Evaluatie cultuurnota Cultuur in Leiderdorp

Evaluatie Cultuurnota Cultuur in Leiderdorp 2012-2015 Vastgesteld in de collegevergadering van 19 mei 2015, ter informatie aan de gemeenteraad.

Evaluatie cultuurnota Cultuur in Leiderdorp 2012-2015 1. Inleiding In april 2012 is de cultuurnota Cultuur in Leiderdorp 2012-2015 vastgesteld door de gemeenteraad. Deze eerste Leiderdorpse cultuurnota bracht het beeldende-kunstbeleid in Van Klei Naar Kunst 2007-2014 samen met overige culturele uitgangspunten. Op basis van deze cultuurnota is in de genoemde periode een diversiteit aan activiteiten gestart en uitgebouwd. De nota is in 2015 zijn laatste jaar in gegaan. Voorafgaand aan het opstellen van een nieuwe beleidsnota is daarom een ex-post evaluatie gedaan. Het gaat bij een dergelijke evaluatie om het meten van het behalen van de doelstellingen, of de prestaties die geleverd moesten worden zijn geleverd en in hoeverre het uitvoeringsproces hieraan heeft bijgedragen. Deze rapportage geeft deze evaluatie en de uitkomsten hiervan weer. Dit levert input voor nieuw cultuurbeleid.

2. Probleemstelling De evaluatie van de cultuurnota Cultuur in Leiderdorp 2012-2015 geeft antwoord op de volgende probleemstelling: Hoe is het gevolgde cultuurbeleid ten goede gekomen aan het bereiken van de ambities? Hierbij worden de volgende onderzoeksvragen beantwoord: - In welke mate zijn de beoogde doelstellingen in de nota bereikt? - Welke prestaties zijn geleverd? - Hoe hebben de prestaties bijgedragen aan het bereiken van de doelstellingen? (effectiviteit) - Hoe heeft het uitvoeringsproces bijgedragen aan het bereiken van de doelstellingen? - Welke neveneffecten heeft het beleid tot stand gebracht? De beantwoording van deze vraag verloopt door middel van een kwalitatief onderzoek op basis van een bronnenanalyse (zie de bronvermelding in de bijlage) en een klein aantal interviews.

1


3. Conclusie De hoofdvraag van deze evaluatie is: Hoe is het gevolgde cultuurbeleid ten goede gekomen aan het bereiken van de ambities? In de hoofdstukken 4 en 5 worden de resultaten uiteengezet, gekoppeld aan de in de nota gestelde doelen en prestaties. De voornaamste conclusies komen hier allereerst aan de orde. Uit de resultaten valt op te maken dat er een aantal goede stappen is gezet. Met name de focus op de zichtbaarheid van cultuur en de samenhang in het aanbod en samenwerking tussen gesubsidieerde instellingen en verenigingen is aan de orde geweest als nieuwe insteek. Waar in de periode vóór de cultuurnota organisaties niet als gezamenlijk ‘cultureel veld’ werden benaderd, is dat met ingang van 2012 wel gedaan. Door te investeren in het samenbrengen van verschillende partijen werd de mogelijkheid geboden om met elkaar in gesprek te gaan, ervaren knelpunten te delen en elkaars kansen en mogelijkheden te benutten en versterken. Dit wordt hooggewaardeerd door de deelnemende organisaties. Op samenwerking is niet actief gestuurd, wel hebben organisaties elkaar meer opgezocht. Deelname aan de Uitmarkt, het vormgeven van de Cultuurstart in de Sterrentuin en theaterproducties met dans zijn daar voorbeelden van. Wordt in de voorgesprekken en SWOT-analyse van de cultuurnota nog gesteld dat organisaties niet gewend zijn elkaar op te zoeken, is het nu eerder een vanzelfsprekendheid dat organisaties elkaar benaderen om een gezamenlijke activiteit neer te zetten. De cultuurnota heeft de focus gelegd bij de faciliterende rol van de gemeente, vanuit haar verantwoordelijkheid inwoners de mogelijkheid te bieden deel te nemen aan cultuur. De versterking van het culturele veld via kennisuitwisseling en vergroting van bekendheid voerde daarin de boventoon. Zijdelings is, met name via de burgerpanelonderzoeken, aandacht geschonken aan het inventariseren van de wensen en behoeften van de inwoners. Op basis van de behaalde resultaten is een logische vervolgstap om in de komende periode naar de vraag van inwoners in plaats van naar het aanbod van de gemeente te gaan kijken. De stappen die gezet zijn in de afgelopen periode, vormen daarvoor een gedegen basis. Er is een betrokken cultureel veld, een hecht netwerk, een gezamenlijke communicatie mogelijkheid en een divers aanbod. De website www.cultuurpuntleiderdorp.nl is een punt van aandacht. Het is met name een functionele site als deze voldoende wordt gebruikt en benut. De gemeente heeft er voor gekozen om de website niet zelf bij te houden, maar alleen de site te faciliteren en de verantwoordelijkheid voor het beheren bij de organisaties te laten. Dit is echter geen automatisme voor de deelnemende organisaties. De aandacht voor communicatie en de website, een gezamenlijke wens, blijft daarmee ook in een nieuwe periode van belang. Met betrekking tot de kunst in de openbare ruimte is werkende weg toegewerkt naar een afbouw van taken in lijn met de aanwezige projecten. De Commissie Kunstzaken is verkleind vanwege het beperkte aantal te realiseren werken, maar wel bemenst met ervaren adviseurs. 2


De kwaliteit van de kunstwerken in de openbare ruimte is verbeterd door de komst en uitvoering van het onderhoudsplan vanaf 2014. Dit vraagt nog aandacht en investeringen in de toekomst. De ambitie ten aanzien van de beeldende kunst in de openbare ruimte wordt in 2015 behaald. De gemeente heeft een variëteit aan kunstwerken, die het verhaal van een locatie vertellen (‘Het gaat om de wind’, ‘Sushi’ en ‘Pleisterplaats i.o.’) of een verrijking van een locatie vormen (‘Stay’, ‘De Ommedijkse kruik’). Het vertellen van deze verhalen en het duiden van de kunstwerken in de openbare ruimte is een wens voor de toekomst, wat de Commissie Kunstzaken onderschrijft. Het gaat er daarbij om in de volgende periode de mogelijkheden te benutten om inwoners en bezoekers kennis te laten maken met de beeldende kunst in de openbare ruimte. Door de voortzetting van het regionale cultuurbeleid is het voortbestaan van binnenschoolse cultuureducatie geborgd. De financiële middelen hiervoor zijn beschikbaar gebleven en de deelname aan het regionale programma is gegarandeerd tot en met 2016. Mede ingegeven door de rijksregeling Cultuureducatie met Kwaliteit is het aan scholen en culturele instellingen samen om een passend programma aan te bieden. Het programma is vraaggericht samengesteld. De coördinatie is opgepakt door de Cultuureducatiegroep1 te Leiden. Het lokale Erfgoedspoor is overgedragen aan deze partij. Samen met de lokale aanbieders werken zij aan het versterken van dit project zodat dit ook in lijn is met de inhoudelijke kwaliteitseisen (een doorlopende leerlijn) van het regionale programma. De subsidiëring van culturele initiatieven is mogelijk gebleven via het subsidieprogramma, en daarbinnen het Incidentenfonds (en voorheen stimuleringsfonds). Dit geeft sommige organisaties de mogelijkheid de contributies behapbaar te houden en een toegankelijk activiteitenprogramma samen te stellen. Daarnaast is een aantal nieuwe initiatieven ontplooid, zoals een incidentele openluchtbioscoop in 2013, een filmvertoning in het kader van het Leids internationaal film festival in samenwerking met jongeren via het Trend Team, en de terugkerende Cultuurstart in de Sterrentuin. Ook de zoektocht naar een theaterlocatie voor repetitie en oefenruimte is aangewakkerd via het Cultuurnetwerk.

1

Voorheen Museumgroep Leiden

3


4. De cultuurnota, van toen naar nu Het cultuurbeleid van de gemeente Leiderdorp heeft sinds 2012 vorm en inhoud gekregen. In de periode daarvoor bestond er hoofdzakelijk een beleid voor kunst- en culturele projecten in de openbare ruimte en werd daarnaast deelgenomen aan een aantal (regionale) projecten voor cultuureducatie en –participatie. In de nota Van Klei Naar Kunst was dit beleid vastgelegd. Ter uitvoering van een motie is een integraal cultuurbeleid opgesteld. De cultuurnota begint met de kaderstelling en afbakening; dat waar het cultuurbeleid over gaat. Vervolgens is de verantwoordelijkheid van de gemeentelijke overheid ten aanzien van cultuur beschreven met daarin een koppeling naar de lokale situatie en hoe zich die verhoudt tot ontwikkeling op rijks-, provinciaal- en regionaal niveau. Daarna volgt een verkenning van de mogelijkheden van cultuur in Leiderdorp door middel van een SWOT-analyse.2 Dit mondt uit in een vijftal ambities met bijbehorende prestaties. Bij het vaststellen van het beleid door de gemeenteraad is hier per amendement een tweetal ambities aan toegevoegd. Zoals in de nota gesteld, geeft het cultuurbeleid van de gemeente invulling aan de gemeentelijke verantwoordelijkheid om haar inwoners de mogelijkheden te bieden deel te nemen aan cultuur, via bezoek of beoefening. Leiderdorp heeft hier de volgende ambities voor geuit: 1. Zichtbaarheid cultuur in Leiderdorp vergroten 2. Verbeteren van de samenhang in het aanbod 3. Kunst in de openbare ruimte blijft van hoge kwaliteit 4. Basisaanbod cultuureducatie verzorgen 5. Subsidiëring van cultuur waar nodig 6. Bevorderen van de kwaliteit van cultuur in Leiderdorp 7. Bevorderen van de samenwerking tussen de gesubsidieerde instellingen en verenigingen. Voor de eerste 5 ambities is in de cultuurnota een aantal prestaties opgenomen.3 Ambitie 6 en 7 zijn gecombineerd met ambitie 2 en de bijbehorende prestaties. 4.1 Hoe ziet de SWOT van toen er nu uit? Onderstaande SWOT-analyse vormde de aanleiding tot het stellen van de diverse ambities en acties. Op basis van deze evaluatie is een aantal bijzonderheden te noemen in de mate waarin een sterkte is gebleven, een kans benut, een zwakte is aangepakt en een bedreiging is tegen gegaan. 2 3

SWOT: Strengths, Weaknesses, Opportunities en Threats. Een SWOT-analyse brengt de sterktes, zwaktes, kansen en beperkingen van een vraagstuk in beeld. Cultuurnota Cultuur in Leiderdorp 2012-2015

4


Onderstaande opsomming duidt wat van de SWOT-punten uit 2012 in de afgelopen periode veranderd is. Sterktes - Het subsidiebeleid is bijgesteld. Onderhevig aan krimpende budgetten is een bezuiniging doorgevoerd op het beschikbare subsidieplafond. Niettemin is de mogelijkheid voor culturele organisaties om een reguliere of incidentele subsidie te vragen blijven bestaan (algemene subsidieverordening 2014). - Zowel het aanbod van (amateurkunst) verenigingen als de beeldende kunst in de openbare ruimte is in dezelfde orde een sterkte van het lokale culturele veld. - Het vrijwilligersbeleid is in algemeenheid toegankelijk. Activiteiten zoals een beursvloer hebben ook aan culturele organisaties de mogelijkheid geboden om een uitwisseling van diensten met ondernemers en verenigingen te realiseren. Dit heeft ook bijgedragen aan de bekendheid van de cultuur in Leiderdorp

5


-

De Sterrentuin is als accommodatie van de bibliotheek, het museum, Toverlei en de LVU, onder aanvoering van een maatschappelijk ondernemer bezig aan een ‘doorstart’ De organisaties in de Sterrentuin (niet alleen gericht op cultuur) trekken meer en vaker samen op, zoals bij de Cultuurstart.

Kansen - Voor cultuureducatie is de regionale samenwerking voortgezet. Voor het lopende project Limes-de Plantage is samenwerking gezocht met de provincie Zuid-Holland en de activiteiten rondom de UNESCO-nominatie van de Limes in Nederland. Dit heeft zowel een financiële impuls als kennisdeling via het Limes-netwerk opgeleverd. - Er is geen actief op cultuur gericht accommodatiebeleid. De algemene stellingname is dat organisaties zelf verantwoordelijk zijn voor het vinden van geschikte accommodatie, zoals het initiatief rond een cultureel podium. De Lange Akker is bijvoorbeeld in gebruik genomen door keramisten en kunstenaars verblijven als anti-kraak in Doesmeer. - Samenhang en afstemming in het aanbod is aangewakkerd via het cultuurnetwerk en daaruit voortvloeiend samenwerkingsprojecten tussen organisaties. In 2012 zagen we dit als kans; op op de cultuurnetwerkbijeenkomst van 20 november 2014 is dit wederom als kans benoemd. - De website www.cultuurpuntleiderdorp.nl is gerealiseerd. De website kan door de organisaties zelf worden bijgehouden en het is dan ook hun verantwoordelijkheid de kalender te vullen. Dat blijft lastig zoals uit de evaluatie blijkt. Het beter benuten van de website blijft een kans. Zwaktes - Het onderhoud van de beeldende kunst in de openbare ruimte wordt vanaf 2014 regulier gedaan. Dit is niet meer als zwakte te kenmerken. - Voor cultuureducatie is voor het binnenschoolse aanbod de coördinatie belegd bij de Cultuureducatiegroep en via het programma Cultuureducatie met Kwaliteit. Voor andere activiteiten is geen centraal punt. Wel wordt nog gewerkt aan een gezamenlijke flyer. Uit de enquêtes van de culturele infrastructuur komt naar voren dat voor dit onderwerp een gezamenlijke communicatie uiting of steunpunt gewenst is. De in 2012 gesignaleerde zwakte is voor een deel aangepakt, voor een deel komen hier vervolgwensen uit naar voren. - De culturele organisaties hebben zich meer laten zien en blijven inzetten op het verbeteren van de zichtbaarheid. Via het cultuurnetwerk zijn alle organisaties benaderbaar. Of cultuur een beter gezicht heeft gekregen is lastig meetbaar, het culturele veld is beter bekend met elkaar en heeft een gezamenlijk digitaal gezicht gekregen. Wel is nog altijd behoefte aan versterking op dit onderdeel.

6


-

Het aanbod is nog altijd versnipperd, maar dit wordt door de belanghebbenden niet als storend ervaren. Het subsidiebeleid is erop gericht niet meerdere subsidies voor dezelfde activiteit te verstrekken, met als doel verdere versnippering te voorkomen.

Bedreigingen - De regionale samenwerking heeft een andere dynamiek gekregen. Werden in 2012 nog diverse projecten gericht op cultuurparticipatie gedaan, is in 2013 het programma Cultuureducatie met Kwaliteit ingevoerd. Dit is een inhoudelijke samenwerking tussen scholen en culturele organisaties in de regio, waarbij de gemeenten via een co-financiering met het Fonds voor Cultuurparticipatie een financiële bijdrage leveren. De samenwerking is op dit niveau blijven voortbestaan. Het is nu nog niet duidelijk wat vanaf 2017 de mogelijkheden zijn. - De bezuinigingen in brede zin vormen een bedreiging voor al het (maatschappelijk) beleid, zeker daar waar met name keuzevrijheid en geen verplichting is. Het subsidieplafond is de afgelopen jaren niet verhoogd. Op de bibliotheek is een bezuiniging doorgevoerd van 5%. Daarnaast is met de komst van de nieuwe bibliotheekwetgeving eveneens een andere financieringssystematiek voor de e-content in het leven geroepen, wat tot een uitname uit het gemeentefonds leidde. Daarbij brengt deze wetgeving ook kansen voor een nieuwe functie voor de bibliotheek in de maatschappij, waar in de afgelopen cultuurnotaperiode geen aandacht voor is geweest. Dit biedt een kans voor de nieuwe periode. - De veranderde rol van de provincie, van cultuurparticipatie naar erfgoedbeleid, heeft zowel kansen geboden (Limes) als de regionale samenwerking gewijzigd (cultuureducatie). De bedreiging van bezuinigingen door andere overheden blijft aan de orde, naast de lokale bezuinigingsnoodzaak die het cultuurbeleid en subsidieplafond blijvend bedreigt.

5. Bevindingen 5.1 In welke mate zijn de beoogde doelstellingen in de nota bereikt? Over het bereiken van doelstellingen wordt gerapporteerd in de jaarrekeningen. Tussentijdse bijstellingen worden daarnaast opgenomen in de bestuursrapportages. Op basis van de nummering van de ambities geeft schema 1.1 weer wat er per ambitie door de jaren heen is bereikt. De ambities 6 en 7 zijn geschaard onder de uitvoering van ambitie 2. 5.2 Welke prestaties zijn geleverd? Op basis van de nummering van de ambities geeft schema 1.1 weer wat er per ambitie door de jaren heen aan prestaties is geleverd.

7


2012 (JR of BR)

2013 (JR of BR)

2014 (JR of BR)

Ambitie 1

Cultuurnota is opgesteld

1. Versterken communicatie cultuur

Start ontwikkeling website

JR: Website wordt benut, eigen invulling organisaties BR: Aandacht in GAH en social media voor website Gebruik website verantwoordelijkheid organisaties

2. Onderzoek culturele infrastructuur 3. Onderzoek cultuurbehoeftes inwoners

x

JR: Website gerealiseerd. Organisaties hebben eigen rol BR: Lancering website in de zomer, organisaties hebben eigen pagina Website gelanceerd in de zomer, promotie-materiaal en krantenberichten 4e kwartaal, hoge waardering

Ja

x

4. Tentoonstellingsruimte

x

Vertraging accommodatiebeleid

Ambitie 2

Start cultuurnetwerk 2x Netwerkbijeenkomsten. BR: Organisaties van Gezamenlijke activiteiten Uitmarkt cultuurnetwerk bijeenkomsten en Cultuurstart door culturele organisaties zelf

5. Oprichting Cultuurnetwerk

Het netwerk is in het 2e kwartaal opgericht, 2 bijeenkomsten, door organisaties zelf vormgegeven x

6. Uitmarkt

Digitale enquête en vergelijking met 2013 Ja. Vergelijking met 2012, tevreden inwoners x

Via het Cultuurnetwerk worden verbindingen gelegd en kennis en ervaring gedeeld BR: Eigenstandige deelname organisaties aan netwerk. Samenwerking met gemeente 2 bijeenkomsten voor en door het Grote betrokkenheid, constante netwerk. Kleine initiatieven gestart deelname. Culturele Kerstkunstmarkt in december Uitmarkt en Cultuurstart, diverse organisaties betrokken

2e Uitmarkt, kleinschalig festival. Geen aansluiting Sterrentuin. Kunstkerstmarkt in december in de Sterrentuin

8


Ambitie 3

Aanpassing grootte Commissie Kunstzaken Inventarisatie van de opgave

Advisering en begeleiding bij 2 projecten Offertetraject op basis van opgave

De tentoonstelling vond plaats, in de jaarrapportages zijn geen bijzonderheden vermeld. 4 projecten, met advies door commissie en participatie van betrokkenen 2 nieuwe commissieleden, commissie verkleind van 5 naar 3 leden

Beeldentuin via Stichting Kunst in de Heemtuin, mei-oktober

Ambitie 4

Voortgang bestaand project

Nieuw programma cultuureducatie, 1 Leiderdorpse school is betrokken bij vormgeving BR: Toekenning subsidie rijksdeel programma cultuureducatie

11. Behoud cultuureducatie

4 projecten

3 projecten in nieuw programma, samenwerking scholen-aanbieders

Ambitie 5

Cultuurdoelen zijn onderdeel van het programma per 2013 14 subsidie ontvangers

Subsidiëring, incl bezuinigingen

7. Onderhoud kunst in de openbare ruimte

8. Beeldentuin in de Heemtuin continueren

9. Kunst of culturele projecten bij infrastructurele veranderingen 10. Advisering commissie kunstzaken

12. Cultuurdoelen als basis voor subsidiëring

Ontwerpfase kunst Brede School West. Verkenning project Limes Betrokken bij lopende projecten

Cultuurdoelen geformuleerd. Prestatie-afspraken BplusC.

Begeleiding en advisering door Commissie Kunstzaken. Gestart met uitvoering, schoonmaken en restauratie. Er is een onderhoudscontract met Kunstwacht. 15 kunstenaars, 4 participatiewerken, 3 rondleidingen, +-1000 bezoekers Kunstwerk BSW gerealiseerd. Limes in ontwerpfase. Weerzien is geruimd na tijdelijke plaatsing Advisering en begeleiding projecten.

De basisscholen nemen deel aan het regionale programma. 1 Leiderdorpse school is betrokken bij de ontwikkeling Tweederde van de leerlingen neemt deel aan het programma Doorontwikkeling programma Subsidiëring via het subsidieprogramma Nieuwe prestatieafspraken met BplusC, nieuwe wetgeving 9


Schema 1.1 5.3 Hoe hebben de prestaties bijgedragen aan het bereiken van de doelstellingen? Uit schema 1.1 is te destilleren dat de geleverde prestaties per jaar op elkaar volgen of continuïteit borgen. Jaarlijks zijn prestaties herhaalt of zijn stappen die het voorgaande jaar gezet zijn verder ontwikkeld. Een nadere toelichting op deze prestaties is hieronder gegeven. 1. Zichtbaarheid cultuur in Leiderdorp vergroten 1.1 Vanaf 2012 is gestart met de ontwikkeling van de website www.cultuurpuntleiderdorp.nl. De website is uiteindelijk in 2013 gelanceerd en continuerend onder de aandacht wordt gebracht. Het digitale platform is een extra instrument voor organisaties in Leiderdorp om de culturele activiteiten zichtbaar te maken. Organisaties zijn zelf verantwoordelijk voor het bijhouden en vullen van de website. Uit het verslag van de cultuurnetwerk bijeenkomst op 20 november 2014 blijkt dat het gebruik niet optimaal is. Organisaties spreken elkaar hier wel op aan en van de gemeente wordt hier een actieve faciliterende rol in verwacht. Het instrument is er, het gebruik kan beter. Bij de cultuurnetwerkbijeenkomsten wordt het gebruik van de website regelmatig aangekaart. Een zorgpunt dat een aantal organisaties deelt, is dat de activiteitenpagina onvoldoende wordt bijgehouden, wat wel zou bijdragen aan het bereiken van ambitie 1. Uit de gerapporteerde prestaties blijkt dat door de gemeente gebruik gemaakt wordt van verschillende communicatiekanalen, zowel digitaal als via het Leiderdorps Weekblad. Op deze wijze wordt getracht zoveel mogelijk tegemoet te komen aan het bereiken van de ambitie. Het belang van divers mediagebruik blijkt ook uit de enquêtes van 1.3. Uit het burgerpanelonderzoek van mei 2014 blijkt dat de meerderheid (57%) informatie zoekt in het Leiderdorps Weekblad. Andere bronnen zijn internet en, minimaal, het Cultuurpunt. 1.2 Via de jaarlijkse enquête van de culturele infrastructuur is getoetst in welke mate het culturele veld tevreden is over de inzet van het cultuurbeleid van de gemeente. De waardering voor bijvoorbeeld de ontwikkeling van het Cultuurnetwerk is hoog, eveneens als de waardering voor de aandacht van de gemeente voor cultuur. De website biedt kansen maar vraagt aandacht. Organisaties geven zelf aan blij te zijn met de website en hier meer gebruik van te moeten maken. Daarnaast wordt in de enquêtes genoemd dat de bekendheid aan de website zelf gegeven moet worden, ook door ondersteuning via berichtgeving in bijvoorbeeld het Leiderdorps Weekblad. De resultaten van de enquêtes brengen diverse toekomstwensen in beeld, zoals het nog meer stimuleren van samenwerkingskansen en het blijven bieden van ondersteuning, zowel financieel als in capaciteit. Ook het belang voor vrijwilligersondersteuning komt hierin aan de orde. Dit vormt input voor een nieuwe beleidsperiode. 1.3 De twee enquêtes in 2012 en 2014 hebben in beeld gebracht in welke mate inwoners bekend zijn met de cultuur in Leiderdorp en of zij tevreden zijn met het aanbod. Deelname aan diverse soorten cultuur is verdeeld, waarbij de respondenten voornamelijk musea en de bibliotheek bezoeken, respectievelijk in Leiden en Leiderdorp. Over het aanbod wordt in beide jaren aangegeven dat men hier tevreden over is, er wordt alleen filmaanbod gemist. Voor informatie wordt meestal het Leiderdorps Weekblad geraadpleegd. De 10


website is, een jaar na lancering, in 2014 nog minimaal bekend bij de respondenten. Deze prestatie dient ter monitoring van de gemaakte beleidskeuzes en vormt input voor de volgende periode. 1.4 Aan deze prestatie is geen tot minimaal uitvoering gegeven. Overwegingen voor tentoonstellingsruimte in het nieuwe gemeentehuis en ontwikkelingen in de Sterrentuin hebben niet tot uiteindelijke resultaten geleid. Binnen de gemeentelijke organisatie is geconcludeerd dat initiatieven van buiten gesteund worden, maar hier geen actief beleid op wordt gevoerd. Het atrium in het gemeentehuis beschikbaar voor kleinschalige en kortdurende tentoonstellingen. Voor de Sterrentuin is ter versterking van de accommodatie in totaliteit een traject gestart waarin alle mogelijkheden worden bezien. Er is niet nader gezocht naar andere mogelijkheden. 2. Verbeteren van de samenhang in het aanbod 2.1 Vanaf de start van de beleidsperiode is het cultuurnetwerk ontwikkeld. De bijeenkomsten zijn gaandeweg de jaren vormgegeven en worden georganiseerd door diverse organisaties. Onderwerpen worden door de verschillende deelnemers aangedragen. De deelnemers hebben zelf ingezet op het elkaar leren kennen, zowel op persoonlijk als op organisatieniveau, en wensen uiteindelijk samen activiteiten op te pakken. Het bestaande aanbod van culturele activiteiten is hierdoor verrijkt, organisaties weten elkaar steeds vaker te vinden. Uit de verslagen van de cultuurnetwerkbijeenkomst op 20 november 2014 blijkt dat er een sterk gevoel van een gezamenlijk cultureel veld is ontwikkeld. Over mogelijkheden tot deskundigheidsbevordering is gesproken met de organisaties, maar hier blijkt niet een gezamenlijke behoefte aan. In 2015 wordt in dit kader wel een cursus PR/social media aangeboden in samenwerking met iDOE. Binnen het vrijwilligersbeleid is voor maatschappelijke organisaties de ruimte geboden om aan cursussen of workshops deel te nemen. Onder andere door de betrokkenheid in het cultuurnetwerk hebben de Sterrentuin-organisaties een Cultuurstart4 in het leven geroepen. De samenwerking tussen (deels gesubsidieerde) organisaties is nader vormgegeven doordat gezamenlijke activiteiten worden ondernomen. Hier zijn geen verplichtingen door de gemeente aan gesteld. Ook blijkt het netwerk een plek te zijn waar medestanders gezocht worden: de Uitmarkt, deelname aan PODIUM, een kunstkerstmarkt: organisaties delen ideeën en doen mee met elkaars activiteiten. 2.2 Zoals in de cultuurnota verwoord, was het de ambitie om een Uitmarkt te laten ontstaan vanuit de gemeenschap zelf. Dit is ook gebeurd, in 2013 heeft Stichting Vrienden van het Oude Dorp het heft in handen genomen. Zij organiseerden een eerste Uitmarkt in september en hebben daarvoor betrokkenheid van diverse organisaties gevraagd. Naar aanleiding van dit eerste seizoen is het jaar daarop volgend een tweede markt georganiseerd. Hier is echter geen combinatie gemaakt met De Cultuurstart in de Sterrentuin. De beide organisaties concludeerden dat de evenementen te weinig met elkaar samenhingen. Zo zijn twee losse initiatieven ontstaan. 4

In 2014 is de Cultuurstart vervangen door een kunstkerstmarkt in december.

11


3. Kunst in de openbare ruimte blijft van hoge kwaliteit 3.1 De bestaande kunst in de openbare ruimte was een aantal jaar niet structureel onderhouden. Vanaf 2013 is gestart met een inventarisatie van de achterstanden en onderhoudsopgave, zodat in 2014 het onderhoud is opgepakt. Dit draagt bij in het verbeteren van de kwaliteit van de bestaande kunst, waardoor deze toekomstbestendig is. Op basis van het onderhoudsplan is in de kadernota 2016 een verzoek gedaan tot investeringen in groot onderhoud van een specifiek werk en ophoging van het jaarlijks budget, wat in de afgelopen jaren niet gebeurd is ondanks de toename van het aantal werken in de openbare ruimte. De inzet op deze prestatie heeft ertoe geleid dat grotere onderhoudsvragen in beeld zijn gekomen. Voor een volgende periode is van belang dat een afwegingskader geboden wordt op basis waarvan besloten wordt tot verwijdering, reparatie of niets doen (interview betrokken ambtenaar). 3.2 Nadat de gemeente een aantal jaar de Beeldentuin geïnitieerd had, heeft vanaf 2013 Stichting Kunst in de Heemtuin de organisatie overgenomen. Door middel van een jaarlijkse subsidie is de Beeldentuin gecontinueerd. De tentoonstelling wordt door de organisatie met diverse activiteiten omkleed. Ook worden er verbindingen gemaakt met andere (groen) activiteiten in de gemeente, zoals de opening van de Beeldentuin tijdens de Dag van het Park in de Houtkamp. De tijdelijke tentoonstelling biedt gelegenheid om andersoortige kunst in de gemeente ten toon te stellen. De Stichting zoekt waar mogelijk samenwerking met andere partijen, voorbeelden van samenwerking zijn het MEC met educatie voor basisscholen en st. MOL brengt muziek bij de opening van de tentoonstelling. De stichting biedt workshops gericht op kinderen, volwassenen en amateurs. Door al deze activiteiten draagt de Beeldentuin ook bij aan het vergroten van de zichtbaarheid van cultuur, specifiek de beeldende kunst. 3.3 Daar waar ontwikkelingen in de ruimtelijke ordening plaatsvinden zijn kunstwerken gerealiseerd. Hiermee is voortgang gegeven aan het beeldende kunstenplan Van Klei Naar Kunst. Dit is klaar met de afronding van projecten in 2015-2016. In 2015 wordt voor het laatst een nieuw kunstwerk gerealiseerd. Voor de komende jaren staan er weinig ontwikkelingen gepland waar een kunstwerk voor gerealiseerd wordt. Het Centrumplan bij de Winkelhof vormt een eventueel ontwikkelgebied voor nieuwe kunst. Er zijn gedurende de cultuurnotaperiode 55 nieuwe kunstwerken geplaatst. De laatste integrale communicatie over de beeldende kunst in de openbare ruimte (wandelgids Kunst op straat, 2005) is inmiddels achterhaald. De Commissie Kunstzaken heeft aangegeven een goede communicatie over de beelden in de openbare ruimte wenselijk te vinden, dit wordt eveneens aangegeven door de betrokken ambtenaar Beeldende kunst (interview betrokken ambtenaar). 3.4 De Commissie Kunstzaken is verkleind, van 5 leden naar 3 leden. Er zijn nieuwe leden aangesteld. Binnen de commissie is gezocht naar leden met ervaring in projectbegeleiding, zodat geen aparte projectleider gezocht hoefde te worden. Op basis van advisering van de Commissie Kunstzaken besluit het college over projecten. De nieuwe leden hebben zich snel wegwijs gemaakt in de 5

Kunst gemeentehuis, Het gaat om de wind, Sushi, Stay, Pleisterplaats (verwachte plaatsing medio 2015)

12


gemeente. Vanwege persoonlijke omstandigheden is de samenstelling tussentijds gewijzigd. De voortgang van de projecten heeft daar geen hinder van ondervonden, door zorgvuldige ambtelijke afstemming. 4. Basisaanbod cultuureducatie verzorgen 4.1 In 2012 deed Leiderdorp mee aan 4 verschillende cultuur educatieve programma’s. Het rijk voerde per 1 januari 2013 het programma Cultuureducatie met Kwaliteit (CemK) in. Door middel van cofinanciering werd het mogelijk een vierjarig regionaal cultuureducatie programma op te bouwen waarbinnen scholen en culturele instellingen gezamenlijk de kwaliteit waarborgen en zorgen voor een doorlopende leerlijn. Door de scholen direct(er) te betrekken bij de ontwikkeling van het programma, in samenwerking met culturele organisaties, dient het programma een vaster onderdeel van het lesaanbod op het primair onderwijs te worden. De Leiderdorpse scholen nemen via CemK deel aan Museum&School, KijkKunst en het lokale Erfgoedspoor. Eén school, De Schakel, is in de ontwikkeling van het programma als ‘voorhoedeschool’ betrokken. Hierdoor is de cultuureducatie in stand gehouden. 5. Subsidiëring van cultuur waar nodig 5.1 In de ASV 2012 is een vijftal culturele doelen toegevoegd. Deze zijn overgenomen in de Algemene maatschappelijke doelen die de gemeenteraad begin 2014 heeft vastgesteld. Hoewel op subsidies is bezuinigd, heeft een tiental culturele organisaties een reguliere of productsubsidie ontvangen. Op de bibliotheek is per 2014 5% bezuinigd. De huisvestingssubsidies van een aantal organisaties, zullen de komende jaren worden teruggebracht. Het blijft vooralsnog mogelijk om voor culturele activiteiten subsidie aan te vragen. 5.4 Hoe heeft het uitvoeringsproces bijgedragen aan het bereiken van de doelstellingen? Een deel van de activiteiten is door de gemeente uitgevoerd, een deel door organisaties in opdracht van de gemeente en voor een deel is gestimuleerd dat organisaties de activiteit zelf op zouden pakken. De gemeente is, met name vanaf 2013, drukdoende geweest met de ontwikkeling rond de drie decentralisaties. Dit heeft veel capaciteit gevraagd, waardoor het cultuurbeleid niet altijd de volle aandacht heeft gekregen. Zoveel mogelijk is zowel in tijd als financiering geïnvesteerd in de voortgang van lopende projecten. Er is voor gekozen om via de Cultuurnetwerkbijeenkomsten in gesprek te zijn met organisaties en op basis daarvan met eventuele aanvullende acties te komen. Het blijkt lastig te zijn om op basis van die bijeenkomsten zaken te realiseren. Organisaties zijn afwachtend en richten zich op de eigen programma’s, waarbij gewenste gezamenlijke actie tot bijvoorbeeld een gezamenlijke culturele kalender niet of 13


nauwelijks wordt opgepakt. Wel weten organisaties elkaar te vinden en zorgen zij er samen voor dat er publieksgerichte culturele activiteiten plaatsvinden. De aandacht voor cultuur in Leiderdorp is verbeterd.

5.5 Welke neveneffecten heeft het beleid tot stand gebracht? Het laten organiseren van een Uitmarkt stond opgenomen in de cultuurnota. Dit is door organisaties zelf opgepakt, de Vrienden van het Oude Dorp organiseren de Uitmarkt in 2015 voor de derde keer. Daarnaast hebben de organisaties in de Sterrentuin besloten tot een nog nadere samenwerking met betrekking tot een activiteitenprogramma. Zij hebben niet alleen een Cultuurstart in het leven geroepen, ook zetten zij steeds vaker gezamenlijke activiteiten op. In 2014 is voor het eerst een activiteiten jaarverslag opgesteld. Een gedeeld gemis onder organisaties is een multifunctioneel te gebruiken Podium. Enkele initiatiefnemers hebben in 2013 getracht een cultureel podium te realiseren in de kerk de Menswording, waarin de gemeente geen actieve rol heeft genomen. Helaas heeft dit nog niet tot een resultaat geleid, maar de zoektocht is gestart. Doordat het onderhoud van de beeldende kunst is gestart komen grotere onderhoudsvraagstukken aan de orde. Dit vraagt enerzijds om het verruimen van het onderhoudsbudget, anderzijds om een gedegen afwegingskader op basis waarvan kunst in stand wordt gehouden, een onderhoudsachterstand wordt geaccepteerd of een werk wordt verwijderd.

14


Bronnen Cultuur in Leiderdorp, cultuurnota 2012-2015 Jaarverslag 2012, 2013, 2014 (i.o.) – Gemeente Leiderdorp Bestuursrapportages 2012, 2013, 2014 – Gemeente Leiderdorp Verslagen cultuurnetwerk: 25 juni 2012, 20 november 2012, 14 mei 2013, 20 november 2013, 20 november 2014 Resultaten enquêtes culturele infrastructuur 2013, 2014 Resultaten burgerpanel 2012, 2014 Subsidiebeleid Leiderdorp, Algemene subsidieverordening 2014 Betrokkenen Evaluatie: K. Fahner, beleidsmedewerker cultuur Interview: T. Hoonhout, onderhoud en beheer beeldende kunst Interview: K. van Goethem, ambtelijk secretaris commissie kunstzaken

Datum Auteur Afdeling Registratienr

: : : :

26 mei 2015 Karin Fahner Beleid, Maatschappij Z/15/011661/24263

15

Evaluatie cultuurnota Cultuur in Leiderdorp

Recommend Documents