Emotionele ontwikkeling van jonge dove kinderen met een Cochleair Implantaat (CI) Drs. Lizet Ketelaar
Leiden Universiteit Ontwikkelingspsychologie
www.emoties1tot5.nl
Deze presentatie Kinderen met een sociale / communicatieve beperking Wat is een CI en wat weten we tot nu toe over het effect ervan? Hoe onderzoeken wij de sociaalemotionele ontwikkeling?
Cochleair Implantaat (CI)
‘Omzeilt’ beschadigde deel van het oor Nieuwe techniek, volop in ontwikkeling
Wat weten we.. (1) CI geen wondermiddel Effect verschilt per kind Soms is kind toch doof Op zijn best slechthorend Geluidsfragmenten CI: http://www.sens.com/helps/demo05/helps_d05a_demo_blank.htm
Wat weten we.. (2) Positief verband met taalontwikkeling Verschuiving richting gesproken taal Afhankelijk van implantatieleeftijd!
Bat-Chava et al., 2005; Miyamoto et al., 2008; Svirsky et al., 2004
Wat weten we.. (3) Weinig onderzoek naar sociaal-emotionele ontwikkeling Verwachting: Positieve invloed van CI
Sociaal-emotionele ontwikkeling Van belang voor dagelijks functioneren Relatie met o.a. academisch functioneren Vaker problemen bij dove kinderen (zonder CI) dan bij horenden
Doel onderzoek Voor de wetenschap: Hoe verloopt de ontwikkeling en hoe functioneel is die? Voor de praktijk: Ontwikkeling van een testbatterij
Design onderzoek CI
3 groepen (N=110)
ASS controle
4 metingen (1x per jaar) Taken
Multi methods
Observaties Vragenlijsten Ouder
Multi informants
Groepsleider Testleider Kind
Wat meten we.. Emotie kennis en regulatie Sociale maten (o.a. ToM, empathie) Psychopathologie Kind functioneren Achtergrondvariabelen
Do’s en Don’ts Vragenlijsten - “Zegt uw kind…”
Taal - Simpele / non-verbale instructie - Ondersteuning met plaatjes - Taalaanbod: NGT, NmG, gesproken NL?
Materiaal
- Aantrekkelijkheid - Motoriek
Concentratie - Korte, informatieve taken
Concentratie Testsessie max. 30 minuten Adaptief testen - leeftijd - taalniveau - volgorde taken
Meerdere concepten met 1 taak Taak? Welke taak?
Onderzoeksgroepen CI
Controle
N
39
41
Gem. leeftijd
44 mnd
44 mnd
Sekse
27 j, 12 m
24 j, 17 m
6 – 57 mnd Implant. leeftijd (gem 18 mnd) 1 – 44 mnd CI gebruik (gem 24 mnd)
Empathie Vermogen om affectief op emoties van de ander te reageren En om adaptief te reageren op de behoeften van een ander (steunen, troosten, helpen) Functie: groepscohesie en coöperatie versterken
Empathie Besmetting: kind ziet emotie van de ander en raakt zelf van streek Aandacht: kind begrijpt dat de ander van streek is Prosociaal: kind probeert ander te troosten (Hoffman, 1987; Zahn-Waxler et al., 1992)
Empathie Vragenlijst ouder-groepsleider (26 items) “Als een ander kind lacht, lacht dit kind ook” “Als een ander kind huilt, kijkt dit kind daarnaar” “Als een ander kind pijn heeft, troost dit kind”
Observatie kind (7 items) Kind vertoont zelfde expressie Kind volgt wat er gebeurt Kind helpt/troost
Empathie resultaten Oudervragenlijst Geen verschillen tussen CI groep en controlegroep
Observatie kind Besmetting: CI > controle Aandacht: CI > controle Prosociaal: CI = controle
Theory of Mind Begrip dat gedrag van de ander wordt gestuurd door diens gedachten en gevoelens En.. dat deze anders kunnen zijn dan die van jezelf Functie: Sociale wereld begrijpbaar en hanteerbaar maken
Theory of Mind Desires, beliefs, false beliefs Vanaf ca. 3 jaar Taalgevoelig Achterstanden bij doof / CI ToM voorlopers vanaf 12 maanden: Joint attention Intention understanding
Joint attention Voorspelt latere ToM ontwikkeling (Colonnesi et al., 2008)
Non-verbaal Perspectief onderkennen 2 varianten van wijstaken: Wijzen om te tonen Wijzen om te vragen
Intentie begrip Voorspelt latere ToM ontwikkeling (Colonnesi et al., 2008)
Non-verbaal Begrijpen wat de ander wil 3 varianten: Bekers stapelen Kralenstreng in beker Cilinders in elkaar schuiven
ToM resultaten Joint attention Geen verschillen, behalve oogcontact: CI > controle
Intentie begrip Geen verschillen tussen CI groep en controlegroep
MAAR…
Verbale ToM taken False belief taak Gedrag voorspellen op basis van false belief
Niet Totaal Correct correct N Lft N Lft N Lft CI
39
44.3 17
49.0 5
Horend
41
44.5 15 41.9
44.6
19 54.2
Conclusie Testbatterij bruikbaar bij kinderen met communicatieve beperking CI groep op zelfde niveau als controlegroep bij non-verbale taken Enorme uitval op taal!
Meer weten? www.emoties1tot5.nl
