patiënteninformatie
ercp
onderzoek galwegen en alvleesklierwegen U heeft met uw arts besproken om uw galwegen en/of alvleesklierwegen te laten onderzoeken. Dit onderzoek heet een ERCP (endoscopische retrograde cholangio en pancreaticografie). Wat is een ERCP eigenlijk? Hoe moet u zich voorbereiden? Wat gebeurt er tijdens een ERCP? Dat en meer leest u in deze folder.
Wat is een ERCP? Bij dit onderzoek maakt de arts de gal- en alvleesklierwegen zichtbaar met behulp van röntgenstralen en contrastvloeistof. Hij gebruikt hiervoor een flexibele slang, een endoscoop. Hij brengt de slang via de mond naar het begin van de dunne darm. Hierin komen de wegen van de gal en en de alvleesklier uit.
Waarom een ERCP? Via een ERCP is het mogelijk om een afbeelding te maken van uw galwegen en de afvoergang van uw alvleesklier. Het is ook mogelijk om via de scoop ingrepen uit te voeren. We kunnen bijvoorbeeld galstenen uit de galwegen (niet uit de galblaas) verwijderen, of een stukje weefsel wegnemen voor nader onderzoek. Dit laatste noemen we een biopsie. Daarnaast kan een vernauwing in de galwegen worden opgeheven door er een buis (endoprothese) in te brengen.
Wat moet u doen? Lees deze instructie goed! De behandeling kan alleen doorgaan als u deze voorbereidingen volgt.
• Bent u diabetespatiënt? - Meld dit dan als u een afspraak maakt. - Gebruikt u ’s ochtends medicatie? Vraag dan aan uw verwijzend arts hoe u het medicijngebruik kunt aanpassen. - Neem uw Actueel medicatieoverzicht mee (gratis via uw apotheek) • Gebruikt u medicijnen? In principe mag u de dag van het onderzoek uw normale medicijnen met een slokje water innemen. Stop nooit op eigen initiatief met uw medicijnen maar overleg dit altijd met uw arts! Gebruikt u bloedverdunnende, ontstekingsremmende en pijnstillende medicijnen? Deze kunnen de kans op bloedingen vergroten. Uw arts geeft u hiervoor instructies. • Bent u zwanger of denkt u dit te zijn? Meld dit dan aan de arts. Er is meestal geen bezwaar tegen het ondergaan van het onderzoek. • U krijgt tijdens dit onderzoek altijd sedatie. Dit is een licht slaapmiddel. Zorg dat iemand met u meekomt naar het ziekenhuis of dat we iemand kunnen bellen om u na het onderzoek naar huis te brengen. • Draagt u een pacemaker of defibrillator? Neem dan uw pas met het serienummer mee.
twaalfvingerige darm leeg zijn. Volg daarom onderstaande aanwijzingen op:
Voorbereidingen thuis
Wat merkt u van het onderzoek?
Het onderzoek kan alleen goed uitgevoerd worden als uw slokdarm, maag en
• Het onderzoek kan vervelend zijn omdat u kunt gaan kokhalzen. Om
2
Heeft u ’s morgens een afspraak vóór 12.00 uur? U mag vanaf 8 uren vóór het onder- zoek niets meer eten. U mag tot twee uur vóór het onderzoek alleen nog heldere vloeistoffen drinken zoals water, thee, koffie. U mag GEEN melkproducten, vruch- tensappen of alcoholhoudende dranken meer drinken.
Heeft u ’s middags een afspraak na 12.30 uur? U mag tot zes uur vóór het onderzoek een licht ontbijt gebruiken (1 kopje thee met een beschuitje). Daarna mag u niets meer eten. U mag tot twee uur vóór het onderzoek alleen nog heldere vloeistoffen drinken zoals water, thee, koffie. U mag GEEN melkproducten, vruchtensappen of alcoholhoudende dranken meer drinken.
U kunt het beste gemakkelijk zittende kleding dragen. Wij verzoeken u geen beha met beugel te dragen of bovenkleding met rits, aangezien dit het röntgenbeeld verstoort.
minder last hiervan te hebben, kunnen we uw keel verdoven met een spray. • Het onderzoek zelf kan pijnlijk zijn. Daarom krijgt u altijd sedatie (verdoving), meestal met propofol. Meer informatie hierover staat in de folder ‘Sedatie met propofol bij onderzoek of behandeling’.
Het onderzoek • Op de Endoscopie- en Behandelafdeling brengen we een infuusnaald in. • Het is belangrijk dat het maagsap tijdens het onderzoek minder schuim maakt. Dan kan de arts beter de maag en de twaalfvingerige darm bekijken. Daarom krijgt u van de behandelassistente een antischuimdrankje. • Tijdens het onderzoek ligt u op de buik of op uw linkerzij. U krijgt een bijtring in uw mond ter bescherming van uw tanden en de endoscoop. Uw bloeddruk wordt gemeten. • U krijgt een knijper (saturatiemeter) op één van uw vingers, om tijdens het onderzoek uw hartslag en ademhaling te controleren. • De arts brengt de endoscoop voorzichtig via uw keel naar binnen tot het punt waar de galwegen en de alvleesklier in de twaalfvingerige darm uitkomen.
• Tijdens het onderzoek blaast de arts lucht in de endoscoop. Zo kan de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm zich ontplooien en kan de arts beter kijken. Dit kan een vol gevoel geven. • Via de endoscoop wordt een dunne slang (katheter) ingebracht tot in de gal- of alvleeskliergangen. Via de katheter wordt contrastvloeistof in de afvoergangen gespoten, waardoor deze op het röntgenbeeld goed zichtbaar worden. Soms lukt het niet om de katheter in de afvoergangen te brengen. In dat geval kan de uitgang een beetje worden ingesneden om de opening te vergroten en het invoeren van de katheter te vergemakkelijken. • Als de arts het nodig vindt, kan hij tijdens de endoscopie een stukje weefsel wegnemen (biopsie) voor verder onderzoek, of een andere handeling verrichten. De arts kan bijvoorbeeld tijdens het onderzoek opmerken dat de afvoer van gal en/of alvleeskliersap wordt verhinderd. In dat geval kan de arts besluiten de kringspier die de afvoergangen afsluit, door te snijden. Dit wordt papillotomie genoemd. Het resultaat is een grotere uitgang, waardoor eventuele galstenen kunnen worden verwijderd. Hij kan ook een buisje in de galgangen inbrengen (endoprothese) waarlangs de gal of alvleeskliersappen af kunnen vloeien.
3
Duur van het onderzoek Een ERCP duurt 30 minuten tot een uur. De uitslag Uw behandelend arts (degene die het onderzoek heeft aangevraagd) bespreekt met u de definitieve resultaten van het onderzoek. De uitslag van eventueel weefselonderzoek krijgt u dan ook te horen. Complicaties De verwijzend arts bespreekt voor het onderzoek mogelijke complicaties met u. Mogelijke complicaties zijn een perforatie (gaatje in de maag of darm), een bloeding of een ontsteking, bijvoorbeeld van de alvleesklier. Hoe meer ingrepen tijdens het onderzoek worden verricht, hoe groter de kans op complicaties. Wanneer u na thuiskomst ernstige klachten krijgt, zoals hevige buikpijn, bloedverlies of koorts, kunt u tussen 8.00 en 16.30 uur contact opnemen met de Endoscopie- en Behandelafdeling via (020) 599 29 09. Buiten deze uren kunt u contact opnemen met de afdeling Spoedeisende Hulp, (020) 599 30 16.
4
Na het onderzoek • Na afloop van het onderzoek gaat u terug naar de dagbehandeling. Als de verdoving is uitgewerkt en er geen complicaties zijn, kunt u meestal weer naar huis. • Het is afhankelijk van de ingreep die is gedaan, wanneer u weer normaal mag eten of drinken. Is tijdens het onderzoek een papillotomie gedaan? Dan meten we tijdens de eerste twee uren elk half uur uw bloeddruk en pols en mag u ook nog niet eten of drinken. • Ook kunt u een opgeblazen gevoel hebben door de ingeblazen lucht. Dit kan leiden tot opboeren, winderigheid en krampen. Meestal is dit na enkele uren verdwenen.
Vragen? Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Neem dan contact op met een verpleegkundige van de Endoscopie en Behandelafdeling via (020) 599 29 09 of (020) 599 25 45. Of kijk op onze website www.olvg.nl.
Meer informatie Kijk ook bij de Maag Lever Darm stichting via www.mlds.nl
Ruimte voor aantekeningen
5
6
7
onze lieve vrouwe gasthuis postbus 95500 1090 hm amsterdam ' (020) 599 91 11 www.olvg.nl algemene voorwaarden, kijk op www.olvg.nl/algemene_voorwaarden klacht of opmerking, ga naar www.olvg.nl/klacht
Redactie en vormgeving Marketing en Communicatie februari 2013/maag-darm-leverziekten/301-373/2004120
