale projecten van verschillende EU-landen. Europese Brandweer en Reddingsdiensten en het EU-Civil Protection Mechanism kunnen door samenwerking bijdragen aan een betere aanpak van de crisis- en rampenbestrijding binnen de Europese gemeenschap. Daarom zal de FEU:
Het niveau van crisiscommunicatie tussen landen bevorderen (gebaseerd op het Schengen verdrag) Operationaliteit onderling tussen hulpdiensten verbeteren als gevolg van meer samenwerking Incidentmeldingssystemen binnen Europa verbeteren en het eventueel delen van middelen op internationaal niveau Betrokken raken bij het EU-Civil Protection Mechanism (inclusief training gebaseerd op modules)
Hulpverleningsovereenkomsten voor grensoverschrijdende hulpverlening onder de loep nemen.
Europese Brandweer Strategie 2020
-9-
Een veiliger Europa voor iedereen
Samenvatting De FEU vertegenwoordigt de belangrijkste leiders van de Brandweer en Reddingsdiensten in Europa. We hebben experts met kennis van en ervaring met werken bij de Verenigde Naties en Europese instituten. Daarnaast tellen we meerdere leden binnen onze gelederen die professionele commandanten zijn met een ruime ervaring op het gebied van adviesverlening aan ministeries binnen de respectievelijke lidstaten met betrekking tot brand en noodsituaties. Kennis en ervaring brengen verantwoordelijkheid met zich mee. Wij vinden dat we de verantwoordelijkheid hebben om zaken te veranderen die verandering behoeven en niet werkeloos toe te kijken wanneer we mogelijkheden voor verbeteringen zien. Sommige van deze verbeteringen kunnen aangebracht worden op het niveau van de betreffende lidstaat. Wij zullen het voortouw nemen bij zulke veranderingen en kennis delen met anderen zodat zij iets kunnen leren van onze ervaringen. Echter, er zullen altijd onderwerpen zijn die zo belangrijk zijn dat ze een gecoördineerde en constructieve aanpak vereisen. Hier komt de strategie van de FEU naar voren. Wij hebben ambitie. Ambitie om zowel de veiligheid van Europese burgers te verbeteren als die van onze brandweerlieden. Geen woorden maar daden: in bijlage A staan de daden samengevat die we vanaf 2012 verder willen ontwikkelen. Deze Strategie versterkt de banden tussen de Brandweer en Reddingsdiensten in Europa, zodat we zowel de veiligheid van brandweerlieden als van de gemeenschap als geheel verbeteren. Wij staan voor professioneel leiderschap en regie, advies aan en ondersteuning van beleidsmakers. Wij zijn bereid de EU als geheel en onze individuele lidstaten van dienst te zijn, door als collectief het niveau te verhogen en de effecten van beleid te verbeteren. Daarnaast gaan we door met het verstrekken van uitstekende adviezen op het gebied van preventie en inzet. Samen staan we sterker.
Europese Brandweer Strategie 2020
- 10 -
Een veiliger Europa voor iedereen
Bijlage A THEMA
VERWANT BRANDWEER AANDACHTSGEBIED
VERWANTE FEU PROJECTEN
LAND IN VOORTREKKERSROL DUITSLAND
1
Verbeteren van Veiligheid EU-inwoners
Activiteiten op het gebied van Preventie en Beveiliging (Brandveiligheid)
112, Safehotel (Brandveiligheidseisen voor hotels), Europese veiligheid op de weg en het spoor, Project Brandstatistieken
2
Verbeteren van Veiligheid Brandweerlieden
Verbeterde inzet in noodsituaties
FINLAND
3
Verbeteren van Invloed op Beleidsvorming
4
Verbeteren van Kennisdeling
Verbeteren van Crisismanagement/Verbeterde EU-rampenbestrijding
Website; FEU Communicatie, Externe betrekkingen, EUprojecten Crisiscommunicatie; Interoperabiliteit; Delen van middelen/ ICS: internetverbinding delen; Betrokkenheid bij EU-Civil Protection Mechanism; Samenwerkingsovereenkomsten
IERLAND
5
Naamsbekendheid van de FEU in Brussel verhogen, bouwen en uitbreiden van netwerken om beleidsvorming te beïnvloeden Website Portaal; Case studies; Uitwisselingsprogramma Internationale en Grensoverschrijdende samenwerking; Weerbare gemeenschappen; Kostenbesparingen
Normen voor werving en selectie, PPE (beschermingsmiddelen), Fire Cover, Valbeveiliging, Competentiegericht trainen Lancering FEU Visie 2020 (Europese Brandweer Strategie 2020); Richtlijn Arbeidstijden
UK
TSJECHIË
ONDERSTEUNENDE LANDEN ESTLAND SPANJE TSJECHIË OOSTENRIJK GRIEKENLAND PORTUGAL DENEMARKEN ZWEDEN NOORWEGEN SLOVENIË CYPRUS FRANKRIJK BELGIË LUXEMBURG NEDERLAND PORTUGAL SLOVENIÉ NOORWEGEN GRIEKENLAND ITALIË POLEN DENEMARKEN HONGARIJE
Opgesteld door de Chief Fire Officers Ass., UK, maart 2012
Europese Brandweer Strategie 2020
- 11 -