februari Uitgave van het Milieucentrum Utrecht

Colofon

Het Utrechts Milieublad is een onafhankelijke uitgave van het Milieucentrum Utrecht waarin milieu-activiteiten en praktische informatie is gebundeld. De uitgave verschijnt eens per twee maanden met een oplage van 650 ex. Abonnementen Een abonnement op het Milieublad is kosteloos. Wel worden de portokosten in rekening gebracht. Aanmelding op het redactieadres. Het Milieublad is ook gratis af te halen.

Utrechts Milieublad No 52

januari / februari 2014

Redactie Heleen Hüpscher, Nathalie van Doesburg, Yovanka Konket, Monique Claringbould, Guus Albrecht, Hans Muller, Inge DekkerMarike Stokker (eindredactie). Vormgeving Marike Stokker Foto’s Heleen Hüpscher (omslagfoto). Enkele foto’s uit Flickr en Wikipedia. Foto’s afkomstig van de sites www.flickr. com en www.wikipedia.org vallen onder de Creative Commons licentie. Zie hiervoor: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0 Afbeelding schilderijen: Marike Stokker Productie en distributie Milieucentrum Utrecht Oudegracht 60 3511 AS Utrecht telefoon: 030 236 72 40 e-mail: [email protected] Het Utrechts Milieublad is gemaakt op 100% kringlooppapier. Artikelen uit het Milieublad mogen overgenomen worden, mits ze zijn voorzien van bronvermelding. Deadline aanleveren kopij en agendapunten no. 53 maart / april 2014: 7 februari

Nieuwe lijnbussen Utrecht Regionale wintergroenten Proef de stadslandbouw Uitgave van het Milieucentrum Utrecht

2 Utrechts Milieublad No 52

Groene agenda

Milieu Mondiaal

December

Zeldzaam sneeuwluipaard wordt beter beschermd

Omdat het Milieublad voor de Kerst uitkomt, hebben we er ook nog een staartje van december in gezet Van 7 december t/m 31 december Food special in Hoog Catharijne In december kan je in winkelcentrum Hoog Catharijne genieten van alles met wat het thema Food te maken heeft. Vanaf 7 december t/m 31 december kun je dagelijks genieten van een overdekt Kerstfestival, een winterse kerstmarkt met fashion en food. Ook vinden er in de weekenden en tijdens de kerstvakantie diverse workshops plaats. In het winkelcentrum zijn daarnaast diverse etalages ingericht in het thema Food. Een bijzondere invulling is de eetbare Domtoren! DOMweg de lekkerste. Het bekende Utrechtse icoon wordt nagebouwd van food door een echte foodkunstenaar. De eetbare domtoren wordt op 7 december opgebouwd. In de Food maand vinden tijdens de weekenden diverse workshops plaats. Iedere zondag kun je meekijken met het proces van het bierbrouwen en tijdens het proeven ervan je smaakpapillen laten tintelen. Behalve het brouwen van echt lokaal Hoog Catharijne bier kun je ook genieten van heerlijke koffie tijdens de Slow Coffee tasting workshops. In de kerstvakantie kunnen kinderen hun hart ophalen door het maken heerlijke creatieve hoogstandjes als snowpop cupcakes. Vanaf 7 december t/m 31 december is er iedere dag op het centrale plein in Hoog Catharijne een biologische winterstreekmark. Heerlijke echte producten worden hier verkocht door lokale en regionale boeren. De producten variëren van groente en fruit tot vlees en vis, biologisch bier, ambachtelijk brood, kaas en wijn. Maar zoals bij een echte kerstmarkt hoort, kun

je hier ook terecht voor duurzame cadeaus en biologische cosmetica. Voormalig Hoog Brabant wordt omgebouwd tot pop-up restaurant waar de koks uitsluitend werken met het biologische eten wat tevens aangeboden wordt op de markt. Een DJ draait dagelijks om het festival een extra feestelijke sfeer te geven. Het bekende Utrechtse Kerstcircus Cascade groeide in 25 jaar tijd tot een groot spektakel met fans uit het hele land. In december bewonder je 25 jaar Cascade op de Posterwand op het Centrale plein in het winkelcentrum. De kerstparade vind plaats op zondag 15 december. Komt dat zien, dit wordt een unieke voorproef op wat je straks in het circus kunt zien! Iedere zaterdag en zondag kun je heerlijke hapjes proeven van de foodfiets die rondgaat in het winkelcentrum. Dit wordt verzorgd door verschillende horeca- en foodondernemers uit Hoog Catharijne! Wanneer: van 7 december t/m 31 december, openingstijden zie website Hoog Catharijne, 7 dagen per week en ook speciale

koopavonden geopend. Waar: Hoog Catharijne Info: www.hoogcatharijne.nl Woensdag 18 december Kinder Natuur Activiteit Beerschoten Deze woensdagmiddag gaan we het hebben over uilen. We geven eerst informatie over dit onderwerp en gaan daarna gedurende ongeveer drie kwartier het bos in. Bij terugkomst krijgen de kinderen wat te drinken met iets lekkers en gaan we nog iets maken. Maximaal 10 kinderen per middag. Bij minder dan 4 aanmeldingen gaat de middag helaas niet door. Wanneer: woensdag 18 december van 14.00 tot 16.00 uur Waar: Paviljoen Beerschoten, De Holle Bilt 6, De Bilt Kosten: kind van 6 t/m 10 jaar: € 3,50; met U-pas of beschermerspas € 2,50 Aanmelden: per e-mail tot zondag 15 december: [email protected] Zaterdag 21 december Repair Café Utrecht Het Repair Café is een evenement dat draait om repareren. U brengt zelf kapotte spullen mee, en in het Café gaat u aan de slag. Eventueel met deskundige hulp. Inspiratie kunt u opdoen aan de leestafel, waar boeken over repareren en klussen ter inzage liggen. Het Repair Café laat zien dat repareren leuk is, en vaak heel makkelijk!

Beerschoten

Op de locatie waar het Repair Café wordt gehouden, is gereedschap en materiaal aanwezig om alle mogelijke reparaties uit te voeren. U wordt wel gevraagd om zelf een eventueel vervangend onderdeel en mogelijk een gebruiksaanwijzing voor het kapotte apparaat mee te nemen. Er is deskundige hulp aanwezig, zoals een elektricien, een naaister, een timmerman en een fietsenmaker. Wat brengt u mee: kleding, kleine meubels,

Kirgizië en elf andere landen in Centraal- en Zuid-Azië hebben een maand terug afspraken gemaakt die de ernstig bedreigde sneeuwluipaarden beter moeten beschermen. Van de ‘berggeest’ zoals dit dier genoemd wordt, leven naar schatting amper 7.000 in het wild. De dieren worden veel gestroopt voor de illegale handel. Daarnaast worden ze vaak gedood door boeren als vergelding voor het aanvallen van hun vee. Het leefgebied van sneeuwluipaarden wordt steeds kleiner omdat de landbouw en stedelijke gebieden in hun richting uitbreiden. Ook de opwarming van de Himalaya zorgt voor extra problemen. Door klimaat- verandering verschuift de boomgrens naar boven, terwijl de sneeuwluipaarden afhankelijk zijn van hun jachtterrein in het kale hooggebergte. In de “Bishkek Declaratie” leggen de twaalf ondertekenaars vast dat in 2020 twintig leefgebieden goed beschermd worden. In elk van deze gebieden leven naar schatting honderd volwassen dieren. Dit betekent dat er straks 20 levensvatbare populaties van in totaal 2000 dieren zijn. De soort is op deze manier beter beschermd en kan zich in alle rust voortplanten. Het WNF werkt met partnerorganisaties in de landen aan bewustwordingsprogramma’s op allerlei niveau. De ‘berggeest’ moet niet langer als bedreiging worden gezien, maar als soort die bescherming verdient. Ook worden lokale gemeenschappen getraind in duurzamer beheer van graslanden, watervoorzieningen en bossen.


Gratis ov in Tallinn leidt tot minder files

In januari van dit jaar voerde Tallinn, de hoofdstad van Estland, gratis openbaar vervoer in. Dat leidde tot 15 procent minder (auto) verkeer. Tallinn is met 400.000 inwoners naar eigen zeggen de grootste stad ter wereld waar inwoners voor niets met het ov kunnen reizen. Na zo’n vier maanden heeft de helft van de stadsbevolking gebruik gemaakt van het gratis ov. Het ov-gebruik nam met 14 procent toe. Het autoverkeer is met 15 procent teruggelopen. Er rijden nu dagelijks ongeveer 7600 auto’s minder de stad binnen. Om het gratis ov te bekostigen rekent de stad Tallinn op extra inkomsten die voortvloeien uit de komst van nieuwe inwoners die naar de stad verhuizen. Sinds januari 2012 nam het aantal inwoners met zo’n 9000 toe. Duizend inwoners extra genereren 1 miljoen euro aan extra belastinginkomsten. Er zijn zelfs aanwijzingen dat het voor niks mee reizen in het ov de attractiviteit van de stad verhoogt. Wereldwijd is er belangstelling voor de ervaringen van Tallinn. Zo kreeg Tallinn onlangs bezoek uit China waar de stad Chengdu (met 14 miljoen inwoners) ook een proef loopt met kosteloos ov. Die proef wordt gecombineerd met het limiteren van de toegang tot de stad voor personenauto’s. Op basis van het kenteken krijgen automobilisten maximaal één werkdag per week toegang tot het centrum van de stad. Eind juni wordt bekeken op en in welke vorm de proef wordt voortgezet. In de Vlaamse stad Hasselt stopt de gemeente met het aanbieden van gratis openbaar vervoer. De stad kan het financieel niet meer opbrengen.

Bron: Trouw 25-10-2013

Dwingende overheid

Van basisproducten als koffie, hout, palmolie, cacao en vis is het duurzame deel aan het groeien. Vooral vrijwillige initiatieven in bedrijven en maatschappelijke organisaties dragen hieraan bij. De groei wordt echter belemmerd. Zo is kennis bij lokale boeren om duurzaam te produceren gebrekkig en zijn de kosten om te voldoen aan keurmerken dikwijls te hoog. Bedrijven die al investeren in duurzame activiteiten, aarzelen vaak om op te schalen, omdat de eisen niet overal gelijk zijn. In westerse landen moeten overheden daarom dwingender optreden. Dat stelt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in het rapport ‘Verduurzaming van de internationale handelsketens’ dat vandaag verschijnt. (12-11-2013). Volgens het PBL, een belangrijk adviesorgaan van de regering, moeten aan bedrijven, die in de internationale handelsketens opereren, minimum duurzaamheidseisen worden gesteld. Bedrijven moeten worden verplicht regelmatig te rapporteren over hun duurzame activiteiten. De overheid moet zelf alleen maar duurzaam inkopen en importheffingen opleggen aan onvoldoende duurzame producten. De duurzame koplopers moeten een steuntje in de rug krijgen. Alleen zo wordt duurzame handel de nieuwe norm. Bron: Trouw 12-11-2013

Bron: www.verkeersnet.nl

Stoplicht dat stopt met aftellen voorkomt ongelukken

De afgelopen jaren zijn zogenoemde aftellende verkeerslichten op veel plaatsen in Nederland neergezet, met name bij voetgangersen fietsoversteekplaatsen. Deze wachttijdmelders tonen met aftellende cijfers hoe lang je moet wachten voor je oversteken mag. Voetgangers en fietsers zijn, vooral in Nederland, notoire anarchisten: zij bepalen zelf wel wanneer ze oversteken en storen zich weinig aan onbemande seininstallaties. Het aantal ‘stoplichtnegaties’ was dan ook schrikbarend hoog, met alle gevaarlijke situaties van dien. Amsterdam heeft een briljant idee ingevoerd. Daar houdt het aftellen op vijf seconden voor nul op. Terwijl de wachtende vanaf maximaal 60 seconden naar het verspringen van de cijfers kijkt, laat het verkeerslicht 5 seconden voor het licht op groen springt het afweten. De wachtende moet op zijn/haar eigen tellen letten. Deze vondst, de verantwoordelijkheid bij de verkeersdeelnemer terug te leggen, is geniaal. De vinding is eenvoudig, elegant en slim. Bron: NRC 16-11-2013 (ingekorte versie) Samenstelling: Guus Albrecht



Dieren in de stad

Donderdag 26 december Wandelexcursie Landgoed Beerschoten Utrechts Landschap organiseert op 2e kerstdag een wandeling op Landgoed Beerschoten. De duur van de wandeling is ongeveer 1,5 uur. Landgoed Beerschoten in De Bilt behoort tot de mooiste landgoederen van de Utrechtse Heuvelrug. In het gebied komen reeën, de das, de vos en vele vogels voor zoals de raaf. Tijdens deze wandeling vertelt de gids over de rijke historie van dit landgoed.

Bij onderstaande adressen is het Utrechts Milieublad gratis te verkrijgen:

Wild konijn in Park Transwijk, 2008. Foto: Milieucentrum Utrecht, Flickr. In vele stadsparken zoals Park Transwijk treffen we naast de tamme konijnen van de kinderboerderij buiten wilde konijnen aan. Op een zomeravond verzamelen ze zich gezellig op grasvelden om ogenschijnlijk te spelen en achter elkaar aan te rennen - het zijn sociale dieren. Het gaat om het "wildbruine konijn" al zien we ook wel eens een wit-zwart-konijn of een kruising rondlopen. Met losgelaten huisdieren loopt het meestal slecht af: ze kunnen zich niet staande houden tussen de professionele wilde konijnen en weten niet voor zichzelf te zorgen. Wilt u van uw huiskonijn af, breng het dan naar het asiel en laat het niet los in een park.

Geen knaagdier

Het konijn is eigenlijk geen knaagdier maar een haasachtige: anders dan knaagdieren hebben konijnen een dubbel stel snijtanden. Ze onderscheiden zich van de hazen door de kortere maar sterke achterpoten. Biologen kennen hem ("rammelaar") en haar ("voedster") als Oryctolagus cuniculus. Vaak is de onderkant van hun poten, buik en staart wit. De voorpoten hebben vijf tenen, de achterpoten vier. Er zijn bijna 50 rassen gefokte tamme konijnen. In de duinen, vanouds een konijnenparadijs, zijn de wilde konijnen een tijdlang uitgestorven geweest vanwege de dodelijke ziekte myxomatose. De laatste jaren woedt een andere virusziekte, die onder verschillende

namen bekend staat (rabbit haemorrhagic disease (rhd), vhd, vhs). Het lijkt de huppelaars in onze parken niet te deren.

Blinde darm

Konijnen beschikken over een extra darm (''caecum''), net als sommige andere zoogdieren trouwens. Onze blinde darm (appendix) is een ongebruikt restant van dat caecum. Konijnen respecteren hun mededieren en zijn strikte vegetariërs (planteneters), maar hebben geen ellenlang verteringskanaal zoals koeien. Daarom heeft een konijn aan eenmaal verteren niet genoeg om alle nuttige stoffen uit het voedsel te halen, en doen konijnen niet moeilijk: ze kunnen hun eigen keutels verorberen voor een tweede ronde, waarbij hun caecum van pas komt. Laat uw tamme konijn zijn gang gaan: het weet wat het doet. De zindelijkheid van konijnen begrijpen we beter: ze zorgen meestal voor een mooie schone vacht. Hans Muller Literatuur en links Knaag & Co - www.dierenbeschermingutrecht.nl/kk Dierenbescherming met onder meer asiel en voorlichting Bunnybin - www.bunnybin.nl Opvang en herplaatsing van thuisloze konijnen

Bibliotheek De Meern Bibliotheek Kanaleneiland Bibliotheek Lunetten Bibliotheek Oog In Al Bibliotheek Parkwijk Bibliotheek Vleuten Bibliotheek Zuilen Boerderij Hazenveld Bureaubewust Buurtcomite Voordorp Vooruit Buurthuis Nieuwe Jutter Centrale Bibliotheek Utrecht Centrum Sterrenzicht Cumulus Welzijn / Buurtcentrum De Leeuw Cumulus Welzijn / Buurthuis De Bram Cumulus Welzijn / Buurthuis Einstein Cumulus Welzijn / Buurthuis Oudegracht Cumulus Welzijn / Buurthuis Oudwijk Cumulus Welzijn / Buurthuis Sterrenzicht Cumulus Welzijn / Anders actief Cumulus Welzijn / Transit De Groeneweg Slagerij Dienstencentrum Zuilen Het Vorstelijk Complex Dierenbescherming Utrecht, Amersfoort e. o. Informatie Centrum Utrecht (ICU) Portes Buurthuis De Ravelijn Portes Buurthuis De Tol Portes Buurthuis De Uithoek Portes Buurthuis Rosa Portes Buurthuis Zuilen Portes Dienstencentrum De Barkel Portes Dienstencentrum De Plantage Portes Dienstencentrum West Portes Sociaal Cultureel Centrum De Musketon Rio de Bio Stadsboerderij de Eilandsteede Stadsboerderij de Gagelsteede Stadsboerderij de Griftsteede Stadsboerderij de Koppelsteede Uit de Kunst Universiteitsbibliotheek De Uithof Wijkbureau Oost/Noordoost Wijkbureau Overvecht Wijkbureau West Wijkbureau Zuid Wijkbureau Leidsche Rijn Wijkservicecentrum Vleuten-De Meern Wijkwinkel Votulast Winkel van het Utrechts Landschap Zalen- en activiteitencentrum “De Kargadoor”

Merritt, Joseph F.: The biology of small mammals, Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2010 Wikipedia: Konijn (dier), Rabbit en Cecum (Engels)

Kaapsebossen foto: Dirk-Jan Kraan Flickr elektrische apparaten, fietsen, serviesgoed, gebruiksvoorwerpen, speelgoed etcetera. Ook nodigen we u uit een vrijwillige bijdrage in één van de daarvoor bestemde spaarvarkens te deponeren. Koffie, thee en frisdrank zijn te verkrijgen tegen kostprijs. Wanneer: zaterdag 21 december van 14.00 tot 17.00 uur Waar: buurthuis Oudwijk, Oudwijkerdwarsstraat 148 in Utrecht-Oost Informatie: Gijs de Boer tel. 06-39352729 of via email [email protected] Zaterdag 21 december WinterNatuurWandeling Wilnis De IVN-afdeling De Ronde Venen & Uithoorn organiseert in het winterseizoen 2012/20123 iedere derde zaterdag van de maand de gratis winternatuurwandelingen. Op deze korte wandelingen van het IVN, in het winterhalfjaar, gaat het om het buiten zijn, de frisse winterlucht, de wolken en de vergezichten in de polder. Het heerlijk genieten van buiten zijn in de natuur tijdens het winterseizoen. Aan het begin wordt verteld waar de tocht heengaat en wat het aandachtspunt van de wandeling is. De wandeling gaat altijd door behalve bij extreme gladheid. Lengte wandeling: 5 - 8 km. Meeneem tip: Waterproof wandelschoenen, iets te eten/ te drinken en regenkleding. Kom af en toe met de auto. Soms moeten we een klein stukje rijden naar het startpunt. Wij zien u graag tijdens de IVN-winternatuurwandelingen! Wanneer: zaterdag 21 december van 09.30 uur tot 12.30 uur Waar: vertrekpunt parkeerplaats bij de Nieuwe Begraafplaats aan de Enschedeweg bij Wilnis Kosten: geen Aanmelden: niet nodig Informatie: Yfke Zijlstra tel. 0297-287223 / [email protected] Donderdag 26 december Inloop kinder natuur activiteiten bij Beerschoten Utrechts Landschap organiseert in pavil-

joen Beerschoten in De Bilt voor kinderen vanaf 4 jaar een knutsel activiteit. Wanneer: donderdag 26 december om 14 tot en met 16 uur Waar: start bij paviljoen Beerschoten in De Bilt Kosten: €0,50 Donderdag 26 december Kerstwandeling Kaapse Bossen, Doorn Natuurmonumenten organiseert een wandeling op tweede kerstdag door de Kaapse Bossen, vlak bij Doorn. Tijdens deze winterse wandeling gaat u op zoek naar sporen en geluiden van dieren. Kom een frisse neus halen tussen de kerstdiners! Wanneer: donderdag 26 december van 13.30 tot en met 15.00 uur Waar: Kaapse Bossen, parkeerplaats groene entrée kaapse bossen Maarsbergseweg 1 3941 MJ Doorn Kosten: leden €4,50 niet leden €7,50 en kinderen tot 12 jaar €2,50 Aanmelden: online via natuurmonumenten

Wanneer: donderdag 26 december om 14 uur Waar: start bij paviljoen Beerschoten, de Holle Bilt 6 te De Bilt 3732 HM (Holle Bilt is gelegen aan de achterkant van Hotel De Biltsche Hoek) Kosten: gratis Bijzonderheden: na afloop van de excursie kan men nog de zolder van het informatiecentrum bezoeken, waar regelmatig een tentoonstelling wordt gehouden Dinsdag 31 december Eindejaarswandeling Kaapse Bossen, Doorn Sluit de laatste dag van het jaar af met een winterwandeling in de Kaapse Bossen. Kijk niet terug of vooruit, maar kijk om je heen tijdens deze wandeling met de boswachter. In de winter lijkt het alsof het bos slaapt, maar ook in de winter valt er genoeg te ontdekken. De gids van Natuurmonumenten neemt je mee en laat de bijzonderheden van de winter en de Kaapse Bossen zien. Wanneer: dinsdag 31 december van 13.30 tot en met 15.00 uur Waar: Kaapse Bossen, parkeerplaats groene entrée Kaapse Bossen Maarsbergseweg 1, 3941 MJ Doorn Kosten: leden €4,50 niet leden €7,50 en kinderen (tot 12 jaar ) €2,50 Aanmelden: online via Natuurmonumenten



Tien innovatieve oplossingen voor minder files in Utrecht

Januari

Vrijdag 3, 10, 17, 24, 31 Januari Biologische Boerenmarkt Elke vrijdag brengen de biologische boeren hun verse producten naar hartje Utrecht. Het zijn kwaliteitsproducten, de lekkerste, de mooiste, vers van de boerderij.

Tien bedrijven uit de creatieve industrie mogen aan de slag met hun ideeën voor het oplossen van de verkeersdruk in Middennederland. Ze zijn door de jury van de Economic Board Utrecht en een aantal grote Utrechtse bedrijven geselecteerd uit 40 inzendingen. De uitvraag van het project Anders op Weg werd uitgeschreven een oplossing te vinden voor de grote verkeersdruk in de regio door middel van (onbewuste) beïnvloeding van het rij- en reisgedrag van automobilisten.

Er is een ruim aanbod aan koeien-, schapen- en geitenkaas, groenten en fruit, brood en gebak, sappen, mooie warme schapenvachten, vlees en duurzaam gevangen vis. U proeft de aandacht. Uiteraard heeft u de gelegenheid om vragen te stellen, zodat u écht weet wat u eet. Zin in frietjes, komt u dan de biologische patat proeven! Wanneer: vrijdag 3, 10, 17, 24 en 31 januari van 10.00 tot 18.00 uur Waar: op het Vredenburgplein te Utrecht www.boerenmarktutrecht.nl Zaterdag 4 Januari Kindervoorstelling "De vierde Koning" bij Beerschoten De voorstelling wordt gespeeld door Schimmentheater Licht in het Donker. Het verhaal gaat over de twaalf dagen van Kerstmis tot Driekoningen: de reis van Caspar, Balthasar en Melchior, de drie koningen die een heldere ster volgen, om de nieuwe Koning te vinden. Poele de beer droomt dat hij ook de ster volgt en dan…. wordt hij zelf de vierde koning en hij wenst…… Na de voorstelling krijgen alle kinderen een cakeje. In drie cakejes is een boon verstopt. Wie een boon heeft, krijgt een koningsmantel. Onder het zingen van een Driekoningenlied gaan de kinderen naar de workshop. Daar maken ze een ster met daarin uitgeknipt hun wens voor het nieuwe jaar. Als afsluiting mogen ze hun ster laten zien in het theater. Wanneer: zaterdag 4 januari van 14.00 tot en met 16.00 uur

De jury beoordeelde de ideeën vooral op innovatie, acceptatie, effect en positieve business cases. Tien bedrijven met de beste oplossingen kregen een vergoeding om hun idee verder uit te werken. Vier van hen gaan door naar de laatste ronde en die ideeën zullen verder worden uitgewerkt. Waar: Paviljoen Beerschoten, De Holle Bilt 6, De Bilt Kosten: € 8,50 per persoon Leeftijd: 5 tot en met 10 jaar Aanmelden: vanaf 21 december bij de infobalie van het paviljoen of telefonisch 030 – 6913291 www.utrechtslandschap.nl Zondag 5 januari Kaapse Bossen ‘Nieuwjaarstoost’ Op zondag 5 januari heten de boswachters van de Kaapse Bossen u van harte welkom met een gratis kopje warme chocolademelk. Dan brengen we samen een toost uit op een mooi natuurjaar 2014. Wanneer: zondag 05 januari van 11.00 uur tot 15.00 uur Waar: vertrekpunt Kaapse Bossen, parkeerplaats Groene Entree Kaapse Bossen, Maarsbergseweg 1, Doorn Info : www.natuurmonumenten.nl/activiteiten/warm-welkom-in-de-kaapsebossen/2014-01-05t1100

Zondag 5 januari Wandelexcursie Beerschoten Door het Utrechts Landschap wordt er een wandeling bij Beerschoten georganiseerd. Tijdens deze wandeling vertelt de gids over de rijke historie van dit landgoed. Duur van de wandeling is ongeveer 1,5 uur. Landgoed Beerschoten in De Bilt behoort tot de mooiste landgoederen van de Utrechtse Heuvelrug. In het gebied komen reeën, de das, de vos en vele vogels voor zoals de raaf. Waar: vertrekpunt Paviljoen Beerschoten, De Holle Bilt 6, 3732 HM De Bilt. Komt u met het openbaar vervoer dan uitstappen Halte Biltse Hoek, De Bilt (ca. 5 minuten lopen) Kosten: gratis Aanmelden: niet nodig Bron: www.utrechtslandschap.nl Dinsdag 7 januari Natuurlezing Nieuwe natuur Yvonne Kemp van Stichting ARK vertelt over nieuwe wildernis op wachtlanden. Ze zoomt ook in op Amersfoort. Uitgestrekte, robuuste en dynamische natuurgebieden, waar natuurlijke processen hun gang mogen gaan, dat is waar ARK voor staat. Het resulteert in een ongekende rijkdom aan landschappen en de daarbij horende flora en fauna. Onderling verbonden bieden de nieuwe natuurgebieden het noodzakelijke netwerk voor planten en dieren om zich te verplaatsen. Wanneer: dinsdag 7 januari van 20.00 uur tot 22.00 uur Waar: Museum Flehite, Westsingel 50, 3811 BC Amersfoort Kom op tijd, want de deur gaat om 20.00 uur op slot! Kosten: de toegang is gratis (max. 70 bezoekers) Info: http://ivn.nl/afdeling/amersfoort/activiteiten/natuurlezing-door-yvonne-kempnieuwe-natuur

een bedrijventerrein) zodat samen reizen gemakkelijker wordt.

5 Bureau H2O en Moorgen nodigt met “Ik ben geen file” automobilisten op een vast traject uit slimmer op weg te gaan. 6 Monkeybizniz met Anders op Weg app, een app die op een heel simpele en speelse manier je een keuze laat maken voor een modaliteit op een specifiek tijdstip en directe feedback geeft op die keuze. 7 Toogethr, deelkilometers.nl. Er wordt een spel ontwikkeld waarin mensen worden aangezet zoveel mogelijk passagiers mee te nemen en daarmee het aantal kilometers per deelnemer te verlagen. Prijzen als gratis benzine of parkeerplek zetten aan het spel te gaan spelen.

De tien kandidaten:

8 Bright Alley Tweens. Kinderen van de bovenbouw van de basisschool zijn ambassadeurs. Ze beïnvloeden reis- en rijgedrag van ouders door een prikkelende en leuke quiz game en een praktische uitdaging die ze met hen aangaan.

1 Innovactory met de TimesUpp, jouw persoonlijke reis assistent. Een app, powered by TomTom Traffic, die er voor zorgt dat je gaat reizen als dit verstandig is. Bij Anders op Weg: op zoek naar slim agendamanagement in combinatie met gedragsverandering.

9 Officebooking met ‘Check je werkplek’. Het ontwikkelen van slimme informatiediensten op de al bestaande mogelijkheden voor het vinden van alternatieve werkplekken en op die manier het reisgedrag van werknemers te beïnvloeden.

2 ALD Automotive met de Anders Reizen app waarbij leaserijders slimme kilometers kunnen sparen door anders of zuinig te reizen in combinatie met mobiliteitspas, directe feedback en besparingen voor werkgevers.

10 De Boom en het Meer met U-connect. Mensen worden verleid uit de auto te stappen en het gemak en comfort van de e-bike te kiezen.

3 Mobydot, Raaskal games en Plan to Behaviour met GreenOwl, aan de hand van individuele reispatronen daagt GreenOwl mensen on- én offline uit tot duurzaam, CO2- neutraal reisgedrag. 4 VCC Oost met carpoolkaart. Deze kaart maakt een automatische match tussen werknemers van een bedrijf ( of forensen op

Bron: www.verkeersnet.nl URL to article: http://www.verkeersnet.nl/10534/tien-innovatieoplossingen-voor-minder-files-utrecht/ Tekst: Guus Albrecht



Proef de stadslandbouw Het aantal mensen dat in een stad woont, neemt de komende jaren alleen nog maar toe. In 2050 zal naar verwachting 80% van de wereldbevolking in steden wonen. Op dit moment is dit iets meer dan 50%. Steden nemen echter maar een klein deel van de totale aardoppervlakte in beslag; zo’n 3%. Steden leggen, alhoewel ze slechts weinig procent van het aardoppervlak bevatten, beslag op 75% van de natuurlijke hulpbronnen. Dat vraagt ontzettend veel van ecosystemen en leidt tot dé vraag van deze eeuw: hoe kunnen we de stad duurzaam voeden? Stadslandbouw kan één van de antwoorden zijn van dit vraagstuk. Enige jaren geleden had nog niemand er van gehoord. Maar inmiddels is voedsel telen in de stad booming en hip. Op daken en balkons, in leegstaande gebouwen of in gemeenschappelijke tuinen of op tijdelijk braakliggende bouwlocaties.

Inspireren

Over de achtergrond van de stadslandbouw is op internet van alles te vinden. Ook op papier is er natuurlijk het nodige beschikbaar. Bijvoorbeeld het boek “De hongerige stad” van Carolyn Steel. Dit boek geeft de lezer o.a. informatie over de relatie tussen de stad en het voedsel en wat er gebeuren moet om de steden te voeden. Een heel ander boek, waarin de lezer kennis maakt met verschillende typen stadsboeren is “De stad ontkiemt, de stadsboer bloeit op” van Kim Lagerweij. Kim Lagerwij is vormgeefster van beroep, ze ontdekte het begrip stadslandbouw ongeveer twee jaar geleden. Hoe ze het ontdekte schrijft ze niet, maar ze wilde er wel iets mee doen en ging zelf tomaten kweken op haar zolderkamertje. Dit beviel haar zo goed dat ze het met anderen wilde delen in de vorm van een boek. Ze wil daarmee “de stadslandbouw een gezicht geven”. Daarnaast hoopt ze dat de lezer door haar boekje geïnspireerd wordt om zelf stadsboer te worden. “Met dit boek hoop ik een zaadje van verbinding, inspiratie en bewustzijn te mogen planten. Dat er maar een vruchtbare oogst vol enthousiasme, inspiratie en plezier uit voort mag komen”! Schrijft ze in het voorwoord. In het boekje staan dan ook tips vermeld hoe je het kan aanpakken.

Van balkon tot zelfoogsttuin

Kim Lagerweij laat de lezer kennismaken met verschillende soorten stadsboeren en organisaties die met stadslandbouw te maken hebben. Stadsboer Peter van Leeuwen uit Gorinchem bewijst dat je op je balkon al een beginnetje maken kan; hij verbouwt op zijn balkon aardbeien, bramen, frambozen, tomaten, pompoen, courgette en wat kruiden. Hij wil het ook grootser aanpakken, want hij is bezig om van de groene veldjes beneden bij het flatgebouw waar hij woont, een gemeenschappelijke tuin te maken. Of de organisatie Dynamic Food, een reizend eetcafé dat zich vestigt in leegstaande ruimtes. Dynamic Food is niet alleen een eetcafé maar ook een kenniscentrum. Dynamic Food wil boeren en hun producten zichtbaar maken. Ben je in bezit van een tuin, dan is een kas in de tuin geschikt om groente (en fruit) te verbouwen. Zo laat stadsboer Thijs Middeldorp zien die in zijn achtertuin

in Amsterdam Oud-West een zelfgebouwde kas heeft met sla, aardbeien, tomaten en broccoli. Buiten de kas staan o.a. dropplanten en frambozen. Ook spreekt de schrijfster met een lid van de voedselkoöperatie VokoMokum. Een organisatie die voedsel inkoopt bij verschillende boeren en bij een duurzame groothandel. Je moet lid worden van deze koöperatie wil je voedsel van ze kunnen bestellen. Leden krijgen een tweemaandelijkse taak toebedeeld in de Voko. Een heel ander type stadsboer is de NatuurSUPER. Deze organisatie helpt buurtbewoners invulling te geven aan een braakliggend terrein. NatuurSUPER verschaft kennis en begeleidt mensen bij het opzetten van een moes-, thee- of pluktuin op dat braakliggende terrein. Verder is er Boer Koekoek, een CSA (Community Supported Agriculture) bedrijf aan de rand van Nijmegen. Zij maken gebruik van het Pergola-model: de boer maakt afspraken met consumenten die daarna deelgenoten zijn. De deelgenoot geeft de boer per jaar een vergoeding voor de gemaakte kosten en mag in ruil daarvoor zelf gewassen oogsten. De rondleiding die Kim Lagerweij geeft langs de verschillende stadsboeren laat zien wat er allemaal mogelijk is. En dat het helemaal niet moeilijk is om zelf vast in het klein te beginnen. Je kan op je balkon zelfs je eigen groente verbouwen. Met de tips die in het boekje vermeld staan kom je een heel eind. Wil je meer weten over stadslandbouw in Utrecht, neem dan een kijk op de website van het Milieucentrum Utrecht en op de websites van Eetbaar Utrecht en Lekker Utregs (mede door MCU geïnitieerd). En bij de Milieuwijzer, te vinden op de website van het Milieucentrum, kan je terecht voor een overzicht van stadslandbouwprojecten. Op kleine schaal (volkstuinen), maar ook op grotere schaal, zoals voedseltuinen en moestuinen. Daarnaast is er op de website van de gemeente Utrecht de nodige informatie te vinden. Zoals een kaart met mogelijke en bestaande locaties voor stadslandbouw en tips hoe je stadslandbouw kan opzetten. www.utrecht.nl/smartsite.dws?id=384192 www.utrecht.nl/smartsite.dws?id=384198 (kaart) www.tuinderijdevollegrond.nl/ www.milieucentrumutrecht.nl/page/1044/milieuwijzer-utrecht.html http://farmingthecity.net/ www.milieucentrumutrecht.nl www.eetbaarutrecht.nl www.lekkerutregs.nl http://stadslandbouwutrecht.wordpress.com/ www.kimlagerweij.nl www.foodforestry.nl/ www.makkelijkemoestuin.nl/ www.tuinenbalkon.nl/ Tekst: Heleen Hüpscher

Zondag 12 Januari Wandelexcursie landgoed De Paltz Landgoed De Paltz is een prachtig landgoed dat werd ontworpen door de landschapsarchitecten Copijn en Springer. Op het landgoed van circa 80 hectare, nu in bezit van Utrechts Landschap, zijn bijzondere elementen te bewonderen zoals beukenlanen, zichtassen, waterpartijen, een zandafgraving en een statige villa. In de toekomst wordt Landgoed De Paltz opengesteld voor publiek.

Wanneer: zondag 12 januari om 14.00 uur Waar: verzamelen bij het toegangshek van Landgoed De Paltz aan de Van Weerden Poelmanweg (N413) in Soest. Parkeren kan op de parkeerplaats de Bergjes. Kosten: onbekend Aanmelden: niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl Woensdag 8 en 22 januari Kinder Natuur Activiteiten bij Beerschoten: Utrechts Landschap organiseert bij Paviljoen Beerschoten activiteiten voor kinderen van 6 tot en met 10 jaar. 8 Januari heeft als thema: de dieren rond paviljoen Beerschoten, en 22 januari gaan de kinderen een winterlandschap schilderen. Eerst krijgen de kinderen informatie over het onderwerp en daarna gaan ze het bos in voor ongeveer drie kwartier. Bij terugkomst krijgen ze wat te drinken met iets lekkers en kunnen ze nog iets maken. Opgeven voor 8 januari kan alleen per email tot zondag 5 januari Opgeven voor 22 januari kan alleen per e-mail tot zondag 19 januari Wanneer: woensdag 8 en 22 januari van 14.00 tot 16.00 uur Waar: Paviljoen Beerschoten, De Holle Bilt 6, De Bilt Kosten: van 6 tot en met 10 jaar € 3,50 per kind en met U-pas of beschermerspas € 2,50 per kind Aanmelden: alleen per e-mail: [email protected]. Maximaal 10 kinderen per middag. Bij minder dan 4 aanmeldingen gaat de middag niet door. Informatie: Paviljoen Beerschoten tel. 030 - 220 53 40 Woensdag 8 januari Publiekswandeling Amerongse Bos Onder leiding van een gids van het Team Amerongse Bos zal u een wandeling maken van ongeveer 1,5 uur, langs een

aantal bijzondere plekken van het Amerongse Bos. Het wandelen over de smeltwaterdalen en de mooie uitzichtspunten zijn bijzonder tijdens deze wandeling. Wanneer: woensdag 8 januari om 14 uur Waar: vertrek vanaf informatie centrum Nationaal Park (tabaksschuur Utrechts Landschap) aan de Veenseweg te Amerongen. Op loopafstand kunt u parkeren bij sportcomplex De Burgwal te Amerongen. Kosten: geen Aanmelden: niet noodzakelijk Zaterdag 11 Januari Wichelroedelopen op Heidestein Utrechts Landschap organiseert een speciale wichelroedewandeling op landgoed Heidestein. U kunt de kracht van leylijnen ervaren. De excursie wordt gegeven met een lezing en lichtbeelden over de cultuurhistorische vondsten in dit gebied. De vondsten zijn o.a. een tuinspoor, ijskelder, spreng, doolhof, golfbaan en grafheuvels. Vervolgens maakt u een wandeling over het terrein waarbij u zelf met wichelroedes de kracht van leylijnen (energiebanen) kunt ervaren in de buurt van (mogelijke) grafheuvels en bomen. De excursie wordt gegeven door ambassadeur Hans Havers van Utrechts Landschap. Na afloop mag u de wichelroede houden. Wanneer: zaterdag 11 januari van 14.00 tot en met 16.30 uur Waar: Schaapskooi op Heidestein, ingang via Prinses Margrietlaan in Zeist. Volg de groene bordjes ‘Schaapskooi’, het is ongeveer 10 minuten lopen. Kosten: € 3,- per persoon inclusief thee/ koffie/chocolade en set wichelroedes Aanmelden: via het Utrechts landschap Bijzonderheden: honden zijn niet toegestaan Info: www.utrechtslandschap.nl

Zondag 12 januari Wilde Buiten Dag Vette Vogels Haarzuilens In januari zijn ze er weer ‘Wilde Buiten Dagen‘ op diverse plekken in het land! Deze winter gaan we de vogels een handje helpen om de winter door te komen. Veel vogels zijn vertrokken naar het zuiden en sommige dieren houden een winterslaap. Die merken weinig van de kou. Maar de vogels die hier blijven, moeten juist extra hun best doen om de winter door te komen. Als het buiten vriest en er een dik pak sneeuw ligt kunnen ze best wat extra’s gebruiken. Cupcakes voor de vogels! Help de vogels en maak de lekkerste vogelsnacks. We leren je hoe je zelf vetbollen, cupcakes en pindaslingers maakt. Denk je dat je alles van vogels weet? Doe dan de vogelspeurtocht en test je vogelkennis met de vette vogelquiz! Wanneer: zondag 12 januari, start om: 11.00 uur, 13.00 uur of 15.00 uur. Waar: Landgoed Haarzuilens, vertrekpunt Haarzuilens, boerderij bij Baltus, Ockhuizerweg 35, Haarzuilens Kosten: Kinderen (leden) €4, Kinderen (niet-leden) €7, Leden €2 en Niet-leden €3. Er mogen 4 leden mee op 1 lidmaatschaps-pasje Aanmelden: verplicht. Schrijf je in op de gewenste starttijd. Bijzonderheden: trek warme kleren aan, enkele activiteiten zijn buiten Info: www.natuurmonumenten.nl/activi-


andere de ransuil. Wanneer: zondag 19 januari van 14.00 tot en met 15.30 uur Waar: bij het parkeerterrein, gelegen aan het Laantje zonder Eind, een zijweg van de Krakelingweg te Zeist, 3707 HN Kosten: gratis Aanmelden: is niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl

teiten/wilde-buiten-dag-vette-vogelshaarzuilens/2014-01-12t1100 Zaterdag 18 en zondag 19 januari Nationale tuinvogeltelling van Vogelbescherming Nederland Iedereen die zin heeft om mee te doen kan dit weekend op 18 óf 19 januari vogels tellen in zijn of haar eigen tuin of balkon. Kies een plek bij het raam vanwaar u de hele tuin of het balkon overziet. Het moment kunt u zelf uitkiezen. Handige scorelijst/vogelzoekkaart Om het u wat makkelijker te maken is er een handige scorelijst als hulpmiddel. Leer de meest voorkomende tuinvogels alvast kennen en gebruik de scorelijst bij het tellen van de vogels in uw tuin. Op de scorelijst ziet u afbeeldingen van de 25 meest voorkomende tuinvogels. Download via de website van de vogelbescherming de scorelijst. -Houd pen en papier, of de vogelzoekkaart bij de hand en eventueel een vogelgids en verrekijker en tel een half uur lang. -Noteer per vogelsoort het hoogste aantal dat u, in dit halfuur, tegelijkertijd in uw tuin ziet. Tel deze aantallen niet bij elkaar op. U loopt dan het risico dat u dezelfde vogel dubbel telt. Vogels die alleen maar voorbij vliegen hoeft u niet mee te tellen. -Na het half uur tellen geeft u uw resultaten door via de site van de vogelbescherming. U kunt uw telling tot uiterlijk maandag 20 januari, 12.00 uur 's middags doorgeven. Daarna sluit het telformulier en kunt u uw telling niet meer doorgeven. De landelijke resultaten kunt u ook via de site volgen. U ontvangt na afloop een e-mail met uw persoonlijke resultaten! Op zondagavond 19 januari maakt Vogelbescherming op deze site en via de media de Tuinvogel top-tien van 2014 bekend.

Nuttig om te weten: ’s Morgens vroeg zijn vogels het actiefst en valt er dus het meest te tellen. U hoeft geen onderscheid te maken tussen vrouwtjes- en mannetjesvogels. Wilt u weten wat er bij u in de tuin zit? Op de lijst van 25 meest voorkomende tuinvogels vindt u de foto’s en geluiden. Heeft u moeite met herkennen? Dan vindt u de families bij elkaar met een beschrijving via www.vogelbescherming.nl/tuinvogel/tuinvogels/herkent_u_de_vogel. Zorg niet alleen goed voor de vogels, maar ook voor uzelf: een comfortabele plek en iets te drinken onder handbereik! Schrijf u nu alvast in voor de Tuinvogeltelling 2014! U profiteert direct van 15% kor-ting in de webshop van Vogelbescherming, u ontvangt handige tips om vogels te herkennen, het laatste vogelnieuws, toegang tot oefenlijstjes en leuke weetjes en u wordt uitgenodigd voor exclusieve bijeenkomsten. Wanneer: zaterdag 18 en zondag 19 januari Waar: in uw eigen tuin of balkon Info: Vogelbescherming www.tuinvogeltelling.nl/ Zondag 19 Januari Wandelexcursie Kozakkenput Utrechts Landschap organiseert een wandeling over het natuurgebied “Kozakkenput” in Zeist. De wandeling duurt ongeveer 1,5 uur. In het destijds droge heidegebied werden in 1804, vanwege de aanwezigheid van ruim 20.000 manschappen van het Frans/ Bataafs leger, 30 putten met een diepte van ca. 10 meter gegraven. De naam Kozakkenput ontstond 9 jaar later toen een bataljon Kozakken daar verbleef. Vroeger bestond de Kozakkenput uit heide, tegenwoordig uit een jong gemengd bos met veel grove dennen. Oude lanen van beuken en Amerikaanse eiken doorsnijden het terrein. Opvallend zijn ook de door bos omsloten akkers, het eikenhakhout en de oude singels. In het gebied leeft onder

Donderdag 16 januari Koken met de seizoenen bij Stoutenburg Vegetarisch koken met biologische groenten van het seizoen uit de tuin van Stoutenburg. Samen oogsten, groenten schoonmaken, een maaltijd bereiden en genieten van het (h)eerlijke eten. De workshop begint om 15.00 uur met ontvangst met koffie en thee en een korte inleiding en kennismaking daarna gaat u samen oogsten in de moestuin. Terug in de keuken maakt u de groenten schoon en bereidt u met de andere deelnemers de maaltijd. Tussendoor is er nog een korte pauze en om 18.00 uur kunt u genieten van het (h) eerlijke eten. Wanneer: 16 januari vanaf 15.00 uur Waar: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg Kosten: € 15,Aanmelden: het liefst per telefoon bij Carolien Looman tel. 033-4945500 dan hoort u meteen of er nog plaats is. Of per e-mail: [email protected]. Per post: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg. Bron: www.stoutenburg.nl

Februari Kunstenaars gezocht In de hal van Griftsteede is elke zes weken een nieuwe kunstexpositie te zien. Deze expositie is gratis toegankelijk voor bezoekers. Voor 2014 zijn we op zoek naar beeldend kunstenaars uit Utrecht en omgeving die in de hal van Grifsteede willen exposeren. Wij zijn speciaal op zoek naar kunstenaars die affiniteit hebben met de thema ‘s: natuur, milieu(educatie) en duurzaamheid. Wij streven ernaar om de exposities te laten aansluiten bij de programmering van Grifsteede. In de hal van Griftsteede is alleen ruimte om werken te exposeren in het ‘platte vlak’.

Als je zelf een volkstuin hebt is de aardpeer simpel te telen: hij groeit als een gek en de productie is erg hoog. Je hoeft hem ook eigenlijk niet opnieuw te zaaien: als je er één vergeet te oogsten, blijft hij gewoon doorgroeien. Aardperen zijn familie van de zonnebloem. Ze bloeien met een veel kleinere, vergelijkbare bloem en hebben lange, dikke stengels (ze kunnen 2-3 meter hoog worden). Ze zijn voedzaam en licht verteerbaar en schijnen een helende werking te hebben. Bij aardperen wordt zetmeel omgezet in de iets zoet smakende stof, inuline. Die inuline maakt aardperen interessant voor diabetici, omdat bij de vertering van inuline geen (voor diabetici moeilijk afbreekbare) glucose vrijkomt. De aardpeer bevat ook nog biotine (een vitamine), calcium, silicium, ijzer en natrium (mineralen). Daarom heeft de groente ook een weldadig effect op reuma, jicht en verstopping. Jonge aardperen kun je met schil en al eten. Ze kunnen ook rauw worden geschaafd en bereid. Ze zijn dan brossig & krokant. Lekker met bijvoorbeeld een kruidendressing. Om verkleuring van het vruchtvlees tegen te gaan, kun je het vrucht-vlees besprenkelen met citroensap of wat azijn aan het kookwater toevoegen.

Woekeren

Aardperen worden in het voorjaar uitgeplant. Ze doen het overal, ook op arme grond. Alleen een hoge waterstand is minder geslaagd, dan rotten de knollen weg. De plant kan drie meter hoog worden, wat hem heel geschikt maakt als windscherm. Woekeren, doet hij ook: een stukje van twee vierkante meter kan in een jaar tijd tien kilo knollen opbrengen. Die kunnen rond november worden geoogst, maar het lekkerst zijn ze na de eerste nachtvorsten. Dat oogsten gaat heel eenvoudig: je haalt de knollen uit de grond die je nodig hebt en laat de rest zitten, desnoods de hele winter. Kleine knolletjes oogst je niet, die groeien het jaar daarop vanzelf uit. Gebruik de aardperen meteen, want ze drogen snel uit en verliezen dan veel smaak. Met aardperen kun je hetzelfde doen als met aardappels: koken, bakken, stoven, raspen, gratineren of pureren. Ze kunnen ook als schijfjes in de frituur en heten dan aardpeerchips. Er is soep van te maken, en een vroeg geoogste aardpeer is zelfs rauw lekker.

Soep van aardperen Voor 4 personen 30 minuten werk

500 gram aardperen 2 teentjes knoflook gesnipperd 3 stuks sjalotjes gesnipperd 1-2 takjes tijm 750 milliliter groentebouillon staafmixer peper zout fijne zeef Breng een pan met ruim water aan de kook. Was de aardperen goed en snij de wat grotere exemplaren doormidden (aardperen van een centimeter of vijf kun je gewoon heel laten). Kook de aardperen kort (ongeveer 2-3 minuten) in de pan water, giet af en


laat uitlekken. Verhit wat olijfolie in een koekenpan en bak hierin de aardperen (ongeveer vier minuten) om er extra smaak aan de geven. Draai ze regelmatig om. Pel en snipper de teentjes knoflook en sjalotjes. Verhit wat olijfolie in een grote (soep)pan en voeg knoflook, sjalotjes en de takjes tijm toe. Bak even en voeg vervolgens de groentebouillon toe. Breng het geheel aan de kook. Voeg de aardperen toe en laat de soep ongeveer tien minuten rustig koken. Haal de takjes tijm uit de soep en pureer de soep met een staafmixer. Zeef de soep door een fijne zeef, verwarm nog even, breng op smaak met peper & zout en wat extra tijm (de blaadjes). Eet smakelijk

Recept aardperen met pasta

handje walnoten 200 gram crème fraîche verse peterselie pasta

200 gram aardperen rode ui 2 tenen knoflook 8 zongedroogde tomaten

Was de aardperen. Dat is een fiks karwei want door de grillige vorm zit overal klei of aarde. Kook de pasta volgens de aanwijzingen op het pak. Schil de aardperen. Snij de ui in ringen en de aardperen in dunne plakken. Fruit de uiringen in olijfolie en voeg de plakjes aardpeer toe. Snij ondertussen de knofook fijn en voeg bij de ui en aardpeer. Hak de walnoten en snij de zongedroogde tomaten in reepjes. Voeg de walnoten, tomaten en gare pasta toe. Roer er crème fraîche door en knip de peterselie boven de schaal fijn. Voor de flexitariërs onder ons: als je de walnoten vervangt door stukjes (gerookte) kipfilet, dan heb je ook een smakelijke maaltijd.

Recept voor aardperensoep met pastinaak en appel aardperen pastinaak 1 ui 2 tenen knoflook 1 appel groente bouillon blokje verse tijm

Schrap de pastinaak en snij in kleine stukjes. Kook de aardperen kort zodat de schil makkelijker loslaat. Snij de ui in kleine stukjes en fruit het in een pan met dikke bodem. Voeg de pastinaak toe en bak het mee tot de pastinaak zacht is geworden. Schil de appel en snij in kleine stukjes en bak kort mee. Pers de knoflook boven de pan uit. Voeg de aardperen, groentebouillon en 750 ml water toe. Laat het een half uurtje op laag vuur koken. Haal de pan van het vuur en laat een tijdje afkoelen zodat je de soep met een staafmixer of keukenmachine kunt pureren. Rooster de hazelnoten in een koekenpan en hak ze fijn. Garneer de soep met verse tijm en geroosterde hazelnoten. www.tuinderijdevollegrond.nl



Regionale groente in de winter Bemesting

Zondag 9 februari Wandelexcursie landgoed De Paltz. Landgoed De Paltz is een prachtig landgoed dat werd ontworpen door de landschapsarchitecten Copijn en Springer. Op het landgoed van circa 80 hectare, nu in bezit van Utrechts Landschap, zijn bijzondere elementen te bewonderen zoals beukenlanen, zichtassen, waterpartijen, een zandafgraving en een statige villa. In de toekomst wordt Landgoed De Paltz opengesteld voor publiek. Deze wandeling duurt ongeveer anderhalf uur.

Bodem

Wanneer: zondag 9 februari van 14.00 tot en met 15.30 uur Waar: vertrek vanaf de hoofdingang van Landgoed De Paltz aan de Van Weerden Poelmanweg, Soest (N413) parkeren kan op parkeerplaats Bergjes Kosten: gratis Aanmelden: is niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl

“Eigenlijk stond er veldsla op het menu”, schrijft Mieke dinsdag in de mail aan haar klanten, “maar die bleef vanmorgen nog zo lang bevroren dat we hem niet meer konden oogsten. Rode bietjes zijn er nog wel, de laatste van dit seizoen.” Elke woensdag oogsten Mieke Baldé en Gertjan Ankersmit van de biologische zorgtuinderij De Volle Grond, samen met de vrijwilligers groenten uit de historische moestuin van landgoed Nieuw Amelisweerd in Bunnik. In deze tijd van het jaar zijn dat vooral kolen, knollen, prei. En bietjes dus, de laatste. Die gaan schoongewassen de tassen van de groentenabonnementen in en kunnen dezelfde dag vanaf vijf afhaalpunten in Utrecht en Houten vers mee naar huis.

gebruiken hiervoor Rode Klaver en Phacelia. Phacelia is een door bijen zeer geliefde plant.

Uit het blog van De Volle Grond:

De bodem is in de biologische landbouw van levensbelang: een gezonde en vitale bodem is een voorwaarde voor gezonde en sterke gewassen. Het gaat dan niet alleen over een rijke bodem met voldoende voedingsstoffen, maar meer nog over een gezond en divers bodemleven. Je kunt een gezonde bodem zien als het kapitaal van een biologisch landbouwbedrijf. Een bioboer kan, als er wat fout gaat, niet meer bijsturen met een extra kunstmestgift, of een bespuiting, dus hij/zij moet zorgen dat bodem en gewassen tegen een stootje kunnen. Zo zullen biologische gewassen in het algemeen dieper wortelen dan gangbare gewassen om bij de voedingsstoffen in de bodem te komen, waardoor ze beter bestand zijn tegen droogte. Biologisch boeren betekent vooruit kijken en preventief werken.

"Na een warme, droge en zonnige zomer daalt de rust neer op de tuin. Veel gewassen zijn opgeoogst. De winterrogge, begin oktober gezaaid, is goed opgekomen en heeft een beschermende groene deken over de lege percelen gelegd. Zo komen ze de winter wel door. De gewassen die er nog staan, zijn we aan het op oogsten voor de groentepakketten en in mindere mate de marktkraam. Van de regenval in de afgelopen periode hebben we relatief weinig last gehad, dankzij de geweldige bodemstructuur. Zelfs na hele natte dagen was er geen plas te bekennen op de tuin. Daar word je als tuinder erg blij van! Blijven zaaien die diepwortelende klavers en geen zware trekker komt er op de tuin. Het tuinwerk heeft in de winter weinig haast. We gaan onder meer de uitdijende graspaden afsteken, een heining langs de slootkant zetten en het kippenhok afbouwen. En zoals elke winter kleinfruit snoeien en mest en compost uitrijden en hout hakken. Van de bosploeg van Amelisweerd hebben we een flinke partij hout gekregen, goed voor een winter lang zagen en kloven (en meerdere winters stoken). Lekker om warm te worden of om je overtollige energie kwijt te kunnen."

De biologische landbouw

Het doel van de biologische landbouw is op zo natuurlijk mogelijke wijze gewassen telen en dieren houden. Dit houdt onder andere in dat er geen kunstmest en geen chemische bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. Maar behalve het weglaten van bepaalde zaken, omvat "biologisch" veel meer maatregelen om een duurzame landbouw te bewerkstellingen.

Vruchtwisseling

Een onmisbaar element is de vruchtwisseling. Dit houdt in dat op een bepaald stuk land elk jaar een ander gewas wordt verbouwd. Hiermee voorkom je eenzijdige bodemuitputting en gewasgebonden ziekten en plagen. De diverse gewasgroepen roteren dus door de jaren over een stuk grond. Tuinderij De Volle Grond heeft een vruchtwisseling van 1 : 6; de tuin is verdeeld in 6 percelen en pas na 6 jaar komt een gewasgroep weer op dezelfde plek te staan. Eens in de 6 jaar krijgt een perceel een jaar "rust", er staat dan een groenbemester op. Dit is een gewas dat de bodemstructuur verbetert en in sommige gevallen stikstof in de grond brengt. Wij

In plaats van kunstmest (stikstof) wordt in de biologische landbouw gebruik gemaakt van dierlijke mest, compost en vlinderbloemigen, zoals klavers. Vlinderbloemigen kunnen met behulp van bacteriën op hun wortels luchtstikstof binden in de bodem. Met dierlijke mest en compost wordt voornamelijk de bodem gevoed, terwijl kunstmest vooral gericht is op het voeden van de gewassen. Biologische gewassen krijgen hierdoor de tijd om te groeien, ze worden niet "opgejaagd" en zijn daarom steviger van structuur en hebben meer smaak. Biologische gewassen moeten "harder werken" om aan hun voedsel te komen.

Wintergroente

Er zijn redenen te over om de natuurlijke kalender te volgen wat betreft seizoensgroenten. Seizoensproducten zijn niet alleen lekkerder in de periode dat ze ook daadwerkelijk geoogst worden, producten gekocht in het seizoen zijn ook nog eens stukken goedkoper. Ook zorgt het volgen van de seizoenen voor veel variatie en hoeven al die sperziebonen ook nog eens niet ingevlogen te worden.

Seizoensgroente Januari

Aardappelen, Aardperen, Knolselderij, Paddenstoelen, Pastinaak, Pompoen, Prei, Raap, Rammenas, Rode biet, Rode kool, Savooikool, Schorseneren, Spruiten, Uien, Veldsla, Witlof, Witte kool, Wortelen

Seizoensgroente Februari

Aardappelen, Aardperen, Groene selderij, Knolselderij, paddenstoelen, Pastinaak, Pompoen, Prei, Raap, Rammenas, Rode biet, Rode kool, Savooikool, Schorseneren, Spruiten, Uien, Veldsla, Witlof, Witte kool, Wortelen Opvallend in deze lijstjes is de aardpeer: wat doe je daar mee?

De aardpeer, een vergeten groente?

Aardperen zijn te koop op boerenmarkten. Je kan ze kopen voor deze recepten maar plant er vooral ook een paar in de tuin voor volgend jaar!

Zin om te exposeren bij Griftsteede? Neem contact op met: Asta Koolhaas telefoon: 030 27 22 888 of [email protected] Zie www.utrecht.nl/griftsteede Zondag 2 februari Wandelexcursie "Houdringe" Door het Utrechts Landschap wordt er een wandeling bij Houdringe georganiseerd. Duur van de wandeling is ongeveer 1,5 uur. Landgoed Beerschoten is een prachtig bosgebied, vlakbij de stad Utrecht. Het aangrenzende landgoed Houdringe bestaat voornamelijk uit bos en open grasland. Er staan dikke eiken en beuken met een diameter van meer dan een meter. Deze bomen zijn ruim 225 jaar oud. Huize Houdringe is in 1779 gebouwd. Rondom ligt een tuin, deels in Engelse landschapsstijl en deels in Franse barokstijl. Wanneer: zondag 2 februari om 14 uur Waar: vertrekpunt Paviljoen Beerschoten, De Holle Bilt 6, 3732 HM De Bilt. Komt u met het openbaar vervoer dan uitstappen Halte Biltse Hoek, De Bilt (ca. 5 minuten lopen) Kosten: gratis Aanmelden: niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl Woensdag 5 februari Publiekswandeling over de Amerongse Bos Onder leiding van een gids van het Team Amerongse Bos zal u een wandeling maken van ongeveer 1,5 uur, langs een aantal bijzondere plekken van het Amerongse Bos. Het wandelen over de smeltwater dalen en de mooie uitzichtspunten zijn bijzonder tijdens deze wandeling. Wanneer: woensdag 5 februari om 14 uur Waar: vertrek vanaf informatiecentrum Nationaal Park (tabaksschuur Utrechts Landschap) aan de Veenseweg te Amerongen. Op loopafstand kunt u parkeren bij

sportcomplex De Burgwal te Amerongen. Kosten: geen Aanmelden: niet noodzakelijk Info: www.utrechtslandschap.nl Vrijdag 7, 14, 21, 28 februari Biologische Boerenmarkt, Utrecht Elke vrijdag brengen de biologische boeren hun verse producten naar hartje Utrecht. Het zijn kwaliteitsproducten, de lekkerste, de mooiste, vers van de boerderij. Er is een ruim aanbod aan koeien-, schapen-, geitenkaas, groenten en fruit, brood en gebak, sappen, mooie warme schapenvachten, vlees en duurzaam gevangen vis. U proeft de aandacht. Uiteraard heeft u de gelegenheid om vragen te stellen, zodat u écht weet wat u eet. Zin in frietjes, komt u dan de biologische patat proeven! Wanneer: vrijdag 7, 14, 21, 28 februari van 10.00 tot 18.00 uur Waar: op het Vredenburgplein te Utrecht Info: www.boerenmarktutrecht.nl

Donderdag 13 februari Koken met de seizoenen bij Stoutenburg Vegetarisch koken met biologische groenten van het seizoen uit de tuin van Stoutenburg. Samen oogsten, groenten schoonmaken, een maaltijd bereiden en genieten van het (h)eerlijke eten. De workshop begint om 15.00 uur met ontvangst met koffie en thee en een korte inleiding en kennismaking daarna gaat u samen oogsten in de moestuin. Terug in de keuken maakt u de groenten schoon en bereidt u met de andere deelnemers de maaltijd. Tussendoor is er nog een korte pauze en om 18.00 uur kunt u genieten van het (h)eerlijke eten. Wanneer: donderdag 13 februari vanaf 15.00 uur Waar: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg Kosten: € 15,Aanmelden: het liefst per telefoon bij Carolien Looman tel. 033-4945500 dan hoort u


€3,00 en is geschikt voor 12 jaar en ouder Informatie: per e-mail: [email protected] www.publiekssterrenwacht.nl/

Nieuwe lijnbussen voor Utrecht


Zondag 16 februari Wandelexcursie Panbos Utrechts Landschap organiseert een natuurwandeling over het natuurgebied “Het Panbos”. De gids vertelt over de ontwikkelingen van de afgelopen jaren in dit natuurgebied. Aan de orde komen het realiseren van meer heidegebieden op de Utrechtse Heuvelrug en de invloed daarvan op de ontwikkeling van flora en fauna. De wandeling duurt ongeveer 1,5 uur.

meteen of er nog plaats is. Of per e-mail: [email protected]. Per post: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg. Info: www.stoutenburg.nl

verwerken in een plantenlijst

Donderdag 13 februari en 6 maart Ontwerp uw eigen border Groei&Bloei Afdeling Amersfoort organiseert een dubbele workshop. Onder begeleiding van Anneke Beemer, van tuinontwerp- en tuinadvies bureau Hooglands groen, leert u de beste planten voor uw tuin kennen en maakt u een beplantingsplan voor uw border of voor een gedeelte van uw tuin. Bent u ontevreden over uw beplanting, heeft u moeite met het selecteren van de juiste planten of is uw border toe aan vernieuwing? Dan is deze tweedelige workshop wellicht iets voor u!

Programma tweede ochtend op 6 maart • powerpoint, deel 2 (vervolg van dagdeel 1) • extra aandacht voor toepassing en verzorging van rozen door Tanja van der Knoop • gedetailleerd beplantingsplan maken voor je eigen border • bespreken van het beplantingsplan • tips voor uitvoering

De workshop bestaat uit 2 ochtenden en wordt gegeven op een unieke locatie: “Hof van de Vierde Sortie” in Amersfoort. Programma eerste ochtend op 13 februari • powerpoint met mooie foto’s van de beste tuinplanten en hun toepassingsmogelijkheden, deel 1 • hoe selecteer ik planten voor mijn tuin, met o.a. aandacht voor standplaats, bloeiperiode, hoogte, structuur, kleur en winterbeeld • het opzetten van een ontwerp, uitleg van de verschillende methodes thuisopdracht: selecteren van planten en

Wanneer: zondag 16 februari om 14.00 uur Waar: bij de parkeerplaats aan de Jozef Israelslaan in Bosch en Duin Kosten: gratis Aanmelden: is niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl

In de tussenperiode krijgt u, indien gewenst, via email extra begeleiding bij de thuisopdracht.

Wanneer: donderdag 13 februari en donderdag 6 maart van 9:30 tot 12:30 uur Waar: Hof van de Vierde Sortie, Utrechtseweg 355, 3818 EL Amersfoort Kosten: niet-leden €80, leden €70 Aanmelden: inschrijven zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk drie weken voor aanvang van de workshop of cursus, via het inschrijfformulier op de website van Groei& Bloei. Tevens uw aandacht voor de Restitutie regeling. Bijzonderheden: minimaal 4 en maximaal 10 deelnemers Informatie: Alice Oortgiesen tel. 033-8890621 Zie www.amersfoort.groei.nl/ Vrijdag 14 februari Lezing Introductie van ons zonnestelsel Sterrenwachtlid Bas van Krieken vertelt u deze avond alles over onze eigen straat: het zonnestelsel. Bas neemt u mee langs de zon en planeten en vertelt u alles over het ontstaan, hoe de planeten eruit zien en waarom. En we sluiten af met een leuke quiz. Wanneer: vrijdag 14 februari van 07.00 uur tot 09:00 uur Waar: Schothorsterlaan 27, Amersfoort Kosten: de toegang tot de lezing bedraagt

Woensdag 26 maart en woensdag 2 april 2014

De eerste nieuwe stadsbus, van 168 bussen, is onlangs van de band gerold. Vanaf 8 december is Qbuzz in opdracht van Bestuur Regio Utrecht het openbaar vervoer in stad en regio gaan verzorgen. In het bestek heeft BRU voorgeschreven dat de nieuwe bussen, die daarvoor ingezet worden, moeten voldoen aan de nieuwste, strenge Euro VI- normen. De meeste bussen voor Utrecht worden gebouwd door Mercedes in Mannheim en Ulm. Daarnaast levert Van Hool in Lier 17 dubbelgelede bussen. Bovendien zullen drie elektrische bussen van het Britse merk Optare in de Binnenstad op lijn 2 ingezet worden. Daarmee krijgt de regio Utrecht het schoonste bussenpark van enige omvang in Nederland.

Schoon, schoner, schoonst….

en regionaal openbaar vervoer in onze stadsregio. Niet alleen een fikse reeks nieuwe lijnbussen gaat per genoemde datum het straatbeeld bepalen, ook allerlei kleine wat minder opvallende zaken als abri’s, haltepalen en vertrektabellen ondergaan een metamorfose. Vrijwel alle buschauffeurs gaan over van Connexxion/GVU naar Qbuzz. Er wordt al proefgereden met een enkele nieuwe bus, haltepalen zijn van nieuwe opschriften voorzien en een nieuwe outfit voor de chauffeurs. Daarnaast wordt de reiziger geholpen met een innovatief systeem van bestemmingskleuren: naast het gebruikelijke lijnnummer krijgen de bestemmingen op de bussen een kleur en een symbool. Zondagmorgen 8 december was de daadwerkelijke start: toen moest alles U- OV zijn en naar behoren functioneren. De logistieke operatie U-OV moest in de nacht van zaterdag 7 op zondag de 8ste in enkele uren verlopen: van aangepaste chipkaartapparatuur tot nieuwe belettering van bussen en haltes. Op werkdag nummer 1, maandag 9 december, was de echte testcase voor BRU en Qbuzz.

Eerste dag Qbuzz: 250 klachten

De vuurdoop van U-OV begon zondag 8 december behoorlijk vroeg. Om 5.45 uur stonden belangstellenden klaar bij de Europalaan voor de eerste rit van de Qbuzz bus door Utrecht. In de nacht van zaterdag op zondag was er hard gewerkt om de bussen rijklaar te maken. Van OV-chipkaart software tot aan bushokjes informatie, het moest allemaal worden vervangen. Zin om uw balkon komend jaar om te turnen tot een mooie groenoase, of uw stadsgevel tot een bloemrijk ‘plaatje’? Doe dan dit voorjaar mee aan de cursus Natuurlijk Balkontuinieren, georganiseerd door Milieucentrum Utrecht. Ervaren eco-hovenier en tuinontwerpster Roos Broersen neemt u in 2 avonden mee langs de beginselen van duurzaam balkon- en geveltuinieren. Aan de orde komen: sfeer/ vormgeving, duurzame materialen, basis plantenkennis, sierwaarden en seizoenen, groeifactoren, succesplanten, duurzaam bestrijden van ziekten en plagen. Wanneer: woensdagavond 26 maart en 2 april, van 19.45 tot 21.45 uur Waar: Milieucentrum Utrecht, Oudegracht 60, Utrecht Kosten: € 30,-Meer info: www.mcu.nl, onder Groen in de stad. Aanmelden: [email protected] o.v.v. cursus Balkontuinieren.

In aanvulling op de eis aan de strenge Euro VI- milieunormen te voldoen laat Qbuzz alle bussen rijden op schone diesel, gemaakt uit aardgas, de zogeheten Gas to Liquids (GTL)- diesel. Een andere innovatie die Qbuzz invoert is een satelliet gestuurde automatische versnellingsbak. Die kan per locatie de CO2- uitstoot minimaliseren door zo zuinig mogelijk te schakelen of de snelheid te verminderen. Qbuzz geeft aan de schoonste bussen juist te willen inzetten in straten die nu als milieuknelpunt gelden. Deze reeks maatregelen zal de luchtvervuiling per reizigerskilometer met 90 procent verkleinen.

Bestaande gele lijnbussen

De 142 huidige gele streekvervoerbussen neemt Qbuzz over. Deze werden in 2009 in de regio geïntroduceerd en voldoen ruimschoots aan de bestaande Euro V- normen. Vanaf 8 december rijden deze bussen op de zeer schone brandstof GTL (gas to liquid). GTL is een nieuwe vloeibare brandstof die afgeleid is van aardgas. GTL wordt, in plaats van diesel, getankt in deze bestaande bussen, wat direct een substantiële bijdrage levert aan het verder reduceren van de CO2- uitstoot.

Countdown voor Qbuzz loopt

Zondag 8 december wordt een belangrijke dag voor het stedelijk

De eerste dag verliep niet heel soepel. Reizigersorganisatie TotalOV ontving zondag 250 klachten en ook op twitter werd er flink geklaagd. Vooral in de dienstregeling zal er nog flink wat bijgesteld moeten worden. Bronnen: www.qbuzz-utrechtcentraal.nl , www.ovpro.nl , www. regioutrecht.nl , www.verkeersnet.nl , www.u-ov.info Utrecht dichtbij 27-11-2013, www.duic.nl 9-12-2013 Tekst: Guus Albrecht


€3,00 en is geschikt voor 12 jaar en ouder Informatie: per e-mail: [email protected] www.publiekssterrenwacht.nl/

Nieuwe lijnbussen voor Utrecht


Zondag 16 februari Wandelexcursie Panbos Utrechts Landschap organiseert een natuurwandeling over het natuurgebied “Het Panbos”. De gids vertelt over de ontwikkelingen van de afgelopen jaren in dit natuurgebied. Aan de orde komen het realiseren van meer heidegebieden op de Utrechtse Heuvelrug en de invloed daarvan op de ontwikkeling van flora en fauna. De wandeling duurt ongeveer 1,5 uur.

meteen of er nog plaats is. Of per e-mail: [email protected]. Per post: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg. Info: www.stoutenburg.nl

verwerken in een plantenlijst

Donderdag 13 februari en 6 maart Ontwerp uw eigen border Groei&Bloei Afdeling Amersfoort organiseert een dubbele workshop. Onder begeleiding van Anneke Beemer, van tuinontwerp- en tuinadvies bureau Hooglands groen, leert u de beste planten voor uw tuin kennen en maakt u een beplantingsplan voor uw border of voor een gedeelte van uw tuin. Bent u ontevreden over uw beplanting, heeft u moeite met het selecteren van de juiste planten of is uw border toe aan vernieuwing? Dan is deze tweedelige workshop wellicht iets voor u!

Programma tweede ochtend op 6 maart • powerpoint, deel 2 (vervolg van dagdeel 1) • extra aandacht voor toepassing en verzorging van rozen door Tanja van der Knoop • gedetailleerd beplantingsplan maken voor je eigen border • bespreken van het beplantingsplan • tips voor uitvoering

De workshop bestaat uit 2 ochtenden en wordt gegeven op een unieke locatie: “Hof van de Vierde Sortie” in Amersfoort. Programma eerste ochtend op 13 februari • powerpoint met mooie foto’s van de beste tuinplanten en hun toepassingsmogelijkheden, deel 1 • hoe selecteer ik planten voor mijn tuin, met o.a. aandacht voor standplaats, bloeiperiode, hoogte, structuur, kleur en winterbeeld • het opzetten van een ontwerp, uitleg van de verschillende methodes thuisopdracht: selecteren van planten en

Wanneer: zondag 16 februari om 14.00 uur Waar: bij de parkeerplaats aan de Jozef Israelslaan in Bosch en Duin Kosten: gratis Aanmelden: is niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl

In de tussenperiode krijgt u, indien gewenst, via email extra begeleiding bij de thuisopdracht.

Wanneer: donderdag 13 februari en donderdag 6 maart van 9:30 tot 12:30 uur Waar: Hof van de Vierde Sortie, Utrechtseweg 355, 3818 EL Amersfoort Kosten: niet-leden €80, leden €70 Aanmelden: inschrijven zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk drie weken voor aanvang van de workshop of cursus, via het inschrijfformulier op de website van Groei& Bloei. Tevens uw aandacht voor de Restitutie regeling. Bijzonderheden: minimaal 4 en maximaal 10 deelnemers Informatie: Alice Oortgiesen tel. 033-8890621 Zie www.amersfoort.groei.nl/ Vrijdag 14 februari Lezing Introductie van ons zonnestelsel Sterrenwachtlid Bas van Krieken vertelt u deze avond alles over onze eigen straat: het zonnestelsel. Bas neemt u mee langs de zon en planeten en vertelt u alles over het ontstaan, hoe de planeten eruit zien en waarom. En we sluiten af met een leuke quiz. Wanneer: vrijdag 14 februari van 07.00 uur tot 09:00 uur Waar: Schothorsterlaan 27, Amersfoort Kosten: de toegang tot de lezing bedraagt

Woensdag 26 maart en woensdag 2 april 2014

De eerste nieuwe stadsbus, van 168 bussen, is onlangs van de band gerold. Vanaf 8 december is Qbuzz in opdracht van Bestuur Regio Utrecht het openbaar vervoer in stad en regio gaan verzorgen. In het bestek heeft BRU voorgeschreven dat de nieuwe bussen, die daarvoor ingezet worden, moeten voldoen aan de nieuwste, strenge Euro VI- normen. De meeste bussen voor Utrecht worden gebouwd door Mercedes in Mannheim en Ulm. Daarnaast levert Van Hool in Lier 17 dubbelgelede bussen. Bovendien zullen drie elektrische bussen van het Britse merk Optare in de Binnenstad op lijn 2 ingezet worden. Daarmee krijgt de regio Utrecht het schoonste bussenpark van enige omvang in Nederland.

Schoon, schoner, schoonst….

en regionaal openbaar vervoer in onze stadsregio. Niet alleen een fikse reeks nieuwe lijnbussen gaat per genoemde datum het straatbeeld bepalen, ook allerlei kleine wat minder opvallende zaken als abri’s, haltepalen en vertrektabellen ondergaan een metamorfose. Vrijwel alle buschauffeurs gaan over van Connexxion/GVU naar Qbuzz. Er wordt al proefgereden met een enkele nieuwe bus, haltepalen zijn van nieuwe opschriften voorzien en een nieuwe outfit voor de chauffeurs. Daarnaast wordt de reiziger geholpen met een innovatief systeem van bestemmingskleuren: naast het gebruikelijke lijnnummer krijgen de bestemmingen op de bussen een kleur en een symbool. Zondagmorgen 8 december was de daadwerkelijke start: toen moest alles U- OV zijn en naar behoren functioneren. De logistieke operatie U-OV moest in de nacht van zaterdag 7 op zondag de 8ste in enkele uren verlopen: van aangepaste chipkaartapparatuur tot nieuwe belettering van bussen en haltes. Op werkdag nummer 1, maandag 9 december, was de echte testcase voor BRU en Qbuzz.

Eerste dag Qbuzz: 250 klachten

De vuurdoop van U-OV begon zondag 8 december behoorlijk vroeg. Om 5.45 uur stonden belangstellenden klaar bij de Europalaan voor de eerste rit van de Qbuzz bus door Utrecht. In de nacht van zaterdag op zondag was er hard gewerkt om de bussen rijklaar te maken. Van OV-chipkaart software tot aan bushokjes informatie, het moest allemaal worden vervangen. Zin om uw balkon komend jaar om te turnen tot een mooie groenoase, of uw stadsgevel tot een bloemrijk ‘plaatje’? Doe dan dit voorjaar mee aan de cursus Natuurlijk Balkontuinieren, georganiseerd door Milieucentrum Utrecht. Ervaren eco-hovenier en tuinontwerpster Roos Broersen neemt u in 2 avonden mee langs de beginselen van duurzaam balkon- en geveltuinieren. Aan de orde komen: sfeer/ vormgeving, duurzame materialen, basis plantenkennis, sierwaarden en seizoenen, groeifactoren, succesplanten, duurzaam bestrijden van ziekten en plagen. Wanneer: woensdagavond 26 maart en 2 april, van 19.45 tot 21.45 uur Waar: Milieucentrum Utrecht, Oudegracht 60, Utrecht Kosten: € 30,-Meer info: www.mcu.nl, onder Groen in de stad. Aanmelden: [email protected] o.v.v. cursus Balkontuinieren.

In aanvulling op de eis aan de strenge Euro VI- milieunormen te voldoen laat Qbuzz alle bussen rijden op schone diesel, gemaakt uit aardgas, de zogeheten Gas to Liquids (GTL)- diesel. Een andere innovatie die Qbuzz invoert is een satelliet gestuurde automatische versnellingsbak. Die kan per locatie de CO2- uitstoot minimaliseren door zo zuinig mogelijk te schakelen of de snelheid te verminderen. Qbuzz geeft aan de schoonste bussen juist te willen inzetten in straten die nu als milieuknelpunt gelden. Deze reeks maatregelen zal de luchtvervuiling per reizigerskilometer met 90 procent verkleinen.

Bestaande gele lijnbussen

De 142 huidige gele streekvervoerbussen neemt Qbuzz over. Deze werden in 2009 in de regio geïntroduceerd en voldoen ruimschoots aan de bestaande Euro V- normen. Vanaf 8 december rijden deze bussen op de zeer schone brandstof GTL (gas to liquid). GTL is een nieuwe vloeibare brandstof die afgeleid is van aardgas. GTL wordt, in plaats van diesel, getankt in deze bestaande bussen, wat direct een substantiële bijdrage levert aan het verder reduceren van de CO2- uitstoot.

Countdown voor Qbuzz loopt

Zondag 8 december wordt een belangrijke dag voor het stedelijk

De eerste dag verliep niet heel soepel. Reizigersorganisatie TotalOV ontving zondag 250 klachten en ook op twitter werd er flink geklaagd. Vooral in de dienstregeling zal er nog flink wat bijgesteld moeten worden. Bronnen: www.qbuzz-utrechtcentraal.nl , www.ovpro.nl , www. regioutrecht.nl , www.verkeersnet.nl , www.u-ov.info Utrecht dichtbij 27-11-2013, www.duic.nl 9-12-2013 Tekst: Guus Albrecht



Regionale groente in de winter Bemesting

Zondag 9 februari Wandelexcursie landgoed De Paltz. Landgoed De Paltz is een prachtig landgoed dat werd ontworpen door de landschapsarchitecten Copijn en Springer. Op het landgoed van circa 80 hectare, nu in bezit van Utrechts Landschap, zijn bijzondere elementen te bewonderen zoals beukenlanen, zichtassen, waterpartijen, een zandafgraving en een statige villa. In de toekomst wordt Landgoed De Paltz opengesteld voor publiek. Deze wandeling duurt ongeveer anderhalf uur.

Bodem

Wanneer: zondag 9 februari van 14.00 tot en met 15.30 uur Waar: vertrek vanaf de hoofdingang van Landgoed De Paltz aan de Van Weerden Poelmanweg, Soest (N413) parkeren kan op parkeerplaats Bergjes Kosten: gratis Aanmelden: is niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl

“Eigenlijk stond er veldsla op het menu”, schrijft Mieke dinsdag in de mail aan haar klanten, “maar die bleef vanmorgen nog zo lang bevroren dat we hem niet meer konden oogsten. Rode bietjes zijn er nog wel, de laatste van dit seizoen.” Elke woensdag oogsten Mieke Baldé en Gertjan Ankersmit van de biologische zorgtuinderij De Volle Grond, samen met de vrijwilligers groenten uit de historische moestuin van landgoed Nieuw Amelisweerd in Bunnik. In deze tijd van het jaar zijn dat vooral kolen, knollen, prei. En bietjes dus, de laatste. Die gaan schoongewassen de tassen van de groentenabonnementen in en kunnen dezelfde dag vanaf vijf afhaalpunten in Utrecht en Houten vers mee naar huis.

gebruiken hiervoor Rode Klaver en Phacelia. Phacelia is een door bijen zeer geliefde plant.

Uit het blog van De Volle Grond:

De bodem is in de biologische landbouw van levensbelang: een gezonde en vitale bodem is een voorwaarde voor gezonde en sterke gewassen. Het gaat dan niet alleen over een rijke bodem met voldoende voedingsstoffen, maar meer nog over een gezond en divers bodemleven. Je kunt een gezonde bodem zien als het kapitaal van een biologisch landbouwbedrijf. Een bioboer kan, als er wat fout gaat, niet meer bijsturen met een extra kunstmestgift, of een bespuiting, dus hij/zij moet zorgen dat bodem en gewassen tegen een stootje kunnen. Zo zullen biologische gewassen in het algemeen dieper wortelen dan gangbare gewassen om bij de voedingsstoffen in de bodem te komen, waardoor ze beter bestand zijn tegen droogte. Biologisch boeren betekent vooruit kijken en preventief werken.

"Na een warme, droge en zonnige zomer daalt de rust neer op de tuin. Veel gewassen zijn opgeoogst. De winterrogge, begin oktober gezaaid, is goed opgekomen en heeft een beschermende groene deken over de lege percelen gelegd. Zo komen ze de winter wel door. De gewassen die er nog staan, zijn we aan het op oogsten voor de groentepakketten en in mindere mate de marktkraam. Van de regenval in de afgelopen periode hebben we relatief weinig last gehad, dankzij de geweldige bodemstructuur. Zelfs na hele natte dagen was er geen plas te bekennen op de tuin. Daar word je als tuinder erg blij van! Blijven zaaien die diepwortelende klavers en geen zware trekker komt er op de tuin. Het tuinwerk heeft in de winter weinig haast. We gaan onder meer de uitdijende graspaden afsteken, een heining langs de slootkant zetten en het kippenhok afbouwen. En zoals elke winter kleinfruit snoeien en mest en compost uitrijden en hout hakken. Van de bosploeg van Amelisweerd hebben we een flinke partij hout gekregen, goed voor een winter lang zagen en kloven (en meerdere winters stoken). Lekker om warm te worden of om je overtollige energie kwijt te kunnen."

De biologische landbouw

Het doel van de biologische landbouw is op zo natuurlijk mogelijke wijze gewassen telen en dieren houden. Dit houdt onder andere in dat er geen kunstmest en geen chemische bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. Maar behalve het weglaten van bepaalde zaken, omvat "biologisch" veel meer maatregelen om een duurzame landbouw te bewerkstellingen.

Vruchtwisseling

Een onmisbaar element is de vruchtwisseling. Dit houdt in dat op een bepaald stuk land elk jaar een ander gewas wordt verbouwd. Hiermee voorkom je eenzijdige bodemuitputting en gewasgebonden ziekten en plagen. De diverse gewasgroepen roteren dus door de jaren over een stuk grond. Tuinderij De Volle Grond heeft een vruchtwisseling van 1 : 6; de tuin is verdeeld in 6 percelen en pas na 6 jaar komt een gewasgroep weer op dezelfde plek te staan. Eens in de 6 jaar krijgt een perceel een jaar "rust", er staat dan een groenbemester op. Dit is een gewas dat de bodemstructuur verbetert en in sommige gevallen stikstof in de grond brengt. Wij

In plaats van kunstmest (stikstof) wordt in de biologische landbouw gebruik gemaakt van dierlijke mest, compost en vlinderbloemigen, zoals klavers. Vlinderbloemigen kunnen met behulp van bacteriën op hun wortels luchtstikstof binden in de bodem. Met dierlijke mest en compost wordt voornamelijk de bodem gevoed, terwijl kunstmest vooral gericht is op het voeden van de gewassen. Biologische gewassen krijgen hierdoor de tijd om te groeien, ze worden niet "opgejaagd" en zijn daarom steviger van structuur en hebben meer smaak. Biologische gewassen moeten "harder werken" om aan hun voedsel te komen.

Wintergroente

Er zijn redenen te over om de natuurlijke kalender te volgen wat betreft seizoensgroenten. Seizoensproducten zijn niet alleen lekkerder in de periode dat ze ook daadwerkelijk geoogst worden, producten gekocht in het seizoen zijn ook nog eens stukken goedkoper. Ook zorgt het volgen van de seizoenen voor veel variatie en hoeven al die sperziebonen ook nog eens niet ingevlogen te worden.

Seizoensgroente Januari

Aardappelen, Aardperen, Knolselderij, Paddenstoelen, Pastinaak, Pompoen, Prei, Raap, Rammenas, Rode biet, Rode kool, Savooikool, Schorseneren, Spruiten, Uien, Veldsla, Witlof, Witte kool, Wortelen

Seizoensgroente Februari

Aardappelen, Aardperen, Groene selderij, Knolselderij, paddenstoelen, Pastinaak, Pompoen, Prei, Raap, Rammenas, Rode biet, Rode kool, Savooikool, Schorseneren, Spruiten, Uien, Veldsla, Witlof, Witte kool, Wortelen Opvallend in deze lijstjes is de aardpeer: wat doe je daar mee?

De aardpeer, een vergeten groente?

Aardperen zijn te koop op boerenmarkten. Je kan ze kopen voor deze recepten maar plant er vooral ook een paar in de tuin voor volgend jaar!

Zin om te exposeren bij Griftsteede? Neem contact op met: Asta Koolhaas telefoon: 030 27 22 888 of [email protected] Zie www.utrecht.nl/griftsteede Zondag 2 februari Wandelexcursie "Houdringe" Door het Utrechts Landschap wordt er een wandeling bij Houdringe georganiseerd. Duur van de wandeling is ongeveer 1,5 uur. Landgoed Beerschoten is een prachtig bosgebied, vlakbij de stad Utrecht. Het aangrenzende landgoed Houdringe bestaat voornamelijk uit bos en open grasland. Er staan dikke eiken en beuken met een diameter van meer dan een meter. Deze bomen zijn ruim 225 jaar oud. Huize Houdringe is in 1779 gebouwd. Rondom ligt een tuin, deels in Engelse landschapsstijl en deels in Franse barokstijl. Wanneer: zondag 2 februari om 14 uur Waar: vertrekpunt Paviljoen Beerschoten, De Holle Bilt 6, 3732 HM De Bilt. Komt u met het openbaar vervoer dan uitstappen Halte Biltse Hoek, De Bilt (ca. 5 minuten lopen) Kosten: gratis Aanmelden: niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl Woensdag 5 februari Publiekswandeling over de Amerongse Bos Onder leiding van een gids van het Team Amerongse Bos zal u een wandeling maken van ongeveer 1,5 uur, langs een aantal bijzondere plekken van het Amerongse Bos. Het wandelen over de smeltwater dalen en de mooie uitzichtspunten zijn bijzonder tijdens deze wandeling. Wanneer: woensdag 5 februari om 14 uur Waar: vertrek vanaf informatiecentrum Nationaal Park (tabaksschuur Utrechts Landschap) aan de Veenseweg te Amerongen. Op loopafstand kunt u parkeren bij

sportcomplex De Burgwal te Amerongen. Kosten: geen Aanmelden: niet noodzakelijk Info: www.utrechtslandschap.nl Vrijdag 7, 14, 21, 28 februari Biologische Boerenmarkt, Utrecht Elke vrijdag brengen de biologische boeren hun verse producten naar hartje Utrecht. Het zijn kwaliteitsproducten, de lekkerste, de mooiste, vers van de boerderij. Er is een ruim aanbod aan koeien-, schapen-, geitenkaas, groenten en fruit, brood en gebak, sappen, mooie warme schapenvachten, vlees en duurzaam gevangen vis. U proeft de aandacht. Uiteraard heeft u de gelegenheid om vragen te stellen, zodat u écht weet wat u eet. Zin in frietjes, komt u dan de biologische patat proeven! Wanneer: vrijdag 7, 14, 21, 28 februari van 10.00 tot 18.00 uur Waar: op het Vredenburgplein te Utrecht Info: www.boerenmarktutrecht.nl

Donderdag 13 februari Koken met de seizoenen bij Stoutenburg Vegetarisch koken met biologische groenten van het seizoen uit de tuin van Stoutenburg. Samen oogsten, groenten schoonmaken, een maaltijd bereiden en genieten van het (h)eerlijke eten. De workshop begint om 15.00 uur met ontvangst met koffie en thee en een korte inleiding en kennismaking daarna gaat u samen oogsten in de moestuin. Terug in de keuken maakt u de groenten schoon en bereidt u met de andere deelnemers de maaltijd. Tussendoor is er nog een korte pauze en om 18.00 uur kunt u genieten van het (h)eerlijke eten. Wanneer: donderdag 13 februari vanaf 15.00 uur Waar: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg Kosten: € 15,Aanmelden: het liefst per telefoon bij Carolien Looman tel. 033-4945500 dan hoort u


andere de ransuil. Wanneer: zondag 19 januari van 14.00 tot en met 15.30 uur Waar: bij het parkeerterrein, gelegen aan het Laantje zonder Eind, een zijweg van de Krakelingweg te Zeist, 3707 HN Kosten: gratis Aanmelden: is niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl

teiten/wilde-buiten-dag-vette-vogelshaarzuilens/2014-01-12t1100 Zaterdag 18 en zondag 19 januari Nationale tuinvogeltelling van Vogelbescherming Nederland Iedereen die zin heeft om mee te doen kan dit weekend op 18 óf 19 januari vogels tellen in zijn of haar eigen tuin of balkon. Kies een plek bij het raam vanwaar u de hele tuin of het balkon overziet. Het moment kunt u zelf uitkiezen. Handige scorelijst/vogelzoekkaart Om het u wat makkelijker te maken is er een handige scorelijst als hulpmiddel. Leer de meest voorkomende tuinvogels alvast kennen en gebruik de scorelijst bij het tellen van de vogels in uw tuin. Op de scorelijst ziet u afbeeldingen van de 25 meest voorkomende tuinvogels. Download via de website van de vogelbescherming de scorelijst. -Houd pen en papier, of de vogelzoekkaart bij de hand en eventueel een vogelgids en verrekijker en tel een half uur lang. -Noteer per vogelsoort het hoogste aantal dat u, in dit halfuur, tegelijkertijd in uw tuin ziet. Tel deze aantallen niet bij elkaar op. U loopt dan het risico dat u dezelfde vogel dubbel telt. Vogels die alleen maar voorbij vliegen hoeft u niet mee te tellen. -Na het half uur tellen geeft u uw resultaten door via de site van de vogelbescherming. U kunt uw telling tot uiterlijk maandag 20 januari, 12.00 uur 's middags doorgeven. Daarna sluit het telformulier en kunt u uw telling niet meer doorgeven. De landelijke resultaten kunt u ook via de site volgen. U ontvangt na afloop een e-mail met uw persoonlijke resultaten! Op zondagavond 19 januari maakt Vogelbescherming op deze site en via de media de Tuinvogel top-tien van 2014 bekend.

Nuttig om te weten: ’s Morgens vroeg zijn vogels het actiefst en valt er dus het meest te tellen. U hoeft geen onderscheid te maken tussen vrouwtjes- en mannetjesvogels. Wilt u weten wat er bij u in de tuin zit? Op de lijst van 25 meest voorkomende tuinvogels vindt u de foto’s en geluiden. Heeft u moeite met herkennen? Dan vindt u de families bij elkaar met een beschrijving via www.vogelbescherming.nl/tuinvogel/tuinvogels/herkent_u_de_vogel. Zorg niet alleen goed voor de vogels, maar ook voor uzelf: een comfortabele plek en iets te drinken onder handbereik! Schrijf u nu alvast in voor de Tuinvogeltelling 2014! U profiteert direct van 15% kor-ting in de webshop van Vogelbescherming, u ontvangt handige tips om vogels te herkennen, het laatste vogelnieuws, toegang tot oefenlijstjes en leuke weetjes en u wordt uitgenodigd voor exclusieve bijeenkomsten. Wanneer: zaterdag 18 en zondag 19 januari Waar: in uw eigen tuin of balkon Info: Vogelbescherming www.tuinvogeltelling.nl/ Zondag 19 Januari Wandelexcursie Kozakkenput Utrechts Landschap organiseert een wandeling over het natuurgebied “Kozakkenput” in Zeist. De wandeling duurt ongeveer 1,5 uur. In het destijds droge heidegebied werden in 1804, vanwege de aanwezigheid van ruim 20.000 manschappen van het Frans/ Bataafs leger, 30 putten met een diepte van ca. 10 meter gegraven. De naam Kozakkenput ontstond 9 jaar later toen een bataljon Kozakken daar verbleef. Vroeger bestond de Kozakkenput uit heide, tegenwoordig uit een jong gemengd bos met veel grove dennen. Oude lanen van beuken en Amerikaanse eiken doorsnijden het terrein. Opvallend zijn ook de door bos omsloten akkers, het eikenhakhout en de oude singels. In het gebied leeft onder

Donderdag 16 januari Koken met de seizoenen bij Stoutenburg Vegetarisch koken met biologische groenten van het seizoen uit de tuin van Stoutenburg. Samen oogsten, groenten schoonmaken, een maaltijd bereiden en genieten van het (h)eerlijke eten. De workshop begint om 15.00 uur met ontvangst met koffie en thee en een korte inleiding en kennismaking daarna gaat u samen oogsten in de moestuin. Terug in de keuken maakt u de groenten schoon en bereidt u met de andere deelnemers de maaltijd. Tussendoor is er nog een korte pauze en om 18.00 uur kunt u genieten van het (h) eerlijke eten. Wanneer: 16 januari vanaf 15.00 uur Waar: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg Kosten: € 15,Aanmelden: het liefst per telefoon bij Carolien Looman tel. 033-4945500 dan hoort u meteen of er nog plaats is. Of per e-mail: [email protected]. Per post: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg. Bron: www.stoutenburg.nl

Februari Kunstenaars gezocht In de hal van Griftsteede is elke zes weken een nieuwe kunstexpositie te zien. Deze expositie is gratis toegankelijk voor bezoekers. Voor 2014 zijn we op zoek naar beeldend kunstenaars uit Utrecht en omgeving die in de hal van Grifsteede willen exposeren. Wij zijn speciaal op zoek naar kunstenaars die affiniteit hebben met de thema ‘s: natuur, milieu(educatie) en duurzaamheid. Wij streven ernaar om de exposities te laten aansluiten bij de programmering van Grifsteede. In de hal van Griftsteede is alleen ruimte om werken te exposeren in het ‘platte vlak’.

Als je zelf een volkstuin hebt is de aardpeer simpel te telen: hij groeit als een gek en de productie is erg hoog. Je hoeft hem ook eigenlijk niet opnieuw te zaaien: als je er één vergeet te oogsten, blijft hij gewoon doorgroeien. Aardperen zijn familie van de zonnebloem. Ze bloeien met een veel kleinere, vergelijkbare bloem en hebben lange, dikke stengels (ze kunnen 2-3 meter hoog worden). Ze zijn voedzaam en licht verteerbaar en schijnen een helende werking te hebben. Bij aardperen wordt zetmeel omgezet in de iets zoet smakende stof, inuline. Die inuline maakt aardperen interessant voor diabetici, omdat bij de vertering van inuline geen (voor diabetici moeilijk afbreekbare) glucose vrijkomt. De aardpeer bevat ook nog biotine (een vitamine), calcium, silicium, ijzer en natrium (mineralen). Daarom heeft de groente ook een weldadig effect op reuma, jicht en verstopping. Jonge aardperen kun je met schil en al eten. Ze kunnen ook rauw worden geschaafd en bereid. Ze zijn dan brossig & krokant. Lekker met bijvoorbeeld een kruidendressing. Om verkleuring van het vruchtvlees tegen te gaan, kun je het vrucht-vlees besprenkelen met citroensap of wat azijn aan het kookwater toevoegen.

Woekeren

Aardperen worden in het voorjaar uitgeplant. Ze doen het overal, ook op arme grond. Alleen een hoge waterstand is minder geslaagd, dan rotten de knollen weg. De plant kan drie meter hoog worden, wat hem heel geschikt maakt als windscherm. Woekeren, doet hij ook: een stukje van twee vierkante meter kan in een jaar tijd tien kilo knollen opbrengen. Die kunnen rond november worden geoogst, maar het lekkerst zijn ze na de eerste nachtvorsten. Dat oogsten gaat heel eenvoudig: je haalt de knollen uit de grond die je nodig hebt en laat de rest zitten, desnoods de hele winter. Kleine knolletjes oogst je niet, die groeien het jaar daarop vanzelf uit. Gebruik de aardperen meteen, want ze drogen snel uit en verliezen dan veel smaak. Met aardperen kun je hetzelfde doen als met aardappels: koken, bakken, stoven, raspen, gratineren of pureren. Ze kunnen ook als schijfjes in de frituur en heten dan aardpeerchips. Er is soep van te maken, en een vroeg geoogste aardpeer is zelfs rauw lekker.

Soep van aardperen Voor 4 personen 30 minuten werk

500 gram aardperen 2 teentjes knoflook gesnipperd 3 stuks sjalotjes gesnipperd 1-2 takjes tijm 750 milliliter groentebouillon staafmixer peper zout fijne zeef Breng een pan met ruim water aan de kook. Was de aardperen goed en snij de wat grotere exemplaren doormidden (aardperen van een centimeter of vijf kun je gewoon heel laten). Kook de aardperen kort (ongeveer 2-3 minuten) in de pan water, giet af en


laat uitlekken. Verhit wat olijfolie in een koekenpan en bak hierin de aardperen (ongeveer vier minuten) om er extra smaak aan de geven. Draai ze regelmatig om. Pel en snipper de teentjes knoflook en sjalotjes. Verhit wat olijfolie in een grote (soep)pan en voeg knoflook, sjalotjes en de takjes tijm toe. Bak even en voeg vervolgens de groentebouillon toe. Breng het geheel aan de kook. Voeg de aardperen toe en laat de soep ongeveer tien minuten rustig koken. Haal de takjes tijm uit de soep en pureer de soep met een staafmixer. Zeef de soep door een fijne zeef, verwarm nog even, breng op smaak met peper & zout en wat extra tijm (de blaadjes). Eet smakelijk

Recept aardperen met pasta

handje walnoten 200 gram crème fraîche verse peterselie pasta

200 gram aardperen rode ui 2 tenen knoflook 8 zongedroogde tomaten

Was de aardperen. Dat is een fiks karwei want door de grillige vorm zit overal klei of aarde. Kook de pasta volgens de aanwijzingen op het pak. Schil de aardperen. Snij de ui in ringen en de aardperen in dunne plakken. Fruit de uiringen in olijfolie en voeg de plakjes aardpeer toe. Snij ondertussen de knofook fijn en voeg bij de ui en aardpeer. Hak de walnoten en snij de zongedroogde tomaten in reepjes. Voeg de walnoten, tomaten en gare pasta toe. Roer er crème fraîche door en knip de peterselie boven de schaal fijn. Voor de flexitariërs onder ons: als je de walnoten vervangt door stukjes (gerookte) kipfilet, dan heb je ook een smakelijke maaltijd.

Recept voor aardperensoep met pastinaak en appel aardperen pastinaak 1 ui 2 tenen knoflook 1 appel groente bouillon blokje verse tijm

Schrap de pastinaak en snij in kleine stukjes. Kook de aardperen kort zodat de schil makkelijker loslaat. Snij de ui in kleine stukjes en fruit het in een pan met dikke bodem. Voeg de pastinaak toe en bak het mee tot de pastinaak zacht is geworden. Schil de appel en snij in kleine stukjes en bak kort mee. Pers de knoflook boven de pan uit. Voeg de aardperen, groentebouillon en 750 ml water toe. Laat het een half uurtje op laag vuur koken. Haal de pan van het vuur en laat een tijdje afkoelen zodat je de soep met een staafmixer of keukenmachine kunt pureren. Rooster de hazelnoten in een koekenpan en hak ze fijn. Garneer de soep met verse tijm en geroosterde hazelnoten. www.tuinderijdevollegrond.nl



Proef de stadslandbouw Het aantal mensen dat in een stad woont, neemt de komende jaren alleen nog maar toe. In 2050 zal naar verwachting 80% van de wereldbevolking in steden wonen. Op dit moment is dit iets meer dan 50%. Steden nemen echter maar een klein deel van de totale aardoppervlakte in beslag; zo’n 3%. Steden leggen, alhoewel ze slechts weinig procent van het aardoppervlak bevatten, beslag op 75% van de natuurlijke hulpbronnen. Dat vraagt ontzettend veel van ecosystemen en leidt tot dé vraag van deze eeuw: hoe kunnen we de stad duurzaam voeden? Stadslandbouw kan één van de antwoorden zijn van dit vraagstuk. Enige jaren geleden had nog niemand er van gehoord. Maar inmiddels is voedsel telen in de stad booming en hip. Op daken en balkons, in leegstaande gebouwen of in gemeenschappelijke tuinen of op tijdelijk braakliggende bouwlocaties.

Inspireren

Over de achtergrond van de stadslandbouw is op internet van alles te vinden. Ook op papier is er natuurlijk het nodige beschikbaar. Bijvoorbeeld het boek “De hongerige stad” van Carolyn Steel. Dit boek geeft de lezer o.a. informatie over de relatie tussen de stad en het voedsel en wat er gebeuren moet om de steden te voeden. Een heel ander boek, waarin de lezer kennis maakt met verschillende typen stadsboeren is “De stad ontkiemt, de stadsboer bloeit op” van Kim Lagerweij. Kim Lagerwij is vormgeefster van beroep, ze ontdekte het begrip stadslandbouw ongeveer twee jaar geleden. Hoe ze het ontdekte schrijft ze niet, maar ze wilde er wel iets mee doen en ging zelf tomaten kweken op haar zolderkamertje. Dit beviel haar zo goed dat ze het met anderen wilde delen in de vorm van een boek. Ze wil daarmee “de stadslandbouw een gezicht geven”. Daarnaast hoopt ze dat de lezer door haar boekje geïnspireerd wordt om zelf stadsboer te worden. “Met dit boek hoop ik een zaadje van verbinding, inspiratie en bewustzijn te mogen planten. Dat er maar een vruchtbare oogst vol enthousiasme, inspiratie en plezier uit voort mag komen”! Schrijft ze in het voorwoord. In het boekje staan dan ook tips vermeld hoe je het kan aanpakken.

Van balkon tot zelfoogsttuin

Kim Lagerweij laat de lezer kennismaken met verschillende soorten stadsboeren en organisaties die met stadslandbouw te maken hebben. Stadsboer Peter van Leeuwen uit Gorinchem bewijst dat je op je balkon al een beginnetje maken kan; hij verbouwt op zijn balkon aardbeien, bramen, frambozen, tomaten, pompoen, courgette en wat kruiden. Hij wil het ook grootser aanpakken, want hij is bezig om van de groene veldjes beneden bij het flatgebouw waar hij woont, een gemeenschappelijke tuin te maken. Of de organisatie Dynamic Food, een reizend eetcafé dat zich vestigt in leegstaande ruimtes. Dynamic Food is niet alleen een eetcafé maar ook een kenniscentrum. Dynamic Food wil boeren en hun producten zichtbaar maken. Ben je in bezit van een tuin, dan is een kas in de tuin geschikt om groente (en fruit) te verbouwen. Zo laat stadsboer Thijs Middeldorp zien die in zijn achtertuin

in Amsterdam Oud-West een zelfgebouwde kas heeft met sla, aardbeien, tomaten en broccoli. Buiten de kas staan o.a. dropplanten en frambozen. Ook spreekt de schrijfster met een lid van de voedselkoöperatie VokoMokum. Een organisatie die voedsel inkoopt bij verschillende boeren en bij een duurzame groothandel. Je moet lid worden van deze koöperatie wil je voedsel van ze kunnen bestellen. Leden krijgen een tweemaandelijkse taak toebedeeld in de Voko. Een heel ander type stadsboer is de NatuurSUPER. Deze organisatie helpt buurtbewoners invulling te geven aan een braakliggend terrein. NatuurSUPER verschaft kennis en begeleidt mensen bij het opzetten van een moes-, thee- of pluktuin op dat braakliggende terrein. Verder is er Boer Koekoek, een CSA (Community Supported Agriculture) bedrijf aan de rand van Nijmegen. Zij maken gebruik van het Pergola-model: de boer maakt afspraken met consumenten die daarna deelgenoten zijn. De deelgenoot geeft de boer per jaar een vergoeding voor de gemaakte kosten en mag in ruil daarvoor zelf gewassen oogsten. De rondleiding die Kim Lagerweij geeft langs de verschillende stadsboeren laat zien wat er allemaal mogelijk is. En dat het helemaal niet moeilijk is om zelf vast in het klein te beginnen. Je kan op je balkon zelfs je eigen groente verbouwen. Met de tips die in het boekje vermeld staan kom je een heel eind. Wil je meer weten over stadslandbouw in Utrecht, neem dan een kijk op de website van het Milieucentrum Utrecht en op de websites van Eetbaar Utrecht en Lekker Utregs (mede door MCU geïnitieerd). En bij de Milieuwijzer, te vinden op de website van het Milieucentrum, kan je terecht voor een overzicht van stadslandbouwprojecten. Op kleine schaal (volkstuinen), maar ook op grotere schaal, zoals voedseltuinen en moestuinen. Daarnaast is er op de website van de gemeente Utrecht de nodige informatie te vinden. Zoals een kaart met mogelijke en bestaande locaties voor stadslandbouw en tips hoe je stadslandbouw kan opzetten. www.utrecht.nl/smartsite.dws?id=384192 www.utrecht.nl/smartsite.dws?id=384198 (kaart) www.tuinderijdevollegrond.nl/ www.milieucentrumutrecht.nl/page/1044/milieuwijzer-utrecht.html http://farmingthecity.net/ www.milieucentrumutrecht.nl www.eetbaarutrecht.nl www.lekkerutregs.nl http://stadslandbouwutrecht.wordpress.com/ www.kimlagerweij.nl www.foodforestry.nl/ www.makkelijkemoestuin.nl/ www.tuinenbalkon.nl/ Tekst: Heleen Hüpscher

Zondag 12 Januari Wandelexcursie landgoed De Paltz Landgoed De Paltz is een prachtig landgoed dat werd ontworpen door de landschapsarchitecten Copijn en Springer. Op het landgoed van circa 80 hectare, nu in bezit van Utrechts Landschap, zijn bijzondere elementen te bewonderen zoals beukenlanen, zichtassen, waterpartijen, een zandafgraving en een statige villa. In de toekomst wordt Landgoed De Paltz opengesteld voor publiek.

Wanneer: zondag 12 januari om 14.00 uur Waar: verzamelen bij het toegangshek van Landgoed De Paltz aan de Van Weerden Poelmanweg (N413) in Soest. Parkeren kan op de parkeerplaats de Bergjes. Kosten: onbekend Aanmelden: niet nodig Info: www.utrechtslandschap.nl Woensdag 8 en 22 januari Kinder Natuur Activiteiten bij Beerschoten: Utrechts Landschap organiseert bij Paviljoen Beerschoten activiteiten voor kinderen van 6 tot en met 10 jaar. 8 Januari heeft als thema: de dieren rond paviljoen Beerschoten, en 22 januari gaan de kinderen een winterlandschap schilderen. Eerst krijgen de kinderen informatie over het onderwerp en daarna gaan ze het bos in voor ongeveer drie kwartier. Bij terugkomst krijgen ze wat te drinken met iets lekkers en kunnen ze nog iets maken. Opgeven voor 8 januari kan alleen per email tot zondag 5 januari Opgeven voor 22 januari kan alleen per e-mail tot zondag 19 januari Wanneer: woensdag 8 en 22 januari van 14.00 tot 16.00 uur Waar: Paviljoen Beerschoten, De Holle Bilt 6, De Bilt Kosten: van 6 tot en met 10 jaar € 3,50 per kind en met U-pas of beschermerspas € 2,50 per kind Aanmelden: alleen per e-mail: [email protected]. Maximaal 10 kinderen per middag. Bij minder dan 4 aanmeldingen gaat de middag niet door. Informatie: Paviljoen Beerschoten tel. 030 - 220 53 40 Woensdag 8 januari Publiekswandeling Amerongse Bos Onder leiding van een gids van het Team Amerongse Bos zal u een wandeling maken van ongeveer 1,5 uur, langs een

aantal bijzondere plekken van het Amerongse Bos. Het wandelen over de smeltwaterdalen en de mooie uitzichtspunten zijn bijzonder tijdens deze wandeling. Wanneer: woensdag 8 januari om 14 uur Waar: vertrek vanaf informatie centrum Nationaal Park (tabaksschuur Utrechts Landschap) aan de Veenseweg te Amerongen. Op loopafstand kunt u parkeren bij sportcomplex De Burgwal te Amerongen. Kosten: geen Aanmelden: niet noodzakelijk Zaterdag 11 Januari Wichelroedelopen op Heidestein Utrechts Landschap organiseert een speciale wichelroedewandeling op landgoed Heidestein. U kunt de kracht van leylijnen ervaren. De excursie wordt gegeven met een lezing en lichtbeelden over de cultuurhistorische vondsten in dit gebied. De vondsten zijn o.a. een tuinspoor, ijskelder, spreng, doolhof, golfbaan en grafheuvels. Vervolgens maakt u een wandeling over het terrein waarbij u zelf met wichelroedes de kracht van leylijnen (energiebanen) kunt ervaren in de buurt van (mogelijke) grafheuvels en bomen. De excursie wordt gegeven door ambassadeur Hans Havers van Utrechts Landschap. Na afloop mag u de wichelroede houden. Wanneer: zaterdag 11 januari van 14.00 tot en met 16.30 uur Waar: Schaapskooi op Heidestein, ingang via Prinses Margrietlaan in Zeist. Volg de groene bordjes ‘Schaapskooi’, het is ongeveer 10 minuten lopen. Kosten: € 3,- per persoon inclusief thee/ koffie/chocolade en set wichelroedes Aanmelden: via het Utrechts landschap Bijzonderheden: honden zijn niet toegestaan Info: www.utrechtslandschap.nl

Zondag 12 januari Wilde Buiten Dag Vette Vogels Haarzuilens In januari zijn ze er weer ‘Wilde Buiten Dagen‘ op diverse plekken in het land! Deze winter gaan we de vogels een handje helpen om de winter door te komen. Veel vogels zijn vertrokken naar het zuiden en sommige dieren houden een winterslaap. Die merken weinig van de kou. Maar de vogels die hier blijven, moeten juist extra hun best doen om de winter door te komen. Als het buiten vriest en er een dik pak sneeuw ligt kunnen ze best wat extra’s gebruiken. Cupcakes voor de vogels! Help de vogels en maak de lekkerste vogelsnacks. We leren je hoe je zelf vetbollen, cupcakes en pindaslingers maakt. Denk je dat je alles van vogels weet? Doe dan de vogelspeurtocht en test je vogelkennis met de vette vogelquiz! Wanneer: zondag 12 januari, start om: 11.00 uur, 13.00 uur of 15.00 uur. Waar: Landgoed Haarzuilens, vertrekpunt Haarzuilens, boerderij bij Baltus, Ockhuizerweg 35, Haarzuilens Kosten: Kinderen (leden) €4, Kinderen (niet-leden) €7, Leden €2 en Niet-leden €3. Er mogen 4 leden mee op 1 lidmaatschaps-pasje Aanmelden: verplicht. Schrijf je in op de gewenste starttijd. Bijzonderheden: trek warme kleren aan, enkele activiteiten zijn buiten Info: www.natuurmonumenten.nl/activi-



Tien innovatieve oplossingen voor minder files in Utrecht

Januari

Vrijdag 3, 10, 17, 24, 31 Januari Biologische Boerenmarkt Elke vrijdag brengen de biologische boeren hun verse producten naar hartje Utrecht. Het zijn kwaliteitsproducten, de lekkerste, de mooiste, vers van de boerderij.

Tien bedrijven uit de creatieve industrie mogen aan de slag met hun ideeën voor het oplossen van de verkeersdruk in Middennederland. Ze zijn door de jury van de Economic Board Utrecht en een aantal grote Utrechtse bedrijven geselecteerd uit 40 inzendingen. De uitvraag van het project Anders op Weg werd uitgeschreven een oplossing te vinden voor de grote verkeersdruk in de regio door middel van (onbewuste) beïnvloeding van het rij- en reisgedrag van automobilisten.

Er is een ruim aanbod aan koeien-, schapen- en geitenkaas, groenten en fruit, brood en gebak, sappen, mooie warme schapenvachten, vlees en duurzaam gevangen vis. U proeft de aandacht. Uiteraard heeft u de gelegenheid om vragen te stellen, zodat u écht weet wat u eet. Zin in frietjes, komt u dan de biologische patat proeven! Wanneer: vrijdag 3, 10, 17, 24 en 31 januari van 10.00 tot 18.00 uur Waar: op het Vredenburgplein te Utrecht www.boerenmarktutrecht.nl Zaterdag 4 Januari Kindervoorstelling "De vierde Koning" bij Beerschoten De voorstelling wordt gespeeld door Schimmentheater Licht in het Donker. Het verhaal gaat over de twaalf dagen van Kerstmis tot Driekoningen: de reis van Caspar, Balthasar en Melchior, de drie koningen die een heldere ster volgen, om de nieuwe Koning te vinden. Poele de beer droomt dat hij ook de ster volgt en dan…. wordt hij zelf de vierde koning en hij wenst…… Na de voorstelling krijgen alle kinderen een cakeje. In drie cakejes is een boon verstopt. Wie een boon heeft, krijgt een koningsmantel. Onder het zingen van een Driekoningenlied gaan de kinderen naar de workshop. Daar maken ze een ster met daarin uitgeknipt hun wens voor het nieuwe jaar. Als afsluiting mogen ze hun ster laten zien in het theater. Wanneer: zaterdag 4 januari van 14.00 tot en met 16.00 uur

De jury beoordeelde de ideeën vooral op innovatie, acceptatie, effect en positieve business cases. Tien bedrijven met de beste oplossingen kregen een vergoeding om hun idee verder uit te werken. Vier van hen gaan door naar de laatste ronde en die ideeën zullen verder worden uitgewerkt. Waar: Paviljoen Beerschoten, De Holle Bilt 6, De Bilt Kosten: € 8,50 per persoon Leeftijd: 5 tot en met 10 jaar Aanmelden: vanaf 21 december bij de infobalie van het paviljoen of telefonisch 030 – 6913291 www.utrechtslandschap.nl Zondag 5 januari Kaapse Bossen ‘Nieuwjaarstoost’ Op zondag 5 januari heten de boswachters van de Kaapse Bossen u van harte welkom met een gratis kopje warme chocolademelk. Dan brengen we samen een toost uit op een mooi natuurjaar 2014. Wanneer: zondag 05 januari van 11.00 uur tot 15.00 uur Waar: vertrekpunt Kaapse Bossen, parkeerplaats Groene Entree Kaapse Bossen, Maarsbergseweg 1, Doorn Info : www.natuurmonumenten.nl/activiteiten/warm-welkom-in-de-kaapsebossen/2014-01-05t1100

Zondag 5 januari Wandelexcursie Beerschoten Door het Utrechts Landschap wordt er een wandeling bij Beerschoten georganiseerd. Tijdens deze wandeling vertelt de gids over de rijke historie van dit landgoed. Duur van de wandeling is ongeveer 1,5 uur. Landgoed Beerschoten in De Bilt behoort tot de mooiste landgoederen van de Utrechtse Heuvelrug. In het gebied komen reeën, de das, de vos en vele vogels voor zoals de raaf. Waar: vertrekpunt Paviljoen Beerschoten, De Holle Bilt 6, 3732 HM De Bilt. Komt u met het openbaar vervoer dan uitstappen Halte Biltse Hoek, De Bilt (ca. 5 minuten lopen) Kosten: gratis Aanmelden: niet nodig Bron: www.utrechtslandschap.nl Dinsdag 7 januari Natuurlezing Nieuwe natuur Yvonne Kemp van Stichting ARK vertelt over nieuwe wildernis op wachtlanden. Ze zoomt ook in op Amersfoort. Uitgestrekte, robuuste en dynamische natuurgebieden, waar natuurlijke processen hun gang mogen gaan, dat is waar ARK voor staat. Het resulteert in een ongekende rijkdom aan landschappen en de daarbij horende flora en fauna. Onderling verbonden bieden de nieuwe natuurgebieden het noodzakelijke netwerk voor planten en dieren om zich te verplaatsen. Wanneer: dinsdag 7 januari van 20.00 uur tot 22.00 uur Waar: Museum Flehite, Westsingel 50, 3811 BC Amersfoort Kom op tijd, want de deur gaat om 20.00 uur op slot! Kosten: de toegang is gratis (max. 70 bezoekers) Info: http://ivn.nl/afdeling/amersfoort/activiteiten/natuurlezing-door-yvonne-kempnieuwe-natuur

een bedrijventerrein) zodat samen reizen gemakkelijker wordt.

5 Bureau H2O en Moorgen nodigt met “Ik ben geen file” automobilisten op een vast traject uit slimmer op weg te gaan. 6 Monkeybizniz met Anders op Weg app, een app die op een heel simpele en speelse manier je een keuze laat maken voor een modaliteit op een specifiek tijdstip en directe feedback geeft op die keuze. 7 Toogethr, deelkilometers.nl. Er wordt een spel ontwikkeld waarin mensen worden aangezet zoveel mogelijk passagiers mee te nemen en daarmee het aantal kilometers per deelnemer te verlagen. Prijzen als gratis benzine of parkeerplek zetten aan het spel te gaan spelen.

De tien kandidaten:

8 Bright Alley Tweens. Kinderen van de bovenbouw van de basisschool zijn ambassadeurs. Ze beïnvloeden reis- en rijgedrag van ouders door een prikkelende en leuke quiz game en een praktische uitdaging die ze met hen aangaan.

1 Innovactory met de TimesUpp, jouw persoonlijke reis assistent. Een app, powered by TomTom Traffic, die er voor zorgt dat je gaat reizen als dit verstandig is. Bij Anders op Weg: op zoek naar slim agendamanagement in combinatie met gedragsverandering.

9 Officebooking met ‘Check je werkplek’. Het ontwikkelen van slimme informatiediensten op de al bestaande mogelijkheden voor het vinden van alternatieve werkplekken en op die manier het reisgedrag van werknemers te beïnvloeden.

2 ALD Automotive met de Anders Reizen app waarbij leaserijders slimme kilometers kunnen sparen door anders of zuinig te reizen in combinatie met mobiliteitspas, directe feedback en besparingen voor werkgevers.

10 De Boom en het Meer met U-connect. Mensen worden verleid uit de auto te stappen en het gemak en comfort van de e-bike te kiezen.

3 Mobydot, Raaskal games en Plan to Behaviour met GreenOwl, aan de hand van individuele reispatronen daagt GreenOwl mensen on- én offline uit tot duurzaam, CO2- neutraal reisgedrag. 4 VCC Oost met carpoolkaart. Deze kaart maakt een automatische match tussen werknemers van een bedrijf ( of forensen op

Bron: www.verkeersnet.nl URL to article: http://www.verkeersnet.nl/10534/tien-innovatieoplossingen-voor-minder-files-utrecht/ Tekst: Guus Albrecht



Dieren in de stad

Donderdag 26 december Wandelexcursie Landgoed Beerschoten Utrechts Landschap organiseert op 2e kerstdag een wandeling op Landgoed Beerschoten. De duur van de wandeling is ongeveer 1,5 uur. Landgoed Beerschoten in De Bilt behoort tot de mooiste landgoederen van de Utrechtse Heuvelrug. In het gebied komen reeën, de das, de vos en vele vogels voor zoals de raaf. Tijdens deze wandeling vertelt de gids over de rijke historie van dit landgoed.

Bij onderstaande adressen is het Utrechts Milieublad gratis te verkrijgen:

Wild konijn in Park Transwijk, 2008. Foto: Milieucentrum Utrecht, Flickr. In vele stadsparken zoals Park Transwijk treffen we naast de tamme konijnen van de kinderboerderij buiten wilde konijnen aan. Op een zomeravond verzamelen ze zich gezellig op grasvelden om ogenschijnlijk te spelen en achter elkaar aan te rennen - het zijn sociale dieren. Het gaat om het "wildbruine konijn" al zien we ook wel eens een wit-zwart-konijn of een kruising rondlopen. Met losgelaten huisdieren loopt het meestal slecht af: ze kunnen zich niet staande houden tussen de professionele wilde konijnen en weten niet voor zichzelf te zorgen. Wilt u van uw huiskonijn af, breng het dan naar het asiel en laat het niet los in een park.

Geen knaagdier

Het konijn is eigenlijk geen knaagdier maar een haasachtige: anders dan knaagdieren hebben konijnen een dubbel stel snijtanden. Ze onderscheiden zich van de hazen door de kortere maar sterke achterpoten. Biologen kennen hem ("rammelaar") en haar ("voedster") als Oryctolagus cuniculus. Vaak is de onderkant van hun poten, buik en staart wit. De voorpoten hebben vijf tenen, de achterpoten vier. Er zijn bijna 50 rassen gefokte tamme konijnen. In de duinen, vanouds een konijnenparadijs, zijn de wilde konijnen een tijdlang uitgestorven geweest vanwege de dodelijke ziekte myxomatose. De laatste jaren woedt een andere virusziekte, die onder verschillende

namen bekend staat (rabbit haemorrhagic disease (rhd), vhd, vhs). Het lijkt de huppelaars in onze parken niet te deren.

Blinde darm

Konijnen beschikken over een extra darm (''caecum''), net als sommige andere zoogdieren trouwens. Onze blinde darm (appendix) is een ongebruikt restant van dat caecum. Konijnen respecteren hun mededieren en zijn strikte vegetariërs (planteneters), maar hebben geen ellenlang verteringskanaal zoals koeien. Daarom heeft een konijn aan eenmaal verteren niet genoeg om alle nuttige stoffen uit het voedsel te halen, en doen konijnen niet moeilijk: ze kunnen hun eigen keutels verorberen voor een tweede ronde, waarbij hun caecum van pas komt. Laat uw tamme konijn zijn gang gaan: het weet wat het doet. De zindelijkheid van konijnen begrijpen we beter: ze zorgen meestal voor een mooie schone vacht. Hans Muller Literatuur en links Knaag & Co - www.dierenbeschermingutrecht.nl/kk Dierenbescherming met onder meer asiel en voorlichting Bunnybin - www.bunnybin.nl Opvang en herplaatsing van thuisloze konijnen

Bibliotheek De Meern Bibliotheek Kanaleneiland Bibliotheek Lunetten Bibliotheek Oog In Al Bibliotheek Parkwijk Bibliotheek Vleuten Bibliotheek Zuilen Boerderij Hazenveld Bureaubewust Buurtcomite Voordorp Vooruit Buurthuis Nieuwe Jutter Centrale Bibliotheek Utrecht Centrum Sterrenzicht Cumulus Welzijn / Buurtcentrum De Leeuw Cumulus Welzijn / Buurthuis De Bram Cumulus Welzijn / Buurthuis Einstein Cumulus Welzijn / Buurthuis Oudegracht Cumulus Welzijn / Buurthuis Oudwijk Cumulus Welzijn / Buurthuis Sterrenzicht Cumulus Welzijn / Anders actief Cumulus Welzijn / Transit De Groeneweg Slagerij Dienstencentrum Zuilen Het Vorstelijk Complex Dierenbescherming Utrecht, Amersfoort e. o. Informatie Centrum Utrecht (ICU) Portes Buurthuis De Ravelijn Portes Buurthuis De Tol Portes Buurthuis De Uithoek Portes Buurthuis Rosa Portes Buurthuis Zuilen Portes Dienstencentrum De Barkel Portes Dienstencentrum De Plantage Portes Dienstencentrum West Portes Sociaal Cultureel Centrum De Musketon Rio de Bio Stadsboerderij de Eilandsteede Stadsboerderij de Gagelsteede Stadsboerderij de Griftsteede Stadsboerderij de Koppelsteede Uit de Kunst Universiteitsbibliotheek De Uithof Wijkbureau Oost/Noordoost Wijkbureau Overvecht Wijkbureau West Wijkbureau Zuid Wijkbureau Leidsche Rijn Wijkservicecentrum Vleuten-De Meern Wijkwinkel Votulast Winkel van het Utrechts Landschap Zalen- en activiteitencentrum “De Kargadoor”

Merritt, Joseph F.: The biology of small mammals, Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2010 Wikipedia: Konijn (dier), Rabbit en Cecum (Engels)

Kaapsebossen foto: Dirk-Jan Kraan Flickr elektrische apparaten, fietsen, serviesgoed, gebruiksvoorwerpen, speelgoed etcetera. Ook nodigen we u uit een vrijwillige bijdrage in één van de daarvoor bestemde spaarvarkens te deponeren. Koffie, thee en frisdrank zijn te verkrijgen tegen kostprijs. Wanneer: zaterdag 21 december van 14.00 tot 17.00 uur Waar: buurthuis Oudwijk, Oudwijkerdwarsstraat 148 in Utrecht-Oost Informatie: Gijs de Boer tel. 06-39352729 of via email [email protected] Zaterdag 21 december WinterNatuurWandeling Wilnis De IVN-afdeling De Ronde Venen & Uithoorn organiseert in het winterseizoen 2012/20123 iedere derde zaterdag van de maand de gratis winternatuurwandelingen. Op deze korte wandelingen van het IVN, in het winterhalfjaar, gaat het om het buiten zijn, de frisse winterlucht, de wolken en de vergezichten in de polder. Het heerlijk genieten van buiten zijn in de natuur tijdens het winterseizoen. Aan het begin wordt verteld waar de tocht heengaat en wat het aandachtspunt van de wandeling is. De wandeling gaat altijd door behalve bij extreme gladheid. Lengte wandeling: 5 - 8 km. Meeneem tip: Waterproof wandelschoenen, iets te eten/ te drinken en regenkleding. Kom af en toe met de auto. Soms moeten we een klein stukje rijden naar het startpunt. Wij zien u graag tijdens de IVN-winternatuurwandelingen! Wanneer: zaterdag 21 december van 09.30 uur tot 12.30 uur Waar: vertrekpunt parkeerplaats bij de Nieuwe Begraafplaats aan de Enschedeweg bij Wilnis Kosten: geen Aanmelden: niet nodig Informatie: Yfke Zijlstra tel. 0297-287223 / [email protected] Donderdag 26 december Inloop kinder natuur activiteiten bij Beerschoten Utrechts Landschap organiseert in pavil-

joen Beerschoten in De Bilt voor kinderen vanaf 4 jaar een knutsel activiteit. Wanneer: donderdag 26 december om 14 tot en met 16 uur Waar: start bij paviljoen Beerschoten in De Bilt Kosten: €0,50 Donderdag 26 december Kerstwandeling Kaapse Bossen, Doorn Natuurmonumenten organiseert een wandeling op tweede kerstdag door de Kaapse Bossen, vlak bij Doorn. Tijdens deze winterse wandeling gaat u op zoek naar sporen en geluiden van dieren. Kom een frisse neus halen tussen de kerstdiners! Wanneer: donderdag 26 december van 13.30 tot en met 15.00 uur Waar: Kaapse Bossen, parkeerplaats groene entrée kaapse bossen Maarsbergseweg 1 3941 MJ Doorn Kosten: leden €4,50 niet leden €7,50 en kinderen tot 12 jaar €2,50 Aanmelden: online via natuurmonumenten

Wanneer: donderdag 26 december om 14 uur Waar: start bij paviljoen Beerschoten, de Holle Bilt 6 te De Bilt 3732 HM (Holle Bilt is gelegen aan de achterkant van Hotel De Biltsche Hoek) Kosten: gratis Bijzonderheden: na afloop van de excursie kan men nog de zolder van het informatiecentrum bezoeken, waar regelmatig een tentoonstelling wordt gehouden Dinsdag 31 december Eindejaarswandeling Kaapse Bossen, Doorn Sluit de laatste dag van het jaar af met een winterwandeling in de Kaapse Bossen. Kijk niet terug of vooruit, maar kijk om je heen tijdens deze wandeling met de boswachter. In de winter lijkt het alsof het bos slaapt, maar ook in de winter valt er genoeg te ontdekken. De gids van Natuurmonumenten neemt je mee en laat de bijzonderheden van de winter en de Kaapse Bossen zien. Wanneer: dinsdag 31 december van 13.30 tot en met 15.00 uur Waar: Kaapse Bossen, parkeerplaats groene entrée Kaapse Bossen Maarsbergseweg 1, 3941 MJ Doorn Kosten: leden €4,50 niet leden €7,50 en kinderen (tot 12 jaar ) €2,50 Aanmelden: online via Natuurmonumenten


Groene agenda

Milieu Mondiaal

December

Zeldzaam sneeuwluipaard wordt beter beschermd

Omdat het Milieublad voor de Kerst uitkomt, hebben we er ook nog een staartje van december in gezet Van 7 december t/m 31 december Food special in Hoog Catharijne In december kan je in winkelcentrum Hoog Catharijne genieten van alles met wat het thema Food te maken heeft. Vanaf 7 december t/m 31 december kun je dagelijks genieten van een overdekt Kerstfestival, een winterse kerstmarkt met fashion en food. Ook vinden er in de weekenden en tijdens de kerstvakantie diverse workshops plaats. In het winkelcentrum zijn daarnaast diverse etalages ingericht in het thema Food. Een bijzondere invulling is de eetbare Domtoren! DOMweg de lekkerste. Het bekende Utrechtse icoon wordt nagebouwd van food door een echte foodkunstenaar. De eetbare domtoren wordt op 7 december opgebouwd. In de Food maand vinden tijdens de weekenden diverse workshops plaats. Iedere zondag kun je meekijken met het proces van het bierbrouwen en tijdens het proeven ervan je smaakpapillen laten tintelen. Behalve het brouwen van echt lokaal Hoog Catharijne bier kun je ook genieten van heerlijke koffie tijdens de Slow Coffee tasting workshops. In de kerstvakantie kunnen kinderen hun hart ophalen door het maken heerlijke creatieve hoogstandjes als snowpop cupcakes. Vanaf 7 december t/m 31 december is er iedere dag op het centrale plein in Hoog Catharijne een biologische winterstreekmark. Heerlijke echte producten worden hier verkocht door lokale en regionale boeren. De producten variëren van groente en fruit tot vlees en vis, biologisch bier, ambachtelijk brood, kaas en wijn. Maar zoals bij een echte kerstmarkt hoort, kun

je hier ook terecht voor duurzame cadeaus en biologische cosmetica. Voormalig Hoog Brabant wordt omgebouwd tot pop-up restaurant waar de koks uitsluitend werken met het biologische eten wat tevens aangeboden wordt op de markt. Een DJ draait dagelijks om het festival een extra feestelijke sfeer te geven. Het bekende Utrechtse Kerstcircus Cascade groeide in 25 jaar tijd tot een groot spektakel met fans uit het hele land. In december bewonder je 25 jaar Cascade op de Posterwand op het Centrale plein in het winkelcentrum. De kerstparade vind plaats op zondag 15 december. Komt dat zien, dit wordt een unieke voorproef op wat je straks in het circus kunt zien! Iedere zaterdag en zondag kun je heerlijke hapjes proeven van de foodfiets die rondgaat in het winkelcentrum. Dit wordt verzorgd door verschillende horeca- en foodondernemers uit Hoog Catharijne! Wanneer: van 7 december t/m 31 december, openingstijden zie website Hoog Catharijne, 7 dagen per week en ook speciale

koopavonden geopend. Waar: Hoog Catharijne Info: www.hoogcatharijne.nl Woensdag 18 december Kinder Natuur Activiteit Beerschoten Deze woensdagmiddag gaan we het hebben over uilen. We geven eerst informatie over dit onderwerp en gaan daarna gedurende ongeveer drie kwartier het bos in. Bij terugkomst krijgen de kinderen wat te drinken met iets lekkers en gaan we nog iets maken. Maximaal 10 kinderen per middag. Bij minder dan 4 aanmeldingen gaat de middag helaas niet door. Wanneer: woensdag 18 december van 14.00 tot 16.00 uur Waar: Paviljoen Beerschoten, De Holle Bilt 6, De Bilt Kosten: kind van 6 t/m 10 jaar: € 3,50; met U-pas of beschermerspas € 2,50 Aanmelden: per e-mail tot zondag 15 december: [email protected] Zaterdag 21 december Repair Café Utrecht Het Repair Café is een evenement dat draait om repareren. U brengt zelf kapotte spullen mee, en in het Café gaat u aan de slag. Eventueel met deskundige hulp. Inspiratie kunt u opdoen aan de leestafel, waar boeken over repareren en klussen ter inzage liggen. Het Repair Café laat zien dat repareren leuk is, en vaak heel makkelijk!

Beerschoten

Op de locatie waar het Repair Café wordt gehouden, is gereedschap en materiaal aanwezig om alle mogelijke reparaties uit te voeren. U wordt wel gevraagd om zelf een eventueel vervangend onderdeel en mogelijk een gebruiksaanwijzing voor het kapotte apparaat mee te nemen. Er is deskundige hulp aanwezig, zoals een elektricien, een naaister, een timmerman en een fietsenmaker. Wat brengt u mee: kleding, kleine meubels,

Kirgizië en elf andere landen in Centraal- en Zuid-Azië hebben een maand terug afspraken gemaakt die de ernstig bedreigde sneeuwluipaarden beter moeten beschermen. Van de ‘berggeest’ zoals dit dier genoemd wordt, leven naar schatting amper 7.000 in het wild. De dieren worden veel gestroopt voor de illegale handel. Daarnaast worden ze vaak gedood door boeren als vergelding voor het aanvallen van hun vee. Het leefgebied van sneeuwluipaarden wordt steeds kleiner omdat de landbouw en stedelijke gebieden in hun richting uitbreiden. Ook de opwarming van de Himalaya zorgt voor extra problemen. Door klimaat- verandering verschuift de boomgrens naar boven, terwijl de sneeuwluipaarden afhankelijk zijn van hun jachtterrein in het kale hooggebergte. In de “Bishkek Declaratie” leggen de twaalf ondertekenaars vast dat in 2020 twintig leefgebieden goed beschermd worden. In elk van deze gebieden leven naar schatting honderd volwassen dieren. Dit betekent dat er straks 20 levensvatbare populaties van in totaal 2000 dieren zijn. De soort is op deze manier beter beschermd en kan zich in alle rust voortplanten. Het WNF werkt met partnerorganisaties in de landen aan bewustwordingsprogramma’s op allerlei niveau. De ‘berggeest’ moet niet langer als bedreiging worden gezien, maar als soort die bescherming verdient. Ook worden lokale gemeenschappen getraind in duurzamer beheer van graslanden, watervoorzieningen en bossen.


Gratis ov in Tallinn leidt tot minder files

In januari van dit jaar voerde Tallinn, de hoofdstad van Estland, gratis openbaar vervoer in. Dat leidde tot 15 procent minder (auto) verkeer. Tallinn is met 400.000 inwoners naar eigen zeggen de grootste stad ter wereld waar inwoners voor niets met het ov kunnen reizen. Na zo’n vier maanden heeft de helft van de stadsbevolking gebruik gemaakt van het gratis ov. Het ov-gebruik nam met 14 procent toe. Het autoverkeer is met 15 procent teruggelopen. Er rijden nu dagelijks ongeveer 7600 auto’s minder de stad binnen. Om het gratis ov te bekostigen rekent de stad Tallinn op extra inkomsten die voortvloeien uit de komst van nieuwe inwoners die naar de stad verhuizen. Sinds januari 2012 nam het aantal inwoners met zo’n 9000 toe. Duizend inwoners extra genereren 1 miljoen euro aan extra belastinginkomsten. Er zijn zelfs aanwijzingen dat het voor niks mee reizen in het ov de attractiviteit van de stad verhoogt. Wereldwijd is er belangstelling voor de ervaringen van Tallinn. Zo kreeg Tallinn onlangs bezoek uit China waar de stad Chengdu (met 14 miljoen inwoners) ook een proef loopt met kosteloos ov. Die proef wordt gecombineerd met het limiteren van de toegang tot de stad voor personenauto’s. Op basis van het kenteken krijgen automobilisten maximaal één werkdag per week toegang tot het centrum van de stad. Eind juni wordt bekeken op en in welke vorm de proef wordt voortgezet. In de Vlaamse stad Hasselt stopt de gemeente met het aanbieden van gratis openbaar vervoer. De stad kan het financieel niet meer opbrengen.

Bron: Trouw 25-10-2013

Dwingende overheid

Van basisproducten als koffie, hout, palmolie, cacao en vis is het duurzame deel aan het groeien. Vooral vrijwillige initiatieven in bedrijven en maatschappelijke organisaties dragen hieraan bij. De groei wordt echter belemmerd. Zo is kennis bij lokale boeren om duurzaam te produceren gebrekkig en zijn de kosten om te voldoen aan keurmerken dikwijls te hoog. Bedrijven die al investeren in duurzame activiteiten, aarzelen vaak om op te schalen, omdat de eisen niet overal gelijk zijn. In westerse landen moeten overheden daarom dwingender optreden. Dat stelt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in het rapport ‘Verduurzaming van de internationale handelsketens’ dat vandaag verschijnt. (12-11-2013). Volgens het PBL, een belangrijk adviesorgaan van de regering, moeten aan bedrijven, die in de internationale handelsketens opereren, minimum duurzaamheidseisen worden gesteld. Bedrijven moeten worden verplicht regelmatig te rapporteren over hun duurzame activiteiten. De overheid moet zelf alleen maar duurzaam inkopen en importheffingen opleggen aan onvoldoende duurzame producten. De duurzame koplopers moeten een steuntje in de rug krijgen. Alleen zo wordt duurzame handel de nieuwe norm. Bron: Trouw 12-11-2013

Bron: www.verkeersnet.nl

Stoplicht dat stopt met aftellen voorkomt ongelukken

De afgelopen jaren zijn zogenoemde aftellende verkeerslichten op veel plaatsen in Nederland neergezet, met name bij voetgangersen fietsoversteekplaatsen. Deze wachttijdmelders tonen met aftellende cijfers hoe lang je moet wachten voor je oversteken mag. Voetgangers en fietsers zijn, vooral in Nederland, notoire anarchisten: zij bepalen zelf wel wanneer ze oversteken en storen zich weinig aan onbemande seininstallaties. Het aantal ‘stoplichtnegaties’ was dan ook schrikbarend hoog, met alle gevaarlijke situaties van dien. Amsterdam heeft een briljant idee ingevoerd. Daar houdt het aftellen op vijf seconden voor nul op. Terwijl de wachtende vanaf maximaal 60 seconden naar het verspringen van de cijfers kijkt, laat het verkeerslicht 5 seconden voor het licht op groen springt het afweten. De wachtende moet op zijn/haar eigen tellen letten. Deze vondst, de verantwoordelijkheid bij de verkeersdeelnemer terug te leggen, is geniaal. De vinding is eenvoudig, elegant en slim. Bron: NRC 16-11-2013 (ingekorte versie) Samenstelling: Guus Albrecht

Colofon

Het Utrechts Milieublad is een onafhankelijke uitgave van het Milieucentrum Utrecht waarin milieu-activiteiten en praktische informatie is gebundeld. De uitgave verschijnt eens per twee maanden met een oplage van 650 ex. Abonnementen Een abonnement op het Milieublad is kosteloos. Wel worden de portokosten in rekening gebracht. Aanmelding op het redactieadres. Het Milieublad is ook gratis af te halen.

Utrechts Milieublad No 52

januari / februari 2014

Redactie Heleen Hüpscher, Nathalie van Doesburg, Yovanka Konket, Monique Claringbould, Guus Albrecht, Hans Muller, Inge DekkerMarike Stokker (eindredactie). Vormgeving Marike Stokker Foto’s Heleen Hüpscher (omslagfoto). Enkele foto’s uit Flickr en Wikipedia. Foto’s afkomstig van de sites www.flickr. com en www.wikipedia.org vallen onder de Creative Commons licentie. Zie hiervoor: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0 Afbeelding schilderijen: Marike Stokker Productie en distributie Milieucentrum Utrecht Oudegracht 60 3511 AS Utrecht telefoon: 030 236 72 40 e-mail: [email protected] Het Utrechts Milieublad is gemaakt op 100% kringlooppapier. Artikelen uit het Milieublad mogen overgenomen worden, mits ze zijn voorzien van bronvermelding. Deadline aanleveren kopij en agendapunten no. 53 maart / april 2014: 7 februari

Nieuwe lijnbussen Utrecht Regionale wintergroenten Proef de stadslandbouw Uitgave van het Milieucentrum Utrecht

februari Uitgave van het Milieucentrum Utrecht

Recommend Documents