Ervaringsgerichte aanpak voor snelheidsovertreders “Sta even stil bij snelheid” Ivo Van Aken Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid
0
Vrijwillige leermaatregel “Sta even stil bij snelheid” Module
Gerechtelijk kader
Voorwaarden
Attest
“Sta even stil bij snelheid”
Vrijwillig op voorstel van politieparket
Na volgen cursus: attest voor politierechtbank
Sinds 2004
Mechelen Leuven Mons Tournai
Selectie door Parket vanaf 30 of 40km/u boven de toegelaten limiet 16uur: 3 sessies: • weekdag 13-18u • weekdag 9-17u • weekavond 19-22u 390 EURO
Attest heeft geen vrijspraak tot gevolg, maar kan reden tot strafvermindering zijn.
Voordelen van deze aanpak ‣ Cursus volgt snel na de feiten
‣ Meer betrokkenheid ‣ Strafvermindering ‣ Eigen keuze om cursus te volgen ‣ Betalende cursus ‣ Online inschrijven ‣ Integratie theoretische en praktische aanpak
Profiel snelheidsovertreder ‣ ‣ ‣ ‣ ‣
Jong, mannelijk Relatief minder gehuwd of samenwonend Werkenden Auto van de zaak, leaseauto, veel kilometers Snel rijden is automatisme geworden
‣ Hun gedachte: snel rijden = vooruitgang, efficiëntie en welvaart ‣ Rijden wordt waargenomen als verspilde tijd die men wil inkorten
Inhoud cursus
Rationalisatie van verkeersovertredingen ‣ Ernst van overtredingen/ongevallen rationaliseren: ‣ Wie houdt er zich wel aan de snelheidsbeperkingen? ‣ Verantwoordelijkheid afschuiven: ‣ weersomstandigheden ‣ de onredelijkheid van snelheidsbeperkingen ‣ Ook de advocaat zoekt met zijn cliënt naar externe oorzaken voor het misdrijf (zondebok)
Cognitieve dissonantie ‣ Zelfbeeld vs Risicogedrag Uitspraken van overtreders: ‣ Ik ben een goede bestuurder ‣ In de bebouwde kom moet je traag rijden ‣ Het verkeer is gevaarlijk ‣ Ik zou niet kunnen leven met een dode op mijn geweten
Wat is een aanvaardbaar excuus voor nabestaanden?
Snelheid en rationalisatie ‣ Er is geen aanwijsbaar slachtoffer ‣ Ik had alles onder controle
‣ Niemand snapt nog hoe snel je waar mag rijden ‣ Geen kwaad opzet
Neutralisatietechnieken 1. Ontkenning van de verantwoordelijkheid “Ik had geen keuze” “Je wordt gedwongen om dicht tegen elkaar aan te rijden” “Automobielsector laat wagens snel rijden” “Rij je niet sneller, dan hou je het verkeer op”
Neutralisatietechnieken 2. Ontkenning van de schade “Door sneller te rijden heb ik vaak ongevallen vermeden” “Er is niets gebeurd” “Moest iedereen vlot rijden, er zouden minder ongevallen zijn”
Denkfout: rechtvaardiging door achterafkennis
Neutralisatietechnieken 3. Ontkenning (erkenning) van het slachtoffer “De fietsers zoeken het zelf” “Wat doet een kind van 14 ‘s nachts op straat?” “Als anderen niet dom doen, gebeuren er geen ongelukken”
Neutralisatietechnieken 4. Veroordelen van de veroordelaars “De politie flitst waar ze veel mensen kunnen pakken” “Ze kennen me, en houden me voortdurend in het oog” “Jij hebt nog nooit een overtreding begaan”? “Snelheidscontroles dienen om staatskas te spijzen”
Neutralisatietechnieken 5. Beroep op hogere plichten/morele principes “Mij zal zoiets niet overkomen” “Ik kan goed rijden, dus mag ik wat sneller” “Met mijn auto is sneller niet gevaarlijk”
Gedragsmodel verkeersgedrag
Model van Fishbein & Ajzen (1975)
Gewoonte Normen
Attitude
Intenties
Gedrag
Subjectieve norm Gepercipieerde controle
Praktijkdag
Doelstellingen 1. Verhoging waargenomen taakeisen
‣
Veilig rijden combineerbaar het hard rijden?
2. Verhoging waargenomen risico’s
‣
Je bent niet alleen op de weg
3. Doorbreken gewoontegedrag en automatismen
‣
Lichamelijke en cognitieve bewustwording
4. Verleggen van uitdaging: snel rijden wordt goed rijden
GDE Matrix
(Goals for Driver Education framework, Keskinen 2003)
‣
4. Waarden en normen, life style ‣ Zelfcontrole, overtuigingen, belang van bepaalde waarden
‣
3. Strategisch niveau: context van de verplaatsing ‣ Welk vervoermiddel, planning, routekeuze, rijgeschikt, … ‣ Hoe omgaan met verkeer…
‣
2. Tactisch niveau: beheersing verkeerssituatie ‣ Inschatten andere weggebruikers, aanpassen aan specifieke omstandigheden, maneuvres, afstand, inhalen, …
‣
1. Operationeel niveau ‣ Gas geven, sturen, remmen, schakelen, …
Tactisch niveau Cognitieve rijtaken
Aanpassing gedrag aan verkeerssituatie (zelfregulatie): Op basis van… ‣ Statusonderkenning: weten wat je kan ‣ Risico onderkenning: gevaarherkenning
www.bivv.be
Ivo Van Aken
[email protected]
