Ik b
! j i r v n e b Ik ? j i j En
Ik b
en
vr
ij!
En
jij?
FEBRUARI 2015
Dit is een krant over vrijheid
E ! j i r
v n
e b Ik
j i j n
Lees in deze krant over: • Dit zeggen cliënten over vrijheid • Jouw vrijheid • Verhalen over vrijheid • Een nieuwe wet over vrijheidsbeperking • Spelen met vrijheid
be
v n
Ik wil me veilig voelen Ik vind het moeilijk om op
en
kb
I
ij? j n
E ! ij
vr
Ik heb een sleutel van mijn eigen kamer zodat niemand er in kan komen
Vrijheid is een tv op mijn kamer
Dit zeggen cliënten over vrijheid:
?
?
mijn kamer te blijven
Ik wil op vakantie naar een vakantiepark
Ik ben vrij! En jij? De keukenkastjes gaan
Ik ga stage
op slot. Daarom wil ik
lopen om dingen
graag een eigen voorraadje
te leren
snoep op mijn kamer Colofon
Vrij heid is zelf bepalen
Januari 2015
wanneer ik naar bed ga
Deze krant is een eenmalige uitgave voor cliënten van Amsta Karaad. Met deze krant wil Amsta Karaad de begrippen vrijheid en vrijheidsbeperking bij cliënten onder de aandacht brengen. Zo kunnen we het gesprek tussen cliënten en medewerkers over vrijheid ondersteunen. Eindredactie Machteld Kuntz, Jiska Stroes Ontwerp, illustraties, puzzel Studio Zwaan Fotografie Foto voorpagina: v.l.n.r .Teddy Marcet, Madelon Eggersman, Cemil Uçarkus, Angelo Lourens, Adil Tutucu Oplage 1.500 exemplaren Met dank aan ’s Heeren Loo voor het mogen gebruiken van het format, de woordzoeker, het doolhof en
Soms moet ik naar buiten,
Ik mag niet altijd
ook als ik geen zin heb
achter de computer en
Ik ben vrij! En jij?
ik weet niet waarom
Ik wil meer zelf
Vrij heid is een stukje
beslissen
alleen wandelen
teksten over de wet vrijheidsbeperking.
Vrijheid is doen
Amsta Afdeling Communicatie
en laten waar je zin
Dr. Sarphatihuis
in hebt
Roetersstraat 2, 1018 WC Amsterdam T 020 - 535 20 23 E
[email protected] I
www.amsta.nl
Er zijn teveel regels in huis
Jóuw vrijheid ij j?
VRIJHEID IS DAT JE KUNT DOEN EN LATEN WAT JE WILT
Ik
n e b
n E !
j i r v
Vrijheid is een recht dat voor iedereen geldt. Dat staat in het Europese Verdrag van de Rechten van De Mens. Vrijheid is altijd het uitgangspunt. Alleen als er een gevaar is voor jezelf of anderen mag je beperkt worden in je vrijheid. Dat staat in de wet BOPZ.
HEEL BELANGRIJK
e b k
I
AMSTA KARAAD VINDT VRIJHEID VOOR CLIËNTEN
v n
Wij willen dat je zoveel mogelijk je eigen keuzes kan maken. We proberen je hierin zoveel mogelijk te helpen. Zodat je zo veel mogelijk vrijheid hebt. Dus zeggen we vaak: ‘Wat kan je nog wel?’ en ‘Wat vind jij belangrijk?’
MAAR SOMS WORD JE BEPERKT IN JE VRIJHEID
Dan moeten we jou en anderen tegen ongelukken of gevaar beschermen. Soms moeten we je leren om ook aan andere mensen te denken. En als je boos, verdrietig of bang bent, helpen we je daarmee. Want iedereen om jou heen wil dat jij veilig en gezond bent. En we willen ook dat de mensen om je heen veilig en gezond zijn.
Ik ben vrij! En jij?
WE PROBEREN ZO GOED MOGELIJK OM JOUW VRIJHEID NIET TE BEPERKEN
Begeleiders houden rekening met jouw recht op vrijheid. En als we je vrijheid moeten beperken, kijken we goed hoe we dat doen. Of het misschien anders kan, of niet zo zwaar, of niet zo lang. Daar praten we over met jou. En we maken duidelijke afspraken met jou, je familie en begeleiders.
DAAROM HEBBEN WE DEZE KRANT VOOR JE GEMAAKT
We leggen de wet over vrijheidsbeperking uit. En bewoners vertellen over hun vrijheid. Als je meer vrijheid wil dan kan je daar over praten. Hoe dat moet staat ook in deze krant.
VEEL PLEZIER MET HET LEZEN VAN DEZE KRANT!
Jacques Renooij & Pedro Scheijven Managers Amsta Karaad
Ik ben vrij! En jij?
Ik ben vrij! En jij?
n ij! E
r
nv
e kb
I
jij?
ij?
Ik ben vrij! En jij?
ij?
Ik ben vrij! En jij?
jij?
jij?
Joke’s vrijheid “ Lopen naar mijn werk, de dagbesteding. Zelf een bed en kast kunnen uitzoeken en kopen. Een deurbel die op mijn verzoek niet meer aan ‘hoeft’. Een vlinder, die vrij rond kan vliegen. Een tas mee naar mijn werk en zelf bepalen wat ik daar in doe. Een bal om af en toe mee te kunnen voetballen in de tuin. Een kleurplaat om lekker in mijn kamer te kunnen kleuren.” jij?
nv
e kb
I
En rij!
Brian’s vrijheid
Ik ben vrij! En jij?
Ik ben vrij! En jij?
“ Vrijheid is lekker je eigen gang gaan. Dingen doen die je zelf wil doen. Weggaan en thuiskomen wanneer je dat zelf wil. Zonder dat iemand de hele tijd over je schouder meekijkt.”
Brian woont al vier jaar zelfstandig in een appartement van de Buiten Oranjestraat. Hij mag in zijn eigen huis zijn eigen gang gaan. Wel moet hij aangeven waar hij heen gaat. En wanneer hij weer terugkomt. Dat heeft te maken met brandveiligheid.
iteindelijk kwam hij op de Buiten Oranjestraat. U Eerst had hij twee kamers op de groep en nu woont hij in een appartement. Hij heeft steeds meer vrijheid gekregen. Brian heeft nu een eigen voordeursleutel. Dat geeft hem echt een vrij gevoel.
Het gaat goed met Brian. Toen Brian vroeger nog thuis woonde ging het niet zo goed met hem.
Het ging eerst weleens mis. Andere bewoners belden bij hem aan als ze te laat thuis kwamen. Brian liet ze dan binnen want hij wilde ze niet op straat zetten.
Hij ging op zijn vijftiende op Florijn 1 wonen. Daar was hij ongelukkig, want hij had geen vrijheid. Als hij kritiek had moest hij naar zijn kamer. Toen ging hij naar Florijn 2 waar hij kort woonde. Daar kreeg hij een eigen appartement en meer vrijheid. En hij kon met andere bewoners naar buiten of alleen naar de winkel. Er waren ook borrelavonden waar alcohol werd geschonken. Brian met zijn lieve kat Boris. Die houdt ook van vrijheid. Maar voor de foto liet Boris zich toch even vasthouden.
Later merkte hij dat ze expres te laat thuis kwamen. Omdat ze dan bij hem terecht konden. Maar hij heeft er van geleerd. Nu laat hij geen bewoners meer binnen. Brian staat ingeschreven voor een nieuwe woning. Een eigen appartement met begeleiding op afstand. Er komt dan iedere dag even iemand bij hem langs. Dat voelt voor Brian als echte vrijheid. Brian vindt het een goed idee als er proefwoningen komen. Zo kan iedereen proberen of hij eraan toe is om op zichzelf te wonen.
I
jij?
r
nv
e kb
n ij! E
I
Ik ben vrij! En jij?
jij?
r
nv
e kb
n ij! E
Ik ben vrij! En jij?
Suleyman’s vrijheid
Ik ben vrij! En jij?
Ik ben vrij! En jij?
“ Vrijheid is niet werken. En dat ik kan doen wat ik wil. Vrijheid is ook na mijn werk. Vanaf vier uur ’s middags en in het weekend. En echte vrijheid is in een eigen appartement wonen.”
jij?
nv
e kb
I
En rij!
jij?
nv
e kb
I
En rij!
Anil’s vrijheid
Ik ben vrij! En jij?
Ik ben vrij! En jij?
“ Vrijheid is dat je zelf kunt beslissen. Een beetje regels is niet erg, maar teveel regels is geen vrijheid. Ik kan overal naar toe waar ik wil. Ik voel me niet opgesloten. Ik ben vrij! En jij? Ik ben vrij! En jij? Nee is bij mij ook echt nee. En als ik kritiek heb of het ergens niet mee eens ben, dan zeg ik dat.”
DE ADMIRAAL “ Ik ben Suleyman en ik ben 26 jaar oud. Ik woon sinds 5 maanden op De Admiraal. Iedere dag fiets ik zelf naar m’n werk: de Internationale School. Daar kook ik voor het personeel en werk ik in de spoelkeuken. Op De Admiraal heb ik een eigen kamer. Op mijn kamer staat een X-box 360, een laptop en een televisie. Ik doe graag leuke dingen. Met de begeleiding of met de andere bewoners samen. Bij De Admiraal zitten de deuren op slot. Dat vind ik niet erg. Als ik zeg waar ik heen ga, mag ik in en uit lopen. Ik vind dat ik best veel vrijheid heb, want ik mag veel. Op mijn kamer mag ik zelf bepalen wat ik doe. Als het maar niet te lawaaierig is.” EIGEN APPARTEMENT “ Ik wil graag een eigen appartement. Maar eerst moet ik begeleid wonen. Ik heb nu een bewindvoerder. Die gaat mijn geldzaken beheren. Dat is heel goed voor mij. Anders geef ik te veel geld uit. Ik moet geld sparen voor als ik een eigen appartement krijg.”
VRIJWILLIG Anil is 31 jaar en woont al 12 jaar bij Amsta en 5 jaar op De Admiraal. Hij woont daar op vrijwillige basis. Dat betekent dat hij er zelf voor kiest om daar te wonen. Hij mag dus gaan en staan waar hij zelf wil. En hij heeft ook niet te maken met Vrijheidsbeperkende Maatregelen. Dat zijn regels die bepalen dat je iets niet mag doen. Of dat je juist iets moet doen wat je niet wil. RITALIN Dat was vroeger wel anders voor Anil. Toen moest hij Ritalin slikken omdat hij ADHD heeft. Daar werd hij heel boos van. Zijn begeleiders konden hem niet aan en pakten hem dan vast. Zijn moeder heeft geregeld dat hij kon stoppen met de medicijnen. Nu slikt hij al twaalf jaar niks meer en is hij ook niet meer zo boos. EIGEN SLEUTEL Anil hoeft niet zoals anderen om tien uur ’s avonds thuis te zijn. Hij heeft ook zijn eigen sleutel als enige in het huis. Maar dat ging een keertje mis. Hij had ruzie met een bewoner en liet zijn neven binnen om te helpen. Dat mag niet, dus nu is hij zijn sleutel voor drie maanden kwijt. NIEUWE PLEK Na vijf jaar op De Admiraal is Anil toe aan meer rust. Als het te druk is, kruipt hij lekker achter de computer. Hij wil graag naar Hoofddorp en staat ingeschreven voor een nieuwe plek. Maar Anil is tevreden met zijn vrijheid zoals het nu is.
Op deze pagina leggen we de wet over vrijheidsbeperking uit met korte zinnen en pictogrammen.
EEN WET IS EEN BOEK Daarin staat wat wel en wat niet mag. Het zijn afspraken voor iedereen in Nederland.
Lees deze pagina
of
DE WET OVER VRIJHEIDSBEPERKING HEET BOPZ Deze wet is er voor sommige cliënten van Amsta Karaad.Maar niet voor iedereen. Alleen voor cliënten die niet zelf voor opname hebben gekozen.
IN DEZE WET STAAT DAT BEGELEIDERS JOU NIET ZOMAAR ... mogen vasthouden. ... mogen opsluiten. ... mogen dwingen te eten of te drinken. ... medicijnen mogen geven om rustig te worden.
ZORGEN VOOR VEILIGHEID Maar soms is dat wel nodig. Als je zo boos bent dat je jezelf of anderen pijn gaat doen. Als je ziek wordt doordat je niet eet of drinkt. Als je zonder medicijnen erg bang of erg boos wordt. We moeten dan zorgen voor jouw veiligheid en gezondheid.
IN DE WET BOPZ STAAT WAT WE DAN MOETEN DOEN Eerst praten we met je. Dan kijken we of we je kunnen helpen. Maar soms kunnen we je niet goed helpen.
DAN MOETEN WE VOOR JOUW VEILIGHEID EN GEZONDHEID ZORGEN Ook al wil jij dat zelf niet. Begeleiders en jouw vertegenwoordiger maken afspraken met jou. Die zetten we in jouw ondersteuningsplan. Regelmatig kijken we of de afspraken nog nodig zijn.
BEN JE HET ER NIET MEE EENS? Vind je dat begeleiders teveel voor jou beslissen? Ben je het niet eens met wat er in je ondersteuningsplan staat? Ben je het niet eens met de afspraken om je te beschermen? Dan kun je daarover praten met je begeleider of de cliëntenvertrouwenspersoon. HELPT PRATEN NIET? Dan kun je een klacht indienen bij de klachtencommissie van SIGRA. De klachtencommissie is een onafhankelijke groep mensen. De cliëntenvertrouwenspersoon kan je helpen met het schrijven van de brief. Jij krijgt dan een brief met wat de klachtencommissie er van vindt
WIL JE MEER WETEN OVER DE WET BOPZ OF OVER KLACHTEN? Vraag dan jouw begeleider naar de folder ‘Bij klacht of onvrede’. Ook kun je kijken op www.amsta.nl/klachtenregeling of www.dwangindezorg.nl of www.rechtenvandeclient.nl
lees deze pagina
Op deze pagina leggen we de wet over vrijheidsbeperking uit met langere zinnen.
DE WET BOPZ In een wet staat wat wel en wat niet mag. De wet over vrijheidsbeperking in de zorg heet de Wet BOPZ. Deze wet geldt voor alle cliënten van Amsta Karaad die niet vrijwillig zorg ontvangen. De wet zorgt ervoor dat je begeleiders je niet zomaar kunnen vastpakken of afzonderen. Of dat ze jou niet zomaar kunnen dwingen om te eten of te drinken. Of je kunnen dwingen om medicijnen te slikken waar je rustig van wordt. Je begeleiders doen dat ook liever niet. Maar soms kan het niet anders. Bijvoorbeeld als je zo boos bent dat je anderen wilt slaan of jezelf pijn gaat doen. Je hebt dan echt hulp nodig. Vaak vind je dan zelf van niet. Maar toch grijpen we in. In de Wet BOPZ staat wat er wel en niet mag als jij gevaarlijk wordt. De groepsleiders kunnen dan kiezen: • Je wordt naar jouw kamer gestuurd. • Je wordt vastgepakt. • Je wordt vastgepakt en naar een afzonderingsruimte gebracht. • De dokter zegt dat je medicijnen moet krijgen. • De dokter zegt dat je eten en drinken moet krijgen. SAMEN LEREN De begeleiding grijpt alleen in als het echt niet anders kan. Zij bespreken dit ook altijd met jou. Je kunt dan ook vertellen wat jou helpt om rustiger te blijven. Je begeleider schrijft dat op. Dat moet van de wet. Daarna maakt de begeleiding een plan. In dit plan staat hoe jullie er samen voor zorgen dat ingrijpen niet meer nodig is. Dit plan komt in jouw ondersteuningsplan. Jij kunt zelf ook meehelpen. Vertel de groepsleiding als je ergens bang voor bent of boos van wordt. Hier kunnen we van leren. Je kunt ook vertellen waar je het niet mee eens bent. Als je dit spannend of moeilijk vindt kan de cliëntenvertrouwens persoon je hierbij helpen. REGELS VOOR JOUW VRIJHEID Soms denk je weleens: ik kan alles. Als je eerlijk bent, is dat niet altijd zo. Om goed te kunnen leren, zijn er regels. Deze regels helpen ons om goed met elkaar om te gaan. Regels zijn niet altijd leuk, bijvoorbeeld: • De deur van de groep is gesloten. Je moet vragen of je naar buiten mag.
! j i r nv
e b Ik • Als je naar buiten gaat, is er altijd een begeleider bij. • De dagindeling staat vast. Dit geeft rust. • Je mag niet zomaar met iemand bellen of op internet. • Je mag bezoek ontvangen op afgesproken tijden. • Je kunt niet in alle kasten. Omdat er gevaarlijke dingen in staan. Deze regels moeten in jouw ondersteuningsplan staan. We kijken dan regelmatig of de regels nog nodig zijn. Ook jij mag daar iets over zeggen. Er zijn ook regels waar Amsta Karaad zich aan moet houden als het gaat om vrijheidsbeperking. De Inspectie voor de Gezondheidszorg kijkt of Amsta Karaad dat goed doet. BEN JE HET ER NIET MEE EENS? Soms ben je het ergens niet mee eens. Dan kun je met je persoonlijk begeleider praten. Of je kunt een brief schrijven aan de manager. Maar misschien vind je het makkelijker om te praten met de cliëntenvertrouwenspersoon. Zij kan je helpen om voor jezelf op te komen. De cliëntenvertrouwenspersoon werkt vertrouwelijk en hoort niet bij Amsta. Ze
? j i j En
E ! j ri
v n e
b k I
ij? j n
komt regelmatig langs bij alle huizen van Amsta. In alle huizen van Amsta hangt een poster van de cliëntenvertrouwenspersoon. Daarop staat haar telefoonnummer en e-mailadres. Je kunt haar altijd bellen of e-mailen. Dat hoef je niet eerst te bespreken met je begeleider. Kom je er nog steeds niet uit dan kan je naar de Klachtencommissie van de SIGRA schrijven. De cliëntenvertrouwenspersoon kan je daarbij helpen. De klachtencommissie is een onafhankelijke groep mensen. Zij beslissen of je gelijk hebt of niet. Daarna krijg je een brief van de directeur. Daarin staat wat ze van jouw klacht vinden.
Ik ben vr
WIL JE MEER WETEN OVER DE WET BOPZ OF OVER KLACHTEN? Vraag dan aan jouw begeleider naar de folder Bij klacht of onvrede of neem contact op met de cliëntenvertrouwenspersoon. Ook kun je kijken op www.dwangindezorg.nl of www.rechtenvandeclient.nl
Spelen met vrijheid
?
Ik ben vrij! En jij?
Woordzoeker
BAND CAMPAGNE DICHTE DADEN DOEN
GOED HULP IK JIJ KEUZE
H
Doolhof
N E
S
L
E
T U
E
L
T
Z
D
I
E
H
J
I
R V
O N
E
Z E
I
K V R
F
S
S
R
I
L H U L
P
A A
E
D G
J
E
E V A
M M G A A
J
Z
R K B
E
N
de p l e
KIEZEN THEMA’S LEREN VRIJ REGIE SAMEN SLEUTELS
er de d n vli
weg naar de bloem
te v i nd
en !
S
E
I
D P
I
I
L
E
A
H N
E
E M
J
S
I
U N
T O
J
N A
I
J
K Z D
G E
T H C
I
D O E N
Zoek de 10 verschillen
Oplossing Blije cliënt Deur niet op slot Bezoek op kamer Eigen sleutels Eten kiezen Hobby (bijvoorbeeld gitaar) Zelf kleding kiezen Kame leuk maken Samen iets doen Zelf kunnen bellen
