10
5 - 2011
OP1105_Fjordruta.indd 10
17-06-11 12:33
WANDELEN Tekst Bert Gorissen Fotografie Sjiva Janssen
VAN ‘HYTTA’ NAAR ‘HYTTA’ IN NOORWEGEN
FUN IN DE FJORDEN De vorig jaar voltooide Fjordruta bewijst het: die Noren weten van wandelen. Op Pad liep de eerste paar etappes van de in totaal 190 kilometer lange tocht en mijmerde zuchtend: ‘Noorwegen is het mooiste land ter wereld…’
5 - 2011
OP1105_Fjordruta.indd 11
11
17-06-11 12:33
Op slechts drie uur lopen van het vliegveld...
De feiten
GEBIED Het Noorse fjordengebied ter hoogte van de stad Kristiansund. GEMAAKTE TOCHT Vierdaagse huttentocht, een klein gedeelte van de in totaal 190 kilometer lange bewegwijzerde Fjordruta, die in totaal 13 hutten op dagafstand van elkaar verbindt. ZWAARTE Licht tot middelzwaar, lengte variërend van vijf tot zeven uur lopen. Middelzwaar door soms veel stijgen en dalen en zompige ondergrond. Redelijke conditie is vereist. NAVIGEREN Prima markering (rode letter T) op rotsen en bomen. Van een pad is meestal geen sprake. BESTE TIJD Juni t/m augustus vanwege lange dagen en grootste kans op mooi weer. ER NAAR TOE Wij vlogen met SAS op Kristiansund, de stad is ook per trein bereikbaar en met de auto (dik 1900 km vanaf Utrecht). OVERNACHTEN In hutten van de Kristiansund and Nordmøre Tourist Association (KNT). Een klein deel van de hutten is bemand, de meeste onbemand. MEER FEITEN Download de infopdf op www.oppad.nl.
12
Waar ter wereld vind je een wandelroute die letterlijk begint op de luchthaven? In Kristiansund. Die Noren, wandelgek als ze zijn, weten van wanten. Als je de zaken graag efficiënt organiseert, zorg je ervoor dat mensen kunnen gaan lopen zodra ze hun rugzak van de transportband hebben gehaald. Dat kan hier, want de luchthaven van Kristiansund is bepaald geen Schiphol, maar een oase van kalmte op dik 63 graden noorderbreedte. SAS Airlines heeft ons hier, ’n kleine vier uur nadat we van Schiphol vertrokken, afgezet en we kunnen meteen los. Wat ons hier bracht? Het bericht dat de Fjordruta, de 190 kilometer lange fjordenroute die begint in Kristiansund, na zestien jaar nu helemaal voltooid is. En die fjorden, die spreken nu eenmaal tot de verbeelding. Ruige natuur, grillige bergtoppen en ijskoud water met onpeilbare diepten – zeg nou zelf.
SCHLURRRP Vlak nadat we per ferry van Kristiansund naar het eiland Tustna zijn overgestoken, maken we kennis met een geluid dat ons de komende dagen vaak zal begeleiden: ‘Schlurrrrp!’ Het geluid van onze voetstappen, wegzakkend in de veengrond waarover we lopen. De lagere regionen van de fjordenroute bestaan uit hoog-
veen; eeuwenoude dikke plantenlagen die lekker veel regenwater vasthouden en een zachte, maar natte ondergrond vormen. Niet dat het regent, integendeel, maar dat heeft het de laatste tijd wel veel gedaan. Al na een paar honderd meter constateren we dat waterdichte, hoge schoenen een vereiste zijn hier, en gamaschen geen overbodige luxe. Maar onze angst voor platgetreden paden op zo’n bewegwijzerde route blijkt ongegrond: van een pad is niet of nauwelijks sprake. We wandelen dan ook niet echt, maar struinen meer. Struinen – het woord past goed bij de manier van voortbewegen door het dichte, sterk glooiende bos waarin we lopen: zwaarder dan gewoon wandelen, maar tegelijkertijd mooier en avontuurlijker. En die kleuren! Dit gemengde bos is groener dan groen, het doet bijna pijn aan je ogen. Jammer dat het eind juni te vroeg is voor de bosbessen, die overal rondom ons staan. Jammer, want die hadden het goed gedaan in de pannenkoeken die we vanavond in de hut willen bakken. Hut? Jazeker, hut. De Fjordruta rijgt een serie berghutten op dagafstand van elkaar aaneen. Wij zien ‘onze’ eerste hut voorlopig nog niet, want die ligt aan de andere kant van de berg waar we overheen moeten. We lopen inmiddels boven
5 - 2011
OP1105_Fjordruta.indd 12
17-06-11 12:33
Een gemiddeld gezin kan hier met een gerust hart twee maanden insneeuwen
De betaling voor de hut deponeer je hier.
de boomgrens en hebben boven op de pas (495 m) voor het eerst rondom zicht op de omgeving. Daar beneden liggen ze, de fjorden, zilvergrijs blinkend in de zon, licht gefi lterd door een laagje bewolking. Wauw.
VERHAAL APART We lopen verder, het volgende dal in. Een kletsnatte helling met oneindig veel stroompjes waar de laatste droge draad aan onze sokken eraan gaat. Gelukkig krijgen we vlak daarna Gullsteinvollen, de eerste hut op onze route, in het vizier. Die Noorse hutten zijn een verhaal apart. Wie rekent op een hut naar Nederlandse maat-
staven, wordt aangenaam verrast. Eigenlijk is ‘hut’ een belediging voor het bouwsel dat Gullsteinvollen is: een mooie grote blokhut met slaapkamers, complete keuken, woonkamer en gevulde proviandkamer. Kamer, let wel, geen kast. Een gemiddeld gezin kan hier met een gerust hart twee maanden insneeuwen. ‘De hutten zijn eigendom van de KNT’ (Kristiansund and Nordmøre Tourist Association, die zich al sinds 1888 inzet voor wandelaars in dit gebied), lezen we in de folder van de VVV, ‘en gebouwd door vrijwilligers.’ Vrijwel alle hutten langs de Fjordruta zijn onbemand, maar met de universele sleutel verschaf je je toegang tot
al die hutten. Het principe is eenvoudig: reserveren kan niet, maar als alle bedden al bezet zijn kun je een plek zoeken op de grond. Je brengt je eigen slaapzak mee en maakt gebruik van de faciliteiten van de hut: water, stookhout, proviand en kookvoorzieningen. In Gullsteinvollen zijn we vanavond de enige gasten, maar je kunt hier met ’n man of vijftien terecht. Wat je aan proviand gebruikt, reken je ter plekke af door geld in een brievenbus te gooien – alles op basis van vertrouwen. Daar zitten we dan, in de gezellige woonkamer. De houtkachel loeit (handig, dat droogrek zo worden de doorweekte schoenen weer droog), flesje Southern Comfort op tafel en af en toe een experiment uit de proviandkamer: koekjes (ja!), pinda’s (ja), gehaktballen in satésaus (néé!).
MIJMEREN Een voordeel van die ellenlange dagen in de Scandinavische zomer: je hebt de hele dag plus de avond om van de ene naar de andere hut te komen. De dagafstanden zijn berekend op zo’n vijf tot zeven uur lopen, dus wat zou je je haasten? Eerst maar ‘ns uitslapen, dan op je gemak ontbijten en na nóg een pot thee dan toch maar eens opzadelen en vertrekken. We verlaten Gullsteinvollen met pijn in het 5 - 2011
OP1105_Fjordruta.indd 13
13
17-06-11 12:33
Als je een Noorse wandelgids leest (voor zover dat al gaat), kun je bij de aangegeven tijden gerust een kwart optellen
hart, want zó’n mooie hut komen we vast niet meer tegen. De prima bewegwijzering stuurt ons een gebied in vol grote platte stenen, omgeven door veen en begroeid met lage naaldbomen. ‘Schlurrrp’ is terug! Maar wat een schitterend stuk van de route alweer, met dat uitzicht op de fjorden en die machtige puntige bergen rondom ons. ‘Noorwegen is het mooiste land dat ik ken’, mijmert Sjiva tijdens de lunch, en ik kan met hem meevoelen. Het tweede deel van de route van vandaag is afwisselend soppen en pittig klimmen, maar onze beloning is Imarbu, de tweede hut waar we overnachten. Pal aan het water van de Imarsundetfjord gelegen, alweer zo’n toonbeeld van Noors vernuft middenin de natuur. De twee mannen die vlakbij staan te vissen blijken Nederlanders, broers bovendien: Theo en Peter. Theo (60) is bioloog en woont al veertien jaar in Noorwegen, Peter (50) is bij hem op vakantie en waar kun je, vraagt Theo zich hardop af, nu beter met je broer vakantie vieren dan hier, in deze hut aan het water? We weten het werkelijk niet en kijken met een schuin oog naar de vissen die Theo al gevangen heeft: een kabeljauw en een koolvis die allebei niet op een gemiddelde snijplank passen. ‘Eten jullie
mee?’, vraagt Theo eindelijk. Een uur later: de kachel brandt, de vis ligt op onze borden. Soms is harmonie gewoon binnen handbereik. Visser Theo blijkt niet alleen te houden van water, hij is ook een spraakwaterval die ons, bij het zachte licht van de olielamp, inzicht verschaft in de psyche van de Noor en bovendien alles weet van planten en vissen. Zo leren we dat
je nooit moet proberen een Noorse wandelaar bij te houden; dat gáát niet, die gasten lopen veel te hard voor een Nederlander! En als je dus een Noorse wandelgids leest (voor zover dat al gaat), kun je bij de aangegeven wandeltijden gerust een kwart optellen. Het zijn dit soort wetenswaardigheden, én de fles port van broer Peter, die de avond een bijzonder tintje geven. Maar het mooi-
NederNoor Theo voegt de daad bij het visserslatijn.
De markering is overal goed. 14
5 - 2011
OP1105_Fjordruta.indd 14
17-06-11 12:33
Gullsteinvollen. Je zou er haast in willen wonen.
Hmm, vers gevangen kabeljauw met worteltjes.
Noorwegen
ste tintje is dat van de ondergaande zon, die tegen middernacht het fjord in een bloedrood schijnsel zet. Buiten is het doodstil, het water ligt rimpelloos aan onze voeten. Een rilling over mijn rug, van ontzag, van genot.
SPAGHETTIWESTERN En er wacht ons nog veel meer moois, de volgende dag. Op en neer gaat het, door een savanne-achtig gebied met rotspartijen, lage struikjes, heide en jeneverbessen. Je zou hier zó een western kunnen opnemen, zeker op een zonnige dag als vandaag. Compleet met kleine stroompjes
waar de cowboys hun paarden kunnen laten drinken na een vuurgevecht met rebellerende indianen. Ook wij, urban cowboys, laven ons aan zo’n riviertje met ijskoud, glashelder water. Het lijkt wel een scene uit zo’n western: spaghetti koken op een rotsblok, midden in de rivier. Je sokken drogen aan een boomtak. Een beetje kletsen en klooien in het water, met de zon op je kop. Onbetaalbaar.
‘ETEN!’ Onbetaalbaar zijn ook Theo en Peter, die we al van verre buiten zien zitten als we bij de hut Nersetra aankomen. Zij zijn hier
per auto naartoe gereisd, maar natuurlijk niet zonder onderweg nog ergens even een kabeljauw van pak ‘m beet zeventig centimeter te hebben gevangen. Terwijl Peter de barbecue aansteekt, installeren wij onze rugzakken in de kleine hut, een voormalige graanschuur op palen. Nersetra is een oude boerderij, waar grotere groepen terecht kunnen. Kleine gezelschappen, zoals de onze, overnachten in de graanschuur. Het is maar goed dat NederNoor Theo op één van de voor ons onleesbare bordjes in de hut ontdekt dat we kunnen douchen in het hoofdgebouw, anders hadden we die heerlijke douche5 - 2011
OP1105_Fjordruta.indd 15
15
17-06-11 12:33
De bus naar Kristiansund later die dag voelt als een teletijdmachine
Hut Imarbu ligt pal aan een fjord. Vissen, roeien, zwemmen: you name it.
ruimte nooit gevonden. Opvallend, dat bijna alle aanwijzingen in de hutten uitsluitend in het Noors zijn. Ook uit de gastenboeken blijkt dat nog maar heel weinig buitenlanders de Fjordruta ontdekt hebben. Als de kabeljauw op de barbecue ligt, geeft bioloog Theo een lesje onkruid determineren op een grasveldje bij de hut: ‘Kijk: witte bosster. En dat daar is de gevlekte orchidee. Schitterend, vind je niet? Dit mooie plantje hier heet ogentroost, en dat is de Campanula. Wat zeg je? Bosbes? Nee, dat is de vossebes – ook eetbaar, maar minder zoet.’ We willen het graag geloven, maar de geur van barbecue
Begin juli kun je een vol uur genieten van de zonsondergang.
en de kreet ‘Eten!’ brengen ons terug tot de essentie van ons zijn: oermensen.
TELETIJDMACHINE Onze laatste etappe begint met een steile klim, tot we ruim boven de boomgrens op een plateau komen. Hier zouden we de hele dag kunnen zitten, op alweer het mooiste stuk van de route. We staan bovenop de Vardfjellet (511 m.). Grassen, mossen (rood, groen, geel, wit!) en bessen, verder groeit hier niets. Maar het uitzicht is naar alle kanten fenomenaal. Water en bergen zo ver het oog reikt, de Noorse zee aan de ene, de diepe fjorden aan de andere kant. De door
de zon beschenen wolken boven onze hoofden lijken naadloos over te gaan in de rotspartijen aan de horizon. De volmaaktheid der dingen openbaart zich hier, de apotheose van een wandeltocht die van mij nog dagenlang had mogen duren. Dat we dan ook nog een koppeltje tureluurs en een heuse beflijster te zien krijgen is een mooie troost, maar de bus naar Kristiansund later die dag voelt als een teletijdmachine, die ons akelig snel terugvoert naar een veel te druk, veel te gehaast leven. Een vraag over dit artikel? Mail Bert Gorissen via
[email protected]
Zelf de Fjordruta lopen?
Meer praktische informatie vind je in een handige pdf op onze site. Hierin vermelden we handige adressen en telefoonnummers, hoe je de universele sleutel van de KNT-hutten kunt verkrijgen, hoe je aan een routekaart komt, en veel meer! Bekijk hier ook een videoimpressie van de tocht.
oppad.nl 16
info info
video video
kaart kaart
gps gps
foto’s foto’s
5 - 2011
OP1105_Fjordruta.indd 16
17-06-11 12:34
