Energielevering Vlaams EnergieBedrijf:

Energielevering Vlaams EnergieBedrijf: resultaten 1e kwartaal 2015 en vooruitzichten 2016

Gecertificeerd door

TOUR & TAXIS - Koninklijk Pakhuis bus 301 – Havenlaan 86C • B-1000 Brussel BTW BE 0843 383 425 - Tel.: +32 2 421 32 00 - www.vlaamsenergiebedrijf.eu

1

1. Samenvatting Nu het Vlaams EnergieBedrijf één kwartaal energie levert aan entiteiten 1 , is het tijd voor de eerste resultaten. Deze resultaten overtreffen ruimschoots de verwachtingen. Het Vlaams EnergieBedrijf belevert 57 klanten. Zij vertegenwoordigen op jaarbasis samen een verbruik van 800 GWh (elektriciteit en aardgas), in de eerste maanden van 2015 werd in totaal 17,1 miljoen € 2 gefactureerd. Ten opzichte van 3 historische contracten bedraagt de besparing tijdens deze periode 1,8 miljoen € of gemiddeld 20 procent. Het opzetten van de dienstverlening op maat van de overheid en lokale besturen zorgt ook voor een grote vooruitgang op het vlak van efficiënte overheid, bijvoorbeeld via het aankoop-, facturatie- of begrotingsproces. Voor het begrotingsproces heeft het Vlaams EnergieBedrijf een budgetmodel ontwikkeld dat door elke entiteit (ook niet-klanten) kan gebruikt worden bij het opstellen van de begroting. De vereenvoudiging en digitalisatie van het facturatieproces kan voor een besparing van 2,2 miljoen € per jaar zorgen. Op basis van huidige inzichten in volumes en werkingskosten zal de variabele kostendekkende vergoeding van het Vlaams Energiebedrijf dalen met 5% voor elektriciteit en 20% voor aardgas. De meerinkomsten zal het Vlaams Energiebedrijf aan zijn klanten terugbetalen in het najaar van 2015. Om het energieverbruik van de Vlaamse overheid en de lokale besturen te verlagen zijn data cruciaal. Daarom zal het Vlaams EnergieBedrijf in 2015 samen met Het Facilitair Bedrijf een centrale databank uitbouwen met alle relevante data met betrekking tot infrastructuur en energie, waaronder alle data die het Vlaams EnergieBedrijf als leverancier beheert. Op korte termijn is het vooral van belang een structuur en een platform te ontwikkelen, vanaf 2016 zal deze databank systematisch uitgebreid en ingevuld worden, en worden alle data digitaal ter beschikking gesteld aan de klant en de overheid. De volgende stap in de verlaging van het energieverbruik, is overgaan tot actie. In 2015 treft het Vlaams EnergieBedrijf alle nodige voorbereidingen om in 2016 maximaal te kunnen inzetten op de vermindering van het energieverbruik.

1

Entiteiten: ‘eenheden van de publieke sector’, zie doelgroep Alle bedragen en prijzen in deze nota zijn zonder btw. In veel gevallen is de kost 21% hoger aangezien de meeste entiteiten van de overheid geen btw recupereren.

2


2

Inhoud 1.

Samenvatting ........................................................................................................................................ 2

2.

Wie is het Vlaams EnergieBedrijf?........................................................................................................ 4 a)

Korte historiek .................................................................................................................................. 4

b)

Doelgroep Vlaams EnergieBedrijf ..................................................................................................... 4

3.

Wat maakt het Vlaams EnergieBedrijf anders dan andere traditionele energieleveranciers? ............ 5 a)

Innovatie ........................................................................................................................................... 5

b)

Werkwijze en principes .................................................................................................................... 7

c)

Samenwerking .................................................................................................................................. 8

4.

Resultaten............................................................................................................................................. 9 a)

Klanten.............................................................................................................................................. 9

b)

Kostendekkende vergoeding ............................................................................................................ 9

c)

Ontzorgen (efficiënte overheid) ..................................................................................................... 10

d)

Waar wordt aan gewerkt ................................................................................................................ 12

e)

Prijs: vergelijking met historische contracten ................................................................................ 14

5.

Toekomst ............................................................................................................................................ 16 a)

Klant staat centraal: co-creatie ...................................................................................................... 16

b)

Ontzorgen: altijd een stap verder................................................................................................... 16

c)

Energielevering is maar het begin .................................................................................................. 17


3

2. Wie is het Vlaams EnergieBedrijf? a) Korte historiek Het Vlaams EnergieBedrijf werd in 2012 opgericht door de Vlaamse overheid als extern verzelfstandigd agentschap van privaat recht (EVA). En heeft een centrale plaats tussen de overheid als verbruiker van energie (en alle eraan verbonden diensten) en de private markt van dienstverleners. In het kader van zijn leveringsactiviteiten werden in 2014 verschillende aanbestedingen voor de bouw van een klantenbeheersysteem en de aankoop van energie gegund en de verschillende leveringscontracten getekend. In het najaar werd alles in gereedheid gebracht voor levering vanaf 1 januari 2015. Met zestien medewerkers, 57 klanten en een nieuwe website zette het Vlaams EnergieBedrijf het nieuwe jaar in. b) Doelgroep Vlaams EnergieBedrijf Het Vlaams EnergieBedrijf heeft als doelgroep voor leveringen de entiteiten van de ‘ruime’ Vlaamse overheid en lokale besturen, zoals vermeld in het regeerakkoord 2014-2019 3 . Deze doelgroep is grotendeels terug te vinden in de lijst ‘eenheden van de publieke sector 4: dit zijn instellingen en organisaties die rechtsreeks of onrechtstreeks grotendeels of volledig door de overheid gefinancierd worden. Er zijn weinig centrale gegevens over het energieverbruik of de totale energiekost van deze doelgroep gekend. Het Vlaams EnergieBedrijf heeft het totale verbruik van de doelgroep geraamd 5 op 3.300 GWh elektriciteit, 6.000 GWh aardgas en 1.000 GWh vloeibare brandstoffen (vooral mobiliteit en verwarming van gebouwen). Deze cijfers werden getoetst en verfijnd op basis van de informatie van de Energiebalans Vlaanderen 6. Dit komt overeen met een budget van ongeveer 650 miljoen € per jaar. Als leverancier zal het Vlaams EnergieBedrijf deze gegevens verder verfijnen. Op basis van de huidige leveringscontracten, levert het Vlaams EnergieBedrijf aan 8% van de totale doelgroep. Er is dus nog een groot potentieel om te groeien.

3

Regeerakkoord Vlaamse overheid, p. 89 Lijst ‘eenheden van de publieke sector’ Nationale Bank van België, 30 september 2014 5 Nota ‘energieverbruik Vlaamse overheid’ Vlaams EnergieBedrijf, 27 maart 2015 6 Nota ‘Energiebalans Vlaanderen 1990- 2013’ VITO, september 2014 4


4

3. Wat maakt het Vlaams EnergieBedrijf anders dan andere traditionele energieleveranciers? Het Vlaams EnergieBedrijf vervult als agentschap van de Vlaamse overheid de rol van energieleverancier voor andere entiteiten. Op die manier ontstaat tussen het Vlaams EnergieBedrijf en de entiteiten die het belevert een tweeledige relatie: deze van klant-leverancier en deze van collega-partner. In de eerste relatie vraagt het Vlaams EnergieBedrijf haar klanten om veeleisend te zijn zodanig dat het Vlaams EnergieBedrijf haar dienstverlening op hoger niveau kan tillen. In de tweede relatie staat samenwerking centraal en zijn openheid, transparantie en constructief meedenken een natuurlijk gegeven. Het Vlaams EnergieBedrijf maakt geen winst op zijn leveringsactiviteit (zie verder) en kan zo maximaal inzetten op het verminderen van het energieverbruik. a) Innovatie Aankoopcentrale Het concept van Aankoopcentrale 7 als bepaald in de wet Overheidsopdrachten komt overeen met leverancier in het Energiedecreet 8. Het Vlaams EnergieBedrijf is de eerste aankoopcentrale (in deze juridische hoedanigheid) in Vlaanderen. In het oprichtingsdecreet 9 van het Vlaams EnergieBedrijf staat geen exclusiviteit in verband met leveren van elektriciteit en aardgas aan de Vlaamse overheid. Het Vlaams EnergieBedrijf wil bovendien niet marktverstorend werken: het levert enkel elektriciteit en aardgas aan entiteiten van de overheid, niet aan andere (privé-)verbruikers. Het Vlaams EnergieBedrijf koopt ten slotte zijn energie aan via openbare aanbestedingen, waardoor alle marktspelers kunnen aanbieden. Kortetermijnmarkt De Belgische markt voor elektriciteit bestaat uit twee deelmarkten: een langetermijn Endex-markt (met ‘forward’ prijzen) en een kortetermijn Belpex-markt (met ‘spot’ prijzen) . De Endex-markt voor België is echter weinig liquide 10 en biedt enkel een ‘baseload’ index aan, terwijl de overheid vooral een index nodig heeft die de werkuren reflecteert: een piekindex. Sinds 2007 bestaat de Belpex kortetermijnmarkt die – na opeenvolgende Europese integraties – zeer representatief, stabiel en betrouwbaar is geworden. Een toenemend aantal leveranciers en bedrijven, waaronder Infrabel, maken al gebruik van Belpex. Voor aardgas is er de Nederlandse hub TTF die al geruime tijd bestaat en zeer grote volumes verwerkt. De TTF-index wordt in België al jaren gebruikt als

7

Artikel 2.4° van de Wet van 15 juni 2006 Decreet houdende algemene bepalingen betreffende het energiebeleid van 8 mei 2009 9 Decreet van 15 juli 2011 houdende machtiging tot oprichting van het privaatrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap NV Vlaams EnergieBedrijf 8


5

marktreflectief en betrouwbaar, aangezien de Nederlandse aardgasmarkt veel groter en opener is dan de Belgische. Flexibiliteit is een belangrijke beweegreden voor het Vlaams EnergieBedrijf om te kiezen voor de kortetermijnmarkt, namelijk ‘Belpex’ voor elektriciteit en ‘TTF’ voor aardgas. Deze flexibiliteit is belangrijk: er zijn in de leveringscontracten tussen het Vlaams EnergieBedrijf en zijn klanten geen beperkingen of boetes op volumes, aantal aansluitingen of tijd. Ook voor de aankoop van het Vlaams EnergieBedrijf heeft dit voordelen: vandaag koopt het Vlaams EnergieBedrijf zijn energie aan na een Europese aanbesteding, maar in de toekomst heeft het Vlaams EnergieBedrijf ook de mogelijkheid om zelf rechtstreeks aan te kopen op de groothandelsmarkten van aardgas en elektriciteit. De prijzen van deze groothandelsmarkten worden één op één transparant doorgerekend aan de klant. De kortetermijnmarkten zijn gemiddeld goedkoper dan de langetermijnmarkten. Het verschil tussen beide wordt ‘forward premium’ genoemd. Voor de elektriciteitsmarkt van België heeft de CREG het verschil berekend 11 tussen de korte- en langetermijnmarkten, t.t.z. Belpex en Endex voor de periode 2007 tot en met 2013. Het verschil tussen een jaarcontract (dat in de loop van het vorige jaar wordt aangekocht – of ‘geklikt’) en het aankopen op de kortetermijnmarkt tijdens het jaar van verbruik bedraagt in die periode 8,1 €/MWh. Dit wordt bevestigd in het laatste CREG 12 rapport over de elektriciteitsindexen: deze jaargemiddelde waarden tonen onder meer aan dat in 2014 de indexeringsparameters op basis van langetermijncontracten 5 €/MWh tot 6 €/MWh duurder waren dan indexeringsparameters op basis van kortetermijncontracten. Slechts gedurende één van de zeven jaar (2008) bleek een kortetermijncontract gemiddeld duurder dan een langetermijncontract. Voor aardgas dat verhandeld wordt op de TTF marktplaats kan een analoge redenering gevolgd worden. Het Vlaams EnergieBedrijf heeft een gelijkaardige oefening gemaakt, waarbij de forward premie voor TTF conservatief ingeschat wordt op 2€ /MWh. Dit kan nog niet gestaafd worden door een externe publicaties. Kadertekst 1: Kortetermijn- vs langetermijnmarkt

Minicompetitie Het Vlaams EnergieBedrijf koopt zijn certificaten aan via een maandelijkse minicompetitie met 5 aanbieders. Deze certificaten zijn nodig in het kader van de quotaregeling voor leveranciers zoals voorzien in de drie gewesten. Voor het grootste perceel, namelijk de Vlaamse groenestroomcertificaten, hebben Eandis en Infrax alle gunningen gewonnen, dit leidt tot een lage prijs voor het Vlaams EnergieBedrijf en voor de klanten. Tegelijk helpt Vlaams EnergieBedrijf de netbeheerders hun overschot aan certificaten te verminderen. Als de prijs van de Vlaamse 11

CREG studie over “de werking van en de prijsevolutie op de Belgische groothandelsmarkt voor elektriciteit – monitoringrapport 2013” p. 92-93 12

CREG verslag (2014) over “de evolutie van de indexeringsparameters van de elektriciteits- en aardgasleveranciers” p. 17


6

groenestroomcertificaten en warmtekrachtcertificaten na de minicompetities vergeleken wordt met de prijzen die de VREG maandelijks publiceert 13, kunnen we vaststellen dat de prijzen die het Vlaams EnergieBedrijf krijgt tot de laagste van de markt behoren (zie tabel 2). Op deze wijze werd gedurende de eerste drie maanden meer dan 90.000 € bespaard. Deze prijzen worden één op één transparant doorgerekend aan de klant. Aantallen Prijs VREG (€) GSC

Prijs Vlaams EnergieBedrijf (€) Besparing totaal (€)

Maart

6.100

93,06

88,00

-30.866

Februari

6.300

89,71

88,00

-10.773

Januari

9.300

89,28

88,00

-11.904 -53.543

WKC

Maart

4.500

22,2

19,99

-9.945

Februari

4.900

21,7

19,97

-8.624

Januari

6.000

23,0

19,24

-22.560 -41.129

Tabel 1: Prijsvergelijking GSC en WKC, VREG versus Vlaams EnergieBedrijf

b) Werkwijze en principes Het Vlaams EnergieBedrijf toetst continu de werking van zijn levering – en ontzorgingsmodel af aan vier principes. Deze zijn: •

•

•

13

kostenreflectief: alle kosten die het Vlaams EnergieBedrijf maakt in het kader van zijn leveringsactiviteit, worden doorgerekend aan de klant, waarbij het Vlaams EnergieBedrijf wat betreft deze activiteit geen winst mag maken, enkel kosten recupereren. marktreflectief: prijzen en kwaliteit moeten minimaal voldoen aan wat gangbaar is op de markt. Het Vlaams EnergieBedrijf heeft geen exclusiviteit als energieleverancier van de entiteiten en moet (en wil) zijn klanten dan ook elke dag opnieuw verdienen; een lage kostenbasis gebaseerd op standaardisatie en “eerste keer, goede keer” is dan ook een belangrijke sleutel. non-discriminerend: het Vlaams EnergieBedrijf hanteert één maat, alles wat het doet, is gericht op maat van de overheid; zonder uitzonderingen (dus ook geen extra kosten). Wat niet betekent dat de lat niet hoog wordt gelegd. Deze ligt hoog voor alle entiteiten en (toekomstige) klanten van het Vlaams EnergieBedrijf. In deze houdt het Vlaams EnergieBedrijf rekening met zijn interne processen maar evenzeer met de processen bij de respectievelijke entiteit (efficiënte overheid). Wanneer een klant een extra dienst vraagt aan het Vlaams EnergieBedrijf, zal het Vlaams EnergieBedrijf samen met de stuurgroep kijken in welke mate deze extra dienst van toegevoegde waarde kan zijn voor haar andere klanten (of niet) en dan zal deze nieuwe dienst geïmplementeerd worden voor alle klanten. Op het moment dat de stuurgroep beslist dat de nieuwe dienst onvoldoende toegevoegde waarde heeft, zal deze niet ontwikkeld worden. Deze standaardisatie is ongelooflijk krachtig.

http://ww.vreg.be/nl/groene-stroom-en-warmte-krachtkoppeling TOUR & TAXIS - Koninklijk Pakhuis bus 301 – Havenlaan 86C • B-1000 Brussel BTW BE 0843 383 425 - Tel.: +32 2 421 32 00 - www.vlaamsenergiebedrijf.eu

7

•

transparant: alles wat het Vlaams EnergieBedrijf doet, zegt, of maakt aan kosten, communiceert het Vlaams EnergieBedrijf transparant via zijn verschillende communicatiekanalen. Elke vraag krijgt een antwoord en dit antwoord is identiek voor al wie de vraagt stelt. Meer nog, vraag en antwoord worden proactief gecommuniceerd via de verschillende kanalen.

c) Samenwerking Samenwerken Voor het Vlaams EnergieBedrijf staat samenwerking centraal. Zo wordt er intens samengewerkt met het Agentschap Facilitair Bedrijf (dhr. Peter Bockstaele) en Agentschap Wegen en Verkeer (dhr. Bart Janssens). Deze twee entiteiten, naast andere entiteiten van de Vlaamse overheid (VDAB, De Lijn, Provincie Antwerpen en het Gemeenschapsonderwijs), zetelen in onze stuurgroep. De stuurgroep fungeert als essentieel klankbord bij de belangrijkste beslissingen, zodanig dat de dienstverlening van het Vlaams EnergieBedrijf volledig op maat van de Vlaamse overheid wordt ingericht. Naast de intense samenwerking met bovenstaande vermelde entiteiten, wordt ook op regelmatige basis afgestemd of advies ingewonnen bij diverse andere entiteiten, zoals EWI, VEA, LNE en vele andere. Voor de (digitale) facturatie heeft Vlaams EnergieBedrijf afgestemd met het departement Financiën en Begroting voor hun Orafin-toepassing en voor de XML-facturatie met het federale niveau. Einde 2014 heeft het Vlaams EnergieBedrijf de E-gov award 14 ontvangen voor de goede samenwerking met andere overheidsdiensten. Communicatie In deze samenwerking speelt communicatie een belangrijke rol. Dit gebeurt via website, maandelijkse nieuwsbrief, sociale media en seminaries. In zijn communicatie licht het Vlaams EnergieBedrijf op een transparante wijze zijn gehele werkwijze toe. Deze verschillende communicatiekanalen worden goed ontvangen. De eerste klantenmailing van 2015 werd door 58% van de ontvangers geopend, 35% meer is dan bij de gemiddelde overheidsnieuwsbrief via Mailchimp. Op LinkedIn blijft het aantal volgers groeien, en halen berichten 1.000 tot 7.100 impressies.

14

E-gov award voor samenwerking TOUR & TAXIS - Koninklijk Pakhuis bus 301 – Havenlaan 86C • B-1000 Brussel BTW BE 0843 383 425 - Tel.: +32 2 421 32 00 - www.vlaamsenergiebedrijf.eu

8

4. Resultaten a) Klanten Het Vlaams EnergieBedrijf heeft op 1 Januari 2015 57 klanten. De grootste klanten zijn Agentschap Wegen en Verkeer (AWV), De Lijn, UZ Leuven, Provincie Antwerpen, Universiteit Antwerpen, Het Facilitair Bedrijf (HFB) en VDAB. Het totaal geraamd jaarverbruik is 385 GWh elektriciteit en 415 GWh aardgas. Dit komt voor 2015 overeen met een omzet / totale facturatie van ongeveer 60 miljoen €. In de eerste drie maanden van 2015 heeft het Vlaams EnergieBedrijf in 17,1 miljoen € gefactureerd voor ongeveer 7.000 leveringspunten en voor een kwartaalverbruik van 107 GWh elektriciteit en 163 GWh aardgas. Dit kwartaalverbruik komt overeen met ongeveer 28 en 39 % van het geraamd jaarverbruik wegens het hogere verbruik in de koudere en donkere wintermaanden. Door deze belangrijke volumes zijn de resultaten van één kwartaal een belangrijk deel van het resultaat voor het ganse jaar 2015. b) Kostendekkende vergoeding Het Vlaams EnergieBedrijf mag binnen de wet overheidsopdrachten betreft de activiteit leveringen geen winst maken, enkel zijn kosten recupereren. Dit laatste doet het Vlaams EnergieBedrijf via zijn kostendekkende vergoeding (KDV = Cost-to-Serve). Deze vergoeding bestaat uit een vast bedrag per aansluiting plus een vast bedrag per MWh. Jaarlijks wordt deze dienstenvergoeding aangepast, en het teveel wordt verrekend*. De vergoeding voor jaar n+1 wordt jaarlijks bepaald in september van jaar n. Deze vergoeding houdt rekening met het volume dat zal geleverd worden in jaar n+1 en bevat zowel alle kosten die zullen gemaakt worden in jaar n+1 als de afschrijvingskost over 5 jaar van de investeringen om het project levering op te zetten (alleen de direct toewijsbare kosten worden in rekening gebracht). Deze laatste kost bevat onder andere de investering in het klantenbeheersysteem. De berekening en narekening van deze vergoeding wordt jaarlijks transparant gecommuniceerd via het klantenportaal. Het principe werd uitvoerig afgetoetst met onze stuurgroep, wat ook het geval is voor de berekening en narekening van de vergoeding. * Stel dat zou blijken dat het Vlaams EnergieBedrijf meer inkomsten heeft gegenereerd dan de kosten die ze gemaakt heeft (= een te hoge KDV), dan zullen deze meerinkomsten aan de klant van het voorbije jaar worden terugbetaald. Stel dat zou blijken dat het Vlaams EnergieBedrijf te weinig inkomsten heeft gegenereerd (= een te lage KDV), dan zal dit tekort worden verrekend in de KDV van het komende jaar. Het Vlaams EnergieBedrijf wenst zijn KDV zo laag mogelijk te houden om marktreflectief te zijn voor zijn klanten. Deze lage KDV is vanaf het ontwerp een hoofdbezorgdheid, enkel ondergeschikt aan kwaliteit. Dit kan bereikt worden door standaardisatie, efficiëntie en transparantie. Zo krijgen alle klanten hetzelfde aanbod: dezelfde contracten 15 , tarieven, digitale facturen, informatie via één 15

Overeenkomsten elektriciteit en aardgas op de website TOUR & TAXIS - Koninklijk Pakhuis bus 301 – Havenlaan 86C • B-1000 Brussel BTW BE 0843 383 425 - Tel.: +32 2 421 32 00 - www.vlaamsenergiebedrijf.eu

9

klantenportaal. Zo zijn er bijvoorbeeld geen kosten voor publiciteit, nazicht van de kredietwaardigheid of slechte betalers. In 2015 zal op basis van huidige inzichten in volumes en werkingskosten, de eerder gecommuniceerde KDV van 4,9 €/MWh en 2,9 €/MWh voor respectievelijk elektriciteit en aardgas dalen met respectievelijk 5% en 20%. De hoogte van de KDV/aansluiting blijft behouden op 48 €/aansluiting. Het Vlaams Energiebedrijf zal haar meerinkomsten aan zijn klanten terugbetalen in najaar 2015. Op dat moment zal ook de KDV voor 2016 gecommuniceerd worden. Deze KDV zal op basis van huidige inzichten gelijk zijn aan de verlaagde KDV voor 2015. Let wel: elke leverancier vraagt een vergoeding voor zijn kosten, maar vermeldt deze niet op dezelfde transparante manier als het Vlaams EnergieBedrijf op de factuur van zijn klanten. c) Ontzorgen (efficiënte overheid) Overstap naar het Vlaams EnergieBedrijf Entiteiten die aansluiten bij de overstap naar het Vlaams EnergieBedrijf moeten zelf geen openbare aanbesteding meer in de markt zetten, een zwaar, complex proces valt hiermee weg. Bijkomend begeleidt het Vlaams EnergieBedrijf bij de overstap haar klanten om de aansluitingen op een gestructureerde en logische manier te beheren. In november 2014 is op 8 dagen een contract gesloten met een OCMW voor de aankoop van aardgas en elektriciteit en dit binnen de wet overheidsopdrachten. Klantenportaal Op het klantenportaal van het Vlaams Energiebedrijf vinden klanten al hun aansluit-, verbruiksen facturatiegegevens centraal terug. Het contact met de klantendienst loopt ook voornamelijk via dit portaal, alle verzoeken kunnen er doorgegeven en opgevolgd worden. De entiteit krijgt een 360° zicht op het energiegebeuren van zijn afdelingen. Facturatie Het Vlaams EnergieBedrijf spoort zijn klanten bij de overstap aan om hun facturatie- en goedkeuringsproces te optimaliseren of te vereenvoudigen. Zo gebeurt de facturatie vandaag vooral op basis van de structuur van de klant, voorbeelden: per provincie, per gebouw of infrastructuur, of alles gegroepeerd op één factuur per maand. Door de doorgedreven aanpak, is het aantal facturen gedaald van 80.000 per jaar naar 5.000 per jaar. Tegelijk werd ingezet op efacturatie. Het doel is 100% XML-facturatie, t.t.z.: de facturen worden rechtstreeks in de boekhouding van de klant geïnjecteerd. Vandaag lukt dit al voor 55% van de facturen, de andere 45% wordt in pdf ter beschikking gesteld op het klantenportaal. Hiermee is het Vlaams EnergieBedrijf een voorloper binnen de Vlaamse overheid. Het Vlaams EnergieBedrijf factureert pas als van zodra alle gegevens ontvangen zijn en factureert dus niet op basis van voorlopige gegevens van de netbeheerder, bijkomend voert het Vlaams EnergieBedrijf een belangrijk aantal controles uit en factureert pas als alle facturen juist zijn. Het


10

Vlaams EnergieBedrijf hanteert het principe van kwaliteit voor snelheid: zo verhoogt het Vlaams EnergieBedrijf de efficiëntie bij zichzelf én de entiteit. Vanzelfsprekend stelt het VEB alle data ook ter beschikking aan de klant via zijn klantenportaal zodanig dat de klant ook zelf bijkomende controles kan uitvoeren. De verwerking 16 van een papieren factuur kost € 17,6, en de verwerking van een XML-factuur € 6,7. Het opmaken en verzenden van papier en XML kost ook geld, dat uiteindelijk in de kostprijs van de leveranciers zit en door de klant betaald zal worden, het gaat over 11,1 en 4,7 € per factuur voor respectievelijk papier en XML. De 80.000 papieren facturen vertegenwoordigen daardoor een kost van 2,3 miljoen €. De facturatiekost bij het Vlaams EnergieBedrijf (in de veronderstelling dat een pdf-factuur evenveel kost als een papieren factuur) bedraagt € 96.000. De werkelijke kost zal natuurlijk afhangen van de werkwijze van zowel de verzender als de ontvanger. Kadertekst 2: Kost verwerking papier versus e-facturatie

Om de kapitaalskosten (en dus ook de kostendekkende vergoeding) zo laag mogelijk te houden, overweegt het Vlaams EnergieBedrijf zijn cash-posities te optimaliseren door in te stappen in het ‘cash pool’ model van het Centraal FinancieringsOrgaan (CFO) van de Vlaamse overheid. Daardoor is minder kapitaal nodig voor seizoens-, temperatuurs- of prijsvariaties. En ten slotte stelt het Vlaams EnergieBedrijf al zijn data voor levering, begroting en facturatie digitaal en gratis ter beschikking van de klanten en, in een ruimer kader, van de Vlaamse overheid. Energiebudget Het opstellen en aanpassen van de begroting is voor elke entiteit een belangrijk proces 17. Vroeger was dit voor energie een moeilijke oefening: de begroting is een combinatie van veel gegevens: verbruik, temperatuur, energieprijs, certificaten, kosten voor transport en distributie, taksen en meestal ook btw. Op basis van zijn leveringsmodel heeft het Vlaams EnergieBedrijf een budgetmodel op maandbasis uitgewerkt dat per kwartaal (of tussentijds op vraag) kan worden aangepast. Hierbij houdt het Vlaams EnergieBedrijf rekening met de realiteit (wat is effectief verbruikt en betaald in de voorbije periode) en de laatste verwachting van de energieprijzen voor de komende periode (op basis van de gepubliceerde ‘forwards’ – zie ook kadertekst 1). Door een splitsing van de begroting in prijs en volume is het ook mogelijk om een analyse te maken van elke afwijking van het budget: bijvoorbeeld een warme winter, een hoge marktprijs, een stijging van de distributietarieven of de renovatie van een gebouw. Het budgetmodel is nuttig voor de huidige en toekomstige klanten en voor het Departement Financiën en Begroting.

16

Nota: ‘elektronisch factureren naar de overheid?’, team e-procurement van Bestuurszaken Decreet houdende regeling van de begroting, de boekhouding, de toekenning van subsidies en de controle op de aanwending ervan, en de controle door het Rekenhof 8 juli 2011 17


11

•

•

•

De huidige klant kan perfect zijn begroting analyseren: waar sta ik vandaag, waarom zijn er afwijkingen, waar zal ik staan op het einde van het lopende jaar, en wat zijn de vooruitzichten voor volgend jaar. De toekomstige klant vindt tussen de 57 bestaande klanten een gelijkaardig voorbeeld: ziekenhuis, museum, theater, gemeente, OCMW, serres, verlichting, kantoor… Door het volume aan te passen kan de toekomstige klant zijn huidige prijsvorming evalueren en zijn toekomstige begroting opstellen. Het Departement Financiën en Begroting krijgt dezelfde informatie, en vooral ook de onderbouwing van de generieke afwijkingen: januari 2015 had een lage marktprijs, februari was iets kouder, in maart zijn de distributienettarieven licht gestegen, en de prijzen voor de rest van het lopende jaar zullen voor elektriciteit weinig veranderen en voor aardgas zelfs iets goedkoper worden. Ook de voorbereiding van de begroting voor 2016 wordt generiek toegelicht: een mogelijke stijging van de distributienettarieven, een aanpassing van de quota voor certificaten enzovoort.

Dit model is vrij beschikbaar in Excel op de website www.vlaamsenergiebedrijf.eu. In deze Excel zijn de gegevens van alle klanten van het Vlaams EnergieBedrijf verwerkt. Via uitklapkeuzelijstjes (‘dropdown’) kies je de referentiedatum van het initieel budget en een type klant. Opgelet: het totaal verbruik en de verdeling per maand kan wijzigen, en de volumes, energieprijzen en DNBkosten voor de komende maanden zijn schattingen, geen zekerheden. d) Waar wordt aan gewerkt Bekendheid Het leveringsmodel van het Vlaams EnergieBedrijf kan maar werken mits goede medewerkers en gunningen. Daarom startte het Vlaams EnergieBedrijf pas in januari 2014 de communicatie binnen de Vlaamse overheid, zowel met een presentatie op het College van Ambtenaren-Generaal in februari 2014, als met een brief naar alle leidende ambtenaren. Na de laatste belangrijke gunningen (zonder beroep) werden de bestaande raamcontracten van AWV en Het Facilitair Bedrijf opgezegd. In het najaar van 2014 ging vervolgens alle aandacht naar klantenbeheersysteem, naar het contracteren van de eerste 57 klanten en naar het operationeel voorbereiden van de levering vanaf januari 2015. Daardoor hebben veel potentiële klanten weinig tot niets gehoord van het Vlaams EnergieBedrijf. Voorzichtigheid Bij veel potentiële klanten van het Vlaams EnergieBedrijf heerste er in 2014 een terechte voorzichtigheid om zomaar aan te kopen bij een nieuwe leverancier, die tegelijk innoveert met aankoopcentrale, facturatie en met kortetermijnmarkten. Gezien de complexiteit van zowel de energiemarkt als de regelgeving omtrent overheidsopdrachten, was er vaak meer tijd nodig om een overstap naar het Vlaams EnergieBedrijf te overwegen. In veel gevallen was de timing van het Vlaams EnergieBedrijf niet compatibel met de lopende contracten of aanbestedingen, waardoor entiteiten in een (te) vroeg stadium een keuze dienden te maken. In verschillende gevallen


12

verkoos de klant de zekerheid van een gunning van een lopende aanbesteding boven een aanbod met veel potentieel maar met evenveel onbekenden. 2014 was een opstart- en overgangsjaar. Perceptie van risico Een andere oorzaak voor de voorzichtigheid bij entiteiten is onvoldoende inzicht in de kortetermijnmarkt en de hiermee gepaard gaande perceptie van het risico. De bevindingen van het Vlaams EnergieBedrijf zijn dat het risico op gebied van prijs van energie als ‘zeer groot’ ingeschat wordt, en dat het risico gerelateerd aan andere componenten en beïnvloedende factoren sterk wordt onderschat. Dit terwijl de energiecomponent slechts een beperkt deel van de totale factuur inneemt. Onderstaande taartdiagramma’s geeft een zicht op de verschillende prijscomponenten voor elektriciteit en voor aardgas. De totale energiefactuur bedraagt gemiddeld 118 en 35 €/MWh voor respectievelijk elektriciteit en aardgas, met het aandeel aan energie 18 gelijk aan 46 en 25 €/MWh.

39% 71% Energie, incl. mark up Distributie en transport Certificaten Taksen KDV Grafiek 1: Elektriciteitsfactuur opgesplitst in haar componenten

Energie, incl. mark up Distributie en transport Taksen KDV Grafiek 2: Aardgasfactuur opgesplitst in haar componenten

De variaties in budget worden veroorzaakt door enerzijds volume (dat, vooral bij aardgas, afhankelijk is van de buitentemperatuur) en anderzijds prijs. De prijs van energie zelf is afhankelijk van marktevoluties, wat resulteert in een risicopremie (zie kadertekst 1). Maar ook aan de prijs

18

Mark-up is de kost tussen de beursprijs en het effectief afgenomen profiel


13

van andere componenten van de factuur (zoals heffingen en taksen) is een risico verbonden: die is sterk afhankelijk van de regelgeving, en vooral stijgend 19. De appreciatie door entiteiten (en verbruikers in het algemeen) blijkt vaak uiterst subjectief. Het is belangrijk om het risico objectief in te schatten in het ruimer plaatje van de algemene werkingskosten van een entiteit, bijvoorbeeld op niveau van de budgethouder. Facturatie Het Vlaams EnergieBedrijf heeft, naast het digitaal platform dat elke leverancier in Vlaanderen gebruikt om te communiceren met de netbeheerders, ook ingezet op een krachtige interface met de entiteiten. De ontwikkeling van deze interface heeft langer geduurd dan voorzien. Dit had verscheidene redenen: het Vlaams EnergieBedrijf moest hiertoe personeel aanwerven, het efacturatie 20 project van de Vlaamse overheid stond nog in de kinderschoenen en extra functies werden op vraag van de entiteiten gecreëerd om hun interne werking te optimaliseren Verandering De werkwijze van het Vlaams EnergieBedrijf is op lange termijn ook een grote stap vooruit naar efficiënte overheid, op korte termijn is het vooral een veranderingsproces voor honderden mensen in tientallen entiteiten. Het was de juiste beslissing, maar het veranderingsproces werd onderschat. Het heeft meer tijd gekost dan voorzien om deze mensen te leren kennen, te informeren en op te leiden. Dit leidt hier en daar tot meer dan voorzien overleg, vragen en uitleg. e) Prijs: vergelijking met historische contracten In 2015 is 70 procent van de omzet van het Vlaams EnergieBedrijf terug te brengen tot drie grote beslissingen. 1. In juni 2014 werd een raamcontract voor 280 GWh elektriciteit opgezegd door AWV. Dit gaat vooral over het verbruik van AWV, maar ook over Waterwegen en Zeekanaal (W&Z), Universiteit Antwerpen en tal van andere entiteiten. Bijna alle klanten van dit raamcontract zijn naar het Vlaams EnergieBedrijf overgestapt. 2. In maart 2014 werd een raamcontract voor 300 GWh aardgas opgezegd door Het Facilitair Bedrijf (HFB). Dit gaat vooral over HFB, maar ook over VDAB, Bloso en tal van andere entiteiten. De meeste klanten van dit raamcontract zijn naar het Vlaams EnergieBedrijf overgestapt. 3. In september 2014 werd het leveringscontract van De Lijn voor 80 GWh elektriciteit en 20 GWh aardgas niet verlengd. Dit contract is volledig overgenomen door het Vlaams EnergieBedrijf. De klanten van het Vlaams EnergieBedrijf die uit deze drie grote contracten komen, vertegenwoordigen 70% en 45% van het geheel van zijn klanten voor het eerste kwartaal van 2015 voor respectievelijk elektriciteit en aardgas.

19 20

CREG Studie over "de componenten van de elektriciteits- en aardgasprijzen”(2013) De platformen Mercurius en Orafin TOUR & TAXIS - Koninklijk Pakhuis bus 301 – Havenlaan 86C • B-1000 Brussel BTW BE 0843 383 425 - Tel.: +32 2 421 32 00 - www.vlaamsenergiebedrijf.eu

14

Op basis van de gedetailleerde kennis van zowel de drie oude als de nieuwe contracten bij het Vlaams EnergieBedrijf, is het mogelijk om per raamcontract het verschil te berekenen voor het eerste kwartaal van 2015. Indien deze klanten van het Vlaams EnergieBedrijf in hun oud contract gebleven waren zouden ze in dit kwartaal € 1.063.000 meer betaald hebben voor elektriciteit (inclusief certificaten) en € 724.000 voor aardgas 21. Voor de meeste entiteiten moet dit bedrag nog met de btw verhoogd worden. Verbruik eerste kwartaal 2015 Volume (GWh) Energieprijs oud contract (€/MWh) Certificaatprijs oud contract Energieprijs nieuw contract (€/MWh) Certificaatprijs nieuw contract Variabele KDV (€/MWh) Vaste KDV (€/MWh) Besparing (€/MWh) Besparing (k€) Besparing (%)

AWV (elektriciteit) 76 50 22 20 47,0 15,0 8,0 608 11%

HFB (aardgas) 73 34 21,1 2,9 23 0,08 9,9 724 29%

Tabel 2 Vergelijking van huidige tarieven van het Vlaams EnergieBedrijf en voorgaande contracten

De Lijn (elektriciteit) 23 64 20 49,0 15,0 4,9 24 0,24 14,9 339 18%

Deze analyse is in lijn met de eerdere analyses gebaseerd op historische gegevens (typisch van 2007 en 2010 tot 2014) die het Vlaams EnergieBedrijf in 2014 of begin 2015 maakte voor veel (grote) entiteiten die zelf aankochten of deel uitmaakten van raamcontracten/samenaankopen. Enkele voorbeelden: provincies, universiteiten, scholen, kantoorgebouwen, sportinfrastructuur. Deze analyses tonen gemiddelde besparingen (nog te bevestigen) van 7,8€ /MWh voor elektriciteit en 6,8€ /MWh voor aardgas en dit enkel op de naakte energieprijs. Deze verschillen geven enerzijds het verschil aan tussen aankopen op de lange- en kortetermijnmarkt (zie ook kadertekst 1) en het verschil in operationele vergoeding tussen een traditionele energieleverancier en het Vlaams EnergieBedrijf. Naam entiteit Provincie Groot ziekenhuis School Sportinfrastructuur

Besparing in €/MWh elektriciteit 17,2 8,1 2,5 4,7

Besparing in €/MWh aardgas 10,9 5,2 3,4 4,5

Bij vergelijkingen is het natuurlijk belangrijk om appels met appels te vergelijken. Facturen van Vlaams EnergieBedrijf zijn honderd procent transparant met een expliciete kostenvergoeding. Facturen van 21

Resultaten van het verleden zijn geen garantie voor de toekomst. Deze prijs bevat geen operationele vergoeding, in tegenstelling tot de energieprijs van het oud contract van Het Facilitair Bedrijf en De Lijn, vandaar dat ook de kostendekkende vergoeding (KDV) van het Vlaams EnergieBedrijf niet in rekening werd gebracht. 23 Eind 2014 werd 2,9 € /MWh aangekondigd als variabele KDV voor aardgas, eerder in deze nota (p 10) werd aangegeven dat deze op basis van huidige inzichten zal dalen met 20%. 24 Eind 2014 werd 4,9 € /MWh aangekondigd als variabele KDV voor elektriciteit, eerder in deze nota (p 10) werd aangegeven dat deze op basis van huidige inzichten zal dalen met 5%. 22


15

andere leveranciers zijn conform bestek en de operationele vergoeding is (impliciet, niet transparant) geïntegreerd. Enkel de totaalvergelijking is dus zinvol, de onderliggende allocaties kunnen anders zijn.

5. Toekomst a) Klant staat centraal: co-creatie Het Vlaams EnergieBedrijf leeft net als elk andere leverancier bij de gratie van zijn klanten. Op continue basis wil het Vlaams EnergieBedrijf dan ook vinger aan de pols houden en zijn klanten vragen naar hun tevredenheid, tegelijkertijd actief vragen naar suggesties om de dienstverlening op een hoger niveau te tillen, co-creatie wordt zo een natuurlijk gegeven. De stuurgroep zal een belangrijke rol blijven spelen om er over te waken dat alles wat het Vlaams EnergieBedrijf ontwikkelt van voldoende toegevoegde waarde is voor het geheel van de entiteiten dat het Vlaams EnergieBedrijf vandaag en morgen zal bedienen. b) Ontzorgen: altijd een stap verder Budgetmodel Het Vlaams EnergieBedrijf gaat verder in het uitwerken van het budgetmodel voor de entiteiten. De budgetmodel zal de entiteiten enerzijds toelaten perfect inzicht te krijgen in de totaalfactuur en het werkelijke energieverbruik, en zal anderzijds een waardevolle ondersteuning bieden in de gehele begrotingscyclus van de entiteiten, zowel voor het opstellen van de begroting als voor de aanpassingen van de raming en opvolging. De budgetinformatie wordt klant per klant voorbereid – op dezelfde structuur en hetzelfde detail als de facturatiestructuur. Maar de overkoepelende budgetinformatie, en alle bijhorende onderbouwingen van stijging, daling en verandering, wordt ook rechtstreeks met Departement Financiën en Begroting besproken. Een interessante optie bestaat erin om op basis van deze budgetmodellen de verantwoordelijkheden, middelen en risico’s te herverdelen tussen de entiteiten en de Vlaamse overheid. Alle elementen in verband met het verbruik (alles gaande van onderhoud en regelingen tot Onderhoud- en EnergiePrestatieContracten (OEPC), renovatie en zelfs nieuwbouw) zijn de verantwoordelijkheid van de verbruiker: als een verbruiker kan besparen, is het voordeel voor de verbruiker. Vandaag wachten een aantal entiteiten op deze zekerheid alvorens projecten voor energie-efficiëntie op te starten. Data - benchmarking en analyse energiegegevens In 2015 wordt met Het Facilitair Bedrijf samengewerkt om de energiedata waarover het Vlaams EnergieBedrijf beschikt in zijn functie als energieleverancier in een centrale databank te importeren. Dit is een uitbreiding van het succesvolle project Vastgoed. Dit project is begonnen met vastgoed van de centrale departementen, maar zal uitgebouwd worden met infrastructuur en met entiteiten buiten de centrale departementen. En in deze databank kunnen alle (openbare) data die relevant zijn voor energie toegevoegd worden. Dit alles wordt de basis van ‘big data’ en ‘data mining’.


16

Factuuroptimalisatie In de tweede helft van 2015 wil het Vlaams EnergieBedrijf zijn klanten ondersteunen bij de optimalisatie van de energiefactuur. Zo zal het Vlaams EnergieBedrijf zijn klanten contacteren wanneer hij merkt dat zijn klant stelselmatig teveel betaalt aan reactieve energie, suboptimale dimensionering aansluiting of hoog piekvermogen. Vraagsturing Vanaf 2016 wil het Vlaams EnergieBedrijf ook met zijn klanten nadenken over vraagsturing. Een van de uitdagingen van de toekomst is het verbruik van elektriciteit aan te passen aan het aanbod van elektriciteit. Via het leveringsmodel geeft het Vlaams EnergieBedrijf de juiste prijssignalen aan zijn klanten om zo verbruik te optimaliseren in functie van de prijs op moment van verbruik. Zo kan bijvoorbeeld de temperatuur (sturing van airco) van een Vlaams Administratie Centrum (VAC) aangepast worden op basis van de hoogte van de energieprijzen. Deze aanpak heeft zowel een economische als een maatschappelijke impact. Economisch: optimalisatie van het verbruik op basis van prijssignalen. Maatschappelijk: het verbruik verlagen op momenten van energieschaarste en zo mogelijke stroomonderbrekingen vermijden. Smart Meter Ready: Bij vraagsturing wordt de afname (de vraag) van energie door de klant gestuurd. De doelstelling is om de afname te laten plaatsvinden op momenten dat de prijs van de energie lager is. Het aankoopmodel van het Vlaams EnergieBedrijf leent zich hier perfect toe omdat in het model van het Vlaams EnergieBedrijf de klant op elk moment de prijs betaalt van het moment. Door het toenemend aanbod aan wind- en zonne-energie wordt de prijs van het aanbod in toenemende mate beïnvloed door deze windturbines en zonnepanelen. Meer en meer zal het dan ook zinvol worden om de vraag te sturen in functie van beschikbare wind- of zonne-energie. Let wel, vraagsturing kan niet los gezien worden van de gehele energie-efficiënte aanpak van een entiteit. Kadertekst 3: Vraagsturing

c) Energielevering is maar het begin Een belangrijke taak van het Vlaams EnergieBedrijf is het energieverbruik van de Vlaamse overheid te verminderen. Het leveren van energie en het verzamelen van data zijn de voorbereidende stappen. Het echte werk is het aanpassen van gebouwen, installaties, en het onderhoud en uitbating van de installaties. Het verlagen van het energieverbruik is uiteindelijk de meest duurzame manier 25 om de energiefactuur te verlagen. Maar hiervoor zijn middelen nodig: kennis, data, geld, mensen, tijd en contracten binnen de wet overheidsopdrachten. Ook energie-efficiëntie stond niet stil in 2014. Na een marktconsultatie werd in het najaar van 2014 de eerste aanbesteding voor een onderhouds- en energieprestatieproject met het OPZ Rekem 25 Het principe van de ‘trias energetica’: De meest duurzame energie is diegene die niet gebruikt wordt. Vervolgens wordt de voorkeur gegeven aan energie uit duurzame bronnen uit eigen productie of aangekocht.


17

gepubliceerd. Het Vlaams EnergieBedrijf heeft vandaag een eerste OEPC-contract aanbesteed, momenteel bereiden vier kandidaten een aanbieding voor. Van zodra deze fase is afgerond zal het Vlaams EnergieBedrijf hierover op transparante wijze communiceren naar de markt en haar verworven kennis en inzichten delen, inclusief de verschillende contractuele documenten ter inspiratie van andere entiteiten (die zo versneld een leercurve kunnen doorlopen). Tegelijk worden andere pistes voorbereid in overleg met Het Facilitair Bedrijf. De focus zal liggen op resultaten, niet op studies, analyses of vergaderingen. Het Vlaams EnergieBedrijf in één zin: ‘Aankoop en ontzorging vormen de basis, databeheer wordt de sleutel, efficiëntie is het doel’.


18

Energielevering Vlaams EnergieBedrijf:

Recommend Documents