Februari 2016
Bijlage voor de veertigdagentijd
Op weg naar Pasen
2
OKe Bijlage voor de veertigdagentijd
Bijlage voor de veertigdagentijd
Samen op weg naar Pasen Wij - de kerken van Oegstgeest - werken al jaren met veel plezier samen. Dat kun je onder meer zien aan OKe, het kerkblad dat iedere maand in uw brievenbus ploft en in die van alle mede-Oegstgeestenaren. Samen nodigen wij u nu uit in dit speciale katern te lezen waarom er een periode is die wij de veertigdagentijd noemen en wat Palmpasen, Witte Donderdag en Goede Vrijdag betekenen. Natuurlijk vertellen we ook over Pasen zelf, voor velen van ons het belangrijkste feest. U vindt hier inspirerende verhalen van onze leden, pastores, predikanten en andere buren over ‘betekenis die uw leven mogelijk kan verrijken’, maar ook een ‘spoorboekje’ met tijden en ‘stations’ van gebeurtenissen in deze bijzondere weken. Wij zouden het fantastisch vinden als U met ons in de ‘veertigdagentrein’ stapt. U bent van harte welkom tijdens de vieringen in onze kerken en op het grote slotfeest: Pasen. Wij wensen u met deze unieke uitgave veel inspiratie toe en wie weet tot ziens in de kerk. Namens de redactie: Ds. Iris van der Heul Egmond van Rijn Pollyanna van der Spek Johan de Gier
Bij de voorplaat van dit boekje De ‘Heuvel van de kruisen’ bevindt zich in Noord-Litouwen, nabij het dorpje Šiauliai. Het is de nationale bedevaartsplaats van het land. In de loop der tijden hebben pelgrims daar kruisen neergezet, -gelegd en opgehangen. Het zijn er nu zeker 50.000. In de tijd van de SovjetUnie was dit geen populaire bezigheid: tot drie keer toe hebben de sovjet-autoriteiten de heuvel platgewalst, in 1961, 1973 en 1975. Vanaf 1985 hebben ze de berg kruisen met rust gelaten. Hoewel de locatie al bestaat vanaf de Middeleeuwen, gaat de traditie van deze kruisen slechts terug tot de 19e eeuw, begonnen tijdens de boerenopstand van 1831-1863. Zie voor meer afbeeldingen en informatie de website www.sacredsites.com.
Maar toch op weg naar Pasen Wie dit boekje leest kan denken dat het kruis centraal staat in de veertigdagentijd. Het begint immers met de kruisenheuvel die verwijst naar Goede Vrijdag. Maar wie verder leest en kijkt ziet dat het niet eindigt bij het kruis. Het boekje en de veertigdagentijd eindigen met een wereld vol nieuwe opties die zich voor ons opent, met Pasen!
Regenboogkerk
(kinderoppas en kindernevendienst) ds. M. Driessen, jeugdkapel ds. A. Verburg ds. I.E. van der Heul, jeugdkapel ds. I.E. van der Heul, viering van de Maaltijd van de Heer, m.m.v. Regenboogcantorij ds. A. Verburg Palmzondag, ds. A. Verburg, DKWA-dienst; de kinderen maken Palmpasenstokken Paasjubel Pasen, ds. I.E. van der Heul, m.m.v. Regenboogcantorij
Protestantse Gemeente te Oegstgeest zo 14 feb 10.00 wo 17 feb 17.45 19.30 zo 21 feb 10.00 wo 24 feb 17.45 19.30 zo 28 feb 10.00 wo 2 mrt 17.45 19.30 zo 6 mrt 10.00 wo 9 mrt 17.45 19.30 zo 13 mrt 10.00 wo 16 mrt 17.45 19.30 zo 20 mrt 10.00 15.00 wo 23 mrt 19.30 do 24 mrt 19.30 vr 25 mrt 14.30 vr 25 mrt 19.30 za 26 mrt 22.00
3
14 februari tot en met 28 maart
Protestantse Gemeente te Oegstgeest zo 14 feb 10.00 zo 21 feb 10.00 zo 28 feb 10.00 zo 6 mrt 10.00 zo 13 mrt 10.00 zo 20 mrt 10.00 zo 27 mrt 09.45 10.00
OKe
Groene of Willibrordkerk
ds. A. Verburg sobere maaltijd (Willibrords Erf) avondgebed, ds. A. Verburg ds. J.C. Donner sobere maaltijd (Willibrords Erf) avondgebed, ds. I.E. van der Heul ds. J.M. de Klerk, m.m.v. Willibrordcantorij sobere maaltijd (Willibrords Erf) avondgebed, ds. J.C. Donner dhr. H. Boter, m.m.v. Willibrord-ensemble sobere maaltijd (Willibrords Erf) avondgebed, ds. A. Verburg ds. H.C. Pasterkamp sobere maaltijd (Willibrords Erf) avondgebed, ds. I.E. van der Heul Palmzondag, ds. I.E. van der Heul passieconcert avondgebed, ds. J.C. Donner Witte Donderdag, ds. J.C. Donner, viering van de Maaltijd, m.m.v. Regenboogcantorij Kruishuldeviering in de H. Willibordkerk, ds. A. Verburg en pastor P. van Beurden Goede Vrijdagviering, ds. I.E. van der Heul Paasnachtviering, ds. A. Verburg, m.m.v. Willibrordcantorij
4
OKe Bijlage voor de veertigdagentijd
Bijlage voor de veertigdagentijd
zo 27 mrt 07.00 vroege Paasjubel 09.45 Paasjubel 10.00 Pasen, ds. A. Verburg m.m.v. Willibrordcantorij
Vereniging Vrijzinnige Protestanten (PGO) zo 14 feb zo 21 feb zo 28 feb zo 6 mrt zo 13 mrt zo 20 mrt do 24 mrt zo 27 mrt
10.30 10.30 10.30 10.30 10.30 10.30 19.30 10.30
Dorpscentrum
ds. P.A. Wilbrink ds. A. van Wijngaarden-Junge ds. C.E. Dahmen ds. A. Klamer ds. K.H. van Klaveren Palmpasen/Palmzondag, drs. D.H. de Roest Witte Donderdag, ds. T. Noorman, viering Avondmaal Pasen, pastor G. Kooijman-van Andel
Nederlands Gereformeerde Kerk
Duinzigtcollege
Iedere zondag kinderclubs van 0-12 jaar zo 14 feb 10.00 ds. P. Kleingeld zo 21 feb 10.00 ds. J. de Jonge zo 28 feb 10.00 dhr. B. Dijkstra zo 6 mrt 10.00 ds. P. Kleingeld zo 13 mrt 10.00 ds. P. Kleingeld zo 20 mrt 10.00 ds. Alrik Vos, gemeentestichter Heerhugowaard do 24 mrt 19.30 Witte donderdag, dhr. B. Bakker, viering Avondmaal vr 25 mrt 19.30 Goede vrijdag: dhr. B. Dijkstra za 26 mrt 19.30 Stille zaterdag: muzikale stilteviering in de Rehobothkerk, Lijtweg 1 zo 27 mrt 10.00 Paasdienst, ds. P. Kleingeld
Gereformeerde Kerk vrijgemaakt zo 14 feb zo 21 feb zo 28 feb zo 6 mrt wo 9 mrt zo 13 mrt zo 20 mrt vr 25 mrt
10.00 16.30 10.00 16.30 10.00 16.30 10.00 16.30 19.30 10.00 16.30 10.00 16.30 19.30
ds. R.R. Roth ds. A. de Snoo ds. R.R. Roth Dienst Dienst ds. A. de Snoo ds. R.R. Roth, viering Heilig Avondmaal ds. F. Rinkema ds. R.R. Roth - Biddag ds. R.R. Roth Dienst Dienst ds. F. Rinkema Goede vrijdag, ds. R.R. Roth
Rehobothkerk
OKe
5
za 26 mrt 19.30 Stille zaterdag: muzikale stilteviering zo 27 mrt 10.00 Paasdienst, ds. R.R. Roth, viering Heilig Avondmaal 16.30 ds. F. Rinkema Elke dinsdag 20.30 - 21.00 uur vesper Elke vrijdag 08.30 - 09.00 uur vrijdagmorgengebed Elke ochtend is er voor de 4+ groep (kinderen vanaf 4 jaar) kinderbijbelclub. Daar krijgt het lijdensevangelie ook alle aandacht.
Rooms-Katholieke Parochie H. Augustinus
H. Willibrordkerk
autodienst: 517 32 87 Iedere zondag kinderwoorddienst en crèche Elke laatste maandag van de maand van 20.15-21.00 uur Rozenkrans met meditatieteksten za 13 feb 19.00 Eucharistieviering, B. Lansbergen, stille viering zo 14 feb 11.00 Eucharistieviering, M. Hagen, m.m.v. Gemengd Koor za 20 feb 19.00 Eucharistieviering, P. Magnin, samenzang zo 21 feb 11.00 Eucharistieviering, B. Lansbergen en P. van Beurden, m.m.v. Schola za 27 feb 19.00 Eucharistieviering, M. Hagen, stille viering zo 28 feb 11.00 Gezinsviering, B. Lansbergen en P. van Beurden, m.m.v. Spirit za 5 mrt 19.00 Eucharistieviering, P. Magnin, samenzang zo 6 mrt 11.00 Eucharistieviering, J. de Graaf en P. van Beurden, m.m.v. Dameskoor za 12 mrt 19.00 Eucharistieviering, B. Lansbergen, stille viering zo 13 mrt 11.00 Eucharistieviering, M. Hagen en B. Plavcic, m.m.v. Gemengd Koor za 19 mrt 19.00 Eucharistieviering, P. Magnin, samenzang zo 20 mrt 11.00 Palmzondag, gezinsviering, P. van Beurden, m.m.v. Spirit di 22 mrt 19.00 verzoeningsviering, P. van Beurden, m.m.v. Gemengd Koor do 24 mrt 19.00 Witte Donderdagviering, B. Lansbergen en P. van Beurden, m.m.v. Dameskoor vr 25 mrt 14.30 Kruiswegviering, pastor P. van Beurden en ds. A. Verburg, 19.00 Goede Vrijdagviering, kruishulde, P. Magnin en P. van Beurden, m.m.v. Gemengd Koor za 26 mrt 19.00 Paaswake met de kinderen, P. van Beurden, m.m.v. Spirit 21.00 Paaswake,M. Hagen en P. van Beurden, m.m.v. Dameskoor zo 27 mrt 11.00 Pasen, M. Hagen en P. van Beurden, m.m.v. Schola ma 28 mrt 11.00 Tweede paasdag, M. Hagen, samenzang Doordeweekse vieringen: dinsdag 9.30 morgenmis en donderdag 9.30 communieviering Andere activiteiten staan vermeld in de week waarin zij plaatsvinden! De vieringen in: Van Wijckersloot en Rustenborch, Bezinningscentrum Kruispunt, Alrijne Ziekenhuis (Diaconessenhuis) Leiden, Leids Universitair Medisch Centrum, Pauluskerk, Volle Evangelische Gemeenschap, vindt u in de nummers 2 en 3 van de OKe.
6
de veertigdagentijd OKe Bijlage voor Week van 14 februari
Bijlage voor de veertigdagentijd
Week van 14 februari
OKe
7
Zondag 14 februari de Eerste zondag van de veertigdagentijd ‘Invocabit’ Roept hij mij aan (Invocabit), ik geef antwoord Psalm 91,15a
Woensdag 17 februari, 17.45 uur, sobere maaltijd Locatie: Willibrords Erf Inleider: Rineke Schwencke Thema: Vluchtelingenwerk Aanmelden: Via intekenlijsten in de kerken of bij Bert Noordhuis, afnoordhuis@ hetnet.nl of tel. 517 47 22, uiterlijk op de maandag die voorafgaat aan de sobere maaltijd van uw keuze. Rineke Schwencke, cliënt-/ouderenadviseur bij Pluspunt in Leiderdorp vertelt over de opvang van vluchtelingen in De Cuyl in oktober 2015. Zij werd gebeld met de mededeling, dat er 120 vluchtelin-
gen zouden komen. Toen haar de vraag gesteld werd ‘Kun je komen werken?’, moest ze even nadenken. Er waren beelden op televisie van opeengepakte vluchtelingen in boten, maar ook van protesten bij opvanglocaties. Zij vroeg zich af: Hoe zou het gaan? Kan ik hun iets bieden? Hoe vaak krijg ik de kans zo’n ervaring op te doen? Ja, natuurlijk zou ze komen. Het is een waardevolle ervaring geworden, waar ze graag iets over wil vertellen. Collectedoel is Vluchtelingenwerk Nederland.
De lijdenstijd Smeulende conflicten, koude oorlogen en bloedig geweld. Gevechten op wereldschaal, in het huis van onze buren, maar net zo vaak in onze eigen huiskamers en ons eigen hart. Deze De muzikant Bruno Mars, die onorthodox de piano bespeelt, kwam in wereld roept om de dienst van de NGK van zondag 7 februari aan de orde. verzoening tussen mensen onderling, tussen mensen en alles met oude en nieuwe liederen. We God en tussen schepping en Schepper. gaan samen ontdekken hoe ons leven in Christenen hebben een goed verhaal het Bijbelse verhaal van verzoening past. over die verzoening. De climax van dat verhaal: het Kruis en de Opstanding van Een serie diensten over verzoening Jezus. In de kerkdiensten van de NGK, De veertigdagentijd is begonnen op waarin ds. Pieter Kleingeld in de weken woensdag 10 februari. In deze periode voor Pasen voorgaat, zal daarom dat gaat er in de NGK Oegstgeest e.o. ook verhaal verteld worden. Je kunt daarbij een aantal gastpredikanten voor en is rekenen op een middeleeuwse monnik er op 13 maart aandacht voor gebed. en een moderne muzikant, waarbij de Vandaar dat deze serie over verzoeeerste misschien nog wel dichterbij komt ning al begon op zondag 7 februari. Op dan de tweede. Ook zullen stoelen en alle daaropvolgende zondagen bent u een rekenvoorbeeld passeren, krijgen eveneens van harte welkom. Zo spreekt uitdrukkingen als Christus Victor beteke- op 20 maart bijvoorbeeld ds. Alrik Vos, gemeentestichter in de Vinex van Heernis (zie afbeelding volgende bladzijde) en nog meer. Natuurlijk combineren we hugowaard.
8
de veertigdagentijd OKe Bijlage voor Week van 14 februari
Bijlage voor de veertigdagentijd
Week van 14 februari
OKe
9
Woensdagavond 17 februari, 19.30 uur, Avondgebed Locatie: Groene of Willibrordkerk Voorganger: Ds. A. Verburg Organist: Hans de Jong
Instrumentale composities tijdens de avondgebeden Het is al jaren gewoonte om de stilte in de Avondgebeden die in de veertigdagentijd op de woensdagen in de Groene Kerk worden gehouden in te leiden met speciaal daarvoor gecomponeerde instrumentale muziek. Dit keer is aan Aart de Kort, o.a. als kerkmusicus verbonden aan de Rotterdamse Kathedraal H.H. Laurentius en Elisabeth, gevraagd dit te verzorgen. Hieronder zijn eigen woorden:
Christus Victor, Jezus die dood, zonde en duivel overwint
“Op verzoek van de PGOegstgeest en op instigatie van cantor-organist Hans de Jong mocht ik eind vorig jaar twee compositie-opdrachten ontvangen. De eerste betrof het componeren, op teksten van Karel Eykman, van drie liederen voor de Jeugdcantorij, te zingen in de Adventtijd. Ik hoop dat ze muzikaal en liturgisch aan hun doel hebben beantwoord.
De tweede opdracht betrof het schrijven van zeven miniaturen voor de vespers op de woensdagen in de Tijd voor Pasen. Het zijn korte muzikale reflecties op de (Geneefse) melodie van Psalm 80, bij uitstek een lied voor de Veertigdagentijd. De korte orgelstukken zijn geheel afgestemd op de mogelijkheden van het koororgel in de Groene Kerk.” Hans de Jong bespeelt bij alle avondgebeden het orgel. Zie het overzicht van alle kerkdiensten voor de avondgebeden van de woensdagen 24 februari, 2, 9, 16 en 23 maart, alle aanvang 19.30 uur.
10
de veertigdagentijd OKe Bijlage voor Week van 21 februari
Bijlage voor de veertigdagentijd
Week van 21 februari
OKe
11
Zondag 21 februari tweede zondag van de veertigdagentijd ‘Reminiscere’ Denk (Reminiscere) aan uw barmhartigheid, Heer, aan uw liefde door de eeuwen heen Psalm 25,6 Het wonder van licht en glans Blijft het meeste van een mens voor ons verborgen? Je kunt een ander toch wel leren kennen zoals zij of hij in wezen is? Zeker in de liefde verwacht je dat je de ander tot in het diepst van de ziel kunt ontmoeten. Ook als dat misschien maar voor één ogenblik is. Als de ander zich aan je openbaart in de volle glans van het eigen innerlijke licht. Een glans die jij, als geliefde, ziet: niemand anders kan erbij. Als zoiets wezenlijks tussen mensen mogelijk is, kan dat dan ook met de God van de bijbel gebeuren? Die een groot licht is. “Ontoegankelijk”, zegt iemand zelfs. Maar weinigen hebben er een glimp van gezien, laat staan dat je het nu kunt zien. We moeten het van horen zeggen hebben. Maar is dat alles?
Eén en al licht Op deze zondag lezen we vanouds hoe Jezus op de berg in het volle licht komt te staan. Zó sterk, dat het door hem heen schijnt en hem transparant maakt, alsof hij één en al licht is. Het gebeurt niet in een flits. Het moment duurt lang genoeg om het te delen. Zelfs Mozes en Elia die
elk op hun manier een glimp van Gods licht hebben gezien, komen erbij staan. Als om te onderstrepen dat dit één en hetzelfde is. Licht van de schepping af aan, telkens weer. Maar soms zo sterk, dat we er jaren mee toe kunnen. Zoals je een leven van verbondenheid kunt bouwen op dat moment dat je in één oogopslag in je geliefde het diepste wezen van menszijn door hem of haar heen zag. Het moment van die intense ontmoeting zelf kun je niet oprekken, Petrus mag er op die berg ook geen tent bij opzetten om het te bewaren en vereren. Maar het moment zelf doorgloeit wel al het leven dat daarna komt. Door alles wat Jezus doet en zegt heen glanst sinds die berg dat intense, ontoegankelijke licht. Dat Jezus nu juist zo toegankelijk maakt in zijn woorden en gebaren.
Kan het afgebeeld worden? En hoe dan? Zo een voudig mogelijk of juist hoog en mysterieus? Daarom twee afbeeldingen hierbij. Eerst de beroemde icoon van de ‘Transfiguratie’, oorspronkelijk van Theofanes de Griek en hier in de versie van de School van Novgorod. Mozes en Elia staan naast de oplichtende Christus, die de drie-ene stralen over de geschrokken leerlingen laat vallen. Een voor de eeuwigheid vastgelegd beeld. Tastbaar de hemel op aarde.
Onder een donkere wolk Of hebt u liever de eenvoud van de bijna toevallige ontmoeting van de tekening hierbij? Een intiem ogenblik onder een donkere wolk. Een pijl uit de hoge die wijst: ‘Dit is hem’. Vertrouwde, steunende figuren omhelzen de lichtgestalte
behoedzaam: ‘We staan je bij in wat je te wachten staat’. Jezus heeft zijn handen devoot gevouwen. Ik laat de keuze graag aan u, om hier deze week bij stil te staan. Ds. Christiaan Donner
Elke zondag in de Regenboogkerk: Ga jij mee op reis? Ook de kinderen gaan op reis. Elke zondag zullen ze weer een paar stappen zetten in de richting van Pasen. Ze krijgen een koffer mee voor onderweg, een opdracht van de reisgids en een voorwerp om in de koffer mee te nemen. Zo komen ze langs afbeeldingen met verhalen die voorbereiden op Pasen. De kindernevendienst heeft al van alles bedacht voor deze boeiende tocht. Loop jij ook mee? Elke zondag in de veertigdagentijd om 10.00 uur in de Regenboogkerk.
12
de veertigdagentijd OKe Bijlage voor Week van 21 februari
Bijlage voor de veertigdagentijd
Week van 28 februari
OKe
13
Zondag 28 februari derde zondag van de veertigdagentijd ‘Oculi’ Ik houd mijn oog (oculi = ogen) gericht op de Heer, hij bevrijdt mijn voeten uit het net Psalm 25,15
Woensdag 24 februari, 17.45 uur, sobere maaltijd
Maandag 29 februari, 20.00 uur, The Passion
Locatie: Willibrords Erf Inleider: Wessel Eijkman Thema: Een kliniek voor een Ghanees dorp van ‘wel erg sobere maaltijden’. Aanmelden: Via intekenlijsten in de kerken of bij Bert Noordhuis, afnoordhuis@ hetnet.nl of tel. 517 47 22, uiterlijk op de maandag die voorafgaat aan de sobere maaltijd van uw keuze.
Locatie: Regenboogkerk Inleider: Ds. Mirella Klomp Thema: Rol en betekenis van The Passion
Stel dat je in Oegstgeest woont en van oktober tot mei (in de droge tijd) je water iedere dag uit Katwijk moet halen, op je hoofd. Hoeveel blijft er dan over nadat
jij en je gezin gedronken hebben en je er eten mee gekookt hebt? Kunnen je kinderen er zich dan nog mee wassen? Kun je dan nog kleren wassen? Stel dat jij en al je buren hun behoeften op straat moeten doen omdat er geen WC en riolering is. Hoe gezond zou dat zijn? Stel dat je ‘s nachts geen bescherming tegen malariamuggen hebt die in wolken om je heen zwermen. Wat zou je dan krijgen? Stel dat je alleen rijst, cassave en maïs verbouwt en geen geld hebt voor iets anders. Hoe sober zou je maaltijd dan zijn? Stel dat je hoogzwanger een bloeding krijgt en geen dokter kunt bezoeken, omdat je de rivier niet over kunt. Hoe nuttig is dan een kliniek in je dorp? Wessel vertelt ons hierover.
Lezing met nagesprek door ds. Mirella Klomp over haar onderzoek naar rol en betekenis van The Passion. Mirella
Klomp is als senior onderzoeker naar hedendaagse Passies aan de Protestantse Theologische Universiteit verbonden, en als predikant aan de Protestantse Kerk te Amsterdam. Voor meer informatie: info Pauline Verkerk, 071 - 517 36 22 of
[email protected]
Woensdag 2 maart, 17.45 uur, sobere maaltijd Locatie: Willibrords Erf Inleider: Paul Ravensbergen Thema: Voedselproductie en duurzaamheid. Aanmelden: Op dezelfde wijze als op 24 feb.
Duurzaamheid, we worden er van allerlei kanten zo mee bestookt, dat we gewoon niet meer weten wat wel en wat niet goed is voor onze planeet. Ook ik, als eerstejaars masterstudent Internationaal land- en waTwee thema’s die - als het ware opnieuw terbeheer en plantenwetenschappen, weet steeds verder doordringen in onze samenhet eigenlijk niet goed. Toch ga ik proberen om tijdens de sobere maaltijd vanuit mijn leving en waarin wij, de consumenten, ervaring in een notendop iets meer over een heel belangrijke rol spelen. In de duurzaamheid te vertellen. Ik zal dit doen regel wordt duurzaamheid gezien als ‘in je aan de hand van een soort van vergelijkend behoeften kunnen voorzien zonder hierbij warenonderzoek en zal hierbij de sobere toekomstige generaties te belemmeren hen in hun behoeften te laten voorzien.’ De maaltijd van deze avond vergelijken met een iets minder sobere maaltijd. Zo kunnen grote vraag is echter: wat houdt dat dan in, duurzaamheid? Is dat het eten van alleen lo- we samen ontdekken of onze planeet de maaltijd ook als een sobere maaltijd ziet. kaal geproduceerd voedsel? Is dat het eten van biologisch voedsel? Of is dat misschien Zie ook donderdag 10 maart voor meer vegetarisch eten? over duurzaamheid.
14
de veertigdagentijd OKe Bijlage voor Week van 28 februari
Bijlage voor de veertigdagentijd
Week van 28 februari
OKe
15
Jezus volgen Want wie van jullie die een toren wil bouwen gaat niet eerst de kosten berekenen, om te zien of hij wel genoeg heeft voor de bouw? Als hij het fundament gelegd heeft maar de bouw niet kan voltooien, zal iedereen die dat ziet hem uitlachen en zeggen: “Die man begon te bouwen, maar het karwei afmaken kon hij niet.” Lucas 14:28-30
Woensdag 2 maart, 20.00–22.00 uur, Bachs’ grote Passie, inleiding 1 Locatie: Pastorie H. Willibrordkerk Inleider: Pastor Peter van Beurden Thema: De Matthäus Passion Voor velen is de Matthäus Passion van Bach een vorm om hun geloof te beleven, zo seculier als het soms uit kan
pakken. Tegen Pasen kent Nederland de meeste uitvoeringen ter wereld van dit meesterwerk. Een goede reden om ons samen eens in deze passie te verdiepen en dit vervolgens beter te kunnen beluisteren en horen.
Je voorbereiden op het Paasfeest zou je kunnen noemen: veertig dagen lopen in het voetspoor van Jezus. In kerkelijke gemeentes en parochies wordt deze periode goed voorbereid met bijvoorbeeld een kalender, met gespreksgroepen, maaltijden en vastenprojecten. Als ik echter Lucas 14 lees, dan denk ik dat het nog wel wat ingewikkelder is. Veertig dagen een glaasje wijn laten staan of geen vlees eten, veertig dagen vrijwilligerswerk doen of in plaats van de auto de fiets pakken, dat is wel te doen. Maar Jezus volgen, leerling zijn, is meer dan dat. Het karwei afmaken, zoals de nieuwe bijbelvertaling het noemt, klinkt haast politiek en in mijn ogen is het dat ook. Je kunt die veertig dagen zien als een goede oefening, maar eenmaal bij Pasen aangekomen, kun je niet anders dan mee opstaan en moet je wel doorgaan. Doorgaan betekent voor mij niet dat je vervolgens vegetariër moet blijven of de auto moet afzweren. Dat is een lachertje
als dat alles is wat geloven inhoudt. Maar wat betekent het karwei afmaken dan wel? Denk niet meteen aan de grote wereldproblemen zoals armoede of terrorisme. Ik hoop en bid dat daar ooit een einde aan komt, want het is om hopeloos van te worden. Maar word niet moedeloos, niet passief. Ga voor positieve opties Het zit in kleine stapjes vooruit en keuzes maken. Zeg bijvoorbeeld niet meteen nee, maar kijk eens of ja ook een optie is. Ik word daar soms echt vrolijk van en als iemand anders ook ja zegt dan is dat opbeurend en geeft reden tot lachen. NEE zeggen kan iedereen, JA zeggen en doen, dat is heel andere koek. Duurzamer leven in allerlei situaties is werkelijk mogelijk. Wij beginnen met veertig dagen oefenen, maar het grote karwei is al gepland, berekend en ‘betaald’ en de weg is reeds begaanbaar gemaakt. Ds. J. van der Velden (VVP) ingestuurd door Gerrie Kooijman.
16
de veertigdagentijd OKe Bijlage voorWeek van 6 maart
Bijlage voor de veertigdagentijd
Week van 6 maart
OKe
17
Zondag 6 maart, vierde zondag van de veertigdagentijd ‘Laetare’ Laat allen die Jeruzalem liefhebben zich met haar verheugen (Laetare) Jesaja 66:10a
Woensdag 9 maart, 17.45 uur, sobere maaltijd Locatie: Willibrords Erf Inleider: Ds. Pieter Kleingeld Onderwerp: TEAR Aanmelden: Via intekenlijsten in de kerken of bij Bert Noordhuis, afnoordhuis@ hetnet.nl of tel. 517 47 22, uiterlijk op de maandag die voorafgaat aan de sobere maaltijd van uw keuze.
TEAR is een organisatie van christenen met een passie voor God en voor mensen. Zij geloven in de kracht van de lokale kerk in de strijd tegen armoede en onrecht. Een van de mooie dingen daarbij is dat ze denk- en daadkracht van zowel de kerk van Noord als Zuid combineren. Op 9 maart vertelt Pieter Kleingeld iets meer over het recente denkwerk en de manier waarop dat tot stand komt.
Donderdag 10 maart, 20.00 uur, Duurzaamheid Locatie: Dorpscentrum Inleiders: Werkgroep VOS van de PGO Thema: Duurzaamheid! Wat doen wij eraan? Dit is de laatste avond over duurzaamheid, een project van de PGO. Ter afsluiting in de vorm van een forumdiscussie.
Voor de vierde week
Woensdag 9 maart, 20.00-22.00 uur, Bachs grote Passie 2 (zie 2 maart) Locatie: Pastorie H. Willibrordkerk Inleider: Pastor Peter van Beurden
De vierde week alweer. Hoe hou je het vol, die veertigdagentijd? Vastentijd, zo deden ze dat vroeger, om te voelen aan je lichaam dat het een bijzondere tijd was. Je lichamelijke ongemak omdat je weinig eet, hielp je herinneren aan je voornemen om je voor God nederig te voelen. Je kon op deze manier ook danken dat
Aan de hand van een aantal stellingen zal er gediscussieerd worden over duurzaamheid. Wat doet onze burgerlijke gemeente en wat zijn de plannen omtrent duurzaamheid? Wat doen verschillende groepen op het gebied van duurzaamheid? En wat doen wij er zelf aan? Zijn dit vragen die ons raken, of leggen we deze vragen naast ons neer?
je mocht leven van wat Jezus heeft gedaan: Jezus gaf hoop dat mensen sterker konden zijn dan hun mislukkingen en juist in staat om goed te doen. Wie leert vertrouwen op Jezus deelt immers in zijn kracht. Hoe verhoud jij je tot Jezus?
Tijdens de veertigdagenperiode is er elke dinsdag een vesper in de Rehobothkerk, vanaf 20.30 uur tot 21.00 uur.
18
de veertigdagentijd OKe Bijlage voorWeek van 13 maart
Zondag 13 maart, vijfde zondag van de veertigdagentijd ‘Judica me’ Verschaf mij recht (Judica me), o God Psalm 43,1a
Woensdag 16 maart, 17.45 uur, sobere maaltijd Locatie: Willibrords Erf Inleider: Peter van Beurden Thema: Project India Aanmelden: Via intekenlijsten in de kerken of bij Bert Noordhuis,
[email protected] of tel. 517 47 22, uiterlijk op de maandag die voorafgaat aan de sobere maaltijd van uw keuze.
Bijlage voor de veertigdagentijd
Week van 13 maart
Twee gedichten Niet te veel hooi Neem je niet voor
Veertig jaren
want het is de vraag
de woestijn
of het haalbaar is.
in gaan
Neem je liever voor
veertig weken
een ruzie niet te lang
het kind
te laten duren
dragen
en bijtijds vrede te stichten. veertig dagen Neem je niet voor
het kwaad
nooit meer te mopperen
weerstaan
over alle vervelende dingen,
Locatie: Pastorie H. Willibrordkerk Inleider: Pastor Peter van Beurden
en dan….
of dat uitvoerbaar is. tam werkzaam zijn. Een van de doelen is om 75 getalenteerde kinderen na de basisschool verder te laten leren op de secondary en higher secondary school. Kosten voor lesmateriaal en schooluniform zijn voor de armen vaak een hindernis.
Woensdag 16 maart, 20.00 - 22.00 uur, Bachs grote Passie 3 (zie 2 maart)
40
geen ruzie te maken,
want het is de vraag Pastor Van Beurden vertelt over het vastenactieproject in KERALA in India. Hij is onlangs teruggekomen van een bezoek aan dit gebied en komt dus met nieuwe informatie. KERALA biedt kansen voor kinderen en vrouwen. Ter plaatse worden er projecten geleid door Franciscaanse zusters die in de dorpen Anakkara en Podimat-
OKe
Neem je liever voor
als de woestijn
na elke dag te kijken
is doorgeworsteld
of je met iets gelukkig was.
het kind is voldragen
Neem je niet voor
het kwaad
de hele wereld te verbeteren,
is verslagen
want het is de vraag of dat lukken zal.
komt de mens
Neem je liever voor
door het water
verbeteringen aan te brengen
aan het licht
op dat kleine stukje aarde
wordt leven
waar jij leeft en werkt.
geboren
Auteur onbekend
Aukje Wijma
19
20
de veertigdagentijd OKe Bijlage voorWeek van 13 maart
Schouwen
e K O Week van 20 maart: de GOEDE WEEK Bijlage voor de veertigdagentijd
21
Zondag 20 maart, zesde zondag van de veertigdagentijd ‘Palm- en Passiezondag’ Hosanna, voor de Zoon van David! Gezegend hij die komt in de naam van de Heer. Hosanna in de hemel! Matteus 21,9b
Palmzondag 20 maart
tocht van Jezus in Jeruzalem. Jezus rijdt op een ezel. De mensen zwaaien hem De zondag vóór en de zondag ná Pamet palmtakken toe als hun nieuwe sen dragen eveneens de naam Pasen, koning. Zou hij de bevrijding brengen respectievelijk Palmpasen en ‘Beloken van de bezetting van het land door de Pasen’. De week ervoor voel je dat het Romeinen en de bevrijnaar de climax toegaat en de week erna moet het ding van wat mensen nog goed tot je doorpersoonlijk klein en klem houdt? Dat hij op een dringen wat er nu eigenezel komt zegt al veel. lijk gebeurd is. Uit die Op een paard zou hij opbouw en afbouw blijkt een oorlogskoning zijn dat de kerk beseft hoe geweest. Op een ezel is mensen met ingrijpende hij koning op ooghoogte gebeurtenissen omgaan. Intocht in Jeruzalem, Japanse van de mensen. Een vreOp Palmpasen lezen we kunstenaar He Qi het verhaal over de indevorst.
Begin van de lijdensweek
Van 10 februari t/m 27 maart is in de Regenboogkerk de Kruisweg Schouwen te zien van beeldend kunstenaar Heleen de Lange. Ze heeft de lijdensweg van Jezus verbeeld vanuit het perspectief van de toeschouwer. In krachtige kleuren boetseerde Heleen de acht staties met haar paletmes.
Tegelijkertijd is Palmpasen de eerste zondag van de lijdensweek. Met de laatste Joodse Pesachmaaltijd van Jezus met zijn discipelen en het verraad door zijn beste vrienden. Dan volgt de arrestatie, het oneerlijke proces met rechters die niet recht door zee zijn, Jezus’ dood aan het kruis op vrijdag en de begrafenis waarop zo’n vreemd stille zaterdag volgt. Hij is er niet meer. En dan met Pasen blijkt het
allemaal anders te zijn. Dan is er pas echt reden voor het Paasfeest. In de Regenboogkerk en in de H. Willibrordskerk vieren de kinderen Palmpasen met het maken van Palmpasenstokken: het kruis, maar wel versierd om er een optocht mee te houden. ’s Middags is er in de Groene kerk een Passieconcert.
22
veertigdagentijd OKe Bijlage voor deGOEDE WEEK
Bijlage voor de veertigdagentijd
GOEDE WEEK
Palmzondag 20 maart, 15.00 uur, Passieconcert
Stap voor stap gaat door Jeruzalem
Locatie: Groene of Willibrordkerk Uitvoering: Johannes Passion van Hans Jansen Uitvoerenden: Het Haagse Kamerkoor Musica Sacra o.l.v. Hans Jansen Solist: Niels Barendsen (tenor) Toegang: vrij
Tekst: Eric Reid, bij Mattheus 21,1-11, Vertaling: Sytze de Vries Melodie: Eric Reid
Hans Jansen is cantor van de Kloosterkerk in Den Haag en cantor-organist van de Lutherse Kerk in Schiedam. Naast dirigent is hij componist van werken voor soli, koor en orkest. Het Kamerkoor Musica Sacra (opgericht in 1991) zingt vocale polyfone kerkmuziek uit de 16e en 17e eeuw.
Hans Jansen componeerde in 1999 een Passie-vierluik met enkele gedeelten uit het Passie-evangelie van Johannes en zette in 2000 de tussenliggende bijbelgedeelten op muziek. Hij voegde instrumentale partijen toe voor viool, hobo, cello en orgel en zes interludes bij enkele bijzondere momenten uit het Passieverhaal. Tezamen vormen zij de Johannes Passion. Telkens grijpt hij terug op de oude vorm van de ‘Choralpassion’, waarbij het Gregoriaans een grote rol speelt. Eén van de centrale thema’s in deze Passion is de telkens terugkerende vraag naar het koningschap (Rex) van Jezus en de plaats van Zijn Rijk. Uiteindelijk kiest het volk tegen de ‘Rex’ en voor de ‘Keizer’. Een sober en eenvoudig eenstemmig a capella koor sluit deze Passion af. Bij de uitgang is een collecte om de kosten te beperken.
2.
Massa’s mensen in Jeruzalem: waarom rijdt hij niet op een prachtig paard, als een generaal ten strijde? ‘Zegen voor wie komt in de naam van de Heer!’
3.
Massa’s mensen in Jeruzalem: vol verbazing zien zij deze man rustig op zijn ezel rijden: ‘Zegen voor wie komt in de naam van de Heer!’
4.
Stap voor stap gaat door Jeruzalem Jezus op de rug van een ezelin. Zullen wij de kinderen volgen: ‘Zegen voor wie komt in de naam van de Heer!’
OKe
23
24
veertigdagentijd OKe Bijlage voor deGOEDE WEEK
Dinsdag 22 maart, 19.30 uur, film Ida Locatie: Dorpscentrum Programma: De film Ida (Pools, 2013) Als wees is Anna in een Pools klooster gedropt. Na enige tijd hoort zij van een tante dat zij Ida heet en van Joodse afkomst is. Met haar tante maakt zij een reis naar het oorlogsverleden van haar familie en ontdekt het geheim en het genot van de buitenwereld. Het is de vraag of zij hierna nog de gelofte aflegt en terugkeert naar haar oude leven. Een film over leven en lijden, over geloof en ongeloof, die ons vooral in deze veertigdagentijd vóór Pasen raakt. Een terechte Oscar winnaar.
Woensdag 23 maart, 19.30 uur, Matthäus Passion Locatie: Pieterskerk in Leiden Uitvoering: Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach. Uitvoerenden: Christelijke Oratorium Vereniging Ex Animo o.l.v. Wim de Ru
Na de voorafgaande inleidingen (op 2, 9 en 16 maart) wordt thans het gehele werk uitgevoerd. Bestellen van toegangskaarten: zie www.exanimo.nl.
Bijlage voor de veertigdagentijd
GOEDE WEEK
OKe
25
Witte Donderdag, 24 maart Overdenking Het lijden, sterven en de opstanding van Jezus staan centraal bij de NGK Oegstgeest e.o. Daarom organiseren we in de week voor Pasen een aantal bijeenkomsten en dus ook één op Witte Donderdag. Jezus stierf op vrijdag. De avond ervoor vierde hij een bijzondere maaltijd met zijn leerlingen: de Paas- of Pesachmaaltijd. Deze maaltijd verwees naar de tijd dat God het volk Israël uit Egypte had bevrijd. Die maaltijd was dus wat voor ons 5 mei is: een bevrijdingsfeest. Je kunt je voorstellen, dat het ten tijde van de Romeinse overheersing dus altijd spannende dagen waren, want tijdens bezettingstijd een
bevrijdingsfeest vieren... Jezus geeft dit feest echter een nieuwe invulling. Hij laat de maaltijd verwijzen naar zijn sterven en opstanding. Maar het blijft een bevrijdingsfeest. Deze wereld is op allerlei manieren nog steeds bezet gebied. Op Witte Donderdag de maaltijd vieren, levert wat dat betreft nog steeds spannende momenten op. Ds. Pieter Kleingeld De term ‘Witte Donderdag’ verwijst naar de gewoonte om alle kruisbeelden en andere beelden met een wit kleed te bedekken, dat na de dienst door een paars kleed wordt vervangen. De liturgische kleur van Witte Donderdag is dan ook wit.
26
veertigdagentijd OKe Bijlage voor deGOEDE WEEK
Bijlage voor de veertigdagentijd
GOEDE WEEK
OKe
27
Goede Vrijdag, 25 maart Het Askruisje
Oproep tot omkeer
Met het Askruisje begon onze reis naar Pasen. Met de Kruisweg op Goede Vrijdag markeren we gezamenlijk en oecumenisch een voorlopig eindpunt.
Het gaat echter om méér dan alleen Jezus lijden. In die tocht actualiseren we telkens weer het lijden dat ons mensen en de wereld treft. Het lijden dat wij elkaar aandoen, de rampen die ons treffen, onze wereld die zo pijnlijk bestaat en maar zo moeizaam vooruit komt. In de gang langs de lijdenstaferelen worden wij aangesproken en opgeroepen tot omkeer. De kruisweg eindigt met het tafereel van de graflegging.
Zoals de tocht naar Mekka voor onze Islamitische broeders en zusters een topervaring is van hun geloof, was in de Middeleeuwen de pelgrimstocht naar Jeruzalem het hoogtepunt van de christelijke geloofsbeleving. Door letterlijk in de voetsporen van Jezus te gaan, raakte men intens verbonden met zijn bestaan. Echter, zo’n reis was niet voor ieder haalbaar. De reis was niet zonder gevaar en kostte wel het een en ander. Zo ontstond de kruisweg: veertien taferelen over het lijden van Jezus, geschilderd op de kerkmuren of
gebeeldhouwd in de kerktuinen. We vinden ze overal in de katholieke wereld. Zo beleven wij ook van dichtbij de weg die Jezus is gegaan.
De Kruisweg De Kruisweg bidden, is een meditatieve pelgrimstocht ter plekke. Je hoeft er niet voor op reis. Op vele momenten gedurende het kerkelijk jaar vond die lijdensbezinning plaats. Op vrijdag vooral, zoals nog steeds op vrijdag door de straten
Kruisweg statie 8, Simon van Cyrene, Sint-Sixtusabdij West-Vleteren België.
van Jeruzalem de Via Dolorosa gegaan wordt. In de moderne tijd van nu heeft enkel de traditie zich gehandhaafd om ook op het bijbelse negende uur - dat is bij ons 15.00 uur - op Goede Vrijdag samen te komen en Jezus te volgen in zijn laatste uren. Deel hebbend aan zijn lijden krijgen we ook deel aan de verlossing die Hij ons bracht.
Goede Vrijdag is niet het eindpunt De viering van de Kruisweg is daarmee niet afgelopen. Er volgt een eerbetoon aan het kruis. Met bloemen en kaarsjes werpt zich het licht van Pasen al een beetje vooruit. Goede Vrijdag is geen eindpunt, maar een doorgangshuis naar Pasen en opstanding. Pastor Peter van Beurden
28
veertigdagentijd OKe Bijlage voor deGOEDE WEEK
Stille Zaterdag, 26 maart De omgevallen beker
GOEDE WEEK
OKe
29
Zaterdag 26 maart, 19.30 uur, muzikale stilteviering
Een schilderij van de Leidse schilder Carel Bruens zet ons stil op Witte Donderdag. Goede Vrijdag is geweest en nu, op Stille Zaterdag, kijken we weer naar dit schilderij. Wat zie jij? Ik zie een tafel, een kruik, een schaal, een beker. De beker is omgevallen en er stroomt helderrode wijn uit. Niemand zit hier meer aan. Dat was Witte Donderdag. Bruens probeert de tijd te treffen na Judas’ weglopen van de tafel, op weg naar zijn verraad van Jezus. Bruens doet voorkomen alsof Judas daarbij de beker omgooide. De beker is vol wijn en deze stroomt… niet leeg. Deze beker is de beker van de verzoening: Jezus geeft zichzelf in de dood om de zonden van mensen te bedekken. Dat is veelzeggend: waar mensen kwaad doen, treedt Gods verzoening ‘in werking’. Blijvend. Hier valt het volle licht uit de hemel op. Tijd om de klokken even niet te luiden (‘stille’ zaterdag). Dat kan vanavond weer, als het donker wordt en de blijdschap om Jezus’ opstanding het winnen mag van de donkerte.
Bijlage voor de veertigdagentijd
Locatie: Rehobothkerk Toegang: Iedereen is welkom! Deze muzikale stilte vieren we met liederen uit Taizé (zie hieronder). Er is een koor en er spelen verschillende instrumenten mee.
Vooraankondiging Paasjubel Wilt u de Paasjubel meemaken? Kom dan de op de Paasmorgen om 07.00 uur (zomertijd!) naar de Groene Kerk. Eerst wordt de nieuwe Paaskaars aangestoken. Daarna een wandeling over de begraafplaats in het licht van de opgaande zon. Tussen de graven staan we stil, lezen we teksten en zingen liederen. Daarna vervolgen we onze weg, bidden en laten de vreugde van Pasen binnenkomen. Jezus is niet te vinden tussen de doden. De kleine groep van de ‘vroege Paasjubel’ groeit onderweg naar de kerkdienst om de opstanding te vieren.
Taizé (Frankrijk, Bourgondië) is een internationale christelijke oecumenische kloostergemeenschap. Zij telt een honderdtal broeders, katholiek en van verschillende protestantse afkomst, uit bijna dertig landen. Alleen al door haar bestaan is de gemeenschap een ‘gelijkenis van gemeenschap’, een concreet teken van verzoening tussen verdeelde christenen en gescheiden volken. Bijzonder zijn met name de liederen die in de Taizé-gemeenschap gezongen worden. Korte liederen, lange tijd herhaald, geven uitdrukking aan het meditatieve karakter. De teksten zijn eenvoudig en drukken
een werkelijkheid uit die voor iedereen begrijpelijk is. Als deze woorden (deze realiteit) bijna tot in het oneindige worden herhaald, kunnen zij langzaamaan tot je doordringen. Meditatieve liederen stellen je open zodat je naar God kunt luisteren. Het gezongen gebed is een van de belangrijkste uitdrukkingen van het zoeken naar God.
30
de veertigdagentijd OKe Bijlage voor PASEN Week van 14 februari
Pasen, 27 en 28 maart Waarlijk opgestaan! Als je dromen in duigen vallen, je hoop vervliegt, als het doel in je leven plotseling wegvalt, als de weg doodloopt…wat moet je dan? Dat was wat de volgelingen van Jezus overkwam. Zij dachten dat hij een politiek leider zou worden die een einde zou maken aan onderdrukking en uitbuiting, die het welzijn van de zwaksten als maat zou nemen voor het slagen van de samenleving. De weduwen, de wezen en de vreemdelingen. Daaraan voegde Jezus nog meer mensen toe die geen plek kregen in de maatschappij: mensen die gevangen zitten, ziek zijn, een fysieke of mentale belemmering hebben waardoor ze niet of minder intensief kunnen werken en eigenlijk alle mensen die niet aan de toen geldende normen voldeden. Jezus wierp licht op hen, gaf hen nieuwe kansen en uitzicht op een plek in de gemeenschap. Jezus gaf mensen hoop en mensen wilden meer horen over hoe het anders kon. En toen? Toen werd hij verraden en ter dood veroordeeld. Met de dood van Jezus leek er van die droom en dat uitzicht niets meer terecht te komen. Alles zou gewoon zo blijven als het was. Sterker nog, het werd nog beroerder: ze hadden even mogen
ruiken aan een goede toekomst en hoop gekregen en toen werd ook die hun ontnomen. Als Johannes vertelt dat Jezus de dood verslaat, wil hij ons op z’n minst zeggen dat niet alles ophoudt waar zij en wij in geloofden. Dat maakt het verhaal van Jezus’ opstanding uit de dood zo tijdloos. Dat wij geloven dat de dood niet het laatste woord heeft, maar dat er bloemen bloeien op het graf. Dat met de dood de toekomst niet voorgoed wordt dichtgegooid maar dat, hoe verdrietig het ook kan zijn, er weer nieuwe mogelijkheden komen. Daarom leggen we op Paasmorgen narcissen op de graven rond de Groene Kerk van de mensen van wie we houden en die ons zijn ontvallen. Pasen gaat over het door de dood heen kijken naar een nieuwe toekomst.
Bijlage voor de veertigdagentijd
PASEN
OKe
31
Kies het leven In het onderstaand gebed van Bertolt Brecht wordt op een trefzekere, metaforische wijze verwoord waar het naar mijn idee met Pasen over gaat. Sta telkens weer op uit een doods en dor bestaan. Kies het leven. Brecht verwoordt dit meesterlijk: ‘Wentel de steen van de doodsheid en de bittere dood van ons af, en verlos ons van het ‘ja, maar’ en het ‘als’. De weg van Jezus is een menselijke en herkenbare weg van vallen en opstaan, die niet eindigt in de dood maar verder reikt en een perspectief van hoop en toekomst biedt. Dat houdt ons mensen gaande. Gerrie Kooijman, pastoraal werker VVP
Gebed van Bertolt Brecht U die het leven wilt en niet de dood U die het leven geeft Wij danken U voor dat wat wij niet bevatten maar ons wel sterkt voedsel en vriendschap woorden en stilte Gij wilt ons leven sterken met kracht die alle verstand te boven gaat maak ons ontvankelijk voor Uw kracht buiten ons en in ons wentel de steen van de doodsheid
en de bittere dood van ons af verlos ons van het ‘ja, maar’ en het ‘als…’ schep ruimte voor een leven met U zodat ook de ander in ons blikveld komt we oog krijgen voor het leven en samenleven van alle mensen op uw ganse aarde Wij danken U voor het leven hoe onvolkomen, gebrekkig of gebroken het vaak nog is doe ons opstaan en het leven beleven. Amen
Bertolt Brecht uit: Gedichten voor ‘75’, uitgeverij de Populier Amsterdam
32
OKe Bijlage voor de veertigdagentijd
Dit is een gezamenlijke uitgave van de bij de Raad van Kerken Oegstgeest aangesloten kerken, te weten:
Protestantse Gemeente te Oegstgeest
Rooms-Katholieke parochie H. Augustinus
Vereniging Vrijzinnige Protestanten
Nederlands Gereformeerde kerk
Gereformeerde Kerk vrijgemaakt.