Een eigen huis….. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving
M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen (SCP) A.E.G. Dorrestein (PON)
m.m.v. A.M.H. van Lange-Frunt (Avans), M.T. van Reijen (Avans), G.F.A.M. Wajon (Avans), K.J.B. de Winter (Avans)
Sociaal en Cultureel Planbureau
Avans Hogeschool
Den Haag, januari 2006
1
Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant
Bijlage G Ervaring met Vermaatschappelijking – vragenlijst voor
mensen met psychische problematiek
Introductie Leg uit wie je bent en wat het doel van het gesprek en van het onderzoek is. Vraag, als je dat zelf wilt, of je de respondent mag tutoyeren en vraag toestemming om het gesprek op te mogen nemen. Leg uit dat de opname na het uitwerken van het gesprek zal worden gewist en dat alle informatie vertrouwelijk zal worden gebruikt en zeker niet zal worden doorgegeven aan iemand van de instelling. Controleer of het vragenlijstje volledig is ingevuld. Als dat niet zo is, moet je proberen om de informatie die niet is gegeven tijdens het gesprek alsnog te achterhalen.
Huisvesting Ik wil het eerst met je hebben over de manier waarop je nu woont. Controleer op vragenlijst wat hierover is ingevuld en kies de daarbij behorende vraag Geheel zelfstandig of begeleid zelfstandig Is het huis waarin je woont jouw eigendom of moet je er huur voor betalen? Aan wie betaal je huur (corporatie, instelling)? In gezin, beschermde woonvorm Heb je een ruimte (kamer) die helemaal voor jezelf is? Kun je die ook afsluiten? Krijg je hulp bij de dingen die je in huis moet doen? (Schoonmaken, bed verschonen, boodschappen doen, eten koken, betalen van huur of andere aankopen, …) Wie helpt je dan? (familie, vrienden, personeel instelling, vrijwilligers). Hoe vind je dat? Wat had je liever anders gewild? (Dit voor elk activiteit waarbij hulp gegeven wordt vragen) Zelfstandig gaan wonen betekent ook vaak dat je veel meer dingen zelf moet regelen, zoals formulieren invullen, huur betalen, hulp aanvragen enzovoort. Doe je dat nu ook allemaal zelf of krijg je daar hulp bij? Van wie? (familie, vrienden, personeel instelling, vrijwilligers). Hoe vind je dat? Wat had je liever anders gewild? Waar woonde je voordat je hier kwam wonen (instelling, in gezin thuis, geheel zelfstandig, beschermende woonvorm, begeleid zelfstandig wonen, op straat, etc.) Als je dat vergelijkt met hoe je nu woont, wat vind je prettiger/beter? Wat vind je juist minder prettig/slechter? Is zoals je nu woont, ook zoals je wilt wonen? Zo niet, wat wil je dan wel. Waarom kan dat (nu) niet?
2
Opleiding en arbeid/dagbesteding Ik wil het nu met je hebben over de mogelijkheden voor werk. (Controleer op vragenlijst) Ik zie dat je opgeleid bent tot…. / (opleidingssoort noemen) hebt afgemaakt? Heb je daarna nog cursussen gevolgd? Volg je nu ook/nog een cursus? Zou je nog een cursus of opleiding willen volgen? Waarom doe je dat nu niet? Heb je op dit moment werk? Zo ja, wat voor werk is dat (betaald of vrijwilligerswerk)? Hoeveel uur per week werk je nu? Zou je meer of minder willen werken? Waarom is dat nu niet zo? Zou je graag ander werk willen doen? Zo ja, wat voor werk (betaald of vrijwilligerswerk)? Ga je (daarnaast) ook wel naar het dagbestedingsaanbod van de instelling? Zo ja, hoe vaak/uren per week? Zo nee, waarom niet? Als je naar het werk of de dagbesteding gaat, hoe ga je daar dan heen (lopend, fiets, openbaar vervoer, speciaal vervoer, wordt gebracht (door wie)? Deed je het werk dat je nu doet ook/ging je ook naar de dagbesteding toen je nog (vorige woonsituatie noemen) woonde? Zo nee, wat deed je toen. Vind je het nu prettiger/ beter of juist niet? Financiën Als je het goed vind wil ik je nu wat vragen stellen over geld. Als je dat niet wilt gaan we over naar het volgende onderwerp. (NB niet aandringen! Ook niet als een deel van de vragen wel en een ander deel niet beantwoord wordt) Je hebt mij net verteld over het soort werk dat je doet. (Bij betaald werk:) Heb je daarnaast nog inkomstenbronnen (aanvullende uitkering, toelage van familie, alimentatie, etc. ) (Bij vrijwilligerswerk) Krijg je hiervoor een onkostenvergoeding? Heb je daarnaast nog inkomstenbronnen (aanvullende uitkering, toelage van familie, alimentatie, etc.) Wat moet je van je geld allemaal betalen? (huur, kleding, boodschappen, rookwaar, snoep, drank etc.). Moest je dat ook toen je nog (noem vorige woonsituatie) woonde? Zo nee, wat is er nu dan anders? Ben je tevreden over je financiële situatie? Wat had je anders gewild?
3
Vrijetijdsbesteding We hebben het net gehad over werk of dagbesteding. Ik wil nu ook wat vragen over wat je in je vrije tijd doet. Heb je speciale hobby’s? Zo ja welke? Doe je die hobby alleen of met iemand anders (wie?) Moet je voor die hobby’s ergens anders naar toe en hoe ga je dan (lopend, fiets, openbaar vervoer, speciaal vervoer, wordt gebracht (door wie)? Ga je wel eens uit (stappen, naar bioscoop, theater, tentoonstellingen, festivals, etc.). Ga je dan alleen of met iemand anders (wie?). Hoe ga je erheen (lopend, fiets, openbaar vervoer, speciaal vervoer, wordt gebracht (door wie)? Heb je nu andere manieren om je vrije tijd door te brengen dan toen je nog (vorige woonsituatie noemen) woonde? Zo ja, wat is er precies anders? Vind je het nu leuker/prettiger/beter of juist niet? Wat mis je nu in de manier waarop je je vrije tijd doorbrengt? Waarom kan het niet anders? Sociaal netwerk Je hebt net verteld dat je (wel/niet) samen met vrienden/familie wel eens uitgaat. Heb je veel contact met je vrienden/familie (vragen naar met wie wel en met wie geen contact, frequentie) Hoe heb je je vrienden leren kennen? Wat doe je (nog meer) samen met je vrienden/die familieleden (indien meerdere activiteiten per activiteit vragen naar met wie,; ook vragen naar evt. hulp/ondersteuning, waarbij en van wie) Heb je veel contact met je buren? (aard en frequentie vragen) En met de mensen die je op je werk tegenkomt?(aard en frequentie vragen). Ik kan me voorstellen dat je ook wel eens met mensen wilt praten over de zin van het leven of zaken die met geloof enzo te maken hebben. Ken je mensen, met wie je over deze dingen kunt praten? Zo ja, wie zijn dat dan? (dit kunnen ook anderen zijn dan de leden van het sociaal netwerk: geestelijk verzorgers, filosofie(club), hulpverlener, etc. ) Heb je het gevoel dat het contact met (familie, vrienden, buren, collega’s, ‘geestelijk raadslieden’) anders is geworden nu je hier woont? Zo ja, hoe anders? Vind je het nu leuker/prettiger? Zo nee, waarom niet?
4
Ben je op dit moment tevreden over de contacten die je met (familie, vrienden, buren, collega’s) hebt? Zo nee, wat zou je graag anders willen? Waarom kan dat niet? Gezondheid/welbevinden (NB als respondent (bepaalde) vragen niet wil beantwoorden, niet aandringen) (controleer op vragenlijstje) Ik zie dat je naast (diagnose) ook nog/geen andere ziektes/problemen hebt en dat je wel/geen medicijnen moet slikken. Hoe voel je je nu (gezond, ziek, niet lekker)? Heb je (daarnaast) wel eens/vaak last van andere problemen (niet kunnen slapen, tobben, somber, etc.)? Wanneer heb je daar last van? Wat ga je doen als je van dit soort problemen last hebt? (niets, wachten tot het overgaat, hobby’s, drinken/roken, met andere mensen praten) Je zegt dat je met andere mensen gaat praten. Zijn dat (lotgenoten, hulpverleners uit de instelling, huisarts, maatschappelijk werk, alternatieve hulpverleners)? Heb je het gevoel dat je nu vaker deze problemen hebt dan toen je nog (noem vorige woonsituatie) woonde? Zo ja, hoe komt dat, denk je? Komt het (ook) voor dat je het heel goed naar je zin hebt/gelukkig/tevreden bent? Gebeurt dat vaak of juist niet? Wanneer heb je het het meest naar je zin/ben je gelukkig/tevreden? Hoe lang duren zulke periodes? Heb je mensen/manieren om je plezier/geluk te uiten? Bij wie? Hoe? Heb je het gevoel dat je nu vaker momenten van plezier/geluk hebt, dan toen je (noem vorige woonsituatie) woonde? Zo ja, hoe komt dat, denk je? Als je nu zo eens je hele leven, zoals je dat nu leeft, bekijkt, ben je dan tevreden? Meer tevreden dan (noem vorige woonsituatie) woonde of juist niet? Hoe komt dat, denk je?
Ik heb nu de dingen die ik graag wilde weten gevraagd. Zijn er nog dingen waarover je zelf graag nog even wat wilt zeggen? Dank voor het gesprek.
5
