BIJZONDERE BESCHERMING TEGEN ONTSLAG
ISBN 978 90 4652 020 8 D 2009 2664 041 BP/R_P-BI9056 Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk Ragheno Business Park Motstraat 30 B-2800 Mechelen Telefoon: 0800-14500 (gratis oproepnummer) www.kluwer.be # 2009, Wolters Kluwer Belgium NV Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt worden, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever.
SPS_VB_9010.book Page V Tuesday, February 24, 2009 10:14 AM
Inhoudstafel Hoofdstuk I. Inleidende beschouwingen
1
§ 1.
Ontslagrecht en ontslagmacht
1
§ 2.
Algemene en bijzondere bescherming tegen ontslag
2
§ 3.
Chronologisch overzicht van de regelingen inzake bijzondere bescherming tegen ontslag
5
Typologie van de regelingen inzake bijzondere bescherming tegen ontslag
8
§ 4. § 5.
Overzicht van de studie
11
Hoofdstuk II. Moederschapsbescherming
13
§ 1.
Algemeen I. Overzicht van de verschillende regelingen II. Toepassingsgebied
13 13 14
§ 2.
Bescherming tegen ontslag bij zwangerschap en bevalling I. Wettelijke bepaling II. Periode waarin de bescherming tegen ontslag geldt A. Aanvang B. Einde III. Handelingen die de werkgever verboden zijn IV. Ogenblik van het ontslag A. Ontslag door opzegging B. Schriftelijk ontslag zonder opzegging C. Belangrijke eenzijdige wijziging van een essentieel element V. Redenen waarom de werknemer tijdens de periode van bescherming mag worden ontslagen A. Ontslag om een voldoende reden B. Ontslag om een economische of technische reden C. Ontslag om een reden die betrekking heeft op de persoon van de werknemer VI. Formele motivering van het ontslag A. Regel
16 16 16 16 18 20 22 22 23
Bijzondere bescherming tegen ontslag
24 25 25 26 27 29 29
V
SPS_VB_9010.book Page VI Tuesday, February 24, 2009 10:14 AM
BIJZONDERE BESCHERMING TEGEN ONTSLAG
VII. VIII.
§ 3.
§ 4.
VI
B. Verplichting tot kennisgeving in artikel 40, tweede lid van de Arbeidswet C. En de Wet Motivering Bestuurshandelingen? Bewijsregeling Sanctionering van het onregelmatig ontslag A. Algemeen B. Bijzondere ontslagvergoeding 1. Wettelijke bepaling 2. Ontstaan van het recht op de bijzondere ontslagvergoeding 3. Hoogte van de bijzondere ontslagvergoeding C. Algemeen ontslagrecht 1. Algemeen 2. Opzegging 3. Onregelmatige beëindiging
Bescherming tegen ontslag bij vaderschapsverlof I. Regeling bij koninklijk besluit II. Wettelijke bepaling III. Periode waarin de bescherming tegen ontslag geldt A. Aanvang B. Einde IV. Handelingen die de werkgever verboden zijn V. Redenen waarom de werknemer tijdens de periode van bescherming mag worden ontslagen VI. Formele motivering van het ontslag VII. Bewijsregeling VIII. Sanctionering van het onregelmatig ontslag A. Algemeen B. Bijzondere ontslagvergoeding C. Algemeen ontslagrecht Bescherming tegen ontslag bij het nemen van borstvoedingspauzes I. Wettelijke bepaling II. Periode waarin de bescherming tegen ontslag geldt A. Aanvang B. Einde III. Handelingen die de werkgever verboden zijn IV. Redenen waarom de werkneemster tijdens de periode van bescherming mag worden ontslagen V. Formele motivering van het ontslag VI. Bewijsregeling
30 31 32 34 34 34 34 34 35 36 36 37 40 40 40 41 42 42 43 43 43 44 44 44 44 45 45 46 46 47 47 48 48 49 49 49 Kluwer
SPS_VB_9010.book Page VII Tuesday, February 24, 2009 10:14 AM
INHOUDSTAFEL
VII.
Sanctionering van het onregelmatig ontslag A. Algemeen B. Bijzondere ontslagvergoeding C. Algemeen ontslagrecht
50 50 50 50
Hoofdstuk III. Onderbreking van de beroepsloopbaan
53
§ 1.
Algemeen I. Overzicht van de verschillende regelingen II. Toepassingsgebied
53 53 55
§ 2.
Bescherming tegen ontslag in artikel 101 van de Sociale Herstelwet («Thematische» verloven) I. Wettelijke bepaling II. Periode waarin de bescherming tegen ontslag geldt A. Aanvang 1. Algemeen 2. Recht op verlof met of zonder toestemming van de werkgever 3. Kennisname door de werkgever B. Einde III. Handelingen die de werkgever verboden zijn IV. Redenen waarom de werknemer tijdens de periode van bescherming mag worden ontslagen V. Formele motivering van het ontslag VI. Bewijsregeling VII. Sanctionering van het onregelmatig ontslag A. Algemeen B. Bijzondere ontslagvergoeding 1. Wettelijke bepaling 2. Ontstaan van het recht op de bijzondere ontslagvergoeding 3. Hoogte van de bijzondere ontslagvergoeding C. Algemeen ontslagrecht
64 65 66
Bescherming tegen ontslag in artikel 20, § 2 tot § 4 van de CAO nr. 77bis (tijdskrediet) I. Wettelijke bepaling II. Periode waarin de bescherming tegen ontslag geldt A. Aanvang B. Einde III. Handelingen die de werkgever verboden zijn
67 67 68 68 69 70
§ 3.
Bijzondere bescherming tegen ontslag
56 56 57 57 57 57 60 61 61 62 63 63 63 63 64 64
VII
SPS_VB_9010.book Page VIII Tuesday, February 24, 2009 10:14 AM
BIJZONDERE BESCHERMING TEGEN ONTSLAG
IV.
Redenen waarom de werknemer tijdens de periode van bescherming mag worden ontslagen Formele motivering van het ontslag Bewijsregeling Sanctionering van het onregelmatig ontslag A. Algemeen B. Bijzondere ontslagvergoeding C. Algemeen ontslagrecht 1. Algemeen 2. Opzegging 3. Onregelmatige beëindiging
70 71 71 72 72 72 72 72 73 74
Bescherming tegen ontslag in artikel 15 van de CAO nr. 64 (ouderschapsverlof)
75
V. VI. VII.
§ 4.
Hoofdstuk IV. Andere gevallen van wettelijke schorsing
77
§ 1.
Militaire dienst en dienst als gewetensbezwaarde
77
§ 2.
Politiek verlof I. Algemeen II. Wettelijke bepaling III. Periode waarin de bescherming tegen ontslag geldt A. Kennisgeving van een voorgenomen kandidatuur B. Effectieve kandidatuur IV. Handelingen die de werkgever verboden zijn V. Redenen waarom de werknemer tijdens de periode van bescherming mag worden ontslagen VI. Formele motivering van het ontslag VII. Bewijsregeling VIII. Sanctionering van het onregelmatig ontslag A. Algemeen B. Bijzondere ontslagvergoeding C. Algemeen ontslagrecht
78 78 78 79 79 80 81 81 82 82 82 82 83 83
Betaald educatief verlof I. Algemeen II. Wettelijke bepaling III. Periode waarin de bescherming tegen ontslag geldt A. Aanvang B. Einde IV. Handelingen die de werkgever verboden zijn
84 84 84 85 85 86 87
§ 3.
VIII
Kluwer
SPS_VB_9010.book Page IX Tuesday, February 24, 2009 10:14 AM
INHOUDSTAFEL
V. VI. VII. VIII.
§ 4.
Redenen waarom de werknemer tijdens de periode van bescherming mag worden ontslagen Formele motivering van het ontslag Bewijsregeling Sanctionering van het onregelmatig ontslag A. Algemeen B. Bijzondere ontslagvergoeding C. Algemeen ontslagrecht
Adoptieverlof I. Algemeen II. Wettelijke bepaling III. Periode waarin de bescherming tegen ontslag geldt A. Aanvang B. Einde IV. Handelingen die de werkgever verboden zijn V. Redenen waarom de werknemer tijdens de periode van bescherming mag worden ontslagen VI. Formele motivering van het ontslag VII. Bewijsregeling VIII. Sanctionering van het onregelmatig ontslag A. Algemeen B. Bijzondere ontslagvergoeding C. Algemeen ontslagrecht
Hoofdstuk V. Andere redenen tot bescherming § 1.
87 88 88 89 89 89 90 90 90 92 92 92 94 94 95 96 96 96 96 96 97 99
Bescherming tegen ontslag in de CAO nr. 39 van de Nationale Arbeidsraad I. Algemeen II. Wettelijke bepaling
99 99 100
§ 2.
Bescherming tegen ontslag in de Arbeidsreglementenwet I. Algemeen II. Wettelijke bepaling
101 101 102
§ 3.
Bescherming tegen ontslag in de Wet Nachtarbeid I. Algemeen II. Wettelijke bepaling
104 104 105
Bijzondere bescherming tegen ontslag
IX
SPS_VB_9010.book Page X Tuesday, February 24, 2009 10:14 AM
BIJZONDERE BESCHERMING TEGEN ONTSLAG
Hoofdstuk VI. Ontslag als represaille
107
§ 1.
Algemeen I. Overzicht van de verschillende regelingen A. Gelijkheid Man-Vrouw B. Evenredige participatie C. Pestwet D. Discriminatiewet E. Nieuwe wetgeving in 2007 II. Toepassingsgebied
107 107 107 109 110 110 111 115
§ 2. Bescherming tegen represailleontslag van de werknemer-klager I. Reden van de bescherming A. Algemeen B. Klacht 1. Welzijnswet werknemers 2. Discriminatiewetten C. Rechtsvordering II. Periode waarin de bescherming tegen ontslag geldt A. Aanvang B. Einde III. Handelingen die de werkgever verboden zijn IV. Redenen waarom de werknemer tijdens de periode van bescherming mag ontslagen worden V. Formele motivering van het ontslag VI. Bewijsregeling A. Regel B. Beperking van de periode waarin de bewijslast bij de werkgever berust C. Ontslag ná de periode waarin de bewijslast verschoven wordt VII. Sanctionering van het onregelmatig ontslag A. Algemeen B. Bijzondere ontslagvergoeding 1. Verzoek tot herplaatsing 2. Recht op de bijzondere ontslagvergoeding zonder verzoek tot herplaatsing 3. Hoogte van de bijzondere ontslagvergoeding C. Algemeen ontslagrecht
115 115 115 115 115 118 119 121 121 122 122
X
124 125 125 125 127 128 128 128 129 129 133 137 139
Kluwer
SPS_VB_9010.book Page XI Tuesday, February 24, 2009 10:14 AM
INHOUDSTAFEL
§ 3.
Bescherming tegen ontslag van de werknemer-getuige I. Wettelijke bepalingen II. Toepassingsgebied A. Algemeen B. «Buitengerechtelijke» getuigenis C. Getuigenis «in rechte» III. Periode waarin de bescherming tegen ontslag geldt A. Aanvang B. Einde IV. Handelingen die de werkgever verboden zijn V. Redenen waarom de werknemer tijdens de periode van bescherming mag ontslagen worden VI. Formele motivering van het ontslag VII. Bewijsregeling A. Regel B. Beperking van de periode waarin de bewijslast bij de werkgever berust VIII. Sanctionering van het onregelmatig ontslag
140 140 141 141 142 142 143 143 144 144 145 145 145 145 146 146
Hoofdstuk VII. Preventieadviseurs
147
§ 1.
Situering van de wettelijke bepalingen
147
§ 2.
Toepassingsgebied I. Algemeen II. Wie is preventieadviseur?
149 149 149
§ 3.
Periode waarin de bescherming tegen ontslag geldt
150
§ 4.
Inhoud van de ontslagbescherming I. Wettelijke bepaling II. Handelingen die de werkgever verboden zijn III. Redenen waarom toch tot ontslag mag worden overgegaan IV. Motivering van het ontslag V. Bewijsregeling
151 151 151 151 152 153
§ 5.
Ontslagprocedure I. Algemeen II. Geen verplichting de procedure te volgen
153 153 154
Bijzondere bescherming tegen ontslag
XI
SPS_VB_9010.book Page XII Tuesday, February 24, 2009 10:14 AM
BIJZONDERE BESCHERMING TEGEN ONTSLAG
III.
§ 6.
Procedure A. Algemeen B. Kennisgeving 1. Algemeen 2. Mededeling aan de preventieadviseur 3. Mededeling aan de leden van het «comité» C. Overleg binnen het geconsulteerde orgaan 1. Algemeen 2. Akkoord 3. Geen akkoord D. Verzoeningsprocedure E. Gerechtelijke procedure F. Schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst G. Einde van de procedure
155 155 155 155 156 156 157 157 158 159 159 160
Sanctionering van het onregelmatig ontslag I. Algemeen II. Bijzondere ontslagvergoeding A. Wettelijke bepaling B. Ontstaan van het recht op de bijzondere ontslagvergoeding C. Omvang van de bijzondere ontslagvergoeding 1. Forfaitair karakter 2. Hoogte III. Algemeen ontslagrecht
162 162 164 164
160 161
164 165 165 165 167
Hoofdstuk VIII. Cumulatieregels
169
§ 1.
Algemeen
169
§ 2.
Cumulatie van bijzondere ontslagvergoedingen van het «klassieke» type I. Wettelijke bepalingen inzake cumulatie A. Besluit vaderschapsverlof B. CAO nr. 80 (borstvoedingsverlof) C. Sociale Herstelwet (onderbreking van de beroepsloopbaan) D. CAO nr. 77bis (tijdskrediet) E. CAO nr. 64 (ouderschapsverlof)
XII
170 170 170 170 171 171 171
Kluwer
SPS_VB_9010.book Page XIII Tuesday, February 24, 2009 10:14 AM
INHOUDSTAFEL
II. § 3. § 4. § 5.
F. Adoptieverlof G. CAO nr. 39 (invoering nieuwe technologieën) Regels
171 171 172
Cumulatie van bijzondere ontslagvergoedingen verschuldigd bij represailleontslag
173
Cumulatie van bijzondere ontslagvergoedingen van het «klassieke» type met deze verschuldigd bij represailleontslag
174
Cumulatie van de bijzondere ontslagvergoeding van de preventieadviseur met enige andere bijzondere ontslagvergoeding
174
Bij wijze van besluit
175
Beknopte bibliografie
177
Bijzondere bescherming tegen ontslag
XIII
