Emancipatie op Internet

Emancipatie op Internet Verslag van de slotconferentie, 19 juni 1997

'Emancipatie op Internet' was een eenjarig project van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid/DCE en het Ministerie van Economische Zaken. Het project is tussen juni 1996 en juni 1997 uitgevoerd door het Instituut voor Publiek en Politiek. Activiteiten: het stimuleren van emancipatoire initiatieven op Internet, het uitbrengen van nieuwsbrieven en het organiseren van een startbijeenkomst op 30 oktober 1996 en slotconferentie op 19 juni 1997 over emancipatie op het Net. Voor het ondersteunen van emancipatoire initiatieven was een klein stimuleringsfonds beschikbaar.

Emancipatie op Internet, verslag van de slotconferentie op 19 juni 1997 _________________

De inhoud van dit verslag is voor verantwoordelijkheid van het Instituut voor Publiek en Politiek, Amsterdam. Produktie en verspreiding: SZW/DCE, Den Haag, september 1997. © Foto’s: Hendriksen/Valk – Den Haag.

2


Vooraf Internet is in opmars. Veertien procent van de Nederlandse huishoudens heeft een internetaansluiting, zo blijkt uit gegevens van het Nipo. Nederland is daarmee één van de koplopers, samen met Japan en Amerika. Zo'n anderhalf miljoen mensen maken inmiddels gebruik van Internet. Vooral mannen blijken regelmatig over de digita le snelweg te surfen, mee te praten in nieuwsgroepen en virtuele spelletjes te spelen. Vrouwen maken verhoudingsgewijs veel minder gebruik van Internet. Redenen: zij zien er het nut niet van in, kunnen zich er moeilijk een voorstelling van maken of hebben het idee dat ze er technisch voor moeten zijn. Hoewel het aandeel van vrouwen klein is, is er een kentering zichtbaar. Steeds meer vrouwen en vrouwenorganisaties gaan het Net op. Volgens het Nipo heeft één op de zeven vrouwen al eens met Internet gewerkt. Het blijkt dat vrouwen Internet voornamelijk gebruiken om informatie te vinden en berichten uit te wisselen (e-mail). De deelname aan digitale debatten en nieuwsgroepen lijkt voorlopig een mannenzaak. Dat Internet een veelbelovend en ook nuttig medium is, wordt steeds meer erkend. Juist door de mix van informatie en communicatie biedt Internet nieuwe mogelijkheden om het emancipatieproces te stimuleren. Twee dingen zijn daarbij onontbeerlijk: dat er meer vrouwen en vrouwenorganisaties gebruik gaan maken van Internet èn dat er voldoende informatie over emancipatie op het Net te vinden is. Dat was dan ook de inzet van het project 'Emancipatie op Internet', dat in 1996 van start ging. Het project kent twee doelen: meer informatie en meer interactie over emancipatie op Internet. In hoeverre dit is gelukt, leest u in dit verslag van de slotconferentie.

3


Inhoud

Vooraf I

Meer emancipatie op Internet

II

Workshopsessies

II

Verder surfen Verder lezen Adressen Bijlage: programma slotconferentie

4


I

Meer emancipatie op Internet Meer informatie en interactie over emancipatie op Internet. Dat is de inzet van het project 'Emancipatie op Internet'. Tal van initiatieven zijn inmiddels gestart. Een parade van de resultaten.

Het is 19 juni 1997. De klavervormige zaal van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is tot op de laatste stoel bezet. Op het podium wacht een computer met groot beeldscherm. Ruim 170 gasten zijn deze dag aanwezig: emancipatiewerkers, beleidmakers, webgrrls en internetdeskundigen. Het is een gevarieerd gezelschap van vrouwen en - in mindere mate - mannen die één ding gemeen hebben: zij leveren ieder op hun manier een bijdrage aan emancipatie. Het programma is ambitieus. Vanaf half tien 's ochtends kunnen de deelnemers non stop luisteren, praten, kijken en surfen. De nadruk ligt op de interactie: zeventien verschillende workshops bieden volop mogelijkheden om nieuwe kennis op te snuiven, bij te praten, toepassingen te zien op groot scherm en face to face contacten te leggen. Bovendien zijn in de hal van het ministerie diverse terminals online zodat deelnemers in de wandelgangen alle mogelijkheden hebben om het Net op te gaan. Het startschot wordt gegeven door Ad Melkert, verantwoordelijk minister voor het emancipatiebeleid. "Het is belangrijk dat vrouwen in gelijke mate als mannen leren omgaan met nieuwe informatietechnologieën," zo opent hij. "Gebeurt dit niet, dan is het risico groot dat vrouwen met hun kennis achter raken." Volgens Melkert speelt de informatietechnologie een belangrijke rol op de arbeidsmarkt. Binnen bestaande banen wordt het steeds noodzakelijker om toegang te hebben tot informatiesystemen. Daarnaast levert de informatietechnologie nieuw en interessant werk op, banen die het combineren van arbeid en zorgtaken vaak eenvoudiger maken. De minister wijst ook op de andere kant van de zaak. "We moeten er niet alleen voor zorgen dat de toegang makkelijker wordt, maar dat er ook wat op het Net te halen valt." De nieuwe site van de Directie Coördinatie Emancipatiebeleid, die deze ochtend wordt gepresenteerd, is veelbelovend. In de nabije toekomst zal hier alle overheidsinformatie over het emancipatiebeleid op te vinden zijn (www.emancipatie.org). 1 Hoe actief zijn vrouwen eigenlijk op Internet? De Amerikaanse Aliza Sherman vertelt het succesverhaal van Webgrrls. Webgrrls startte bij toeval met drie dames die alle drie bezig waren een Internetbedrijf op te zetten. Door via het Net contact te leggen met andere vrouwen, e-mailberichten te versturen en real life ontmoetingen te arrangeren, ontstond in de Verenigde Staten in korte tijd een enorm vrouwennetwerk. Webgrrls is inmiddels uitgegroeid tot een digitale organisatie met zo'n 55 afdelingen wereldwijd die één ding gemeen

[1] Deze site verhuist in het najaar van 1997 naar de website van het Ministerie van SZW: www.minszw.nl .

5


hebben: ze zijn opgezet voor en door vrouwen. Hun missie: de empowerment van vrouwen en meisjes door middel van technologie. Ook in Nederland is een afdeling van Webgrrls actief op het Net. Eén van hun activiteiten wordt tijdens de conferentie gepresenteerd:

Een digitale cursus voor vrouwen die snel en effectief willen leren omgaan met Internet (www.webgrrls.nl/cursus). Een snel groeiende organisatie kent ook problemen, zo vertelt Sherman. De afdelingen gaan binnenkort een intentieovereenkomst tekenen om de eenheid te bewaken. Ook de lange mailinglijsten, veroorzaakt doordat de groep steeds groter wordt, vormen een probleem. Webgrrls Nederland heeft tot voor kort met een lijst gewerkt voor zowel serieuze als babbelberichten. De lijst was erg populair - volgens sommigen té populair - maar ook druk in gebruik (honderd mailtjes per dag). Inmiddels is de lijst gesplitst. En er gebeurt meer. Het Instituut voor Publiek en Politiek, uitvoerder van het project, toont de resultaten van enkele nieuwe initiatieven die tussen 31 oktober 1996 en 19 juni 1997 opgestart zijn binnen het project.

6

•

Zoals de VIP-site (www.vip.tip.nl), een site over vrouwen, internet en politiek met actuele informatie over de verkiezingen in 1998 voor de gemeenteraad en de Tweede Kamer. De VIP-site bevat portretten van succesvolle politica's, redenen om een voorkeurstem aan een vrouw te geven en in de toekomst een quiz waarin bezoekers kunnen gokken hoeveel procent vrouwen er gekozen zullen worden. Met deze site wordt de deelname van vrouwen aan de politiek gestimuleerd.

•

Een ander initiatief, in het kader van het project, is de opzet van een digitaal debat over het combineren van arbeid en zorg (www.arbeid.net). De site is ontwikkeld door het Emancipatiebureau Gelderland. Belangrijkste vraag: wat zijn de voor- en nadelen van het evenredig combineren van werk en zorgtaken door mannen en vrouwen? Drie maanden lang (mei-juli 1997) zijn op Internet steeds wisselende stellingen geponeerd over onder meer deeltijdwerk, carrièrekansen en vaderschap. Dit debat richtte zich vooral op de gemiddelde Internetgebruiker, Fred Internet, en had tot doel om mannen meer bij emancipatie te betrekken. Uit de resultaten blijkt dat de site relatief veel bezoekers heeft getrokken, nationaal en internationaal, waarbij het aantal mannen en vrouwen dat reageerde gelijk was. De drempel om te reageren bleek voor sommigen te hoog: veel mensen bezochten de site wel maar discussieerden niet mee.


•

Discussiëren over vrouwenemancipatie en Europees beleid was en is ook mogelijk in de discussiegroep (dds.femail.mod) van de internetwerkgroep van het Vrouwenhuis Amsterdam. De groep startte in januari 1997 en wordt met name door vrouwen uit vrouwenorganisaties onderhouden. Het is een gemodereerde nieuwsgroep, dat wil zeggen dat de bijdragen via een eindredacteur gaan die de bijdragen filtert, informatie toevoegt en mensen uitnodigt om deel te nemen. De discussiegroep is op het Net ondergebracht op het Vrouwenplein van de Digitale Stad Amsterdam.

•

Voor vrouwen die willen experimenteren met cyborgs, sekse en identiteit, is een speciale uitvoering van Palace ontwikkeld. Palace is een virtuele omgeving waar bezoekers een nieuwe identiteit kunnen aanmeten en kunnen communiceren. Christine Karman presenteert tijdens de conferentie Palace en begeleidt in de pauzes op de terminals nieuwe bezoekers (www.christine.nl/cyborg-palace).

•

Regelmatig klinkt de vraag: hoe vind je wat je zoekt? Het Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging, het IIAV, heeft hiertoe een Webwijzer gemaakt (www.iiav.nl). Een Webwijzer is een index van websites waarbij korte beschrijvingen worden gegeven. Via de Webwijzer van het IIAV kan op de thema's politiek, werk en zorg & gezondheid sites worden bezocht met informatie over dat thema. Onder 'politiek' zijn de websites te vinden van vrouwenorganisaties op het gebied van beleid en politiek, netwerken, lobbyen, verkiezingen, politieke partijen en vrouwen in politieke besluitvorming. Onder 'zorg & gezondheidszorg' zitten de websites over vrouwen en gezondheidszorg en zelfhulporganisaties. Onder 'werk' zijn de websites opgenomen van netwerken van werkende vrouwen, vrouwen in hogere functies, vrouwen werkzaam in automatisering, cursussen en vacaturebanken.

•

Een soortgelijk initiatief is de Webwandeling. Dit is een georganiseerde wandeling langs relevante sites over een bepaald thema. Zo zijn er Webwandelingen langs online bedrijven, over elektronische vrouwentijdschriften en over film. De wandelingen zijn uitgezet vanaf het Vrouwenplein van de Digitale Stad Amsterdam (www.dds.nl/plein/vrouwen). Behalve dat ze relevante informatie ontsluiten, bieden ze ook de mogelijkheid om zelf iets toe te voegen aan het Net. Met behulp van een simpele techniek kan iedereen zijn eigen webwandeling maken.

•

Vanuit het project 'Emancipatie op Internet' is onder alle digitale belangstellenden een oproep gedaan voor het schrijven van een zogenoemd E-essay. Het thema: De digitale vrouwenorganisatie in 2013. Zeven mensen, waaronder een 17-jarige jongen, gingen de uitdaging aan en zonden een essay in. De voorzitter van de jury maakte aan het slot van de conferentie de uitslag bekend. Hoewel er verschillende interessante essays waren ingezonden, was er geen inzending die de eerste prijs heeft gehaald, zo oordeelde de jury. Wel waren er twee essays die de derde prijs kregen uitgereikt. Het essay van Ine Poppe "Leven in 2013" behaalde de tweede prijs. De winnende essays zijn te lezen op de site van het project "Emancipatie op Internet" (www.publiek-politiek.nl/emancipatie). En zo zijn er inmiddels tientallen initiatieven opgestart, aangestuurd door het project 'Emancipatie op Internet'. Over een aantal van de initiatieven is in workshops verder gesproken. Ook andere thema's op het snijvlak van emancipatie en I nternet kwamen op de conferentie aan de orde. U leest daarover meer in het volgende hoofdstuk.

7


II

Workshopsessies Wat zijn de mogelijkheden van Internet voor vrouwen? En hoe kan emancipatie een passende plek krijgen op het Net? Dat zijn de vragen waar het tijdens de workshops om draait. In zeventien drukbezochte sessies zijn allerlei aspecten uitgediept, levendig begeleid door virtuele beelden. Een impressie van de highlights.

Digitale debatten Eén van de Netmogelijkheden voor vrouwen is meepraten in een digitaal debat. Dit is een soort openbaar prikbord waar gebruikers met elkaar in discussie kunnen gaan over een stelling. In een workshop wordt ingegaan op het feit dat het percentage digitaal debatterende vrouwen in Nederland slechts enkele procenten bedraagt. Wat zijn de oorzaken van de geringe deelname? Een mogelijke oorzaak is dat de verwachtingen van digitale debatten hooggespannen zijn. Zoals de verwachting dat er door een debat nieuwe virtuele ruimtes ontstaat waarin brede maatschappelijke discussies worden gevoerd. Ook de verwachting dat een digitaal debat door de overheid gebruikt kan worden om in een vroeg stadium in het beleidsvormingsproces burgers te raadplegen, blijkt nog hoog gegrepen. Het aantal deelnemers aan een debat is vaak gering, de groep is meestal eenzijdig samengesteld en de discussies verzanden nogal eens. In het kader van het project 'Emancipatie op Internet' zijn drie digitale debatten opgestart over emancipatie: de discussie over de combinatie arbeid en zorg, de discussie over milieu, emancipatie en mobiliteit op het digitale Verkeersplein, en de gemodereerde discussiegroep van het Vrouwenhuis. De ervaringen uit deze debatten leren dat organisaties die een geslaagd digitaal debat willen opzetten, zich vooraf drie zaken moeten realiseren. Allereerst is het noodzakelijk om na te denken over het medium Internet (wat zijn de sterke en zwakke kanten hiervan voor het debat?), daarnaast over de gebruikers (wie zijn ze, hoe gaan ze ermee om?) en ten derde over de bedoeling en het mogelijk effect van het debat. Nog een tip uit de workshop: digitale debatten blijken beter te werken als qua thema wordt aangesloten bij bestaande discussies op het Net. Vrouwenorganisaties het Net op Internet biedt een zee van ruimte en talloze mogelijkheden voor profilering en interactie. Hoe maak je daar als vrouwenorganisatie optimaal gebruik van? De dynamiek op het Net is immers anders dan in real life. Internet is 24 uur per dag bereikbaar en bevat allerlei vormen van interactie zoals e-mail, nieuwsgroepen, home-pages, mailinglists en chatkanalen. Tijdens de workshop is gesproken over de vraag: hoe maak je als organisatie een goede digitale entree? Allerlei adviezen passeren de revue. De eerste is waarschijnlijk ook de belangrijkste: denk

8


andersom. Een valkuil waar menige organisatie in valt, is dat er wordt gedacht vanuit het eigen aanbod. Juist de vraag van de Internetgebruikers - en met name van de vele verschillende gebruikers moet het uitgangspunt zijn. Wat willen ze van de organisatie en wat willen ze met elkaar? Welke behoeften hebben ze? Wat is voor hen gebruikersvriendelijk? Pas daarna komt de organisatie zelf in beeld: wat is het aanbod voor het publiek? En vervolgens: welke Netruimte is geschikt? Hoe wordt het beheer intern geregeld: wat gebeurt er bijvoorbeeld als er dagelijks e-mailberichten binnenkomen? En hoe wordt intern de nieuwste informatie en ontwikkelingen bijgehouden? Bij de digitale entree komen nog veel meer zaken kijken, zoals het kiezen van een provider, het daadwerkelijk (laten) bouwen van een website, de beveiliging en de betalingsmogelijkheden voor de gebruikers. Een tip die ook in andere workshops terugkomt: leer van wat er op dit moment op het Net is. Ga surfen en chatten, stel vragen in discussiegroepen en bepaal zelf wat handig is. In de workshop komt een belangrijk knelpunt aan bod, namelijk de kwetsbaarheid van een smal draagvlak binnen de organisatie. Vaak is het zo dat een paar mensen binnen een organisatie enthousiast zijn over digitale communicatie. Voor een succesvolle digitale entree is dit niet voldoende. Een breed draagvlak kan bijvoorbeeld worden gecreëerd door intern voorlichting te geven, de medewerkers te laten kennismaken met Internet en een praktische training aan te bieden over het werken met Internet. Zoeken op Internet De hoeveelheid ongerubriceerde informatie op Internet maakt het zoeken lastig en tijdrovend. Eén van de workshops ging daarom over de vraag: waar vind je op het Net wat je nodig hebt? Naast allerlei Internetgidsen en computerbladen zijn ook zoekmachines handig, zo wordt gesteld. Een zoekmachine is een programma dat automatisch alle websites afgaat en de pagina's opslaat. Zijn de pagina's opgeslagen, dan wordt een indexeerprogramma gestart dat elk woord opslaat in een database. Bij het zoeken kun je één of meer woorden opgeven, de zoekmachine zoekt vervolgens de database af. Zoekmachines verschillen onderling. De één zoekt alleen in de titels, de ander alleen op de eerste pagina en weer een ander zoekt op alle pagina's.

9


Een andere manier om informatie te zoeken is via indexen of directories, zoals NLmenu voor Nederland. Ook de eerder genoemde, op vrouwen gerichte Webwijzers en de Webwandelingen maken het zoeken naar informatie over emancipatie makkelijker. Virtuele gemeenschappen Internet biedt de mogelijkheid om deel te nemen aan virtuele gemeenschappen. Een virtuele gemeenschap is een sociaal verband van mensen die via het Net met elkaar communiceren. Virtuele gemeenschappen zijn ideale plekken voor mensen die contact willen met anderen en elkaar digitaal willen helpen. De eerder genoemde Webgrrls van Aliza Sherman is hier een voorbeeld van.

Andere virtuele gemeenschappen zijn MOO's, een interactieve fantasiewereld waar alles uit woorden bestaat. De MOO's worden gebouwd door de gebruikers zelf. De kamers worden niet visueel uitgebeeld maar beschreven, de gesprekken worden gevoerd door teksten in te typen. De MOO is eigenlijk een spelomgeving die puur voor het plezier is gemaakt. Inmiddels is het een gemeenschap van mensen die zich allemaal aangetrokken voelen tot diezelfde rare plek en daar samen babbelen, ruzie maken etcetera (www.cms.dmu.ac.uk/People/cph/moos.html). Informatietechnologie en het glazen plafond Het is bekend dat het voor vrouwen lastig is om door te dringen in de hoogste regionen van organisaties. Geldt dit zogenaamde glazen plafond ook voor de informatietechnologie? Jazeker, zo blijkt uit één van de workshops. Ten opzichte van andere landen heeft Nederland relatief weinig vrouwen die in deze sector stappen en daarin ook blijven werken, laat staan dat ze doorstromen naar de hoogste functies. Redenen: de techniek raakt te weinig aan de belevingswereld van vrouwen, in de informatietechnologie is het door de lange werkdagen vaak moeilijk om werk en zorg te combineren en de concurrentie is moordend. Overigens groeit de werkgelegenheid in deze sector enorm. Alleen al Internet zorgde het afgelopen jaar voor meer dan vierduizend nieuwe banen. De vraag naar vrouwen in de informatietechnologie neemt toe, terwijl tegelijk het percentage meisjes afneemt dat op dit moment begint aan een studie informatietechnologie. Het zou nuttig zijn als vrouwen zich in deze sector zouden verenigen in een platform, bijvoorbeeld om secundaire arbeidsvoorwaarden beter te kunnen afdwingen, zo wordt gesuggereerd. Er worden allerlei tips gegeven om de informatietechnologie voor vrouwen

10


interessanter te maken, zoals: meer voorbeelden van technische vrouwen in beeld brengen, moederdagen en vaderdagen organiseren op het werk waarbij kinderen (met name dochters) meekomen, meer vrouwelijke docenten in de technische vakken en meer informatie doorspelen aan de media over het glazen plafond. Telewerken Een interessante ontwikkeling is telewerken. Telewerken is een manier waarbij, vaak gedurende een deel van de werkweek, vanuit huis wordt gewerkt op een computer die via een netwerk is verbonden met de centrale werkplek. In een workshop wordt ingegaan op de vraag in hoeverre deze mogelijkheid ook voor vrouwen gunstig is. Het bijzondere van telewerken is dat een combinatie wordt gelegd tussen werk en privé. Zes procent van de werknemers - 137.500 mensen, voornamelijk mannen telewerkt op dit moment thuis. In het jaar 2000 zullen dat er naar schatting 400.000 zijn. Telewerken heeft tal van voordelen. Het ontlast het woon-werkverkeer, het bespaart reistijd en het biedt flexibiliteit: werknemers kunnen hun werktijd zelf indelen wat bijvoorbeeld het combineren van werken zorgtaken makkelijker maakt. Telewerken blijkt ook een uitstekende vorm van werken te zijn voor mensen die, bijvoorbeeld door een lichamelijke handicap, niet makkelijk naar een centrale werkplek kunnen reizen. Ook voor de werkgever blijken de voordelen groot: een lager ziekteverzuim, een hogere productiviteit en een grotere tevredenheid van de klanten. De nadelen zijn vooral voor de werk-nemer: de neiging om teveel te werken, de neiging om meer huishoudelijk werk te doen, en geen financiële erkenning door de Belastingdienst. In de workshop worden enkele suggesties gegeven voor vrouwen en (vrouwen)-organisaties die deze vorm overwegen. Eén daarvan: zorg dat telewerken thuis niet in de plaats komt van kinderopvang. Aan organisaties wordt het advies gegeven om erop te letten dat telewerken niet door slechts enkele medewerkers gebeurt. Eigen bedrijf Internet is niet alleen goed bruikbaar voor het werk, het levert ook werk op. Hoe zit dat voor vrouwen met een eigen bedrijf? In een workshop worden de moge-lijkheden op een rij gezet. Internet is geschikt om snel actuele informatie te ver-zamelen en om snel informatie naar klanten te sturen of van klanten te verkrij-gen. Het Net kan daarnaast worden gebruikt bij het onderhouden van contac-ten met vakgenoten en klanten. De voordelen hiervan zijn dat beide partijen optimaal bereikbaar zijn, zonder dat je mensen ongewenst lastig valt. Ook het verwerven van opdrachten via Internet is een mogelijkheid, bijvoorbeeld via dis-cussielijsten, door reclame te maken op de eigen homepage of door actieve benadering.

11


De overheid digitaal Voor de overheid kan Internet een goede manier zijn om, bijvoorbeeld via één elektronisch loket, actuele en op de vraag toegespitste informatie te geven en burgers interactief te betrekken bij het beleid. Tot nu toe wordt er door de overheid nog maar weinig gebruik gemaakt van dit middel, zo blijkt uit de workshop. Eén van de problemen is dat veel overheidsdiensten nog niet klantgericht werken. Een ander probleem is dat overheidsinformatie door haar taal vaak niet makkelijk toegankelijk is. Tijdens de conferentie presenteerde minister Melkert de nieuwe site van zijn Directie Coördinatie Emancipatiebeleid met informatie over het emancipatiebeleid van de rijksoverheid (www.emancipatie.org) [2] . Meer informatie over emancipatie wordt ook verstrekt door Arachne Vrouwenadviesbureau Overheidsbeleid. Deze organisatie bekijkt wekelijks de informatie van de overheid op relevantie voor de emancipatie. Daarnaast ververst Arachne iedere week de politieke agenda met relevante emancipatie-items van de Eerste en Tweede Kamer (www.arachne.nl). Lobbyen en actievoeren op het Net De enorme openheid van het Net leent zich uitstekend voor acties, zo blijkt uit een workshop over lobbyen en actievoeren. Een voorbeeld van zo'n actie is het openbaar maken van overheidsinformatie. In de workshop vertelt Nel van Dijk (Groen Links Europarlement) waarom zij een aantal non-papers op haar website plaatste: nietopenbare stukken ter voorbereiding van de besluitvorming over belangrijke onderwerpen op Europees niveau. Ze deed dit als tactische zet om de discussie over de geheimzinnigheid rond besluitvorming open te breken. Een soortgelijke actie is ook gevoerd door buro Jansen & Jansen (www.xs4all.nl/~respub) die het rapport van de parlementaire enquêtecommisie-Van Traa op het Net zette. De uitgeverij SDU verkocht het rapport-Van Traa voor zevenhonderd gulden en dat nog exclusief index. Omdat het in feite om kamerstukken ging die voor iedereen toegankelijk moeten zijn, heeft het bureau de 5000 pagina's op het Net gezet. In de workshop wordt een voorbeeld getoond van een actie via Internet: de McSpotlight site uit Engeland (www.mcspotlight.org). Deze site is een gevolg van een proces dat McDonalds voerde tegen twee werkloze actievoerders wegens smaad. Het proces heeft twee jaar geduurd en is een pr-ramp van formaat geworden voor de hamburgergigant. Op de site zijn alle procesgegevens na te lezen en raakten actievoerders over de hele wereld met elkaar in contact. De site maakte bovendien gebruik van frames waarbij zij met links de site van McDonalds kaapte en daar eigen informatie naast zette. Ook via e-mail kan actie worden gevoerd, zo blijkt uit de workshop. Een voorbeeld is het initiatief 'Emergency letters'. Per e-mail worden abonnees op de hoogte gesteld van gevallen van discriminerende wetgeving tegen lesbo's en homo's wereldwijd. Er wordt een

2

Deze site verhuist in het najaar van 1997 naar de website van het Ministerie van SZW: www.minszw.nl .

12


voorbeeld-brief bij gestuurd en het adres van de bewindspersoon waardoor mensen rechtstreeks en zonder veel moeite hun protest kunnen uiten.

Verkiezingen In de VS, Engeland en Frankrijk heeft Internet een rol bij de verkiezingen gespeeld. Uit de ervaringen tot nu toe blijkt dat de potenties van Internet voor verkiezingen groot zijn, maar dat Internet vooralsnog voornamelijk gebruikt wordt om informatie te verspreiden en propaganda te voeren. Slechts in beperkte mate worden mensen betrokken bij politieke items. Bij Nederlandse politici is er op dit moment nog weinig vertrouwen in het Net. Vragen als: wie zijn het eigenlijk? Met wie zijn we op het Net in discussie? Spelen er andere identiteiten een rol? Zijn het querulanten? zitten een massale digitale entree in de weg. Om de deelname van vrouwen aan de politiek te bevorderen, is in het kader van het project Emancipatie op Internet de VIP-site gepresenteerd (www.vip.tip.nl). Internationale vrouwenbeweging Internet heeft de wereld in zekere zin een stukje kleiner gemaakt. Steeds meer mensen en organisaties maken gebruik van de mogelijkheid om wereldwijd met elkaar te communiceren, ook vrouwenorganisaties. De Internationale Vrouwenconferentie in Beijing liet al aan veel vrouwenorganisaties het nut zien van Internet. COS Gelderland en Emancipatiebureau Gelderland hebben naar aanleiding van deze conferentie het project 'Vrouwen ontmoeten vrouwen wereldwijd via het Internet' opgezet. In een workshop wordt hier meer over verteld. Negen Gelderse organisaties communiceren een jaar lang met negen vrouwenorganisaties in Zuid- en Oost-Europa. Onderwerpen: de uitkomsten van de conferentie, strategieën, ervaringen (www.emancipatie.net/ebg). Instellingen en individuen die informatie, advies en ondersteuning willen over internationale emancipatie-activiteiten, kunnen terecht bij WEP International. Dit is een landelijk bureau dat een uitgebreid databestand heeft, internationale contacten kan leggen en advies geeft over het beïnvloeden van het internationale emancipatiebeleid. Gezondheidszorg en Internet Ook voor patiënten en professionals uit de gezondheidszorg begint Internet interessant te worden, zo blijkt uit een workshop. De meeste sites op het gebied van de gezondheidszorg zijn bij gebrek aan middelen inhoudelijk nog mager. Een voorbeeld van een vrij volledige site is ME-Net (www.dds.nl/~me-net), een site voor patiënten van deze chronische vermoeidheidsziekte. Deze site wordt serieus

13


genomen door ziekenhuizen in binnen- en buitenland. Een ander voorbeeld is de site voor Anonieme Alcoholisten. Juist voor deze groep blijkt een eerste anoniem contact via het Net een veilige eerste stap. Een punt van discussie in de workshop is de status van informatie die online wordt aangetroffen. Er kan onjuiste of zelfs gevaarlijke informatie op het Net worden gezet, zo stelt men. Er worden verschillende maatregelen geopperd, zoals het instellen van een keurmerk en vooral ook het bewust maken van Netgebruikers. Nieuwe ontwikkelingen op Internet Wat zijn de technische mogelijkheden en ontwikkelingen op Internet? In één van de workshop passeren enkele ontwikkelingen de revue. Zoals de pushtechnologie. Deze techniek zorgt ervoor dat er op de computer vanzelf beelden en teksten verschijnen. Ze worden als het ware via Internet naar je toe geduwd. Na installatie van het programma kun je je abonneren op kanalen zoals CNN, Pointcast of een sportkanaal. Daarmee krijg je een verzameling webpagina's toegestuurd met actuele informatie. Als gebruiker kun je filters instellen waardoor sommige pagina's wel en andere niet op het scherm komen. Het is ook mogelijk om alleen nieuws naar de gebruiker toe te laten duwen waardoor er een soort nieuwsmelder ontstaat. Kritiek op de pushtechnologie is dat het passief gebruik kan stimuleren. Als voordeel wordt daarentegen genoemd dat het bijvoorbeeld interessant kan zijn voor vrouwenorganisaties om samen een eigen kanaal te openen. Een andere ontwikkeling is de mogelijkheden om geluid en video met Internet te combineren. Tijdens de workshop werd getoond hoe tijdens de Eurotop een kleine groep mensen via Internet een compleet mediacentrum had opgezet. Alle tvjournaals in Nederland waren verzameld en direct online gebracht, terwijl een radiozender via het Net rechtstreeks verslag uitbracht. De vraag is natuurlijk: waarom niet gewoon radio en tv maken? Door deze actie konden gebruikers echter wereldwijd snel een beeld krijgen van wat er in Amsterdam gebeurde. Bovendien bood het Net veel meer ruimte dan de zendtijd van radio en tv toelaat. Ook op het gebied van e-mail zijn ontwikkelingen gaande. Zo is het mogelijk aan een e-mail een plaatje, geluidsfile of filmpje te hangen dat naar de ontvanger wordt meegestuurd. Het nadeel hiervan is dat e-mail juist zo goed werkt doordat het niet al te veel dataverkeer inneemt. Met plaatjes kan de capaciteit voor e-mail bij de provider snel te klein worden. Waarom niet plaatjes via een eigen web-pagina laten zien? zo wordt in de workshop gesteld. Tot slot zijn er ontwikkelingen op het gebied van chatten. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat gebruikers van Internet direct opvragen wie er nog meer bij hen in de buurt op Internet aanwezig zijn. Zij kunnen die persoon een briefje sturen dat direct op het scherm van de ander verschijnt. Meer informatie over emancipatie en meer interactie, dat was het doel van het project 'Emancipatie op Internet'. De presentaties tijdens de slotconferentie laten zien dat in kort tijdsbestek tal van initiatieven met succes zijn gestart. Emancipatie is niet meer weg te denken op het Net, zo wordt duidelijk. Bovendien laat de grote belangstelling van de deelnemers zien dat Internet voor hen niet zomaar een technisch hoogstandje is van twijfelachtig nut, maar een met zeer veel mogelijkheden. Een interactief medium, minstens zo bruikbaar als de telefoon, de fax en de televisie.

14


Verder surfen

www.publiek-politiek.nl/emancipatie • site van het project "Emancipatie op Internet" www.webgrrls.nl/cursus • Internetcursus voor vrouwen, opgezet door de Nederlandse Webgrrls www.t10.nl • Site van Technica 10, een organisatie die technische cursussen organiseert voor meisjes van 8-13 jaar www/dds.nl/~womenctr • Vrouwenhuis-site met onder andere een activiteitenkalender en cursussen. Verder staan er internetberichten speciaal voor vrouwen op. www.dds.femail.mod • Gemodereerde nieuwsgroep van het Vrouwenhuis met stellingen www.dgv.minvenw.nl/dvp/ • Discussie over emancipatie en mobiliteit (bestaat nog?) www.christine.nl/cyborg-palace • Discussie van een aantal vrouwen over cyborgs terwijl ze tegelijk aan den lijve konden ondervinden wat cyborgs voor de emancipatie kan betekenen www.iiav.nl • Site van het IIAV, landelijk expertisecentrum voor informatievoorziening op het gebied van de posities van vrouwen en vrouwenstudies. Het IIAV heeft een enorme collectie: tijdschriften, documentatiemateriaal, boeken, banden, foto's en affiches www.iiav.nl/agenda.html • Activiteitenkalender van het IIAV www.iiav.nl/webwyzer.html • Webwijzer van het IIAV met verwijzingen op drie thema's: politiek, werk en zorg & gezondheidszorg www.arachne.nl • Site van Arachne, vrouwenadviesbureau over overheidsbeleid

15


www.dds.nl/~vbvrouwen • Enquête van VB Magazine waarmee je kunt testen hoe vrouwvriendelijk het bedrijf is waar je werkt www.dds.nl/plein/vrouwen • Webwandeling langs voor vrouwen relevante sites. De wandelingen zijn gegroepeerd rond thema's www.vrouwen.net • Vrouwennet www.vip.tip.nl • VIP-site over vrouwen, internet en politiek, met informatie over de verkiezingen in 1998 www.dds.nl/plein/vrouwen/ • Digitaal vrouwenplein www.emancipatie.org [verhuist begin 1998 naar www.minszw.nl] • Informatie over het emancipatiebeleid van de Rijksoverheid. Bijeengebracht door de Directie Coördinatie Emancipatiebeleid (DCE) van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) www.minez.nl • Informatie van het Ministerie van Economische Zaken www.dds.nl/~bvv • Bedrijvencentrum voor vrouwen www.wwwomen.com/webring.shtml • webwandeling van door vrouwen gerunde websites www.lesbian.org/lesbian/business.html • lesbian owned business e-mail: [email protected] • WEP International www.arbeid.net • discussie over de combinatie van arbeid en zorg

16


Verder lezen

Internet ABC voor vrouwen. Een inleiding voor d@t@d@mes en modemmeiden. Door: M. van den Boomen. Instituut voor Publiek en Politiek, Amsterdam, 1995. Internet voor Windows. Een stap voor stap inleiding tot het World Wide Web, E-mail, nieuwsgroepen en netiquette. Door: S. Lenos en M. van Oostendorp. A.W. Bruna Uitgeverij B.V., 1995 Investeren in voorsprong. Actieplan voor informatie- en communicatietechnologie in het onderwijs. Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, SDU, 1997

Adressen Instituut voor Publiek en Politiek Prinsengracht 911-915 1017 KD Amsterdam tel. 020-5217600 fax 020-6383118 e-mail [email protected] homepage www.dds.nl/~ipp Directie Coördinatie Emancipatiebeleid Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Postbus 90801 2509 LV Den Haag tel. 070 - 333 4761 tel. 070 - 333 4049 e-mail [email protected] homepage www.emancipatie.org, in najaar 1997 naar www.minszw.nl

17


18


BIJLAGE Programma van de slotconferentie "Emancipatie op Internet" (donderdag 19 juni 1997, gebouw Ministerie van SZW, Den Haag) 09.00

Ontvangst met koffie en thee

09.30

Opening door Hetty Vlug (IPP) • Resultatenparade van de projecten 'Emancipatie op Internet' door Nina Meilof en Steven Lenos • Minister Melkert spreekt over de stand van zaken van het programma 'Emancipatie op Internet' en de plannen die het ministerie heeft met emancipatie op Internet; hij opent de nieuwe DCE-site • Aliza Sherman, oprichtster van de Webgrrls in de Verenigde Staten en president van Cybergrrl inc vertelt over vrouwen, netwerken en macht • Presentatie van Palace door Christine Karman

10.45

Koffiepauze

11.00

Eerste serie workshops

12.15

Lunchpauze met lunchlezing over de rol van vrouwen in films als The Net en Disclosure. De lezing wordt verzorgd door Anneke Smelik, directeur van beeldvormingsbureau Topaaz

13.15

Tweede serie workshops

14.30

Theepauze

14.45

Derde serie workshops

16.15

Plenair slot met prijsuitreiking E-essay prijsvraag

16.35

Afsluiting

19


Workshops tijdens de conferentie eerste ronde 1 Telewerken 2 Website bouwen voor beginners 3 Vrouwenorganisaties online 4 Zoeken op het Internet 5 De digitale overheid 6 Internet nieuwe generatie tweede ronde 1 Anita Sherman 2 Digitale meid is op haar toekomst voorbereid 3 Internet & eigen bedrijf 4 Glazen plafond 5 Digitale debatten: eerste ronde derde ronde 1 lobbyen en actievoeren op het Net 2 Verkiezingen 3 Emancipatie-informatie van de overheid 4 Digitale debatten: tweede ronde 5 Gezondheidszorg 6 Het internationale in de vrouwenbeweging

20


21


Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Ministerie van Economische Zaken

Instituut voor Publiek en Politiek

Verspreiding Dit verslag wordt toegezonden aan alle deelnemers van de conferentie "Emancipatie op Internet" (donderdag 19 juni 1997, gebouw Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid). Het zal on line komen op de websites van: • het project "Emancipatie op Internet" (www.publiek -politiek.nl/emancipatie) en • SZW/DCE (www.emancipatie.org; najaar 1997 naar www.minszw.nl). Voor belangstellenden is een beperkte voorraad gedrukte exemplaren beschikbaar. Aanvragen bij de Directie Coördinatie Emancipatiebeleid, adresgegevens binnenin.

22

Emancipatie op Internet

Recommend Documents