Energieprestatie van gebouwen
Caleffi Academy Pieter Nuiten Maart 2014
Planadvies
W/E adviseurs Een betrouwbare partner in duurzaam vastgoed www.w-‐e.nl
! Voor opdrachtgevers met ambi8e ! 25 medewerkers ! Utrecht & Eindhoven ! Sinds 1979
1
Beleid & Implementa8e
Onderzoek & ontwikkeling
Energieprestatie ! Beleid ! Actueel ! Methoden en eisen ! Theorie versus praktijk ! Energieprestatie ó Materiaalprestatie
Duurzaamheid in de 2jd
Kyoto 1983
1968 1901
1973
1995 1985
WWS 1999
1997
2012
2008 2006
MPG
2011
2013
EPG Modelbouwverordening Na8onaal Isola8eprogramma, kierenjacht Isola8e-‐eisen: Rc > 2, dubbel glas Bouwbesluit
2
2020
Duurzaamheid in bouwprojecten ! ……….méér dan de klassieke thema’s …..
! toekomstwaarde ! gebruikskwaliteit ! gezondheid, comfort ! energie ! milieu
Europa voert de EPBD in (2006) Energy Performance of Buildings Directive
! Energielabel bestaande bouw
! Keuring van cv-ketels >20 kW
airco > 12 kW
(www.InstallatiePerformanceScan.nl)
3
EPBD recast (2010) en gevolgen ! Verplichte keuring airco's ! > 12 kW; per 5 jaar; sinds 1-12-2013 ! Verwarming blijft vrijwillig ! Wel SCIOS > 100 kW ! Energielabel zichtbaar publieke gebouwen ! Overheidsgebouwen 1-1-2009 (> 1.000m2) ! 1-7-2014: > 500 m2 ! 1-7-2015: > 250 m2 ! Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG) ! Vereenvoudigd energielabel woningen ! Verplicht energielabel nieuwe utiliteit
Achterliggende methoden Nieuwbouw: EPC
Woningen
Utiliteit
Bestaande bouw: energielabel
4
Utiliteit ! Bouwaanvraag: EPC-berekening (NEN
7120)
! Controle door gemeente
! Oplevering (na 1 juli ‘14): Energielabel
(NEN 7120) ! Opnameprotocol in ISSO 75.1 ! Gecertificeerde adviseur (BRL 9500-06) ! Label B t/m A++++
! Mutatie: Energielabel (ISSO 75.3) ! Opnameprotocol in ISSO 75.1 ! Gecertificeerde adviseur (BRL 9500-03) ! Label G t/m A
Nieuwe woningen ! Bouwaanvraag: EPC-berekening (NEN
7120)
! Controle door gemeente
! Energielabel nieuwbouw is er niet
(want afgeschoten door de Tweede Kamer)
5
Bestaande woningen ! 1-1-2015: vereenvoudigd energielabel (NEN
7120-Nader Voorschrift)
! Vereenvoudiging zit in invoer-/opnameparameters ! Verplicht bij verkoop / verhuur, gelijk het huidige
energielabel
! Label G t/m A, maar geen energie-index
! 1-1-2015: energieprestatiecertificaat (NEN
7120-Nader Voorschrift)
! Vrijwillig, basis voor woningwaardering en evt
subsidieregelingen
! Energie-index, maar niet direct ook een label ! Label t/m A++(++) wel via vereenvoudigd spoor
! Begin 2015: indicatief label voor iedereen ! Begin 2015: indicatief via applicatie naar
vereenvoudigd energielabel
Bestaande woningen (onzeker…) ! Huidig energielabel ! Gecertificeerde adviseur (BRL 9500-01) ! VE-label (vereenvoudigd energielabel) ! Opname door woningeigenaar (of indicatief) ! Validatie op afstand door deskundige ! Energieprestatiecertificaat ! Gecertificeerde adviseur (BRL 9500-01)
6
ENERGIEPRESTATIE METHODEN EN EISEN
Wat, wanneer, waar, … ! Berekening van energieprestatie ! Dus geen werkelijke meterstanden ! Dus geen invloed van bewoner / gebruiker ! Dus geen invloed van het werkelijke weer ! Berekening van energieprestatie ! Ruimteverwarming en -koeling ! Warm tapwater ! Ventilatoren ! Bevochtiging ! Hulpenergie (pompen, ketels, …) ! Verlichting ! Niet: apparatuur
7
Uitgangspunten ! Standaard gebruikers/ bewonersgedrag ! Binnentemperatuur ! Buitentemperatuur ! Ventilatiedebieten ! Interne warmtelast ! Stookperiode / Bedrijfsuren
Indicator: EPC (nieuw) of EI (bestaand)
8
EPC is niet zaligmakend ! EPC: alleen gebouwgebonden energie ! EPC: minimumeis ! EPC: resultaat van ontwerp, niet het startpunt ! Wel: meenemen van VO tot oplevering ! Verhouding bouwkunde ó installaties ! EPC gaat over energie, niet vermogen ! Losse verhouding met werkelijke gebruiken ! Wie is een standaardbewoner?
9
EPC is ook niet het eindpunt! ! Aanname dat alles 'klopt' ! Oplevertoets nieuwbouw ! Isolatie (foto's!) ! Ventilatie ! Luchtdichtheid ! Inregelen verwarming en koeling
Wat verandert er volgend jaar? ! EPC halveert tov 2007
10
5,0
Ontwikkeling EPC-eisen per gebruiksfunctie
4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0
woningen
logiesverblijf
bijeenkomst
cel
gezondheidszorg niet klinisch
gezondheidszorg klinisch/met bedgebied
horeca
kantoor
logiesgebouw
onderwijs
sport
winkel
Ontwikkeling EPC-eisen per gebruiksfunctie
4,0 3,5
woningen
kantoor
onderwijs
winkel
3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 1995
2000
2005
2010
11
2015*
2020
Wat verandert er volgend jaar? ! EPC halveert tov 2007 ! Minimale isolatiewaarden
vloer/gevel/dak → 3,5 / 4,5 / 6,0 ! Maximale U-waarde raam/deur is al 1,65
Pakketten – 2015 (1/2) ! Per functie gekeken naar belangrijkste
energieposten ! Schil: Rc 3,5→3,5/4,5/6,0 en U 1,65→1,4 ! Verwarming: HR107 met LT verwarming of WP met bodembron ! W: tapwater → korte leidingen en DWTW ! zon-th vermeden waar het kan
! U: tapwater met e-boiler, soms gekozen
voor DWTW en/of een zonneboiler
12
Pakketten – 2015 (2/2) ! Ventilatie zo eenvoudig mogelijk ! mechanische afzuiging ! betere roosters ! CO2 regeling ! balansventilatie met HR WTW ! idem met CO2 regeling ! Ventilatoren: beperken geïnstalleerd
vermogen ! U: verlichting naar 8 W/m2, goede regeling ! PV cellen als sluitpost
Voorbeeld: rijtjeswoning
13
Voorbeeld: rijtjeswoning ! Isolatie: Rc 3,5 (bouwbesluit 2012) ! HR++-glas; zonwering op zuid ! HR 107 combiketel (kwaliteitsverklaring) ! Ventilatie: WTW (D.2b2) ! Geen zonne-energie
14
15
16
17
18
Wat kost me dat? ! Investering ! Woning: ! Kantoor: ! School: ! Winkel:
(incl. opslagen, BTW e.d.) 50 40 40 75
tot tot tot tot
85 50 60 80
euro/m2 euro/m2 euro/m2 euro/m2
! Baten ! Sterk afhankelijk van rekenkundige aannames als rente en energieprijs(ontwikkeling) ! Waardevermeerdering? ! Netto Contante Waarde ongeveer 0 ! Maar wel een comfortabeler gebouw!
19
MILIEUPRESTATIE VAN GEBOUWEN
Milieuprestatie (MPG) ! MPG = Milieuprestatie van Gebouwen en GWW ! Schaduwprijs: in €/m2 BVO per jaar ! Grondstoffen en Emissies
! Vergelijkbaar met EPC: ! Lagere MPC: minder milieubelasting door materialisatie ! Hogere MPC: meer milieubelasting door materialisatie ! Ontwerpkeuzen beïnvloeden de prestatie
! Maar wel: makkelijker te berekenen dan EPC! ! En (nog) geen eisen
! Sinds 1-1-2013 in Bouwbesluit
20
Energie ómateriaalprestatie ! Lage EPC twee varianten: ! Extra isoleren (Rc 3,5 / 4,0 → 8 /10) ! Toevoegen 21 m2 kristallijn silicium PV panelen ! EPG: 50% besparing op verwarming
(isolatie) of 58% op totaal (bij PV) ! MPG: 13% / 19% hoger (slechter dus) ! CO2: …
CO2 balans – extra isolatie
21
CO2 balans – toevoegen PV
Afrondend ! ‘Energieprestatie’ is een dynamisch veld ! Eisen worden regelmatig aangescherpt,
tot energieneutraal in 2020 ! Milieuprestatie komt er aan
→ Bouwen met goede kwaliteit steeds belangrijker!
22
Vragen?
23
