Er is duidelijk behoefte aan een. 2010: jaar van de nieuwe sociale agenda. Thema's: gemeente raadsverkiezingen. In dit nummer:

movisies

Them

• gem

a's:

eente raads verkie zingen • Mov isie in 2010

Relatieblad over maatschappelijke ontwikkeling * januari 2010 * nr 7

In dit nummer:

2010: jaar van de nieuwe sociale agenda

Algemeen

Nieuwe raadsleden opgelet

2

Gratis startpakket.

Slim en streetwise onderzoek

3

De kennisfunctie van MOVISIE.

Denk slim, denk groen

4

Een prachtig middel om mensen bij elkaar te brengen. Diversiteit

De Diversiteitsbril

5

Hulpmiddel voor maatschappelijk werkers. Mens en organisatie

Meedoen in Veldhoven

6

Nieuw participatiebeleid. Beroepsontwikkeling

Oranje Fonds Zomerscholen

7

Nieuwe kennis en nieuwe netwerken aanboren. Huiselijk en seksueel geweld

Nieuwe wet

8

Huiselijk geweld en kindermishandeling. Vrijwillige inzet

Basisfuncties

V.l.n.r. Jan Franssen, Simone Kortbeek en Marijke Steenbergen.

Kwetsbare groepen

Investeer in de samenleving en in een nieuwe lokale sociale agenda. Dat wensen Marijke Steenbergen en Simone Kortbeek van MOVISIE gemeenten en

Zwerfjongeren helpen onderzoekers

welzijnsinstellingen toe voor het nieuwe jaar. “Ga aan de slag met de participatie

'Ik ben altijd positief gebleven.'

van alle burgers. Dat is nu meer nodig dan ooit. Een nieuwe sociale agenda gaat

Informele zorg

Drie tips voor gemeenten

over hoop, niet over angst.” Een tip voor nieuwe gemeenteraadsleden? “Duik in de

Conferentie Welzijn databanken, meetinstrumenten en opleidingen.

“Met de nadruk op mensen met een functiebe-

nieuwe sociale agenda in Neder-

”Kortbeek vult aan: “Natuurlijk zijn deze tools

perking, zowel lichamelijk als psychisch. Samen

land”, stelt Steenbergen. “MOVISIE

niet voldoende. Er zijn ook goede en gemotiveerde

met gemeenten en relevante maatschappelijke

krijgt vanuit verschillende kanten de vraag om deze

professionals en gemeenten nodig met visie en

organisaties gaan we aan de slag. Hoe kunnen we

samen met het veld op te stellen." MOVISIE gaat in

kwaliteitseisen. MOVISIE zet ook hierop in.”

inclusief beleid vormgeven? En welke rol kunnen

2010 ook aan de slag met de relatie tussen gemeen-

krachtige burgers hierbij vervullen?”

ten, maatschappelijke organisaties en burgers

Inclusief beleid

en cliënten. Het systeem rondom welzijn moet in

In 2009 is de Wmo geëvalueerd, begin 2010 zijn

Nieuwe fase voor MOVISIE

evenwicht zijn, in de vorm van checks and balances.

de resultaten bekend. Wat verwacht MOVISIE?

2010 wordt voor MOVISIE het vierde jaar dat

“Dat is nog lang niet altijd het geval.” In 2010 zet

“De inhoudelijke agenda gaat veranderen”,

zij als kennisinstituut werkt aan de participatie

En nu?

MOVISIE daarom in op versterking van de positie

voorspelt Steenbergen. “Een aantal thema’s blijft

van burgers, samen met gemeenten en welzijn.

“De crisis is in de publieke sector aanbeland en

van cliënten. “Cliëntenparticipatie en erkenning

actueel, zoals vrijwillige inzet en mantelzorg. Ik

“MOVISIE is door de eerste fase heen”, vindt Jan

ook voor MOVISIE zijn voor 2011 bezuinigingen

daarvan hebben een boost nodig”, vindt Kortbeek.

verwacht dat er daarnaast een sterkere focus

Franssen, voorzitter van de Raad van Toezicht.

aangekondigd”, vertelt Steenbergen. “Maar we

“Dat is de fase dat verschillende instellingen en

blijven groot en sterk genoeg. Bovendien hebben

Gezamenlijk rekenschap

verschillende culturen zijn gecombineerd tot één

we de kennis én de netwerkrelaties om met

organisatie. Bij de start was onze koers om te

gemeenten en organisaties samen te werken aan

zorgen dat MOVISIE op een aantal terreinen een

participatie en een krachtige samenleving. We

begrip zou worden. Ik vind dat dit gelukt is. Als

gaan op volle kracht verder!”

nalisering van het welzijnswerk. Steenbergen: “Van welzijnsorganisaties wordt verwacht dat ze verant-

Inclusief beleid is speerpunt in 2010.

woording afleggen. Ons programma over effectieve

14

Meten is weten. MOVISIE kort

16

Agenda, trainingen en publicaties.

16

je kijkt naar terreinen als huiselijk en seksueel

interventies geeft hiervoor handvatten. Binnen

13

Leefbaarheid

r is duidelijk behoefte aan een

Een trend uit 2009 die in 2010 doorzet: professio-

12

Waar zitten die mantelzorgers?

Wmo, daar liggen kansen. In de Wmo gaat het om de kracht van de burger.”

“E

10

Koude douche of warm bad?

geweld en mantelzorg, dan wordt er enorm goed

dit programma verzamelen we informatie over

komt op kwetsbare groepen.” Speerpunt voor

geproduceerd. Ook is er voortgang geboekt in het

Reageren? Stuur een e-mail naar

effectieve methoden in de sociale sector. Dat levert

MOVISIE in 2010 is inclusief beleid: beleid waarin

leggen van zinvolle verbindingen tussen de diverse

[email protected] of

heel veel tools op voor het welzijn. Methodieken,

alle groepen worden meegenomen. Kortbeek:

Wmo-velden en thema’s.”

[email protected]

Het ondersteunen van lokale partners bij de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) loopt als een rode draad door onze activiteiten. MOVISIE helpt gemeenten en lokale organisaties.

Algemeen

gem

Nieuwe raadsleden opgelet

ee r aa nteds verk iezi nge n

De gemeenteraadsverkiezingen naderen met rasse schreden. Verwacht u een plek in de raad of in het college? En wilt u zich snel en goed inwerken? Maak gebruik van het startpakket van MOVISIE. Noteer ook vast 12 maart: de speciale dag voor raadsleden die MOVISIE organiseert.

Wat adviseert oud-bestuurder Antoinette Tanja? Advies “Neem eigen initiatieven en dien

Startpakket

en seksueel geweld. De informatie is zeer concreet

gemeentedag. Op deze dag organiseren we een

een plan in bij de raad over een actueel

Alle nieuwe raadsleden kunnen een gratis

en toegespitst op uw werk als raadslid. Inclusief

markt waar u vragen kunt stellen over heel veel

onderwerp. Dien ook moties in om je

startpakket bij MOVISIE aanvragen. U vindt

een voorbeeldmotie en tips voor het formuleren

beleidsterreinen. Er zijn bijspijkerworkshops over

beleid te verankeren. Aangenomen

hierin beknopte informatie over de actuele

van een initiatiefvoorstel.

de basisfunctie vrijwilligerswerk en mantelzorg,

moties zijn voor raadsleden de krenten

de Wmo in uw gemeente en het welzijnswerk.

in de pap.”

beleidsterreinen waar de gemeente de komende jaren stappen op kan zetten. Het pakket bevat

Dag voor nieuwe raadsleden

De dag gaat ook in op de vraag hoe u als raadslid

informatiemateriaal over de Wmo, welzijn,

Op 12 maart 2010 zijn alle nieuwe raadsleden

uw invloed kunt versterken, bijvoorbeeld via een

Inwerken “Ga heel veel kranten en

leefbaarheid (krachtwijkenaanpak) en huiselijk

en wethouders welkom op de MOVISIE

initiatiefvoorstel.

vakliteratuur lezen. Maar ook praten met deskundigen en betrokkenen uit

Marjoke Verschelling Adviseur Hulpverlening & activering

Nieuwe wethouders

de buurt. Daar haal je zoveel inspiratie

Tijdens de gemeentedag is er extra aandacht

vandaan! Verder zou ik zeker naar zo’n

voor nieuwe wethouders. In een workshop zullen

dag voor raadsleden komen. Met een

speciaal voor u de meest actuele ontwikkelingen

grote tas voor de folders en een blok-

rond de Wmo en welzijn nieuwe stijl aan de orde

noot voor namen en telefoonnummers.”

komen. Valkuil “Verdrink niet in alle informatie

COLUMN

Mijn stad b(l)oeit!

Hulp bij programma

van het college. Zorg dat je precies weet

Ieder nieuw college start met het maken van een

wat je zelf met een agendapunt wilt.”

inhoudelijk programma: wat gaan wij doen de komende jaren? U kunt MOVISIE inschakelen voor

Bezuinigingen “Vermijd de kaasschaaf

verdieping. Hoe kan uw gemeente werk maken

en maak keuzes. En ga niet snijden in

van de Wmo, welzijn nieuwe stijl, emancipatie en

het welzijn dat zo belangrijk is voor de

de rol van de gemeente bij de aanpak van huiselijk

participatie.”

en seksueel geweld? Antoinette Tanja zat van 2002 tot 2008

Wat hebben fietspaden, inburgeringscursussen, speeltuinen en mantelzorgers met elkaar

in het dagelijks bestuur van stadsdeel

gemeen? Het zijn de thema’s waarover politieke partijen de komende maanden op lokaal

niveau met elkaar in debat gaan. De gemeenteraadsverkiezingen staan voor de deur. Maar

Meer informatie: Antoinette Tanja

Oost Watergraafsmeer in Amsterdam.

hoe zijn kiezers te boeien voor deze lokale thema’s?

([email protected] of 030 789 22 79).

Nu werkt ze bij MOVISIE.

De bestuurslaag die zich het dichtst bij de burger bevindt, kan zich helaas niet altijd

verheugen op interesse van de burger. De ogen zijn gericht op de landelijke hoofdrolspelers

en de landelijke trends bepalen het stemgedrag van veel mensen in mijn omgeving. Jammer,

want juist lokale thema’s doen ertoe. Burgers motiveren om mee te denken en mee te praten over dat wat er in de stad gebeurt, maakt dat ze zich betrokken voelen bij hun stad. Maar dit is niet altijd eenvoudig.

Ik hou van Den Haag. Het is de stad waar ik woon, de stad waar ik betrokken bij wil zijn. Daarom ben ik actief in de lokale politiek. Op basis van gesprekken met wijkbewoners,

maatschappelijke organisaties, ondernemers en vele ‘gewone’ Hagenaars zetten we lokale thema’s op de agenda. Boeiende thema’s! We zetten ons in voor de verbinding tussen

Hagenaars en Hagenezen, nieuwkomer of oudwoner, over de grenzen van Vogelaarwijken heen. Daarbij proberen we ons niet te laten leiden door angst en boosheid, maar door de wens om de stad verder in bloei te zetten.

Wat mij betreft stopt dat contact met de kiezer niet bij de stembus op woensdag 3 maart

��

2010. Aan nieuw gekozen raadsleden de schone taak om ook na de campagne in contact te

blijven met de bewoners van de stad. Over de thema’s die mij in elk geval aan het hart gaan. Kan en wil iedereen meedoen in de Haagse samenleving? En als meedoen moeilijk is, welke ondersteuning bieden we en hoe financieren we dat? Thema’s waar ook MOVISIE zich mee

In het najaar 2009 heeft MOVISIE onderzoek

meerdere gemeenten gesprekken gevoerd met

bezighoudt. Voor aanstaande raadsleden kan MOVISIE een bron van informatie en inspiratie

gedaan naar de invloed van Wmo-raden.

leden van Wmo-raden en gemeenteambtenaren.

zijn, bijvoorbeeld over leefbaarheid, vrijwillige inzet of de aanpak van huiselijk geweld.

Wmo-raden zijn er sinds de invoering van de

MOVISIE hoopt met dit onderzoek een bijdrage

Wmo in 2007. Eerder onderzoek richtte zich

te leveren aan het debat over de waarde van

Door deze thema’s te agenderen, werkt MOVISIE aan een krachtige samenleving. Net zoals

vooral op het functioneren van Wmo-raden. Over

Wmo-raden. Het eindrapport is in de loop van

alle lokale politici die de komende maanden weer de straat op gaan. Laten we met elkaar

de formele en feitelijke invloed is nog niet veel

2010 verkrijgbaar.

zorgen dat het ergens over gaat bij de gemeenteraadsverkiezingen, zodat kiezers het

bekend. Vooral feitelijke invloed is lastig vast te

belang zien van het werk dat er in de gemeenteraad verzet wordt. En zodat meedenken en

stellen. Is de invloed van een Wmo-raad groot

meepraten over de toekomst van de stad vanzelfsprekend en boeiend wordt!

wanneer alle adviezen worden overgenomen?

Meer informatie: Aletta Winsemius (a.

Is dat wenselijk? En op welke manier kan deze

[email protected] of 030 789 20 66).

Marjoke Verschelling is actief voor de plaatselijke afdeling van de ChristenUnie van Den Haag. 2

Hoeveel invloed heeft de Wmo-raad?

invloed worden vastgesteld? MOVISIES heeft in

MOVISIE-partner aan het woord

Slim en streetwise onderzoek Onderzoek op het snijvlak van praktijk, beleid en wetenschap. Dat is waarvoor u bij MOVISIE terecht kunt. Slim en streetwise onderzoek dat iets toevoegt aan de lokale uitvoeringspraktijk. Het onderzoek en de trendstudies van MOVISIE sluiten aan bij urgente sociale kwesties in beleid en uitvoering. Een belangrijk ingrediënt daarbij is de vraag: wat werkt? Welke methoden en interventies zetten nu écht zoden aan de dijk? Een selectie van onderzoeken uit 2009 én een doorkijkje naar 2010.

Dorpen onder druk is een onder-

Volkskrant zet deze vorm van onder-

de sociale sector online. Hierin vindt u

zoek naar de maatschappelijke rol van

linge sociale steun op nummer 1 van

uitgebreide beschrijvingen van metho-

woningcorporaties op het platteland.

de sociale agenda. Uit het onderzoek

den en beschikbare (wetenschappelijke)

Eén van de uitkomsten is dat sociale huis-

blijkt dat mentoring een zeer succesvolle

onderbouwing. We werken met verschil-

vesting op het platteland verdergaat dan

strategie is om risicojongeren op de rails

lende landelijke en lokale partijen samen

het bouwen van woningen. Het rapport

te krijgen. Maar wel onder voorwaar-

aan antwoorden op de vraag: Wat

laat goed zien waar de uitdagingen

den. Deze voorwaarden zijn uitgebreid

werkt? En we ondersteunen het toepas-

liggen voor woningcorporaties en hoe

beschreven in het rapport.

sen, onderzoeken en doorontwikkelen

lokale experimenten sociale kwesties op het platteland – zoals ontgroening en

Wmo trendrapport is gebaseerd op

bevolkingskrimp – kunnen oplossen.

grootschalig onderzoek onder uitvoe-

De Wmo helpt om meters te maken Jantine Kriens is wethouder Volksgezondheid, Welzijn en Maatschappelijke opvang in Rotterdam.

van methoden. Kijk op www.movisie.nl/

Waar kent u MOVISIE van?

effectieveinterventies.

“Ik kom MOVISIE met enige regelmaat tegen bij landelijke overleggen en op conferenties. In Rotterdam doen we samen een programma over

ringsorganisaties. Het rapport neemt de

Nieuwsgierig? MOVISIE is een publiek

huiselijk geweld. Het is MOVISIE gelukt om de slag naar het lokale te

Meer dan een steuntje in de rug

Wmo als participatiewet als uitgangs-

kennisinstituut dat de verzamelde kennis

maken. Het is een organisatie met hoogwaardige expertise.”

is een rapport dat MOVISIE uitbracht

punt. Worden burgerorganisaties echt

in een free-share omgeving beschikbaar

naar aanleiding van onderzoek naar

betrokken bij de Wmo? En hoe het staat

stelt. De onderzoeksrapporten zijn dan

Is Rotterdam veranderd sinds de Wmo?

mentoring: een-op-een ondersteuning

met het spanningsveld tussen concurre-

ook te downloaden via www.movisie.nl.

“De Wmo heeft ons in de positie gebracht om meters te maken. Het

tussen risicojongeren en mentoren. De

ren en samenwerken voor professionele

helpt bij de grote sociale opgaven in deze stad. Bijvoorbeeld om een

organisaties? Op deze vragen geven uit-

basisinfrastructuur van zorg en welzijn te maken, met sociale netwerken

voeringsorganisaties antwoord. Verder

Meer informatie:

door de hele stad. Het helpt ook om huiselijk geweld aan te pakken.

Drieluik

wordt nadrukkelijk aandacht besteed

Astrid van der Kooij

De Wmo legt het zwaartepunt op het lokale en dat is prettig. Daardoor

aan de gevolgen van de Wmo voor extra

([email protected]

zijn we minder afhankelijk van de landelijke overheid.”

Dit is deel één van een drie-

kwetsbare doelgroepen (prestatieveld 7,

of 030 789 20 29).

luik over de kennisfunctie

8 en 9). Begin 2010 beschikbaar.

Wat is uw stokpaardje? ��

van MOVISIE. In de volgende

“Het invoeren van de Wmo mag nooit het einddoel zijn voor een

edities lichten we netwer-

Databank Zoekt u naar het maatschap-

gemeente. Je moet kijken naar je eigen lokale situatie en van daaruit

ken, kennisprogramma’s, de

pelijk effect van sociale interventies? Of

naar hoe de Wmo kan helpen. Toen de Wmo net was ingevoerd, kwamen

website en bijeenkomsten

wilt u weten hoe evidence based werken

& congressen uit. In deze

kan bijdragen aan de professionalisering

editie: onderzoek.

van het welzijnswerk? In 2010 komt de databank effectieve interventies in

��

MOVISIE & MOgroep

Positief over MOVISIE?

er hier allerlei bureautjes langs om ons te helpen bij de invoering. Zo werkt het natuurlijk niet, je moet uitgaan van de sociale vraagstukken.”

In 2009 voerde MOVISIE voor

Wat vindt u lastig?

het eerst een klanttevreden-

“Het compensatiebeginsel. Dat is namelijk heel wat anders dan een veror-

heid- en behoefteonderzoek

dening hebben met criteria die je vervolgens afstreept. Het vraagt om een

uit. MOVISIE blijkt positief

gesprek aan de keukentafel. Wat heeft een inwoner nog meer nodig? Als

te worden gewaardeerd om

een mevrouw vraagt om een scootmobiel kan uit het gesprek blijken dat

de inhoudelijke kwaliteit

zij hoopt daardoor minder eenzaam te zijn. Als je dat niet op tafel krijgt,

van onder meer de website,

loop je kans dat die scootmobiel onder de trap staat te roesten.”

advisering, publicaties en MOVISIE en de MOgroep Welzijn &

De samenwerking tussen MOVISIE en

deze relatiekrant. Natuurlijk

Hoe kunnen gemeenten en welzijnswerk goed samenwerken?

Maatschappelijke Dienstverlening

de MOgroep is goed bevallen. Juist in

zijn er ook aandachtspunten.

“Je moet niet doen alsof je samenwerkingspartners bent, dan kom je in

organiseerden afgelopen najaar voor

deze moeilijke tijden is het belangrijk

Deze gaan vooral over de

de problemen en kun je bijvoorbeeld in de raad geen zuivere discussie

het eerst een gezamenlijke kennisdag

om elkaar op te zoeken en gebruik te

bekendheid van bepaalde

voeren. Je hebt allebei een andere rol en ik vind het belangrijk dat je

en ledenvergadering. Leden van de

maken van elkaars krachten. Samen

producten en diensten, de

je eigen rol speelt. De gemeente blijft uiteindelijk opdrachtgever, die

MOgroep woonden de jaarlijkse

op het goede spoor is niet voor niets

praktische bruikbaarheid

moet zorgen dat ze weet wat ze wil inkopen bij het welzijnswerk. Als

ledenvergadering bij en voegden zich

de titel van de kennisdag. Deze geeft

daarvan en de vindbaarheid

welzijnswerk moet je de gemeente goed voeden.”

vervolgens bij de overige deelnemers

meteen ook een doorkijkje naar

van informatie. Met deze

om zich te verdiepen in de participatie

2010: we zetten ons allebei in voor

verbeterpunten gaan we

Waar bent u allergisch voor?

van kwetsbare groepen. Rode draad

versterking en verbetering van de

komende tijd hard aan

“Vrijblijvendheid. Ik zoek altijd naar verantwoordelijkheid: wie is waar

van de dag: het ontmoeten, verdiepen

sector welzijn in Nederland.

de slag. Bedankt voor

verantwoordelijk voor? En wat is uiteindelijk het effect van ons werk?

uw feedback!

Je kunt mooie plannen verzinnen, maar de belangrijke vraag blijft:

en verbinden van professionals in het sociale domein.

wat levert dat eind van de dag op?” 3

Algemeen

Denk slim, denk groen Sociaal en groen kunnen veel meer samen doen. Dat is de insteek van het kennisprogramma Groen & Sociaal van MOVISIE. Het programma is een regelrechte uitnodiging aan alle Wmo-partners die zich bezighouden met leefbaarheid en actief burgerschap. Denk groen en er gaat een wereld voor u open. Joke Meindersma, projectleider Kennisstromen bij MOVISIE, legt het uit.

Wat kan groen doen?

lang niet altijd te vinden. Terwijl deze

natuur. Voor al deze vormen geldt dat

“Groen is een prachtig middel om

partijen elkaar zo mooi kunnen aanvul-

zowel de groene als de sociale partner er

mensen bij elkaar te brengen. Als

len. Voor het project Kennisnetwerk

belang bij heeft.”

je groen en sociaal verbindt, creëer

jeugd en natuur, dat MOVISIE samen

je talloze kansen. Een gemeente,

met NovioConsult in opdracht van het

Lastig?

welzijnsinstelling of woningcorporatie

Ministerie van LNV uitvoert, brengen

“Integendeel en dat is wat mij betreft

kan bewoners stimuleren om samen

we in regionale bijeenkomsten partijen

een extra reden voor Wmo-partners om

een buurttuin in te richten. Leerlingen

bij elkaar uit de groene en sociale sector

groen te denken. Er zijn maar weinig

groene organisaties is dit een mooie kans

manier hebben gevonden om de leef

kunnen in het kader van een maat-

rondom jeugd. Daar komen bijzonder

mensen die niets met groen hebben.

om zichzelf op de kaart te zetten.”

baarheid te verbeteren en waarbij er

Vrijwilligers planten bollen in de Educatieve Tuinen aan de Vancouverdreef in Utrecht.

schappelijke stage een groene invulling

sprake is van samenwerking tussen

Is MOVISIE groen?

de betrokken partijen. Goede voor

“We zetten ons niet speciaal in voor

beelden komen op de website

natuurbehoud of een groene leefstijl.

www.movisie.nl/groen. En verder zijn

bewoners met groene vingers. Maar

Maar we zijn er wel van overtuigd dat

mensen van harte welkom op de regio-

een kinderdagverblijf kan bijvoorbeeld

groen een goed middel is om maat-

nale kennisnetwerkbijeenkomsten die we in 2010 organiseren.”

bedenken voor een stuk braakliggende grond in een wijk. Een verzorgingshuis kan een groenkamer maken voor

Groen is een prachtig middel om mensen bij elkaar te brengen.

ook cavia’s op de kinderboerderij

leuke initiatieven uit voort. In Zwolle

Ook kwetsbare groepen kunnen zich

schappelijke vraagstukken aan te

adopteren.”

worden bijvoorbeeld wandelwagen-

aangesproken voelen. Bovendien zijn

pakken en op te lossen. Net zoals sport

routes gemaakt voor jonge ouders. Er

groene inspanningen in de wijk zichtbaar

of kunst en cultuur dat zijn. Daarom

Is dit nieuw?

zijn ook plannen voor drie-generatie-

voor iedereen. Dus? Nodig lokale groene

gaan we in 2010 groene en sociale

Meer informatie:

“Niet helemaal. Er zijn al goede voor-

natuurplekken, natuurspeelplekken voor

organisaties uit voor duurzame samen-

partners bij elkaar brengen en goede

Joke Meindersma

beelden te vinden. Maar op lokaal niveau

school en de wijk, groene hangplekken

werkingsverbanden en projecten rondom

voorbeelden verzamelen.”

([email protected]

weten sociale en groene partijen elkaar

en extreme sportmogelijkheden in de

leefbaarheid. Denk aan de kinderboer-

��

Doet u mee? Gemeenten kunnen zich nog steeds per e-mail aanmelden bij Bora Avric

of 030 789 21 47) en

derij, groene werkgroepen, terreinbe-

Oproep?

heerders en de volkstuinvereniging. Kijk

“Inderdaad: ik wil graag in contact

wat je voor elkaar kunt betekenen. Voor

komen met lezers die al een groene

www.movisie.nl/groen.

��

Frontliniepanel: wie doet mee?

van MOVISIE. MOVISIE maakt een toolkit en richt een helpdesk in om

Europees Armoedejaar 2010

de organisatie van de lokale manifestaties praktisch te ondersteunen. Het Verwey-Jonker Instituut maakt een beschrijving van de lokale aanpak van iedere gemeente en geeft op basis daarvan toegesneden advies met concrete verbetersugges-

Meedoen?

MOVISIE is op zoek naar nieuwe panelleden voor het

Voor het panel zijn wij op zoek naar

Internetpanel Frontliniewerkers. Via dit panel kunt u laten weten wat er in uw omgeving speelt en waar u in uw werk tegenaan loopt.

frontliniewerkers die werken op het brede terrein van de sociale sector. Bijvoorbeeld opbouwwerkers, welzijnswerkers, jongerenwerkers, politieagenten of uitvoerende ambtenaren op de terreinen

2010 is uitgeroepen tot Euro-

ties. Uitkomsten worden verwerkt

pees jaar voor de bestrijding van

in een praktijkboek dat gemeenten

armoede en sociale uitsluiting.

kunnen gebruiken om het eigen

Enquête

de praktijk ook de landelijke beleids

het sociaal-cultureel werk, het algemeen

Onderdeel van het Europees jaar

beleid tegen het licht te houden, de

Als panellid wordt u maximaal drie

makers bereiken.

maatschappelijk werk, opvangcentra,

is de Nederlandse Stedenesta-

kwaliteit te beoordelen en ideeën

keer per jaar via een digitale enquête

fette. Gemeenten die deelnemen

voor verbetering op te doen.

bevraagd over uiteenlopende actuele

Netwerkbijeenkomst

instellingen. En uitvoerders werkzaam bij

aan deze estafette organiseren

De Stedenestafette wordt

onderwerpen. In het verleden is dat

Na elke enquête wordt u als panellid

woningcorporaties, zelfhulporganisaties

een lokale manifestatie en maken

georganiseerd door MOVISIE,

bijvoorbeeld gebeurd over de multi

uitgenodigd voor een informele net-

of vrijwilligersorganisaties.

een lokale sociale toekomst

de gemeente Utrecht, Divosa,

culturele samenleving, de uitvoering van

werkbijeenkomst waar u de resultaten

agenda. Eind 2010 organiseert

het Verwey-Jonker Instituut en

de Wmo en recentelijk over eenzaam-

met elkaar bespreekt en kennis deelt.

Via www.movisie.nl/frontliniepanel kunt

het ministerie van Sociale Zaken

de Sociale Alliantie.

heid. Als lid kunt u zelf ook onderwer-

Bovendien maken panelleden elke keer

u zich aanmelden of stuur een mail naar Bard Briels, projectleider frontliniepanel.

en Werkgelegenheid vervolgens

4

Bent u frontliniewerker in de sociale sector?

wonen, welzijn en zorg. Maar ook uitvoerders in de thuiszorg, jeugdzorg,

bibliotheken, ziekenhuizen of verpleeg-

pen aandragen voor een enquête. Zo is

dat zij meedoen aan een enquête kans

een landelijke conferentie waarin

Meer informatie: Bora Avric

bijvoorbeeld de enquête over eenzaam-

op vijfhonderd euro. Dit bedrag kunt u

de opbrengsten van de Steden

([email protected]

heid ontstaan. Daarmee laat het panel

besteden aan een zelfgekozen maat-

estafette als input voor landelijk

of 030 789 21 41) of

zien welke onderwerpen op dat moment

schappelijk doel, van een buurtfeest tot

Meer informatie: Bard Briels

en Europees beleid gepresenteerd

www.movisie.nl/

spelen. Via publicaties maakt MOVISIE

een bijdrage aan een uitje van uw eigen

([email protected] of

worden.

stedenestafette.

de resultaten bekend, zodat signalen uit

organisatie.

030 789 21 33).

De samenleving kent een grote verscheidenheid aan mensen. MOVISIE wil bijdragen aan het verbinden van mensen en aan de participatie en het welzijn van burgers in al hun diversiteit.

Diversiteit

Komt een cliënt bij een maatschappelijk werker

kan het probleem worden geanalyseerd: welke diversiteitsfactoren hebben de intaker en de cliënt gemeenschappelijk, welke zijn verschillend en hoe werken die door?”

Opbrengst Wie structureel aandacht heeft voor diversiteit

De Diversiteitsbril is een nieuw hulpmiddel voor maatschappelijk werkers bij de intake. Strekking: wie bij de intake meteen structureel aandacht heeft voor diversiteit, helpt een cliënt uiteindelijk sneller en effectiever.

tijdens de intake, helpt een cliënt sneller en effectiever, weet Felten. “Ik ben zelf maatschappelijk werker geweest en ik weet nog dat we er pas na vijf gesprekken achter kwamen dat een cliënt met eergerelateerd geweld te maken had.

I

We hadden te weinig doorgevraagd.” Uiteindelijk edereen heeft blinde vlekken. Dat is de

Wegen en (blijven) overwegen. Per gespreksthema

doorbladert en automatisch alle vragen daaruit

scheelt het dus tijd, maar dat is niet de enige

insteek van Hanneke Felten van MOVISIE.

staat precies waar je op moet letten en welke

stelt. Het is eerder iets om op ideeën te komen

reden waarom ze het boek kan aanbevelen. “Uit

“Iedereen handelt vanuit het eigen refe

vragen je kunt stellen. Bij het thema probleem-

over de vragen die je zou kunnen stellen.

onderzoek van ZonMw blijkt dat cliënten in de

rentiekader. Dat referentiekader wordt voor een

hantering krijgt de lezer bijvoorbeeld het advies

Persoonlijk vind ik een intervisiegroep een goede

GGZ meer tevreden zijn als de hulpverlener door

groot gedeelte bepaald door je cultuur, sekse,

om niet alleen te vragen naar wat de cliënt zelf al

een diversiteitsbril kijkt. Dat is waarschijnlijk ook

seksuele voorkeur, klasse, leeftijd, noem maar op.

heeft gedaan om zijn probleem op te lossen. Het

het geval in het maatschappelijk werk. En daar

Het betekent dat je daardoor bepaalde problemen

is ook belangrijk om te vragen wat gebruikelijke

over het hoofd ziet. Ook maatschappelijk werkers

manieren zijn in zijn omgeving om een probleem

hebben hier last van.”

op te lossen. Felten: “Zo kom je achter de

Dit is een aanrader voor intervisiegroepen.

De diversiteitsbril kan besteld worden via

aanpakken die de cliënt nog niet heeft benut.”

Handig

gaat het uiteindelijk om.”

www.movisie.nl/publicaties. plek om dit boek te bespreken en je bewust te

MOVISIE heeft het werkboek De diversiteitsbril

Intervisiegroep

worden van je eigen referentiekader. Het mooiste

ontwikkeld op verzoek van de Utrechtse

Hebben maatschappelijk werkers hier wel tijd

is om dat aan de hand van een casus te doen.

Meer informatie:

welzijnsorganisatie Portes. Het boek laat zien hoe

voor, ze moeten toch al een intakeformulier

De anderen kunnen dan eerst vragen stellen over

Hanneke Felten ([email protected] of

je als maatschappelijk werker het intakegesprek

invullen? Felten lacht. “Het is natuurlijk niet

de diversiteitsfactoren zoals sekse, cultuur, religie

030 789 21 10) en Fatos Genc-Canbolat

verbetert. Uitgangspunt is het intakemodel

de bedoeling dat je tijdens de intake dit boek

en seksuele voorkeur. In de discussie daarna


Wil Verschoor Manager van het programma Diversiteit

Gemeenten, blijf investeren in de maatschappij!

Mo v in 2 isie 010

Hoogtepunten van 2009?

Hanneke Felten: “Iedereen handelt vanuit het eigen referentiekader.’

��

Training diversiteitsnetwerk

“De uitreiking van de Lantaarnprijs aan de

hoe zorg je dat je mensen met een handicap

gemeente met het beste homobeleid: Utrecht.

niet uitsluit? We gaan ook een kosten- en

Verder hebben we allerlei opdrachten uitge-

batenonderzoek doen: wat kost inclusief

voerd, zoals een voorstudie voor de Commissie

beleid en wat levert het op? De tweede trend

Gelijke Behandeling over lesbisch ouderschap.

is dat het hbo-onderwijs aan de slag wil

Nog een hoogtepunt: het werkboek voor

met diversiteit. We krijgen hier al een tijdje

professionals die allochtone mannen in een

vragen over, bijvoorbeeld hoe om te gaan met

kwetsbare positie willen activeren. Het leuke

allochtone studenten die afhaken. Daar komt in

was dat het werkboek tijdens een propvolle

2010 een breed aanbod voor.”

presentatie in Amsterdam Osdorp als warme broodjes over de toonbank ging. We zijn nu

Wat wordt interessant in 2010?

druk bezig om trainers hiervoor op te leiden.”

“Dit jaar staat de Diversiteitsprijs in het teken

Heeft het zin om in uw organisatie een diver-

In drie rondes trekken de spelers hun eigen plan.

siteitsnetwerk op te zetten, bijvoorbeeld voor

Tegelijkertijd worden zij geconfronteerd met

vrouwen, niet-westerse migranten of holebi's?

vragen en incidenten uit de praktijk. Bijvoorbeeld

Voel je de crisis?

2010. Verder zijn we druk bezig om een

Peter Dankmeijer van MOVISIE vindt van wel. “Een

feedback van klanten en van werknemers. Door

“Jazeker. Vorig jaar werden we van alle kanten

bijzonder hoogleraar homo-emancipatie aan de

diversiteitsnetwerk zorgt dat een bedrijf gevoeliger

effectief overleg tussen het diversiteitsnetwerk en

gevraagd om onderzoeken en projecten uit

Universiteit van Humanistiek te vestigen. En er

wordt voor diversiteit. Dat resulteert in meer

de reguliere functionarissen komen de spelers tot

te voeren. Nu moeten we zelf meer initiatief

komt een werkboek voor diversiteitsbeleid in

creativiteit, betere producten en een krachtiger

strategische samenwerking. De opdracht is om het

nemen. Maar reken maar dat we dat doen. Ik

gemeenten. Interessant wordt ook onze actie

marketing.” Volgende vraag is natuurlijk: werkt dat

netwerk zo succesvol te maken dat het na drie jaar

zeg steeds tegen ministeries, gemeenten en

om het publieke debat over emancipatie van

ook in onze organisatie? Hiervoor heeft Dankmeijer

aantoonbare winst voor het bedrijf oplevert.”

lokale organisaties: blijf investeren in de maat-

mannen op gang te brengen.”

een simulatiespel ontwikkeld. “In dit spel spelen

van inclusief beleid. Aanmelden kan tot oktober

schappij. Juist in deze tijd is dat belangrijk.”

we de eerste drie jaar van een diversiteitsnetwerk in een organisatie. Een deel van de spelers vormt

Meer informatie: Training & Advies

Zie je trends?

Meer weten: Wil Verschoor

het netwerk, een ander deel de functionarissen

([email protected]

“Inclusief beleid wordt de trend. Samen met vijf


bij HRM, productontwikkeling, sales, enzovoorts.

of 030 789 22 22).

gemeenten gaan we een aanbod ontwikkelen:

030 789 21 08). 5

MOVISIE adviseert en ondersteunt maatschappelijke organisaties en overheden bij vragen op het gebied van organisatieversterking en organisatieverandering. Uitgangspunt is het vinden van evenwicht tussen organisatiedoelen, resultaten en de motivatie van mensen.

Mens en organisatie

Meedoen in Veldhoven De gemeente Veldhoven heeft nieuw participatiebeleid gemaakt. Het kostte wat, maar nu staat er ook wat: een gedeelde visie over meedoen in Veldhoven én veertien participatieprojecten waar meteen vol enthousiasme mee is gestart. MOVISIE adviseerde en ondersteunde Veldhoven in dit proces. Adviseur Daan de Bruijn schetst de aanpak: “Dit is ideaal voor gemeenten die beleid levend en interactief willen maken.”

Fase 1: Verkennen en waarderen wat er al is

Veldhoven zijn ambtenaren zelf op pad gegaan

Veldhoven een conferentie georganiseerd voor

om dit te achterhalen. Ze hebben op basis van

circa honderd mensen van binnen en buiten de

MOVISIE werkt in het adviestraject volgens

interviews verhalen gemaakt over succesvolle

gemeente. Tijdens het eerste dagdeel hebben de

de principes van waarderend onderzoeken,

initiatieven en participatieprojecten, zowel binnen

deelnemers zich laten inspireren door de zeventien

Appreciative Inquiry. Dat houdt in dat niet het

als buiten het gemeentehuis. Daarnaast hebben

goede voorbeelden van meedoen in Veldhoven en

probleem centraal staat, maar de ambities van een

ze geïnventariseerd welke gemeentelijke projecten

hebben ze verwoord wat hen aanspreekt. In de

organisatie. Er wordt gekeken naar wat er wél

er al zijn op het gebied van meedoen. Dit heeft

aansluitende ‘droomfase’ zijn in gemengde groepen

goed gaat en hoe dat versterkt kan worden. Daan

zeventien goede voorbeelden opgeleverd.”

van burgers, ambtenaren en sociale professionals

de Bruijn: “Als je alle aandacht op een probleem

alle ambities en dromen geïnventariseerd.

stellen van relevante, positieve vragen, ontdek je

Fase 2: Verbeelden participatieconferentie

wat de positieve kern is van een organisatie. In

Op 19 en 20 oktober 2009 heeft de gemeente

vestigt, wordt dat probleem groter. Door het

Bernadette Clemens Manager van het programma Mens en Organisatie

Maatschappelijke organisaties worden ondernemender

Mo v in 2 isie 010

Daan de Bruijn: “De vier fasen hebben alle ingrediënten opgeleverd voor

Fase 3: Vormgeven van dromen naar doen

een beleidsvisie op participatie.

Het avondprogramma stond in het teken van

momenteel zelf op papier. Ik vind dat

dromen naar doen. Tijdens een zogenaamde

deze gemeente z’n nek heeft uitgesto-

beursvloer kregen initiatiefnemers van een idee

ken door de hele lokale gemeenschap

of project de kans om samenwerkingspartners

erbij te betrekken en zelf actief de

en financiers voor hun project te strikken. Op

boer op te gaan. Het traject heeft veel

deze manier werden ter plekke coalities gevormd.

opgeleverd: participatiebeleid dat met

Resultaat: veertien matches waarmee dus meteen

alle partijen is gemaakt en breed wordt

veertien participatieprojecten in de startblokken

gedeeld en veertien participatiepro-

stonden.

jecten die meteen na de conferentie

De gemeente Veldhoven zet deze

kunnen starten. Plus een overzicht

Fase 4: Verankeren van ambities naar beleid

over het aanbod en de leemtes op het gebied van meedoen.”

Op de tweede conferentiedag zijn alle ambities in één ochtend vertaald naar gemeentelijk participatiebeleid. Tijdens het middagdeel is met

Kijk voor meer informatie over het participatiewiel

burgers, ambtenaren en sociale professionals

en de beursvloer op www.movisie.nl en www.beursvloer.nl.


Zie je trends?

een gedeelde ambitie bepaald. Vervolgens zijn

“Een hoogtepunt vond ik beslist Kracht Lokaal.

“De ondernemingskracht van maatschappelijke

de ambities uitgezet in het participatiewiel, een

De zogenaamde Krachtproeven – zeg maar

organisaties is beslist een trend. Verder

beleidsinstrument dat gemeenten snel overzicht

pilots – zijn in een aantal provincies goed

zie je dat gemeenten en maatschappelijke

geeft in de verschillende vormen van participa-

Meer informatie: Daan de Bruijn

gaan lopen. In deze Krachtproeven helpen we

organisaties zoeken naar nieuwe wegen om de

tiebevordering. Het aanbod van Veldhoven is

([email protected] of 030 789 20 98)

vrijwilligerscentrales en andere ondersteuners

betrokkenheid van burgers te vergroten en om

in de zes doelgebieden van het participatiewiel

en Sandra Hoogendoorn

om vrijwilligersorganisaties te versterken. Een

zich te verantwoorden.”

gezet waardoor meteen duidelijk werd waar nog


leemtes zitten.

030 789 20 27).

tweede hoogtepunt is voor mij de driedaagse

6

Resultaat

manifestatie van het Platform Buurtalliantie


in november. MOVISIE heeft op alle dagen

“We gaan in 2010 een groot congres over

workshops verzorgd. Op één van de dagen

modern besturen organiseren. Daarnaast

hebben we bovendien een participatiedebat

gaan we MOVISIE-breed onze kennis op het

georganiseerd. Dat gaan we voortaan ieder jaar

terrein van alliantie- en ketenvorming verder

doen. Tot slot wil ik graag de adviesopdrachten

ontwikkelen en aanbieden aan het veld. In

noemen. We hebben een aantal gemeenten

2010 gaan we ook verder met onze nieuwe

en maatschappelijke organisaties geadviseerd

en veelbelovende aanpak van waarderend

Antidiscriminatiebureau RADAR wil de werkwijze

het met de planning en financiën?” Van Ast vond

over thema’s als organisatievernieuwing,

onderzoek: niet langer focussen op problemen

voor projecten meer stroomlijnen en schakelde

het leerzaam om op deze manier over de eigen

verenigingsdemocratie, burgerparticipatie en

maar op ambities van organisaties. Deze

MOVISIE in voor een training Projectmatig werken.

projecten te praten. “We hebben daarnaast ook

samenwerking tussen lokale partijen.”

aanpak kan ik echt aanbevelen: je komt veel

Deelnemer Anita van Ast, zelf trainer bij RADAR,

openhartig gepraat over de zaken waar we in onze

sneller tot vernieuwingen.”

is enthousiast. “Het is prettig dat de trainers goed

organisatie tegenaan lopen bij het projectmatig

Voel je de crisis?

op de hoogte zijn van de sector en begrijpen wat

werken. En we hebben meteen afgesproken wie dit

“Het valt mij op dat maatschappelijke

we doen.” Nog een pluspunt: ze kan de training

gaan aankaarten bij het managementteam.”

��

Training Projectmatig werken helpt

organisaties steeds ondernemender worden.

Meer informatie: Bernadette Clemens

direct toepassen. “We hebben gewerkt met eigen

Dat komt door de Wmo, maar ook door de


projectvoorstellen waarbij we alle projectfasen

dreigende bezuinigingen. Organisaties beraden

hebben doorgelopen. Welke doelen stel je? Hoe


zich op wat de gevolgen van de crisis voor hen

maak je de doelen meetbaar en hoe maak je de

([email protected]

betekenen. Ze gaan op zoek naar innovaties en

projectresultaten zichtbaar? Maar ook: hoe ziet het

of 030 789 22 22).

nieuwe samenwerkingsverbanden.”

projectteam er uit? Wat is mijn eigen rol? Hoe zit

Het werk van de sociale professional verandert permanent, omdat maatschappij en beleid voortdurend in beweging zijn. MOVISIE vertaalt deze veranderingen naar de werkvloer in zorg en welzijn.

Beroepsontwikkeling

Doe mee aan de Zomerscholen In de zomer van 2010 zijn er weer Oranje Fonds Zomerscholen. Een ideale gelegenheid voor welzijnswerkers die nieuwe kennis en nieuwe netwerken willen aanboren. Er is een Zomerschool voor het jeugd- en jongerenwerk en één over de wijkaanpak. Het Oranje Fonds zorgt dat de kosten voor de deelnemers beperkt blijven.

E

Training De vitale beroepskracht Feedback

Meer energie, passie en plezier in het werk! Wie

Climax van de Zomerschool is de presentatie

dat wil, is van harte uitgenodigd voor de training

van het projectplan aan een panel van buiten.

De vitale beroepskracht. De training is voor

“Iedere deelnemer heeft dit plan voorafgaand

individuele beroepskrachten en teams die zoeken

aan de Zomerschool voorbereid en tijdens de

naar meer vitaliteit en bevlogenheid, zeker in

week wordt daar verder aan gewerkt”, vertelt Els

deze tijd van werkdruk en bezuinigingen. In de

Meijsen. “Het panel geeft vervolgens feedback.

training wordt u zich bewust van de energie

In het panel zitten externe experts, zoals een

gevers en energievreters in het werk. U gaat aan

burgermeester, een wethouder, een directeur

de slag met allerlei interventies en instrumenten

welzijn en ook oud-deelnemers. Zij kijken er vanuit

met het accent op de mogelijkheden en dus niet

hun eigen optiek naar. Dat is heel stimulerend en

de beperkingen.

soms natuurlijk ook confronterend.” En dan? Els

en vakantieweek voor overbelaste welzijns-

Wie kunnen meedoen?

werkers? “Nee dat zijn de Zomerscholen beslist niet”, zegt Els Meijsen van MOVISIE.

Meijsen merkt dat het voor deelnemers soms lastig

Vier dimensies van vitaliteit komen aan bod:

is om terug op het werk het plan ook echt uit te

• Hoofd: mentale uitdaging, ontwikkelen,

voeren. “Mijn advies is om het stap voor stap te doen. En om er met andere deelnemers van de Zomerschool over te praten. Mensen houden hier

“Het is een zware week, maar bijzonder inspire-

De Zomerscholen zijn bedoeld voor

rend. Deelnemers van de vorige Zomerscholen zijn

welzijnsprofessionals met:

unaniem lovend. Oké, ze moeten van tevoren een

• minstens drie jaar werkervaring

Aanmelden? Houd de website in de gaten:

flinke opdracht voorbereiden. Maar tijdens de week

• HBO denken werkniveau

www.oranjefonds.nl/zomerscholen.

krijgen ze zoveel input en feedback dat ze helemaal

• voldoende ruimte binnen de

namelijk een nieuw netwerk aan over.”

te dragen

Paul Schnabel

• een sterke motivatie om de hele

• Lichaam: balans tussen inspanning en ontspanning. • Hart: zelfbewustzijn, passie, positieve samenwerking. • Ziel: ertoe doen, betekenisvol, nuttig bezig zijn.


organisatie om het geleerde over

opgeladen terugkomen op hun werk.”

persoonlijke groei.

Meer informatie: Els Meijsen



030 789 22 22).

week deel te nemen.

In één week krijgen twintig deelnemers een gevarieerd programma voorgeschoteld met niet de eerste de beste sprekers en trainers. Naast docenten van de Hogeschool Utrecht en de Hogeschool Zuyd spraken

moeite hebben om trots te zijn op hun werk. Ik heb

Harry Hens

afgelopen jaar Paul Schnabel over de wijkaanpak en

begrepen dat de gemiddelde levensduur van een

Manager van het programma Beroepsontwikkeling

Micha de Winter over het jongerenwerk. Acteurs

carrière van een jeugd- en jongerenwerker heel laag

worden ingeschakeld voor rollenspelen en vaardig-

is. Daar schrik ik van. Daarom vind ik deze week zo

heidstrainingen. De Oranje Fonds Zomerscholen zijn

belangrijk. Losgeweekt van het werk gaan ze inten-

dit jaar twee keer twee weken: twee keer een week

sief aan de slag met hun vak.” Pim Achterkamp

voor jeugd- en jongerenwerkers en twee keer een week voor wijkprofessionals.

Dit is een geweldige ervaring.

Beroepstrots

Uitgaven worden even uitgesteld

Mo v in 2 isie 010

Het Oranje Fonds draagt een financieel steentje bij aan de Zomerscholen en volgens projectadviseur Pim Achterkamp is dat niet voor niets. “Het Oranje

is ieder jaar met veel plezier van de partij bij de


jaar een jaar van consolidatie. Instellingen

Fonds wil de sociale cohesie duurzaam bevorde-

Zomerscholen. “Je ziet twintig individuele mensen

“We zijn druk bezig met de professionalisering

moeten prioriteiten gaan stellen. Waar leggen

ren en wij zien welzijnswerkers hierbij als onze

snel één groep worden. Je proeft ook met wat voor

van de jeugdzorg. We hebben profielen

we onze focus en welke activiteiten gaan we

natuurlijke partner. Zij hebben een cruciale rol in

bezieling zij hun werk doen. Het is een geweldige

gemaakt voor de jeugdzorgwerker en de

minder of niet meer doen?”

het verbinden van mensen. Tegelijk zien we dat ze

ervaring.”

gedragswetenschapper. Tijdens een presentatiemiddag heeft minister Rouvoet de eerste


resultaten van dit programma in ontvangst

“We werken aan manieren om het leerklimaat

genomen. Ook is dit jaar het profiel voor de

op de werkplek te verbeteren in instellingen voor

jongerenwerker verschenen. Een ander hoog-

zorg en welzijn. Dat doen we door in te spelen op

tepunt vind ik de Zomerscholen voor profes-

de vitaliteit van mensen en dat blijkt een goede

sionals in het welzijnswerk. Die Zomerscholen

insteek. Over professionalisering gesproken,

zijn een groot succes en het Oranje Fonds heeft

dit jaar gaan we een portal ontwikkelen

al aangegeven hiermee door te willen gaan. Dat

voor iedereen die iets wil weten over profes-

is goed nieuws voor welzijnswerkers.”

sionalisering. Verder werken we aan een groot programma Beter in meedoen over het vergroten

Voel je de crisis?

van de kwaliteit van dienstverlening rondom de

“Ik merk dat instellingen wat vaker aarzelen om

Wmo. Wij werken aan kwaliteitsstandaarden: kun

ons in te schakelen. Het is net als bij consumen-

je normen ontwikkelen voor de diensten die je

ten: uitgaven worden even uitgesteld.”

aanbiedt? Ook gaan we een profiel ontwikkelen voor de manager in zorg en welzijn, iets waar in

Zie je trends?

brede kring behoefte aan is.”

“Professionalisering is nog steeds een trend. Dat zien we in de jeugdzorg, maar ook in het

Jongerenwerker geeft een presentatie tijdens de Zomerscholen.

welzijnswerk en in de kinderopvang. Als er één

Meer weten: Harry Hens (h.hens@

schaap over de dam is… Daarnaast is komend

movisie.nl of 030 789 21 19). 7

Huiselijk geweld is het meest voorkomende geweldsdelict in Nederland. MOVISIE ondersteunt overheid en uitvoerders bij signalering, preventie en het effectief aanpakken van huiselijk en seksueel geweld.

Huiselijk en seksueel geweld

Verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Rond de zomer van 2010 gaat het wetsvoorstel voor een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling naar de Tweede Kamer. Het voorstel verplicht instellingen om over een meldcode te beschikken. Het streven is dat de wet op 1 januari 2011 in werking treedt. Fouzia Kassi van het ministerie van VWS trekt het project.

Bereid u voor! Vanaf medio 2010 kunnen professionals bij MOVISIE & NJi een training van

Wat houdt de meldcode in?

Liggen alle stappen vast?

Meldpunten Kindermishandeling of Steunpunten

één dagdeel volgen over het werken

“De meldcode is een stappenplan waarin staat

“Nee, er komt een basismodel waarmee

Huiselijk Geweld, op gang brengen van hulp, of

met de meldcode. Wilt u zich inhou-

wat een professional moet doen als er signalen

instellingen en sectoren hun eigen meldcode op

melden, nazorg en wijze van verslaglegging.”

delijk verdiepen in één van de stappen

zijn van huiselijk geweld en kindermishandeling.

maat kunnen maken. In het basismodel zitten

Aan de hand van het stappenplan maak je

de volgende stappen: signalering, gesprek met

Is dit nieuw?

Vanaf januari 2010 is er een digitale

een afweging wat voor vervolgstappen je gaat

betrokkenen, collegiale toetsing, taxatie van

“Het is nieuw dat de meldcode wettelijk

databank beschikbaar met het aanbod

zetten.”

het geweld en zo nodig melding bij Advies- en

verplicht wordt. Het nieuwe is ook dat dit een

aan kwalitatief goede opleidingen.

integrale code wordt voor huiselijk geweld en

Kijk hiervoor op www.meldcode.nl.

kindermishandeling. Er was al een meldcode apart

MOVISIE & NJi hebben deze databank

voor kindermishandeling of huiselijk geweld. Deze

samengesteld met diverse aanbieders

meldcode geldt voor beide, maar gaat ook gelden

van bij- en nascholing.

Silvie Janssen

of specifieke vormen van geweld?

voor seksueel geweld, ouderenmishandeling,

Manager van het programma

eergerelateerd geweld en vrouwelijke genitale

Huiselijk en Seksueel Geweld

verminking. En verder is deze meldcode voor alle

Mo v in 2 isie 010

Geweld door pubers neemt toe

beroepsgroepen. Intersectoraal en integraal dus.”

er signalen zijn. De meldcode is geen meldplicht. En dat wil het kabinet ook niet.”

Waarom is dit belangrijk? “Geweld in de privé-sfeer komt heel veel voor.

Meldcode voor zeven sectoren

Naar schatting is 45 procent van de Nederlandse

De meldcode wordt verplicht gesteld voor

bevolking ooit slachtoffer geworden van huiselijk

instellingen en professionals in zeven sectoren:

geweld. Jaarlijks worden ruim 100.000 kinderen

• Gezondheidszorg

in Nederland verwaarloosd of mishandeld. Uit

• Onderwijs

onderzoek weten we dat huiselijk geweld en

• Kinderopvang


meer. Er is immers niets huiselijks aan. Er gaan

kindermishandeling eerder worden gesignaleerd

• Maatschappelijke ondersteuning

“De Wet tijdelijk huisverbod die in 2009 in

stemmen op om het geweld in afhankelijk-

als er een meldcode is. Waardoor er dus ook

• Jeugdzorg

werking is getreden. Het is mooi om te zien

heidsrelaties te noemen. Die titel dekt de lading

eerder hulp in gang kan worden gezet en het

• Justitie

dat de wet beweging in het veld geeft. Partijen

beter.”

geweld eerder kan worden gestopt.”

• Politie

zoals de politie en Steunpunten Huiselijk Geweld werken nu vanzelfsprekend met elkaar


Is melden nu verplicht?

samen. Verder is het Partnership Seksueel

“Het Partnership Seksueel Geweld krijgt

“Nee, dit wetsvoorstel verplicht instellingen om

Meer informatie: Ina van Beek

Geweld in 2009 gestart, na jarenlang lobbyen.

hopelijk een vervolg. We gaan verder met de

een meldcode te hebben en ermee te werken als


Dit partnership gaat de aanpak van seksueel

drie speerpunten deskundigheidsbevordering

geweld beter stroomlijnen. Een hoogtepunt

van professionals, een heldere infrastructuur

vind ik ook dat wij onze kennis over huiselijk

en weerbaarheid op scholen. De Steunpunten

en seksueel geweld steeds meer inzetten voor

Huiselijk Geweld krijgen een kwaliteitsslag. We

andere landen. We zijn bijvoorbeeld gestart met

gaan aan de slag met de meldcode huiselijk

projecten van het ministerie van Buitenlandse

geweld en kindermishandeling. Natuurlijk

Zaken in Bulgarije, Kroatië en Rusland. En tot

organiseren we dit jaar weer een congres over

Angela Busto en Peter Steenkist van GGZ Wes-

kunnen in- en uitstromen. De methodiekmap

slot: het trendrapport over huiselijk geweld. Dat

huiselijk geweld. Voor het congres in 2009

telijk Noord–Brabant hebben de Methodiekprijs

bevat een draaiboek voor de hulpverlener. Er

was een mooie afsluiting van 2009.”

hadden we meer dan achthonderd aanmel-

Huiselijk en seksueel geweld 2009 gewonnen.

worden thema’s behandeld die voor Turkse en

��

Winnaar MOVISIE Methodiekprijs 2009

dingen! Verder gaan we instrumenten maken

Ze kregen de prijs voor het ontwikkelen van

Marokkaanse mannen relevant zijn. Daarbij wordt

Voel je de crisis?

om seksueel grensoverschrijdend gedrag te

de methodiek ‘Samen werken tegen agressie -

rekening gehouden met privacygevoeligheid, de

“Zelf niet, maar ik verwacht dat de crisis tot

voorkomen dat tot jeugdprostitutie kan leiden.

Groepsbehandeling voor Turkse en Marokkaanse

verwachtingen van migranten over hulpverlening

meer huiselijk geweld gaat leiden. De politie

En er komt een signalenkaart voor professionals

mannen met agressieregulatieproblemen’. Ze ont-

en de schaamtecultuur.

registreert nauwkeurig dus wellicht kan ik daar

die misbruik willen signaleren bij mensen met

vingen de prijs op het landelijk congres Huiselijk

in de loop van het jaar iets over zeggen.”

een verstandelijke beperking. Ook goed om te

geweld en Kindermishandeling in november. De

Het handboek van de methodiek is

weten: in 2010 organiseren we een conferentie

prijs bestond uit een oorkonde voor de organisatie

vanaf dit voorjaar te bestellen via

voor en door jongeren over huwelijksdwang.”

en een handboek van de methodiek, uitgegeven

www.movisie.nl/publicaties.

Zie je trends? “Ouderenmishandeling neemt toe en die trend

door MOVISIE.

gaat doorzetten, alleen al om demografische

8

reden. Verder zien we een toename van geweld

Meer informatie: Silvie Janssen

De methodiek is specifiek toegesneden op Turkse

Meer informatie: Ben Serkei

door pubers, zowel gericht op hun ouders als


en Marokkaanse plegers van huiselijk geweld.


tijdens het uitgaan (‘dating violence’). Nog een

Het is een groepsaanbod volgens de carrousel-

en Ina van Beek ([email protected]

trend: de naam huiselijk geweld voldoet niet

methode, zodat deelnemers driemaandelijks

of 030 789 20 82).

Tijdelijk huisverbod vaak toegepast De pleger tijdelijk het huis uit. Dat is de kern van de Wet tijdelijk huisverbod, sinds 1 januari 2009 van kracht. De wet geeft burgemeesters de bevoegdheid om een pleger de toegang tot het huis te ontzeggen bij huiselijk geweld. In tien dagen moet een hulpverleningsplan worden gestart. Werkt de wet?

I

n de eerste zeven maanden van

Rotterdam bestempelt het tijdelijk

ook door de verdachten. Doorgaans

2009 zijn meer tijdelijke huisver-

huisverbod als een succes. De wet biedt

zijn zij beland in een geweldsspiraal

boden opgelegd dan voor heel

nieuwe en ruimere mogelijkheden aan

waar ze zonder hulp moeilijk uitkomen.

de hulpverlening. Door het groot aantal

Problemen als alcoholmisbruik, drugs en

2009 was ingeschat. Op 9 augustus 2009 stond de teller op 1061, aldus het ministerie van Binnenlandse Zaken. In nog eens 160 gevallen is een risicoinventarisatie gemaakt en zijn politie en hulpverlening ingeschakeld om de

schulden spelen vaak een rol.

Gezinnen reageren opgelucht op het huisverbod.

situatie te beoordelen. Een kwart van

In een evaluatie van de wet spreekt de politie Zaanstreek-Waterland haar

Marcouch krijgt ‘respectEER’

tevredenheid uit over de verbeteringen in de uitvoering van de wet. De eerste

Ahmed Marcouch, stadsdeelvoorzitter Amsterdam Slotervaart, krijgt

maanden was het huisverbod nog een

het boek ‘respectEER’ uit handen van Hilde Bakker van MOVISIE

de tijdelijke huisverboden zijn na tien

huisverboden dat in Rotterdam is opge-

relatief onbekend terrein voor gemeente

uitgereikt. ‘respectEER’ bevat interviews met zeven jongeren en

dagen verlengd. Opvallend: in tachtig

legd (120 keer in de eerste vijf maanden)

en hulpverlenende instanties. Dat is nu

Marcouch over eer, respect en seksualiteit. Het is bedoeld om

procent van de gevallen is een tijdelijk

moeten wel alle zeilen worden bijgezet.

definitief veranderd.

jongerenwerkers en onderwijspersoneel meer inzicht te geven in

huisverbod opgelegd plus een strafrech-

In Arnhem, de Achterhoek en de West-

telijk traject gestart. De laatste maanden

Veluwe Vallei is het aantal opgelegde

www.huisverbod.nl

lijkt de stijging van het aantal opgelegde

huisverboden het dubbele van de oor-

De uitvoerende instanties worden

huisverboden wat af te vlakken.

spronkelijke verwachting. Men is bijzon-

ondersteund door een website www.

der positief over de samenwerking van

huisverbod.nl die inmiddels door tien-

Ervaringen

de partners in het hulpverleningstraject

duizenden is bezocht. De documenten

practices en om problemen te inventa-

seurs, door MOVISIE verzorgd voor de

Amsterdam rapporteerde tussen maart

en de bereidheid van alle partners om de

die via de website worden aangeboden,

riseren. Er worden cursussen op maat

provincie Drenthe en in Midden-Holland.

en augustus 57 huisverboden, waarbij

invoering tot een succes te maken.

zijn drieduizend keer gedownload en

verzorgd voor diverse partijen die bij de

voornamelijk mannelijke partners het

In Twente blijkt dat zowel daders als

de rubrieken veelgestelde vragen wordt

uitvoering van de wet zijn betrokken.

huis moesten verlaten. In de meeste

slachtoffers positief reageren op deze

veel geraadpleegd. Er zijn regionaal

Een voorbeeld daarvan is de cursus Juri-

Meer informatie: Kees Hopstaken

gevallen waren er minderjarige kinderen

aanpak. Er wordt in de gezinnen opge-

rondetafelbijeenkomsten georganiseerd

dische aspecten van het huisverbod voor


aanwezig.

lucht gereageerd op het huisverbod,

om elkaar te informeren over good

gemeenteambtenaren en ketenregis-

030 789 21 61).

��

Opletten in de jeugdzorg

de spagaat waarin veel jongens zitten die opgegroeid zijn in eer- en familieculturen.

��

Moslimjongeren over seks en grenzen met zogenaamd moeilijk bereikbare

Bij Bureau Jeugdzorg in Utrecht verzorgt MOVISIE twee trajecten over de preventie van secundaire traumatisering. Wat is er aan de hand? Professionals die geconfronteerd worden met huiselijk geweld en kindermishandeling worstelen regelmatig met gevoelens van frustratie en machteloosheid. Waarom is er geen plek beschikbaar voor een kind dat het zo nodig heeft, waarom herhaalt de geschiedenis zich bij sommige gezinnen met een verleden mishandeling? De confrontatie

MOVISIE ontwikkelt een peer education methodiek voor allochtone jongeren over seks en grens overschrijdend gedrag. Insteek: jongeren met een moslimachtergrond worden getraind om zelf leeftijdgenoten voor te lichten.

groepen levert veel op. Ik wist bijvoorbeeld niet dat de diversiteit aan taboeonderwerpen zo enorm verschilt per culturele achtergrond. Een meisje van drie mag haar billetjes niet afvegen omdat haar moeder bang is dat het maagdenvlies beschadigd raakt. Of

met het leed vraagt zowel om betrokkenheid als afstand. Lukt dat niet,

pubermeisjes die om die reden geen

dan kunnen professionals klachten krijgen die lijken op het klachten

string durven dragen. Jongeren met een

patroon van de cliënt.

De jongeren gaan informatie geven over

peers kunnen gebruiken als basis voor

moslimachtergrond en hun organisaties

seksualiteit en het gesprek stimuleren

de gesprekken met de jongeren.

willen zelf meepraten en niet meer puur

In de trajecten is aandacht voor risicofactoren, copingstijlen, mechanis-

tussen meisjes en jongens over seksuele

mes van tegenoverdracht, teambuilding en managementondersteuning.

relaties. Als ze signalen krijgen van

Inmiddels zijn er meerdere bijeenkom-

De trajecten zijn ook geschikt voor Advies- en Meldpunten Kindermis-

seksueel geweld, verwijzen ze door

sten geweest, waarvan vier in Amster-

MOVISIE geeft waar nodig onder-

handeling, Advies- en Steunpunten Huiselijk Geweld, vrouwenopvang,

naar hulpinstanties. Samen met de

dam, die allemaal veel belangstelling

steuning in het organiseren van de

de ombudsman en instellingen voor maatschappelijk werk.

peers wordt een toolkit ontwikkeld met

trokken. De jongeren zijn enthousiast

bijeenkomsten.

een factsheet over seksualiteit en een

omdat ze hun eigen oplossingen mogen

als het probleem gezien worden.”

folder met doorverwijsmogelijkheden

zoeken voor de problemen die zij

Meer informatie: Wendela Wentzel ([email protected]

en taboeonderwerpen die door de peers

signaleren. Het concept blijkt ook goed

Meer informatie: Luc Brants

of 030 789 20 94).

zelf zijn geformuleerd. Verder komen

aan te slaan bij de oudere generatie. Lou


er powerpoints en werkvormen die de

Repetur van MOVISIE: “Samenwerken

030 789 20 42). 9

Vier miljoen vrijwilligers in Nederland en hun organisaties hebben goede randvoorwaarden en ondersteuning nodig. MOVISIE zet zich in voor kwaliteitsverbetering van de infrastructuur rond vrijwilligerswerk. We werken samen met de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (Vereniging NOV).

Vrijwillige inzet

Basisfuncties: koude douche of warm bad? Weet u het nog? Maart 2009 werden de basisfuncties uit prestatieveld 4 van de Wmo met een brief van staatssecretaris Bussemaker bij het college van B&W geïntroduceerd. Het gaat om vijf basisfuncties voor vrijwilligerswerk en acht voor mantel

gemeente kon onmogelijk overal ja op zeggen. Maar ze kon op deze manier wel duidelijke afwegingen maken en vragen stellen. En de CMO-adviseur kon de gemeente adviseren over alle aspecten waar de ambtenaar zelf nog geen kaas van gegeten had.

zorg, allemaal met verschillende deelonderwerpen. Inmiddels zijn we driekwart jaar verder en heeft MOVISIE de balans opgemaakt. Welke basisfuncties zijn ingevuld en welke

Een half jaar later is meer dan driekwart van alle gemeenten in Nederland ‘om’ en actief aan de slag met de basisfuncties. Dit doen ze vaak

verdienen nog aandacht?

G

Resultaat

samen met hun CMO-adviseur. En om nog even

oed voor Elkaar. Zo heet het project

Checklist

waarmee gemeenten begeleiding krijgen

De checklist bevatte lastige vragen zoals: Heeft

bij het vormgeven van de ondersteuning

uw gemeente in haar beleid beschreven op welke

De checklist bevat lastige vragen.

van vrijwilligerswerk en mantelzorg, Wmo

manier zij seksueel misbruik binnen vrijwil-

prestatieveld 4. Adviseurs van de Centra voor

ligersorganisaties bestrijdt? Heeft uw gemeente

terug te komen op die lastige vragen: een paar

Maatschappelijke Ontwikkeling (CMO) zijn bij de

een visie geformuleerd op welke wijze zij kennis

gemeenten hebben inderdaad de bestrijding van

gemeenten langsgegaan met een checklist over de

en ervaring in het vrijwilligerswerk willen borgen?

seksueel misbruik in vrijwilligersorganisaties in hun

basisfuncties. Centrale vraag: bent u al aan de slag?

De vragen waren soms confronterend, want de

beleid staan. En een aantal gemeenten heeft een

Kennis en ervaring in het vrijwilligerswerk borgen is belangrijk.

visie op het borgen van kennis en ervaring in het vrijwilligerswerk.

krijgen beleidsambtenaren dit jaar twee keer een uitnodiging om met collega-beleidsambtenaren

Astrid Bruin Manager van het programma Versterking Vrijwillige Inzet

Mo v in 2 isie 010

Meer vrijwilligers dankzij de crisis

Meer weten?

kennis uit te wisselen. Daar hebben natuurlijk

Gemeenten die de checklist hebben ingevuld,

niet alleen beleidsambtenaren baat bij, maar ook

kunnen nog tot en met 2012 gratis een paar

vrijwilligersorganisaties en steunpunten. En niet te

adviesgesprekken per jaar aanvragen. Gemeenten

vergeten de vrijwilligers zelf. Wilt u hier meer over

die de checklist nog niet hebben ingevuld, kunnen

weten? Vraag het uw ambtenaar, of stuur een

dit in 2010 ook nog doen, alleen komen deze

mail naar de helpdesk [email protected].

Rapport

Ruim driekwart van de gemeenten is aan de slag met de basisfuncties.

In maart 2010 verschijnt het rapport waarin wordt weergegeven in hoeverre gemeenten de basisfuncties op dit moment in hun beleid hebben ingebed. Er is nog een wereld te winnen, maar


moskeeën, kerken en levensbeschouwelijke

“Heel veel gemeenten willen investeren in

organisaties betekenen voor het vrijwilligers-

resultaten niet meer in de rapportage. Verder

de basisfuncties voor ondersteuning van de

werk? Verder merk ik dat het imago van het

is www.prestatieveld4.nl een aanrader voor

vrijwillige inzet. Dat blijkt uit een nulmeting

vrijwilligerswerk continu aandacht nodig heeft.

informatie, achtergronden en goede voorbeelden.

die we in 2009 hebben gedaan en dat vind ik

Dat is geen trend, maar wel nodig: je moet

Vragen kunnen ook via de helpdesk goedvoor-

Meer informatie: Matthijs Terpstra

goed nieuws. Ook een hoogtepunt vond ik het

het vrijwilligerswerk blijvend positief in beeld

[email protected] gesteld worden. Daarnaast


nieuws dat 2011, mede dankzij onze lobby, het

brengen om mensen enthousiast te houden.”

met de basisfuncties als kader komt dat vast Goed voor Elkaar.

Europese Jaar voor het Vrijwilligerswerk wordt. Een succes was natuurlijk het congres In veilige


handen in september, over de preventie van

“We gaan het Europese Jaar voor het Vrijwil-

seksueel misbruik in vrijwilligersorganisaties.”

ligerswerk voorbereiden. Gemeenten kunnen verder op onze ondersteuning rekenen bij

Training Interactieve beleidsvorming Wmo

Voel je de crisis?

het invullen van de basisfuncties. We gaan

“Sinds de crisis melden zich vijftig procent

gemeenten sowieso helpen om de makelaars-

Nee, een Wmo-raad is lang niet altijd de beste

training is speciaal ontwikkeld voor prestatieveld 4,

meer potentiële vrijwilligers bij de vrijwilligers-

functie voor maatschappelijke stages goed in te

weg om burgers bij het beleid te betrekken. Met

het ondersteunen van het vrijwilligerswerk. U leert

centrales. Vooral mensen die zijn ontslagen

vullen. En verder komt er een debatreeks over

informele middelen is het bereik vaak veel groter.

de ins en outs van interactieve beleidsvorming

bij banken, verzekeraars, ICT-bedrijven en in

de agenda voor de toekomst van de vrijwillige

Denk aan een vrijwilligersontbijt, vrijwilligerscafé,

en verkent de praktische toepassing ervan in uw

de transportbranche kloppen aan voor een

inzet.”

vrijwilligersbeurs en een stakeholdersdialoog. Dit

gemeente. Deelnemers ontvangen de handleiding

soort activiteiten leiden tot verrassende inzichten.

Samen met vrijwilligers vrijwilligerswerkbeleid

Ervaringsdeskundigen weten namelijk als geen

opstellen.

vrijwilligersklus. Het bijzondere is dat ze een volle werkweek in de aanbieding hebben. Het is een hele uitdaging om dat goed te matchen.”

10

��

Meer weten: Astrid Bruin

ander hoe beleidsmaatregelen in de praktijk


kunnen uitpakken. En ze hebben vaak sterke

Zie je trends?

ideeën over hoe iets wél moet. Nieuwsgierig?


“Er is meer aandacht voor de levensbeschou-

Doe mee aan de training Actieve burgers en

([email protected]

welijke dimensie binnen de Wmo. Wat kunnen

interactieve beleidsvorming in de Wmo. Deze

of 030 789 22 22).

Zorg beter met vrijwilligers

elk verbetertraject gaat in op één thema. De vijf thema’s zijn: verantwoorde zorg, divers vrijwilligersbestand, maatschappelijke stages, nieuwe werkterreinen en managen met andere spelregels. In de trajecten worden visies, randvoorwaar-

Werkt u in een zorginstelling met vrijwilligers? En wilt u veelvoorkomende problemen aanpakken, bijvoorbeeld hoe beroepskrachten en vrijwilligers beter kunnen samenwerken? Dit voorjaar zijn de eerste verbeterpakketten voor de zorg klaar. De verbeterpakketten zijn onderdeel van het project Zorg beter met vrijwilligers.

I

den en methodieken uitgewerkt. De verbetertrajecten worden in twee tranches uitgevoerd. Op dit moment is de eerste ronde in volle gang. Tijdens de verbetertrajecten worden werkconferenties en inspiratiebijeenkomsten georganiseerd voor deelnemers.

Uitnodiging n de zorg zijn naar schatting

Pakketten

voorbeelden, handreikingen, checklists,

MOVISIE nodigt zorgorganisaties uit

meer dan 420.000 vrijwilligers

Het project Zorg beter met vrijwilligers

werkdocumenten en andere produc-

voor de tweede ronde verbetertrajecten.

actief, waarvan ruim 150.000

helpt zorgorganisaties om de zorg te

ten. Ze zijn met de organisaties samen

Wilt u aan de slag met het verbeteren

binnen verzorgings-, verpleeghuizen

verbeteren mét inzet van vrijwilligers.

ontwikkeld en getest op bruikbaarheid.

van het vrijwilligerswerk op één van

en gehandicaptenorganisaties. “Het is

Het project is in 2009 gestart en sluit

Tot 2012 zullen nog veel meer verbeter-

de vijf thema’s, meld u dan aan via de

een sector die weinig aandacht krijgt

eind 2011 af met een slotsymposium.

pakketten beschikbaar worden gesteld,

website www.zorgbetermetvrijwilligers.

en waar de vrijwilligers gewoon hun

Op dit moment worden verbeterpak-

onder meer voor managers die nieuwe

nl. Als deelnemer schrijft u een plan

werk doen”, vertelt Jolanda Elferink

ketten gemaakt en verbetertrajecten

spelregels voor vrijwilligers willen opstel-

van aanpak van wat u wilt verbeteren.

Zorg beter met vrijwilligers is een drie-

van MOVISIE. “Toch heeft de zorgsector

ingezet. Om met de pakketten te

len en voor zorgorganisaties die zich op

Vanuit MOVISIE en Vilans krijgt u bege-

jarig project van Vilans i.s.m. MOVISIE,

nieuwe werkterreinen willen begeven.

leiding, u kunt als eerste gebruik maken

Sting, Agora, ActiZ en VGN. Kijk op

van de verbeterpakketten en u ontmoet

www.zorgbetermetvrijwilligers.nl.

met ontwikkelingen te maken die effect hebben op de vrijwilligers. Vrijwilligers worden steeds vaker ingezet voor de zorg. Scholieren betreden de zorgmarkt voor een maatschappelijke stage.

Deze vrijwilligers doen gewoon hun werk.

Nieuwe groepen vrijwilligers doen hun intrede. En door het tekort aan

beginnen: de eerste verbeterpakketten

beroepskrachten neemt de vraag naar

zijn klaar voor verzorgings-, verpleeg-

vrijwilligers in de zorg nog steeds toe.

huizen en gehandicaptenorganisaties.

Dat laatste roept ook de vraag op wat

Met de pakketten kunt u zelf aan de

de grenzen zijn tussen vrijwilligerswerk

slag om problemen aan te pakken. De

en het werk van beroepskrachten.”

verbeterpakketten bevatten inspirerende

Vrijwilligers worden steeds vaker ingezet voor de zorg.

Vijf trajecten

collega’s tijdens werkconferenties.

Naast de verbeterpakketten zijn er ver-

De verbeterpakketten kunt u

Meer informatie: Jolanda Elferink

betertrajecten waar zorgorganisaties aan

gratis downloaden van


kunnen deelnemen. Er zijn vijf trajecten,

www.zorgbetermetvrijwilligers.nl.

030 789 20 63).

��

Vrijwilligerssector in actie tegen seksueel misbruik

dat hen helpt bij het voorkomen van seksueel misbruik in vrijwilligersorganisaties. Het project wordt ondersteund door de Ministeries van Justitie, VWS

�� Afgelopen jaar ondertekenden 61

ondertekend tijdens de werkconferen-

en Jeugd en Gezin. Vereniging NOV

vrijwilligersorganisaties, -centrales,

tie In veilige handen op 26 september

werkt hiervoor in een taakgroep samen

-steunpunten en sportbonden de inten-

2009. De organisaties geven hiermee

met MOVISIE, NOC*NSF en Scouting

tieverklaring ‘In veilige handen’. Deze

gehoor aan de oproep van minister

Nederland.

heb de Rabobank uitgenodigd om

organisaties willen aan de slag met de

Hirsch Ballin, die bij de ondertekening

tijdens NL DOET de handen uit de

preventieve maatregelen en stappen-

aanwezig was.

mouwen te steken. Helaas kunnen ze

plannen die speciaal voor dit project ont-

niet, maar ze hebben zich spontaan

wikkeld zijn. Zo kunnen ze op tijd risico’s

Ter ondersteuning van de organisaties

([email protected]

aangemeld voor een andere dag. Ik

analyseren en problemen adequaat

is er in het project ‘In veilige handen’

of 030 789 20 52) en

heb ook het ministerie van VWS een

aanpakken. De intentieverklaring werd

een maatregelenpakket ontwikkeld

www.inveiligehanden.nl.

MADD wordt NL DOET

Meer informatie: Ronald Hetem

uitnodiging gestuurd en zij hebben positief gereageerd. Zij werven nu

��

vrijwilligers voor een middag bij ons in Op 19 en 20 maart 2010 organiseren

het woonzorgcentrum. Iedereen wordt

het Oranje Fonds en MOVISIE weer

er blij van!”

Win die Maatschappelijke Stage Award

deze actie als Make A Difference Day,

In 2010 hoopt NL DOET dat naast

zijn de bekende awards voor beste

pelijke stage vanuit verrassende

MADD, maar na vijf jaar krijgt het

bedrijven en gemeenten ook school-

scholieren, school, stagebieder

invalshoeken.

evenement een nieuwe naam: NL

klassen, kerken, sportclubs en politieke

en stagemakelaar. Nieuw zijn de

DOET. Honderden ‘klusaanbieders’ en

partijen meedoen. In 2009 deden

award voor het beste bedrijf en de

intermediairs zijn hard bezig om van

ruim 350 bedrijven en gemeenten

publieksaward voor scholieren.

deze twee dagen weer een geweldig

en 76 intermediairs maatschappelijk

succes te maken.

betrokken ondernemen mee.

de landelijke vrijwilligersactie. U kent

Meer informatie: Lonneke Scheepmaker

Vrijdagavond 16 april 2010 reikt

Aanmelden voor de awards kan op

([email protected]

Marja van Bijsterveldt, staats-

www.maatschappelijkestage.nl.

of 030 789 22 57),

secretaris van het ministerie van

Tijdens de uitreiking is er een

Mark Molenaar

om bedrijven aan je te binden”, vindt

Meer informatie:

OCW, tijdens MaS Sensation voor

speciaal programma voor stage-

([email protected]

Anja Bruijkers van woonzorgcentrum

Marcel van Spronsen

de tweede keer de Maatschap-

bieders, stagemakelaars, docenten

of 030 789 22 03) en

Oudelandsehof in Berkel en Rodenrijs.

([email protected]

pelijke Stage Awards uit. Er zijn

en bedrijven. Hierin belichten

www.maatschappelijkestage.nl.

“Vooral voor grote activiteiten is het

of 030 789 22 05) en

zes awards te verdienen. Dat

diverse kopstukken de maatschap-

lastig om vrijwilligers te vinden. Ik

www.nldoet.nl.

“NL DOET is een mooie gelegenheid

11

Sommige burgers kunnen zich niet op eigen kracht in de samenleving redden. MOVISIE besteedt veel aandacht aan de hulpverlening en activering van deze kwetsbare groepen.

Kwetsbare groepen Zwerfjongeren helpen onderzoekers

"Ik ben altijd positief gebleven" Hulpverleners van zwerfjongeren moeten niet meteen met een begeleidingsplan wapperen. Het werkt beter om eerst rust te creëren. Dat vindt Andy Hendriks (24) uit Nijmegen. Als ex-zwerfjongere interviewt hij nu zwerfjongeren voor MOVISIE.

A

ndy Hendriks heeft veel meegemaakt,

Met een blocnote en recorder interviewt Andy

“Vanaf dat moment woonde ik overal en nergens.

maar toch kan hij schrikken van de

de zwerfjongeren. Tot nu toe heeft hij twaalf

In de crisisopvang, in een leefgroep, ik heb mee-

verhalen van andere zwerfjongeren.

gesprekken gevoerd, met veel plezier. “Waarom ik

gedaan aan een kamertraining en ik heb een tijdje

Zoals een jongen die tijdens het interview onder

meedoe? Je komt nog eens ergens. En je ziet hoe

bij de moeder van mijn beste vriend gewoond.”

de medicijnen zat en waar hij nauwelijks mee

de situatie van zwerfjongeren in andere steden is.

kon communiceren. Of een jongen die al jong

Ik zit zelf in Nijmegen, maar tijdens een interview

in het leger was gegaan, mee had gedaan aan

in Amsterdam zag ik bijvoorbeeld in de opvang

vredesoperaties en helemaal ontgoocheld terug

maar liefst 33 jongeren. Woh, dacht ik. Ze hadden

in Nederland was gekomen. “Geen enkel verhaal

zelfs een omroepsysteem, net als op een station.”

Maak toch niet meteen een begeleidingsplan.

is hetzelfde”, merkt Andy. “Hulpverleners zouden zich daar meer in moeten verdiepen.”

Het werkt beter om eerst rust te creëren.

Omroepsysteem Andy is één van de voormalige zwerfjongeren

en wil hij ambulancechauffeur worden. Het contact met zijn ouders is hersteld. “Ik heb er hard voor gewerkt. Het eerste jaar dat ik zwierf, heb ik

die in opdracht van MOVISIE zwerfjongeren

deelcertificaten gehaald. Het jaar daarna heb ik

interviewt. De informatie wordt gebruikt voor het

Deelcertificaten

mijn mavo-diploma gekregen. Ik ben altijd positief

onderzoek Combating Youth Homelessness naar

Andy is door zijn ouders uit huis gezet toen hij

gebleven. Lastig vond ik dat ik altijd meer wilde

de levensloop van zwerfjongeren in vier landen.

vijftien was en in het examenjaar van de mavo zat.

dan de hulpverleners mij konden bieden. Dat zie

Onderzoek naar zwerfjongeren

je bij veel zwerfjongeren. En vervolgens kiezen de

In het driejarige onderzoek Combating

jongeren voor de slechte dingen.”

Youth Homelessness wordt de levens loop van zwerfjongeren in beeld

Wouter Rust Manager van het programma Hulpverlening en activering

Mo v in 2 isie 010

Cliëntenparticipatie is en blijft actueel

Levenservaring

gebracht. Het onderzoek richt zich

De hulpverlening aan zwerfjongeren kan veel

op de situatie van zwerfjongeren

beter, vindt Andy. “Bij mij is het vaak misgelopen

in Engeland, Portugal, Tsjechië en

op de communicatie. Mijn advies aan zwerfjon-

Nederland. Bijzonder is dat voormalige

geren is: zoek een begeleider met levenservaring

zwerfjongeren zelf meewerken en

en probeer zoveel mogelijk te weten te komen

zwerfjongeren interviewen. Verder

over hoe je verder kunt. Tegen hulpverleners zeg

worden professionals geïnterviewd en

ik: ga niet meteen een begeleidingsplan maken

methodieken getest om zwerfjongeren

en doelen stellen. Straf het ook niet meteen af

te helpen. MOVISIE voert dit onder-

als iemand een keer te laat is. Een zwerfjongere

zoek in Nederland uit in opdracht van

heeft een begeleider nodig die in alle rust met

de Europese Commissie. De resultaten

hem praat. En die hem af en toe een hart onder

worden in 2011 gepresenteerd tijdens

de riem steekt.”

een internationale conferentie in


Zie je trends?

“De nieuwe website over cliëntondersteuning!

“De aandacht voor cliëntenparticipatie is een

Op deze site is heel veel informatie te vinden

trend en die zal alleen maar groter worden.

over het bieden van steun aan kwetsbare

Mensen willen op allerlei manieren betrokken

Meer informatie: Paul van Yperen

mensen. Mensen die moeite hebben met het

worden bij de samenleving, dus ook cliënten.


maken van belangrijke keuzes en met het

Dit is ook zichtbaar in de grote belangstelling

oplossen van problemen. Verder hebben we

voor zelfregie en zelfhulp. De instrumenten

het participatiewiel uitgebracht: een mooi

die we als MOVISIE maken, staan allemaal ten

instrument voor gemeenten en andere partijen

dienste van deze gedachte.”

die de verschillende vormen van participatie in

Brussel. www.movisie.nl/homelessyouth

��

Training Zelfregie versterkend werken

kaart willen brengen. Een hoogtepunt was ook


de nominatie voor de Ginjaar-Maas prijs voor

“We gaan de website over cliëntenparticipatie

Voor de gemeente Amsterdam ontwikkelde

kwaliteit van onze hulpverlening of onder-

het EVC, een bruikbare en innovatieve methode

en die over het participatiewiel verder ontwik-

MOVISIE de training Zelfregie versterkend werken

steuning? Past het binnen onze visie op de

om de eigen competenties te versterken in de

kelen. Ik roep alle lezers op om deze twee

voor hulpverleners en ondersteuners. Hoe kunnen

maatschappelijke opvang.”

sites in de gaten te houden en er gebruik van

zij de kracht van hun cliënten meer inzetten

begeleiding van cliënten? • Wat moet ik als professional in huis hebben?

te maken. En laat ons weten als je hulp nodig

bij bijvoorbeeld psychische, psychosociale of

Voel je de crisis?

hebt bij het toepassen van de informatie. Daar

materiële problemen? Vanaf 2010 biedt MOVISIE

“Ik kan me voorstellen dat gemeenten het

zijn we voor.”

deze training ook aan voor professionals in andere

De training wordt op de volgende data gegeven:

participatiewiel vaker gaan gebruiken om lijn

gemeenten. In de training sluiten we aan bij de

9 februari, 18 maart, 27 april, 14 september,

te brengen in hun inspanningen om mensen

Kijk op www.movisie.nl/activering en www.

praktijk van de deelnemers. U krijgt antwoord op

18 november. Locatie: MOVISIE, Utrecht.

te re-integreren of op een andere manier

movisie.nl/clientenparticipatie.

vragen als:

maatschappelijk te laten meedoen. Maar het

• Welke methoden en instrumenten zijn er?

bespaart gemeenten ook tijd en geld.”

• Is zelfregie haalbaar voor mijn doelgroep? Wat Meer weten: Wouter Rust ([email protected] of 030 789 22 24).

12

Inmiddels is hij 24, heeft hij zijn eigen appartement

kan wel en wat niet? • Welke bijdrage kan zelfregie leveren aan de

Wat moet ik doen of juist laten?

Meer informatie: Training & Advies ([email protected] of 030 789 22 22).

Informele zorg is zorg door mantelzorgers, buurtgenoten en vrijwilligers. In Nederland verlenen zo’n 1,5 miljoen mensen mantelzorg. Daarnaast verlenen mensen op vele andere manieren onbetaalde zorg. MOVISIE wil eraan bijdragen dat mantelzorgers en andere onbetaalde zorgverleners hun werk onder de juiste randvoorwaarden en met goede ondersteuning kunnen (blijven) doen.

Informele zorg Drie tips voor gemeenten

Waar zitten die mantelzorgers? Dit zijn de cijfers van het Sociaal en Cultureel Planbureau: negentien procent van de 18-plussers is in een gemeente mantelzorger. Gemeenten hebben mantelzorgers nodig om goed mantelzorgbeleid te formuleren. Maar wie zijn de mantelzorgers in uw gemeente? En hoe bereikt en betrekt u ze? Let op: juist de zwaarbelaste mantelzorgers worden nu niet bereikt. MOVISIE adviseert.

Tip 1: Zoek mantelzorgers op

een digitaal panel of een enquête tijdens een

Mantelzorgers hebben meestal geen tijd om naar

buurtfeest.

bijeenkomsten voor mantelzorgers te komen. Als u verschillende groepen mantelzorgers wilt

Tip 3: Gebruik de digitale snelweg

betrekken bij het beleid, moet u ze opzoeken

Via digitale kanalen bereikt u niet alleen in één

op de plekken en via de organisaties waar ze

keer een grote groep mantelzorgers, de kans dat

toch al komen. Bijvoorbeeld de kerk of moskee,

de mantelzorger reageert, is ook veel groter. Ze

de huisarts, de thuiszorg, het ziekenhuis of het

kunnen immers vanuit huis hun stem laten horen

Steunpunt Mantelzorg.

op een moment dat het hen schikt en zonder dat ze vervangende zorg hoeven te regelen.

Tip 2: Mix participatievormen

Mantelzorgers hebben meestal geen tijd om naar bijeenkomsten te komen.

Trudy Schreuder Goedheijt Manager van het programma Informele zorg

Niet iedereen is gepokt en gemazeld in het vergadercircuit. Maak gebruik van zowel formele

Meer informatie: Antoinette Tanja

als informele participatievormen als u mantel-


zorgers bij het beleid betrekt. Formele vormen

en Roos Scherpenzeel

zijn bijvoorbeeld de Wmo-raad of een ander

([email protected]

adviesorgaan. Informele vormen zijn bijvoorbeeld

of 030 789 20 65).

Cijfers over mantelzorg • In 2007 gaven 3,5 miljoen mensen hulp aan zieken en gehandicapten; 1,7 miljoen mensen hielpen in relatief ernstige zorgsituaties.

Mo v in 2 isie 010

Investeren in informele zorg loont Hoogtepunten van 2009?

geschreven. Er is nog veel werk aan de winkel.

“Het druk bezochte congres Het mes snijdt

De trend van meer beroep op de informele zorg

aan drie kanten en de presentatie van De

houdt niet op bij de recessie en ook niet als de

• Een op de vijf mantelzorgers verzorgt twee of meer personen.

mantel verlicht, een cassette met vijf boekjes

recessie ophoudt.”

• 71 procent van de mantelzorgers onder 65 jaar heeft een betaalde baan.

over de ondersteuning van vrijwilligers die

• Werkende mantelzorgers leveren vooral eigen vrije tijd in; formeel verlof wordt

mantelzorgers helpen. Ook een hoogtepunt:


alleen ingezet als laatste redmiddel.

de vaststelling van de lokale basisfuncties

“Er komt een training en een website over het

In 2007 zijn tussen de 50.000 en 100.000 mantelzorgers (tijdelijk) gestopt met werken of

ondersteuning mantelzorgers en vrijwilligers,

maatjesconcept, een aanbod voor organisaties

zijn minder gaan werken vanwege het verlenen van mantelzorg. Zeventien procent is

waaraan wij in opdracht van VWS een bijdrage

die mantelzorgers ondersteunen. Dit concept

zwaarbelast of overbelast door de mantelzorg; vijftien procent vindt dat de eigen gezond-

leverden. En in het kielzog daarvan de opdracht

slaat goed aan. Het leuke is dat vooral jongeren

heid achteruit is gegaan. (Bron: SCP-onderzoek Mantelzorg, februari 2009)

om in alle gemeenten in kaart te brengen hoe

hiervoor te interesseren zijn. In het kader van

het ervoor staat op dat terrein en te adviseren

ons project over buurtzorgconcepten gaan we

bij het inbedden van de basisfuncties.”

in 2010 verschillende concepten verzamelen en beschrijven. Verder gaan we gemeenten

��

Training Vrijwillige respijtzorg

Voel je de crisis?

ondersteunen bij het verbeteren van hun

“Met een krimpend overheidsbudget wordt de

infrastructuur als het gaat om de ondersteuning

druk op de informele zorg groter. Daarom is het

van vrijwilligers en mantelzorgers. Dit is in veel

des te belangrijker om te investeren in het ver-

gemeenten versnipperd en ze hebben behoefte

Vrijwillige respijtzorg kan de mantelzorger de

van respijtzorg, de drempels bij mantelzorgers,

antwoord op peil houden van informele kracht.

aan hulp bij het structureren daarvan. En we

broodnodige adempauze geven. Bij vrijwillige

het opbouwen van een vertrouwensrelatie en

Het is niet makkelijk om het met cijfers aan te

gaan in 2010 samen met Vilans verder met

respijtzorg nemen vrijwilligers namelijk de zorg

de grenzen van vrijwilligerswerk. De onder-

tonen, maar die investering levert besparingen

het Expertisecentrum Mantelzorg, het landelijk

even over. Bijvoorbeeld door samen activiteiten te

werpen worden besproken aan de hand van

op in de formele gezondheidszorg.”

kenniscentrum voor alle werkvelden op het

ondernemen of bij de zorgbehoevende op bezoek

praktijksituaties.

gebied van mantelzorg.” Zie je trends?

te gaan. Wilt u dat uw vrijwilligers hierin worden getraind? MOVISIE heeft een training voor

“Er is in het land behoefte om de formele en

vrijwilligers ontwikkeld die inmiddels succesvol


informele zorg beter met elkaar te verbinden.

Meer weten: Trudy Schreuder Goedheijt

is uitgevoerd bij de Stichting Welzijn Ouderen in

([email protected]

Staatssecretaris Bussemaker heeft eind

([email protected]

Spijkenisse. De training gaat over de betekenis

of 030 789 22 22).

2009 hierover de nota Naast en met elkaar

of 030 789 20 62). 13

De samenleving kent een grote verscheidenheid aan mensen. MOVISIE wil bijdragen aan het verbinden van mensen en aan de participatie en het welzijn van burgers in al hun diversiteit.

Leefbaarheid Conferentie Welzijn

Je hebt leugens en statistieken, zeggen ze in China

7 meetinstrumenten

Tjokvol zat het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger op 19 november 2009. Bijna honderd

• Model Resultaat & Rekenschap:

directeuren, managers en seniormedewerkers van welzijnsorganisaties lieten zich bijpraten

lokaal Wmo-kompas waarmee

over zeven meetinstrumenten voor het welzijnswerk. Eén van de deelnemers: “Dit soort dagen

kunnen worden gemaakt.

moeten veel vaker worden georganiseerd.”

Voorwaarde is dat gemeenten en

sociale veranderingen meetbaar

maatschappelijke organisaties hierbij samenwerken.

M

• Methode maatschappelijke kosteneten is weten en eerlijk is eerlijk:

over kansen en bedreigingen hebben we ook

het welzijnswerk in workshops gepresenteerd.

batenanalyse: vergelijkt alternatie-

het helpt om financiers over de

gepraat over deze valkuil: één meting kan een

“Nee, er is niet één instrument favoriet”, zegt

ven en rekent de voor- en nadelen

streep te trekken. Maar levert het

heel beperkt beeld geven van de realiteit. Het gaat

Henna Goeptar. “De instrumenten zijn heel

door. Maakt de financiële gevolgen

de welzijnsorganisatie ook echt meer kennis

erom hoe je de uitkomsten breder vertaalt. En hoe

verschillend. Je hebt een simpel instrument als de

op? En nog belangrijker: wordt de gebruiker

breng je het, welke woorden gebruik je?”

voor een stad of wijk zichtbaar. • Evidence Based Werken: methode waarbij wetenschappelijk bewijs

er uiteindelijk beter van? “Meestal wel”, weet Henna Goeptar van MOVISIE. “Meten is een trend

Simpel

in het welzijnswerk. De focus ligt op de effecten

Tijdens de conferentie Welzijn: weten, meten en

van dienstverlening. Maar tijdens de workshop

verantwoorden zijn zeven meetinstrumenten voor

Meten is een trend in het welzijnswerk.

wordt gecombineerd met praktijkkennis. • KBA-light: maatschappelijke kostenbatenanalyse die inzicht geeft in de

effectenarena in de wijk. Daarmee heb je snel een

Joost van Alkemade Manager van het programma Leefbaarheid

schematisch beeld van een situatie in een wijk en

Mo v in 2 isie 010

kosten en baten van projecten. • Result Basis Accountability in de

het effect van buurtgericht werken. Maar je hebt

praktijk: methode waarbij professio-

ook een instrument als het SROI-model dat het

nals en burgers nauw samenwerken

rendement van maatschappelijke investeringen

in een buurt of wijk.

zichtbaar maakt. Dat is iets waar je een dagdeel per week mee bezig bent.”

• Effectenarena in de wijk: doe-hetzelfinstrument dat de relatie tussen activiteiten en effecten in beeld

Gemeenten denken liever vóór ouderen

Voordelen Voordeel van meten is dat je stappen neemt op

• Social Return Of Investment:

basis van gefundeerd onderzoek. Meten maakt

methode die het rendement van

bovendien inzichtelijk of doelen zijn behaald

maatschappelijke investeringen in

en biedt de mogelijkheid om ontwikkelingen

economische én sociale zin meetbaar en zichtbaar maakt.


voor mensen gedacht. Zilveren Kracht, een

op lange termijn te volgen. Nog een pluspunt:

“De prijsuitreiking van het Kunst en Cultuur

project gericht op empowerment van senioren,

de werkwijze en resultaten zijn gemakkelijk

voor je Wijk-festival, een filmfestival waarbij

is een begrip geworden maar ik zie nog steeds

overdraagbaar. Valkuil is dat de focus op het

de praktijk in beeld wordt gebracht. Dat was

dat gemeenten eerder vóór ouderen denken

meten ligt en niet op het weten. Bovendien is

beslist een hoogtepunt. Verder hebben zo’n

dan met ouderen. Participatie vindt iedere

niet alles te meten. Er zijn altijd extra factoren die

tachtig vluchtelingenvrouwen een traject

gemeente belangrijk maar als het erop aan

moeilijk te beïnvloeden zijn.

gevolgd voor een ervaringscertificaat in het

komt, wordt er nog veel te weinig gebruik van

kader van het project Duizend en één Kracht.

burgers gemaakt. Gemeenten zullen veel meer

De zeven meetinstrumenten kunnen worden

Prachtig om te zien dat ze nu eindelijk kunnen

moeten loslaten.”

besteld bij bedrijven die ze hebben ontwikkeld.

��

Verzilver uw gemeente

In het conferentieboekje van MOVISIE staat het

aantonen wat hun competenties zijn. En we zijn in tien gemeenten gestart met Dubbel


overzicht van alle instrumenten inclusief adresgege-

Gewetensvraag: benut u in uw gemeente de

Genieten, een activiteit waarbij maatschappe-

“We gaan welzijnsateliers organiseren over het

vens. Het boekje ‘Niet gemeten, niet gedaan?’ is te

kennis, kunde en levenservaring van senioren?

lijke organisaties, het bedrijfsleven en leerlingen

aanbesteden van welzijn, over het exploiteren

downloaden en te bestellen op www.movisie.nl.

MOVISIE richt – in vervolg op het landelijke

uit het onderwijs zich met elkaar inzetten voor

van vastgoed, over tellen en vertellen, over het

senioren of mensen met een beperking.”

onderzoeken en verantwoorden van welzijn en

stimuleringsprogramma Zilveren Kracht – haar aandacht in 2010 nadrukkelijker op het lokale

de professionalisering van samenlevingsopbouw

Meer informatie: Henna Goeptar:

niveau. In een aantal gemeenten wordt in praktijk-

Voel je de crisis?

en het wijkgericht werken. Ook interessant


werkplaatsen kennis gedeeld om de participatie

“Er dreigt fors bezuinigd te worden op het wel-

vind ik het project waarbij we de positie van

zijnswerk bij gemeenten. We hebben daar geen

jongeren op het platteland gaan versterken. We

invloed op maar we kunnen wel de welzijns-

gaan hiervoor goede voorbeelden verzamelen

sector zelf versterken in het beter positioneren

waar gemeenten hun voordeel mee kunnen

Met deze aanpak worden de inzichten en vaardig-

van hun functie in het project Vernieuwend

doen.”

heden van ambtenaren en andere professionals

Welzijn. Als je bijvoorbeeld ontmoetingen met

van senioren te bevorderen in burgerinitiatieven, ��

Vernieuwde website

ouderen organiseert, heeft dat rendement

zelforganisaties en (Wmo-) adviesraden.

versterkt om vernieuwend vorm te geven aan de participatie van ouderen. Wilt u met uw gemeente

voor de eenzaamheid onder ouderen en het

Meer informatie: Joost van Alkemade

www.movisie.nl/betrokkenondernemen

voorkomen van zorgconsumptie.”

([email protected]

is compleet vernieuwd. Op geen

of 030 789 20 21).

andere website is zoveel informatie te

meedoen? Meld u aan bij Hilde van Xanten.

Zie je trends?

vinden over maatschappelijk betrokken

Meer informatie: Hilde van Xanten

“We roepen allemaal dat de bewoner centraal

ondernemen. Neem snel een kijkje!

([email protected]

staat, maar in de praktijk wordt er veel te veel 14

brengt.

of 030 789 21 67) en www.zilverenkracht.nl.

Kunst en Cultuur voor je Wijk Festival

Goed idee: filmfestival op YouTube Op 24 november 2009 zijn de prijswinnaars bekend gemaakt van het allereerste online festival van MOVISIE: Kunst en Cultuur voor je Wijk. De winnaars laten zien dat kunst en cultuur een uitstekende bijdrage kunnen leveren aan het vergroten van de leefbaarheid in de wijk. MOVISIE heeft de smaak te pakken, u ook?

U

it de 140 filmpjes kozen vakjury en publiek de meest

Carried by the wind

inspirerende projecten. Eén

In Bethlehem maakt de Nederlandse componist Merlijn Twaalfhoven

prijs is gegaan naar het filmpje van een

muziek met musici uit Ramallah en Bethlehem en kinderen uit Pales-

binnenlands project. De prijs bestaat uit

tijnse vluchtelingenkampen. Samen met de muzikanten klimt hij op

een geldbedrag van 1000 euro en een

het dak van een gebouw, vlak naast een muur die de Israëlische en

workshop naar keuze, verzorgd door

Palestijnse bewoners scheidt. Het project heet ‘Carried by the wind’

MOVISIE. De andere prijs, eveneens een

en op YouTube is goed te zien hoe de bewoners aan beide kanten van

Kunstenaars

met wijkbewoners, ondersteund door

geldbedrag van 1000 euro, is uitgereikt

de muur genieten van de muziek en voor heel even herenigd worden.

Carried by the Wind won een prijs als

sociale professionals, woningcorporaties,

aan het meest bijzondere project in het

meest bijzondere project in het buiten-

ondernemers en ambtenaren, neemt

buitenland. Daarnaast is de publieksprijs

land. “Alles klopt in dit filmpje”, vindt

de betrokkenheid van bewoners voor

Harry Mertens. “Je ziet hoe een cultuur-

de wijk zichtbaar toe.”

project letterlijk over afgesloten lands-

De publieksprijs is met 26,3% van de

van 500 euro uitgereikt aan het filmpje

Winnaar in de categorie Buitenland, Merlijn Twaalfhoven, ontvangt de oorkonde van jurylid Eugène van Erven.

dat door de stemmers het meest

De Verhalenkeuken

gewaardeerd werd.

In de Slachthuisbuurt in Haarlem-Oost vertellen buurtbewoners

grenzen heen kan gaan en kracht geeft

stemmen gewonnen door Zoet & Zout.

elkaar verborgen verhalen uit hun buurt. Het project De Verhalen-

aan mensen die zich vaak machteloos

De winnende en genomineerde filmpjes

YouTube

keuken is een initiatief van artistiek leider Titia Bouwmeester die

voelen. Muziek kan gaan waar mensen

zijn te zien op:

De Verhalenkeuken is één van de

hiervoor nauw samenwerkt met de bewoners. Op YouTube is te zien

niet mogen komen.” Collega Mellouki

www.kunstencultuurvoorjewijk.nl.

winnende projecten van het Kunst en

hoe ze met haar keuken door de wijk trekt. De ene keer laten buurt-

Cadat onderstreept nog eens het belang

Cultuur voor je Wijk festival. “Je ziet hoe

bewoners elkaar foto’s zien, de andere keer vertellen middenstanders

van de samenwerking tussen kunste-

Meer informatie: Harry Mertens

buurtbewoners elkaar inspireren. Het is

anekdotes over hoe het was om een winkel in deze buurt te runnen.

naars en buurtbewoners. “Kunstenaars


bovendien mooi gefilmd”, vertelt Harry

De verhalen worden verteld tijdens een maaltijd met muziek.

kunnen als geen ander sociale vraag-

030 789 20 34) en Mellouki Cadat

Mertens van MOVISIE. Mertens is initi-

stukken, bewonerswensen en emoties


atiefnemer van het online filmfestival.

zichtbaar maken. Door samen te werken

030 789 20 23).

Hoe kwam hij op het idee? “In Finland

Anders hadden de studenten het idee

ten te laten zien en tegelijkertijd mensen

vertelde een universitair docent dat, als

dat het niet bestond. Dat uitgangspunt

te enthousiasmeren om dit middel vaker

hij zijn studenten van iets wilde over-

paste goed bij mijn idee om de kracht

in te zetten.”

tuigen, het op YouTube moest staan.

van bestaande kunst- en cultuurprojec-

��

W+W+Z= Maak het samen!

��

Het succes van moeder- en vadercentra

Ouderen en mensen met een beper-

vervolgens gewerkt kan worden aan een

king willen langer zelfstandig wonen.

betere afstemming en samenwerking.

MOVISIE, Aedes-Actiz Kenniscentrum

De thermometer kan door iedere

Wonen-Zorg en Vilans bieden gemeen-

gemeente ingevuld worden op

Moeder- en vadercentra zijn buurt

te spreken zijn over de kwaliteit van

soms groot. Bij sommige centra ligt het

ten ondersteuning bij de regie en

www.wwzmaakhetsamen.nl. Hier vindt

gerichte voorzieningen waar de bezoe-

de dienstverlening. De resultaten tonen

accent op ondernemerschap, terwijl

samenwerking op het terrein van

u ook methoden en praktijkvoorbeelden

kers zelf verantwoordelijkheid dragen

verder dat de centra bijdragen aan de

andere hele inburgeringstrajecten voor

wonen, welzijn en zorg.

die gemeenten kunnen helpen bij het

voor het centrum. De Universiteit Utrecht

persoonlijke ontwikkeling van de (on)

hun rekening nemen. Voor verdere

heeft in 2009 onderzoek gedaan naar

betaalde medewerkers. En daarin zit

professionalisering zijn een duidelijke

In 2009 zijn dertien gemeenten van start

de centra, in opdracht van MOVISIE. Wat

tevens de maatschappelijke relevantie

doelstelling en plan van aanpak nodig.

gegaan met het programma. Begeleid

U kunt nog meedoen aan het ondersteu-

blijkt? Moeder- en vadercentra zijn een

van de centra.

vormgeven van regie en samenwerking.

door adviseurs werken ze aan een con-

ningsprogramma. De begeleiding van

MOVISIE kan de centra daarbij onder-

creet regie- of samenwerkingsvraagstuk

het traject is kosteloos. Van gemeenten

Om de weg vrij te maken voor deelname

steunen. Dat gebeurt op dit moment al

uit de eigen praktijk. Vooraf wordt bij

wordt voor minimaal een halfjaar en

aan de samenleving, gaan de moeder-

door informatievoorziening, advies

iedere gemeente gemeten wat de tem-

maximaal anderhalf jaar personele

Nederland heeft 45 moedercentra en

en vadercentra uit van de eigen kracht

gesprekken en via regionale en lande-

peratuur van samenwerking is op het

capaciteit gevraagd. De uitvoering van

vijf vadercentra. Het bijzondere van deze

van de mannen en vrouwen. Dat is goed

lijke bijeenkomsten.

terrein van wonen, welzijn en zorg.

het uiteindelijke plan van aanpak vraagt,

centra is dat de bezoekers meteen ook

voor hun zelfvertrouwen en persoonlijke

vrijwilliger zijn, dat ze zelf de leiding

groei. De centra bieden mannen en

hebben en activiteiten organiseren die zij

vrouwen - die soms jaren hebben thuis-

belangrijk vinden. MOVISIE ondersteunt

gezeten - de kans om hun deskundig-

de centra, verenigd in het Landelijk

heid anders in te zetten.

uitstekend middel voor de actieve participatie van kwetsbare groepen.

Netwerk Moeder- en Vadercentra. Uit het onderzoek van de Universiteit

Hoewel alle centra uitgaan van hetzelfde

Utrecht blijkt dat de bezoekers zeer

concept, is het verschil in activiteiten

na deelname aan het ondersteuningsHiervoor wordt gebruik gemaakt van

programma, zowel een personele als

Meer informatie: Jamila

de Thermometer wonen welzijn zorg.

financiële capaciteit bij gemeenten.

Achahchah

Deze thermometer bestaat uit een

([email protected]

vragenlijst die ingevuld kan worden door

of 030 789 22 53

alle samenwerkingspartners op ieder

Meer informatie en aanmelden:

www.movisie.nl/moedercentra)

moment in het traject. De thermometer

Anita Peters ([email protected]

peilt de huidige stand van zaken zodat

of 030 789 20 64). 15

MOVISIE kort

Agenda

Trainingen

Publicaties

Kijk voor onze volledige agenda op

Kijk voor het actuele overzicht van onze

Wilt u een publicatie bestellen, gratis downloaden of het volledige overzicht bekijken?

www.movisie.nl.

trainingen op www.movisie.nl/trainingen.

Ga naar ww.movisie.nl/publicaties.

21 januari

Vanaf 5 maart - 2 dagen

Oude waarden in nieuwe tijden

Competentiegericht leidinggeven

Lectorale rede over de kracht van maatschappelijk

Hoe kunt u de ontwikkeling van uw medewerkers

werk in de 21e eeuw van Margot Scholte, senior

stimuleren? Voor leidinggevenden in zorg en

projectleider Beroepsontwikkeling. Locatie: Hoge-

De praktijk van het

respectEER

mantelwerk

Zeven jonge Nederlandse

Op welke manier worden

mannen vertellen over hun

welzijn.

mantelzorgers ondersteund

persoonlijke invulling van respect voor vrouwen, hun

Meer informatie: www.inholland.nl,

�� Vanaf 11 maart - 5 middagen

of belemmerd door het Persoonsgebonden Budget?

familie en de samenleving.

zoekterm: lectoraat social work.

Coaching vrijwilligersmanagement

17,50 euro*

Gratis*

�� 25 januari

Aan de slag met het coachen van vrijwilligers. Hoe

Koploperconferentie homoemancipatie

Voor professionals die werken met vrijwilligers. Wmo trendrapport 2010:

De diversiteitsbril

Het spel op het maat-

Tips voor maatschappelijk

schappelijk middenveld

werkers over omgaan

school INHolland, Haarlem.

Trudie Knijn Ellen Grootegoed Barbara Da Roit Maartje Willemse

De praktijk van het mantelwerk

Een onderzoek naar de werkzame bestanddelen van het persoonsgebonden budget in de mantelzorg

wint u aan effectiviteit en maakt u uw werk leuker?

Koplopergemeenten kunnen tijdens deze confe-

�� 18 maart* - 1 dag

rentie netwerken en good practices uitwisselen.

Zelfregieversterkend werken

Locatie: Grand Hotel Karel V, Utrecht.

Welke methoden kunt u inzetten om de zelf

Hoe denken uitvoerings

met diversiteit in intake

Meer informatie: www.movisie.nl/

regie van een cliënt te versterken? Met aandacht

organisaties in 2009 over

gesprekken.

koploperconferentie.

voor Eigen Kracht-conferenties en motiverende

de Wmo.

7,95 euro*

��

gespreksvoering. Voor professionals in welzijn

11 februari

en dienstverlening.

De winst van EVC voor vrijwilligers

Vasco Lub, Ard Sprinkhuizen en Rianne Cromwijk Met medewerking van Anita Peters, Marleen Alblas en Liesbeth Schotanus

Wmo Trendrapport 2010

Het spel op het maatschappelijk middenveld

15,00 euro*

Wat kan EVC betekenen voor vrijwilligers, gemeen-

�� 25 maart - 1 dag

ten, ROC’s, vrijwilligersorganisaties, re-integratie

Samen misbruik de baas

Medewerker steunpunt

Oplossingen uit het

bureaus en het bedrijfsleven? Locatie: De Driehoek,

Leer een lotgenotengroep te begeleiden, gericht

vrijwilligerswerk

ongerijmde

Utrecht.

op vrouwen met een verstandelijke beperking die

Bouwstenen om profielen op

Over de betekenis van het


te maken hebben gehad met seksueel misbruik.

maat op te stellen voor alle

opbouwwerk, het erfgoed

conferentieevc.

Voor hulpverleners in de zorg.

medewerkers van een steun-

dat Wil van de Leur naliet

�� 18 februari

�� 30 maart - 1 dag

punt vrijwilligerswerk.

en toekomstperspectieven.

5,00 euro*

20,00 euro*

Ruimte voor Toekomst

Vrijwillige respijtzorg

Wat heeft vier jaar stimuleren van duurzame

Hoe begeleidt u zorgvrijwilligers? Leer alles over

interetnische ontmoetingen opgeleverd? Locatie:

respijtzorg, de drempels bij mantelzorgers en

Madurodam, Den Haag.

het opbouwen van een vertrouwensrelatie.

Meer informatie: www.ruimtevoorcontact.nl.

Voor coördinatoren vrijwillige respijtzorg.

�� 19 en 20 maart

�� 1 april - 1 dag

NL DOET

In Veilige Handen

De grootste vrijwilligersactie van Nederland.

Wat moet u doen om seksueel misbruik van

Locatie: heel Nederland.

minderjarigen te voorkomen? Voor vrijwilligers,

Meer informatie: www.nldoet.nl

medewerkers en bestuursleden in het vrijwillig

��

jeugdwerk.

25 maart

�� 1 april - 1 dag

Conferentie Sociaal Platteland Conferentie over de toenemende zorgvraag in

Benut de werkplek als leerplek

vergrijzende dorpen, immigratie van arbeiders uit

U krijgt de tools in handen waarmee u mede

Midden- en Oost-Europa en de behoeften en talen-

werkers kunt stimuleren om al doende te leren van

ten van kwetsbare jongeren. Locatie: provinciehuis

* excl. verzendkosten

MOVISIE Postbus 19129, 3501 DC Utrecht Catharijnesingel 47, 3511 GC Utrecht T 030 789 20 00 * F 030 789 21 11

colofon

Inhoudelijke vragen: [email protected] of 030 789 21 12. © MOVISIE, Utrecht 2010 Gratis abonnement op MOVISIES? Jaargang 4, januari 2010, nummer 7

Ga naar Mijn MOVISIE op www.movisie.nl.

hun werk. Voor leidinggevenden en opleidings

MOVISIES is de relatiekrant van MOVISIE

Wilt u MOVISIES niet meer ontvangen, een adres-

Flevoland, Lelystad.

functionarissen in zorg en welzijn.

en verschijnt drie keer per jaar.

wijziging doorgeven of heeft u behoefte aan extra


��

exemplaren? Mail naar [email protected]. Eindredactie:

conferentieplatteland.

15 april - 1 dag

��

Werk maken van respijtzorg

1 april

Hoe geeft u respijtzorg vorm in uw gemeente?

Olympiade Professioneel Ondersteunen

En hoe komt u in contact met mantelzorgers en

Teksten:

bieden toepasbare kennis, adviezen en oplossingen

achterhaalt u hun vraag naar respijtzorg? Voor

Diverse auteurs MOVISIE,

bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein

In deze bijeenkomst stellen verschillende betrok-

front- en backoffice Wmo-loketmedewerkers en

Tekstburo Gort.

van welzijn, participatie, zorg en sociale veiligheid.

ken partijen samen kwaliteitskenmerken vast voor

beleidsambtenaren.

de sociale sector. Meer informatie: MOVISIE

��

Training & Advies 030-789 22 22 en

27 april* - 1 middag

[email protected]. �� 16 april 2010

Afdeling Communicatie MOVISIE,

Over Movisie:

Tekstburo Gort.

MOVISIE is hét landelijke kennisinstituut en advies bureau voor maatschappelijke ontwikkeling. We

In ons werk staan vijf actuele thema’s centraal: Vormgeving en productie:

huiselijk & seksueel geweld, kwetsbare groepen,

Suggestie & illusie, Utrecht.

leefbaarheid, mantelzorg en vrijwillige inzet.

Masterclass eergerelateerd geweld

Fotografie:

MOVISIE verzamelt en verspreidt bruikbare

Eergerelateerd geweld wordt vaak verward met

Robert Jan Stokman, Marc Bolsius,

en actuele kennis in de vorm van:

huiselijk geweld of kindermishandeling. Hoe signa-

Redmar Kruithof, Ton Harland,

* adviestrajecten * methodieken

Sietske Raaijmakers

* projecten * onderzoek * evaluaties

Overname van (delen van) artikelen is met

* competentieweb * best practices

bronvermelding toegestaan.

* (internationale) kennisnetwerken

MaS Sensation

leert u eergerelateerd geweld? Wat is de rol van de

De uitreiking van de Maatschappelijke Stage

school en van het zorgadviesteam? Voor leden van

Awards 2010 aan de beste Scholieren, Scholen, Sta-

zorgadviesteams.

* monitoren * protocollen * beroepsprofielen

gebieders en Makelaars. Locatie: Brothers, Bunnik. Meer informatie: www.mas-sensation.nl. 16

www.movisie.nl * [email protected]

* themawebsites * publicaties

* Deze training start ook op een andere datum.

ISSN: 1876-0422

* trainingen * congressen

Er is duidelijk behoefte aan een. 2010: jaar van de nieuwe sociale agenda. Thema's: gemeente raadsverkiezingen. In dit nummer:

Recommend Documents