Emissiemetingen Omrin, REC 2e meetsessie na opstart 2011

Emissiemetingen Omrin, REC 2e meetsessie na opstart 2011

1 juni 2011


Metingen in het kader van de meetverplichting uit de Bva en de vergunning

Kenmerk R005-4763224MCP-kmn-V03-NL

Verantwoording Titel Opdrachtgever Projectleider Auteur(s) Uitvoering meet- en

Emissiemetingen Omrin, REC 2e meetsessie na opstart 2011 ReststoffenEnergieCentrale B.V. ing. Roger Stoeltie ing. Michiel Pessemier René Dam, Harry Hamer

inspectiewerk Projectnummer Aantal pagina's Datum

4763224 22 (exclusief bijlagen) 1 juni 2011

Handtekening

Colofon Tauw bv Business Unit Bedrijven Rhijnspoor 209 Postbus 6 2900 AA Capelle aan den IJssel Telefoon +31 10 28 86 10 0 Fax +31 10 28 86 16 6

Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: -

NEN-EN-ISO 9001 NEN-EN-ISO 17025 accreditatie (L429) voor de meet- en bemonsteringsactiviteiten zoals aangegeven op de lijst van verrichtingen bij deze accreditatie


5\22


6\22



Inhoud Verantwoording en colofon .......................................................................................................... 5 Samenvatting ................................................................................................................................. 9 1

Inleiding........................................................................................................................ 11

1.1

Doel van het onderzoek ................................................................................................ 11

1.2

Wijzigingen ten opzichte van de vorige versie .............................................................. 11

2

Opzet en uitvoering van het onderzoek .................................................................... 13

2.1 2.2 2.3

Uitvoering ...................................................................................................................... 13 Informatie ontvangen van REC ..................................................................................... 13 Uitbesteding .................................................................................................................. 13

3 3.1 3.2 3.3 3.4

Kwaliteit........................................................................................................................ 15 Afwijkingen op de norm ................................................................................................. 15 Blancocriteria................................................................................................................. 16 Doorslagcriteria ............................................................................................................. 16 Lektest discontinu.......................................................................................................... 16

4 4.1 4.2

Proces en bedrijfsomstandigheden .......................................................................... 17 Procesbeschrijving ........................................................................................................ 17 Procesomstandigheden................................................................................................. 17

5

Resultaten .................................................................................................................... 19

5.1 5.2

Meetvlakbeoordeling ..................................................................................................... 19 Resultaten ..................................................................................................................... 19

6 6.1 6.2

Toetsing en conclusie................................................................................................. 21 Toetsing......................................................................................................................... 21 Conclusies ..................................................................................................................... 21


7\22


Bijlage(n) Toelichting gebruikte afkortingen en begrippen Overzicht van de gebruikte meet- en analysemethoden Meetonzekerheden en toetsing Rapportagegrenzen

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

8\22

Kopie Accreditatiecertificaat Overzicht meetvlakbeschrijving en -beoordeling Overzicht afgaskarakteristieken Achterliggende meetgegevens Bedrijfsgegevens opdrachtgever Resultaten van veldblanco’s en doorslag analyses Overzicht zware metalen, som cadmium, thallium en kwik Overzicht dioxinen en furanen



Samenvatting In opdracht van Omrin te Harlingen heeft Tauw in het kader van de meetverplichting uit de vergunning/Besluit verbranden afvalstoffen (Bva) een emissieonderzoek uitgevoerd aan de ReststoffenEnergieCentrale (REC) te Harlingen, op 17 mei 2011. Deze meetsessie is de tweede na de opstart van de installatie. Doel van het onderzoek Doel van het onderzoek is het toetsen van de gemeten waarden aan de emissiegrenswaarde. In het emissieonderzoek zijn de componenten kwik, PCDD/F, som cadmium + thallium en zware metalen betrokken. De metingen zijn uitgevoerd op de afvalverbrandingslijn van REC. Toetsing Per emissiecomponent is het 95 % betrouwbaarheidsinterval berekend voor de maximaal gemeten emissieconcentratie. De onderwaarde van het 95 % betrouwbaarheidsinterval (te toetsen waarde) is vergeleken met de emissiegrenswaarde zoals genoemd in de vergunning. In bijlage 4 van het document standaardteksten en -bijlagen is een toelichting op de door Tauw gehanteerde meetonnauwkeurigheden gegeven.

Tabel 0.1 Toetsing aan de emissiegrenswaarden

Component

Eenheid 3

Kwik

[mg/m o]

PCDD/F-lowerbound Som cadmium en thallium Zware metalen

2

3 o

[ng TEQ/m ]

Maximale

Te toetsen

Emissiegrens-

concentratie

waarde

waarde

< 0,003

n.a.

< 0,02

Toetsing

Voldoet

< 0,01

n.a.

< 0,1

Voldoet

3

< 0,02

n.a.

< 0,005

Voldoet

3

< 0,1

n.a.

< 0,2

Voldoet

[mg/m o] [mg/m o]

1

Conclusie Er zijn geen overschrijdingen aan de emissiegrenswaarden geconstateerd. Opgemerkt wordt dat op een aantal punten is afgeweken van de norm (zie paragraaf 3.1). De invloed van de afwijkingen is te verwaarlozen.

1

2

De rapportage van Tauw is hoger dan de emissiegrenswaarde uit de vergunning. De onafgeronde getallen liggen echter onder de emissiegrenswaarde. De som van de metalen As, Co, Cr, Cu, Mn, Ni, Pb, Sb en V


9\22


10\22



1 Inleiding In opdracht van Omrin te Harlingen heeft Tauw in het kader van de meetverplichting uit de vergunning/Besluit verbranden afvalstoffen (Bva) een emissieonderzoek uitgevoerd aan de ReststoffenEnergieCentrale (REC) te Harlingen op 17 mei 2011. Deze meetsessie is de tweede na de opstart van de installatie.

1.1

Doel van het onderzoek

Doel van het onderzoek is het toetsen van de gemeten waarden aan de emissiegrenswaarde. In het emissieonderzoek zijn de componenten kwik, PCDD/F, som cadmium + thallium en zware metalen betrokken. De metingen zijn uitgevoerd op de afvalverbrandingslijn van REC. In bijlage 1 zijn de gebruikte afkortingen en begrippen verklaard.

1.2

Wijzigingen ten opzichte van de vorige versie

Niet van toepassing aangezien dit een conceptversie betreft.


11\22


12\22



2 Opzet en uitvoering van het onderzoek In dit hoofdstuk wordt de opzet van het onderzoek beschreven en wordt een beschrijving gegeven van de uitvoering van de metingen.

2.1

Uitvoering

In tabel 2.1 is aangegeven welke componenten in het onderzoek zijn betrokken. De metingen, met uitzondering van dioxinen en furanen, zijn in drievoud gedurende circa een uur uitgevoerd. De bemonstering naar dioxinen en furanen is in drievoud gedurende twee uur uitgevoerd. Met een Q is aangegeven dat de verrichting onder de accreditatie valt.

Tabel 2.1 Meetprogramma

Component Debiet Dioxinen en furanen (PCDD / PCDF)

Meetnorm

RvA

Analysenorm

RvA

ISO 10780: 1994

Q

-

-

NEN-EN 1948-1:2006

Q

NEN-EN 1948-2/3

Q

filter: NEN-EN 13211

NQ

impinger: NEN-EN 1483

Q

Kwik (Hg)

NEN-EN 13211: 2001

Q

Meetvlakbeoordeling

NEN-EN 15259: 2007

Q

-

-

Som cadmium en thallium

NEN-EN 14385:2004

Q

NEN-EN 14385

Q

ISO 8756: 1994

Q

-

-

Vocht

NEN-EN 14790: 2005

Q

-

-

Zuurstof (O2)

NEN-EN 14789: 2005

Q

-

-

Zware metalen

NEN-EN 14385:2004

Q

NEN-EN 14385

Q

Temperatuur

De uitvoering van de metingen is in detail beschreven in bijlage 2.

2.2

Informatie ontvangen van REC

Door REC is informatie verstrekt met betrekking tot de metingen. De gegevens zijn opgenomen in bijlage 9.

2.3

Uitbesteding

Door Tauw zijn geen werkzaamheden uitbesteed. Analyses zijn uitbesteed aan AL-West B.V. te Deventer.


13\22


14\22



3 Kwaliteit Tauw is voor de uitvoering van luchtmetingen3 geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie (RvA) volgens NEN-EN-ISO/IEC 17025. Alle door Tauw toegepaste apparatuur is gekalibreerd en is herleidbaar naar door de RvA gecertificeerde standaarden. In tabel 2.1 is met een Q aangegeven welke verrichtingen onder de accreditatie vallen. Voor een kopie van het accreditatiecertificaat wordt verwezen naar bijlage 5. In tabel 2.1 is met een Q aangegeven welke verrichtingen van het laboratorium onder de accreditatie vallen.

3.1

Afwijkingen op de norm

In deze paragraaf zijn afwijkingen ten opzichte van de norm gegeven waarbij is aangegeven wat de invloed hiervan kan zijn op de meetwaarde. Meetassen In verband met de lengte van de lansen, de combinatie van metingen en de veiligheid van de medewerkers heeft de bemonstering over één as plaats gevonden. Tijdens iedere meetsessie van drie deelmetingen is er één keer van as gewisseld zodat beide assen bemonsterd zijn. Het meten op de verschillende assen is van belang om een representatief monster te kunnen nemen indien er een profiel aanwezig is. Indien er een profiel aanwezig is dienen de metingen altijd op meerdere assen te worden uitgevoerd. Bij de REC is er sprake van zeer lage stofconcentraties en een ideaal stromingsprofiel, het is daardoor zeer aannemelijk dat de deeltjes zich zullen gedragen als gasvormige deeltjes die homogeen over het meetvlak verspreid zijn. De invloed van het meten op één as per bemonstering zal op het resultaat te verwaarlozen zijn. Traversepunten In verband met de beperkingen van de meetapparatuur zijn de laatste twee traversepunten bij de PCDD/F metingen niet bemonsterd. De gebruikte lans is circa 2,5 meter lang en van glas, een langere lans is voor dergelijke metingen niet beschikbaar. De metingen uitgevoerd zijn op 13 van de 17 traversepunten, gezien de concentraties van de betreffende component en de meetvlakbeoordeling voor gasvormige component zal de invloed van deze afwijking te verwaarlozen zijn.

1.

Op de site van de RvA (www.rva.nl) is, onder nummer L429, de volledige verrichtingenlijst van Tauw opgenomen


15\22


Zware metalen, som cadmium en thallium en kwik In afwijking op de norm is bij de bemonstering naar zware metalen, som cadmium en thallium en kwik alleen van het eerste monster per locatie de doorslag bepaald. De resultaten hiervan geven geen aanleiding om de andere doorslagmonsters alsnog te laten analyseren. Deze methode is goedgekeurd door de RvA.

3.2

Blancocriteria

Voor fluoride, kwik, som cadmium en thallium en zware metalen is een veldblanco genomen en geanalyseerd. De concentratie in de veldblanco mag niet meer bedragen dan 10 % van de emissiegrenswaarde. Wanneer deze waarde overschreden wordt, dient de meting afgekeurd te worden. In geen van de gevallen heeft het resultaat van de blanco aanleiding gegeven tot afkeur van de meting. In bijlage 10 zijn de blancowaarden opgenomen.

3.3

Doorslagcriteria

Indien het analyseresultaat 10 maal hoger is dan de detectielimiet wordt er een criterium gehanteerd voor doorslag (afvangstrendement). Het toegepaste criterium bedraagt een maximale doorslag van 5 % (voor metalen: 10 %), overeenkomstig met een afvangstrendement van 95 %. Bij doorslag wordt de gevonden concentratie gerapporteerd als groter dan. Voor kwik, som cadmium en thallium en zware metalen is doorslag bepaald. Alleen van het eerste monster is de doorslag geanalyseerd. In geen van de gevallen heeft het resultaat van de doorslag aanleiding gegeven tot afkeur van de meting. In bijlage 10 zijn de resultaten van de doorslag opgenomen.

3.4

Lektest discontinu

Om te controleren of de meetopstelling lekdicht is voert Tauw per meetopstelling een controle uit. Tauw hanteert bij deze controle een criterium van 2 %, conform de NEN-EN 13284. Tijdens de uitgevoerde metingen is er geen lek geconstateerd. Het verschil tussen de gasmeterstand voor en na de lektest is 0 m3.

16\22



4 Proces en bedrijfsomstandigheden In dit hoofdstuk worden specifieke procesomstandigheden vermeld, welke van invloed zouden kunnen zijn geweest op de resultaten van het onderzoek.

4.1

Procesbeschrijving

Bij REC vindt de verwerking van huishoudelijk- en bedrijfsafval plaats volgens het concept van de geïntegreerde afvalverwerkingsinstallatie (GAVI). Dit is een combinatie van een mechanische voorscheidingsinstallatie en een nageschakelde verbrandingsinstallatie. De rookgasreiniging bestaat uit de volgende installaties:  Electrostatisch filter  LAB loop met injectie van bicarbonaat en actief kool  Doekenfilter  SCR met ammonia injectie

4.2

Procesomstandigheden

De metingen zijn uitgevoerd tijdens representatieve bedrijfsomstandigheden (100 % belasting met LHV=13 MJ/kg en een afvaldoorzet van 27.7 t/h). Deze metingen zijn onderdeel van de garantiemetingen uitgevoerd door Tauw. Tijdens de uitvoering zijn ook geen onregelmatigheden waargenomen door Tauw.


17\22


18\22



5 Resultaten Het resultaat van de meetvlakbeoordeling staat vermeld in paragraaf 5.1. In paragraaf 5.2 worden de resultaten van de uitgevoerde metingen gegeven. De resultaten zijn berekend bij genormaliseerde omstandigheden (0 [°C], 101,3 [kPa], droog afgas, bij actueel zuurstof [Nm3] en een zuurstofgehalte van 11 [vol.- %] [m3o]). Opgemerkt wordt dat door Tauw rapportagegrenzen gehanteerd worden, dit in verband met de meetonnauwkeurigheid van de meting (zie ook bijlage 4 voor een toelichting op de door Tauw gehanteerde rapportagegrenzen). In de bijlagen kunnen lagere concentraties (of detectiegrenzen) vermeld staan. De afgaskarakteristieken van alle meetdagen staan vermeld in bijlage 7. In bijlage 11 is een overzicht gegeven van de concentraties van de afzonderlijke zware metalen. In bijlage 12 is een overzicht gegeven van de concentraties van de afzonderlijke PCDD/F.

5.1

Meetvlakbeoordeling

Het meetvlak, waarin de metingen zijn verricht, is geschikt. Voor de volledige meetvlakbeoordeling wordt verwezen naar bijlage 6.

5.2

Resultaten

In tabel 5.1 en tabel 5.2 zijn de meetresultaten gegeven.

Tabel 5.1 Resultaten PCDD/F

Component

Eenheid

Datum

[dd-mm-jjjj]

Tijd begin Tijd einde Zuurstofgehalte

[vol. %]

PCDD/F-lowerbound

Meting 1

Meting 2

Meting 3

17-5-2011

17-5-2011

17-5-2011

[uu:mm]

09:08

11:19

13:30

[uu:mm]

11:07

13:18

15:29

9,4

9,5

9,5

n.a.

n.a.

n.a.

3

[ng TEQ/Nm ] 3 o

[ng TEQ/m ] PCDD/F-upperbound

n.a.

n.a.

n.a.

3

< 0,01

< 0,01

< 0,01

[ng TEQ/m o]

< 0,01

< 0,01

< 0,01

[ng TEQ/Nm ] 3


19\22


Tabel 5.2 Resultaten bemonstering overige

Algemene gegevens

Eenheid

Meting 2

Meting 3

Datum

[dd-mm-jjjj]

17-5-2011

17-5-2011

17-5-2011

Tijd aanvang

[uu:mm]

09:08

10:27

11:54

Tijd einde

[uu:mm]

10:11

11:30

12:57

Zuurstofgehalte

[Vol.-%]

Zware metalen

[mg/Nm ]

9,2

9,7

9,6

3

< 0,1

< 0,1

< 0,1

[mg/m o]

< 0,1

< 0,1

< 0,1

3

< 0,02

< 0,02

< 0,02

[mg/m o]

< 0,02

< 0,02

< 0,02

3

< 0,003

< 0,003

< 0,003

[mg/m ]

< 0,003

< 0,003

< 0,003

3

Som Cd/Tl

[mg/Nm ] 3

Kwik

[mg/Nm ] 3 o

20\22

Meting 1



6 Toetsing en conclusie In dit hoofdstuk worden de in hoofdstuk 5 gepresenteerde maximale meetresultaten getoetst aan de geldende emissiegrenswaarden voor de betreffende componenten.

6.1

Toetsing

In tabel 6.1 is per emissiecomponent het 95 % betrouwbaarheidsinterval berekend voor de maximaal gemeten emissieconcentratie. De onderwaarde van het 95 % betrouwbaarheidsinterval (te toetsen waarde) is vergeleken met de daggemiddelde emissiegrenswaarde zoals genoemd in de vergunning. In bijlage 3 is een toelichting op de door Tauw gehanteerde meetonnauwkeurigheden gegeven.

Tabel 6.1 Toetsing aan de emissiegrenswaarden

Component

PCDD/F-lowerbound

Eenheid 3

[ng TEQ/m o]

Kwik

Te toetsen

Emissiegrens-

waarde

waarde

Toetsing

< 0,01

n.a.

< 0,1

Voldoet

3 o

< 0,003

n.a.

< 0,02

Voldoet

3 o

< 0,02

n.a.

< 0,005

Voldoet

3

< 0,1

n.a.

< 0,2

Voldoet

[mg/m ]

Som Cd + Tl

[mg/m ]

Zware metalen

[mg/m o]

6.2

Maximale concentratie

Conclusies

Er zijn geen overschrijdingen aan de emissiegrenswaarden geconstateerd. De rapportage van Tauw is hoger dan de emissiegrenswaarde uit de vergunning. De onafgeronde getallen liggen echter onder de emissiegrenswaarde. Voor het beoordelen van de resultaten betekend dit dat de gemeten waarden zo laag zijn dat de mogelijk een grotere meetonnauwkeurigheid hebben. Opgemerkt wordt dat op een aantal punten is afgeweken van de norm (zie paragraaf 3.1). De invloed van de afwijkingen is te verwaarlozen.


21\22


22\22


Bijlage

1

Toelichting gebruikte afkortingen en begrippen

Afkorting

Verklaring

BI

Betrouwbaarheidsinterval

BVA

Besluit verbranden afvalstoffen (2 maart 2005)

°C

Graden Celsius (= 273 [K]) 4

Cd

Cadmium

EGW

Emissiegrenswaarde

4

Hg

Kwik

3

m

Kubieke meter onder bedrijfscondities

3 0

m

Kubieke meter, betrokken op standaardcondities; 0 [°C], 101,3 [kPa] bij droog afgas gecorrigeerd naar 11 [vol.- %] zuurstof -3

mg

Milligram (10 gram)

n.a.

Niet aangetoond (waarde mag als ‘nul’ verondersteld worden)

ng

Nanogram (10 gram)

-9

3

Nm

Kubieke meter, betrokken op standaardcondities; 0 [°C],101,3 [kPa] bij droog afgas bij actueel zuurstof

O2

Zuurstof

Pa

Pascal

PCDD / PCDF

PolyChloorDibenzoDioxinen / PolyChloorDibenzoFuranen (17 toxische congoneren)

Q

Verricht valt onder accreditatie door RvA

RGR

Rookgasreinigingsinstallatie

RvA

Raad voor Accreditatie

som Cd en Tl

Som van cadmium en thallium

TEQ Tl

Toxische equivalentie (factoren conform BVA)

4

Thallium

VKL

Vereniging Kwaliteit Luchtmetingen

vol.- %

Volumeprocent

Definities

Verklaring

Congeneer

Een van de 17 vastgestelde toxische dioxines en furanen (conform NEN-EN 1948)

Lowerbound

De waarde waarbij de niet gedetecteerde congeneren als nul verondersteld worden

Upperbound

De waarde waarbij de niet gedetecteerd congeneren als de waarde van de detectiegrens verondersteld worden

Zware metalen

5

De som van antimoon, arseen (As), lood (Pb), chroom (Cr), koper (Cu), mangaan (Mn), vanadium (V), kobalt (Co), nikkel (Ni) en zink (Zn)

6.

7.

Uitgedrukt in de elementaire vorm (conform het BVA) In de rookgassen kunnen zware metalen in allerlei vormen voorkomen: gasvormig, in stofgebonden vorm, metallisch (zuivere metaalvorm) of als verbinding. Veel voorkomende verbindingen zijn metaaloxiden, maar ook metaalchloriden en metaalsulfiden komen voor. De zware metalen in de verbindingen worden uitgedrukt in de metallische vorm van het metaal (conform het BVA)

Bijlage

2

Overzicht van de gebruikte meet- en analysemethoden

Continue metingen Monsterconditionering Bepalingsmethode

Aansluiting op kanaal Lektesten

NEN-ISO-10396, verwarmde lans (titaan) met verwarmd ontnamefilter en verwarmde meetgasleiding (binnenleiding: PTFE). Het systeem is afgesteld op een temperatuur van circa 160 °C. De meetgasleiding is aangesloten op een koeler (circa 4 °C) via gat in de wand van het kanaal (geen flens beschikbaar). Voorafgaand aan de metingen is een lektest uitgevoerd conform standaardwerkvoorschrift Tauw.

Opstelling

Zuurstof (O2) Bepalingsmethode Principe Type analysator Fabrikaat Meetbereik Responstijd Datalog frequentie Kalibratie

Controle met controlegas

NEN-EN 14789: 2005 Paramagnetisme 570 / Xentra 4900 Servomex 0 – 25 [vol.-%] < 200 [s] 60 [s] De monitor wordt gekalibreerd en gejusteerd met (voor het nulpunt) stikstof (5.0) en (voor het spanpunt) gedroogde buitenlucht (20,94 [vol.-%]). Voorafgaand aan de metingen wordt de monitor gecontroleerd met controlegas (10,1±0,10 [vol.-%]). De afwijking mag maximaal 0,20 [vol. %] bedragen. De monitor voldoet hieraan.

Drift

Na de meting wordt de monitor gecontroleerd met controlegassen (nul en span). De drift over de bepaalde nul- en spanpunten wordt bepaald en wijkt minder dan 5 [%] af van de ingestelde waarde.

Discontinue metingen Algemeen:

Voor alle componenten geldt dat de bemonstering plaats vindt op de traversepunten (NEN-EN 15259). Metingen kunnen gecombineerd worden uitgevoerd.

Debiet Bepalingsmethode Principe Type analysator Meetbereik

ISO 10780: 1994 Drukverschilmeting S-pitot 0 – 2.500 [Pa]

Dioxinen en furanen (PCDD/F) Bepalingsmethode NEN-EN 1948-1: 2006 Uitvoering De bemonsteringen van dibenzodioxinen en dibenzofuranen (PCDD/F) worden uitgevoerd volgens de gekoelde lansmethode (conform NEN-EN 1948-1). Hierbij wordt een deelstroom van het rookgas isokinetisch afgezogen en afgekoeld door middel van een watergekoelde sonde. Het condensaat wordt samen met het afgezogen afgas afgevangen in impingers die in een waterbad zijn geplaatst (waarbij de temperatuur lager is dan 20 [°C]) en vervolgens over een laagje glasvezel en XAD-2 (cartouche) geleid. De stofvormige PCDD/F worden zowel in de vloeistof als op het laagje glasvezel afgevangen. De gasvormige PCDD/F worden geadsorbeerd aan het XAD-2. Analysemethode Conform NEN-EN 1948-2 (GC/HRMS) N.B.

Om contaminatie te voorkomen wordt bij de monstername van PCDD/F’s gebruik gemaakt van nieuw glaswerk. Met dit glaswerk worden drie metingen uitgevoerd (op een en hetzelfde meetgaskanaal). Al het glaswerk, met uitzondering van de cartouche, wordt na de meetsessie vernietigd. Indien de belading op de cartouche boven de 5 ng TEQ komt, wordt ook de cartouche vernietigd.

Kwik Bepalingsmethode Uitvoering

NEN-EN 13211: 2001 Hierbij wordt een deelstroom van het afgas isokinetisch afgezogen en over een stoffilter geleid. Na het filter wordt een deelstroom hiervan afgezogen en wordt het gas afgekoeld in impingers (die in een waterbad zijn geplaatst (waarbij de

Analysemethode

Meetvlakbeoordeling Bepalingsmethode Uitvoering

Som cadmium en thallium Bepalingsmethode Uitvoering

temperatuur lager is dan 20 [°C]). De impingers zijn gevuld met een bekende hoeveelheid 20 % HNO3 met K2Cr2O7. filter: NEN-EN 13211 impinger: NEN-EN 1483

NEN-EN 15259: 2008 Met een thermokoppel, een pitot en een precisie manometer worden criteria gecontroleerd.

Analysemethode

NEN-EN 14385: 2004 Hierbij wordt een deelstroom van het afgas isokinetisch afgezogen en over een stoffilter (kwarts) geleid. Na het filter wordt het gas afgekoeld in impingers die in een waterbad zijn geplaatst (waarbij de temperatuur lager is dan 20 [°C]). De impingers zijn gevuld met een bekende hoeveelheid 3 % HNO3 en 1,5% H2O2. NEN-EN 14385

Temperatuur Bepalingsmethode Principe Type analysator Meetbereik

ISO 8756: 1994 Thermokoppel Type K -200 – 1.370 [°C]

Water (H2O) - gravimetrisch Bepalingsmethode Uitvoering

Analysemethode

NEN-EN 14790: 2005 Hierbij wordt een deelstroom van het afgas isokinetisch afgezogen en afgekoeld in impingers die gevuld zijn met een bekende hoeveelheid water. Het afgevangen hoeveelheid water wordt gravimetrisch bepaald. NEN-EN 14790

Water (H2O) - psychrometrisch Bepalingsmethode NEN-EN 14790: 2005 Uitvoering

Het vochtgehalte wordt bepaald vanuit de zogenaamde natte en

Analysemethode

droge bol methode. NEN-EN 14790

Zware metalen Bepalingsmethode

NEN-EN 14385: 2004

Uitvoering

Hierbij wordt een deelstroom van het afgas isokinetisch

Analysemethode

afgezogen en over een stoffilter (kwarts) geleid. Na het filter is het gas afgekoeld in impingers die in een waterbad zijn geplaatst (waarbij de temperatuur lager is dan 20 [°C]). De impingers zijn gevuld met een bekende hoeveelheid 3 % HNO3 en 1,5% H2O2. NEN-EN 14385 (ICP)

Bijlage

3

Meetonzekerheden en toetsing

Meetonzekerheid De meetonzekerheid geeft de onzekerheid van een gemeten waarde van een bepaalde grootheid aan. Elke uitgevoerde meting heeft een bepaalde mate van onzekerheid. Bij elke meting wordt getracht de ‘ware’ waarde te bepalen. De gemeten waarde is echter altijd een benadering van deze ware waarde. Zodoende bestaat het resultaat van elke meting uit de gemeten waarde en de onzekerheid van deze gemeten waarde. In deze bijlage staan de meetonzekerheden vermeld van de metingen die door Tauw worden uitgevoerd. Voor het toetsen aan emissie-eisen kan het zijn dat er gerekend moet worden met meetonzekerheden die zijn opgenomen Bva. In het Bva zijn maximale meetonzekerheden opgenomen voor de toetsing van meetresultaten van continue metingen en is ook aangegeven hoe om te gaan met de meetonzekerheid bij periodieke metingen.  De continue metingen dienen door het bedrijf zelf te worden uitgevoerd  De periodieke metingen worden door een geaccrediteerde meetinstantie uitgevoerd en eventueel getoetst aan emissie-eisen van het Bva. Bij de periodieke metingen gaat het om de parameters dioxinen/furanen, kwik, zware metalen (som Sb-As-Cr-Co-Cu-Pb-Mn-Ni-V), som cadmium en thallium en mogelijk ook waterstofchloride, waterstoffluoride en zwaveldioxide Voor de onderstaande parameters heeft Tauw de meetonzekerheden bepaald aan de hand van validatie onderzoek of zijn de onzekerheden overgenomen uit de meetnorm. In tabel B3.1 zijn voor deze parameters de meetonzekerheden opgenomen.

Tabel B3.1 Meetonzekerheid

Parameter

Meetnorm

Meetprincipe

Meetnorm

Tauw

3

Kwik

NEN-EN 13211

CVAAS

4 – 10 µg/Nm : 46 % 3

40 – 100 µg/Nm : 27 %

46 %

0,041 ± 0,011 PCDD/F

NEN-EN 1948

GC/HRMS

0,13 ± 0,02

45 %

0,035 ± 0,05 Som Cd / Tl

NEN-EN 14385

ICP

-

65 %

Zware metalen

NEN-EN 14385

ICP

30 – 100 %

65 %

Toetsing conform het Besluit verbranden afvalstoffen (Bva) Bij de toetsing aan de emissiegrenswaarde wordt van de maximale meetwaarde de waarden van het door de waarde te verminderen met de meetonzekerheid (percentage van de meetwaarde).

Bijlage

4

Rapportagegrenzen

Vaststelling rapportagegrenzen In onderstaande tabellen zijn de door Tauw gehanteerd rapportagegrenzen opgenomen. Bij de bepaling van de rapportagegrenzen is uitgegaan van de rapportage zoals deze door het laboratorium worden gehanteerd (ingeval sprake is van analyse). Daarbij is uitgegaan van standaard bemonsteringsgegevens zoals, afgezogen hoeveelheid 1 [Nm3] en 500 [ml] en wasvloeistof. Bij dioxinen en furanen: 2 [Nm3].

Tabel B4.1 Gehanteerde rapportagegrenzen 3

Rapportagegrens [mg/Nm ]

Component Kwik (Hg)

< 0,003

Som zware metalen

< 0,1



Antimoon (Sb)

< 0,01



Arseen (As)

< 0,01



Cadmium (Cd)

< 0,01



Chroom (Cr)

< 0,01



Kobalt (Co)

< 0,01



Koper (Cu)

< 0,01



Lood (Pb)

< 0,01



Mangaan (Mn)

< 0,01



Nikkel (Ni)

< 0,01



Seleen (Se)

< 0,01



Tellurium (Te)

< 0,01



Thallium (Tl)

< 0,01



Tin (Sn)

< 0,01



Vanadium (V)

< 0,01

Tabel B4.2 Gehanteerde rapportagegrenzen dioxinen en furanen 3

Rapportagegrens [ng TEQ/Nm ]

Component Dioxinen en furanen – upperbound

< 0,01

Dioxinen en furanen – lowerbound

6

Dioxinen en furanen – lowerbound

7

6 7

Bij een of meer gedetecteerde congeneren Bij geen gedetecteerde congeneren

< 0,01 n.a.

Bijlage

5

Kopie Accreditatiecertificaat

Bijlage

6

Overzicht meetvlakbeschrijving en -beoordeling

De meetpunten in de schoorsteen bevinden zich in een rechte, verticale leiding met een diameter van 2,6 [m]. De afstand tot de verstoring voor en de uitstroomopening ten opzichte van de meetpunten zijn groter dan vijfmaal de hydraulische diameter.

Tabel B6.1 Meetvlakbeoordeling discontinu metingen

Criterium conform NEN-EN 15259 Aantal meetopeningen

Schoorsteen Voldoet

Gassnelheid > 2 m/s

Voldoet

Geen negatieve gassnelheden

Voldoet

Het minimaal gemeten drukverschil is  5 Pa

Voldoet

De verhouding tussen Vmin. en Vmax. is  3

Voldoet

De temperatuurvariatie is  5 % van het gemiddelde

Voldoet

Richting gasstroom < 15 ° t.o.v. lengteas van het kanaal

Voldoet

Meetvlak geschikt volgens NEN-EN 15259

Ja

Aanvullende eisen uit ISO 10780

Voldoet

Gassnelheid 5 < x < 50 m/s – ISO 10780

Voldoet

Fluctuaties drukverschil per meetpunt < 24 Pa

Voldoet

Meetvlak geschikt volgens ISO 10780

Ja

Uit bovenstaande tabel kan worden geconcludeerd dat de meetvlakken voldoen aan de, in de NEN-EN 15259 / ISO 10780 opgenomen, eisen.

Bijlage

7

Overzicht afgaskarakteristieken

Tabel B7.1 Afgaskarakteristieken lijn 1

Parameter Datum Tijd

Eenheid

Meting 1

Meting 2

[dd-mm-jjjj]

17-05-2011

17-05-2011

[uu:mm]

08:15

15:45

Atmosferische druk

[kPa]

101,9

101,9

Temperatuur rookgas

[C]

169

163

Vochtgehalte rookgas

[vol.%]

12

12

[m/s]

20

20

390.000

380.000

220.000

210.000

Snelheid rookgas Debiet

3

[m /u] 3

[Nm /u]

Bijlage

8

Achterliggende meetgegevens

Berekening van de gasvormige en stofgebonden metalen validatiedatum VLA-VORK versie 1.0 Bepaling van de zware metalen - conform NEN-EN 14385:2004 algemene gegevens opdrachtgever : projectomschrijving : projectnummer : projectcode : datum : uitgevoerd door : uitgewerkt door : gecontroleerd door : locatie : bemonsteringsgegevens algemeen monstercode [-] : datum [dd-mm-jjjj] tijd aanvang [uu:mm] : tijd einde [uu:mm] : onderbreking [uu:mm] : netto meettijd [uu:mm] : nozzle diameter [mm] : gemiddelde snelheid afgas [m/s] : statischedruk [mmWk] : monstercode gasvormig [-] : volume monster [ml] : vochtgehalte [Vol.-%] : P-Atmosfeer [hPa] : temperatuur afgas [°C] : zuurstofgehalte [Vol.-%] genormeerd zuurstofgehalte [Vol.-%] : beginstand gasmeter [m3] : eindstand gasmeter [m3] : temperatuur gasmeter [°C] : onderdruk gasmeter [hPa] : Slave 1 bemonsteringsgegevens meting monstercode [-] : volume monster [ml] : beginstand gasmeter [m3] : eindstand gasmeter [m3] : temperatuur gasmeter [°C] : afgezogen volume [Nm3] : Slave 2 bemonsteringsgegevens meting monstercode [-] : volume monster [ml] : beginstand gasmeter [m3] : eindstand gasmeter [m3] : temperatuur gasmeter [°C] : afgezogen volume [Nm3] : Slave 3 bemonsteringsgegevens meting monstercode [-] : volume monster [ml] : beginstand gasmeter [m3] : eindstand gasmeter [m3] : temperatuur gasmeter [°C] : afgezogen volume [Nm3] : Slave 4 bemonsteringsgegevens meting monstercode [-] : volume monster [ml] : beginstand gasmeter [m3] : eindstand gasmeter [m3] : temperatuur gasmeter [°C] : afgezogen volume [Nm3] : berekening diverse parameters afgezogen volume master [Nm3] : afgezogen volume slave 1 [Nm3] : afgezogen volume slave 2 [Nm3] : afgezogen volume slave 3 [Nm3] : afgezogen volume slave 4 [Nm3] : totaal afgezogen volume [Nm3] : gewenst volume [Nm3] : isokinetiek [%] :

REC Garantiemetingen 4763224 D11-086 17-5-2011 René Dam Michiel Pessemier Michiel Pessemier Schoorsteen ZM D11-086/ZMs/201 17-05-2011 09:08 10:11 00:00 01:03 7,4 20,6 -12 D11-086\ZM\201 344 128 12,0 1.019 161 9,2 11 8,266 9,522 12 0 HCL A B D11-086\HCL\201 104 86 6,838 6,997 15 0,1519 HF A B D11-086\HF\201 178 70 5,047 5,202 14 0,1484 HG A B D11-086\HG\201 112 86 7,324 7,508 15 0,1756 NH3 A B D11-086\NH3\201 191 79 5,308 5,488 15 0,1717 1,2098 0,1519 0,1484 0,1756 0,1717 1,8573 1,8655 0

ZM D11-086/ZMs/202 17-05-2011 10:27 11:30 00:00 01:03 7,4 20,6 -12 D11-086\ZM\202 443 11,7 1.019 162 9,7 11 9,522 10,761 13 0 HCL A B D11-086\HCL\202 228 6,997 7,160 17 0,1545 HF A B D11-086\HF\202 326 5,202 5,387 17 0,1751 HG A B D11-086\HG\202 260 7,508 7,689 18 0,1708 NH3 A B D11-086\NH3\202 311 5,488 5,675 17 0,1768

ZM D11-086/NH3/203 17-05-2011 11:54 12:57 00:00 01:03 7,4 21,0 -12 D11-086\ZM\203 492 11,7 1.019 162 9,6 11 10,760 12,120 14 0 HCL A B D11-086\HCL\203 246 7,160 7,320 19 0,1504 HF A B D11-086\HF\203 305 5,387 5,570 19 0,1721 HG A B D11-086\HG\203 209 7,689 7,867 21 0,1664 NH3 A B D11-086\NH3\203 322 5,673 5,854 19 0,1701

1,1897 0,1545 0,1751 0,1708 0,1768 1,8669 1,8684 0

1,3009 0,1504 0,1721 0,1664 0,1701 1,9598 1,9011 3

blanco 298

9,5

blanco

179

229

212

204

1,2335 0,1522 0,1652 0,1709 0,1729 1,8947

Berekening dioxinen en furanen conform NEN-EN 1948:2006 validatiedatum: 31-8-2010 Versie 1.0 VLA-PCDD Bepaling van dioxinen en furanen conform NEN-EN 1948:2006 algemene gegevens opdrachtgever projectomschrijving projectnummer projectcode datum uitgevoerd door uitgewerkt door gecontroleerd door locatie bemonsteringsgegevens meting monstercode nummer cartouch datum [dd-mm-jjjj] tijd aanvang [uu:mm] tijd einde [uu:mm] onderbreking [uu:mm] netto meettijd [uu:mm] nozzle diameter [mm] gemiddelde snelheid afgas [m/s] statischedruk [mmWk] vochtgehalte [vol.%] atmosferischedruk [mBar] temperatuur afgas [°C] zuurstofgehalte [vol.%] [vol.%] genormeerd O2- gehalte beginstand gasmeter [m3] eindstand gasmeter [m3] temperatuur gasmeter [°C] onderdruk gasmeter [mBar] berekening diverse parameters afgezogen volume [Nm3] gewenst volume [Nm3] isokinetiek [%]

: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :

REC Garantiemetingen 4763224 D11-086 17-05-2011 René Dam Michiel Pessemier Michiel Pessemier Schoorsteen PCDD/F PCDD/F PCDD/F D11-086/PCDD/F/201 D11-086/PCDD/F/202 D11-086/PCDD/F/203 d 103 d111 D 117 17-05-2011 17-05-2011 17-05-2011 09:08 11:19 13:30 11:07 13:18 15:29 00:00 00:00 00:00 01:59 01:59 01:59 6,1 6,1 6,1 20,2 19,7 19,7 -12 -12 -12 12,0 11,7 11,7 1.019 1.019 1.019 163 163 163 9,4 9,5 9,5 11 11 11 4,707 7,294 9,770 7,294 9,770 12,268 12 14 18 0 0 0 2,4928 2,3329 7

2,3661 2,2799 4

2,3574 2,2799 3

Bijlage

9

Bedrijfsgegevens opdrachtgever

Bijlage

10

Resultaten van veldblanco’s en doorslag analyses

Blanco beoordeling REC, Schoorsteen blanco concentratie

som Bva metalen som Cd/Tl kwik

[mg/m3o] 0,001 0,000 < 0,000

gemiddeld volume gasvormig [Nm3] 1,233 1,233 0,171

Doorslag beoordeling REC, Schoorsteen doorslag concentratie [mg/Nm3] antimoon < 0,001 arseen < 0,001 chroom 0,000 cobalt < 0,000 koper 0,001 lood < 0,001 mangaan 0,000 nikkel 0,001 vanadium < 0,000 cadmium 0,000 thallium < 0,001 kwik < 0,000

gemiddeld volume stofvormig [Nm3] 1,895 1,895 1,895

volume [Nm3] 1,210 1,210 1,210 1,210 1,210 1,210 1,210 1,210 1,210 1,210 1,210 0,176

Vloeistofvolume [ml] 298 298 212

Vloeistofvolume [ml] 128 128 128 128 128 128 128 128 128 128 128 86

beoordeling

blanco voldoet blanco voldoet blanco voldoet

beoordeling doorslag voldoet doorslag voldoet doorslag voldoet doorslag voldoet doorslag voldoet doorslag voldoet doorslag voldoet doorslag voldoet doorslag voldoet doorslag voldoet doorslag voldoet doorslag voldoet

Bijlage

11

Overzicht zware metalen, som cadmium, thallium en kwik

Individuele zware metalen, som Bva, kwik en som Cd/Tl bij actueel O2 REC, Schoorsteen tijd aanvang meting 1 meting 2 meting 3 datum [dd-mm-jjjj] 17-05-2011 17-05-2011 17-05-2011 tijd aanvang [uu:mm] 09:08 10:27 11:54 tijd einde [uu:mm] 10:11 11:30 12:57 zuurstofgehalte [Vol.-%] 9,2 9,7 9,6 Metalen som Bva antimoon [mg/Nm3] < 0,002 < 0,002 < 0,002 arseen [mg/Nm3] < 0,002 < 0,002 < 0,002 chroom [mg/Nm3] 0,002 0,001 0,001 cobalt [mg/Nm3] < 0,001 < 0,001 < 0,001 koper [mg/Nm3] 0,002 0,001 0,001 lood [mg/Nm3] < 0,002 < 0,002 < 0,002 mangaan [mg/Nm3] 0,001 < 0,001 < 0,001 nikkel [mg/Nm3] 0,002 < 0,002 < 0,002 vanadium [mg/Nm3] < 0,002 < 0,002 < 0,002 Metalen som Cd/Tl cadmium [mg/Nm3] < 0,001 < 0,001 < 0,000 thallium [mg/Nm3] < 0,002 < 0,002 < 0,002 Overige metalen kwik [mg/Nm3] 0,001 0,001 0,001

gemiddelde

0,000 0,000 0,001 0,000 0,001 0,000 0,001 0,002 0,000 0,000 0,000 0,001

Bijlage

12

Overzicht dioxinen en furanen

Individuele concentraties PCDD/F REC, Schoorsteen Algemeen datum tijd start tijd eind zuurstofgehalte specifieke congeneren 2,3,7,8 TCDD 1,2,3,7,8 PCDD 1,2,3,4,7,8 HxCDD 1,2,3,6,7,8 HxCDD 1,2,3,7,8,9 HxCDD 1,2,3,4,6,7,8 HpCDD OCDD 2,3,7,8 TCDF 1,2,3,7,8 PCDF 2,3,4,7,8 PCDF 1,2,3,4,7,8 HxCDF 1,2,3,6,7,8 HxCDF 1,2,3,7,8,9 HxCDF 2,3,4,6,7,8 HxCDF 1,2,3,4,6,8,9 HpCDF 1,2,3,4,6,7,8 HpCDF OCDF totaal upperbound totaal lowerbound

Recovery resultaten PCDD/F REC, Schoorsteen algemeen opdrachtgever projectnummer monstername rapportage bemonstering datum tijd start tijd eind zuurstofgehalte recoveryresultaten 1,2,3,7,8-PeCDF 1,2,3,7,8,9-HxCDF 1,2,3,4,7,8,9-HpCDF Extractiestandaard 2,3,7,8-TeCDD 1,2,3,7,8-PeCDD 1,2,3,4,7,8-HxCDD 1,2,3,6,7,8-HxCDD 1,2,3,4,6,7,8-HpCDD OCDD 2,3,7,8-TeCDF 2,3,4,7,8-PeCDF 1,2,3,4,7,8-HxCDF 1,2,3,6,7,8-HxCDF 2,3,4,6,7,8-HxCDF 1,2,3,4,6,7,8-HpCDF OCDF

eenheid [dd-mm-jjjjj] [uu:mm] [uu:mm] [Vol. -%] TEQ 1 0,5 0,1 0,1 0,1 0,01 0,001 0,1 0,05 0,5 0,1 0,1 0,1 0,1 0,01 0,01 0,001

[ng TEQ/Nm3] < 0,0040 < 0,0020 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0020 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 0,01

meting 1 17-5-2011 09:08 11:07 9,4 [ng TEQ/m3o] < 0,0034 < 0,0017 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0017 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 0,01

[ng TEQ/Nm3] < 0,0042 < 0,0021 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0021 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 0,01

meting 2 17-5-2011 11:19 13:18 9,5 [ng TEQ/m3o] < 0,0037 < 0,0018 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0018 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 0,01

[ng TEQ/Nm3] < 0,0042 < 0,0021 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0021 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 0,01

meting 3 17-5-2011 13:30 15:29 9,5 [ng TEQ/m3o] < 0,0037 < 0,0018 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0018 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 < 0,0006 0,01

[%] 89 % 29 % 28 %

meting 1 17-05-2011 09:08 11:07 9,4 [ng] < 0,01 < 0,01 < 0,05

[%] 76 % 36 % 28 %

meting 2 17-05-2011 11:19 13:18 9,5 [ng] < 0,01 < 0,01 < 0,05

[%] 63 % 21 % 19 %

meting 3 17-05-2011 13:30 15:29 9,5 [ng] < 0,01 < 0,01 < 0,05

60 % 67 % 71 % 69 % 68 % 69 % 64 % 67 % 78 % 96 % 66 % 67 % 66 %

< 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,05 < 0,10 < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,05 < 0,10

56 % 60 % 71 % 69 % 66 % 61 % 57 % 59 % 79 % 82 % 59 % 70 % 61 %

< 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,05 < 0,10 < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,05 < 0,10

59 % 61 % 76 % 72 % 71 % 76 % 60 % 61 % 76 % 77 % 63 % 72 % 76 %

< 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,05 < 0,10 < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,05 < 0,10

blanco

[ng TEQ/Nm3] [ng TEQ/m3o]

REC 4763224 René Dam Michiel Pessemier [dd-mm-jjjjj] [uu:mm] [uu:mm] [Vol. -%]

blanco

[%]

[ng]

Emissiemetingen Omrin, REC 2e meetsessie na opstart 2011

Recommend Documents