Fair Trade Original Jaarverslag 2012
Colofon Tekst Fair Trade Original Foto’s Fair Trade Original Remko Kraaijeveld p. 1, 6, 17 Mark Prins p. 3 Manasnan Pongajayavanij p. 9 Sjoers Eijckmans p. 12, 21, 25 Sisaket Fairtrade Farmer Group p. 28 Ontwerp en lay-out Studio Bassa Fair Trade Original Multatulilaan 12 4103 NM Culemborg tel. 0345 545151
[email protected] www.fairtrade.nl
Inhoudsopgave Voorwoord������������������������������������������������������������������� 3
Samenwerking met handelspartners
Over dit verslag ���������������������������������������������������������� 5
Thema’s in de handel����������������������������������������������� 29 Opbouw Fairtrade ketens����������������������������������������� 29
De organisatie
Monitoring����������������������������������������������������������������� 31
Bestuursprofiel ��������������������������������������������������������� 7
Projecten������������������������������������������������������������������� 33
Strategie���������������������������������������������������������������������� 8
Handelspartners ��������������������������������������������������������35
Duurzaamheidsdoelstellingen ���������������������������������� 11 Zorg voor het milieu�������������������������������������������������� 13
Enkelvoudige jaarrekening 2012
Werken bij Fair Trade Original����������������������������������� 15
Balans����������������������������������������������������������������������� 37 Winst- en verliesrekening ����������������������������������������� 37
Marktontwikkeling
Kasstroomoverzicht ����������������������������������������������������38
Financiële resultaten ������������������������������������������������ 18
Toelichting �����������������������������������������������������������������38
Food�������������������������������������������������������������������������� 20
Overige gegevens����������������������������������������������������� 45
Gifts & Living�������������������������������������������������������������� 24
Vijfjarenoverzicht ��������������������������������������������������������45
Marketing ����������������������������������������������������������������� 25 GRI Index ������������������������������������������������������������������ 46
2
Jaarverslag 2012 2012 Fair Trade Original
Bert Jongsma, algemeen directeur: ‘ Handel is voor Fair Trade Original meer dan het importeren van producten.’
Voorwoord Een eerlijk inkomen voor boeren en landarbeiders in ontwikkelingslanden. Dat is de ambitie van Fair Trade Original. Sinds onze oprichting in 1959 werken wij samen met boerencoöperaties en producenten volgens het principe ‘No aid, but trade’. Dat principe is ook vandaag de dag actueel en heeft in Nederland en daarbuiten brede navolging gevonden. Als grondlegger van fairtrade in Nederland zijn wij blij met deze ontwikkeling. Toch leven ook vandaag nog veel boeren en landarbeiders en hun gezinnen in armoede. De wedloop om land en water, de stijgende prijzen van brandstof en kunstmest en klimaatveranderingen plaatsen boeren in een kwetsbare positie. Er is nog veel werk te doen. Structurele verbetering van de inkomenspositie en arbeidsomstandigheden is niet eenvoudig te realiseren en vraagt om intensieve en langdurige samenwerking. Al vele jaren stimuleert Fair Trade Original de ontwikkeling van boerencoöperaties
onopgemerkt gebleven. Fair Trade Original wil een aansprekend A-merk
en producenten en dat werkt.
zijn dat sympathiek en geloofwaardig wordt gevonden door consumenten. Daar hoort ook een nieuwe verpakkingslijn bij die aansluit bij de nieuwe
In 2012 heeft Fair Trade Original besloten om zich in de toekomst volledig te
merkpositionering. Intussen ligt het koffieassortiment als eerste in de nieuwe
concentreren op het ontwikkelen en verkopen van een breed food assorti
verpakking in het winkelschap. In de loop van 2013 zullen veel andere
ment dat niet mag ontbreken in het dagelijkse boodschappenmandje. We
producten uit ons assortiment volgen.
verzetten onze bakens door nieuwe, lekkere producten aan ons assortiment
3
toe te voegen die met zorg en aandacht zijn gemaakt en goed in de smaak
Het jaar 2012 stond voor Fair Trade Original in het teken van de verzelf
vallen bij de consument. We vinden het belangrijk dat ons assortiment
standiging van de gifts & living activiteiten. Vanaf 1 maart 2013 zijn deze
aantrekkelijk en herkenbaar is en daarom investeren we in ons merk
activiteiten ondergebracht in de nieuwe organisatie FairForward. Fair Trade
en onze verpakkingslijn. De vernieuwing van ons merk-logo is vast niet
Original is verheugd dat Mike Jansen, voormalig directeur van Fair Trade
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original
Original, het initiatief heeft genomen om de gifts & living activiteiten, en de
Ook heb ik de wijncoöperaties in Zuid-Afrika bezocht waarmee wij al jaren
medewerkers die daar onderdeel van uitmaken, over te nemen.
samenwerken. De resultaten van langdurige samenwerking waren duidelijk zichtbaar. De werknemers van de wijnboeren hebben zich via trainings
Door moeilijke marktomstandigheden is de omzet in 2012 met 6% gedaald
programma’s persoonlijk kunnen ontwikkelen. Verschillenden van hen
tot € 18,5 miljoen. Het consumentenvertrouwen is in het afgelopen jaar
bekleden inmiddels een managementpositie. Beide projecten laten zien dat
fors gedaald en dit vertaalde zich vanaf de zomer in een neerwaartse
duurzame handelsrelaties bijdragen aan het versterken van de positie van
omzettrend. De recessie raakt de portemonnee van een steeds grotere
boeren en landarbeiders.
groep consumenten en zal ook in het komend jaar zijn weerslag hebben op de omzetontwikkeling. De verzelfstandiging van de gifts & living activiteiten
Voor Fair Trade Original is fairtrade meer dan een certificaat op een
heeft tot eenmalig hogere kosten geleid in dit verslagjaar. Het resultaat na
verpakking, het is een manier van werken die op alle niveaus in de
belasting bedraagt in 2012 € 1,4 miljoen negatief. Dit verlies valt aanzienlijk
organisatie van betekenis is. Wij laten graag zien dat het mogelijk is om op
lager uit als de eenmalige kosten buiten beschouwing gelaten worden. Het
een eerlijke en transparante wijze succesvol te ondernemen. Dat is zeker
negatieve bedrijfsresultaat uit normale bedrijfsactiviteiten bedraagt dan
niet eenvoudig en stelt ons dagelijks voor uitdagingen die om commitment
€ 188.000 en is grotendeels het gevolg van een lagere omzet.
en tijd vragen. Wij zijn er dan ook trots op dat we er met onze partners in zijn geslaagd om als eerste een culinaire fairtrade lijn uit Azië op de
Ook onder moeilijke marktomstandigheden bleven klanten de producten
Nederlandse markt te brengen, waarmee we afgelopen jaar vele nieuwe
van Fair Trade Original kopen. De verkoop aan supermarkten groeide zelfs
consumenten hebben bereikt. Een prachtig voorbeeld van handel die
en onze verwachtingen voor de toekomst zijn hooggespannen. Wereld
ontwikkelt.
winkels en WAAR winkels ondervonden de effecten van teruglopende winkel bezoeken, maar blijven een belangrijke afnemersgroep. In het komend
Met een team van 28 gemotiveerde collega’s zijn we er klaar voor om inhoud
jaar wil Fair Trade Original de omzet in Gift Retail stabiliseren en zal ingezet
te geven aan onze nieuwe pay-off. Fair Trade Original: de lekkerste manier
worden op het werven van nieuwe klanten in het Food Service kanaal.
om iets goeds te doen.
De samenwerking met onze handelspartners heeft in het afgelopen jaar
Bert Jongsma
tot enkele noemenswaardige resultaten geleid. Ik bezocht zelf vorig jaar in juni de fruitboeren in Ghana die sinaasappelconcentraat leveren voor onze sappen. Met onze ondersteuning hebben de 8 coöperaties waarvan deze boeren lid zijn, zich in korte tijd gecertificeerd. Het enthousiasme van
Algemeen Directeur
de boeren is groot en dat werd beloond met de eerste premie-inkomsten.
Fair Trade Original
Fairtrade certificering is een goed begin en vormt een stevige basis om vervolgens samen de productiviteit en voedselveiligheid te verbeteren.
4
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original
Scope en reikwijdte van het verslag Hoofdstuk 1 geeft een beeld van de organisatie zelf en haar omgeving en beschrijft de strategische keuzes die worden gemaakt om door de keten heen de fairtrade principes en het merk Fair Trade Original te versterken. Hoofdstuk 2 beschrijft de activiteiten van Fair Trade Original in Nederland.
Over dit verslag Dit Jaarverslag van Fair Trade Original is bestemd voor de stakeholders
Hoofdstuk 3 gaat in op de activiteiten van Fair Trade Original bij haar handelspartners in ontwikkelingslanden. De scope van de milieu-impact van de bedrijfsvoering is begrensd tot de activiteiten in Nederland waar de organisatie direct controle over en invloed op heeft.
van de organisatie: handelspartners/producenten, consumenten, klanten, leveranciers, medewerkers, ngo’s, overheid en donoren en andere
Proces van verzameling gegevens
belangstellenden en beschrijft de relevante ontwikkelingen die in 2012
De informatie van de afdelingen is verkregen met behulp van input
hebben plaatsgevonden. Het is voor het laatst dat het jaarverslag van Fair
van contentleveranciers en kwalitatieve en kwantitatieve vragenlijsten.
Trade Original ingaat op zowel de food als de gifts & living activiteiten.
Deze vragenlijsten zijn opgesteld aan de hand van de G3-indicatoren
Aangezien de gifts & living activiteiten begin 2013 formeel zijn overgenomen
en eigen inzichten. De gegevens met betrekking tot de interne bedrijfs
door FairForward, vallen deze vanaf dat moment niet langer onder de Fair
voering zijn veelal gebaseerd op facturen dan wel op registratie- en
Trade Original organisatie.
managementgegevens die de organisatie zelf bijhoudt of die de leverancier op verzoek aanlevert. Voor de benodigde omrekeningen is gebruik gemaakt
Het verslag is gebaseerd op de G3-richtlijnen van het Global Reporting
van factoren uit betrouwbare bronnen en van vastgestelde protocollen.
Initiative (GRI) en de richtlijn voor de Raad voor de Jaarverslaglegging. Keuzes ten aanzien van het belang van onderwerpen zijn gemaakt op basis van de relevante GRI-onderwerpen. Uiteraard komen ook de meest relevante onderwerpen ten aanzien van de bedrijfsvoering van de organisatie aan
Online jaarverslag
bod. De informatie in dit verslag is, naast de hoofdstukindeling, te ontsluiten via de GRI tabel die verwijst naar de betreffende paginanummers. GRI hanteert in de G3-richtlijnen toepassingsniveaus. Fair Trade Original verklaart dat op haar Jaarverslag 2012 het C-niveau van de G3-richtlijnen van toepassing is, zoals ook het geval was in 2010 en 2011.
5
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original
Dit jaarverslag wordt online gepubliceerd op www.fairtrade.nl. Daar vindt u ook de jaarverslagen over voorgaande jaren. We hopen dat u dit jaarverslag met belangstelling zult lezen en horen graag uw reactie via
[email protected].
Fair Trade Original de organisatie
Als organisatie die zich specifiek en uitsluitend toelegt op ontwikkelings handel, speelt Fair Trade Original een eigen rol binnen het veld van
Visie
Missie
Armoede en ongelijke verdeling van rijkdom vormen een belangrijk obstakel voor het welzijn van het individu en de gemeenschap waarin het leeft, staan ontwikkelingen in de weg, en vormen een voortdurende bron van spanningen en tegen stellingen tussen individuen en groepen in de samenleving.
Fair Trade Original wil via ontwikkelingshandel in samen werking met geselecteerde handelspartners en producenten in Afrika, Azië en Latijns-Amerika een positieve bijdrage leveren aan de bestrijding van armoede. Hierbij staan positief rendement, duurzaamheid in relatie, zelf standigheid en eigenwaarde voor de producenten en handels partners voorop.
duurzaam ondernemen. De organisatie opereert binnen een brede internationale fairtrade context waarin tal van organisaties een bijdrage leveren aan een eerlijker manier van handel drijven. Door samen te werken met deze organisaties en anderzijds haar eigen expertise verder te verdiepen, wil Fair Trade Original hieraan een wezenlijke bijdrage leveren. Een breed assortiment fairtrade koffie, food en gifts & living producten werd in 2012 onder het merk Fair Trade Original aangeboden aan winkelformules en afnemers in de verkoopkanalen Gift Retail, Food Retail, International en Foodservice. De producten werden ingekocht bij geselecteerde handels partners, met inachtneming van de 10 internationaal vastgestelde fairtrade principes.
Bestuursprofiel Het bestuur van stichting Fair Trade Original is in het verslagjaar op 1 oktober
In het verslagjaar is de Raad van Toezicht zes maal bij elkaar gekomen. In februari legde de algemeen directeur de Raad van Toezicht de begroting 2012 en het ondernemingsplan voor. In april heeft de Raad van Toezicht de Jaarrekening 2011 goedgekeurd.
overgedragen door Mike Jansen aan Bert Jongsma . De bestuurder is tevens algemeen directeur en vormt de directie zoals omschreven in de Wet op de
De Raad van Toezicht van Fair Trade Original heeft in 2011 het besluit tot
Ondernemingsraden. De algemeen directeur, benoemd door de Raad van
verzelfstandiging van de gifts & living activiteiten goedgekeurd en daarmee
Toezicht, is voorzitter van het managementteam.
de weg vrijgemaakt voor een volledige focus op de food activiteiten. In de loop van 2012 stemde de Raad van Toezicht in met het beëindigen van
7
Als organisatie voor ontwikkelingshandel kiest Fair Trade Original ervoor
een oriëntatietraject in samenwerking met een in fusies en overnames
de beloning van de directie binnen de door het Ministerie van Buitenlandse
gespecialiseerd bureau om te komen tot de verkoop van de gifts & living
Zaken opgestelde richtlijnen te laten vallen die gelden voor organisaties
activiteiten. Aan de bestuurder werd gevraagd om alternatieve scenario’s
die subsidie voor ontwikkelingssamenwerking ontvangen. Dit los van het
voor de verzelfstandiging of beëindiging van de gifts & living activiteiten
gegeven dat Fair Trade Original geen subsidie meer ontvangt van het
uit te werken. Voordat een definitief besluit viel over de toekomst van gifts
Ministerie.
& living, deed de algemeen directeur het voorstel tot een management
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie
buy out. Dit voorstel leidde in november 2012 tot ondertekening van een
In januari 2013 verleende de Raad van Toezicht haar goedkeuring aan het
koopovereenkomst met Mike Jansen. Onderdeel van de koopovereenkomst is
business plan 2013-2017 voor de nieuwe food organisatie. De meerjaren
een langdurige licentieovereenkomst die de nieuwe gifts & living organisatie
strategie is gericht op het verwerven van een positie als hét fairtrade merk
– onder de naam FairForward – het recht geeft de merknaam Fair Trade
in food.
Original te blijven voeren op gifts & living producten. Partijen besloten de overgangs- en overdrachtsdatum vast te stellen op 1 maart 2013. De Raad
Ondernemingsraad
van Toezicht gaf haar goedkeuring aan de voorgenomen verkoop, waardoor
De samenstelling van de Ondernemingsraad van Fair Trade Original, met
de werkgelegenheid voor handelspartners en werknemers behouden bleef.
vier leden, bleef ook na de verkiezingen in april 2012 ongewijzigd. Naast
Op 1 oktober 2012 stelde de Raad van Toezicht Bert Jongsma, voorheen
de reguliere vergaderingen met de bestuurder, waren er diverse extra
Controller binnen de organisatie, aan als Algemeen Directeur a.i. en
vergaderingen, soms in aanwezigheid van een vertegenwoordiger van
bestuurder. Deze tijdelijke benoeming is per 8 maart 2013 omgezet in een
de Raad van Toezicht. Belangrijk en regelmatig terugkerend onderwerp
permanente aanstelling.
van gesprek was de verkoop van de Business Unit Gifts & Living aan de inmiddels voormalige bestuurder van Fair Trade Original. De Ondernemings raad bracht advies uit over de verkoop. In dit proces, dat onder andere een
De Raad van Toezicht bestond in 2012 uit vijf onbezoldigde leden:
aanzienlijk deel van het personeel direct raakte, werd de OR ondersteund door het bureau Basis & Beleid. Andere onderwerpen die aan het eind van
Mevr. J. Schraverus (voorzitter) Voorzitter Raad van Bestuur Flevoziekenhuis (tot maart 2013) Voorzitter Raad van Toezicht Fair Trade Original sinds 2007 Dhr. H.E. de Grooth Register Accountant, tot 2006 voorzitter Ernst & Young kantoor Den Haag Lid Raad van Toezicht Fair Trade Original sinds 2007 Dhr. M.J.O. Delfortrie Eigenaar – Directeur Artitec Lid Raad van Toezicht Fair Trade Original sinds 2007 Dhr. M.J. Roos Adviseur bestuur Centraal Bureau voor Levensmiddelenhandel (CBL) Lid Raad van Toezicht Fair Trade Original sinds 2010 Dhr. H.B.J. Mentink Directeur Wheels4All Lid Raad van Toezicht Fair Trade Original sinds 2000 Dhr. Mentink nam per 1 maart 2013 afscheid van de Raad van Toezicht.
8
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie
het jaar speelden: de voorgenomen verhuizing van de food-organisatie en het businessplan Food 2013-2017.
Strategie Samen met haar handelspartners in ontwikkelingslanden werkt Fair Trade Original aan een gevarieerd assortiment fairtrade producten. Door deze samenwerking creëert zij kansen voor boeren en producenten om zich te ontwikkelen en hun inkomen en leefomstandigheden te verbeteren. Fair Trade Original brengt een breed en vernieuwend fairtrade assortiment onder eigen merk op de markt. De innovatiekracht van de organisatie komt tot uitdrukking in het zelfstandig ontwikkelen van fairtrade productconcepten en het opzetten van samenwerkingsverbanden met producenten c.q. handelspartners in de landen van oorsprong. Fair Trade Original onderhoudt
veelal persoonlijk contact met haar handelspartners en werkt lokaal met hen samen om plannen gerealiseerd te krijgen. Ketenontwikkeling Kenmerkend voor de aanpak van Fair Trade Original is het vergroten van het aanbod van Fairtrade gecertificeerde producten. Met regelmaat helpt Fair Trade Original nieuwe producenten op weg naar certificering, door hen intensief te begeleiden en te trainen. Daarbij wordt de hele keten betrokken, zodat uiteindelijk de producten in aanmerking komen voor het Fairtrade keurmerk. Certificering is echter geen doel op zich en gaat per definitie gepaard met het creëren van goede afzetmogelijkheden. Regelmatig is Fair Trade Original de eerste internationale klant die fairtrade producten van een producent afneemt. Door duurzame samenwerking kunnen producenten zich ontwikkelen tot sterke handelspartners die kunnen voldoen aan de hoge eisen van afnemers op het gebied van kwaliteit, voedselveiligheid en levertijd. Duurzaam assortiment Om bovenstaande doelen te bewerkstelligen, wil Fair Trade Original een zo
Met regelmaat helpt Fair Trade Original nieuwe producenten op weg naar certificering. Deze chiliboeren van Sisaket Fairtrade Farmer Group in Thailand vergaderen over de resultaten van hun eerste Fairtrade inspectie met consultant Manasnan Pongjayavanij. Hun pepers zitten onder andere in de Rode Curry Kruidenpasta van Fair Trade Original.
groot mogelijk publiek bereiken door kwaliteitsproducten aan te bieden via de belangrijkste verkoopkanalen voor levensmiddelen. Daarom richt zij zich primair op het ontwikkelen van een assortiment dat aansluit bij de wensen
Consumentenvertrouwen
van consumenten die boodschappen doen in de supermarkt. Hierbij stelt
De algemene economische ontwikkelingen zijn ongunstig en het vooruitzicht
zij hoge eisen aan de duurzaamheid van het assortiment door aandacht
is dat het consumentenvertrouwen voorlopig negatief blijft. Consumenten zijn
te besteden aan milieuvriendelijke verpakkingen, regelmatig biologische
prijsbewuster en doen in toenemende mate boodschappen in supermarkten.
ingrediënten te gebruiken en zo min mogelijk kunstmatige toevoegingen toe
De gepercipieerde meerwaarde van A-merken neemt af wat resulteert in een
te passen. Als 100% fairtrade stichting neemt Fair Trade Original een unieke
groter aandeel van huismerken in de boodschappenmand. De promotiedruk
plaats in op het schap van de supermarkt en onderhoudt zij tegelijkertijd
neemt toe en zet de winstgevendheid van levensmiddelenfabrikanten
warme banden met Wereldwinkels en WAAR waarmee jarenlang een
onder druk. Het belang van gezond en duurzaam geproduceerd voedsel
pioniersrol is vervuld.
neemt verder toe en steeds meer levensmiddelenproducenten en winkels spelen hierop in. Het vertrouwen van consumenten in aanbieders van
9
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie
voedsel neemt af en de vraag om transparantie groeit. Ook keurmerken
Nieuwe merkidentiteit
worden kritisch gevolgd. Deze trends bieden kansen door in te spelen op de
In het najaar van 2012 heeft het management een ondernemingsplan voor
vraag naar gezonde, duurzaam geproduceerde en eerlijke producten van
de nieuwe food organisatie gepresenteerd en de ambitie uitgesproken
betrouwbare en transparante aanbieders.
om zich te vestigen als het A-merk voor fairtrade food in Nederland. Voor het komende jaar staat de lancering van de nieuwe merkidentiteit hoog
Keurmerkgaranties
op de agenda. Fair Trade Original wil een bredere groep consumenten
Fair Trade Original voert op het grootste deel van haar food assortiment
aanspreken en meer beleving aan het merk en de producten toevoegen.
het Max Havelaar keurmerk. De organisatie achter dit keurmerk, Fairtrade
De herpositionering van het merk gaat hand in hand met de ontwikkeling
International, ondervindt concurrentie van andere duurzaamheids
van een nieuwe verpakkingslijn en communicatiestrategie. De positie op
keurmerken en ontwikkelt nieuwe strategieën om grote marktpartijen voor
het schap van de supermarkt zal verstevigd worden door introducties in
zich te winnen. Deze strijd gaat gepaard met het implementeren van nieuwe
verschillende productcategorieën. De verkoopactiviteiten worden uitgebreid
licentiemodellen met lichtere eisen aan de verwerkende industrie. Fair Trade
naar het Food Service kanaal waar het huidige aanbod van Fairtrade
Original volgt deze ontwikkelingen nauwgezet en geeft inhoudelijke input bij
gecertificeerde producten nog relatief klein is.
de ontwikkeling van nieuwe standaarden door Fairtrade International. Van oudsher richt het Max Havelaar keurmerk zich vooral op ontwikkeling van boeren en coöperaties. Mede hierdoor is er een beperking van het aantal producten dat onder het keurmerk gevoerd wordt en ligt er minder nadruk op verbetering van de positie van werknemers en op standaarden voor de verwerkende industrie. Vanuit haar rol als pionier wil Fair Trade Original zich niet beperken tot producten waarop het Max Havelaar keurmerk gevoerd kan worden. Onder het Fair Trade Original merk worden daarom ook producten verkocht zonder Max Havelaar keurmerk. Voor deze groep producten heeft de organisatie samen met Europese fairtrade organisaties een eigen controlesysteem ontwikkeld. In 2013 zal de controle van deze producten neergelegd worden bij een externe certificeringsinstantie zodat de onafhankelijkheid beter geborgd is. Bovendien zal een start gemaakt worden met regelmatige toetsing van arbeidsomstandigheden bij verwerkers in herkomstlanden. Fair Trade Original zal hiertoe in overleg met verwerkers toewerken naar sociale certificering van deze organisaties.
10
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie
Duurzaamheidsdoelstellingen
wel kennen, maar bij doorvragen niet goed weten waar het precies voor staat. Bovendien is er veel verwarring over de verschillende organisaties
Fair Trade Original heeft een zestal duurzaamheidsdoelstellingen
en hun specifieke rol. De onduidelijkheid over wat fairtrade precies is vormt
geformuleerd, vastgelegd in het Jaarverslag 2011, die een directe link hebben
samen met algemene scepsis over goede doelen, slechte zichtbaarheid op
met het werk en de invloedssfeer van de organisatie en waar concrete
de winkelvloer en de prijsperceptie een barrière voor veel consumenten.
resultaten haalbaar zijn.
Fairtrade wordt ook teveel in de hoek van ontwikkelingshulp geplaatst en is – in tegenstelling tot bijvoorbeeld biologisch – minder ‘van nu’. Deze
De afzet food (in kilogrammen, inclusief koffie) is in 2015 25%
uitkomsten zijn de basis geweest voor het ontwikkelen van een nieuwe
gestegen ten opzichte van 2011 (van 3,6 miljoen kg naar 4,6 kg).
campagnestrategie voor Fairbezig die in 2013 wordt geïmplementeerd.
In 2012 daalde de afzet in kilo’s ten opzichte van 2011 met 4%. Door de
In aanloop naar de herziening van haar verpakkingslijn, ging Fair Trade
introductie van een nieuwe verpakkingslijn met begeleidende promoties en
Original bovendien in gesprek met consumenten die deels wel en deels
publiciteit verwacht Fair Trade Original vanaf 2013 dit tij te keren.
niet bekend waren met het merk. Naar aanleiding daarvan is de nieuwe verpakking op een aantal belangrijke punten aangepast. Fair Trade Original
Het aandeel direct bij de producenten ingekochte food producten
vroeg bij twee gelegenheden de mening van Wereldwinkeliers: eenmaal
stijgt tot 35% van de afzet in 2015 (2011: 28%). Het aandeel van de
over de activiteiten en middelen die de organisatie specifiek voor dit kanaal
directe inkoop (ingrediënten of gereed product) is in 2012 met 1% gegroeid
ontwikkelt en eenmaal over de verkoop van kerstpakketten. Op basis van de
en bedraagt 29% van de totale afzet in kilogrammen.
grote en veelal positieve respons, maakte Fair Trade Original nieuwe plannen voor 2013.
In 2015 ontvangen alle producenten en werknemers die de producten van Fair Trade Original maken een leefbaar loon. In 2012 stond de
Fair Trade Original werkt in de komende jaren structureel aan
betaling aan producenten en werknemers hoog op de agenda tijdens de
de verbetering van de duurzaamheid van haar verpakkingen.
contacten met de handelspartners. De voortgang die is geboekt, staat
De in 2011 ontwikkelde tool voor het beoordelen van de duurzaamheid
beschreven in hoofdstuk 3.
van verpakkingen is in 2012 diverse malen ingezet, onder andere voor de in glas verpakte Zuid-Afrikaanse culinaire producten en de Argentijnse
11
In 2012 worden zowel een consumentenpanel als een klantenpanel
olijfolie. In samenwerking met de handelspartners wordt onderzocht of de
voor Wereldwinkels samengesteld, die beide jaarlijks 2 tot 3 keer
glazen flesjes vervangen zouden kunnen worden door een PET flesje. Van de
worden geraadpleegd. Binnen het samenwerkingsverband Fairbezig vond
kruidengrinders uit Zuid-Afrika wordt onderzocht of deze bij het recyclebaar
een uitgebreide consultatie plaats van consumenten rond hun beleving
plastic afval mogen, de uitkomst volgt in 2013. De in 2012 geïntroduceerde
van fairtrade in het algemeen, de rol van de verschillende organisaties
producten zijn voorzien van duidelijke instructies voor afvalscheiding: op de
daarbinnen, de producten en communicatie uitingen. Hoewel de uitkomsten
PET-flesjes sap is het Plastic Heroes logo geplaatst en op de Vlokken is met
soms erg divers waren, bleek vooral dat consumenten fairtrade als begrip
een recycle logo aangegeven dat de verpakking bij het oud papier kan.
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie
Voor de nieuwe kruidentheeën is met de leverancier een heel duurzame verpakking ontwikkeld: het piramidezakje is biologisch afbreekbaar, het doosje is gemaakt van FSC karton en heeft door het uitgekiende ontwerp geen cellofaanwikkel nodig. Ook de Chocoladel&tter melk en puur zaten verpakt in een doosje van FSC-karton. De jaarlijkse evaluatie met logistiek partner Van Uden met als doel verbeterpunten te benoemen ten aanzien van secundaire en tertiaire verpakkingen heeft nog niet plaatsgevonden. Hetzelfde geldt voor het formuleren van kwantitatieve doelstellingen ten aanzien van het reduceren van de milieubelasting van verpakkingen. Dit staat voor 2013 wederom op de agenda. Fair Trade Original scherpt haar intern milieubeleid aan. De resultaten van het intern milieubeleid staan hierna beschreven in de paragraaf Zorg voor het milieu.
Voor de nieuwe kruidentheeën is een duurzame verpakking ontwikkeld.
12
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie
Zorg voor het milieu
> Gasverbruik Het pand dat Fair Trade Original in 2012 nog huurde, was niet optimaal
Zorg voor het milieu is een van de fairtrade principes en daarmee onlos
geïsoleerd en had verouderde verwarmingselementen. In 2012 verbruikte
makelijk verbonden met de duurzaamheiddoelstelling van Fair Trade
Fair Trade Original nagenoeg eenzelfde hoeveelheid gas als in 2011. Per
Original. De handelspartners c.q. producenten werken bij hun productie aan
1 maart 2013 verhuisde Fair Trade Original naar een modern en duurzaam
een beter milieubeheer. Daarop wordt toegezien bij interne audits door de
gebouwd kantoorpand. Het verwarmen en koelen van dit gebouw wordt
organisaties zelf en door externe audits door de certificeringsorganisaties.
geregeld door middel van opslagbronnen waarin de zomerse warmte en
Bij de ontwikkeling van nieuwe fairtrade ketens wordt via trainingen en work
de winterse kou worden opgeslagen voor later gebruik. Hierdoor zal het
shops van boeren en producenten aandacht besteed aan de implementatie
gasverbruik van Fair Trade Original in de komende periode aanzienlijk
van verbeteringen om te voldoen aan milieueisen. Ook tijdens de reguliere
afnemen.
bezoeken ter plekke is dit regelmatig onderwerp van gesprek. Waar nodig biedt Fair Trade Original ondersteuning aan producenten om hun milieu prestaties te verbeteren. Wanneer de producenten in dit opzicht in gebreke blijven, kan Fair Trade Original bijdragen om een oplossing te zoeken en te
Gasverbruik kantoren en magazijn Fair Trade Original Beesdseweg 5 2008 in m3 48.400
2009 in m3 39.900
2010 in m3 47.200
2011 in m3 26.307
2012 m3 26.214
implementeren. > Elektriciteitsverbruik Bedrijfsinterne milieurapportage
Fair Trade Original verbruikte sinds 1999 Natuurstroom van Nuon, voor 100%
Fair Trade Original kijkt wat betreft de eigen organisatie naar het gebruik van
opgewekt door middel van zon, wind en water. Hiermee voorkwam Fair
papier (drukwerk, briefpapier), het verbruik van gas en elektra, vervoer en
Trade Original jaarlijks een uitstoot gelijk aan 99 ton CO2. Fair Trade Original
verpakkingen.
streefde er naar om in 2012 minimaal 2% minder elektriciteit te gebruiken door kritisch te kijken naar de apparatuur die werd gebruikt. Helaas is dit
> Papiergebruik
niet gelukt. Het pand dat Fair Trade Original in 2013 betrok, is zo ingericht dat
Het papiergebruik van Fair Trade Original (briefpapier en enveloppen) is in
met weinig stroomgebruik een hoge lichtopbrengst wordt bereikt. In grote
2012 afgenomen door de introductie van digitale facturering. Het papier
mate wordt met daglichtafhankelijke regelingen gewerkt.
dat Fair Trade Original gebruikt voor printen en kopiëren, draagt het Forest Stewardship Council (FSC) Mixed Sources keurmerk. Omdat het papier gebruik in 2013 verder sterk zal afnemen door de kleinere omvang van de organisatie, is besloten dit niet langer als relevant meetpunt op te nemen in het Jaarverslag.
13
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie
Elektra verbruik kantoren en magazijn Fair Trade Original Beesdseweg 5 2008 in kwh 158.000
2009 in kwh 146.600
2010 in kwh 147.500
2011 in kwh 144.500
2012 in kwh 149.000
> Vervoer
> Verpakkingen
Fair Trade Original leasede in het verslagjaar vijf auto’s, voor de algemeen
Fair Trade Original betaalt verpakkingenbelasting voor alle verpakkingen die
directeur en de accountmanagers. Bij de aanschaf werd gekeken naar
ze op de Nederlandse markt brengt. Per product wordt de hoeveelheid en
de milieuprestaties van de auto’s. In 2012 werd door de vijf gebruikers
soort verpakking geregistreerd. De verkoop van Fair Trade Original producten
ongeveer evenveel kilometers gereden als in 2011: zo’n 160.000 km. Het
in blik, kokosmelk en ananas steeg in 2012 en zorgde opnieuw voor een
brandstofgebruik per gereden kilometer lag bij alle gebruikers boven de
verhoging van metaalafval. Het gebruik van houten pallets is grotendeels
door de leasemaatschappij aangegeven waarden. Bij vervanging van de
vervangen door rolcontainers. De stijging in het aluminiumverbruik is
leaseauto’s wordt getracht een nog milieuvriendelijker auto te vinden. Zo
grotendeels te wijten aan een registratiefout.
is de Citroën Picasso in het verslagjaar vervangen door een Toyota Prius en wordt vanaf februari 2013 een elektrische Opel Ampera geleased.
Materiaal
Medewerkers van Fair Trade Original bezoeken regelmatig handelspartners
Papier en karton Kunststof Glas Metalen (niet AL) Aluminium Hout Omzet Fair Trade Original Index 2008 = 100
en producenten in Latijns-Amerika, Afrika en Azië, net als externe consultants die voor specifieke opdrachten zijn ingehuurd. Fair Trade Original wil op termijn deze CO2 uitstoot compenseren door gerichte CO2 emissie verminderende activiteiten bij haar handelspartners en kiest er bewust voor de uitstoot niet alleen met certificaten van derden te compenseren. Intercontinentale vliegkilometers gemaakt in opdracht van Fair Trade Original 2009 1.435.700 km 322 ton CO2
2010 940,000 km 213 ton CO2
2011 506.705 km 87 ton CO2
2012 543.200 km 95,8 ton CO2
Vluchten binnen Europa zijn niet meegerekend omdat deze niet centraal geboekt en dus geregistreerd worden. Medewerkers wordt gevraagd om afstanden van minder dan 500 km met de trein of anders met de auto af te leggen.
14
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie
In 2008 in 2009 In 2010 in 2011 In 2012 (afgerond (afgerond (afgerond (afgerond (afgerond in kg) in kg) in kg) in kg) in kg) 127.000 130.000 137.500 145.000 140.000 24.000 27.000 27.500 25.000 25.600 234.500 247.000 245.500 250.000 238.000 9.000 16.000 23.000 28.000 31.000 400 250 350 420 900 1.500 1.500 1.300 1.300 500 100 116 122 128 121
Werken bij Fair Trade Original
bijsturen. Gedurende het jaar wordt regelmatig werkoverleg gehouden met leidinggevende en afdelingsmedewerkers. Eens per kwartaal worden alle
De medewerkers zijn het gezicht van de Fair Trade Original organisatie: een
medewerkers geïnformeerd over de belangrijkste organisatieontwikkelingen.
maatschappelijk betrokken organisatie, die zich richt op het creëren van
Vanaf 2013 zal het personeelsbeleid jaarlijks aan de medewerkers worden
kansen voor handelspartners en het verbeteren van arbeidsomstandigheden
toegelicht.
van werknemers. Als werkgever wil Fair Trade Original een goed sociaal beleid voeren en een gezond en prettig werkklimaat creëren waardoor
Werkgelegenheid
medewerkers in staat gesteld worden goed te presteren. Fair Trade Original
Eind 2012 waren er 47 mensen werkzaam bij Fair Trade Original. Eén collega
stimuleert medewerkers initiatief en verantwoordelijkheid te nemen, om zo
was gestationeerd in Guatemala.
te bouwen aan een organisatie waar zij zich thuis voelen en trots op zijn. Zij biedt haar medewerkers naast een compleet arbeidsvoorwaardenpakket mogelijkheden voor persoonlijke ontwikkeling en ruimte voor inhoudelijke betrokkenheid. Instrumenten personeelsbeleid De werknemers van Fair Trade Original worden vertegenwoordigd door de
Werkgelegenheid per 31 december 2012 2011 30/17 45/2 19/28 47 40
Vrouw/man Onbepaalde tijd/ Bepaalde tijd Fulltime/parttime Totaal aantal mensen Totaal FTE
2012 28/17 43/2 19/26 45 39,5
Ondernemingsraad. De huidige afspraken over de rechten van werknemers zijn in 2011 door de directie en de Ondernemingsraad overeengekomen
Leeftijdopbouw
en vastgelegd in een rechtspositieregeling. In de rechtspositieregeling zijn
Evenals in 2011 was de gemiddelde leeftijd bij de mannen op 31 december
afspraken vastgelegd over primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. De
2012 47 jaar. Bij de vrouwen steeg de gemiddelde leeftijd met 2 jaar naar
regeling is gebaseerd op de CAO Ziekenhuizen en aangepast aan de situatie
46 jaar.
bij Fair Trade Original. Verloop De organisatie geeft op structurele wijze invulling aan het personeelsbeleid
Vier medewerkers hebben de organisatie verlaten. In hetzelfde jaar zijn twee
door regelmatig voortgangs- en beoordelingsgesprekken met medewerkers
medewerkers aangenomen: een Online Marketeer en een Productmanager.
te voeren. De organisatie heeft, in overleg met de Ondernemingsraad, het beoordelingsbeleid geformaliseerd en daarvoor gestandaardiseerde instrumenten laten ontwikkelen. Aan het einde van het jaar beoordeelt de direct leidinggevende de medewerker en maakt afspraken voor het komend jaar. Halverwege het jaar vindt een voortgangsgesprek plaats waarin medewerker en leidinggevende de stand van zaken bespreken en
15
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie
Personeelsverloop per leeftijdsgroep en geslacht 20+ 30+ 40+ 60+
Vertrek medewerkers 1v 1m 1v 1v
Nieuwkomers 1m 1v
Het gemiddeld aantal dienstjaren bedroeg 12,9. Bijna de helft van de mede
beëindigingsovereenkomst gesloten. De medewerker die in Guatemala
werkers was eind 2012 langer dan 10 jaar in dienst bij Fair Trade Original.
gestationeerd is, is gevraagd zich in Nederland te vestigen.
Pensioenfonds
De directie zal in 2013, na overleg met de Ondernemingsraad, een besluit
Fair Trade Original is aangesloten bij het pensioenfonds Zorg en Welzijn.
nemen over de toekomstige opzet van de personeelsvertegenwoordiging
Werkgever en werknemer betalen beiden de helft van de pensioenpremie.
binnen de organisatie. Sinds januari 2013 is de organisatie versterkt met een Channel Development Manager die zich zal richten op de groei van de
Gezondheid en veiligheid
verkoop in het Food Service kanaal.
Het beleid van de organisatie is om eventueel ziekteverzuim vóór te zijn, onder andere door een goede werkomgeving te creëren en persoonlijke
Organogram per 1 maart 2013
aandacht te hebben voor de medewerkers. Door de ingrijpende wijziging in de organisatie, zijn de cijfers met betrekking tot het verzuim helaas
Raad van Toezicht
verloren gegaan. Twee medewerkers waren langdurig ziek. Met hen werd zoveel als mogelijk contact gehouden om terugkeer naar het werk te vergemakkelijken. De bedrijfsarts hield indien nodig spreekuur op kantoor.
Algemeen directeur
Bovendien vond er periodiek overleg plaats tussen de personeelsadviseur en de bedrijfsarts. In 2012 is geen gebruik gemaakt van de diensten van de vaste vertrouwenspersoon.
Management support
Financiën & ICT
Opleidingen In 2012 is € 12.000 (2011: € 17.000) besteed aan opleidingen. De account managers hebben commerciële training gehad en een administratief medewerker heeft een SPD opleiding gevolgd. Toekomst Begin 2013 is een nieuw formatieplan opgesteld en goedgekeurd. Dit
Sales manager
Marketing manager
Communicatie & online
Supply chain management
Account Management & Trade Marketing
Product management
Sourcing & development
Verkoop binnendienst
formatieplan omvat een aanpassing van de personeelsformatie aan de nieuw ontstane situatie door de afsplitsing van de gifts & living activiteiten. Het aantal staffuncties is gereduceerd waardoor 3 arbeidsplaatsen kwamen te vervallen. Met de betreffende medewerkers is begin maart 2013 een
16
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie
Fair Trade Original Marktontwikkeling
Fair Trade Original heeft eind 2012 een lange termijn plan vastgesteld om
Fair Trade Original heeft het boekjaar 2012 afgesloten met een netto verlies
te waarborgen dat het model van handel die ontwikkelt ook in de toekomst
van € 1,4 miljoen (2011: € 39.000 winst). De daling van het resultaat kan
succesvol blijft in de steeds competitiever wordende Nederlandse markt voor
verklaard worden door de eenmalige kosten van de verzelfstandiging
food consumptiegoederen. In 2012 zijn, naast alle activiteiten en lopende
(€ 1,2 miljoen) van de gifts & living activiteiten. De netto-omzet is in 2012 met
zaken van dat jaar, de voorbereidingen getroffen om deze nieuwe strategie
€ 1,1 miljoen (6%) gedaald tot € 18,5 miljoen. De omzet van de Business Unit
gestalte te geven.
Food is gedaald met 4% tot € 15,7 miljoen. De Business Unit Gifts & Living heeft een netto-omzet behaald van € 2,8 miljoen, 12% lager dan in 2011.
Financi le resultaten 2012 Netto-omzet (in miljoen euro) 0,25
25
18,5
15
19,6
Na een aanvankelijk goede start in 2012 is de omzet in de tweede helft
Netto resultaat (in miljoen euro) 0
–0,25
consumentenvertrouwen. Met name de omzet van gifts & living producten is hierdoor geraakt, ook doordat de afnemers in het Gift Retail kanaal
–0,5
(voornamelijk Wereldwinkels) het meest last lijken te hebben van de
–0,75 10
economische tegenwind. De versterkte omzetdaling in het Gift Retail kanaal
–1 –1,25
5
is ook de belangrijkste verklaring voor de omzetdaling van food en koffie.
–1,4
Tegenvallende verkopen vanuit kerstpakketten bekrachtigen deze trend en
–1,5
ook de distributeur van kerstpakketten voor de bedrijvenmarkt heeft een
0
2012 2011
2012
5,6
5 4
4,7
2011
Overige opbrengsten waaronder subsidies (in honderdduizend euro)
Brutomarge (in miljoen euro) 6
aanmerkelijk lagere omzet gerealiseerd dan in 2011. De omzet in het Food Retail kanaal (voornamelijk supermarkten) liet daarentegen groei zien. Deze groei is in de tweede helft van 2012 wel onder druk komen te staan, mede
3,5
door een lagere koffieprijs. De ontwikkeling van de inkoopprijzen van andere
3
grondstoffen is genormaliseerd. Hierdoor is er slechts een beperkt effect van
2,5
prijsverhogingen op de totale foodomzet in 2012.
2,6
2
3
Margeontwikkeling
1,5 2 1 1 0
2012 2011
18
van het jaar ingezakt als gevolg van de aanhoudend slechte economische omstandigheden in Nederland en het daardoor verder gedaalde
0 20
Omzetontwikkelingen
1,1
De brutomarge inkomsten zijn in 2012 met 17% afgenomen tot € 4,7 miljoen.
0,5
Deze forse daling is geheel toe te schrijven aan de margeresultaten bij gifts &
0
living. De verzelfstandiging van de gifts & living activiteiten heeft geresulteerd 2012 2011
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling
in een eenmalige afwaardering van de voorraden, hetgeen zichtbaar is in
de brutomarge. In dit segment stonden bovendien zowel de omzet als de procentuele brutomarge onder druk door moeilijke marktomstandigheden en
Logistiek
minder gunstige dollarkoersen. De brutomarge inkomsten op food verkopen zijn gestegen met € 0,1 miljoen tot € 4,3 miljoen. Dit is vooral een resultante van het herstel van de marge op koffie. Subsidie De overige opbrengsten bedroegen in 2012 € 0,3 miljoen. In 2012 heeft Fair Trade Original met Max Havelaar en de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels dankzij een bijdrage van de Nationale Postcode Loterij inhoud
Met de logistieke dienstverlener Van Uden sloot Fair Trade Original in 2011 een vernieuwde samenwerkingsovereenkomst af. In het daaropvolgende jaar is de efficiency verhoogd door nieuwe afspraken over gekoeld vervoer van producten. De kosten voor opslag van goederen zijn verder verlaagd door voorraden beter te monitoren en de uitslagkosten zijn gedaald dankzij vernieuwde afspraken met enkele supermarktketens. In 2013 zal in samenwerking met leveranciers en klanten gezocht worden naar nieuwe mogelijkheden tot kostenbesparing.
kunnen geven aan de Fairbezig campagne die gericht is op toename van het aantal consumenten dat fairtrade producten koopt. Fair Trade Original ontving via de penvoerder Max Havelaar een vergoeding voor gemaakte kosten van € 115.000. PSO financierde een multistakeholderprogramma
uitbesteed aan een erkende SAP-leverancier. Met deze leverancier zijn
van Fair Trade Original met zes partnerorganisaties. Voor programma-
overeenkomsten gesloten in de vorm van Service Level Agreements. Fair
activiteiten bij citrusboeren in Ghana en workshops in Zuid-Afrika en Peru
Trade Original heeft maatregelen genomen om de beschikbaarheid,
werd in totaal € 74.000 vergoed. ASN Foundation betaalde een bijdrage van
continuïteit en beveiliging van haar ICT systemen te waarborgen. Deze
€ 37.000 voor de ketenontwikkeling ten behoeve van Fairtrade certificering
maatregelen zijn in procedures vastgelegd en worden regelmatig aangepast
van de Aziatische culinaire lijn en voor een vijftal kleinere programma’s bij
aan gewijzigde omstandigheden.
handelspartners. In 2012 heeft Fair Trade Original een nieuwe webshop voor zakelijke Kosten
klanten gelanceerd. Dit heeft tot een verdere vereenvoudiging van de
Als gevolg van de verzelfstandiging van de gifts & living activiteiten zag de
orderverwerking geleid. Tegelijk met de verhuizing in maart 2013 is de ICT
organisatie de kosten met 10% toenemen tot € 6,3 miljoen. De ontvlechting
infrastructuur vervangen en een nieuw virtueel netwerk geïmplementeerd.
van de gifts & living activiteiten heeft geleid tot een toename van de kosten
Uiteindelijk zal dit in het najaar van 2013 leiden tot een upgrade en
van personeel. Daarnaast zijn de advieskosten door externe ondersteuning
virtualisatie van SAP.
van consultants en juristen bij de verkoop gifts & living hoger dan in 2011. Toekomstverwachting
19
Informatievoorziening en automatisering
Het jaar 2013 gebruikt Fair Trade Original om haar merk te vernieuwen en
Fair Trade Original werkt met het bedrijfsinformatiesysteem SAP All-in-one.
de relevantie ervan voor consumenten en klanten duidelijker naar voren
Het functioneel en technisch beheer van dit programma is grotendeels
te brengen. Deze herpositionering zal gedurende het jaar zijn beslag
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling
krijgen en er is een lichte omzetgroei opgenomen in de begroting 2013. In
Ontwikkeling omzet en marge
deze begroting is ook rekening gehouden met de aanhoudende lastige
De totale food omzet daalde met 4% van € 16,4 miljoen in 2011 naar € 15,7
economische omstandigheden. Ondanks deze omstandigheden is ingezet
miljoen in 2012. De marge steeg met 3% van € 4,2 miljoen in 2011 naar € 4,3
op verdere groei in de Food Retail en Foodservice kanalen voor 2013 en
miljoen in 2012. Eén van de doelstellingen voor 2012 was om de procentuele
met name de jaren daarna. De organisatie is voornemens om structureel
marge te herstellen, na een met name voor koffie zeer moeilijke periode. Dit
meer te investeren in de ontwikkeling van het merk en de ontginning van
doel is bereikt.
nieuwe markten. Daarnaast zal de sourcing en ontwikkeling van nieuwe handelspartners geheel vanuit eigen middelen bekostigd worden. Over
Verkoopkanalen
het jaar 2013 verwacht de organisatie een negatief bedrijfsresultaat te behalen door extra kosten die gemaakt worden voor marketingactiviteiten en
> Food Retail
eenmalige kosten voor de aanpassing van de personele formatie.
Hoewel er 5% omzetgroei gerealiseerd is in het Food Retail kanaal, werd het begrote doel niet bereikt. Dit is vooral een gevolg van een lager dan verwachte opnamebereidheid bij een aantal supermarktketens, een lagere
Food
afzet na de zomer en minder goede verkopen ten tijde van de Fairtrade Week. Er is wel een hoogst noodzakelijke verbetering van de marge
Fair Trade Original wil haar positie als leidend fairtrade A-merk food in
gerealiseerd, gezien de lagere inkoopprijs van koffie. De verkoop van koffie
Nederland verder uitbouwen. Door de unieke rol van Fair Trade Original te
stond echter onder druk, met uiteindelijk een index van 99 ten opzichte van
blijven toelichten bij de beslissers binnen de belangrijkste afzetkanalen,
2011. De verkoop van de andere food groeide met 7% ten opzichte van 2011.
hoopt de organisatie hoog op de agenda te blijven staan. De product
Deze groei werd vooral bereikt door distributie-uitbreiding van bestaande
categorieën van Fair Trade Original zijn van groot belang voor de herken
producten als de Aziatische lijn en betere verkopen van bestaande
baarheid van het merk. Binnen het assortiment en in de verschillende markt
producten.
kanalen gebeurde in 2012 veel. Nieuwe producten werden geïntroduceerd en het assortiment bij de supermarkten, Wereldwinkels en andere verkoop
> Gift Retail
kanalen is succesvol uitgebreid.
Door slechtere vooruitzichten in het Gift Retail kanaal, was er ingecalculeerd dat de omzet in dit kanaal zou dalen. De daling zette harder door dan
De afstemming tussen Marketing en Sales is verbeterd ten opzichte van
verwacht, waardoor Gift Retail een omzetindex van 87 laat zien ten opzichte
vorige jaren. Door ook letterlijk de afstand tussen beide afdelingen te
van budget en zelfs een index van 83 ten opzichte van de omzet van 2011.
verkleinen via een interne verhuizing was er meer, gemakkelijker en beter
Door de recessie komen er minder bezoekers naar de Wereldwinkels en
contact. Daarnaast zijn er – op basis van product portfolio’s – marketing/
sluiten er regelmatig winkels hun deuren. De speciaal voor dit kanaal
sales teams geformeerd.
ontwikkelde activiteiten hebben in 2012 niet geleid tot het behalen van de doelstelling. Daarnaast vielen in dit kanaal de verkopen ten behoeve van
20
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling
De introductie van Fair Trade Original vruchtensappen in flesjes van 330 cl is gericht op consumenten die ook buitenshuis van het sap willen genieten.
dat de belangrijkste aanbieder van Fair Trade Original producten aan kerst pakkers een stevige daling van de omzet had. Van de kerstorders bestond 85% uit food producten. > Internationaal In het internationale verkoopkanaal verkocht Fair Trade Original iets meer food dan in 2011 (index 101). Halverwege het jaar is Oxfam Fairtrade België gestart met de verkoop van producten van Fair Trade Original en dit heeft gezorgd voor deze licht positieve index. Zusterbedrijf Fair Trade Original België, dat circa 70% van de totale omzet food (inclusief koffie) voor zijn rekening neemt binnen het internationale kanaal, verkocht in 2012 10% minder food dan in 2011. Deels wordt dit verklaard doordat er minder aan kerstorders binnengehaald is dan in 2011. Koffie blijft voor Fair Trade Original België een belangrijke omzetbrenger: 87% van de foodomzet komt uit koffie. Helaas daalde de koffieomzet licht, index 97 ten opzichte van 2011. Promotie In samenwerking met haar afnemers streefde Fair Trade Original in 2012
kerstpakketten erg tegen, ondanks de inspanningen van de vrijwilligers van
via voornamelijk kortingsacties en folderplaatsingen naar afzet van haar
de winkels.
producten aan een bredere groep consumenten. Een voorbeeld vormden de Langloop bonussen (4 weken lang 10% korting vanuit het schap) bij Albert
21
> Foodservice
Heijn en een gesponsord recept in Allerhande met bijbehorende receptkaart.
Naast de succesvolle samenwerking met Van Oordt en United Coffee voor
De Langloop bonussen hadden voor Fair Trade Original helaas niet het
respectievelijk portion packs en koffie, is het in 2012 niet gelukt om meer
gewenste resultaat. Bij Jumbo stimuleerde een zogeheten Jumbo Deal op
voet aan de grond te krijgen in dit kanaal. Dit terwijl er wel voldoende
koffie de consument tot het kopen van Fair Trade Original producten. Tevens
kansen worden gezien. Het is echter een bewerkelijk kanaal, met een eigen
is er een koop & win actie geweest; consumenten maakten kans op een
dynamiek. Fair Trade Original heeft daarom eind 2012 besloten een Channel
Fair Trade Original koffiepakket wanneer zij de kassabon met Fair Trade
Development Manager aan te nemen om dit kanaal, inclusief kerstpakketten,
Original Espressobonen instuurden. Marqt opende enkele nieuwe winkels en
te bewerken. Deze medewerker is begin 2013 begonnen. De verkoop van
daar staat het assortiment van Fair Trade Original goed in de schappen. De
producten voor kerstpakketten viel in 2012 tegen, mede veroorzaakt door
consument van deze vernieuwende supermarktformule sluit goed aan bij Fair
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling
Trade Original. Er vonden op de winkelvloer enkele succesvolle acties plaats
Kwaliteit en productaansprakelijkheid
met rijst, kokosmelk en koekjes.
Binnen de aanvoerketen van levensmiddelen moet iedere stap nauwgezet worden beheerd om de kwaliteit en voedselveiligheid van het eindproduct
Ook binnen de Wereldwinkels en WAAR werd in 2012 de verkoop van de
te waarborgen. Voor handelspartners en producenten is de beheersing
levensmiddelen actief gestimuleerd met aanbiedingen. In 2012 is door
van dit proces basisvoorwaarde om kansrijk te zijn op de exportmarkt. Fair
gegaan met het verstrekken van receptkaarten voor de consumenten. Deze
Trade Original heeft een actief beleid om handelspartners en producenten te
receptkaarten worden goed ontvangen en veel Wereldwinkels plaatsen de
stimuleren bij de ontwikkeling van hun bedrijfsvoering. In dit kader helpt zij
recepten op hun website. Ter introductie van de meeneemflesjes vruchtensap
hen, waar nodig, bij het opzetten, invoeren en certificeren van een voedsel
werd een toepasselijke actie opgezet met wandel- en fietsroutes. In de
veiligheidssysteem op basis van HACCP (Hazard Analysis and Critical Control
Fairtrade Week vond, in samenwerking met fairbezig.nl, een actie rond
Points).
thee plaats waaraan zo’n 250 winkels deelnamen. De reacties waren zeer positief. Bijna alle kerstpakketverkopende Wereldwinkels gebruikten
Fair Trade Original zelf heeft in juni 2012 de overstap gemaakt van een
de kerstpakketfolder die samen met collega-importeur De Evenaar was
gecertificeerd HACCP systeem naar ISO22000 certificering om te kunnen
samengesteld.
voldoen aan de eisen gesteld door GFSI (Global Food Safety Initiative), een initiatief van de internationale levensmiddelenhandel. De ISO22000
Klanttevredenheid
norm is opgesteld voor het beheersen van voedselveiligheid in de gehele
Fair Trade Original onderzoekt jaarlijks of de activiteiten die voor Gift Retail
voedselketen, van productie tot op het schap, inclusief de toeleverende
klanten worden opgezet, voldoen aan hun verwachtingen en het gewenste
bedrijven zoals de verpakkings- en reinigingsmiddelenindustrie. Deze norm
resultaat opleveren. In 2012 hebben 277 respondenten de vragenlijst
is erop gericht om de voedselveiligheid in de keten op een hoger plan te
ingevuld. Hieruit kwam naar voren dat Wereldwinkels tevreden waren over
brengen. Ook (kwaliteits)management is een belangrijk aandachtspunt.
de verschillende materialen, zoals de nieuwsbrieven en de maandelijkse receptkaarten. De acties die samen met Fairbezig zijn ontwikkeld, een
Leveranciersbeoordeling
display met thee en een afgevulde Big Fair Bag met foodproducten, zijn erg
Binnen de gestelde kwaliteitsdoelstellingen van Fair Trade Original is veel
goed ontvangen. De display werd door meer dan de helft van de winkels
aandacht voor de beoordeling van de kwaliteit van producenten. Hiervoor
ook ingezet voor de nieuwe kruidenthee van Fair Trade Original en bijna alle
is een leveranciersbeoordelingssysteem opgezet. Eén van de doelstellingen
winkels willen in 2013 een soortgelijke actie als met de tas. Aan zowel een
in 2012 was dat 90% van de producenten een gecertificeerd of door een
nieuwe display als tas wordt in 2013 gewerkt. Tevens vond er onderzoek plaats
onafhankelijke organisatie goedgekeurd voedselveiligheidssysteem had
onder de Wereldwinkels die kerstpakketten verkochten. De respondenten (183)
(was 85% in 2011). Deze doelstelling is gehaald, aan het einde van het
waren over de Kerstbrochure zeer tevreden, net als over de service van Fair
jaar voldeed 90.7% van de producenten aan deze eis. Voor de overige
Trade Original. Gemiddeld scoorde Fair Trade Original een 7,6.
producenten lopen trajecten om te zorgen dat ook zij in de toekomst aan de gestelde eisen voldoen.
22
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling
De overige doelstellingen waren: > 99,9% van de orderregels is uitgeleverd zonder productklachten.
Klachten
Resultaat: 99.8%.
> leveranciersbeoordelingen: categorie oranje: 2,5% (maximaal); geel 12,5% (maximaal); groen 85% (maximaal). Resultaat: oranje: 4,7%; geel: 11,6%; groen: 83,7%. > 2 traceerbaarheidstesten en 1 recalltest uitvoeren. Resultaat: 2 traceerbaarheidstesten, geen officiële recalltest. Recalls en calamiteiten In 2012 hebben geen calamiteiten plaatsgevonden en zijn geen recalls uitgevoerd op het gebied van voedselveiligheid. Wel werd twee keer een product teruggehaald uit de winkels omdat er een kwaliteitsafwijking was geconstateerd. Eenmaal was dit een partij rode wijn waarvan de smaak niet optimaal meer was. Bovendien is, kort na de introductie van de Chocolade Vlokken, besloten om dit product terug te halen uit de Wereldwinkels omdat
In 2012 zijn in totaal 221 productklachten geregistreerd, 37% meer dan in 2011. Een duidelijke reden voor het hogere aantal klachten is niet aan te wijzen. De top 3 van klachtensoorten is: > Uiterlijk: 76 klachten > Verpakking fysiek: 57 klachten > Smaak: 33 klachten Deze top 3 is verantwoordelijk voor 75% van het totaal aantal geregistreerde klachten. Ook in 2011 waren deze categorieën verantwoordelijk voor de meeste klachten. Toen werden de meeste klachten geregistreerd in de categorie verpakkingen, gevolgd door uiterlijke afwijkingen en smaak. De aanpassing van de strooiopening van de hagelslagverpakking eind 2011 heeft geresulteerd in een daling van ruim 80% van het aantal klachten hierover. Naar aanleiding van de klachten wordt de receptuur van twee producten aangepast.
de bodem van de verpakking niet goed gesloten bleek te zijn. Via een alarmcentrale is Fair Trade Original ook buiten kantooruren bereikbaar voor meldingen op het gebied van voedselveiligheid. In 2012 is
de aanstelling van een verkoper specifiek voor dit kanaal kan Fair Trade
21 maal gebruik gemaakt van deze contactmogelijkheid, tegen 14 keer in
Original haar verkopen de komende jaren een flinke stimulans geven. Hierbij
2011. Geen enkel geval bleek een noodgeval te zijn. Door deze meldingen
zal optimaal gebruik gemaakt worden van de groeitrend naar duurzame
blijkt wel dat het systeem werkt.
oplossingen in de buitenshuis markt. Ook in het Gift Retail kanaal ziet Fair Trade Original nog steeds kansen voor groei met haar merk, ondanks de
Toekomst
moeilijke omstandigheden waarmee de Wereldwinkels te maken hebben.
Het Food Retail kanaal zal ook in de toekomst gaan zorgen voor groei
Door middel van specifiek voor dit kanaal ontwikkelde promoties wordt
van het Fair Trade Original merk en dit zal een van de belangrijkste
ingezet op verzilvering van deze groeikansen.
aanjagers van de totale groei blijven. Er is voldoende ontwikkelpotentieel bij supermarkten om meer producten in meer winkels vaker te verkopen aan een steeds duurzamer kopende consument. Naast groei in dit grootste kanaal zal ook het belang van de verkopen in Foodservice toenemen. Met
23
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling
Gifts & Living
crisis en het hierdoor ontstane gebrek aan consumentenvertrouwen. Vond in heel Nederland een daling plaats van de verkopen non-food, de
Het gifts & living assortiment was in 2012 verantwoordelijk voor een beperkt
Wereldwinkels werden extra geraakt door hun vaak kwetsbare positie op
maar aantrekkelijk deel van het Fair Trade Original assortiment. Producten
B locaties. Daarnaast verloren zij marktaandeel aan andere aanbieders
uit de regelmatig wisselende collecties prijkten bijna wekelijks op shopping
waaronder webwinkels. Last but not least vielen ook de kerstverkopen (en
pagina’s van zeer uiteenlopende tijdschriften. De productontwikkeling heeft
met name die van kerstpakketten) fors tegen. Een aantal winkels zag zich
ook op de producenten zijn weerslag: in Thailand werd keramiekfabriek
genoodzaakt hun deuren te sluiten.
Sang Arun zo geïnspireerd door de vrolijke kleuren van een nieuw te produceren servies dat alle kasten en wandrekken in één moeite mee
Was het omzetaandeel Internationaal in 2011 nog 19%, in 2012 groeide dat
geschilderd werden.
uit tot 23%. De omzet nam met 2% toe tot 0,6 miljoen. Het assortiment trok vooral nieuwe klanten. Deze markt zal ook in de toekomst verder worden
Omzetontwikkeling
uitgebouwd, onder andere door de deelname aan toonaangevende
De nieuwe collecties konden niet verhinderen dat de omzet van de gifts &
internationale beurzen.
living artikelen in 2012 terugliep naar € 2,8 miljoen terwijl in de begroting rekening was gehouden met een stijging tot € 3,5 miljoen. Dit hield een
Promotie
omzetdaling in van 11% ten opzichte van 2011 (3,2 miljoen).
Ter ondersteuning van voornamelijk de verkopen in Wereldwinkels en WAAR, organiseerde Fair Trade Original het hele jaar acties en activiteiten. Speciale aanbiedingen waren gericht op de reguliere feestdagen (zoals
Omzetontwikkeling per kanaal in 2012
Valentijnsdag, Pasen, Moederdag, Kerst). Fair Trade Original nam deel aan
Gift Retail: ¤ 2,1 miljoen
de productfolders van de Wereldwinkels en organiseerde collectiedagen
Out of Home: ¤ 0,1 miljoen
om de achtergronden van de producten en de herkomst nader toe te lichten. In overleg met de Wereldwinkels werden hun winkelthema’s ingevuld en ook in het kader van Fairbezig ontwikkelde Fair Trade Original acties die zichtbaar waren op de winkelvloer. Winkeliers werden via een
Internationaal: ¤ 0,6 miljoen
24
maandelijkse nieuwsbrief op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen en activiteiten.
Verkoopkanalen
Toekomst
De omzet aan Wereldwinkels en WAAR bedroeg in 2012 € 1,5 miljoen. De
In 2013 zijn de gifts & living activiteiten overgaan naar FairForward B.V.
omzet aan overige retail in Nederland was € 0,6 miljoen. In totaal betekende
Hiermee kan ook in dit fairtrade segment de focus gelegd worden op de
dit een daling van 18%. De Wereldwinkels hadden last van de economische
specifieke productgroepen en afnemers.
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling
Marketing
huishoudens, waaronder 344.000 nieuwe fairtrade kopende huishoudens. Ook de gemiddelde aankoopfrequentie, de gemiddelde hoeveelheid en de
De trend naar meer verantwoorde producten zet onverminderd door: in 2012
hoogte van de bestedingen per huishouden namen toe. Het onderzoek laat
zijn wederom meer huishoudens fairtrade producten gaan kopen. Dit blijkt
bovendien zien dat Fair Trade Original door de introductie van de Aziatische
uit het jaarlijkse GfK-onderzoek van NCDO in samenwerking met Stichting
lijn nieuwe fairtrade kopers heeft weten aan trekken in het culinaire
Max Havelaar en Fair Trade Original. In 2012 kocht 60% van de Nederlandse
segment. Dat is precies wat Fair Trade Original beoogt: door nieuwe fairtrade
huishoudens één of meerdere fairtrade levensmiddelen. Dit zijn 4,5 miljoen
producten te ontwikkelen meer consumenten bereiken om daarmee de afzet voor producenten in ontwikkelingslanden tegen eerlijke handelsvoorwaarden te vergroten.
Door introductie van de Aziatische lijn, wist Fair Trade Original nieuwe fairtrade kopers aan te trekken in het culinaire segment.
Voor Marketing stond het jaar 2012 voor een groot deel in het teken van de voorbereiding van het 40-jarig koffiejubileum en de introductie van de nieuwe merkpositionering in 2013. Herpositionering van het merk Het Fair Trade Original merk krijgt in 2013 een complete metamorfose. Alles is erop gericht om een nieuwe, jongere doelgroep aan te trekken, met behoud van het vertrouwen dat de huidige kopers in het merk hebben. Uit consumentenonderzoek is gebleken dat Fair Trade Original weliswaar een hoge merkbekendheid geniet, maar nog teveel als een keurmerk wordt gezien in plaats van als een merk. De verpakkingslijn wordt goed herkend en juist vanwege zijn soberheid gewaardeerd door huidige kopers, maar de verpakkingen hebben te weinig ‘appetite’ en aantrekkingskracht om nieuwe doelgroepen te kunnen bereiken. Bovendien is de sobere, pure verpakkingslijn van Fair Trade Original een referentie gebleken voor het groeiende segment verantwoorde producten in de supermarkt waardoor de verpakkingslijn van Fair Trade Original aan onderscheidende waarde heeft ingeboet. In 2012 zijn de uitgangspunten voor het nieuwe Fair Trade Original merk bepaald, waarna een nieuw design is gemaakt voor zowel het logo als de verpakkingslijn. Ook is een nieuw campagneconcept en een nieuwe tone of voice voor het merk ontwikkeld. In 2013 wordt de herpositionering
25
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling
van het merk uitgerold, waarbij het koffieassortiment als eerste in een nieuw jasje in de schappen komt, mede naar aanleiding van het feit dat het in dat
Nationale Postcode Loterij
jaar 40 jaar geleden is dat Fair Trade Original voor het eerst eerlijke koffie introduceerde. Nieuw in het assortiment In 2012 introduceerde Fair Trade Original diverse nieuwe fairtrade producten. In samenwerking met merklicentiehouder Van Oordt the Portion Company werden per stuk verpakte mini stroopwafeltjes ontwikkeld. Na het succes van hagelslag was het een logische stap om het ontbijtassortiment uit te breiden met pure chocolade vlokken. Deze zijn na introductie direct opgenomen door
Sinds 2010 zijn Fair Trade Original, Landelijke Vereniging van Wereldwinkels en Stichting Max Havelaar gezamenlijk beneficiënt van de Nationale Postcode Loterij. Door samen campagne te voeren onder de noemer Fairbezig willen zij de aankoop van fairtrade producten stimuleren. In 2012 zijn diverse deel campagnes uitgevoerd, waaronder een chocoladecampagne in samenwerking met Verkade, een tassencampagne Fairbezig@school, een theecampagne in samenwerking met een aantal Superunie-leden en een rijstcampagne tijdens de Fairtrade Week.
onder meer Albert Heijn. De vruchtensappen van Fair Trade Original werden in een 330 ml petfles geïntroduceerd voor consumenten die ook buitenshuis van sap willen genieten.
waarin de rijke smaken helemaal tot hun recht komen. En state-of-the art qua duurzaamheid: zowel biologisch als fairtrade gecertificeerde thee in
Na de succesvolle introductie in 2011 kwam Fair Trade Original in het
biologisch afbreekbare zakjes in een FSC-gecertificeerd doosje waar geen
najaar van 2012 opnieuw met de chocoladeletter & – een unieke letter voor
cellofaan meer aan te pas komt.
iedereen. Naast de melkchocoladevariant was de letter nu ook verkrijgbaar in pure chocolade. De verpakking was opvallend schoolbordachtig zwart
Tegenvallers waren er ook. Het is niet gelukt om in 2012 twee nieuwe
en met een bijgeleverd wit potloodje kon de consument het doosje naar
biologische wijnen uit Chili aan het wijnassortiment toe te voegen. De
hartenlust personaliseren.
nieuwe regelgeving voor biologische wijn bleek een groot struikelblok voor onze Chileense partner, waardoor de benodigde importcertificaten niet op
Aan het kruiden- en specerijen assortiment werden een basis peper- en
tijd geleverd konden worden. Ook is nog weinig vooruitgang geboekt met het
zoutmolen toegevoegd. De molen met pure zwarte peper geeft in een
notenassortiment, waardoor dit voor 2013 wederom op de agenda staat.
handomdraai meer pit aan diverse gerechten. Samen met de molen met zuiver zeezout vormt het een mooi stel in de keuken én op tafel. Cateraar
Uit het assortiment
Albron had de primeur en introduceerde het setje op een fairtrade bamboe
Wegens verschillende redenen zijn in 2012 diverse producten gesaneerd.
onderzetter in haar bedrijfsrestaurants.
Soms vanwege kwaliteitsproblemen, soms omdat de leverancier er mee stopte en soms omdat de afzet terugliep en het product daardoor niet
26
Eind van het jaar introduceerde Fair Trade Original een bijzondere lijn van
meer rendabel was. Sinds jaar en dag had Fair Trade Original een 4 grams
vier nieuwe theevarianten. Luxe kruidentheeën in een piramidevormig zakje,
zwarte thee in het assortiment waarmee een pot thee gezet kon worden.
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling
Ook in het in 2011 nieuw geïntroduceerde thee-assortiment was deze
gedurende twee weken commercials te zien met de Aziatische lijn, koffie en
variant opgenomen. Vanwege kwaliteitsproblemen moest de eerste levering
ontbijt. Omdat in de zomer de pure chocolade vlokken geïntroduceerd zijn, is
hiervan afgekeurd worden. De tendens in de markt is een verschuiving
hiervoor een tag-on ontwikkeld die op de ontbijtcommercial volgde.
van zakjes thee voor een pot naar zakjes voor een kop. De combinatie van deze twee factoren is de reden geweest om dit product te saneren. Uit
Op de rijstproducten van Fair Trade Original is in 2012 tweemaal een on-
het koekassortiment zijn de stroopwafels met honing en de chocosticks
pack actie geweest. In de eerste helft van het jaar is een joint promotion
gesaneerd en uit het Zuid-Afrikaanse culinaire assortiment van Fair Trade
opgezet met het culinaire magazine Elle Eten. Consumenten van Fair Trade
Original zijn de peppersweets, kooksauzen, zoutstrooiers, chutney sauzen en
Original rijst maakten in het voorjaar via een unieke actiecode op de
de piri piri olie gesaneerd.
verpakking kans op een proefabonnement van Elle Eten of een proefpakket met Aziatische kookproducten. In het najaar stond de rijst van Fair Trade
Assortimentsbeleid
Original centraal in de gezamenlijke Fairbezig campagne met Max Havelaar
Binnen het brede en gevarieerde levensmiddelenassortiment van Fair Trade
en de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels. Via een unieke actiecode op
Original vragen alle producten om een specifieke aanpak, maar ze voldoen
de rijstverpakkingen maakten consumenten kans op een reis naar Thailand
wel aan een aantal algemene uitgangspunten. Deze uitgangspunten zijn
om daar de rijstproducenten te bezoeken. In totaal hebben bijna vijfduizend
in 2012 opnieuw onder de loep genomen en voor een deel aangescherpt.
consumenten meegedaan aan deze acties.
Zo zal tijdens de productontwikkelingsfase meer aandacht komen voor het vermijden van kunstmatige toevoegingen daar waar mogelijk. De
Toekomst
markt vraagt om meer concept- denken – ‘alles voor een Aziatische
In 2013 wordt de nieuwe positionering van het merk Fair Trade Original
maaltijd’ – omdat bredere concepten meer relevantie en toegevoegde
uitgerold en zal nauwgezet gemonitord worden of dit een nieuwe impuls
waarde in het schap hebben dan losse producten. Daarnaast zijn diverse
geeft aan het merk en leidt tot het aantrekken van nieuwe doelgroepen.
keurmerkstandaarden bekeken en heeft Fair Trade Original bepaald hoe ze
Samen met het actief ontwikkelen van nieuwe fairtrade producten en het
daarmee om wil gaan: vanuit de eigen merkprincipes ligt de lat soms hoger
toetreden tot nieuwe verkoopkanalen zoals Foodservice en online, geven
dan de minimumeisen die in de keurmerkrichtlijnen zijn vastgelegd.
we hiermee invulling aan de groeistrategie van het merk.
Campagnes In 2012 is Fair Trade Original gedurende twee periodes op televisie te zien geweest. Vooruitlopend op de nieuwe merkpositionering en de focus op een nieuwe doelgroep is ervoor gekozen om bij RTL en 24Kitchen te gaan uitzenden. In maart zijn twee weken lang de rijst, wijn en koffie ondersteund met commercials. Ter ondersteuning van de Aziatische lijn is een tag-on ontwikkeld die na de rijstcommercial werd ingezet. In september waren
27
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling
Samenwerking met handelspartners
Fair Trade Original is één van de grondleggers van de fairtrade beweging in Europa. Vanuit de gedachte dat ieder mens aanspraak mag maken op
Thema’s in de handel
een menswaardig bestaan is een organisatie ontstaan die zich inzet voor de
Fair Trade Original koopt haar producten in bij geselecteerde handels
ontwikkeling van eerlijke handelspraktijken. Fair Trade Original onderschrijft
partners die de tien fairtrade principes respecteren. In 2012 sprongen hierbij
de tien fairtrade principes, past deze in de praktijk toe en levert daardoor
enkele specifieke thema’s in het oog:
een bijdrage aan de ontwikkeling van ‘best practices’ die aantonen hoe de
.
principes het beste toegepast kunnen worden.
voorgaande periode fors waren gestegen. Voor koffieboeren betekent dit
Dalende koffieprijzen: de koffieprijzen daalden in 2012 nadat ze in de
dat de minimumprijs die wordt gegarandeerd voor Fairtrade gecertificeerde fairtrade ketens. Niet alleen boeren en coöperaties, maar ook verwerkers
.
en werknemers vormen onderdeel van de aanpak. Samen met partners
fairtrade levensmiddelen op de markt. Voor de nodige kennis van en
in ontwikkelingslanden wordt gewerkt aan de uitbreiding van het aanbod
ervaring met al deze verschillende producten, zal Fair Trade Original altijd
fairtrade gecertificeerde producten voor de Nederlandse consument. Fair
deels afhankelijk zijn van externe expertise. Dit is regelmatig aanleiding tot
Trade Original geeft er de voorkeur aan om niet alleen fairtrade ingrediënten
het uitbesteden van de inkoop aan een derde partij die gespecialiseerd is
in ontwikkelingslanden in te kopen, maar indien mogelijk ook het gereed
in de inkoop van het betreffende product. Gezocht wordt naar een modus
product daar te laten vervaardigen. Zo wordt meer toegevoegde waarde
om ook in deze gevallen het contact tussen Fair Trade Original en de
gecreëerd in het land van herkomst.
handelspartner op een goede en structurele manier gestalte te geven.
De organisatie legt zich in het bijzonder toe op ontwikkeling van nieuwe
Fair Trade Original wil haar ontwikkelingsactiviteiten nog beter laten aansluiten bij de assortiments- en marktontwikkelingen. De toegevoegde waarde van de organisatie ligt besloten in het idee dat zij betrokken is bij
koffie, langzamerhand weer aan relevantie toeneemt. Externe expertise: Fair Trade Original brengt een breed assortiment
Opbouw Fairtrade ketens
de gehele productieketen en deskundig is in het toepasbaar maken van
Het opbouwen van nieuwe en het versterken van bestaande fairtrade
fairtrade in de praktijk. De organisatie zal in 2013 werken met Development
ketens is een speerpunt van Fair Trade Original. Het doel is om boeren
Managers die verantwoordelijk zijn voor sourcing van nieuwe producenten
en hun organisaties voor te bereiden op Fairtrade certificering en hen
en verwerkers in ontwikkelingslanden. Fair Trade Original zal proactief
te helpen vervolgens deze hoge standaard te handhaven en verder uit
haar handelspartners volgen en ondersteuning bieden bij het behalen of
te bouwen. Certificering is van groot belang voor producenten omdat
behouden van fairtrade certificering.
daarmee een geheel nieuwe markt voor hen opengaat die bovendien goede handelsvoorwaarden biedt. Tijdens het proces vóór certificering start Fair Trade Original de handel met hen, omdat hier een stimulans vanuit gaat. Met de ontwikkelingspremie die zij in dit stadium ontvangen, kunnen zij bovendien deels de kosten dekken die de omschakeling met
29
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners
zich meebrengt. In 2012 werkte Fair Trade Original aan de volgende ketens: Aziatische culinaire lijn Na de introductie van verschillende Thaise culinaire producten in 2011, is in 2012 gewerkt aan het certificeren van de boeren die de verwerkte rietsuiker, chillies en soja verbouwen. Met hulp van Fair Trade Original zijn alle actoren in de keten inmiddels Fairtrade gecertificeerd. Veel aandacht is uitgegaan naar het trainen van vertegenwoordigers van boerenorganisaties en van verwerkende bedrijven. Samen met haar handelspartners is Fair Trade Original erin geslaagd om gemotiveerde coöperaties van boeren te vinden. In 2013 zal gewerkt worden aan de uitbreiding van de Aziatische culinaire lijn en worden boeren begeleid bij het behouden van de Fairtrade certificering. Sinaasappelsap uit Ghana In samenwerking met Fair & Organic Products, importeur van het Fair Trade Original sinaasappelconcentraat, en de sapfabriek Fruittiland in Ghana werd ook in 2012 gewerkt aan organisatievorming. Er vonden trainingen plaats in Good Agricultural Practices en Fairtrade aan acht boerenorganisaties van in totaal 4.500 boeren. Door betere kennis van Good Agricultural Practices kunnen de citrusboeren voedselveiligheid borgen en productkwaliteit en
Tijdens de oogst in het najaar 2012 bleek dat de kwaliteit en de voedselveiligheid bij de sapfabriek Fruittiland in Ghana nog niet op het gewenste niveau lagen.
productievolume verhogen. In het kader van het Thematisch Leer Project van PSO , werd onderzocht of kleine sinaasappelboeren zich daadwerkelijk versterken door Fairtrade certificering. Een door Fair Trade Original
monitoring en ondersteuning. Fair Trade Original zal nauw samenwerken
ingehuurde Ghanese onderzoeker nam aan de trainingen en vergaderingen
met Fair & Organic Products aan deze prioriteiten. Fruittiland en de
deel en schreef een praktische manual voor het opbouwen van Fairtrade
citrusboeren krijgen begeleiding bij de aanvraag van subsidie om deze
ketens. Tijdens de oogst in het najaar 2012 bleek dat de kwaliteit en voedsel
activiteiten te bekostigen.
veiligheid nog niet op het gewenste niveau lagen. De verwerking van het
30
fruit in de sapfabriek van Fruittiland liep vertraging op door technische
Kokosmelk en kruiden uit Sri Lanka
problemen. Voor het komende jaar ligt de focus op het oplossen van
De kokos- en kruidenboeren worden met hulp van handelspartner MA’s
technische knelpunten en het verhogen van de productkwaliteit door betere
Tropical Food georganiseerd in het SAFE Network. Doelstelling is Fairtrade
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners
certificering van de kokosmelk en kruiden. In 2012 werd een flinke stap
gemeten. Met het management en vertegenwoordigers van de arbeiders
gezet met de administratie van de toekomstige Fairtrade boeren. De
werd een actieplan opgesteld voor 2013. Zo is een start gemaakt met de
verwachting is dat de kokosmelk in 2013 voor Fairtrade certificering in
verbeteringen van mensenrechten, arbeidsomstandigheden en beloning.
aanmerking komt.
Het management toont een positieve houding. In een vervolgfase zal worden samengewerkt met de lokale organisatie Agrocel en de Engelse fairtrade
Suiker uit Mauritius
organisatie Traidcraft. Dit project werd in 2012 gefinancierd door de ASN
32 Fairtrade coöperaties van rietsuikerboeren in Mauritius werden in 2011
Foundation (€ 5.000).
gebundeld in een koepelorganisatie. In 2012 heeft Fair Trade Original deze koepelorganisatie en haar coöperaties ondersteund bij de fairtrade controle van FLO-CERT. Daarnaast heeft Fair Trade Original bij de suikerverwerker aangedrongen op het behalen van een sociaal certificaat om de goede
Monitoring
arbeidsomstandigheden van werknemers beter te kunnen borgen. Dit
De naleving van de tien fairtrade principes werd in 2012 voor 64% van de
heeft geresulteerd in het succesvol afronden van een SMETA audit (Sedex
netto omzet (2011: 63%) van Fair Trade Original gegarandeerd door het Max
Members Ethical Trade Audit). In 2013 zal de aandacht uitgaan naar het
Havelaar keurmerk. Voor het andere deel van het assortiment (voornamelijk
behouden van de Fairtrade certificering voor alle 32 coöperaties.
gifts & living) verliep de controle via EFTA fairtrade assessments. Met de beoordeelde handelspartners en de producenten die aan hen leveren,
Olijfolie uit Argentinië
werden actieplannen opgesteld om noodzakelijke verbeteringen binnen een
Tot op heden is olijfolie uit Argentinië nog niet Fairtrade gecertificeerd.
gestelde termijn door te voeren. In 2013 wil Fair Trade Original het volledige
In samenwerking met een lokale stichting wordt de kostprijs van olijven
food assortiment extern laten certificeren. Naast het Max Havelaar keurmerk
en olijfolie in Argentinië onderzocht en zal een minimumprijs vastgesteld
zal de keuze gemaakt worden voor een tweede certificeringssysteem dat
worden. Kleine boeren werden getraind in Fairtrade en zullen in 2013
past in het fairtrade beleid van de organisatie.
gecertificeerd kunnen worden. Dit project werd in 2012 gefinancierd door de ASN Foundation (€ 5.000).
Inspecties FLO CERT Fair Trade Original voert daar waar mogelijk het Fairtrade (Max Havelaar)
31
Noedels uit India
keurmerk op haar producten. De controle op naleving van de keurmerkeisen
Ten behoeve van de Fair Trade Original noedels van Amdo Foods wordt
wordt verzorgd door de onafhankelijke organisatie FLO-CERT. Als onderdeel
tarwe ingekocht van boeren die ook Fairtrade gecertificeerde rijst
van het ontwikkelen van nieuwe handelsketens begeleidt Fair Trade
produceren. Zij werken dus volgens de Fairtrade normen. In de molen
Original boerencoöperaties en verwerkers bij het verwerven van het
waar deze tarwe wordt gemalen, werd in 2012 een project gestart om
Fairtrade certificaat. Hiervoor wordt samengewerkt met lokale consultants
management en arbeiders van de molen bewust te maken van de tien
die trainingen verzorgen en pre-audits uitvoeren om vast te stellen of
fairtrade principes. In november 2012 werd de impact van de trainingen
organisaties klaar zijn voor een eerste officiële inspectie door FLO-CERT.
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners
Fair Trade Original vraagt haar partners om inzicht in de uitkomsten van
> Palmolie kaarsen, Indonesië
inspecties zodat de ondersteuning op tijd kan worden verleend.
Wax Industri, kaarsenfabriek: werd voor de eerste keer beoordeeld door Fair Trade Original en een Balinese consultant. Voert een plan uit om
EFTA fairtrade assessments
van minimumlonen te komen tot leefbare lonen en zal in 2013 aandacht
In 2012 werden meerdere ketens beoordeeld op naleving van de fairtrade
besteden aan de communicatie rond arbeidsvoorwaarden en vastlegging
principes volgens het EFTA fairtrade assessment. Naar aanleiding van de
van afspraken met werknemers.
assessments werden de volgende verbeteringen in gang gezet: Evaluatie EFTA fairtrade assessment > Eco-leer, India
In het kader van het PSO Thematisch Leerprogramma , werd het
Sheong Shi, leerlooierij: actieplan om de veiligheid van werknemers beter te
beoordelingssysteem geëvalueerd in India en Zuid-Afrika. Het werd duidelijk
waarborgen.
dat er naar aanleiding van de beoordelingen veel is en wordt gedaan en
EMA, verwerker van leren producten (tassen, portemonnees e.a.):
verbeterd, ieder op zijn eigen tijd en manier. Opvolging van actieplannen
verbetering van de beloning en leefomstandigheden van werknemers.
laat soms echter te wensen over. Dit wordt mede veroorzaakt doordat dit
Oprichting van een arbeiderscomité.
geen officiële certificering is die ook gebruikt kan worden voor andere klanten buiten EFTA. Hierdoor is het belang van de aanpassingen voor
> Culinaire producten, Zuid-Afrika
de handelspartner soms te gering. Werknemers en producenten worden
Turqle Trading, exporteur: verbeteren beheer van de fairtrade premie, met
bovendien te weinig betrokken bij de uitvoering van de actieplannen.
name het bestedingsbeleid en de benoemingsprocedure van bestuurder.
Belangen van handelspartners (exporteurs), producenten en werknemers
Acht producenten (verwerkers, verpakkers): drie keer kwam een knelpunt
kunnen verschillen als het gaat om zaken als beloning en investeringen.
aan het licht ten aanzien van ketenverantwoordelijkheid (fairtrade sourcing
Last but not least verkiezen klanten soms voortzetting van de handelsrelatie
van ingrediënten), één keer ten aanzien van discriminatie en twee keer ten
boven strikte handhaving van de regels.
aanzien van vrijheid van organisatievorming (geen arbeidersraad). In 2013 wordt de tijdige opvolging van het actieplan gemonitord.
De richtlijnen en een aantal instrumenten van het EFTA fairtrade assessment werden naar aanleiding van deze evaluaties aangepast en verbeterd. Vanaf
> Glas, Bolivia
2013 zal Fair Trade Original geen EFTA fairtrade assessments meer laten
Crisil, glasfabriek: liet in 2012 op eigen initiatief en kosten een beoordeling
doen. In principe wil Fair Trade Original al haar producten voorzien van het
doen door een lokaal consultant. Het rapport en het actieplan werden
Max Havelaar keurmerk. Voor die producten waar geen Fairtrade keurmerk
uitgebreid besproken met de Bedrijfsconsultant en de Programma Manager
op verkrijgbaar is, zal een soortgelijk keurmerk gezocht worden.
van Fair Trade Original. Zwakke plekken waren beloning, veiligheid op de werkvloer en vrijheid van organisatievorming (geen arbeiderscomité). Voor eind 2012 zijn de belangrijkste opvolgingspunten voltooid.
32
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners
Projecten In 2012 werd extra aandacht besteed aan die principes waar handels partners vaak moeite mee hebben: leefbare lonen, vakbondsvrijheid en veiligheid op de werkvloer. Eerlijke prijzen en eerlijke lonen In 2012 werd een doorstart gemaakt met de inventarisatie van kostprijs berekeningen voor referentieproducten die niet Fairtrade gecertificeerd zijn. Fair Trade Original beschikt nu over een database die twee keer per jaar tijdens de inkoop wordt geactualiseerd. Handelspartners en producenten gebruiken de kostprijsberekeningen tijdens prijsonderhandelingen en het doorlichten van productieprocessen om te analyseren waar die verbeterd kunnen worden. Fair Trade Original ontwikkelde het leefbare lonenbeleid verder in 2012. Hierin wordt gesteld dat eerlijke lonen leefbare lonen zijn als die worden berekend volgens de Basic Needs Wage formule van SAI. Doelstelling van dit beleid is dat alle partners en producenten die niet Fairtrade gecertificeerd zijn eind 2014 leefbare lonen betalen. In het geval van Fairtrade certificering wordt het beleid van Fairtrade International ten aanzien van leefbare lonen gevolgd. Fair Trade Original beïnvloedt daar waar mogelijk en noodzakelijk het living wage beleid van organisaties door wie zij gecontroleerd wordt of met wie zij geassocieerd is, zoals de Landelijke Vereniging van Wereld winkels, Fairtrade International en EFTA. Met alle drie werd in 2012 regel matig overleg gevoerd. Fair Trade Original nam deel aan een pilot met Nederlandse fairtrade leveranciers die door de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels worden gecontroleerd. Doel is tot een gezamenlijke database van actuele leefbare lonen voor werknemers van handelspartners in ontwikkelingslanden te komen.
33
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners
Workshops leefbare lonen In 2012 werden twee regionale workshops gegeven aan handelspartners en producenten van Fair Trade Original en andere EFTA leden in Zuid-Afrika en Peru. Doel was het leefbaar loon beleidsplan te verduidelijken en partners bewust te maken van leefbare lonen als speerpunt voor Fair Trade Original. Aandacht werd besteed aan de berekening van leefbare lonen, de stand van zaken bij de deelnemers en mogelijke strategieën om tot leefbare lonen te komen. Het onderwerp staat nu op de kaart, niet alleen bij handelspartners en hun producenten, maar ook bij organisaties zoals Fairtrade International en EFTA. De partners zijn gaan nadenken over plannen om op dit punt beleid in te voeren. In een aantal gevallen heeft dit al concrete resultaten opgeleverd. In Zuid-Afrika namen 41 mensen deel, waaronder vertegenwoordigers van handelspartners en producenten in Zuid-Afrika en Mauritius (allen food), lokale consultants en vertegenwoordigers van Fairtrade International en Fairtrade Zuid-Afrika. Voor de workshop waren de leefbare lonen uitgerekend door lokale consultants en hadden de deelnemers een inventarisatie gemaakt van de lonen die betaald werden bij toeleverende producenten en kostprijsberekeningen. Met behulp hiervan werden twee cases uitgewerkt om te berekenen hoeveel de FOB (aankoop)prijs omhoog zou gaan als alle werknemers leefbare lonen zouden verdienen en wat de producent zou kunnen doen om leefbare lonen te betalen zonder de FOB prijs te verhogen. Na inleidingen door Fair Trade Original, Fairtrade International en Peter Lewis, onderzoeker naar arbeids omstandigheden van landarbeiders op wijnboerderijen, werd in groepjes aan de cases gewerkt. Deze gaven veel stof voor discussie en inspiratie voor een leefbaar loonplan, zowel tijdens de workshop als daarna.
Discriminatie en vrijheid van organisatievorming
brandblussers, uitvoering van het vluchtplan, gebruik van beschermende
Uit de EFTA fairtrade assessments blijkt dat veel handelspartners en
kleding (brillen, mondkappen) en apparatuur. Dit project werd gedeeltelijk
producenten laag scoren op vakbondsvrijheid. De meeste werkplaatsen en
gefinancierd door de ASN Foundation (€ 5.000 per project).
fabrieken van meer dan vijftig werknemers hebben geen arbeiderscomité die met het management onderhandelt over lonen en verbeteringen van
In de leerlooierij Sheong Shi waar Fair Trade Original eco-leer wordt
arbeidsomstandigheden.
geproduceerd, werden stafleden getraind en werd nieuwe apparatuur gekocht om leer te kunnen maken zonder schadelijke stoffen zoals chroom.
In 2012 werd een project gestart met Craft Aid, de verpakker van Fair Trade
Oude machines werden beveiligd en de arbeiders kregen een EHBO training.
Original suiker in Mauritius. Van de tweehonderd medewerkers bij Craft
Dankzij de aanschaf van een waterfilter kunnen alle medewerkers schoon en
Aid, heeft meer dan 30% een lichamelijke of verstandelijke beperking.
veilig water drinken. Sheong Shi werkt aan een kantine voor de arbeiders.
Craft Aid heeft weliswaar een ondernemingsraad waarin zes werknemers zitten, maar hun gehandicapte collega’s voelden zich daar niet goed in vertegenwoordigd. Bovendien waren er dagelijks communicatieproblemen op de werkvloer. De ondernemingsraad werd getraind in hun rol, status, huisregels, organisatie en communicatie met management en achterban, speciaal met de dove collega’s. Management, staf en werknemers kregen trainingen in wat zij mogen verwachten van een OR. Het resultaat is een OR die beter weet wat haar te doen staat. De werknemers met een beperking bij Craft Aid Mauritius kunnen nu actief participeren. De communicatie zowel tussen de staf en de medewerkers, als ook tussen de collega’s onderling, is duidelijk verbeterd. Dit project werd gefinancierd door de ASN Foundation (€ 5.000). Arbeidsomstandigheden en veiligheid op de werkvloer In 2012 werd in opvolging van de EFTA fairtrade assessments een aantal projecten uitgevoerd met handelspartners om de veiligheid op de werkvloer te verbeteren. In de koperslagerij Cottage Craft in Nepal waar men Fair Trade Original klankschalen maakt, werd gewerkt aan een betere afzuiginstallatie voor stof en rook. Ook werden arbeiders getraind in het bedienen van de
34
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners
Handelspartners Op de website www.fairtrade.nl staat per product aangegeven wie de achterliggende handelspartners zijn. In 2012 startte Fair Trade Original de afname van producten van: > Dakman/Eakiet, koffieorganisatie in Vietnam; > ECPP, koffieorganisatie in Honduras; > Driefontein Small Farmers Co-op, producent van rooibos in Zuid-Afrika; > Guzhang Gaofeng Organic Tea Association, producent van groene thee in China; > Royal For Herbs Company, producent van kamille en munt in Egypte. In 2012 heeft Fair Trade Original besloten de handel te beëindigen met: > Manos Campesinas, koffieorganisatie in Guatemala. Fair Trade Original heeft te weinig markt voor hun hoge kwaliteit en daarmee hoog geprijsde biologische koffie; > Coopecaju, leverancier van cashewnoten in Brazilië. De noten worden tegenwoordig via een Engelse fairtrade organisatie in India ingekocht; > CRC, leverancier van modeaccessoires in India. Aanhoudende leveringsen kwaliteitsproblemen waren de aanleiding om met deze handelspartner te stoppen; > Sasha, leverancier van woon- en modeaccessoires in India. Hun producten sloten niet langer aan bij het assortiment van Fair Trade Original; > Eco Tasar Silk, leverancier van zijden sjaals in India. De omzet was te gering om dit contact voort te zetten.
35
Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners
In 1973 nam Fair Trade Original haar eerste partij eerlijke koffiebonen af van de koffieorganisatie Fedecocagua in Guatemala. Bij deze organisatie wordt nog steeds ingekocht. Ter voorbereiding op dit 40 jarig jubileum in 2013 werden eind 2012 gesprekken gevoerd met koffieboeren ter plekke. Gevraagd werd hoe het hen nu vergaat, en wat fairtrade hen heeft gebracht. Dit resulteerde onder andere in een korte film, te zien op www.fairtrade.nl/allesoverkoffie.
Fair Trade Original JAARREKENING 2012
Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2012
Enkelvoudige balans per 31 december 2012 (Na resultaatbestemming) EUR Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
Vlottende activa Voorraden Vorderingen op handelsdebiteuren Voorfinanciering handelspartners Overige vorderingen en overlopende activa Liquide middelen
Toelichting 1 2
2012
2011
113.220 15.359 128.579
153.623 20.081 173.704
EUR Bruto marge Netto-omzet Inkoopwaarde van de omzet
2012
2011
14
18.513.098 13.839.189 4.673.909
19.621.730 13.989.829 5.631.901
Overige opbrengsten
15
255.615
113.751
16 17 18 19 20
3.176.915 92.987 2.236.431 271.317 533.687 6.311.337
2.592.550 173.522 2.212.870 267.869 474.261 5.721.072
(1.381.813)
24.580
10.302
1.361
(1.371.511)
25.941
3.630
13.079
(1.367.881)
39.020
3 4 5 6 7
2.364.620 2.584.409 14.976 180.618 433.239 5.577.862 5.706.441
4.088.205 2.700.741 50.930 121.655 321.154 7.282.685 7.456.389
Kosten Personeelskosten Afschrijvingen Verkoopkosten Huisvestingskosten Algemene kosten
Eigen vermogen Overige reserves
8
2.154.242
3.522.123
Resultaat uit gewone bedrijfsvoering
Voorzieningen
9
54.834
193.655
Totaal
Langlopende schulden Renteloze lening
Financiële baten en lasten
10
11 12
Totaal
37
13
21
Bedrijfsresultaat voor belasting 982.434
982.434 Vennootschapsbelasting
Kortlopende schulden Handelscrediteuren Rekening courant Fair Trade Assistance Belastingen en sociale lasten Overige schulden en overlopende passiva
Toelichting
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
1.011.137 94.853 285.927 1.123.014 2.514.931
1.418.060 154.171 343.557 842.389 2.758.177
5.706.441
7.456.389
Resultaat na belasting
22
Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 2012
Enkelvoudig kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht geeft de geldmiddelen aan die in de verslagperiode beschikbaar zijn gekomen en het gebruik hiervan. De bepaling van de
Algemeen
kasstroom uit operationele activiteiten geschiedt volgens de indirecte
De enkelvoudige jaarrekening maakt deel uit van de jaarrekening 2012
methode.
van de onderneming. Voor zover posten uit de enkelvoudige balans en de enkelvoudige winst-en-verliesrekening hierna niet nader zijn toegelicht,
EUR OPERATIONELE ACTIVITEITEN Resultaat na belasting Afschrijvingen en waardeveranderingen materiële vaste activa Mutatie voorzieningen Mutatie werkkapitaal
2012
2011
(1.367.881) 93.177
39.020 174.054
(138.821) 1.632.980 219.455
(202.514) (91.138) (80.578)
wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening. De cijfers voor 2011 zijn, waar nodig, opnieuw gerubriceerd om vergelijkbaarheid met 2012 mogelijk te maken. Resultaatbepaling De grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaat bepaling zijn gelijk aan die voor de geconsolideerde balans en winst-en-
INVESTERINGSACTIVITEITEN Investeringen in materiële vaste activa Opbrengst verkopen materiële vaste activa Mutatie financiële vaste activa
verliesrekening. (53.088) 314 4.722 (48.052)
(33.860) 9.783 (24.077)
Financiële instrumenten In de enkelvoudige jaarrekening worden financiële instrumenten gepresenteerd op basis van de juridische vorm.
FINANCIERINGSACTIVITEITEN Mutatie rekening-courant Fair Trade Assistance
(59.318) (59.318)
154.171 154.171
Verzelfstandiging gifts & living activiteiten Per 1 maart 2013 heeft Fair Trade Original haar gifts & living activiteiten
MUTATIE LIQUIDE MIDDELEN LIQUIDE MIDDELEN Saldo liquide middelen per 1 januari Saldo liquide middelen per 31 decenber
112.085
49.516
verkocht aan Fair Forward B.V.. De kosten die verband houden met de verkoop van deze activiteiten bedragen € 1.180.000 en zijn verantwoord
321.154 433.239
271.638 321.154
112.085
49.516
in de jaarrekening 2012. De kosten die gemoeid zijn met de verkoop zijn opgenomen onder de brutomarge (€ 631.000), de personeelskosten (€ 406.000) en de algemene kosten (€ 143.000). Exclusief deze eenmalige
MUTATIE LIQUIDE MIDDELEN
38
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
kosten bedraagt het resultaat na belasting € 188.000 negatief.
Enkelvoudige balans
VLOTTENDE ACTIVA
VASTE ACTIVA
3. Voorraden
1. Materiële vaste activa Verbouwing
Inventaris
Totaal
30.517
Computer apparatuur 93.464
29.642
153.623
Saldo 1 januari Investeringen en activa Desinvesteringen Saldo aanschafwaarde 31 december 2012
803.995 803.995
975.714 53.088 (27.448) 1.001.354
366.835 (495) 366.340
2.146.544 53.088 (27.943) 2.171.689
Saldo 1 januari Afschrijvingen Desinvesteringen Saldo afschrijvingen 31 december 2012
773.478 30.517 803.995
882.250 53.140 (27.448) 907.942
337.193 9.520 (181) 346.532
1.992.921 93.177 (27.629) 2.058.469
Boekwaarde per 31 december 2011
Boekwaarde per 31 december 2012
Goederen Goederen onderweg Verpakkingsmaterialen Voorziening i.v.m. incourantheid
2012 2.712.144 429.551 38.577 (815.652) 2.364.620
2011 3.890.728 375.388 57.329 (235.240) 4.088.205
De voorraadwaardering op basis van de actuele waarde wijkt niet materieel af van de bovenstaande waardering. 4. Vorderingen op handelsdebiteuren
Nederlandse debiteuren Voorziening dubieuze vorderingen
2012 2.584.725 316 2.584.409
2011 2.701.961 1.220 2.700.741
In de vorderingen op handelsdebiteuren is geen bedrag begrepen met een -
93.412
19.808
113.220
resterende looptijd langer dan 1 jaar. 5. Voorfinanciering handelspartners
2. Financiële vaste activa
Deze vordering van € 14.976 houdt verband met vooruitbetalingen aan handelspartners in ontwikkelingslanden voor toekomstige leveringen van
Lening Cooperativa Campesina Apicola Valdivia 66,76 certificaten van aandelen Triodosbank N.V. 26,76 certificaten van aandelen Oikocredit Nederland
2012 5.000 5.006 5.353 15.359
2011 10.000 4.810 5.271 20.081
In 2012 is via stockdividend 1,76 certificaten van aandelen Triodosbank N.V. en 0,4 certificaat van aandelen Oikocredit Nederland verkregen.
39
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
Food producten.
9. Voorzieningen
6. Overige vorderingen en overlopende activa
Vennootschapsbelasting Vooruitbetaalde verkoopkosten Waarborgsommen Vooruitbetaalde ICT kosten Te ontvangen subsidiegelden Assurantiepremies Inkoopkosten Rente Vooruitbetaalde pensioenpremie Personeelskosten Advieskosten Overige
2012 46.143 38.438 30.132 22.263 16.226 10.135 5.687 3.484 1.634 1.014 5.462 180.618
2011 13.206 10.622 29.428 18.107 9.216 2.888 2.839 3.109 6.561 9.900 15.779 121.655
Jubileumuitkeringen Sociaal plan Leegstand onroerend goed
2012 32.025 22.809 54.834
2011 27.732 39.541 126.382 193.655
Als onderdeel van de reorganisatie die in juli 2007 gestalte kreeg is een sociaal plan met de vakbonden overeengekomen. Voor de toekomstige verplichtingen jegens vertrokken en overgedragen personeel is een voorziening gevormd die loopt tot 31 december 2015. Als onderdeel van de arbeidsvoorwaarden kent Fair Trade Original een eenmalige uitkering toe aan medewerkers die 12,5, 25 of 40 jaar in dienst zijn bij de organisatie. De toekomstige verplichting op basis van het huidige
In de overige vorderingen en overlopende activa is geen bedrag begrepen
personeelsbestand bedraagt nominaal € 32.025, waarbij rekening is
met een resterende looptijd langer dan 1 jaar.
gehouden met de kans op sterfte.
7. Liquide middelen
LANGLOPENDE SCHULDEN
De post liquide middelen betreft de tegoeden bij banken alsmede kasgelden. De gelden staan, tenzij anders vermeld, ter vrije beschikking.
10. Renteloze lening De van de stichting Fair Trade Assistance ontvangen renteloze lening, groot
8. Eigen vermogen
€ 982.434, is verstrekt tot 31 december 2020. Deze geldlening is gebaseerd op met de fiscale autoriteiten gemaakte afspraken.
Saldo overige reserves op 1 januari Resultaat boekjaar Saldo overige reserves op 31 december
40
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
2012 3.522.123 (1.367.881) 2.154.242
2011 3.483.103 39.020 3.522.123
KORTLOPENDE SCHULDEN
de marktwaarde van de desbetreffende instrumenten. De contractwaarde of fictieve hoofdsommen van de financiële instrumenten zijn slechts een
11. Belastingen en sociale lasten
indicatie van de mate waarin van dergelijke financiële instrumenten gebruik wordt gemaakt en niet van het bedrag van de krediet- of marktrisico’s.
Omzetbelasting Loonbelasting en premies volksverzekeringen
2012 142.350 143.577 285.927
2011 214.714 128.843 343.557
De geschatte marktwaarde en de totale contractwaarde/fictieve hoofd sommen van de valutatermijncontracten en valutaopties per 31 december 2012 worden vermeld in de onderstaande tabel: De valutatermijncontracten worden per 1 maart 2013 overgedragen aan FairForward B.V. en alle baten en lasten die voortvloeien uit deze contracten worden doorbelast aan
12. Overige schulden en overlopende passiva
Personeelskosten Inkoopkosten, meerprijzen, licenties en bonussen Overige Logistieke kosten Uitgegeven cadeaubonnen Verkoopkosten Accountants- en advieskosten Te ontvangen goederenfacturen Vooruitontvangen subsidies
FairForward B.V.. 2012 681.465 224.716 86.991 39.266 36.831 33.804 18.512 1.429 1.123.014
2011 247.396 290.017 128.309 32.981 37.451 48.901 16.839 608 39.887 842.389
FINANCIËLE INSTRUMENTEN De onderneming maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die de onderneming blootstellen aan markt- en/of kredietrisico’s. Het betreft financiële instrumenten die in de balans zijn opgenomen en valutatermijncontracten en valutaopties om toekomstige transacties en kasstromen af te dekken. De organisatie handelt niet in deze financiële derivaten en heeft procedures en gedragslijnen om de omvang van het kredietrisico bij elke tegenpartij of markt te beperken. Bij het niet-nakomen door een tegenpartij van aan de onderneming verschuldigde betalingen blijven eventuele daaruit voortvloeiende verliezen beperkt tot
41
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
Valuatatermijncontracten aankoop 600.000 US-dollars
Geschatte marktwaarde “Contractwaarde/ fictieve hoofdsommen” 454.752 462.542 454.752
462.542
NIET UIT DE BALANS OPGENOMEN ACTIVA EN VERPLICHTINGEN
TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE WINST- EN VERLIESREKENING
Op een geblokkeerde bankrekening bij de Rabobank en BNP Paribas Fortis
BRUTO MARGE
staat een bedrag van in totaal € 205.466 als huurgarantie en als zekerheid 13. Netto-omzet
voor risico’s verbonden aan valutatermijncontracten.
Huur Leaseverplichtingen bedrijfsauto’s Verplichting Logistieke dienstverlener Outtasking Vaste telefonie leaseverplichting printerpark Lopende besteling handelsgoederen
2013 92.000 33.000
2014 87.000 27.000
2015 87.000 16.000
2016 9.000 8.000
2016>
Totaal 275.000 84.000
70.000
70.000
21.000 3.000 14.000
21.000 4.000 77.000
1.000 12.000
12.000
12.000
27.000
955.000 1.188.000
Food Koffie Gifts & Living Totaal
115.000
29.000
27.000 1.486.000
De lopende huurverplichting betreft de in gebruik zijnde ruimtes van de
2011
10.715.295 4.974.346 2.823.457 18.513.098
11.062.218 5.333.339 3.226.173 19.621.730
Realisatie in % van 2011 97% 93% 88% 94%
% van omzet 28% 26% 13% 25%
2011 3.213.061 991.307 1.427.533 5.631.901
% van omzet 29% 19% 44% 29%
2012 115.050
2011 17.406
73.910 37.371 21.517 6.000 1.767 255.615
67.835 16.610 285 7.000 4.615 113.751
14. Brutomarge
955.000 127.000
2012
Food Koffie Gifts & Living Totaal
2012 3.041.090 1.273.247 359.572 4.673.909
bedrijfspanden in Culemborg en Bierbeek. De lopende verplichting die voortvloeit uit de overeenkomst logistieke dienstverlening met Van Uden
15. Overige opbrengsten
heeft betrekking op de huur van opslagruimte. Ultimo 2012 bestaat de verplichting uit lopende bestellingen voor handelsgoederen geheel uit koffie en food. De verplichting voor bestellingen van gifts & living artikelen is overgedragen aan FairForward B.V.. Per 31 december is er een claim van een voormalige franchisenemer over de financiële afwikkeling ten aanzien van de beëindiging van een franchiseovereenkomst. Over de claim wordt nog onderhandeld.
Bijdrage Max Havelaar in programmakosten Nationale Postcode Loterij Subsidie-inkomsten Bijdrage ASN Bank Overige bijdragen programma’s Mutatie voorziening voorfinanciering handelspartners Donaties Totaal
PSO financierde een multistakeholder programma en leverde daarvoor in 2012 een bijdrage van € 73.910. Voor de uitvoering van dit gesubsidieerde
42
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
programma ontvangt Fair Trade Original jaarlijks een voorschot van PSO.
17. Afschrijvingen
De bestedingen aan het programma worden in mindering gebracht op de ontvangen gelden. PSO 29.970 87.654 73.910 16.226
Schuld per 1 januari Ontvangen voorschotten Bestedingen Vordering per 31 december
De vorderingen en schulden uit hoofde van subsidies zijn verantwoord onder de overige vorderingen. KOSTEN 16. Personeelskosten
Salarissen en inhuren personeel Sociale lasten Pensioenlasten Studie- en wervingskosten Dotatie respectievelijk vrijval voorziening jubileum uitkeringen Overige
Doorberekende kosten aan overigen Totaal
2012 2.644.548 280.038 203.027 13.498 4.293
2011 2.150.849 260.926 195.292 4.591 (53.540)
53.945 3.199.349
52.792 2.610.910
22.434 3.176.915
18.360 2.592.550
De gemiddelde personeelsbezetting (excl. uitzendkrachten) in de verslagperiode bedraagt 40 voltijdse medewerkers (2011: 41).
43
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
Afschrijvingskosten Resultaat desinvesteringen materiële vaste activa door verkopen Totaal
2012 93.177 (190)
2011 174.054 (532)
92.987
173.522
2012 967.275 505.025 457.875 143.552 83.698 39.021 18.791 13.636 8.343 (785) 2.236.431
2011 1.054.890 414.220 479.021 124.153 50.903 31.927 21.022 21.538 17.818 (2.622) 2.212.870
2012 128.936 66.986 55.819 27.542 (12.140) 4.174 271.317
2011 124.920 65.082 54.691 27.802 (8.558) 3.932 267.869
18. Verkoopkosten
Logistieke kosten Branding & Communication Promotiekosten en materialen Verpakking- en productontwikkeling Betalingskortingen Reis- en verblijfkosten Bijdragen collega fairtrade organisaties Overige Jaarverslag Voorziening dubieuze vorderingen Totaal
19. Huisvestingskosten
Huren Onderhoud en schoonmaak gebouwen en inventaris Gas, water en stroomverbruik Verzekeringen Vrijval voorziening leegstand onroerend goed Onroerende zaakbelasting en overige heffingen Totaal
22. Vennootschapsbelasting
20. Algemene kosten
De aangifte vennootschapsbelasting is tot en met 2011 definitief Partner development Accountants- en advieskosten ICT Bedrijfsauto’s Postverwerking en telecommunicatie Aanschaf en onderhoud van inventaris en kantoorbenodigdheden Overige Totaal
2012 181.836 148.939 90.504 61.998 25.787 23.324
2011 139.653 69.371 99.433 63.387 33.483 24.736
afgehandeld. Over het fiscale verlies is geen vennootschapsbelasting
1.299 533.687
44.198 474.261
en leidinggevende functionarissen. Er hebben zich geen transacties met
verschuldigd en wordt verrekend met fiscale winsten in de toekomst. TRANSACTIES MET VERBONDEN PARTIJEN Van transacties met verbonden partijen is sprake wanneer een relatie bestaat tussen de onderneming, haar deelnemingen en hun bestuurders verbonden partijen voorgedaan.
21. Financiële baten en lasten
BEZOLDIGING RAAD VAN TOEZICHT EN BESTUUR
Voor de bezoldigingen van bestuurders, als bedoeld in artikel 2:383, lid 1,
Rentelasten Rentebaten Ontvangen dividend en beleggingsresultaten Saldo lasten minus baten
2012 (4.994) 15.018 278 10.302
2011 (26.147) 27.236 272 1.361
BW, wordt gebruik gemaakt van de vrijstelling zoals opgenomen in genoemd artikel, aangezien de opgave herleid kan worden tot een enkele natuurlijke persoon. De leden van de Raad van Toezicht zijn allen onbezoldigd. ONDERTEKENING RAAD VAN TOEZICHT EN BESTUUR
Voor de financiering van het werkkapitaal heeft Fair Trade Original een
Culemborg, 26 april 2013
rekening-courantfaciliteit met Fair Trade Assistance. De overeengekomen rentevoet is gelijk aan de depositorente van de Europese Centrale Bank,
De directie
De Raad van Toezicht
verhoogd met 2,75%. De rente wordt per kwartaal vastgesteld, waarbij de
B.E. Jongsma
J. Schraverus
rentevoet van het voorafgaande kwartaal gebruikt wordt voor het volgende kwartaal. De rente is per kwartaal verschuldigd. Er zijn geen zekerheden verstrekt. Per 31 december 2012 werd € 94.853 geleend van Fair Trade Assistance. In 2012 bedroeg het gemiddelde saldo van de rekening-courant met Fair Trade Assistance € 174.490. De door Fair Trade Original betaalde rente bedroeg € 4.994.
44
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
OVERIGE GEGEVENS Verwerking van het resultaat In de statuten zijn geen bepalingen opgenomen omtrent de winst bestemming. Het verlies van € 1.156.028 is met goedkeuring van de Raad van Toezicht in mindering gebracht van de overige reserves. Gebeurtenissen na balansdatum Op 1 maart 2013 zijn de activiteiten van Business Unit Gifts & living verkocht aan FairForward B.V..
45
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
VIJFJARENOVERZICHT BIJ ENKELVOUDIGE JAARREKENING In duizenden euro’s 2008 Omzetontwikkeling per productgroep Food 9.156 Koffie 3.043 Gifts & Living 3.053 Complementair 39 Netto-omzet (inclusief omzetbonussen) 15.291 Resultaat Netto-omzet (inclusief omzetbonussen) 15.291 Bedrijfsresultaat voor rente en belastingen 1.725 Resultaat na belastingen 1.520 Cash-flow (netto resultaat + afschrijvingen) 1.802 Vermogen Totaal vermogen 7.549 Eigen vermogen 2.964 Vaste activa Balanswaarde 504 Investeringen 75 Afschrijvingen 282 Medewerkers Aantal, jaargemiddelde op basis van een 44 volledige werkweek Loonsom, inclusief sociale lasten excl 2.335 uitzendkrachten Verhoudingsgetallen Bruto marge in % van de netto-omzet 32,4 Exploitatiekosten (excl. afschrijvingen) 41,2 in % van de netto-omzet Bedrijfsresultaat voor rente 11,3 in % van de netto-omzet Resultaat na belastingen in % van de netto-omzet 9,9 Rendement in % van het gemiddeld eigen 69,0 vermogen Voorraden in % van de netto-omzet 24,6 Handelsdebiteuren in % van de netto-omzet 15,0 Solvabiliteit (eigen vermogen in % van het totaal 39,3 vermogen)
2009 10.337 4.463 2.939 68 17.807 17.807 312 251 426 7.086 3.215 394 70 175 43
42
2011 11.062 5.288 3.226 45 19.622 19.622 25 39 213 7.456 3.522 174 34 174 41
2012 10.715 4.963 2.824 11 18.513 18.513 1.3821.3681.275 5.706 2.154 129 53 93 40
2.646
2.570
3.043
29,4 38,5
28,4 35,7
28,7 28,3
25,2 34,1
1,8
1,7
0,1
7,5-
1,4 8,1
1,5 8,0
0,2 1,1
7,448,2-
2.507
2010 10.937 4.579 3.019 59 18.594 18.594 320 268 436 7.634 3.483 324 82 158
17,2 18,9 20,8 12,8 14,4 13,5 13,2 14,6 45,4 45,8 47,2 37,7
GRI Index GRI G3 Richtlijnen C-niveau
1. Strategie en analyse 1.1 Een verklaring van de Directie over relevantie van duurzame ontwikkeling voor de organisatie en haar strategie 1.2 Beschrijving van belangrijke gevolgen, risico’s en mogelijkheden 2. Organisatieprofiel 2.1 Naam van de organisatie 2.2 Voornaamste merken, producten en/of diensten 2.3 Operationele structuur van de organisatie, met inbegrip van divisies, dochterondernemingen en samenwerkingsverbanden 2.4 Locatie van het hoofdkantoor van de organisatie 2.5 Het aantal landen waar de organisatie actief is (met relevantie voor de duurzaamheidskwesties) 2.6 Eigendomsstructuur en de rechtsvorm 2.7 Afzetmarkten (geografische verdeling, sectoren en soorten klanten) 2.8 Omvang van de verslagleggende organisatie 2.9 Significante veranderingen tijdens de verslagperiode wat betreft omvang, structuur of eigendom 2.10 Onderscheidingen die tijdens de verslagperiode werden toegekend 3. Verslagparameters 3.1 Verslagperiode waarop de verstrekte informatie betrekking heeft 3.2 Datum van het meest recente verslag 3.3 Verslaggevingscyclus (jaarlijks, tweejaarlijks, etc.) 3.4 Contactpunt voor vragen over het verslag of de inhoud ervan 3.5 Proces voor het bepalen van de inhoud van het verslag, met inbegrip van: relevantie, materialiteit en stakeholders 3.6/3.7 Afbakening van het verslag (bv. landen, divisies, dochterondernemingen, gehuurde faciliteiten, samenwerkingsverbanden, leveranciers) 3.8 Basis voor verslaggeving over samenwerkingsverbanden, dochterondernemingen in gedeeltelijk eigendom, gehuurde faciliteiten, uitbestede activiteiten of andere entiteiten 3.9 De technieken en berekeningsgrondslagen voor gegevensmetingen, waaronder de voor schattingen gebruikte aannames
46
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
Paginanummers
Rapporteringsniveau (Vol/Partieel/Niet)
3, 4, 8
V
9 t/m 11
V
7 7 16
V V V
2 35
V V
7, 8 7, 20 t/m 24 4, 15 3, 5, 7, 8, 24
V V V V N
5 5 5 5 5
V V V V V
5
V
5
V
5
V
Reden van niet of partieel rapporteren
35: link naar info op site
n.v.t.
Uitleg van niet of partieel rapporteren
GRI G3 Richtlijnen C-niveau
3.10 Uitleg over de gevolgen van eventuele herformuleringen van eerder verstrekte informatie 3.11 Significante veranderingen ten opzichte van vorige verslagperiodes ten aanzien van reikwijdte, afbakening of meetmethoden van het verslag 3.12 GRI index 3.13 Beleid en praktijk mbt externe verificatie
4. Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid 4.1 De bestuursstructuur van de organisatie, met inbegrip van commissies die vallen onder het hoogste bestuurslichaam 4.2 Geef aan of de voorzitter van het hoogste bestuurslichaam eveneens een leidinggevende functie heeft 4.3 Voor organisaties met een enkelvoudige bestuursstructuur: vermeld het aantal onafhankelijke en/of niet-leidinggevende leden van het hoogste bestuurslichaam. 4.4 Overlegorganen voor aandeelhouders en medewerkers voor aanbevelingen of medezeggenschap op het hoogste bestuurslichaam 4.8 Intern ontwikkelde missieverklaringen en gedragscodes die van belang zijn voor de MVO-prestaties, met de mate van invoering ervan 4.9 Procedures en/of aanpak van het hoogste bestuurlijke orgaan om de economische, milieu en sociale performance te overzien en te verbeteren, inclusief relevante kansen en bedreigingen 4.12 Extern ontwikkelde economische, milieugerelateerde en sociale handvesten, principes of standaarden die de organisatie onderschrijft 4.13 Lidmaatschap van verenigingen (zoals brancheverenigingen) en (inter)nationale belangenorganisaties 4.14 Lijst van relevante groepen belanghebbenden voor de organisatie 4.15 Basis voor inventarisatie en selectie van stakeholders
4.16 Aanpak voor stakeholdermanagement inclusief frequentie van engagement per type engagement en per stakeholder groep 4.17 Sleutelonderwerpen die aangebracht zijn door stakeholders, en de wijze waarop de organisatie hiermee omgaat
47
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
Paginanummers
Rapporteringsniveau (Vol/Partieel/Niet) N
5, 16
V
Reden van niet of partieel rapporteren n.v.t.
Uitleg van niet of partieel rapporteren
46 t/m 51 N
7, 8
V
7, 8
V
8
V
8
V
7, 31
V
8 t/m 12
V
22, 31 t/m 34
V
7
V
5, 35
V N
11
V
11
V
Maatschappelijk deel van het verslag is niet geverifieerd
31: link naar info op site
7: link naar info op site
Informatie niet opgenomen in dit verslag
GRI G3 Richtlijnen C-niveau
5. Managementbenadering en prestatie-indicatoren > Economische prestatie-indicatoren DMA Economische aspecten EC1 Directe economische waarden die zijn gegenereerd EC2 Financiële gevolgen en kansen en risico’s ten gevolge van klimaatverandering EC3 Dekking van de verplichtingen in verband met het vastgestelde (pensioen) uitkeringenplan van de organisatie EC4 Significante financiële steun van een overheid EC6 Beleid, methoden en deel van uitgaven betreffende lokaal gevestigde leveranciers op belangrijke bedrijfslocaties EC7 Procedures voor lokale personeelswerving en aandeel van het topkader afkomstig uit de lokale gemeenschap EC8 Ontwikkeling en gevolgen van investeringen in infrastructuur en diensten voor het algemeen nut (commercieel, in natura of pro bono)
Paginanummers
Rapporteringsniveau (Vol/Partieel/Niet)
18 t/m 20 18, 19, 37 t/m 45
V V N
Reden van niet of partieel rapporteren
Informatie niet beschikbaar 16: link naar website
16
V
n.v.t.
11, 29 t/m 35
N V N
Niet materieel
29 t/m 35
V
DMA Milieu aspecten
13, 14
P
Nadruk op bedrijfs voering in Nederland
EN1 Materialen gebruikt (gewicht of volume)
13, 14
P
Alleen m.b.t. verpakkingsmateriaal
N
Informatie niet beschikbaar
EN2 Percentage materialen dat voortkomt uit recycling EN3 Direct energieverbruik door primaire energiebron EN4 Indirect energieverbruik door primaire bron EN5 Energie bespaard als gevolg van maatregelen EN8 Totale waterverbruik EN11 Locaties en omvang land in eigendom, of aangrenzend aan land met hoge biodiversiteit EN12 Beschrijving van significante gevolgen van activiteiten, producten en diensten op de biodiversiteit in beschermde gebieden en gebieden met een hoge biodiversiteitswaarde buiten beschermde gebieden EN16/EN17 Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht
48
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
13 13 13, 14
Uitleg van niet of partieel rapporteren
V V P
Niet materieel
N N
Niet materieel Niet materieel
N
Niet materieel
N
Informatie niet beschikbaar
Informatie milieu aspecten in de keten beperkt beschikbaar Informatie mbt producten is niet beschikbaar
Per 1 maart 2013 verhuisd naar duurzaam gebouw
GRI G3 Richtlijnen C-niveau Paginanummers EN19/EN20 Luchtemissies (ozon-afbrekende stoffen, stikstof en zwaveldioxide) EN21 Lozingen op water EN22 Totaalgewicht afval naar type en verwijderingsmethode EN23 Aantal en volume aan incidentele lozingen EN26 Initiatieven ter compensatie van de milieugevolgen van producten en diensten en de omvang van deze compensatie EN27 Percentage van producten waarvan verpakkingsmateriaal wordt hergebruikt EN28 Financiële waarde van boetes voor overtredingen van milieuregelgeving EN29 Belangrijke gevolgen van het transport van goederen en materialen tbv de organisatie, en tbv het vervoer van medewerkers > Sociale prestatie-indicatoren: arbeidsomstandigheden DMA Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk in de eigen organisatie LA1 Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio LA2 Totaal aantal en snelheid van personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio LA4 Percentage medewerkers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt LA5 Minimale opzegtermijn(en) in verband met operationele veranderingen, inclusief specificatie in collectieve overeenkomsten LA7 Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio LA8 Opleidings-, trainings-, advies-, preventie- en risicobeheersingsprogramma’s ten behoeve van personeelsleden, hun families of omwonenden in verband met ernstige ziekten LA10 Gemiddeld aantal uren dat een werknemer per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar werknemerscategorie LA11 Programma's om vaardigheden en kennis van medewerkers te bevorderen LA12 Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht omtrent prestatie- en loopbaanontwikkeling LA13 Samenstelling van bestuur, en personeelsbestand op grond van leeftijd, minderheid, geslacht, en andere kenmerken van diversiteit LA14 Verhouding tussen basissalarissen van mannen en vrouwen per medewerkerscategorie
49
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
Rapporteringsniveau (Vol/Partieel/Niet) N N N
Reden van niet of partieel rapporteren Niet materieel Niet materieel Informatie niet beschikbaar Niet materieel
14
N P
11, 12
P
14
N P
15, 16 15 15, 16
V V P
Niet materieel
15
V N
Niet materieel
16
Informatie niet volledig beschikbaar Informatie niet volledig beschikbaar n.v.t. Informatie deels beschikbaar
N Niet materieel
N
Informatie niet specifiek beschikbaar
V V
8, 15
V N
Wettelijke termijnen Informatie niet beschikbaar
N
16 15
Uitleg van niet of partieel rapporteren
Informatie niet specifiek beschikbaar
GRI G3 Richtlijnen C-niveau
> Sociale prestatie-indicatoren: mensenrechten DMA Mensenrechten HR1 Percentage en totaal aantal investeringsovereenkomsten waarin clausules over mensenrechten zijn opgenomen of waarvan de naleving is getoetst HR2 Percentage belangrijke leveranciers en aannemers die getoetst zijn op naleving van de mensenrechten en op getroffen maatregelen HR3 Uren besteed aan training van medewerkers tbv mensenrechtenaspecten, inclusief % van de mensen dat getraind is HR4 Totaal aantal gevallen van discriminatie en de getroffen maatregelen HR5/HR6/ Activiteiten waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk risico is van gevallen HR7 van (1) het ontnemen van het recht op de uitoefening van de vrijheid van vereniging en collectieve arbeidsonderhandelingen, of (2) kinderarbeid, of (3) gedwongen of verplichte arbeid, alsmede de maatregelen om dit uit te bannen HR10 Percentage van de activiteiten dat is gereviewed op mensenrechten of een impact assessment heeft ondergaan HR11 Aantal klachten/bezwaren ingediend met betrekking tot overtreding tot mensenrechten criteria
> Sociale prestatie-indicatoren: maatschappij DMA acteren in maatschappij en gemeenschap SO1 Aard, reikwijdte en effectiviteit van programma’s en methoden die effect hebben op gemeenschappen. SO2 Percentage van en totaal aantal bedrijfseenheden geanalyseerd op corruptie gerelateerde risico’s.
SO3 Percentage van het personeel dat getraind is in anticorruptiebeleid en -procedures van de organisatie heeft gevolgd SO4 Maatregelen die zijn getroffen naar aanleiding van gevallen van fraude/ corruptie SO5 Standpunten betreffende publiekbeleid en deelname aan de ontwikkeling ervan, evenals lobbyen SO8 Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van wet- en -regelgeving
50
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
Paginanummers
Rapporteringsniveau (Vol/Partieel/Niet)
8, 10, 11, 29 t/m 35 35
V P
29 t/m 35
V N
29 t/m 35 29 t/m 35
V V
31, 32
V
32 t/m 34
P
29 t/m 35 29 t/m 35
V V N
N N 7
P
N
Reden van niet of partieel rapporteren
Uitleg van niet of partieel rapporteren
Niet als zodanig gerapporteerd
Mensenrechten expliciet in fairtrade principes en werkwijze verankerd
Informatie niet specifiek beschikbaar
Rapportage mbt niet volledig voldoen aan EFTA/FLO
Informatie niet specifiek Monitoring op sociale beschikbaar aspecten vindt plaats, anticorruptie beleid in ontwikkeling Informatie niet specifiek Zie SO2 beschikbaar Informatie niet specifiek Zie SO2 beschikbaar 7: link naar info op site Als lid EFTA onderdeel van Fair Trade Advocacy Office n.v.t.
GRI G3 Richtlijnen C-niveau Paginanummers SO9 % van projecten/bedrijfsvoering met significante negatieve impact op lokale gemeenschappen S10 Preventie- en verbeteringsmaatregelen om negatieve impact te verminderen > Sociale prestatie-indicatoren: productverantwoordelijkheid DMA Productverantwoordelijkheid PR1 Levenscyclus analyses waarin de gezondheid en veiligheid van producten wordt beoordeeld en het percentage producten dat onderworpen wordt aan dergelijke procedures PR3 Type informatie over producten en diensten dat verplicht wordt gesteld door procedures PR4 Totaal aantal non-compliance incidenten mbt wet- en regelgeving en vrijwillige codes PR5 Beleid ten aanzien van klanttevredenheid, met inbegrip van resultaten van onderzoeken naar de klanttevredenheid PR6 Naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes over marketing (reclame, promotie en sponsoring) PR9 Monetaire waarde van significante boetes wegens het niet-naleven van wet- en -regelgeving betreffende de levering en het gebruik van producten en diensten
51
Jaarrekening 2012 Fair Trade Original
Rapporteringsniveau (Vol/Partieel/Niet) N
Reden van niet of partieel rapporteren n.v.t.
N
n.v.t.
22, 23 22, 23
V P
22, 23
V
Informatie niet als zodanig beschikbaar
N
n.v.t.
11, 22
P
10
P
Informatie mbt klanttevredenheid niet specifiek beschikbaar Niet als zodanig beschreven n.v.t.
N
Uitleg van niet of partieel rapporteren
Wel klachtenregistratie
