School Wide Positive Behaviour Support schoolbrede preventie van gedragsproblemen
Even voorstellen….
Schoolpsychologen Congres 15 maart 2013
Sui Lin Goei en Lourens van der Leij
[email protected] [email protected] [email protected]
Kern van de Workshop Creëren positief, veilig en voorspelbaar schoolklimaat, waarin alle leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen op het gebied van gedrag en leren http://www.leraar24.nl/video/2414
School Wide Positive Behaviour Support
Schoolontwikkeling en Onderzoek
Focus handelingsverlegenheid van de leerkracht
Opbouw workshop • • • • • • •
Vooraf…… De uitdaging Wat is School Wide Positive Behaviour Support? Bouwstenen van PBS Praktijkvoorbeelden pilotscholen Onderzoek: schoolontwikkeling en onderzoek Discussie
1
Eens of oneens? Denken Delen Uitwisselen
Wat is gedrag?
Eens of oneens?
1. Gedragsproblemen zijn gemakkelijk waar te nemen 2. Vijandig –agressief gedrag moet hard worden aangepakt. Kinderen moeten weten dat hun wangedrag direct bestraft zal worden 3. Ongewenst gedrag is alleen een symptoom. De echte problemen (oorzaken) zitten diep verborgen in het kind. Die moeten eerst opgespoord worden, voordat we een succesvolle aanpak kunnen realiseren 4. Alleen professionals zijn in staat om kinderen met gedragsproblemen over hun problemen heen te helpen en ouders en scholen daarbij te ondersteunen.
Educators cannot “make” students learn or behave
1. Gedragsproblemen zijn gemakkelijk waar te nemen 2. Vijandig –agressief gedrag moet hard worden aangepakt. Kinderen moeten weten dat hun wangedrag direct bestraft zal worden 3. Ongewenst gedrag is alleen een symptoom. De echte problemen (oorzaken) zitten diep verborgen in het kind. Die moeten eerst opgespoord worden, voordat we een succesvolle aanpak kunnen realiseren 4. Alleen professionals zijn in staat om kinderen met gedragsproblemen over hun problemen heen te helpen en ouders en scholen daarbij te ondersteunen.
2
Educators can create environments to increase the likelihood students learn and behave
Environments that increase the likelihood are guided by a core curriculum and implemented with consistency and fidelity
De uitdaging • Het ‘kerncurriculum’ is vaak straf om het probleemgedrag in de school te verminderen. • Echter, Het straffen van probleemgedrag (zonder een proactief ondersteunend systeem) resulteert in een vermeerdering van (a) agressie, (b) vandalisme (c) spijbelen, and (d) voortijdig schoolverlaten (Mayer, 1995, Mayer & Sulzar-Azaroff, 1991, Skiba & Peterson, 1999)
Het goede nieuws … Reviews van onderzoek laten zien dat de meest effectieve antwoorden op probleemgedrag en ‘school violence’ het volgende is (Elliot, Hamburg, & Williams, 1998;Gottfredson, 1997; Lipsey, 1991, 1992; Tolan & Guerra, 1994):
• Sociale vaardigheden training • Cognitieve herstructurering • Gedragsmatige interventies
= instructie strategieën - “teaching”
3
Ontwerp leeromgevingen die de kans verhogen: universele interventies Jaarlijks: § Bekijk je set van verwachtingen rond gedrag en je instructie activiteiten § Stel je “problem spots” in je school omgeving vast
Ontwerpen van leeromgevingen die de kans verhogen : de klas Onthoud: § Gedragsproblemen doen zich voor in de klas § Effectieve sociale en cognitieve instructie is essentieel in ALLE klassen § Klassen zijn “persoonlijk”
§ Installeer effectieve instructie en klassenmanagement in elke klas § Hoge frequentie van positive feedback
Inverse relationship between increased probability of compliance induced by effective teaching on the rate of disruptive behavior
School Wide Positive Behavior Support
(Gunter, Shores, Jack, Denny, & DePaepe, 1994)
0.9 0.8 0.7 Academic Compliance
0.6 0.5 0.4
Disruptive Behavior
0.3 0.2 0.1 0 Baseline
• Schoolbrede preventieve aanpak van gedrag gericht op ALLE leerlingen • Gericht op het aanleren van gedrag en bekrachtigen van positief gedrag • Kapstak waar andere interventies met dezelfde uitgangspunten onder passen • Evidence based • Implementatie raamwerk
Intervention
4
De kern van PBS • Schoolbrede aanpak • Preventie staat centraal • PBS scholen bepalen hun basiswaarden, maken verwachtingen concreet, leren gewenst gedrag aan en bekrachtigen dit gedrag systematisch. • De PBS school stuurt op data over het gedrag van de leerlingen. • Er is sprake van partnerschap met ouders en samenwerking met de keten (zorg) • PBS wordt geborgd met een kwaliteitssysteem (implementatie integriteit)
CONTINUUM OF SCHOOL-WIDE INSTRUCTIONAL & POSITIVE BEHAVIOR SUPPORT
FEW ~5% ~15%
SOME Primary Prevention: School-/ClassroomWide Systems for All Students, Staff, & Settings
Tertiary Prevention: Specialized Individualized Systems for Students with High-Risk Behavior
5 %
15 %
Vijf pijlers SWPBS:
1. schoolbrede aanpak
2. gericht op preventie
3. vanuit een positieve benadering
4. planmatige aanpak op basis van data
5. ketenaanpak
80 %
Het SWPBS kader: de piramide
Secondary Prevention: Specialized Group Systems for Students with At-Risk Behavior
AL L
~80% of Students
5
Designing School-Wide Systems for Student Success: The Three Tier Model
Academic Systems
Behavioral Systems
Intensive, Individual Interventions • Individual Students • Assessment-based • High Intensity
1-5%
Targeted Group Interventions • Some students (at-risk) • High efficiency • Rapid response
Universal Interventions • All students • Preventive, proactive
Intensive Targeted
Few Some
Continuum of Support for ALL
Intensive, Individual Interventions • Individual Students • Assessment-based • Intense, durable procedures
1-5%
5-10%
5-10%
80-90%
Targeted Group Interventions • Some students (at-risk) • High efficiency • Rapid response
80-90%
Math
Intensive
Science
Targeted
Universal Interventions • All settings, all students • Preventive, proactive
Continuum of Support for ALL
“Theora”
Spanish Reading
Universal
All
Soc skills
Universal Soc Studies
Dec 7, 2007
Basketball
Label behavior…not people Dec 7, 2007
6
ESTABLISHING CONTINUUM of SWPBS
~5%
~15%
Academic Continuum
Behavior Continuum
RTI Integrated Continuum Mar 10 2010
~80% of Students
PBIS
1997
Positive Behavioral
Interventions &
Support
PBS
1980s
Positive Behavior
SWPBS
School Wide Positive
Behavior
Support
Support
ABA
1968
Applied Behavior
Analysis
TERTIARY TERTIARY PREVENTION PREVENTION • • Function-based support • • Wraparound • • Person-centered planning • • • • SECONDARY SECONDARY PREVENTION PREVENTION • • Check in/out • • Targeted social skills instruction • • Peer-based supports • • Social skills club • • PRIMARY PRIMARY PREVENTION PREVENTION • • Teach SW expectations • • Proactive SW discipline • • Positive reinforcement • • Effective instruction • • Parent engagement • •
Bouwstenen van PBS (1) 1990s
Implementation
Science
RtI
Response to
Intervention
1. Formuleer de basiswaarden van de school (3-5) 2. Formuleer heldere verwachtingen voor alle lokaties (weet wat je wilt zien en horen) 3. Leer verwachtingen actief aan. Gedrag is een ‘vak apart’. 4. Bekrachtig verwachtingen systematisch. 5. Minimaliseer de aandacht voor ongewenst gedrag en formuleer consequenties voor onacceptabel gedrag.
7
1. Bepaal de basiswaarden van de school (3-5)
2. Formuleer heldere verwachtingen
Bijvoorbeeld: • Verantwoordelijkheid • Respect • Veiligheid
Voor alle lokaties: • Gangen • Wc • Schoolplein ..... Maak waarden en verwachtingen visueel: • Posters • Banners • Foto’s • Werkstukken van leerlingen
Gedragsverwachtingen: voorbeeld
Oefening gedragsverwachtingen (10 minuten)
Plek: gang
Plek: schoolplein
• Loop rustig • Praat met een zachte stem • Hou handen en voeten bij jezelf
Bedenk in drietallen 3 verwachtingen (gedragsregels) die van belang zijn voor het schoolplein
8
4. Bekrachtig verwachtingen systematisch
3. Leer verwachtingen actief aan Rollenspel Quiz Lessen Herhalen
• • • • • • •
Focus op gewenst gedrag Positieve aandacht voor ALLE leerlingen Manieren: “Het viel me op dat….”, “ Ik zag dat je …..” Positieve feedback: Relevant en oprecht Direct na het gewenste gedrag Onvoorwaardelijk 4:1
• Beloningssysteem schoolbreed • In de klas
Een interven)e
• • • •
Een specifieke set van maatregelen, Vanuit de waarden en Bijbehorende gedragverwach)ngen Afgestemd op elkaar en op de omgeving
(Van Meersbergen en Blonk, 2010).
Criteria waaraan een interven)e moet voldoen: • • •
• • •
De organisa)e (schoolinrich)ng, dagindeling) om probleemgedrag te voorkomen (= aandacht voor preven)eve maatregelen) Expliciet aanleren en oefenen van pedagogische en didac)sche zaken (gedragsverwach)ngen worden geleerd en geoefend) Posi)ef: gewenst gedrag wordt gewaardeerd /beloond Minimale aandacht aan niet gewenst gedrag PersoonsonaNankelijke correc)es
9
Voorbeelden van gele interven)es
Wat zijn gele interven)es? Interventies die gericht zijn op die groep leerlingen die het risico lopen om problemen te ontwikkelen op het gebied van: - relaties met peers/volwassenen - achterblijvende schoolresultaten - problematische thuissituatie (Lewis en Sugai 1999)
Check- In Check Out
• Check In – Check Out • Check and Connect • First Step • Problem solving (Stop, Denk, Doe) • Interven)es bij agressief gedrag • Zelfmanagement Func)onal Behavior Analyses
• Response to Interven)on • Lezen: in de klas, in groepje • Remedial teaching
Check&in)Check&out)Cycle) BEP)Plan)
• • • • • •
Groepsgerichte & gestandaardiseerde Tier 2 interventie Gedragsverwachtingen van de leerling & beoordeling Betrokkenheid van alle docenten/medewerkers op school Koppeling school/thuis Continue monitoring van ‘ decision making ‘ Lage inspanning leraren, hoog rendement
Morning' Check-In'
Weekly)BEP)Meeting)
Class% Check%out% Teacher! ''''''''''''''' Checks'
Home' Check-In'
9)Week)Graph)Sent)
Program)Update)
Class% Check%in% Afternoon' Check-out'
EXIT)
10
Leerling wordt geselecteerd
Welke leerling gaat naar CICO?
CICO in gang gezet
• • • • • • •
CICO coordinator verzamelt data voor besluitvorming
Ochtend Check-in Feedback van de leraar
Feedback Ouders
Wekelijks overlegmoment tbv volgen vorderingen
Middag Check-out Herzien Programma
Exit Programma
CICO coördinator
• • • • • • •
Flexibel inzetbaar Gemo)veerd om met leerlingen te werken Vaste personen Invoeren en analyseren data Terugkoppeling (PBS) team Waar in de school? Max aantal lln tegelijker)jd
Van te voren opgestelde criteria Wat is de func)e van het probleemgedrag? Leerling moet ervoor open staan Toestemming van en samenwerken met ouders PO 15 a 20 lln tegelijker)jd in CICO VO 20 a 30 Leerlingen voorbereiden
Dagkaart • • • • • • • •
Niet meer dan 5 doelen Gerelateerd aan de waarden van de school Geen individuele doelen, wel op maat Moet weinig )jd kosten om ‘dagkaart’ in te vullen Maak scores concreet (welk gedrag past daarbij?) Zorg voor succeservaringen! Kans om posi)eve feedback te geven Concreet aangeven welk gedrag je verwacht
11
Check In
CICO$Record$ $ Name:&____________________________&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&Date:&______________& &&&&&&&&&&&& &
&
Safe!
Responsible!
Respectful!
Check!In! !
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
Before! Recess!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
Before! Lunch!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
After!Recess! !
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
Check!Out! !
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
!
• • • • • •
Opdoen van posi)eve ervaringen Startklaar maken voor de dag Leerling krijgt ‘dagkaart’ GEEN individuele doelen! Dagkaart wordt 4x per dag ingevuld door leraar Leraar geee posi)eve feedback
!
Comments:&
Check Out • Zelfde persoon als in de morgen • Kans om posi)eve feedback aan leerling te geven! • ‘Dagkaart’ wordt ondertekend • Duplicaat ‘dagkaart’ gaat mee naar huis
Ouders en CICO • Geven vooraf toestemming • Krijgen dagelijks duplicaat van ‘dagkaart’ te zien • Bespreken met hun kind en ondertekenen • Ouders leren hoe ze posi)eve feedback kunnen geven • Kans om samenwerking met ouders vorm te geven!
12
Resultaat SDQ JD
Total SDQ score 25 20 15
T1
10
T2
FF
RL
ML
R C
T1
T2
T1
T2
T1
T2
T1
T2
T1 T2
Tot. Emotional
4
3
0
0
0
0
0
0
3
1
Tot. Conduct
0
0
4
1
4
2
6
1
7
4
Tot. Hyper
2
2
8
7
8
7
9
3
9
5
Tot. Peer
1
2
1
2
1
0
2
2
3
3
Tot. Pro social
10
6
5
9
5
7
3
7
0
4
Tot. Impact
2
0
2
1
1
1
2
1
2
2
Tot. Stress
12
7
13
10
13
11
17
6
22 13
Score
B
N
B
N
B
N
K
N
K
5 0 JD
FF
RL
ML
RC
Het onderzoek “Onderzoeken verhoogt je professionaliteit”, zeggen ze. Maar ik denk: “Eerst zien, dan geloven”.
B
Regionale samenwerking
Ja, laten ze dat eerst maar eens onderzoeken.
Timotheusschool (Oldebroek), Drs. Joh. Vd Wendeschool (Kampereiland), SBO De Rank & De Mare (Almelo) Onderzoek Lectoraat Onderwijszorg & Samenwerking binnen de keten (Windesheim)
13
De praktijk
5 %
15 %
Vijf pijlers SWPBS:
1. schoolbrede aanpak
2. gericht op preventie
3. vanuit een positieve benadering
4. planmatige aanpak op basis van data
5. ketenaanpak
80 %
Voorbeeld SBO De Rank Werken met een gedragsteam binnen de school Vijf pijlers SWPBS:
1. schoolbrede aanpak
2. gericht op preventie
3. vanuit een positieve benadering
4. planmatige aanpak op basis van data
5. ketenaanpak
Voorbeeld Drs. Joh. Vd Wendeschool Positieve benadering d.m.v. beloningssysteem Vijf pijlers SWPBS:
1. schoolbrede aanpak
2. gericht op preventie
3. vanuit een positieve benadering
4. planmatige aanpak op basis van data
5. ketenaanpak
14
PBS in beeld op de scholen
Innovatie en onderzoek gaan hand in hand INNOVATIE
ONDERZOEK
Implementatie van SWPBS in de pilotscholen
Practice-based Ontwikkelings gericht collaboratief Ontwerp onderzoek
Centrale onderzoeksvragen 1. In hoeverre is het SWPBS-model in de pilotscholen geimplementeerd op betrouwbare en integere wijze (ontwerp en evaluatie)? 2. In hoeverre zijn en voelen de betrokken leerkrachten door SWPBS zich competenter in het omgaan met probleemgedrag bij hun leerlingen? (evaluatie) 3. In hoeverre is er invloed zichtbaar in het sociaalemotioneel functioneren bij de leerlingen en in hun leerprestaties? (evaluatie)
Voorbeeld Timotheusschool (gedrag op het plein)
Activiteiten • Nulmeting • Plan maken voor verbetering • Lessen goed gedrag • Evaluatie
15
Handelingsverlegenheid
Schooloverstijgend deel Thema
Instrument
Wat meet het?
Implementatie PBS
• Logboek implementatieproces • SAS
• Beschrijving van proces +reflectie • Self-assessment proces door PBS-teamleden • Ervaringen betrokkenen
• Interviews directeur/ib Handelingsverlegenheid/ • Vragenlijst leerkrachten Teacher Efficacy (>25) • Interviews leerkrachten
• Handelingsverlegenheid leerkrachten • Verdieping
Sociaal-emotioneel functioneren lln
Profiel sociaal emotioneel functioneren
SDQ
Leerprestaties leerlingen LVS-gegevens rekenen, spelling, lezen
“
Ik reageer vaak teveel achteraf op het gedrag van een kind; het gedrag escaleert al en dan kom je pas met de maatregel. Met name in pleinsituaties is het nog teveel reageren en zo houd je dus eigenlijk probleemgedrag in stand. Het is teveel leerkracht- en situatie-afhankelijk. “
“ Ik vind met name agressieve leerlingen moeilijk om mee om te gaan. Als ik met agressie te maken krijg, dan trek ik het vaak te snel persoonlijk aan.
Ontwikkeling van schoolvorderingen
Resultaten interviews Leerkracht interviews 10 interviews Timoteusschool 10 interviews De Mare 8 interviews De Rank 8 interviews Van de Wende school Gemeten tijdens start en einde van het project
• Meerwaarde SWPBS voor participerende scholen: positieve ontwikkeling op school, samen geformuleerde waarden, rust en eenheid in team • Benoemen concrete situaties: leerkrachten gaan bewuster om met inzetten van interventies. In de 1e ronde zijn leerkrachten gefocused op benoemen van lastig probleemgedrag, in de 2e ronde valt op dat ze vooral handelingsverlegen zijn in naleven van afspraken en naleven van heldere gedragsverwachtingen naar leerlingen toe.
16
Resultaten interviews Resultaten scholen
• Leerkrachten gegroeid door PBS proces, handvatten om processen op te lossen, duidelijke opbouw in reageren op negatief gedrag, veel bewuster in het positief omgaan van gewenst gedrag • Samenwerking met elkaar waardevol, ervaren steun van collega’s, helpt elkaar, denkt mee en geeft elkaar tips, team meer op eenzelfde lijn
Handout: -SDQ per school -TSE van 1 school
• Samenwerking met ouders wordt als positief benoemd.
Uitkomsten eruit gelicht……
Conclusie
• Timoteusschool • Totale Probleemscore significant omlaag • Koppeling resultaten interviews: stevige ‘groene basis’
1. In hoeverre is het SWPBS-model in de pilotscholen geimplementeerd op betrouwbare en integere wijze (ontwerp en evaluatie)?
• Van de Wende school • Totale probleemscore en hyperactiviteit omlaag (net niet significant) • Koppeling resultaten interviews: aanpak druk gedrag
• De Mare (n=253) • Totale Probleemscore is licht omhoog, echter niet significant. • Koppeling analyse van gedragsteam: leren kijken naar gedrag
• • • • •
Schoolbrede innovatie kost tijd en voorbereiding Schoolontwikkeling belangrijk thema Veel tijd voor autonomie van de leraar Schoolleider belangrijk Gedragsteam is heel belangrijk
17
Conclusie
Conclusie
2. In hoeverre zijn en voelen de betrokken leerkrachten door SWPBS zich competenter in het omgaan met probleemgedrag bij hun leerlingen? (evaluatie)
3. In hoeverre is er invloed zichtbaar in het sociaalemotioneel functioneren bij de leerlingen en in hun leerprestaties? (evaluatie)
• Uit interviews komt naar voren dat betrokken leraren zich competenter voelen. • Minder focus op problematisch gedrag, maar meer op het hanteren van het gedragsvraagstuk • Meer bewust omgaan met gedrag • Leraren voelen zich gesteund door de schoolbrede innovatie (samen een innovatie in, en 1 taal spreken)
• Nog niet, 1 jaar is te vroeg om dit te meten • Verzamelen van data is een moeilijk punt in de scholen • Interpretatie van data door team moet nog ingeslepen en de gevolgen voor ontwerp van interventie.
Discussie
Meer weten? Expertisecentrum PBIS Windesheim
•
SWPBS is een veelbelovende innovatie. • De gedragswetenschapper speelt hier een belangrijke rol in. • Er moet niet licht nagedacht worden over het implementeren van SWPBS in Nederlandse scholen….
PBS schoolontwikkeltraject PBS opleidingen Meedoen aan onderzoek? Contactpersoon: Lourens van der Leij
[email protected]
18
Dank voor uw aandacht! Contact met spreker?
[email protected]
[email protected]
19
