Energie uit afvalwater

Energie uit afvalwater

15 november 2011

Giel Geraeds en Ad de Man

Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas

Onderwerpen „ „ „ „ „

Introductie Waterschapsbedrijf Limburg (WBL) E Energie i en maatregelen t l iin d de waterketen t k t Energie en maatregelen bij WBL Toekomstige ontwikkelingen Project: Slibhydrolyse en –vergisting rwzi Venlo

Waterschapsbedrijf Limburg „ 24 Waterschappen in NL „Waterschapsbedrijf Limburg: Uitvoeringsorganisatie van: Waterschap p Peel en Maasvallei Waterschap Roer en Overmaas

„Kerntaken K t k Transporteren afvalwater Zuiveren afvalwater f Verwerken van slib

Waar komt het afvalwater vandaan ? Regenwater

Drinkwater Bronwater Oppervlaktewater Huishoudens

Industrie

Overnamepunt WBL

Verhard oppervlak

Installaties WBL 142 rioolgemalen

532 km transportriool

18 afvalwaterzuiveringen

2 slibdrogers libd 9 slibontwateringsinstallaties

Zuiveren afvalwater

Kengetallen WBL „ 1,8 1 8 miljoen inwoner equivalenten „ 145 miljoen m3 afvalwater/jaar „ 28.000 28 000 tton slib/jaar lib/j (d (drogestof) t f) „ WBL-uitgaven: 67 miljoen euro/jaar

20

10

14

transporteren afvalwater zuiveren afvalwater energie

23

slibverwerking

Energie in de waterketen Industrie 25% Afkoeling transport 58%

3% van totaal energieverbruik in NL

Thermisch (65 PJ) aardgasverbruik van 2.900.000 inwoners

Huishoudens 75% (Douche 58%)

Effluent 36% 10-20°C

Chemisch Bron:

(16 PJ)

Operationeel (7,5PJ)

25-30°C

Overig 6%

Organische stoffen

Zuiveringsproces 52%

Installaties

Slibverwerking Slibeindverw

15% 23%

Rwzi Drinkwater

70% 30%

Energiebesparing in de waterketen (1) „ Energiezorg (in de waterketen) „ Mi Minder d water t en warmte t gebruiken

„ Hergebruik regenwater

„ Afkoppelen regenwater g

Energiebesparing in de waterketen (2) „ Terugwinnen restwarmte douchewarmtewisselaar/ warmtepompen p p

„ Nieuwe sanitatie Van verdund naar geconcentreerd en apart behandelen. Urine/zwart grijs j water en hemelwater)) water, g

Energiebesparing g p g in de waterketen-3 „ Terugwinnen chemische energie uit afvalwater (vergisten slib /eindverwerking)

„ Warmtekrachtkoppeling pp g

Huidig g energieverbruik g WBL Energieverbruik = 10.000 huishoudens = 2% van alle huishoudens in Limburg g

190 Cementindustrie

Slibdroging in de keten energieneutraal

Energieverbruik in TerraJoules (TJ) waarbij: 1.000.000 kWh elektriciteit = 9 TJ 12 1.000.000 m3 aardgas = 31,65 TJ 1.000.000 m3 biogas = 23,3 TJ

Energiebeleid WBL: Strategische doelen

• V Verminderen i d verbruik b ik van ffossiele i l energie i en grondstoffen • Beperken van belasting van het milieu tegen lagere kosten en met behoud van kwaliteit

Energie WBL: Convenanten Afspraken Af k Unie U i van W Waterschappen: t h „ Klimaatakkoord „ MJA

Concreet: „ 30% energie-efficiënter energie efficiënter (zuiniger) 2005 2005-2020 2020 „ 40% duurzame energieopwekking in 2020 „ 30% minder broeikasgassen g 1990-2020 „ 100% duurzame inkoop in 2015

Maatregelen voor reductie en verduurzaming energieverbruik

„Energiezorg „Technische maatregelen „Toekomstige ontwikkelingen

Energiezorg

„Energiezorgsysteem

„Energie efficiency Plan 20092012

Technische maatregelen – Optimalisatie „Seizoensbedrijf afvalwaterzuivering „Optimalisatie warmtekrachtkoppelingen „Energiezuinige regelingen

– Vervangen „Energiezuinige beluchtingsystemen „E „Energiezuinige i i i mengers

– Nieuwbouw „Warmtekrachtkoppeling „Hydrolyse en vergisting

5: Effect van de maatregelen

Afname EEI

= 24% van 2005 – 2013

Voor op planning klimaatakkoord (30% energie efficiënter in 2020) 18

6: Aandeel duurzaam opgewekte g energie uit afvalwater

40% eigen duurzame energieopwekking voor 2020 Voor oo op p planning a g klimaatakkoord aata oo d 19

Toekomstige ontwikkelingen „ Opwekking duurzame energie – Hydrolyse/vergisten van andere afvalstromen (mest, fruitafval) – Biogas opwaarderen tot aardgaskwaliteit of transportbrandstof – Zon, Z wind, i d waterkracht t k ht en warmtepompen t g slibeindverwerking g „ Strategie – B.v. slibdroging met restwarmte „ Onderzoeken synergiekansen met bedrijven bedrijven, gemeenten en agrarische sector – Verwerking van reststromen – Uitwisseling van warmte – Terugwinning van nutriënten

Project hydrolyse en vergisting van slib

rwzi Venlo

EOS Demo project p j AgNL

50% uitgegist slib 50% aëroob gestabiliseerd

Venlo

RWZI Venlo Thermische Th i h d drukhydrolyse kh d l met vergisting i i g rwzi Venlo en warmtekrachtkoppeling „ Locatie: Venlo „ Slib Venlo, Venlo Gennep en Venray „ Capaciteit: ca. 400.000 inwonerequivalenten „ Totaal te verwerken: 7.000 ton drogestof

Waarom TDH ? „ WBL: – – – –

Rendementsverbetering slibgisting Rendementsverbetering slibontwatering Slibgisting : eenvoudiger Financiële haalbaarheid

„ Bijkomende kansen kansen: – Terugwinning stikstof en fosfor – Verwerking andere stromen

„ Kansrijk: – Venlo (+ Venray en Gennep) – Hoensbroek (+ Rimburg, Kaffeberg en Bosscherveld)

Proeven – pilot P il t – businesscase b i – aanbesteding full-scale - gunning

Spuislib Venlo Extern slib : Venray en Gennep

Nieuwe onderdelen Bestaande onderdelen

NaIndikker 2x

zeef

Mechanische indikker 11 % d ds

3% ds

TDH

Vergisting 2x

Decanters (2 x)

6,5 % ds WKK

Silo Ontwaterd slib

Ca. 34% ds

Verwacht resultaat Referentie

TDH + Gisting

7.000

4.200

Ton droge stof/j t f/j

30.000

14.000

Ton ontwaterd slib/jj

E-productie

-

4.000.000 – 4.500.000

kWh/j

Investering

-

5,5

Miljoen euro

8

jaar

Slibafvoer

terugverdientijd

Planning

„Inbedrijfname : medio 2012