• De leraar en de gedragsproblemen informatie over onderzoek
Workshop ‘De Rebound Connectie’
Kees van der Wolf
Ecologisch en transactioneel perspectief Gedragsprobleem niet alleen een probleem van de leerling … Gedragsprobleem als mismatch tussen leerling en (school)omgeving
Complexiteit en dynamiek
Het handelen van de leraar centraal
Etiketten machine ADHD-ers Dyslectici Oppositionele laagbegaafden PDD-NOS/ers Beelddenkers Hoogbegaafde autisten Structopathen Ambivalent gehechten Zmolkers Hoog sensitieven …. etc.
Gedragsproblemen • Frequentie: hoe vaak? • Duur: hoe lang? • Omvang: hoe uitgebreid? • Gevolg: hoeveel schade aan kind en omgeving (lijdensdruk)? • Co-morbiditeit
Emotionele en gedragsproblemen • Situatief • Relationeel • Relatief • Fluctuerend
Dispositioneel en situatief It is the situation in which people find themselves, rather than their dispositions which lead them to act the way they do (Kurt Lewin, 1943)
Fluctueren
De kwalitatieve studie Doel: concretiseren probleemgedrag leerlingen, stressreacties en interventies Aantal leraren: 357 Scholen: Basisonderwijs, speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs
De manier waarop onderwijsprofessionals denken over leerlingen heeft invloed op de manier waarop zij met leerlingen omgaan
• ‘Waardestarheid’ als vergaller van arbeidsvreugde
Constructtheorie Kelly Ieder mens heeft constructen Door persoonlijke en professionele ervaringen Constructen kleuren wat u ziet, denkt en doet
1. Beschrijf het gedrag van de leerling die u het moeilijkste vindt 2. Waarom is het gedrag voor u het moeilijkst? 3. Hoe gaat u in het algemeen om met het moeilijke gedrag van deze leerling? 4. Welke tips heeft u voor collega’s om met dit soort gedrag om te gaan?
Theoretische basis Stresstheorie: evenwicht tussen draagkracht en draaglast (Lazarus)
Stresstheorie
stress
appraisal
coping
reactie
Stresstheorie Ingrijpende gebeurtenissen
stress
appraisal
‘daily hassles’
coping
reactie
Stresstheorie
stress
appraisal
coping
inschatting of er sprake is van een lastige situatie
reactie
Stresstheorie cognitieve emotionele
stress
appraisal
coping
reactie
Strategieën om lastige situaties aan te pakken
Stresstheorie
stress
appraisal
coping
reactie spanning burn out
Kwalitatieve studie: ‘leerlingtypen’ 1. Dwars, dwingend, onrustig, brutaal 2. Agressief, dominant, niet sociaal, niet eerlijk, regels schendend 3. Druk, ongeconcentreerd, overbeweeglijk, impulsief 4. Wisselende buien, onvoorspelbaar, explosief, angstig, snel beledigd 5. Weinig motivatie, slechte werkhouding, zwak presterend 6. Moeilijk contact, niet communicatief, eenzijdig gericht 7. Stil, gesloten, weinig aansluiting, angstig, passief, somber 8. Onzeker, weinig zelfvertrouwen, faalangstig, dwangmatig
Algemene strategieen
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Verbeteren leeromgeving Aanpassen onderwijsaanbod Relatie met leerling tot stand brengen Zelf goed rolmodel zijn Herinneren aan gewenst gedrag Grenzen stellen, consequent zijn
7. Adequaat feedback geven aan leerlingen 8. Aanmoedigen en belonen positief gedrag 9. Uitzoeken: wat is er aan de hand? 10. Bespreken problemen en sterke kanten van leerling 11. Idem, maar met accent op toekomst leerling
12. Gewenst gedrag gericht oefenen 13. Begeleiden bij krijgen inzicht in gedrag 14. Bespreken voor- en nadelen gedrag 15. Straffen als pedagogische maatregel 16. Veranderen sociale omgeving in klas 17. Reflecteren op eigen denken + handelen
Specifieke strategieen Voorbeelden:
-
Rustig, empathisch, geduldig blijven Doelbewust negeren Time-out aanpak Schrijfstraffen Rollenspel Gedragscontracten Samenwerken met ouders Advies en steun vragen (intern en extern)
Probleemgedrag en aanpak Conclusie: soms kundige interventies, MAAR weinig variatie, flexibiliteit en planmatigheid
Acco, Leuven, 2009 ISBN: 97890-3347498-9
De kunst van het gewone • zakelijkheid en nuchterheid • geen grote woorden • geen hoge behandelingsdoelstellingen maar • practische, goed doordachte, aan scholen gebonden initiatieven • om te voorkomen dat jongeren in het sociale isolement gedreven worden
Dank U
