Ervaringen met bescherming tegen kwartsstof in Nederland Seminarie NAVB – CNAC Brussel 8-11-2011 Jan Warning, Arbouw
voor gezond en veilig werken
Inhoud
1. 2. 3. 4. 5.
Arbouw Kwartsstof in de bouw in Nederland Gezondheidkundige begeleiding Maatregelen tegen kwartsstof De kwarts-campagne
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
2
Arbouw
• • • • •
Kennis en service instituut op gebied van gezondheid en veiligheid in de bouw Paritair bestuurd en gefinancierd Periodiek Arbeidsgezondheidkundig onderzoek (pago) Onderzoek en ontwikkeling Communicatie en voorlichting
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
3
Cijfers
% bouwplaatspersoneel
Arbouw 2011
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
4
Gezondheidsklachten in de afbouwsector
Klacht
aantal werknemers (%)
Lichamelijk zware arbeid Stof Tijdsdruk Klimaat Lawaai
voor gezond en veilig werken
59.6 58.3 49.2 43.3 29.7
5
Grenswaarde kwartsstof •
Op de lijst van kankerverwekkende stoffen
•
Nederlandse grenswaarde: 0,075 mg/m3
Europese advieswaarde: 0,05 mg/m3 Amerikaanse TLV: 0,025 mg/m3
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
6
Taken met hoge blootstelling: voorbeelden
Taak
Kwartsstof maximaal ca (mg/m3)
Zagen Frezen (sleuven) Frezen (vlakken) Boren Schuren/slijpen van vlakken Vegen Hakken/slopen
15 15 15 2,5 15 1 35
Risicopopulatie: naar schatting 8000 werknemers
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
7
Gezondheidskundige begeleiding: Risicostratificatie
Lage score Geen actie voor gezond en veilig werken
Hoge score: HRCT-scan 8
Risicostratificatie (vervolg)
PAGO’s 2006-2007
somscore Werknemers (n) %
0
≥1
≥2
≥3
≥4
≥ 4,75
≥5
36741
31993
22173
7092
1316
1119
174
100
87
60
19
4
3
0,5
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
9
voor gezond en veilig werken
10
High Resolution Computed Tomography (HR-CT)
Normaal
voor gezond en veilig werken
Vergevorderde silicose
11
Resultaten van 160 bouwvakkers met hoog risico, somscore ≥ 5
Geselecteerd uit 36.741 174 werknemers met een hoge risicoscore N = 160
Gem (sd)
Leeftijd jaren
50.0 (6,0)
Lengte m
178,6 (7.0)
Gewicht kg
87,3 (14.5)
Pack years
25,9 (15.6)
voor gezond en veilig werken
12
Eerste resultaten bij 160 bouwvakkers
Silicose
7 (4%)
Verdacht voor/ beperkte silicose
12 (12%)
Follow up noodzakelijk
17 (17%)
voor gezond en veilig werken
13
Bronaanpak
• Toepassen van materialen: - zonder kwarts (gipsblokken i.p.v. cellenbeton); - minder kwarts (natuursteensoort met laag kwartsgehalte).
• Stoffige bewerkingen op de bouw voorkomen door: - op maat aanleveren van materialen; - andere werkmethoden (knippen i.p.v. zagen).
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
14
Meest effectieve maatregelen
Afzuiging
Watertoevoer
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
15
Beheersmaatregelen bij het zagen van dakpannen Meetstrategie: 6 metingen per serie Geometrisch gemiddelde Respirabel kwartsstof Hoog volume cycloon (60 L/min) 1 kilgoot zagen: ca 5 minuten
Blootstelling zonder beheersmaatregelen: Slijpschijf GM (µg/m3) 230 mm 1.018 150 mm 2.629
voor gezond en veilig werken
16
Beheersmaatregelen (1)
Afzuiging
voor gezond en veilig werken
17
Beheersmaatregelen (2)
Watertoevoer Montolit aquaflex Waterkit Serie 1: GM 70 µg/m3 Serie 2: GM 220 µg/m3
voor gezond en veilig werken
18
Beheersmaatregelen (3)
Dakpanknipper < 0,5 µg/m3 (bron: TNO)
voor gezond en veilig werken
19
Stofvermindering: ontwerpfase
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
20
Beheersmaatregelen in bedrijven: enquête
1144 werknemers • Respons: 45,6% • Blokkenstellers • Vloerenleggers • Terrazzowerkers • Wand- en plafondmonteurs
225 werkgevers • Respons 42,2%
voor gezond en veilig werken
21
Maatregelen tegen stof
Soort maatregel
Werkgevers (%)
Werknemers (%)
Geen
52,9
51,4
Afzuiging op gereedschap
31,8
32,7
Helper met gereedschap
1,2
2,6
Watertoevoer voor koeling
1,2
0,4
Watertoevoer om stof te binden
8,2
4,3
Anders
4,7
8,6
Totaal
100
100
voor gezond en veilig werken
22
Belemmeringen (werkgevers)
Belemmering
Antwoord (%)
Technisch
45
Organisatorisch
33
Economisch
22
voor gezond en veilig werken
23
Motivatie
Zou u stofafzuiging gebruiken als de technische problemen worden opgelost? Werkgevers (%)
Werknemers (%)
Altijd
77
85
Bijna altijd
17
13
6
3
Nooit
Waarom dan niet gebruikt: het werkt niet!
voor gezond en veilig werken
24
Communicatielijn
Fabrikant Importeur Groothandel Inkoper Gebruiker
voor gezond en veilig werken
25
Hulp bij kiezen van de goede stofzuiger
Brochure: Stofbeheersing in de afbouw- en onderhoudssector
Computerprogramma: Keuzewijzer stofvrij werken
voor gezond en veilig werken
26
Criteria in het computerprogramma Rekenspecificaties:
• Benodigde volumestroom • Benodigde onderdruk • Snelheid in de slang Vergelijkingen:
• Schadelijkheid van het stof filtersysteem • Stofproductie stofopvang • Diameter uitlaat kap diameter inlaat slang voor gezond en veilig werken
27
Aantal passende stofzuigers
Gereedschap
aantal passende stofzuigers (van 50)
Boorhamer Sleuvenzaag Haakse slijper 126 – 230 mm Diamantzaag 231 – 313 mm
27 11 15 4
www.stofvrijwerken.nl
voor gezond en veilig werken
28
Kwarts campagne
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
29
Campagne kwartsstofvrij werken
Communicactiemiddelen: -Posters
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
30
Campagne kwartsstofvrij werken
Communicactiemiddelen: -Posters -Folders
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
31
Campagne kwartsstofvrij werken
Communicactiemiddelen: -Posters -Folders -Zakkaarten
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
32
Campagne kwartsstofvrij werken
Communicatiemiddelen: -Posters -Folders -Zakkaarten -Website -Presentaties -Film dvd
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
33
Campagne kwartsstofvrij werken
voor gezond en veilig werken
Seminarie NAVB-CNAC Brussel 8-11-2011
34