Elementen - Aarde Thema 1
Materialen Lesvoorbereiding methode voor Techniek en Natuurkunde
Versie 5 juni 2016
© 2008 Ooi en Ram
Elementen Thema 1
Docentenhandleiding
INHOUDSOPGAVE BENODIGDHEDEN Algemeen ........................................... 3 Onderzoek .......................................... 3 Theorie ............................................... 4 Werkstuk-Bestellijst ............................ 5 Werkstuk ............................................. 6
TIPS & TRICKS 1 Hout .................................................. 14 2 Metaal .............................................. 14 3 Kunsstof ............................................ 14 4 Overige materialen .......................... 16 5 Recycling ......................................... 17 WERKBLADEN Houtsoorten ........................................ 19 Metaalsoorten ..................................... 19 Periodiek systeem vd elementen ........ 23
© 2008 Ooi en Ram
LEERDOELEN 1 Hout .................................................. 9 2 Metaal .............................................. 10 3 Kunststof ........................................... 11 4 Overige materialen .......................... 12 5 Recycling ......................................... 13
blz 2
Elementen Thema 1
MATERIALEN
Benodigheden
Metaal Voorbeelden van verschillende soorten metaal
Algemeen
Voorbeeld werkstukjes
Periodiek systeem van de elementen
Voor de proef ‘hoe geleiden verschillende metalen warmte?’ Strip aluminium, staal, zink, (voor warmte geleiding)
Wit A4 80 g Ruitjespapier 5x5 mm
Kleurpotloden /stiften
(digitale) Thermometer Waterkoker.
Handgereedschap (zie werkstukken) Voor opdracht 29 “metaalsoorten” Doos met 5 soorten metaal: koper, messing, lood, aluminium, ijzer
Computers met internet aansluiting Boek T0—Bouwstenen
Onderzoek Hout Voorbeeld van een gezaagde boomstam of planken (dosse kwartiers gezaagd)
5x 4 kleuren kaartjes met de volgende tekst per kaart: Blauwe kaartjes met de naam van de houtsoort Gele kaartjes met de kleur van het hout Groene kaartjes met de structuur van het hout Rode kaartjes met de toepassing van de houtsoort
© 2008 Ooi en Ram
Voor opdracht 17 “houtsoorten” Doos met 5 soorten hout, bijv.: vuren, grenen, beuken (rondhout), MDF, spaanplaat, tri—/ multiplex en of balsa.
Docentenhandleiding
blz 3
5x 4 kleuren kaartjes met de volgende tekst per kaart: Blauwe kaartjes met de naam van het metaal Gele kaartjes met de kleur van het metaal Groene kaartjes met de structuur van het metaal Rode kaartjes met de toepassing van het metaal
Kunststof Voor de proef: Welke vorm krijgt een thermoplast na verwarmen? Welke vorm krijgt een thermoharder na verwarmen? Koffiebekertjes (1 per leerling)
(oud) Stopcontact Witte laboratorium jas Elektrische verfafbrander (heater) Handschoenen Metalen + hout onderlegplaat
Elementen Thema 1
MATERIALEN
Docentenhandleiding
Benodigheden Theorie
Voor opdracht 41 “kunststofsoorten” Doos met 5 soorten herkenbare kunststof voorwerpen: PET (flesje), PP, PE, PVC (zwemband, PVC buis), PS (vleeswaren schaaltje, piepschuim), e.d.
Voorwerpen van kunststof met het recycling symbool.
Overige materialen Voor de proef ‘Kun je gas buigen?’ Witte jassen voor min. 6 leerlingen
Veiligheidsbril van min. 6 leerlingen Klein glazen reageerbuisjes (1 per leerling) Reageerbuis knijper Brander, Metalen + hout onderlegplaat Lepel + metalen knijper.
Voor de proef ‘Kun je kunststoffen scheiden’ Stukjes kunststof van PP, PET, PS
Bekerglas met water Zout
© 2008 Ooi en Ram
Recycling Digitaal fototoestel. + kabel
blz 4
6 Tekenborden 6 Tekendriehoeken Werkblad Lijnen Tekenen (1 per leerling) Werkblad Huisje Tekenen (1 per leerling) Knipblad Hout I en II Knipblad Metaal Knipblad Kunststof Borduurkaarten (1 per leerling) Wol (3 kleuren) Dikke stompe naalden
MATERIALEN
Elementen Thema 1
Benodigheden Werkstuk—bestellijst Voor de benodigdheden per leerling de tabel hieronder. Een schatting van de te bestellen materialen voor ongeveer 100 lln:
Aantal
Materiaal
Afmeting (mm) lxbxd Hout
3 15
Gabon triplex 3mm
300 x 600 x 3
Multiplex 10mm
300 x 600 x 10
Metaal 30
Gegalvaniseerd ijzerdraad Of koperdraad
1000 x 20 x Ø1,2
Kunststof 8
Acrylplaat—verschillende kleuren
500 x 500 x 3
12
Vilt—verschillende kleuren
200 x 300 x 1,5
Elektronica Overige 100
Koploze spijkertjes
100
Knopen
20 x Ø1,2 Div afmetingen
3
Garen div kleuren
-
6
Stofschaar
-
© 2008 Ooi en Ram
Overige materialen
blz 5
Docentenhandleiding
MATERIALEN
Elementen Thema 1
Docentenhandleiding
Benodigheden Houten letter
KA
Gereedschap
Houtboor 3 mm Boormal 50 x 80 mm
Figuurzaagbeugel Figuurzaagplankje Figuurzaagsleutel
Houten letter
KA Hamer (grote) Soldeertin
Rondbektang Platbektang Zijkniptang
Hulplankje (om de
Soldeerbout
Figuurzaag hout buigmal te maken) 70 x 100 x 10 mm
Schuurpapier Houten letter
(grof 80-100) Schuurpapier (fijn 180-240)
Metalen letter
Materiaal
Triplex 50 x 80 x3 mm
© 2008 Ooi en Ram
80 mm
Materiaal
50 mm
blz 6
Spijkertjes 20 mm (koploos)
Gegalvaniseerd ijzerdraad of koperdraad dikte ±1 mm lengte ± 350 mm
Gereedschap
MATERIALEN
Elementen Thema 1
Docentenhandleiding
Benodigheden Plankje
KA Figuurzaag hout Schuurpapier
Plankje
(grof 80-100) Schuurpapier (fijn 180-240)
KA
Gereedschap
Watervaste stift
Liniaal Blokhaak Toffel of kapzaag
Kunststofboor 3 Kunststofboor 10 Boormal
Figuurzaagbeugel Figuurzaagplankje Figuurzaagsleutel
210 mm x 60 mm Kunststof pootje
Vijl
Watervast
schuurpapier
Materiaal
Multiplex of MDF 135 x 135 x 10 mm
blz 7
210 mm
135 mm
© 2008 Ooi en Ram
135 mm
Materiaal
60 mm Acrylaatplaat 210 mm x 60 mm
Werktekening Pennenpoot (BB/LWOO)
Gereedschap Kunststofbuiger
MATERIALEN
Elementen Thema 1
Docentenhandleiding
Benodigheden KA
Gereedschap
Naaigaren Tornmesje Naalden Draad-
doorvoerder Stofschaar
Pennenzakje
Strook Vilt 100 x 60mm
Strook Vilt 300 x 60mm
Knoop
© 2008 Ooi en Ram
Materiaal
Laat de leerlingen de laatste les het naambordje monteren.
naambordje blz 8
Elementen Thema 1
MATERIALEN
Leerdoelen per hoofdstuk
Werkstuk Er wordt een houten letter uit triplex (50 x 80 mm) gezaagd. Hierbij wordt de werktekening die bij de theorie is gemaakt als sjabloon gebruikt.
Hoofdstuk 1 Hout Het gaat hier om … Het kennis maken met het materiaal hout. Hoe herken je het, wat kun je er mee doen en hoe bewerk je het.
De leerling leert... Zagen met een figuurzaag, Hout afwerken met een vijl en schuurpapier Omgaan met tegenslag
Onderzoek De leerling leert verschillende soorten hout en plaatmateriaal herkennen aan de kleur en structuur. Proeven: -
Verder worden de gereedschappen behandeld voor het bewerken van dun plaatmateriaat: figuurzaag met figuurzaagplankje, e.d. Begrippen: Tekenbord, tekenliniaal, tekendriehoek, horizontale lijnen, verticale lijnen, evenwijdige lijnen, schuine lijnen, meten, figuurzaag, figuurzaagplankje, vijl, schuurpapier, e.d.
© 2008 Ooi en Ram
Begrippen: Duurzaam bosbeheer, FSC symbool, dosse en kwartiers gezaagd, vuren hout, grenen hout, beukenhout, hardhout (meranti), triplex, multiplex, spaanplaat, vezelplaat (Hardboard), MDF. Theorie In dit thema maakt de leerling kennis met het tekenbord. Hier wordt ingegaan het op de juiste manier gebruiken van het tekenbord voor het maken van technische tekeningen. De leerling moet een werktekening maken van de letter die ze gaan maken. De letter moet voldoende beoordeeld worden voordat de leerling verder mag met het werkstuk.
Docentenhandleiding
blz 9
Elementen Thema 1
MATERIALEN
Leerdoelen per hoofdstuk
proefwerkstuk moet voldoende beoordeeld worden voordat aan het werkstuk wordt begonnen
Hoofdstuk 2 Metaal
Begrippen: Tekenbord, tekenliniaal, tekendriehoek, horizontale lijnen, verticale lijnen, evenwijdige lijnen, schuine lijnen, meten, platbektang, zijkniptang, rondbektang, hefboomschaar, zetbank, schuurpapier, soldeertin, soldeerbout.
Het gaat hier om … Het kennis maken met het materiaal metaal. Hoe herken je het, wat kun je er mee doen en hoe bewerk je het. Onderzoek De leerling leert -verschillende soorten metaal herkennen aan de kleur en structuur en gewicht. Ze maken kennis met: - thermische eigenschappen van metaal kennen. - elementen opzoeken in het periodiek systeem van de elementen. - enkele specifieke toepassingen van metalen.
Werkstuk Er wordt een metalen letter uit een metaaldraad gebogen. Hierbij wordt de werktekening die bij de theorie is gemaakt als sjabloon gebruikt. Aan de hand van de werktekening wordt een mal van spijkertje gemaakt die als hulp bij het buigen dient. Het is niet de bedoeling de letter te buigen door de metaaldraad om de ‘spijkermal’te trekken, maar de leerlingen moeten met afmeten en gebruik van de juiste tang de letter in de juiste vorm buigen.
Proeven: Hoe geleiden verschillende metalen de warmte? Hiervoor kunnen speciale warmtegeleidingsstaven gekocht worden.
Voordat de leerling zijn letter mag solderen, moet hij eerst het soldeercertificaat halen. Het doel van dit certificaat is alle leerling op de juiste manier te leren solderen: mooie kleine platte soldeerpunten.
© 2008 Ooi en Ram
Begrippen: Koper, messing, aluminium, zink, lood, staal, goud, zilver, magnesium, tin, ijzer, kwik warmtegeleiding, Cu, Al, Zn, Pu, Ag, Au, Mg, Sn, Fe, Hg, solderen, lassen, proefverslag, periodiek systeem van de elementen. Theorie In dit thema maakt de leerling kennis met het tekenbord. Hier wordt ingegaan het op de juiste manier gebruiken van het tekenbord voor het maken van technische tekeningen. De leerling moet een werktekening maken van de letter die ze gaan maken. De letter moet voldoende beoordeeld worden voordat de leerling verder mag met het werkstuk.
Docentenhandleiding
De gereedschappen voor het bewerken van metaaldraad worden behandeld: de platbek-, rondbek- en zijkniptang. Daarvoor oefent de leerling met een proefwerkstuk. Dit blz 10
Aandachtspunten: Gebruik van platbektang en rondbektang op de juiste manier (de hoeken zijn strakker en de rechte lijnen blijven rechter) Het punt van solderen: op een rechte lijn en twee draden ongeveer 10-15 mm overlappend. De leerling leert: Solderen (de leerling krijgt een soldeercertificaat dat door de docent wordt afgetekend), Metaaldraad bewerken met de platbek-, rondbek- en zijkniptang.
Elementen Thema 1
MATERIALEN
Leerdoelen per hoofdstuk
Tekenbord, tekenliniaal, tekendriehoek, horizontale lijnen, verticale lijnen, evenwijdige lijnen, schuine lijnen, meten, figuurzaag, figuurzaagplankje, vijl,watervast schuurpapier, kunststofbuiger, buigmal.
Hoofdstuk 3 Kunststof Het gaat hier om … Het kennis maken met het materiaal kunststof. Hoe herken je het, wat kun je er mee doen en hoe bewerk je het.
Werkstuk Er wordt een pootje voor het naambordje gemaakt uit een plankje Acrylplaat gemaakt. In het pootje komen twee gaten en wordt zo gebogen dat het pootje ook als pennenhouder dienst kant doen.
Onderzoek De leerling leert verschillende soorten kunststof herkennen aan de kleur, structuur en het nummer in het recyclingsymbool.
Het is belangrijk eerst de gaten te boren. Kunststof moet langzaam / rustig geboord worden. Gebruik speciale kunststofboren!
Proeven: Welke vorm krijgt een thermoplast na verwarmen? Welke vorm krijgt een thermoharder na verwarmen?
Na het boren pas zagen. Voor het buigen kan een instelbare buigmal gebruikt worden. Er kan geëxperimenteerd worden met de hoek van het vlak waarin de pengaten zitten.
Verder worden de gereedschappen behandeld voor het bewerken van kunststof.
© 2008 Ooi en Ram
Begrippen: Recycling, hergebruik, symbolen voor verschillende soorten kunststof, thermoharders, thermoplasten, thermohardende polymeren, PET, HDPE, PVC, LDPE, PP, PS, other (Overige kunststofffen), proefverslag. Theorie Hier wordt ingegaan het op de juiste manier gebruiken van het tekenbord voor het maken van technische tekeningen. De leerling moet een huisjes volgen de opgegeven specificaties maken op het tekenbord. De tekening moet worden ingeleverd voor een cijfer.
Docentenhandleiding
Begrippen: blz 11
De leerling leert... Kunststof zagen met een figuurzaag Kunststof (rustig!) boren Kunststof afwerken met een (metaal)vijl en watervast schuurpapier. Kunststof buigen met de kunststofbuiger en de buigmal. Zorgvuldig werken Omgaan met tegenslag
Elementen Thema 1
MATERIALEN
Leerdoelen per hoofdstuk
vruchten, rups, schaap, bladeren, kapok, wol, sisal, kledinglabel, kunstvezel, mineraal, asfalt.
Hoofdstuk 4 Overige materialen
zijde,
Theorie De leerling leert nadenken over het gebruik van glas en steen. De leerling leert welke gereedschappen nodig zijn voor het bewerken van textiel. De leerling leert drie basis steken: rijsteek, stiksteek en festonsteek.
Het gaat hier om … Het kennis maken met glas, steen en textiel.
Onderzoek De leerling leert hoe glas wordt gemaakt. De leerling leert dat er verschillende soorten textielvezels zijn en wat de herkomst is.
Als oefenkaarten kunnen kartonnen of kunststof kaarten van ongeveer 80 x 120 mm gebruik worden met gaten. De leerling ‘borduurt’ de steken min of meer op de kaart met verschillende kleuren wol. De oefenkaart moet voldoende beoordeeld worden door de docent voordat aan het werkstuk begonnen mag worden. De leerling kan de kaart gebruiken als voorbeeld bij het maken van het werkstuk. Begrippen: Glas, steen, textiel, schaar, garen, naald, tornmesje, spelden, centimeter, rijgsteek, stiksteek, festonsteek.
© 2008 Ooi en Ram
Proef Kan je glas buigen? Deze proef wordt door de docent of onderwijsassistent uitgevoerd voor een groepje leerlingen. De docent / onderwijsassistent helpt bij de opzet van het proefverslag: 1 Titel: Glas buigen. 2 Onderzoeksvraag: Kan je glas buigen? 3 Wat heb je nodig? reageerbuisje, houten knijper, zwaarste brander, houten + stalen onderplaat, lucifers, stalen tang, lepel, e,d. 4 Wat moet je doen? a. Steek de brander aan b. Verwarm de reageerbuis totdat deze zichtbaar gaat doorhangen. c. Buig met een tang het buisje in een duidelijk andere vorm. 5 Waarnemingen: Het reageerbuisje ging doorhangen en kon eenvoudig worden gebogen. 6 Antwoord op de onderzoeksvraag: Ja glas kan gebogen worden bij de juiste temperatuur. Het verwekingspunt.
Docentenhandleiding
Begrippen: Verwekingspunt, proefverslag, zoogdier, plant, boom, insect, blz 12
Werkstuk Er wordt een pennenzakje gemaakt van vilt.
De leerling leert... Werken met textiel: knippen en afspelden Rijgsteek, stiksteek (of festonsteek) Knoop aannaaien. Zorgvuldig werken Omgaan met tegenslag
Elementen Thema 1
MATERIALEN
Leerdoelen per hoofdstuk
Docentenhandleiding
Hoofdstuk 5 Recycling
Werkstuk De leerling maakt het plankje waarop de houten en metalen letter komen. Het pootje wordt gevormd door een halfhout verbinding die de leerling zo nauwkeurig mogelijk moet uitmeten en met een toffelzaag en een figuurzaag zo nauwkeurig mogelijk moet uitzagen.
Onderzoek De leerling maakt kennis met recycling en afvalscheiding. Symbolen voor recycling. De leerling leert hoe glas wordt gerecycled.
Valkuil: de leerling heeft geen erg in de dikte van de zaagsnede zelf. Wannneer de zaaglijnen precies worden afgetekend en gezaagd, zal de uitsparing dus al snel te groot zijn. De leerling leert ... Aftekenen met een blokhaak, liniaal en potlood. Halfhout verbinding uitzagen met toffelzaag en figuurzaag. Hout afwerken met vijl en schuurpapier.
Proeven Hoe kun je verschillende soorten plastic scheiden?
Theorie Hier wordt ingegaan het op de juiste manier gebruiken van een blokhaak voor het haaks aftekenen van (zaag)lijnen. De leerling moet twee haakse lijnen op een aftekenen. Deze oefening moet voldoende worden beoordeeld voordat de leerling verder mag met het werkstuk. Verder worden de gereedschappen behandeld voor het bewerken van hout (multiplex, MDF). Begrippen: Blokhaak, potlood, liniaal, aftekenen, haaks, kapzaag, werkplankje, toffelzaag, vijl, schuurpapier.
© 2008 Ooi en Ram
Begrippen: Recycling, hergebruik, GFT, restafval, Klein chemisch afcal (KCA), glascontainer, kledingcontainer, oudpapier, verpakkingsglas, vier eigenschappen van glas, glasrecycling,
blz 13
Elementen Thema 1
MATERIALEN
Docentenhandleiding
Tips & tricks
Opdracht 21
Algemeen
Werkstuk Aandachtspunten:
Hier voor is het knipblad “Houtbewerking triplex” nodig
proefverslag De leerling moet eerst stap 1 t/m 4 van zijn proefverslag gemaakt hebben, voordat hij de spullen van de proef krijgt. Let vooral op stap 4 (wat ga je doen) ingevuld is. De leerling moet nagedacht hebben over wat hij gaat doen in de proef (stap voor stap).
Het is verstandig om de leerlingen die spullen voor de proef krijgen een paraaf in hun schrift (onder stap 1 t/m 4) van het proefverslag te geven. Dit om overschrijven voor te zijn: alleen leerlingen met een paraaf hebben de proef gedaan.
2 Metaal
1 Hout
Onderzoek Opdracht 25 - proef Hoe geleiden verschillende metalen warmte
Onderzoek Opdracht 13—Kidscorner (website) Kidscornerhout.nl
Het water hoeft niet al te warm te zijn: 50 graden Celsius is voldoende Let op de tekening bij stap 5 van het proefverslag
Het kan lastig zijn om de juiste menu-items te vinden in het draaiende menu met icoontjes. Laat de muis erboven zweven om te zien wat elk icoon betekent en klik op het juiste moment.
Geef per groep een korte uitleg over het gebruik tekenbord: inklemmen tekening, tekenliniaal (horizontale lijnen), tekendriehoek (verticale en schuine lijnen). Laat ze daarbij T0 op de juiste bladzijde open leggen! De leerling maakt een huisje op het werkblad “lijnen tekenen” door op het tekenbord op de juiste manier horizontale, verticale en schuine lijnen te tekenen.
Opdracht 20 - werktekening Het tekenbord hoeft alleen gebruikt te worden voor het tekenen van de rechthoek (50 mm horizontaal en 80 mm verticaal (met tekendriehoek))
Opdracht 27—klokhuis
© 2008 Ooi en Ram
Theorie Opdracht 18—tekenbord Kennis maken en correct gebruiken van het tekenbord
Werktekening van de letter zo veel mogelijk in de hoek van het plankje leggen. Op alle hoekpunten een dikke stip laten zetten en boren met een dunne houtboor. Dit maakt het figuurzagen een stuk makkelijker (het maken van bochten). Gebruik en mal om het hout in te leggen tijdens het boren. Figuurzaagplankje correct op de tafel gemonteerd (zie afbeelding)
Controle vragen: Hoe groot is de boormachine waarmee een gat in de hoogovens wordt geboord? En hoeveel mensen bedienen die boor? Wat zie je gebeuren als het gat in de hoogovens geboord is?
Theorie Opdracht 31 Hier voor is het knipblad “Metaalbewerking” nodig
Opdracht 34—tekenbord en werktekening Geef per groep een korte uitleg over het gebruik tekenbord: inklemmen tekening, tekenliniaal (horizontale lijnen), tekendriehoek (verticale en schuine lijnen). Laat ze daarbij T0 op de juiste bladzijde open leggen! Het tekenbord hoeft alleen gebruikt te worden voor het tekenen van de rechthoek (50 mm horizontaal en 80 mm verticaal (met tekendriehoek))
Let er op dat de letter alle zijden van de rechthoek raakt.
blz 14
Elementen Thema 1
MATERIALEN
Tips & tricks
3 Kunststof Onderzoek Opdracht 37 en 38
Let er op dat de letter alle zijden van de rechthoek raakt.
De leerling moet een beetje op zoek naar de logo’s op de betreffende website. Bij verpakkingssymbolen, kun je alle verschillende symbolen en beschrijvingen terugvinden.
Opdracht 35—proefwerkstuk Let er op dat bij het proefwerkstukje de hoeken en de afmeting overeenkomen met de tekening. Een correct gebogen en afgeknipte proefwerkstuk, kan over de tekening in het werkboek geplakt worden met een stukje tape.
Het eerste symbool is het kunststof logo het tweede symbool voor de kringloop papier. Ook het symbool 3 bij opdracht 38 kan gevonden worden op de website. Het is het logo voor composteerbaar kunststof: dit logo staat voor een keurmerk. Producten mogen bij GFT afval, maar de klimaatwinst zit niet in de afdanking van de composteerbare verpakking, maar in de grondstof, mits die is gemaakt van een hernieuwbaar materiaal zoals maïszetmeel.
Werkstuk Soldeercertificaat
De leerling moet eerst een soldeercertificaat halen: 1. De te solderen delen schuren met band schuurpapier 2. De te solderen delen goed neerleggen en vastleggen, zodat het niet kan verschuiven tijdens het solderen 3. Verbinding verwarmen met de soldeerbout 4. Soldeertin op de verbinding smelten 5. Wachten tot het soldeertin uitvloeit, dan pas soldeerbout weghalen.
Opdracht 39—proef Welke vorm krijgt een thermoplast na verwarmen? Welke vorm krijgt een thermoharder na verwarmen Bij deze proef staat veiligheid voorop: de leerling moet een witte labjas aan en handschoenen. Met een klem houdt de leerling het plastickoffiebekertje (PP) vast. Vervolgens wordt het bekertje met een verfheater verwarmd. Het bekertje zal helemaal vervormen naar de oorspronkelijke vorm: dus plat! De thermoharder (het stopcontact) zal niet verweken. Het wordt hooguit een beetje bruin.
Letter buigen
Maak met een plankje, de werktekening en kleine spijkertjes een buigmal: Op elk hoekpunt een spijkertje zetten. Het is niet de bedoeling dat de leerling de letter buigt door de metaaldraad om de ‘spijkermal’ te trekken.
Aandachtspunten:
Gebruik van platbektang en rondbektang op de juiste manier (de hoeken zijn strakker en de rechte lijnen blijven rechter) Het punt van solderen: op een rechte lijn en twee draden ongeveer 1015 mm overlappend.
Opdracht 41—proef
© 2008 Ooi en Ram
Let er op dat de verschillende tangen op de juiste manier worden gebruikt: teken het te buigen punt af met potlood of watervaste stift.
Docentenhandleiding
blz 15
Geef de leerling 5 verschillende kunststof voorwerpen met verschillende symbolen. Op veel kunststof materialen zal een kunststof symbool te vinden zijn.
Elementen Thema 1
MATERIALEN
Tips & tricks
4 Overige materialen Onderzoek Opdracht 49—proef Kun je glas buigen
Theorie Opdracht 42—tekenbord Kennis maken en correct gebruiken van het tekenbord
Deze proef doen de leerlingen NIET zelf. De docent of klassenassistent demonstreert het buigen van glas.
Geef per groep een korte uitleg over het gebruik tekenbord: inklemmen tekening, tekenliniaal (horizontale lijnen), tekendriehoek (verticale en schuine lijnen). Laat ze daarbij T0 op de juiste bladzijde open leggen!
De leerling maakt een huisje op het werkblad “huisje” door op het tekenbord op de juiste manier horizontale, verticale en schuine lijnen te tekenen.
Opdracht 44 Hiervoor is het knipblad “kunststof” nodig
Werkstuk Aandachtspunten: De buiglijnen aftekenen op de zijkant van het kunststof. Let op het correct uitmeten van de gegeven afmetingen.
Maak een mal waarin het kunststof kan liggen tijdens het boren van de gaten. Op die manier ligt het kunststof stevig (kan niet verschuiven of wegschieten) en heb je steun bij het boren van de gaten (kunststof breekt minder snel).
Boor de gaten eerst met een kleine kunststofboor en daarna pas met een grote 10 mm kunststofboor. Wanneer het boren niet rustig gebeurt, kan het kunststof gemakkelijk breken Randen afwerken met watervast scheurpapier: het werkt heel makkelijk om plankjes (A4 formaat) te beplakken met een vel grof en fijn scheurpapier. Zorg voor begeleiding bij gebruik van de kunststofbuiger
Leerlingen maken eerst stap 1 t/m 4 van het proefverslag in hun schrift (evt. samen met de docent / KA) Doe deze proef in een groep van zo’n 6 leerlingen Alle leerlingen doen een witte jas aan De docent heeft witte jas, handschoenen en bril op. Leg kort uit hoe de brander werkt: aan steken, verschillende vlammen) verwarm een klein reageerbuisje (± 60mm) in het warmste punt van de vlam Buig / vervorm het buisje met een tweede (metalen) tang of lepel Eventueel kan een leerling de proef onder begeleiding doen Help de leerling met het afmaken van het proefverslag (stap 5: beschrijving van de proef + tekening, stap6: antwoord op de onderzoeksvraag)
Opdracht 50 Door op de tekening op de website te klikken, kunnen de leerlingen de betreffende informatie vinden.
© 2008 Ooi en Ram
Docentenhandleiding
blz 16
Opdracht 55 Zoek op “mineraal” en ga naar het bovenste item (encyclopedie)
Opdracht 56 GL en KB leerlingen moeten zelf op internet opzoeken waaruit asfalt bestaat.
Elementen Thema 1
MATERIALEN
Tips & tricks
5 Recycling Onderzoek Opdracht 66
Theorie Opdracht 64—Steken oefening
Stuur de leerlingen in een groepje van 2 of 3 de school in om 2 of 3 foto’s van afval te maken. Laat ze één foto uitkiezen en print deze op het formaat 10 x 15 cm. Wis de foto vervolgens van het toestel Deze foto plakken ze in hun schrift om er een verslag / verhaal bij te maken
De leerling maakt kennis met 3 verschillende steken: De meeste eenvoudige steek: de rijgsteek De naald beweegt steeds omhoog en omlaag doro de stof De stiksteek: begint als de rijgsteek, maar bovenlangs wordt steeds een steek teruggestoken om een mooie aaneengesloten steek te krijgen De festonsteek—of matrassteek: dit is een steek om de rand van stof af te werken
Opdracht 69 Op deze website staan voor de verschillende soorten afval leuke korte filmpjes (2 minuten)
De stekenkaart moet voldoende beoordeeld zijn voordat de leerling aan het werkstuk kan beginnen.
Opdracht 70—klokhuis
Het aftekenen van de ronde vorm kan lastig zijn: let op hoe de stukken stof op elkaar gelegd worden Vervolgens moet de stof zo op elkaar gelegd worden zodat het aan elkaar gemaakt kan worden. Let erop dat de leerling spelden gebruikt om de stof vast te leggen De eerste steek is de rijgsteek: deze loopt door het midden De tweede steek is de stiksteek of festonsteek deze wordt op de
rand gemaakt. Het belangrijkste is dat de steken regelmatig zijn Let er op dat de leerling geen knop in de draad bij het oog van de naald maakt!! De plaats van knoop is soms lastig te bepalen. De knoop komt dus niet op de flap! Het werken met het tornmesje is lastig als je dat nog nooit gedaan hebt!
© 2008 Ooi en Ram
Werkstuk Aandachtspunten:
Docentenhandleiding
blz 17
Controle vragen: Wat laat de presentatrice zijn met de wereldbol en het lint dat 3x om de wereldbol heen kan? Hoe kun je zien in het filmpje hoe ze de verschillende kleuren glas uit de glasbakken halen Gebeurt in de fabriek alles met de hand of niet? (in het begin wordt met de hand vuil gesorteerd, en in het lab wordt de zuiverheid van het glas getest) Waar zijn mensen handen nodig? Waarmee worden de metalen deksel eruit gehaald Waarmee wordt het papier en plasticsnippers eruit gehaald? Hoe gaan de etensresten van het glas af? (bacteriën)
Opdracht 72—proef De drie verschillende soorten kunststof hebben een verschillende dichtheid en daarom verschijnen op verschillende niveaus in het zoute water (zinken, zweven of drijven)
Elementen Thema 1
MATERIALEN
Tips & tricks Theorie Opdracht 73 en 74—Werken met de blokhaak Laat in een klein groepje zien hoe je op een correct manier met de blokhaak werkt
Opdracht 75
Hiervoor is het knipblad “houtbewerking multiplex” nodig
Werkstuk Aandachtspunten:
Het correct aftekenen met liniaal en blokhaak Controleer het werk voordat ze aan zagen Zaag de twee zaagsneden met een kapzaag Het correct aftekenen van de twee inkepingen is lastig: - eerst de diagonalen tekenen - dan met een blokhaak precies de middellijnen aftekenen - de helft van de dikte van het plankje (10 mm) aan weerzijden aftekenen Wijs de leerlng erop dat ze aan de binnenkant van de afgetekende lijnen zagen—anders wordt de inkeping snel te wijd (dikte van de zaag zelf!) Het horizontale lijntje met de figuurzaag uitzagen Inkepingen die te breed zijn op laten vullen met dunne stukjes hout en afwerken
© 2008 Ooi en Ram
blz 18
Docentenhandleiding
Elementen Thema 1 HOUT
Docentenhandleiding ROOD
Geel/Wit
Geel/wit met roodbruine strepen
Bruin
Licht geel
Bruin met donkere streepjes
Geel/Wit
Geel/wit met roodbruine strepen
Bruin
Licht geel
Bruin met donkere streepjes
Geel/Wit
Geel/wit met roodbruine strepen
Bruin
Licht geel
Bruin met donkere streepjes
Geel/Wit
Geel/wit met roodbruine strepen
Bruin
Licht geel
Bruin met donkere streepjes
Geel/bruin
zilverkleurig
Zilverkleurig met roestvlekken
Rood/bruin
donkergrijs
Geel/bruin
zilverkleurig
Zilverkleurig met roestvlekken
Rood/bruin
donkergrijs
Geel/bruin
zilverkleurig
Zilverkleurig met roestvlekken
Rood/bruin
donkergrijs
Geel/bruin
zilverkleurig
Zilverkleurig met roestvlekken
Rood/bruin
donkergrijs
© 2008 Ooi en Ram
METAAL
blz 19
Elementen Thema 1
Docentenhandleiding
HOUT
BLAUW
Vuren
Beuken
MDF
Balsa
Grenen
Vuren
Beuken
MDF
Balsa
Grenen
Vuren
Beuken
MDF
Balsa
Grenen
Vuren
Beuken
MDF
Balsa
Grenen
Lood
Koper
Zink
IJzer
Messing
Lood
Koper
Zink
IJzer
Messing
Lood
Koper
Zink
IJzer
Messing
Lood
Koper
Zink
IJzer
Messing
© 2008 Ooi en Ram
METAAL
blz 20
Elementen Thema 1 GEEL
Binnen timmerwerk
Meubelen parket/ laminaat
Meubelen aftimmering
Meubelen, deuren
modelbouw
Binnen timmerwerk
Meubelen parket/ laminaat
Meubelen aftimmering
Meubelen, deuren
modelbouw
Binnen timmerwerk
Meubelen parket/ laminaat
Meubelen aftimmering
Meubelen, deuren
modelbouw
Binnen timmerwerk
Meubelen parket/ laminaat
Meubelen aftimmering
Meubelen, deuren
modelbouw
Toepassing waar het metaal niet mag corroderen
Auto’s, schepen, bouwconstructies
Dakbedekking, in batterijen
Waterleiding
Dakafdichting, bescherming röntgenstraling
Toepassing waar het metaal niet mag corroderen
Auto’s, schepen, bouwconstructies
Dakbedekking, in batterijen
Waterleiding
Dakafdichting, bescherming röntgenstraling
Toepassing waar het metaal niet mag corroderen
Auto’s, schepen, bouwconstructies
Dakbedekking, in batterijen
Waterleiding
Dakafdichting, bescherming röntgenstraling
Toepassing waar het metaal niet mag corroderen
Auto’s, schepen, bouwconstructies
© 2008 Ooi en Ram
HOUT
Docentenhandleiding
Dakbedekking, in batterijen
Waterleiding
Dakafdichting, bescherming röntgenstraling
METAAL
blz 21
Elementen Thema 1 HOUT
Docentenhandleiding GROEN
Gladde structuur
Vrij grove lijnen
Glad geperst hout
Fijne zachte structuur
Fijne lijnenstructuur
Gladde structuur
Vrij grove lijnen
Glad geperst hout
Fijne zachte structuur
Fijne lijnenstructuur
Gladde structuur
Vrij grove lijnen
Glad geperst hout
Fijne zachte structuur
Fijne lijnenstructuur
Gladde structuur
Vrij grove lijnen
Glad geperst hout
Fijne zachte structuur
Fijne lijnenstructuur
Glad oppervlakte
Zeer glad oppervlakte, geen geur
Ruw oppervlak ruikt naar roest
Glad oppervlak, heeft geur
Zacht soepel materiaal
Glad oppervlakte
Zeer glad oppervlakte, geen geur
Ruw oppervlak ruikt naar roest
Glad oppervlak, heeft geur
Zacht soepel materiaal
Glad oppervlakte
Zeer glad oppervlakte, geen geur
Ruw oppervlak ruikt naar roest
Glad oppervlak, heeft geur
Zacht soepel materiaal
Glad oppervlakte
Zeer glad oppervlakte, geen geur
Ruw oppervlak ruikt naar roest
Glad oppervlak, heeft geur
Zacht soepel materiaal
© 2008 Ooi en Ram
METAAL
blz 22
Elementen Thema 1
Docentenhandleiding
© 2008 Ooi en Ram
Periodiek systeem van de elementen
blz 23
ir R. E. Baan (1969) is in 1995 afgestudeerd aan faculteit Technische Wiskunde en Informatica aan de TU Delft. In 2002 begonnen in het vmbo. Eerst als docent wiskunde (HRO 2004). Daarna als docent techniek en natuurkunde (HRO 2007). En sinds 2014 ook als docent informatica (Fontys 2014). In oktober 2015 is zij gekozen als Leraar van het Jaar VO 2015.
ing. M.C. Diesman (1962) heeft in 1995 de opleiding Werktuigbouw, aan de Hoge School Rotterdam e.o. afgerond. Sinds 2002 is hij werkzaam in het VMBO als docent natuurkunde (bevoegdheid HRO 2007) en techniek (bevoegdheid HRO 2007). Ook heeft hij een bevoegdheid als docent werktuigbouw (Fontys 2001).
Versie 5 juni 2016
© 2008 Ooi en Ram