2
CAP december 2013
Special We l z i j n
We l z i j n
Efficiënt afvalstoffen afvoeren met lymfedrainage
Special
Tekst: Dorien van Dijk • Foto’s: Jolanda Scheepen
Lymfedrainage. Echt heel vriendelijk klinkt deze therapie niet, maar het tegenovergestelde blijkt het geval. Het is eerder een massagetechniek met ‘postzegeldruk’, zoals Petra Zilverberg van Paard in Balans mooi verwoordt. Maar wat doet lymfedrainage met je paard en wanneer zou een paard zo’n behandeling moeten ondergaan? Bij mensen wordt lymfedrainage als behandelingsmethode al veel
• Bij de heup
langer toegepast. Door massage van de lymfeklieren en de lymfe
• Bij de staart
banen kan de lymfe-afvoer worden gestimuleerd. De positieve effecten van lymfedrainage zijn heel divers: het afweersysteem wordt versterkt, afvalstoffen worden afgevoerd en spanningen
• Onder de kaak
verdwijnen. Deze massagetechniek valt onder de oedeemtherapie, waarbij een verstoorde lymfedrainage wordt gestimuleerd. Vochtophopingen en andere blokkades kunnen zo worden opgeheven. Daar waar een mens vijfhonderd lymfeklieren heeft, hebben paarden er wel achtduizend! Het lymfevatensysteem is een eigen
• Bij de schouder
netwerk in het lichaam, vergelijkbaar met het bloedvatenstelsel. De
• In de liezen voor • In de liezen achter
lymfeklieren transporteren vocht en afvalstoffen naar de lymfe knopen. Een paard heeft zes grote lymfeknopen, zie tekening. Bij de schouders en de heupen zitten de zogenoemde terminussen. Dit zijn er bij een paard vier. Alle lymfevocht wordt afgevoerd naar deze terminussen; het zijn een soort ‘eindstations’ waar de lymfe haar afvalstoffen aan het bloed afgeeft, zodat ze uiteindelijk het lichaam via onder meer de nieren kunnen verlaten. Voordat Petra met de massage begint, dient zij de zes lymfeknopen
Praktijkervaring
eerst ‘open’ te zetten. Door deze punten met haar vingertoppen
De Vlaamse Christine Wuyts uit Retie had een aantal paarden op stal met diverse klachten. Ze zocht naast een oplossing voor de problemen een manier om haar paarden wat verlichting te brengen. Zo heeft haar paard Avita (17) sinds enkele jaren behoorlijk last van zomereczeem. Zodra het weer wat warmer wordt, schuurt de merrie haar manen en staart kapot. Afgelopen zomer wilde ze het proces voor zijn en schakelde ze Petra in, nadat allerhande smeermiddeltjes al in de prullenbak waren verdwenen. Avita kreeg vier behandelingen en het eczeem kwam afgelopen zomer veel minder heftig terug dan voorgaande jaren. Ook pony Beauty (22) had baat bij de lymfedrainage behandeling van Petra. De oude pony raakt regelmatig eens hoefbevangen en door de pijn in zijn voeten, komt hij maar moeizaam in en uit zijn stal. Christine: “Ik zag aan hem dat hij na één behandeling al minder pijn had, hij bewoog direct een stuk makkelijker.”
te masseren, stimuleert zijn de knopen om de lymfe sneller af te voeren. Is de normale pulsatie eens in de tien seconden, na het ‘open zetten’ is deze verhoogd tot eens in de drie seconden. De lymfeklieren waarop Petra werkt zitten direct onder de huid. Een stevige massage is dus niet nodig. Alles wat zij moet doen, is de klieren stimuleren hun afvalstoffen naar de lymfeknopen te transporteren. Natuurlijk moet je dan wel weten waar deze lopen en naar welke knoop ze leiden. Het paard gaat ‘uit’ Voorzichtig legt Petra haar hand op de huid van het paard, met een vederlichte druk schuift ze de huid een stukje opzij en laat los. Zo bewerkt zij het hele paard. Petra: “Het liefst werk ik met paarden die los staan in hun stal. Ze kunnen mij even rustig leren kennen en eens ik aan de slag ga, blijven ze meestal rustig staan.” Op een eerste zichtbaar effect hoef je niet lang te wachten: de paarden
CAP december 2013
3
We l z i j n
ontspannen zich razendsnel. De hals gaat omlaag, de ogen half dicht…het paard gaat ‘uit’. Het uitgebreid vertakte lymfevatenstelsel zorgt dus voor de afvoer
Special
van overtollig vocht en afvalstoffen. Lymfe bevat geen rode bloed cellen, waardoor het een geelachtige kleur heeft. Maar in de kleine lymfeklieren worden wel witte bloedlichaampjes gevormd. Witte bloedlichaampjes ‘bewaken’ je gezondheid. Ze kapselen ziektekiemen in, filteren het lymfevocht en zorgen voor de aanmaak van antili chamen. Het lymfevatenstelsel speelt dus ook een grote rol in de algehele weerstand. Een lymfedrainage heeft daarop ook een positief effect op het immuunsysteem. Petra: “Soms pas ik een lymfedrainage toe in de aanloop naar een wedstrijd om de stress weg te nemen. Na een wedstrijd is zo’n be handeling heerlijk om de spanning van het spierweefsel te halen. Het zorgt ook voor een sneller herstel van de vochtbalans en verlichting van spierpijn.” Lymfedrainage werkt ook op het parasympatisch zenuwstelsel. Dit deel van het zenuwstelsel zorgt voor ontspanning, genezing, herstel, lerend vermogen, verwerking en loslaten; het brengt de bloeddruk en hartslag eerder omlaag. Het sympatisch deel van het zenuwstelsel daar tegenover kan het lichaam in een directe staat van paraatheid zetten, klaar om te vluchten; hartslag en bloeddruk schieten dan om hoog. Heb je een paard dat erg nerveus is en snel in zijn vluchtreactie schiet of gestrest is, dan kan hij ook baat hebben bij een ontspan nende lymfedrainage behandeling. Vragenlijst Petra: “Soms zijn mensen een beetje teleurgesteld als ze mij aan het werk zien. Er is weinig actie te zien en behalve dat zij het paard zien ontspannen, gebeurt er weinig. Voor ik aan de slag ga, heb ik
Opleidingen Manuele Lymfe Drainage (kortweg MLD) wordt in Duitsland al op vrij grote schaal wordt toegepast. Mede door Drs. Prof. Berens von Rautenfeld, die jarenlang wetenschappelijk onderzoek heeft gedaan op dit vlak. Het is dus een wetenschappelijk bewezen en onderbouwde methode, maar de opleidingsmogelijkheden in de Benelux zijn nog schaars. De gebruikte techniek bij MLD is een zeer specifieke en subtiele manier van masseren. “In principe kan iedereen deze techniek leren. In de praktijk blijkt juist dat mensen die fysiek niet veel kracht kunnen zetten (en daarom afzien van andere opleidingen, zoals sportmassage) juist wel heel goed MLD kunnen toepassen. Het gaat er bij MLD vooral om dat je subtiel kunt werken met je handen. Er is geen kracht voor nodig om lymfedrainage toe te passen. Maar om lymfedrainage goed toe te kunnen passen moet je weten hoe het lymfesysteem van een paard in elkaar zit; wat de valkuilen en de aandachtspunten zijn. De ligging en werking van lymfevaten maken bovendien een bepaalde massagetechniek noodzakelijk, en verkeerd uitgevoerd kan het wel degelijk schade berokkenen. Reden genoeg dus om het goed te leren”, aldus Natascha Bos van De Blauwe Hengst, een opleidingscentrum dat gespecialiseerd is in orthomoleculaire geneeskunde bij paarden. Op een introductiedag MLD bij De Blauwe Hengst maak je kennis met de techniek; zowel in de praktijk als een klein stukje theorie. Je leert hoe je een korte algemene behandeling manuele lymfedrainage geeft. De theorie die hiervoor noodzakelijk is wordt behandeld, al is
4
CAP december 2013
We l z i j n
Special er geen ruimte om hier diep op in te gaan. Dat gebeurt in de MLD basisopleiding. Na eerst op elkaar geoefend te hebben, leer je hoe je een paard een behandeling geeft. Deze introductiedag is geschikt voor iedereen die geïnteresseerd is in gezondheid van paarden. De onderwerpen worden helder en duidelijk uitgelegd, zodat je ook zonder medische basiskennis het goed kunt volgen. Met name ruiters en amazones die hun sportpaard zelf actief willen ondersteunen bij het herstel (en dus willen werken aan een lage blessure gevoeligheid) is het interessant. Maar ook eigenaren/grooms/verzorgers die paarden willen ondersteunen die intensieve inspanningen moeten leveren, kunnen er hun voordeel mee halen. Wil je meer, dan kun je natuurlijk kiezen voor een vervolgopleiding. • Introductiedag MLD (1 dag) • MLD met je eigen paard (2,5 dag) • Basisopleiding MLD (4 dgn) • Vervolgopleiding MLD (2 dgn) • Jaarlijkse bijscholingsdagen (1 dag)
125,- euro 385,- euro 550,- euro 200,- euro 75,- euro
De cursus is vooral handig voor iedereen met een paard dat gebaat is bij een regelmatige MLD-behandeling door: stalbenen, overbelaste spieren en pezen, stijve spieren, peesontstekingen, slijmbeurs ontstekingen, hoefbevangenheid, slechte weerstand, zomereczeem, slecht helende wondjes, spierbevangenheid, stress, slecht herstel na inspanning,.... De opzet van de cursus is erop gericht dat je leert
om je eigen paard te behandelen. De Blauwe Hengst houdt zich al vanaf 2007 intensief bezig met MLD voor paarden. Meer info vind je op: www.blauwehengst.nl
Hippo Sofia Academie
De Hippo Sofia Academie (HSA) biedt een eenjarige opleiding Manuele Lymfedrainage Paard aan in twee techniekvormen (Vodder methode en volgens de CranioSacraal wijze). Na het volgen van deze opleiding kun je het immuunsysteem van je paard plus zijn fysieke en mentale balans verbeteren. Ook heb je inzicht in het functioneren en samenwerken van het lymfesysteem in het lichaam en heb je kennis van de anatomie van het paardenlichaam gericht op het lymfatisch systeem. De opleiding omvat tien modules van twee aaneengesloten dagen per maand plus het examen. Een groot deel van de medische basiskennis voor paarden krijg je tijdens de lessen, zodat je ook precies weet welke anatomische gebieden je behandelt. Tussen de modules krijg je huiswerk mee, dus er wordt enige thuisstudie van je verwacht. Een vooropleiding is niet nodig. Een volledige jaaropleiding lymfedrainage bij paarden kost 2850,euro. De HSA is bezig om ook voor deze opleiding accreditatie aan te vragen, zodat je straks in bezit bent van een erkend diploma. Het docententeam bestaat onder anderen uit een dierenarts, paardentherapeuten en professionals in hun vakgebied. Meer info vind je op www.hipposofia.com
CAP december 2013
5
We l z i j n
altijd een hele lijst vragen over de gezond heid, achtergrond en geschiedenis van het paard. Als mensen bijvoorbeeld weten dat
Special
hun paard hartproblemen heeft dan hoor ik dat meteen. In dat geval besluit ik geen lymfedrainage te doen. Een bacteriële infectie kan behandeld worden in overleg met de dierenarts als de antibiotica in aangeslagen, omdat je door de massage de bacteriën snel en efficiënt door het lichaam verspreidt en dat is nu juist niet de bedoeling. Bij twijfel of één van deze problemen speelt, wil ik eerst toestem ming van een dierenarts.” Is de klacht van het paard duidelijk en laat zijn medische toestand een behan deling toe, dan worden de vragen door gekoppeld naar het rijden: wat zijn de klachten in rust en waar loop je bij het rijden tegenaan. Heeft het paard een stijve rug, zet hij zijn achterbe nen er niet goed onder,…Als Petra voldoende weet, dan zal ze eerst het paard helemaal betasten. Komt ze hierbij een scheve wervel tegen of een ander probleem, dan wijst ze de patiënt meteen door. Petra: “Ik kan in een dergelijk geval wel wat verlichting geven, maar je bent dan vooral het ‘aspirientje’, het is belangrijk de oorzaak aan te pakken. Merk ik bijvoorbeeld dat de ruiter veel stress meeneemt
hand techniek, waardoor ze iets meer druk kan zetten. Als de knoop
zijn paard op, dan geef ik de ruiter ontspanningsoefeningen mee.
openstaat, reageert het paard vrijwel meteen door smakgeluidjes
Daarnaast probeer ik altijd de samenwerking te zoeken met de behan
te maken. Petra vervolgt haar werk met de zachte, rustgevende en
delend dierenarts en eventuele andere specialisten die het paard al
pulserende massage, waarbij zij de stroming van het lymfevocht
hebben gezien. Het totale management van het paard is belangrijk. Ik
volgt. Ook op de rug liggen de lymfebanen wat dieper en past zij de
kijk dus ook altijd naar de voeding van het paard.”
hand-over-hand techniek toe. Haar zwarte KWPN-dressuurruin ‘Zwarte’ (v. Metall) begint zachtjes te wiegen op zijn benen; hij lijkt wel een
Pas wanneer Petra voldoende achtergrondinformatie heeft omtrent
beetje dronken. Ook Petra haar Shetlander Harrie krijgt af en toe een
de actuele gezondheid van het paard, zijn medisch verleden en de
behandeling. Petra: “Zijn karakter knapt er enorm van op. Daar waar
manier waarop hij gehouden en bereden wordt, start zij met de
hij soms nog wel eens opdringerig en dwingend kan zijn, wordt hij
behandeling. Daarbij worden zoals eerder gezegd, eerst de lymfekno
na de behandeling een stuk liever.” Hoe paarden in het algemeen na
pen opgezet, door middel van massage in de liezen van het paard. De
een behandeling kunnen reageren, verschilt. “Maar de meesten gaan
terminussen liggen wat dieper, hierbij gebruikt Petra de hand-over-
vrijwel direct na de massage plassen.”
Speciale aanbieding Petra Zilverberg van Paard in Balans geeft alle CAP-lezers graag de gelegenheid om met deze paardvriendelijke therapie kennis te maken! Boek voor 1 maart 2014 een manuele lymfedrainage behandeling voor je paard en betaal slechts 35,- euro (incl BTW, excl. reiskosten) in plaats van 75,- euro! Meer informatie vind je op www.paardinbalans.com of stuur een mailtje naar
[email protected]
6
CAP december 2013
