Energiebesparingkansen voor Sporthal Steinheim Gemeente Utrechtse Heuvelrug

Energiebesparingkansen voor Sporthal Steinheim Gemeente Utrechtse Heuvelrug

Milieudienst Zuidoost-Utrecht mei 2012 Emi/ UHR1212.S002

versie 2.0, 9 mei 2012

opgesteld door

Erwin Mikkers

beoordeeld door

Eginhard Rot

Energiebesparing Sporthal Steinheim

INHOUDSOPGAVE 1.

Huidige situatie Sporthal Steinheim ......................................................................... 4 1.1

Algemeen ............................................................................................................................4

1.2

Bouwkundige situatie ..........................................................................................................4

1.3

Energieverbruik ...................................................................................................................5

1.4

Energie installaties en apparatuur ......................................................................................5

2.

Overzicht maatregelen ............................................................................................... 7

BIJLAGE: BESCHRIJVING VAN DE ENERGIEMAATREGELEN . ..................................................... 8 1.

Isolatie afsluiters/appendages .......................................................................................................8

2.

Radiatorfolie ..................................................................................................................................8

3.

Isoleren warme leidingen in kruipruimte........................................................................................8

4.

Uitschakelbaar maken pompen en productie tapwater .................................................................9

5.

Vervangen enkel glas door HR++ glas .........................................................................................9

6.

Dakisolatie .................................................................................................................................. 10

7.

Aanbrengen en begrenzen thermosstatische radiatorknoppen ................................................. 10

8.

Aanwezigheidsdetectie verlichting kleedkamers ........................................................................ 10

9.

Aanwezigheidsdetectie verlichting toiletten ............................................................................... 11

10.

Vervangen conventionele TL-verlichting met Hoogfrequent TL-verlichting ..................... 11

11.

Optimalisatie regeling verwarming ................................................................................... 11

12.

Aanwezigheidsdetectie verlichting sportzalen ................................................................. 11

13.

Regeling verwarming sportzalen ...................................................................................... 12

14.

Overige maatregelen ....................................................................................................... 12


SAMENVATTING In dit rapport is gekeken naar het energieverbruik van de sporthal Steinheim en de mogelijkheden om energie te besparen. Het totale energieverbruik in 2011 was: Aardgas Elektriciteit hoog Elektriciteit laag (weekend/nacht) Totaal elektriciteit (2011)

103.168 m3 85.819 kWh 52.399 kWh 138.218 kWh

62% 38%

Het verbruik van elektriciteit in de sporthal was 6,5% van het totale elektriciteitsverbruik van alle gemeentelijke aansluitingen, van ruim 100 stuks. Het totale aardgasverbruik in 2011 van alle gemeentelijke aansluitingen en daarmee het aandeel van de sporthal is nog niet bekend. Opvallende punten in de huidige situatie zijn: 1. Het elektriciteitsverbruik in het weekend en nachturen is met 38% van totaal, hoger dan op basis van de gebruiksuren wordt verwacht (verwachting is een aandeel van 33%). 2. Ondanks dat er voor de ruimteverwarming slechts een c.v.-water warmte van 50 °C nodig was, werd door beide ketels toch een watertemperatuur van 80 °C geproduceerd (vanwege de tapwater behoefte). Door deze hoge temperatuur wordt geen gebruik gemaakt van het extra hoge rendement van de HR-ketels. 3. In veel ruimtes zoals kleedkamers en de gang is het dichtdraaien of uitschakelen van de verwarming en/of de verlichting niet mogelijk. Er is alleen een centrale regeling. 4. De sporthal heeft over het algemeen een slechte isolatie. 5. De tapwater productie met gasketels en de circulatiepomp zijn niet uit te schakelen, ondanks dat op veel momenten duidelijk is, dat de douches niet meer gebruikt (gaan) worden. Alleen voor het schoonmaken is dan de warmte nog nodig. Hierdoor zijn er onnodige verliezen in de distributieleidingen en in de productie.

De mogelijkheden voor energiebesparing bestaan uit: Maatregelen Gebouwgebonden maatregelen 1 Vervangen enkel glas door HR++ glas 2 Dakisolatie Elek tro technische maatregelen 3 Aanwezigheidsdetectie verlichting kleedkamers 4 Aanwezigheidsdetectie verlichting toiletten 5 Vervangen conventionele TL-verlichting met HF 6 Aanwezigheidsdetectie verlichting sportzalen Verwarmingsinstallaties 7 Isolatie afsluiters/appendages in technische ruimte 8 Toepassen radiatorfolie 9 Isoleren warme leidingen in kruipruimte 10 Uitschakelbare tapwaterpomp en productie van tapwater 11 Aanbrengen en begrenzen thermostatische radiatorkranen 12 Optimalisatie regeling verwarming 13 Regeling verwarming sportzalen Overig 14 Verlaagd plafond in horeca 15 Isoleren houten watden in hal, vooral achter radiatoren 16 Beter afdichten van kieren, vooral de buitendeuren 17 Isoleren leidingen van tapwaterboiler in bowlingbaan

Investering

Besparing per jaar

Terugverdientijd

€ €

20.000 30.000

2.000 10.500

m3 m3

€ €

800 4.200

25 jaar 7 jaar

€ € € €

2.000 600 1.250,00 6.000

6.000 700 1.900 13.350

kWh kWh kWh kWh

€ € € €

600 70 190 1.335

3 9 7 4

1.800 150 offerte aanvragen beperkte investering 30,- per kraan onbekend beperkte investering

900 160 5.700 1.550 beperkt 10.300 1.900

m3 m3 m3 m3 m3 m3

€ € € € € € €

360 64 2.280 620 4.120 760

5 jaar 2 jaar

€ €

< < < <

jaar jaar jaar jaar

5 jaar 5 jaar 5 jaar 5 jaar

Nodige investeringen niet bekend, net als de mogelijke besparingen. Maar de kansen voor een aantrekkelijke terugverdientijd zijn goed.

Een groot deel van deze investeringen hebben een terugverdientijd die korter is dan 5 jaar. Deze maatregelen dienen in het kader van Wet Milieubeheer te worden uitgevoerd. De bovenstaande maatregelen staan uitgebreider in de bijlage beschreven.


1. Huidige situatie Sporthal Steinheim In dit hoofdstuk wordt de huidige situatie beschreven, later in het rapport wordt ingegaan op mogelijke energiebesparende maatregelen.

1.1

Algemeen

De sporthal Steinheim is in ca. 1975 gebouwd en bevat een drietal (samen te voegen) sportzalen, horeca gelegenheid: bestaande uit een tweetal bars, bijeenkomstzalen en een bowlingbaan. De openingstijden zijn: o Sportzalen  Ma-vr: vooral scholen: 8.30-23.00 uur vooral in de winter  Weekend: 8-22.00 uur vooral in de winter o Horeca:  17.00 tot 23.30 uur 7 dagen in de week, horeca verhuurt ook Bowlingbaan Het gebruik van de sportzalen is intensiever in de winter, omdat de scholen die gebruik maken van de zalen, in de zomer vaak buiten gaan sporten.

Sinds begin 2012 is er een nieuwe beheerder in de sporthal die verantwoordelijk is voor de gehele exploitatie, inclusief energiekosten. In 2011 was het beheer van de sporthal nog in handen van de gemeente. Er is toen gestart met dit onderzoek naar de energiebesparingskansen. De resultaten en de gevonden energiekansen zijn in dit rapport beschreven. Het onderzoek is uitgevoerd door de Milieudienst Zuidoost Utrecht.

1.2

Bouwkundige situatie

De bouwkundige situatie van het gehele gebouw bestaat uit: o Overal enkel glas: U-waarde: 5,8 o Spouwmuur, zonder isolatie: Rc-waarde: 1,3 o Dakisolatie, enkele cm’s: Rc-waarde: 1,3 o Vloerisolatie: niet, maar deel is wel kruipruimte


1.3

Energieverbruik

Het energieverbruik in 2011 was: Aardgas Elektriciteit hoog Elektriciteit laag (weekend/nacht) Totaal elektriciteit (2011)

103.168 m3 85.819 kWh 52.399 kWh 138.218 kWh

62% 38%

De gemeente Utrechtse Heuvelrug heeft meer dan 100 elektriciteitsaansluitingen. Van het totale elektriciteitsverbruik van alle aansluitingen van de gemeente is in 2011, meer dan 6,5 % verbruikt in Sporthal Steinheim. Het aandeel van aardgas is nog niet bekend. Zowel het aardgas- als het elektriciteitsverbruik van Steinheim komt overeen met het verbruik van 40 huishoudens samen. Het laagverbruik bedraagt 38% van het totale elektra verbruik. Dit is aan de hoge kant, op basis van 2 weekenddagen en nachturen zou een aandeel van 33% meer conform verwachtingen zijn. Hieruit volgt dat het verbruik in de nachturen hoger is dan nodig.

1.4

Energie installaties en apparatuur

Hieronder de installaties per categorie beschreven: Ruimte verwarming De warmte voor zowel ruimteverwarming als warm tapwater wordt geleverd door een tweetal combiketels: - Combiketels: 2 x Remeha gas 3000 eco HR. Nominaal vermogen: 147-294 kW - Ingestelde temperaturen: temperatuur-hoog (overdag) =20 °C van 8-23 uur, 7 dagen in de week. Temperatuur-laag (buiten genoemde gebruiksuren) = 16 °C - Er zijn goed afgestelde stooklijnen Opvallende punten: - Ondanks dat er voor de ruimteverwarming slechts een C.V.-water warmte van 50 °C nodig was, werd door beide ketels toch een watertemperatuur van 80 °C geproduceerd (vanwege de tapwaterbehoefte). Door deze hoge temperatuur wordt geen gebruik gemaakt van het extra hoge rendement van de HR-ketels. De afgifte van ruimteverwarming vindt plaats via een aantal directe heaters en ventilatielucht in de sportzalen en via plaatradiatoren in de overige ruimten zoals de entree, gangen en horecagedeelten. De warmte-regeling in de diverse ruimtes bestaan uit: - Beide horeca gedeelte (zalen en bowlingbaan): per ruimte een thermostaat en radiatoren zonder (thermosstatische) radiatorknoppen. - Elke sportzaal: in te stellen ruimtethermostaat - Entree: geen regeling: geen thermostaatknoppen en geen ruimtethermostaat - Kleedkamers: geen regeling verlichting (geen knop), verwarming/radiator kun je niet dichtdraaien


Warm tapwater Wordt geproduceerd door combiketels en opgeslagen in buffervat. Het wordt vooral gebruikt voor de douches en een tweetal tapwater punten voor schoonmaakwerkzaamheden. - Ingestelde tijden tapwater: productie: 5-22 uur, circulatiepomp: 6-23 uur - Gebruik douches: vanaf 10 uur - Distributie tapwater: via een slecht geïsoleerde tapwaterleiding in kruipruimte Aanvullend wordt warm tapwater geproduceerd door een tweetal elektrische boilers. Eén achter de bar van de bowlingbaan en één in de keuken van het zalengedeelte van de horeca. Opvallende punten: - De tapwaterproductie met gasketels en de circulatiepomp zijn niet uit te schakelen, ondanks dat op veel momenten duidelijk is, dat de douches niet meer gebruikt (gaan) worden. Alleen voor het schoonmaken is dan de warmte nog nodig. Hierdoor zijn er onnodige verliezen in de distributieleidingen en in de productie. Ventilatie De drie sportzalen worden verwarmd middels ventilatie. De ingestelde temperatuur is 17 °C. Tijdens de gebruiksuren dus dagelijks van 8.30 tot 23 uur is de ventilatie en verwarming continu ingeschakeld. Daarnaast is er een luchtbehandelingeenheid in de ruimte van de bowlingbanen. De tijden wanneer deze actief is wordt bepaald door de ruimtethermostaat. Is alleen actief als de ruimte in gebruik is (8 uur/week) en er gelijktijdig een warmtebehoefte is. Verlichting Overal in het gebouw is er TL-verlichting. In de zalen zit TL-hoogfrequente verlichting, maar in alle andere ruimtes (kleedkamers, gangen, horeca) nog conventionele TL-verlichting. De verlichting in de sportzalen kan handmatig worden geregeld op 1/3, 2/3 of 100% van de aanwezige TL-buizen. De verlichting in de kleedkamers kan alleen via het centrale lichtbord worden in/uitgeschakeld. Geen knoppen per kleedkamer. Hierdoor zijn ze vaak (overbodig) ingeschakeld. De ruimtes van de horeca hebben wel een aan/uit knop in de betreffende ruimtes. De verlichting in de toiletten kan handmatig worden uitgeschakeld, maar dit gebeurt in de praktijk meestal niet. Overige apparatuur: Andere apparatuur die aanwezig is (geen volledige lijst): koelkasten, diepvries, afzuigkap keuken, fleskoeling, frituur, gaspitten, ovens, vaatwasser, koelunit frisdranken en drankpomp. Energiemeters Kenmerken energiemeters: - Elektra: meetfactor 20 - Aardgas: 2 stuks: een meter met capaciteit Q100 en een tweede met Q4


2. Overzicht maatregelen In de onderstaande tabel staan (zover bekend en te bepalen) de investeringen en besparingen van te realiseren energiemaatregelen. In de bijlage staan deze maatregelen uitgebreider beschreven. Maatregelen Gebouwgebonden maatregelen 1 Vervangen enkel glas door HR++ glas 2 Dakisolatie Elek tro technische maatregelen 3 Aanwezigheidsdetectie verlichting kleedkamers 4 Aanwezigheidsdetectie verlichting toiletten 5 Vervangen conventionele TL-verlichting met HF 6 Aanwezigheidsdetectie verlichting sportzalen Verwarmingsinstallaties 7 Isolatie afsluiters/appendages in technische ruimte 8 Toepassen radiatorfolie 9 Isoleren warme leidingen in kruipruimte 10 Uitschakelbare tapwaterpomp en productie van tapwater 11 Aanbrengen en begrenzen thermostatische radiatorkranen 12 Optimalisatie regeling verwarming 13 Regeling verwarming sportzalen Overig 14 Verlaagd plafond in horeca 15 Isoleren houten watden in hal, vooral achter radiatoren 16 Beter afdichten van kieren, vooral de buitendeuren 17 Isoleren leidingen van tapwaterboiler in bowlingbaan

Investering

Besparing per jaar

Terugverdientijd

€ €

20.000 30.000

2.000 10.500

m3 m3

€ €

800 4.200

25 jaar 7 jaar

€ € € €

2.000 600 1.250,00 6.000

6.000 700 1.900 13.350

kWh kWh kWh kWh

€ € € €

600 70 190 1.335

3 9 7 4

1.800 150 offerte aanvragen beperkte investering 30,- per kraan onbekend beperkte investering

900 160 5.700 1.550 beperkt 10.300 1.900

m3 m3 m3 m3 m3 m3

€ € € € € € €

360 64 2.280 620 4.120 760

5 jaar 2 jaar

€ €

< < < <

jaar jaar jaar jaar

5 jaar 5 jaar 5 jaar 5 jaar

Nodige investeringen niet bekend, net als de mogelijke besparingen. Maar de kansen voor een aantrekkelijke terugverdientijd zijn goed.

Een groot deel van deze investeringen hebben een terugverdientijd die korter is dan 5 jaar. Voor bedrijven met een elektriciteitsverbruik van meer dan 50.000 kWh per jaar of meer, worden maatregelen korter dan 5 jaar verplicht gesteld door de gemeente. Hierover dienen de gemeente en beheerder in overleg te gaan.


BIJLAGE: BESCHRIJVING VAN DE ENERGIEMAATREGELEN. 1. Isolatie afsluiters/appendages Veel leidingen en vooral afsluiters de technische ruimte zijn niet of onvoldoende geïsoleerd. Door het isoleren van de afsluiters en leidingen kunnen de warmteverliezen worden beperkt. Vooral afsluiters zijn hierbij van belang omdat één afsluiter warmteverliezen heeft vergelijkbaar met 3-4 meter leiding. In de sporthal zijn ca. 20 kleine afsluiters aangetroffen. In onverwarmde ruimten kunnen ongeïsoleerde warme leidingen en afsluiters veel energie kwijtraken. Besparing: Investering:

3

totaal 900 m per jaar 1.800,- euro

2. Radiatorfolie De buitenmuren van de sporthal zijn niet of slecht geïsoleerd, hierdoor gaat er achter de plaatradiatoren in de sporthal veel warmte verloren via straling. Door het plaatsen van radiatorfolie kan dit worden voorkomen. Radiatorfolie wordt achter de radiator aan de binnenkant van de buitengevel geplaatst. 2

Het totale oppervlak van de plaatradiatoren is niet bekend maar uitgaande van 20 m , geldt de onderstaande besparing en investering. Besparing: Investering:

3

160 m per jaar 150,- euro bij zelf aanbrengen

3. Isoleren warme leidingen in kruipruimte De leidingen voor warm tapwater lopen door de kruipruimte heen. Deze leidingen zijn niet geïsoleerd. Er is wel ooit gemeten wat de verliezen zijn van het tapwaternet (in de zomer), deze bedroegen 780 m3 in één week. Er gaat hier dus veel warmte onnodig verloren. Als het door wordt getrokken naar 3 een geheel jaar zijn de verliezen zelfs ca. 40.000 m . Dit lijkt wel weer aan de hoge kant, maar er zijn zeker wel veel overbodige verliezen Er zijn grofweg twee maatregelen die hierin verbetering kunnen brengen: a. isoleren van de warme leidingen b. het gebruik (op temperatuur houden) van het tapwaternet alleen als het nodig is. (zie de maatregel hieronder. Door het isoleren van warm tapwaterleidingen kunnen de verliezen met 80% worden teruggebracht.


De kosten van het isoleren van het tapwaternet is moeilijk te bepalen omdat het niet duidelijk is hoe makkelijk/moeilijk de leidingen toegankelijk en te isoleren zijn. Daarnaast is de lengte van het net niet bekend. Maar gezien de verliezen is het zeker aan te raden hiervoor een offerte te vragen. Besparing: Investering:

3

Uitgaande van totaal 100 meter lengte: 5.700 m per jaar Offerte aanvragen, maar snel interessant

4. Uitschakelbaar maken pompen en productie tapwater De pompen en productie van tapwater worden nu via een tijdklok geregeld. Echter de pompen en tapwater productie staan nu veel uren ingeschakeld om aan de andere kant van het gebouw warm schoonmaakwater te leveren. Door de productie van tapwater alleen in te schakelen op momenten dat er behoefte aan is voor de 3 douches kunnen de verliezen (zoals hierboven gezegd 780 m aardgas per week) een stuk omlaag. Er wordt uitgegaan dat het aantal ingeschakelde uren ongeveer met 3 uur per dag verminderd kunnen worden. Voor het warm schoonmaakwater kan dan gebruik worden gemaakt van de close-in boiler die nu bij de bowlingbaan zit. Of er komt een tappunt dichter bij de ketel (en niet aan de andere kant van het gebouw). Hierdoor kunnen de nodige investeringen beperkt zijn en moet alleen de tijden anders worden ingesteld. Besparing: Investering:

3

5.100 m per jaar daarnaast besparing van elektriciteit door minder gebruik pompen Beperkt

Indien de productie ook één week in de zomer en één week in de kerstvakantie wordt uitgeschakeld is er een aanvullende besparing van: Besparing: Investering:

3

1.550 m per jaar Beperkt

5. Vervangen enkel glas door HR++ glas In de huidige sporthal is er overal nog enkel glas aanwezig waar veel warmte verloren gaat. Het 2 oppervlak is niet bekend, maar er wordt uitgegaan van 100 m glas. Door het vervangen van het glas door HR++ glas worden de warmteverliezen sterk beperkt, met ca 70%. De mogelijkheid van plaatsing van HR++ glas zijn afhankelijk van het kozijn dat er nu zit. Dit dient bij het aanvragen van een offerte aangegeven te worden. Op basis van algemene kengetallen wordt hieronder wel een indicatie gegeven van de investeringen en besparingen. Besparing: Investering:

3

2.000 m per jaar en meer comfort 20.000,- euro


6. Dakisolatie Het dak is momenteel niet of beperkt geïsoleerd. De kosten van het dak openmaken om te isoleren zijn hoog en niet rendabel, maar het isoleren van het dak bij een natuurlijk vervang/onderhoudsmoment is zeker wel aantrekkelijk. Hiervoor dient het aanbrengen van de isolatie gelijk te worden uitgevoerd bij een eventueel gepland onderhoud. Uitgaande van een totaal 2 dakoppervlak van ca. 1.500 m , is hieronder de meerkosten gegeven van dakisolatie. De besparing 3 2 indien er in de huidige situatie al enkele cm’s isolatie is in goede staat bedraagt 4 m aardgas per m 3 2 dak. Als de isolatie er nu niet is of in slechte staat, stijgt de besparing tot 10 m aardgas per m per jaar. Voor de nieuwe situatie na het isoleren is uitgegaan van een Rc van 3,0. Besparing: Investering:

3

3

6.000 m tot 15.000 m per jaar 30.000,- euro als meerinvestering bij een natuurlijk moment (bijvoorbeeld onderhoud)

7. Aanbrengen en begrenzen thermosstatische radiatorknoppen De radiatoren in de hal en in de kleedkamers hebben momenteel geen radiatorknoppen, ze staan altijd open. Door de radiatoren te voorzien van thermostatische radiatorknoppen wordt voorkomen dat de ruimtes te warm worden. Daarnaast kan door het eenvoudig dichtdraaien van de knoppen ook voorkomen worden dat vooral de kleedkamers verwarmd worden tijdens uren dat die niet gebruikt worden. Er kan ook gekozen worden voor radiatorknoppen die via een centrale klok/timer geregeld kunnen worden. De besparing is in de kleedkamers beperkt omdat die geen buitenmuren hebben. Voor de hal zijn er wel veel buitenmuren, als hier de temperatuur vaak te hoog is, zijn wel goede besparingen mogelijk. Besparing: Investering:

beperkt ca. 30,- euro per kraan

8. Aanwezigheidsdetectie verlichting kleedkamers De verlichting in de kleedkamers worden nu centraal geregeld en staan al snel 14 uur per dag ingeschakeld. Door het plaatsen van aanwezigheidsdetectie in de kleedkamer is de verwachting dat dit kan worden teruggebracht tot 2 uur per dag. In elke kleedkamer dient een regelkastje en enkele sensoren worden aangebracht. Besparing: Investering:

6.000 kWh per jaar 2.000,- euro voor de 6 kleedkamers


9. Aanwezigheidsdetectie verlichting toiletten De verlichting in de toiletten is nu meestal ingeschakeld en is al snel 10 uur per dag ingeschakeld. Door het plaatsen van aanwezigheidsdetectie in de kleedkamer is de verwachting dat dit kan worden teruggebracht tot 4 uur per dag. In de twee toiletten zijn in totaal 4 TL-buizen van 36 W en 2 TL-buizen van 58W aanwezig. In elke toilet dient een regelkastje en enkele sensoren worden aangebracht. Besparing: Investering:

700 kWh per jaar 600,- euro voor de 2 toiletten samen

10. Vervangen conventionele TL-verlichting met Hoogfrequent TL-verlichting Uitgezonderd de sportzalen is er in de sporthal conventionele TL-verlichting geïnstalleerd. Totaal gaat het om ca. 36 armaturen met 36 TL-buizen van 58W. Het is niet in alle gevallen nodig om de volledige armatuur te vervangen wat een kostbare zaak is. Er zijn ook marktpartijen die alleen de oude elektronika vervangen door nieuwe elektronica, de oude buis blijft in gebruik (TLD). De besparing is dan ca. 20% van het totaal. Op een natuurlijk vervangmoment/onderhoud kan wel gekozen worden voor complete vervanging van de armatuur, in dat geval is het aan te raden om dan over te schakelen op T5 TL-buizen. Totaal zijn dan besparing van tot 40% mogelijk. Besparing bij alleen vervanging elektronica: Investering:

1.900 kWh per jaar 1.250,- euro voor 36 armaturen

11. Optimalisatie regeling verwarming In de sporthal staan HR-ketels voor de verwarming. Dezelfde ketels maken ook het warm tapwater. Ondanks een buitentemperatuur die niet al te koud was, was de temperatuur van het C.V-water ca. 80°C. Bij deze temperaturen wordt geen gebruik gemaakt van het HR-rendement van de gasketels. De oorzaak van deze opvallende hoge C.V. water temperatuur is niet bekend en of dit vaak het geval is. Indien dit altijd de situatie is, is het aardgasverbruik van de sporthal, onnodig 10 tot 15% te hoog. Besparing: Investering:

3

10.300 m per jaar onbekend, mogelijk beperkt

12. Aanwezigheidsdetectie verlichting sportzalen De verlichting in de de drie sportzalen zijn hoogfrequentie TL-verlichting, maar worden centraal aan/uit geschakeld. In de zalen zelf is het niet mogelijk de verlichting uit te schakelen. De praktijk wijst uit dat de verlichting vaak gehele dagen ingeschakeld blijft ook als er enige tijd geen gebruik wordt gemaakt van (een van) de zalen. Door het plaatsen van aanwezigheidsdetectie kan het aantal verlichtingsuren sterk worden verminderd. Hiervoor dienen aanwezigheidssensors geplaatst te worden en gekoppeld te worden aan de verlichting. Er is nog niet uitgegaan van daglichtregeling omdat hiervoor de verlichting dimbaar moet zijn, zover bekend is de huidige verlichting hiervoor niet geschikt.


Er wordt uitgegaan van een vermindering van het aantal verlichtingsuren van 25%, ofwel 2,5 uur per dag, dit kan natuurlijk ook veel hoger uitvallen. Besparing: Investering:

13.350 kWh Te bepalen op basis van offerte maar een grove indicatie: 6.000,- euro.

13. Regeling verwarming sportzalen De verwarming in de sportzalen is tijdens openingsuren nu altijd op 17°C ingesteld, ongeacht of de zaal gebruikt wordt. Mogelijke oplossing is om de verwarming te koppelen aan de aanwezigheidsdetectie van de verlichting (zie vorige maatregel). Bij geen aanwezigheid kan de temperatuur dan bijvoorbeeld 3°C lager. Er wordt in de besparing uitgegaan van 5 uur verlaging per dag. Door de beperkte verlaging in temperatuur is het probleem dat de zaal in het begin minder op temperatuur is, ook beperkt. Twee alternatieve oplossingen zijn: - vaker tijdelijk een verlaging instellen van de zalen door de beheerder - het aanbrengen van een soort aanwezigheidsklok, waarmee bij het begin van het gebruik van de zaal, aangeven kan worden (middels een soortgelijk systeem als een overwerkklok) dat de zaal het komende uur gebruikt wordt. Besparing: Investering:

3

1.900 m Afhankelijk van oplossing maar beperkt.

14. Overige maatregelen Van de onderstaande maatregelen is de besparing en investering onbekend, maar kunnen financieel wel aantrekkelijke maatregelen zijn: 1) Het verlaagd plafond in de horeca achter dicht maken, nu gaat alle warmte omhoog door de grote gaten en is vooral de ruimte boven de lampen verwarmd. 2) Het isoleren van de houten wanden in de hal, achter de radiatoren. Hierdoor gaat veel warmte verloren. Vooral door de combinatie: slechte isolatie achter de verwarmingsradiatoren. Het isoleren kan gebeuren door een isolatielaag tegen de houten wandjes te plaatsen. 3) Veel van de buitendeuren hebben veel kieren waar voelbaar veel tocht naar binnen komt en warmte verloren gaat. Het is aan te raden om zoveel mogelijk tochtstrippen aan te brengen. De kosten hiervan zijn minimaal. 4) De leidingen van de boiler in de ruimte achter in de bar van de bowlingbaan zijn niet goed geïsoleerd hierdoor gaat veel warmte van het tapwater onnodig verloren. Hiervoor kan eenvoudig en met minimale kosten wat isolatiemateriaal gekocht worden en worden aangebracht.

Energiebesparingkansen voor Sporthal Steinheim Gemeente Utrechtse Heuvelrug

Recommend Documents