ELEKTROTECHNISCH VEILIGHEIDS VOORSCHRIFT (EVV, 2014) DMS: Laatste versie: C Datum: Pagina: 1 van 57

ELEKTROTECHNISCH VEILIGHEIDS VOORSCHRIFT (EVV, 2014) Laatste versie: C

DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 1 van 57


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 2 van 57

0. INHOUD 0.

inhoud .............................................................................................................................................2

1.

AFKORTINGEN EN NORMEN .......................................................................................................7

2.

VERANTWOORDING EN TOEPASSINGSGEBIED ......................................................................8

2.1.

Toepassingsgebied ........................................................................................................................................ 8

2.2.

Normatieve verwijzing .................................................................................................................................. 8

3.

TERMEN EN DEFINITIES ..............................................................................................................9

3.1. 3.1.1. 3.1.2. 3.1.3. 3.1.4. 3.1.5. 3.1.6. 3.1.7. 3.1.8. 3.1.9. 3.1.10. 3.2. 3.2.1. 3.2.2. 3.2.3. 3.2.4. 3.3. 3.3.1. 3.3.2. 3.3.3. 3.3.4. 3.3.5. 3.3.6. 3.4. 3.4.1. 3.4.2. 3.4.3. 3.4.4. 3.4.5. 3.4.6. 3.4.7. 3.4.8. 3.5. 3.5.1. 3.5.2. 3.5.3. 3.6. 3.6.1. 3.6.2. 3.6.3.

Personen ........................................................................................................................................................ 9 Hoofd van de onderneming (werkgever)....................................................................................................... 9 Installatie Beheerder (IB) .............................................................................................................................. 9 Installatieverantwoordelijke (IV) [3.2.2]....................................................................................................... 9 Werkverantwoordelijke (WV) [3.2.1] ........................................................................................................... 9 Ploegleider (PL) [3.2.101]............................................................................................................................. 9 Vakbekwaam persoon (VP) [3.2.3] ............................................................................................................... 9 Voldoend onderricht persoon (VOP) ............................................................................................................ 9 Leek [3.2.5] ................................................................................................................................................. 10 Jeugdigen- praktikanten. ............................................................................................................................. 10 Installatie-(werk)verantwoordelijke Hoogspanning ( IWV HS ) ................................................................ 10 Werkzone .................................................................................................................................................... 10 Nabijheidszone [3.3.2] ................................................................................................................................ 10 Gevarenzone [3.3.3] .................................................................................................................................... 10 Nauw geleidende ruimten [NEN 1010, deel 7] ........................................................................................... 10 Vochtige ruimten [NEN 1010] .................................................................................................................... 10 Elektrische bedrijfsruimten ......................................................................................................................... 10 Laagspanningsruimte (LS-ruimte) .............................................................................................................. 10 Gecombineerde Hoog-Laag spannings ruimte (HS/LS-ruimte) .................................................................. 10 Hoogspanningsruimte (HS-ruimte) ............................................................................................................. 10 Elektrakast-(ruimte) (EK-ruimte) ................................................................................................................ 11 Schakelkast.................................................................................................................................................. 11 Schakelkast VOP......................................................................................................................................... 11 Arbeid ......................................................................................................................................................... 11 Werkzaamheden [3.4.1]. ............................................................................................................................. 11 Elektrotechnische werkzaamheden [3.4.2]. ................................................................................................. 11 Niet-elektrotechnische werkzaamheden [3.4.3]. ......................................................................................... 11 Onder spanning werken [3.4.4]. .................................................................................................................. 11 Werken in nabijheid van actieve delen [3.4.5]. ........................................................................................... 11 Scheiden [3.4.6]. ......................................................................................................................................... 12 Spanningsloos [3.4.7]. ................................................................................................................................. 12 Spanningsloos werken [3.4.8]. .................................................................................................................... 12 Spanningen .................................................................................................................................................. 12 Extra lage spanning (ELV) .......................................................................................................................... 12 Lage spanning (LV) .................................................................................................................................... 12 Hoge spanning (HV) ................................................................................................................................... 12 Afstanden .................................................................................................................................................... 12 Minimale werkafstand ................................................................................................................................. 12 Elektrische afstand ...................................................................................................................................... 12 Ergonomische component ........................................................................................................................... 12


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 3 van 57

3.7. 3.7.1. 3.7.2. 3.7.3. 3.7.4. 3.7.5. 3.7.6. 4.

Procedures ................................................................................................................................................... 13 Schakelprogramma ...................................................................................................................................... 13 Algemene Vredestein aansluitvoorwaarden ................................................................................................ 13 Procedures voor onder spanning werken..................................................................................................... 13 Elektrische installaties ................................................................................................................................. 13 Vast opgestelde arbeidsmiddelen ( = machines ) ........................................................................................ 13 Verplaatsbaar arbeidsmiddel ....................................................................................................................... 13 TECHNISCH BEHEER E - INSTALLATIES .................................................................................14

4.1.

Algemeen .................................................................................................................................................... 14

4.2.

Doel ............................................................................................................................................................. 14

4.3.

Benoeming .................................................................................................................................................. 14

4.4. 4.4.1. 4.4.2. 4.4.3. 4.5.

Taken IB, IV en WV ................................................................................................................................... 14 Taken IB...................................................................................................................................................... 14 Taken IV ..................................................................................................................................................... 15 Taken WV. .................................................................................................................................................. 15 Communicatie ............................................................................................................................................. 15

4.6.

Verantwoordelijkheden ............................................................................................................................... 15

4.7.

Bevoegdheden ............................................................................................................................................. 16

4.8.

Organisatie: ................................................................................................................................................. 16

4.9.

Platform elektrotechnische veiligheid ......................................................................................................... 19

5.

UITGANGSPUNTEN ELEKTROTECHNISCHE VEILIGHEID ......................................................20

5.1.

Doelstelling veilige bedrijfsvoering ............................................................................................................ 20

5.2.

Personeel ..................................................................................................................................................... 20

5.3.

Bekwaamheden personeel ........................................................................................................................... 20

5.4.

Organisatie .................................................................................................................................................. 20

5.5.

Elektrotechnische installaties ...................................................................................................................... 20

5.6.

Verantwoordelijkheid elektrotechnische veiligheid .................................................................................... 21

5.7.

Communicatie ............................................................................................................................................. 21

5.8.

Werkomgeving ............................................................................................................................................ 22

5.9.

Uitrusting en gereedschappen ..................................................................................................................... 22

5.10.

Tekeningen en gegevens ............................................................................................................................. 22

5.11.

Waarschuwingsborden en labels ................................................................................................................. 22

6.

GEBRUIK VAN INSTALLATIES ...................................................................................................23

6.1.

Algemeen .................................................................................................................................................... 23

6.2.

Aansluiten aan een bestaande installatie ..................................................................................................... 23

6.3.

Verantwoordelijkheden tijdens de uitvoering van werkzaamheden. ........................................................... 23

6.4.

Ingebruikname van installaties .................................................................................................................... 23

6.5.

In bedrijf stelling werkzaamheden .............................................................................................................. 24

6.6.

Tijdelijk buiten gebruik stelling .................................................................................................................. 24

6.7. 6.7.1. 6.7.2. 6.8.

Afschakelen in noodgevallen (calamiteiten) ............................................................................................... 25 Afschakelen laagspanning installaties ......................................................................................................... 25 Afschakelen hoogspanning installaties ....................................................................................................... 25 Koppelen van transformatoren .................................................................................................................... 25

6.9.

Afschakelen van ls-installaties in verband met werkzaamheden ................................................................ 26

6.10.

Opleidingseisen ........................................................................................................................................... 26


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 4 van 57

6.11.

Elektrotechnisch toezicht ............................................................................................................................ 26

7.

AANWIJZINGEN VAN BEVOEGDE PERSONEN ........................................................................27

7.1.

Algemeen .................................................................................................................................................... 27

7.2.

Aanwijzing .................................................................................................................................................. 27

7.3.

Bevoegdheden in relatie tot de aanwijzing/ benoeming .............................................................................. 27

7.4. 7.4.1. 7.4.2. 7.5. 7.5.1. 7.5.2. 7.6. 7.6.1. 7.6.2. 7.6.3. 7.6.4. 8.

Werkzaamheden ( kolom werkzaamheden in bijlage B ) ............................................................................ 29 Noodzakelijke opleiding en ervaring m.b.t. aangewezen personen............................................................. 29 Verantwoordelijkheden ............................................................................................................................... 30 Initiatie aanwijzing eigen medewerkers. ..................................................................................................... 30 Technisch Personeel: ................................................................................................................................... 30 Productie personeel: .................................................................................................................................... 32 Personeel van derden................................................................................................................................... 34 Ingeleend personeel ..................................................................................................................................... 34 Ingeleend personeel voor storingsdienst in de ploeg. .................................................................................. 34 Uitbestede werkzaamheden ......................................................................................................................... 34 Aanwijzing van personeel van derden......................................................................................................... 34 TOEGANG TOT ELEKTRISCHE BEDRIJFSRUIMTEN (SLEUTELSYSTEEM) ..........................35

8.1.

Doel ............................................................................................................................................................. 35

8.2.

Elektrische bedrijfsruimte ........................................................................................................................... 35

8.3.

Sleutelsysteem ............................................................................................................................................. 35

8.4.

Verantwoordelijkheden en bevoegdheden .................................................................................................. 35

8.5.

Opleiding en instructie ................................................................................................................................ 36

8.6.

Sleuteldiscipline .......................................................................................................................................... 36

9.

ELEKTRISCHE VEILIGHEIDSMAATREGELEN ..........................................................................37

9.1.

Doel ............................................................................................................................................................. 37

9.2.

Vakmanschap .............................................................................................................................................. 37

9.3.

Aandacht punten voor aanvang werkzaamheden. ....................................................................................... 37

9.4.

Laagspanning. ............................................................................................................................................. 37

9.5.

Hoogspanning. ............................................................................................................................................ 37

9.6. 9.6.1. 9.6.2. 10.

E-Werkprocedures....................................................................................................................................... 38 Spanningsvrij maken. .................................................................................................................................. 38 Onderspanning werken................................................................................................................................ 38 PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMAATREGELEN. ................................................................39

10.1.

Doel. ............................................................................................................................................................ 39

10.2.

Handgereedschap. ....................................................................................................................................... 39

10.3.

Spanningsmeting. ........................................................................................................................................ 39

10.4.

Elektrocutiegevaar....................................................................................................................................... 40

10.5.

Verbrandingsgevaar. ................................................................................................................................... 40

10.6.

Standaarduitrusting ls-ruimte. ..................................................................................................................... 41

11.

VERWIJDEREN EN/OF AANBRENGEN VAN SMELTVEILIGHEDEN........................................42

11.1.

Doel. ............................................................................................................................................................ 42

11.2.

Schroefpatronen. ......................................................................................................................................... 42

11.3.

Mespatronen. ............................................................................................................................................... 42

11.4.

Gebruikte materialen. .................................................................................................................................. 42

12.

VEILIGSTELLEN ELEKTROMOTOREN. .....................................................................................43


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 5 van 57

12.1.

Doel. ............................................................................................................................................................ 43

12.2.

Installaties. .................................................................................................................................................. 43

12.3.

Veiligstellen elektromotoren t.b.v. mechanische handelingen. ................................................................... 43

12.4.

Veiligstellen elektromotoren t.b.v. elektrische handelingen. ...................................................................... 43

12.5.

Veiligstellen elektromotoren t.b.v. betreden inwendige van een MENGER EN OP WALSWERKEN. .... 44

12.6.

In bedrijf stellen. ......................................................................................................................................... 44

13.

SPANNINGSVRIJ MAKEN E-INSTALLATIES OF DELEN ERVAN. ............................................45

13.1.

Doel. ............................................................................................................................................................ 45

13.2.

Basisregel. ................................................................................................................................................... 45

13.3. 13.3.1. 13.3.2. 13.4.

Volledige uitschakeling. .............................................................................................................................. 45 Volledige uitschakeling verdeelinrichtingen. .............................................................................................. 45 Volledige uitschakeling arbeidsmiddelen. .................................................................................................. 46 Beveiligen tegen weder inschakelen. .......................................................................................................... 46

13.5.

Controle of de installatie spanningsloos is. ................................................................................................. 46

13.6.

Aanbrengen van aarding en kortsluiting. .................................................................................................... 46

13.7.

Afscherming tegen aanraking van naastgelegen actieve delen. .................................................................. 46

13.8.

Toestemming voor aanvang van de werkzaamheden. ................................................................................. 47

13.9.

Weder inschakeling. .................................................................................................................................... 47

14.

AARDEN. ......................................................................................................................................48

14.1.

Doel. ............................................................................................................................................................ 48

14.2. 14.2.1. 14.2.2. 14.3.

Plaatsen van de aardverbinding. .................................................................................................................. 48 Aarding laag spanningsinstallaties. ............................................................................................................. 48 Aarding hoogspanningsinstallaties. ............................................................................................................. 48 Bevoegdheid................................................................................................................................................ 49

14.4.

Aardverbinding. .......................................................................................................................................... 49

14.5.

Losnemen. ................................................................................................................................................... 49

15.

WERKEN AAN ONDER SPANNING STAANDE INSTALLATIES. ...............................................50

15.1.

Doel. ............................................................................................................................................................ 50

15.2.

Beperkingen. ............................................................................................................................................... 50

15.3. 15.3.1. 15.3.2. 15.4. 15.4.1. 15.4.2. 15.5.

Storing zoeken............................................................................................................................................. 50 Storing zoeken hoog spanning. ................................................................................................................... 50 Storing zoeken laag spanning. ..................................................................................................................... 50 Verantwoordelijkheden. .............................................................................................................................. 51 Verantwoordelijkheden Storing zoeken hoog spanning. ............................................................................. 51 Verantwoordelijkheden Storing zoeken laag spanning. .............................................................................. 51 Bevoegdheden. ............................................................................................................................................ 51

15.6.

Veiligheidsmaatregelen. .............................................................................................................................. 51

16.

WERKZAAMHEDEN AAN MACHINES EN APPARATEN. ..........................................................52

16.1.

Doel. ............................................................................................................................................................ 52

16.2.

Algemeen. ................................................................................................................................................... 52

16.3.

Coördinatieverplichting............................................................................................................................... 52

16.4.

Veiligheidsmaatregelen. .............................................................................................................................. 52

17.

WERKZAAMHEDEN AAN BESTAANDE KABELS EN MOFFEN. ...............................................54

17.1.

Doel. ............................................................................................................................................................ 54


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 6 van 57

17.2.

Bevoegdheid................................................................................................................................................ 54

17.3.

Grondregels. ................................................................................................................................................ 54

17.4.

Inschakelen.................................................................................................................................................. 54

17.5.

Wijziging van het kabeltracé. ...................................................................................................................... 55

17.6.

Codering en markering van kabels. ............................................................................................................. 55

18.

Verwijderen van niet meer in gebruik zijnde installatie delen / kabels..........................................56

18.1.

Doel. ............................................................................................................................................................ 56

18.2.

Procedure. ................................................................................................................................................... 56

18.3.

Meldingsplicht. ........................................................................................................................................... 56

19.

Bijlagen. ........................................................................................................................................57

19.1.

Bijlage A Voorbeeld van een aanwijzing .................................................................................................... 57

19.2.

Bijlage B Bevoegdheden tabel ................................................................................................................... 57

19.3.

Bijlage C Toepassings gebieden diverse normen ....................................................................................... 57

19.4.

Bijlage D Globale werkgebieden IV en WV ( layout ) ............................................................................... 57

19.5.

Bijlage E Algemene aansluitvoorwaarden .................................................................................................. 57

19.6.

Bijlage F In bedrijfname installaties ........................................................................................................... 57

19.7.

Bijlage F In bedrijfname installaties voorbeeld........................................................................................... 57

19.8.

Bijlage G Koppelen van transformatoren .................................................................................................... 57

19.9.

Bijlage H Veiligheids aspecten tijdens inspectie......................................................................................... 57

19.10.

Bijlage I Toegangsverlening tot schakelruimtes ......................................................................................... 57

19.11.

Bijlage J Bliksemschicht ............................................................................................................................. 57

19.12.

Bijlage K EHBO bij ongevallen met elektriciteit ........................................................................................ 57

19.13.

Bijlage L Vervallen ..................................................................................................................................... 57

19.14.

Bijlage M Veiligwerken bij Vredestein voor eigen pesoneel ...................................................................... 57

19.15.

Bijlage N Veiligwerken bij Vredestein voor extern personeel .................................................................... 57

19.16.

Bijlage O Globale werkgebieden IB IV WV ( installatie ).......................................................................... 57

ELEKTROTECHNISCH VEILIGHEIDS VOORSCHRIFT (EVV, 2014)

DMS: 90710

Laatste versie: C

Pagina: 7 van 57

Datum: 9-1-2014

1. AFKORTINGEN EN NORMEN NEN EN 50110-1/2

=

Bedrijfsvoering van elektrische installaties, algemene bepalingen en nationale bijlagen

e

NEN 3140 3

=

Bedrijfsvoering van elektrische installaties, aanvullende Nederlandse bepaling voor laagspanningsinstallaties

e

NEN 3840 1

=

Bedrijfsvoering van elektrische installaties, algemene Nederlandse bepalingen van hoogspanningsinstallaties

Netwerk bedrijf

=

Netwerk bedrijf energie distributie:

Essent netwerk

NEN-EN-IEC 60079-14

=

Elektrisch materieel voor plaatsen waar gasontploffingsgevaar kan heersen – Deel 14: Elektrische installaties in gevaarlijke gebieden (anders dan in mijnen) (nl.)

NEN-EN-IEC 60079-17

=

Elektrisch materieel voor plaatsen waar gasontploffingsgevaar kan heersen – Deel 17: Inspectie en onderhoud van elektrische installaties in gevaarlijke gebieden (anders dan in Mijnen) (nl.)

NEN-EN-IEC 60204-1

=

Veiligheid van machines-Elektrische uitrusting van machines deel 1

NEN 1010

=

Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties

VOP

=

Voldoend Onderricht Persoon

VP

=

Vakbekwaam Persoon

PL

=

Ploegleider

WV

=

Werkverantwoordelijke

IV

=

Installatie verantwoordelijke

IB

=

Installatie Beheerder


DMS: 90710

Laatste versie: C

Datum: 9-1-2014

Pagina: 8 van 57

2. VERANTWOORDING EN TOEPASSINGSGEBIED 2.1. Toepassingsgebied Dit voorschrift is van toepassing op alle activiteiten en werkzaamheden aan of in de nabijheid van 1

elektrotechnische installaties van Vredestein Banden, voor zowel de Laagspannings installaties, als de hoogspannings installatie. Dit voorschrift geeft eisen betreffende de veilige bedrijfsvoering van de werkzaamheden aan, met of nabij elektrische installaties betrekkinghebbend op de locaties zoals hierboven aangegeven. De eisen zijn van toepassing op de normale bedrijfsvoering -, als ook onderhoud - en inbedrijfstelling - werkzaamheden. Dit voorschrift is van toepassing op alle elektrotechnische werkzaamheden alsook niet elektrotechnische werkzaamheden, zoals b.v. het leggen van grondkabels, bouwkundige werkzaamheden in de nabijheid van elektrische installaties, etc. Dit voorschrift is deels van toepassing op: •

telecommunicatie installaties

•

voertuigen.

2.2. Normatieve verwijzing Binnen Vredestein Banden zijn de elektrotechnische veiligheidsvoorschriften (EVV) van toepassing. Voor onvoorziene situaties en/of handelingen die niet zijn opgenomen in dit voorschrift, dient volgens e

de Europese norm NEN-EN 50110-1 aangevuld voor laagspanning de NEN 3140 3 druk en e

aangevuld voor hoogspanning de NEN 3840 1 druk te worden gehandeld. In het kader van explosieveiligheid zijn de volgende normen van toepassing NEN-EN-IEC 60079-14 en 17 In geval van twijfel dient contact opgenomen te worden met de Installatie Beheerder of diens vervanger.

1

Elektrotechnische installaties: een samenstel van elektrisch materieel, leidingen of bijbehoren van leidingen.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 9 van 57

3. TERMEN EN DEFINITIES 3.1. Personen 3.1.1. Hoofd van de onderneming (werkgever) Een natuurlijk of rechtspersoon die in een onderneming de hoogste verantwoordelijkheid draagt voor de naleving van de Arbeidsomstandighedenwet.

3.1.2. Installatie Beheerder (IB) Een persoon die is benoemd tot Installatie beheerder van de gehele elektrische installatie inclusief de infrastructuur hoog- en laagspanning. Deze is verantwoordelijk voor het technisch beheer van de hierboven genoemde installatie. Tevens is hij installatie verantwoordelijk voor de hoogspannings installatie.

3.1.3. Installatieverantwoordelijke (IV) [3.2.2]2 Aangewezen persoon voor een gedeelte van de elektrische installatie. Iemand die is aangewezen als direct verantwoordelijk persoon voor de bedrijfsvoering ( zonder inbegrip van werkzaamheden ) van de elektrische installaties. Voor zover noodzakelijk, mogen delen van deze verantwoordelijkheid worden overgedragen aan anderen.

3.1.4. Werkverantwoordelijke (WV) [3.2.1] Aangewezen persoon, voor een gedeelte van de elektrische installatie, voor de werkzaamheden. Iemand die is aangewezen als direct verantwoordelijke persoon voor de leiding over werkzaamheden. Voor zover noodzakelijk, mogen delen van deze verantwoordelijkheid worden overgedragen aan anderen.

3.1.5. Ploegleider (PL) [3.2.101] Een vakbekwaam persoon die ter plaatse met de leiding van werkzaamheden is belast ( = letterlijke norm tekst ). Bij Vredestein gaan we hier anders mee om. Hier is een ploegleider iemand met een relevante elektro technische opleiding en ervaring waardoor hij of zij in staat is gevaren te voorkomen voor zichzelf en anderen. Tijdens grotere werkzaamheden en of werkzaamheden die dit verlangen kan de ploegleider aangewezen worden door de werkverantwoordelijke als ploegleider als bedoeld in de norm tekst, dus een persoon die ter plaatse en voor een bepaalde klus is belast met de leiding van werkzaamheden. De werkzaamheden die een ploegleider mag uitvoeren zijn vermeld in hoofdstuk 7.

3.1.6. Vakbekwaam persoon (VP) [3.2.3] Iemand met relevante opleiding en ervaring waardoor hij of zij in staat is gevaren door elektriciteit te voorkomen. De werkzaamheden die een vakbekwaam mag uitvoeren zijn vermeld in hoofdstuk 7.

3.1.7. Voldoend onderricht persoon (VOP) Iemand die voldoende is geïnstrueerd door minimaal een vakbekwame personen waardoor hij of zij in staat is gevaren te voorkomen die door elektriciteit kunnen worden veroorzaakt. De werkzaamheden die een voldoend onderricht persoon mag uitvoeren zijn vermeld in hoofdstuk 7.

2

Verwijzing naar rubriek NEN 3140 3e


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 10 van 57

3.1.8. Leek [3.2.5] Ieder ander die hiervoor niet genoemd is.

3.1.9. Jeugdigen- praktikanten. Jeugdigen zijn volgens de ARBO-wet personen jonger dan 18 jaar. Voor de meeste werkzaamheden valt de jeugdige onder een leek. Wel is geregeld dat jeugdigen alleen werkzaamheden mogen uitvoeren als door toezicht ongevallen worden voorkomen.

3.1.10.

Installatie-(werk)verantwoordelijke Hoogspanning ( IWV HS )

De installatie beheerder is bij Vredestein de installatie verantwoordelijk H.S. Voor de werkverantwoordelijke wordt geen verschil gemaakt tussen H.S. en L.S. bij Vredestein. Is ( zijn ) dezelfde perso(o)n(en).

3.2. Werkzone 3.2.1. Nabijheidszone [3.3.2] Een beperkte zone rondom de gevarenzone.

3.2.2. Gevarenzone [3.3.3] Een bepaalde ruimte rondom actieve delen waarin het isolatieniveau ter voorkoming van elektrisch gevaar niet is gewaarborgd, wanneer deze ruimte zonder beschermingsvoorzieningen wordt binnengegaan.

3.2.3. Nauw geleidende ruimten [NEN 1010, deel 7] Een ruimte voornamelijk begrensd door metalen of andere geleidende delen waarin de bewegingsvrijheid van een persoon zo is beperkt dat voortdurend of vrijwel voortdurend contact met deze geleidende delen niet is te vermijden.

3.2.4. Vochtige ruimten [NEN 1010] Een ruimte waarin gerekend moet worden met het, bij herhaling en gedurende langere tijd, optreden van vochtige oppervlakken.

3.3. Elektrische bedrijfsruimten 3.3.1. Laagspanningsruimte (LS-ruimte) Een ruimte waarin laagspanningshoofdverdelers staan opgesteld en welke alleen betreden kan worden met behulp van een LS-sleutel.

3.3.2. Gecombineerde Hoog-Laag spannings ruimte (HS/LS-ruimte) Een ruimte waarin naast hoogspanningsschakelaars of afgeschermde transformatoren, zich tevens laagspanningsverdelers bevinden. Voorbeelden van deze ruimte zijn de stations 1, 2 ,6 ,9 en 10. Deze ruimte zijn alleen te betreden met behulp van een LS-sleutel.

3.3.3. Hoogspanningsruimte (HS-ruimte) Een ruimte waarin hoogspanningsschakelaars en of transformatoren staan opgesteld.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 11 van 57

Onder open hoogspanningsruimten vallen alle transformatorcellen ( en dus station 8 de hoogspannings ruimte volledig ). Deze ruimte zijn alleen te betreden met behulp van een HS-sleutel.

3.3.4. Elektrakast-(ruimte) (EK-ruimte) Een ruimte als zijnde een schakelkast (besturingskast) of een kastenwand waarachter laagspannings-verdelers (sub-verdelers) kunnen zijn geplaatst of een ruimte waar meerdere schakelkasten staan opgesteld. Deze elektrakasten (ruimten) kunnen alleen geopend cq. betreden worden middels een sleutel.

3.3.5. Schakelkast. Een kast die een hoofdschakelaar met daar bij behorende stuur-, meet-, beveiligings-, signalering en regelcomponenten bevat. Deze kast bevat tevens alle inwendige elektrische verbindingen, mechanische verbindingen en constructiedelen.

3.3.6. Schakelkast VOP. Een kast die gelijk is aan een schakelkast alleen is deze ook toegankelijk voor een V.O.P. Deze kasten zijn dan ook aangeduid als V.O.P. kast.

3.4. Arbeid 3.4.1. Werkzaamheden [3.4.1]. Elke vorm van elektrotechnische of niet-elektrotechnische werkzaamheden waarbij een elektrische gevarenbron aanwezig kan zijn

3.4.2. Elektrotechnische werkzaamheden [3.4.2]. Werkzaamheden aan, met of nabij een elektrische installatie. Zoals beproeven en meten, repareren, vervangen, aanpassen, uitbreiden, installeren en inspecteren. ( Zie tevens 5.6 van dit EVV ).

3.4.3. Niet-elektrotechnische werkzaamheden [3.4.3]. Werkzaamheden nabij een elektrische installatie, zoals bouwen, graven, schoonmaken en schilderen.

3.4.4. Onder spanning werken [3.4.4]. Alle werkzaamheden waarbij een persoon actieve delen kan aanraken, of met delen van zijn of haar lichaam of met gereedschappen, hulpmiddelen of (persoonlijke) beschermingsmiddelen, waarmee wordt gewerkt, terechtkomt in gevarenzone. LET OP. Er wordt bij APOLLO VREDESTEIN NIET onder spanning gewerkt.

3.4.5. Werken in nabijheid van actieve delen [3.4.5]. Alle werkzaamheden waarbij een persoon met delen van zijn of haar lichaam, met gereedschap of met andere voorwerpen terechtkomt in de nabijheidszone zonder nog binnen te dringen in de gevarenzone.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 12 van 57

3.4.6. Scheiden [3.4.6]. Volledig vrijmaken (zichtbaar) van een toestel of stroomkring van andere toestellen of stroomkringen.

3.4.7. Spanningsloos [3.4.7]. Een spanningswaarde van (vrijwel) 0V, dat wil zeggen zonder aanwezigheid van spanning en/of lading.

3.4.8. Spanningsloos werken [3.4.8]. Werkzaamheden aan een elektrische installatie die zonder spanning of lading is, die worden uitgevoerd nadat alle maatregelen ter voorkoming van elektrisch gevaar zijn genomen.

3.5. Spanningen 3.5.1. Extra lage spanning (ELV) Spanning die normaal niet hoger is dan 50V bij wisselspanning of 120 V rimpelvrij bij gelijkspanning tussen de geleiders of naar aarde; hieronder vallen SELV-, PELV- en FELV-ketens.

3.5.2. Lage spanning (LV) Spanning die normaal niet hoger is dan 1000 V bij wisselspanning of 1500 V bij gelijkspanning.

3.5.3. Hoge spanning (HV) Spanning die normaal hoger is dan 1000 V wisselspanning of 1500 V bij gelijkspanning.

3.6. Afstanden 3.6.1. Minimale werkafstand De afstand in lucht die moet worden aangehouden tussen elk deel van het lichaam van een persoon of een geleidend stuk gereedschap dat direct wordt vastgehouden en enig deel op een verschillend potentiaal, actief of geaard. De minimale werkafstand is de som van de elektrische afstand en de ergonomische component.

3.6.2. Elektrische afstand De afstand in lucht die bescherming biedt tegen elektrische doorslag bij onder spanning werken. In algemene zin is de elektrische afstand de minimale afstand tussen twee elektroden (die actieve en/of geaarde delen vertegenwoordigen) die ertoe dient dat de waarschijnlijkheid van elektrische doorslag bij blootstelling aan de meest ongunstige elektrische lading, die aannemelijker wijs onder de voorgeschreven omstandigheden mogelijk is, verwaarloosbaar is.

3.6.3. Ergonomische component De afstand in lucht waarbij beperkte afwijkingen zijn toegelaten met betrekking tot beweging en de beoordeling van de afstand tijdens werkzaamheden die op de minimale werkafstand moet worden uitgevoerd. Hierbij moet rekening worden gehouden met de handelingen van de personen alsmede met de gereedschappen waarmee moet worden gewerkt.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 13 van 57

3.7. Procedures 3.7.1. Schakelprogramma Dit is een stappenplan van de te verrichte handelingen. De werkverantwoordelijke bepaald of dit een schriftelijk plan moet zijn. Een schakelprogramma moet worden opgemaakt bij de volgende acties: • spanningsloos maken van installaties i.v.m. werkzaamheden • Koppelen van transformatoren • hoogspanning schakelwerkzaamheden [NEN 3840] Zie ook 5.7 Communicatie.

3.7.2. Algemene Vredestein aansluitvoorwaarden Deze aansluitvoorwaarden dienen vooral het beheren van de installatie inclusief machine park. Deze aansluitvoorwaarden dienen ook ter voorkoming van problemen in het elektrische net bij het aansluiten van nieuwe apparatuur aan het bestaande net. Onder problemen wordt hier verstaan de beïnvloeding van het net en de aangesloten gebruikers als gevolg van het gedrag van een specifieke gebruiker. Doel hiervan is alle relevante informatie in 1 formulier vast te leggen van een installatie deel en of machine. Denk hierbij aan bijvoorbeeld ontwerpeisen aan rail systemen en aanloopstromen van motoren. Een voorbeeld hiervan is gegeven in bijlage E ( = zowel een ingevulde als blanco formulier ).

3.7.3. Procedures voor onder spanning werken Bij Vredestein wordt NIET onder spanning gewerkt, dus zijn eventuele procedures hier niet van toepassing.

3.7.4. Elektrische installaties Elektrische infrastructuur Dat deel van de installatie dat vast verbonden is met het gebouw, niet zijnde een machine ( arbeidsmiddel ). Voorbeeld van elektrische infrastructuur is: Licht- en Krachtinstallaties met de bijbehorende verdelers.

3.7.5. Vast opgestelde arbeidsmiddelen ( = machines ) Dit zijn installaties die kant en klaar worden aangeleverd en alleen hoeven te worden voorzien van de noodzakelijke media, zoals elektriciteit, water en perslucht etc.

3.7.6. Verplaatsbaar arbeidsmiddel Elk op de arbeidsplaats gebruikte verplaatsbare machine, gereedschap, apparaat, hulpmiddel en persoonlijk beschermingsmiddel dat, door de aard van hun gebruik of omgevingsomstandigheden een elektrisch veiligheidsrisico opleveren.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 14 van 57

4. TECHNISCH BEHEER E - INSTALLATIES 4.1. Algemeen Het technisch beheer van de elektrotechnische installaties (hoog- en laagspanning), betreffende Vredestein Banden is neergelegd bij de Installatie Beheerder. ( IB ).

4.2. Doel Doelstelling is om een eenduidig beleid te voeren t.a.v. bedrijfsvoering (elektrische installaties). Onder bedrijfsvoering wordt verstaan, de bewaking en aansturing m.b.t. de: •

beschikbaarheid van het netwerk en installaties,

•

capaciteit van het netwerk en installaties,

•

veiligheid tijdens normaalbedrijf maar ook tijdens werkzaamheden aan de installaties en tijdens inbedrijfstellingswerkzaamheden

•

kwaliteit van het netwerk en de elektrische installatie

•

Power quality.

4.3. Benoeming De IB dient benoemd te worden door het hoofd van de onderneming.

4.4. Taken IB, IV en WV 4.4.1. Taken IB

• • • • •

Verantwoordelijk voor het initiëren van een veilige en verantwoorde elektro technische installatie. 1) Controle op het zich in een veilige staat bevinden van de elektro technische installatie. 2) Het beheren van de inspecties van de elektro technische installatie. Eventueel gebruik makende van externe adviseurs ( uitvoering is de verantwoordelijkheid van de IV ), 3) Het beheren van de inspecties van de arbeidsmiddelen. Eventueel gebruik makende van externe adviseurs ( uitvoering is de verantwoordelijkheid van de IV ), 4) Het beheren van de aanwijzingen in het kader van de NEN-EN 50110. Verantwoordelijk voor het beheer van de hoogspannings installatie. Coördinatie met betrekking tot de bedrijfsvoering van de Installatie Verantwoordelijken. Het beheer van tekeningen en documenten behorende bij de elektrische distributie. Het beheren van de instructies. ( Ondersteunende taak voor de Werk Verantwoordelijken ). Is installatie verantwoordelijke voor de hoogspannings installatie.

•

Initieert voorstellen tot verbetering van bestaande installaties,

•

Initieert voorstellen (anticipeert) in investeringsprojecten,

•

Stelt interne veiligheidsvoorschriften op

•

•

Initieert onderhoudsprogramma’s en voert controle daarop uit, ter waarborging van de continuïteit en veiligheid,

•

Geeft advies m.b.t. energie bezuiniging,

•

Doet voorstellen m.b.t. verbetering van de net kwaliteit,

•

Analyseert of laat storingsgegevens analyseren.

•

Geeft advies m.b.t. opleidingen - en instructieprogramma’s m.b.t. elektrotechnische veiligheid.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 15 van 57

4.4.2. Taken IV • • • • •

Verantwoordelijk voor het zich in veilige staat houden en onderhouden van dat deel van de elektro installatie waarvoor hij is aangewezen. Verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering van een bepaald deel van de installatie. Dit is bedrijfsvoering zonder inbegrip van werkzaamheden Verantwoordelijk voor verhelpen van gemelde onveilige situaties. Verantwoordelijk voor het uitvoeren van inspecties. Budgettair verantwoordelijk voor de hoogspannings installatie.

Je zou kort gezegd kunnen zeggen dat de installatie beheerder verantwoordelijk is voor alles met betrekking tot een veilige verantwoorde installatie en de controle hierop. De werkzaamheden om de installatie veilig en verantwoord te maken en te houden, zijn taken, die in samenspraak met de installatie beheerder, onder verantwoording van de installatie verantwoordelijken vallen. De installatiebeheerder is in het kader van de NEN-EN 50110 verantwoordelijk voor o.a. alle schakelhandelingen in de elektrische installatie. De werkverantwoordelijke is in deze verantwoordelijk voor de veiligheid tijdens de uitvoering van werkzaamheden. In bijlage D is globaal weergeven hoe de verdeling is over de totale layout van de diverse installatie verantwoordelijken en werkverantwoordelijken. In bijlage O is globaal weergeven hoe deze verdeling installatie technisch is. Een en ander loopt echter door elkaar voor wat betreft de diverse onderverdeelinrichtingen.

4.4.3. Taken WV. De taken van de Werk Verantwoordelijke zijn niet anders dan in de NEN-EN 50110 bedoeld.

4.5. Communicatie Wijzigingen in elektrische installaties met betrekking op de infrastructuur moeten worden voorgelegd aan de IB. Alle installateurs die op de locatie werkzaam zijn dienen een kopie van hun eigen V&G- plan te overleggen aan de IB. Dit geldt eveneens voor de schriftelijke aanwijzing van die personen die in het kader van de veiligheid van belang zijn, hier wordt bedoeld de werkverantwoordelijke van de betreffende bedrijven.

4.6. Verantwoordelijkheden De IB is verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering waaronder wordt verstaan: veiligheid tijdens normale omstandigheden en tijdens werkzaamheden, bedrijfszekerheid, kwaliteit en continuïteit van elektrotechnische installaties. Als zodanig is de IB verantwoordelijk voor de toegangsverlening tot elektrotechnische ruimten en beheerder van het sleutelsysteem van hiervoor genoemde ruimten.


DMS: 90710

Laatste versie: C

Pagina: 16 van 57

Datum: 9-1-2014

4.7. Bevoegdheden In het kader van de verantwoordelijkheid m.b.t. de veiligheid is de IB volgens dit elektrotechnische e

veiligheidsvoorschrift, de NEN 3140 3e, en de NEN 3840 1 , installatieverantwoordelijke (IV). Tevens is deze bevoegd voor het nemen van gepaste maatregelen bij overtreding van de regels, vastgelegd in dit EVV. Tevens is de IB bevoegd tot het benoemen cq. aanwijzen van Installatieverantwoordelijken ( IV ) werkverantwoordelijken ( WV ), Vakbekwame Personen ( VP ), Voldoend Onderrichte Personen ( VOP ).

4.8. Organisatie: De Apollo Vredestein welke in dit kader ( 50110 ) van belang is, is weergegeven in de volgende afbeeldingen: Als eerste de directie.

CEO L.C.Ceneviz

Directeur Productie & Techniek J.Wilbers

AM

AM VoorFabriek AM Bouw & Vulcanisatie AM Techniek

De CEO is het hoofd van de onderneming en dus diegene die een installatie verantwoordelijke als bedoeld in de norm ( 50110 ) aanwijst. Onder de CEO valt onder andere de afdeling productie en techniek. Hieronder vallen de drie afdelingen die betreffende de norm medewerkers hebben die met de norm te doen hebben. Betreffende de aanwijzingen zit er verschil tussen de twee productie afdelingen ( VoorFabriek, Bouw & Vulcanisatie ) en de afdeling techniek. De productie afdelingen hebben een eigen technische dienst. In de volgende afbeeldingen wordt dit weergegeven:


DMS: 90710

Laatste versie: C

Pagina: 17 van 57

Datum: 9-1-2014

AM

TM

IV

PM

WV - VP - VOP

afhankelijk van de persoon

- VP - VOP - VOP - Leek

Senior Operator Senior Operator Operator Assistent

afhankelijk van de persoon

De AM’er ( = Afdelings Manager ) in bovenstaande afbeelding is 1 persoon, de TM’er ( = Technisch Manager ) is 1 persoon per productie afdeling, de PM’er ( = Productie manager ) is er per afdeling per ploeg 1. Totaal dus 1 AM’er, 1 TM’er, en 5 PM’ers per productie afdeling. Iedere PM’er in de voor fabriek heeft drie CPérs (= Coördinator productie ) onder zich, in de bouw en vulkanisatie vier. Afdeling Techniek:

AM E&B

WTB

IV

CWU

Afdeling techniek bestaat uit 3 afdelingen, Enginering Elektro & besturing, Enginering WerkTuigBouw, en de afdeling Centrale Werkplaats en Utility. Verklaring van een en ander:


DMS: 90710 Pagina: 18 van 57

Datum: 9-1-2014

Om tot een werkbare situatie te komen binnen Apollo Vredestein bv, ( één installatie en drie technische diensten ), is de taak van de installatie verantwoordelijke als genoemd in de NEN-EN 50110 gesplitst in twee taken. Dit hebben we genoemd de taken: Installatie Beheerder en Installatie Verantwoordelijke(n). De IB, bij Vredestein is in het kader van de NEN-EN 50110 vergelijkbaar met de in deze norm bedoelde installatieverantwoordelijke. Installatie Beheerder

Gerrit Denneboom

Plaats Vervangend Installatie Beheerder

Bart Mekking

Installatie Verantwoordelijke Installatie Verantwoordelijke Installatie Verantwoordelijke

Herman Dekker Manfred Dekker Martijn Ter Haar

Voor Fabriek Bouw Vulkanisatie Centrale Werkplaats & Utility

De hierboven genoemde installatie verantwoordelijken en installatie beheerders hebben gezamenlijk die taken die in de NEN-EN 50110 genoemd zijn bij de installatie verantwoordelijke. Taken die bij de Installatie Beheerder horen zijn omschreven in 4.4.1. Taken die bij de Installatie Verantwoordelijke horen zijn omschreven in 4.4.2. Het volgende schema geeft nogmaals aan welke taak gedeeld is. Voor de “buitenwereld” is de IB de IV voor Vredestein Banden.

Elke afdeling heeft zelf een werkverantwoordelijke. Binnen de afdeling Bouw & Vulkanisatie is dit opgedeeld, is er een werkverantwoordelijk voor de afdeling Bouw en voor de afdeling Vulkanisatie.


DMS: 90710

Laatste versie: C

Werk Verantwoordelijke Werk Verantwoordelijke Werk Verantwoordelijke Werk Verantwoordelijke

Pagina: 19 van 57

Datum: 9-1-2014

Voor Fabriek Bouw Vulkanisatie Centrale Werkplaats & Utility

Ko Kwakman Hans Stegge Adri Kamp Theo Kranen

4.9. Platform elektrotechnische veiligheid Het platform bestaat uit de IB, PVIB, IV en WV en de veiligheidsfunctionaris. De IB is voorzitter van het platform is de IB. De vergadering van het Platform elektrotechnische veiligheid staat onder voorzitterschap van de IB of diens plaatsvervanger. In het platform zijn alle installatieverantwoordelijken en werkverantwoordelijken vertegenwoordigd, eventueel aangevuld met interne of externe specialisten. Het platform komt één à twee maal per jaar bijeen voor een algemene vergadering.


DMS: 90710

Laatste versie: C

Pagina: 20 van 57

Datum: 9-1-2014

5. UITGANGSPUNTEN ELEKTROTECHNISCHE VEILIGHEID 5.1. Doelstelling veilige bedrijfsvoering Te allen tijde voordat er met werkzaamheden (elektrotechnische) wordt begonnen, aan of in de directe nabijheid van elektrische installaties, zullen de elektrische risico’s vastgesteld moeten worden met als doel de elektrotechnische veiligheid te waarborgen. Er wordt niet onder spanning gewerkt.

5.2. Personeel Alle personen die bij werkzaamheden betrokken zijn aan - of in de nabijheid van - elektrotechnische 3

installaties moeten zijn aangewezen, dit is geregeld in hoofdstuk 7 . Alle personen die bij werkzaamheden betrokken zijn aan - of in de nabijheid van - elektrotechnische installaties moeten geïnstrueerd worden m.b.t. wettelijke veiligheidsregels en bedrijfsvoorschriften c.q. instructies die van toepassing zijn op hun werk. Deze instructies zullen afhankelijk van de werkzaamheden (complexiteit en lengte) regelmatig herhaald moeten worden. Het personeel is verplicht om te handelen volgens de regels en instructies. Het personeel is verplicht om de noodzakelijke PBM’s te gebruiken, zie hoofdstuk 10.

5.3. Bekwaamheden personeel Deze zijn benoemd in hoofdstuk 7. Gestreefd wordt naar een persoonscertificatie ( voor wat betreft de ingehuurde elektro technische medewerkers ) m.b.t. de noodzakelijke kennis op het gebied van elektrotechnische veiligheid e

volgens de NEN 3140 3 druk, zie idem hoofdstuk 7.

5.4. Organisatie Alle elektrotechnische installaties, zowel laag- als hoogspanning, vallen onder de verantwoording van de Installatie beheerder ( IB ). De toegangscontrole tot elektrotechnische bedrijfsruimten is geregeld volgens de sleutelprocedure, zie hoofdstuk 8. De hier bedoelde ruimten worden aangegeven met een zogenaamde bliksemschicht (zie bijlage J)

5.5. Elektrotechnische installaties Alle installaties dienen te voldoen aan de, op moment van plaatsen, geldende normen. •

Voor elektrische installaties is dat de NEN 1010 en de NEN 1041.

•

Voor explosieveilige installaties is dat NEN-EN 60079-14.

•

Voor machines is dit NEN–EN 600204/1

3

Niemand mag werkzaamheden ter hand nemen waarvoor ter voorkoming van elektrisch gevaar of letsel, technische kennis of ervaring noodzakelijk is. Tenzij de betreffende persoon beschikt over zodanige technische kennis of ervaring of daarbij onder zodanig toezicht staat als voor de werkzaamheden vereist is.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 21 van 57

5.6. Verantwoordelijkheid elektrotechnische veiligheid Alle werkzaamheden aan, in of in de nabijheid van elektrotechnische installaties vallen onder verantwoording van de werkverantwoordelijke ( WV ), van de afdeling waarin de werkzaamheden plaats vinden. Is niet duidelijk wie de werkverantwoordelijk op voor bepaalde werkzaamheden is, bepaald de installatie beheerder wie de werkverantwoordelijk voor deze werkzaamheid is. De norm ( NEN-EN 50110 ) is enigszins onduidelijk over de verantwoordelijkheid bij elektrotechnische werkzaamheden. Bij termen en definities ( in de norm ) lees je het volgende: 3.2.1 werkverantwoordelijke is iemand die direct verantwoordelijk is voor de leiding over werkzaamheden. Bij 3.2.2: Installatie verantwoordelijke is direct verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering van.. Bij 3.1.2 bedrijfsvoering Alle handelingen met inbegrip van werkzaamheden die.... Bovenstaande lezend, lees je hier toch dat zowel de installatie- als werk-verantwoordelijke direct verantwoordelijk zijn voor werkzaamheden. Navraag bij de norm commissie leerde het volgende: De norm is onduidelijk daarin door een foutieve vertaling van de oorspronkelijke (Engelse) tekst. De IV is volgens de oorspronkelijke tekst verantwoordelijk voor de elektrische installatie en niet voor de bedrijfsvoering van de elektrische installatie. De werkverantwoordelijke is dus verantwoordelijk voor de werkzaamheden (in feite verantwoordelijk voor het werkrisico). ( Zie tevens paragraaf 4.3 uit de norm 50110 ).

5.7. Communicatie Voor aanvang van alle werkzaamheden, zal de werkverantwoordelijke ( of gedelegeerde werkverantwoordelijke ) door de VP’er of PL’er op de hoogte gebracht moeten worden van wat de aard is van de werkzaamheden en de mogelijke daaraan verbonden risico’s. Bij werkzaamheden waaraan grote risico’s verbonden zijn voor mens en omgeving ( beoordeling door de werk verantwoordelijke ), moeten de handelingen schriftelijk worden vastgelegd (schriftelijk schakelprogramma) door de werkverantwoordelijke. Voor aanvang van alle werkzaamheden moet de installatie beheerder geïnformeerd worden. Ten behoeve van een veilige bedrijfsvoering van elektrische installaties moet alle noodzakelijke informatie, zoals de configuratie van het net, de toestand van schakelmaterieel (aan, uit, geaard) en de stand van beveiligingstoestellen, door middel van aanduidingen duidelijk worden aangegeven. Alle werkzaamheden van infrastructurele aard ( bijv. PIPO transformatoren ) mogen alleen met toestemming van de installatie beheerder (of bij afwezigheid zijn plaatsvervanger) worden uitgevoerd.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 22 van 57

Bij bepaalde werkzaamheden kan het noodzakelijk zijn dat beveiligingen moeten worden overbrugd. Dit mag alleen met schriftelijke toestemming van de installatie beheerder (m.b.v. werkvergunning).

5.8. Werkomgeving Er mag pas met de werkzaamheden worden begonnen als de werkplek voldoend veilig is.

5.9. Uitrusting en gereedschappen Zie hoofdstuk 10 (persoonlijke beschermingsmiddelen).

5.10. Tekeningen en gegevens Alle elektrotechnische tekeningen en gevens dienen as build gehouden te worden. Tevens dient er één exemplaar van de as buit documentatieset bij de installatie aanwezig te zijn. Kleine wijzigingen dienen met balpen in het aanwezige tekeningenpakket te worden aangbracht. Voor het juist verwerken van deze wijzigingen wordt de gebruikelijke werkwijze gevolgd.

5.11. Waarschuwingsborden en labels Alle afwijkende standen van schakelaars in verdeelinrichtingen ( = niet normale bedrijfstand ) dienen voorzien te zijn van duidelijke labels.


DMS: 90710

Laatste versie: C

Datum: 9-1-2014

Pagina: 23 van 57

6. GEBRUIK VAN INSTALLATIES 6.1. Algemeen Bij handelingen van in - en uit - bedrijf nemen van installaties zal gewerkt moeten worden volgens de hier gegeven regels en procedures om de veiligheid te kunnen waarborgen.

6.2. Aansluiten aan een bestaande installatie Er mogen geen activiteiten aan bestaande installatie worden uitgevoerd zonder toestemming van de IB, diens plaatsvervanger, een installatieverantwoordelijke of een werkverantwoordelijke. Voor het aansluiten van nieuwe installaties of machines dient vooraf overleg gepleegd te worden met de installatie beheerder of diens plaatsvervanger. Deze machines dienen te voldoen aan de algemene aansluitvoorwaarden.

6.3. Verantwoordelijkheden tijdens de uitvoering van werkzaamheden. Alle elektrotechnische werkzaamheden, die door de engineering afdelingen worden uitgevoerd, vallen operationeel onder de verantwoordelijkheid van die werkverantwoordelijke van de betrokken afdeling. Alle elektrotechnische werkzaamheden in nieuwbouw projecten gebeuren onder verantwoording van de werkverantwoordelijke van de installateur, zie inbedrijfstellingswerkzaamheden ( zie 6.5 ). Voor werkzaamheden aan machines en apparaten gelden aanvullende veiligheidsmaatregelen hiervoor wordt verwezen naar hoofdstuk 16.

6.4. Ingebruikname van installaties Elektrotechnische installaties, met inbegrip van uitbreidingen en/ of wijzigingen, mogen niet in gebruikgenomen worden voordat zij volgens deze voorschriften en NEN 1010 (deel 6) zijn e

geïnspecteerd (1 keur) en de bij inspectie en beproeving gebleken relevante tekortkomingen of defecten zijn verholpen. Vast opgestelde arbeidsmiddelen moeten beproefd worden als bedoeld in hoofdstuk 20 van de NEN-EN 60204-1. Voor installaties in explosiegevaarlijk gebied dient een eerste keur uitgevoerd te worden volgens de NEN-EN 60079-17. Verder is de installateur verantwoordelijk voor het invullen van de noodzakelijke Elektro checklisten installaties en meetrapporten. Checklisten: •

schakelkasten

•

schakel en verdeelinrichtingen

•

motorgegevens en bijbehorende bev.

•

instelgegevens van beveiligingen.

•

( nood-, vluchtweg-, ) verlichting.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 24 van 57

Meetrapporten: •

aardverspreidingsweerstand van elektroden

•

lus - impedantie (i.v.m. indirect aanraakgevaar)

•

isolatietest

•

testen van de werking van aardlekschakelaars

•

e.e.a. volgen hoofdstuk 6.12 NEN 1010, NEN-EN 60079-14, deel 20 machine richtlijn.

6.5. In bedrijf stelling werkzaamheden Nieuwbouwinstallaties worden van spanning voorzien (op de bestaande infrastructuur aangesloten) onder verantwoording van de installatie beheerder, nadat de betreffende installateur het verzoek hierom heeft gedaan aan de installatie beheerder. Al wat gedaan moet worden voor ingebruikstelling ( b.v. inspectie deel 6 NEN 1010 ), is door de installateur uitgevoerd en overlegd aan de installatie beheerder en installatie verantwoordelijke. Nadat de betreffende installatie van spanning is voorzien wordt de werkverantwoordelijke van het betreffende installatiebedrijf verantwoordelijk voor de elektrotechnische veiligheid. Dit bovenstaande geldt totdat de officiële overdracht van de installatie aan de installatie beheerder is afgehandeld. Voor de inbedrijfstelling van een installatie ( verdeelinrichtingen ) dient gebruik gemaakt te worden van het in bedrijfname formulier (zie bijlage F), met eventueel daar aan toegevoegde checklisten. Concreet betekent dit, dat na de inbedrijfstelling van een deel van de installatie de verantwoordelijkheid schriftelijk wordt overgedragen aan de werkverantwoordelijke van de installateur. Uitgangspunten hier bij zijn: •

Dat na de inbedrijfstelling, alle schakelen verdeelinrichtingen en elektrische bedrijfsruimten worden afgesloten voor onbevoegden (sleutelprocedure).

•

Het in bedrijf gestelde deel dient een eerste keur te ondergaan volgens de checklist van het in bedrijfname formulier eventueel aangevuld met specifieke checklisten ( deel 6 NEN 1010 ).

•

Voor verdelers geldt dat deze alleen in bedrijf gesteld kunnen worden als alle afgaande velden zijn uitgeschakeld en voorzien van een label. Voor schakelkasten geldt dat deze alleen in bedrijf gesteld kunnen worden als alle beveiligingen zijn uitgeschakeld of alle smeltveiligheden zijn verwijderd en uiteraard gelabeld.

•

Verder mogen er geen loshangende kabels in het veld aanwezig zijn welke aangesloten zijn op een onder spanning staande schakelkast en/ of verdeelinrichting.

6.6. Tijdelijk buiten gebruik stelling Tijdelijke buiten gebruikstelling van elektrische beveiligingstoestellen. Voorgeschreven elektrische beveiligingstoestellen of delen van veiligheidsketens mogen tijdelijk buiten gebruik worden gesteld bij meting, beproeving, inspectie en onderhoud, maar alleen: •

na een daarvoor afzonderlijk verkregen schriftelijke toestemming ( werkvergunning ) van de werkverantwoordelijke.


•

DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 25 van 57

indien er maatregelen zijn genomen om een veilig verloop te waarborgen ( na en tijdens de test tijd )

•

indien er geen bijzonder gevaar kan ontstaan

•

indien het buiten gebruikstelling wordt opgeheven zodra de noodzaak daartoe niet meer aanwezig is.

6.7. Afschakelen in noodgevallen (calamiteiten) Hierbij dient onderscheid te worden gemaakt in het afschakelen van laag- en hoog-spannings installaties. In geval van een calamiteit mogen daartoe bevoegde personen afschakelen.

6.7.1. Afschakelen laagspanning installaties Afschakeling zal te allen tijde door een daartoe bevoegd persoon moeten geschieden. In het geval dat er sprake is van een calamiteit mag de daartoe bevoegde persoon in overleg met de bedrijfsbrandweer afschakelen. Gezien de huidige bedrijfsvoering zal er altijd minimaal 1 ploegleider op het fabrieksterrein aanwezig zijn Afschakelen moet ten aller tijden worden gemeld bij de installatie beheerder of de installatie verantwoordelijke of de werkverantwoordelijke. Dit mag ook achteraf. Zie tevens het document afschakelen bij calamiteiten ( = DMS nr. 88250 ).

6.7.2. Afschakelen hoogspanning installaties In het hoogspanningsnet mag allen worden geschakeld na opdracht van de installatie beheerder of diens vervanger. In geval van calamiteiten mag uit geschakeld worden door de daartoe bevoegde personen zonder eerst te wachten op toestemming van de installatie beheerder of diens vervanger, indien deze ( IB of diens plaatsvervanger ) niet aanwezig is ( zijn ). Achteraf moet dit altijd gemeld worden bij de installatie beheerder of de werkverantwoordelijke. Een en ander als geïnstrueerd tijdens de instructie afschakelen bij calamiteiten. ( Zie tevens het document afschakelen bij calamiteiten = DMS nr. 88250 ). Indien de spanning van de aansluitpunten ( = inkomende voeding ), moet worden afgeschakeld wordt contact opgenomen met Essent op de wijze die te vinden is in het bedrijfsnoodplan.

6.8. Koppelen van transformatoren Voor het werken aan transformatoren en hoogspanningsschakelaars kan in een aantal gevallen de laagspanningsvoeding intact gehouden worden middels een LS-koppeling. (zie bijlage G). Dit is alleen toegestaan indien: •

schriftelijk toestemming is verleend door de IB of diens plaatsvervanger

•

een schriftelijk schakelprogramma overlegd is aan de IB of diens plaatsvervanger.

•

Het schakelen door minimaal een werkverantwoordelijke en een ploegleider gebeurt

•

de procedure “instructie koppelen van transformatoren” gehanteerd wordt ( bijlage G )


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 26 van 57

6.9. Afschakelen van ls-installaties in verband met werkzaamheden Zie Hoofdstuk 13, Spanningsloos maken van installaties.

6.10. Opleidingseisen Om het een en ander op een veilige manier te laten verlopen, worden er minimale eisen gesteld aan het opleidingsniveau van hier genoemde bevoegde personen. Dit geldt voor zowel eigen medewerkers als voor derden. De opleiding niveaus zijn vastgelegd in Hoofdstuk 7.4.8.

6.11. Elektrotechnisch toezicht Voor de goede bedrijfsvoering is het noodzakelijk dat er voldoende elektrotechnisch toezicht is op de uitvoering van elektrotechnische werkzaamheden, zoals hierboven staat omschreven. Voor derden geldt dat er minimaal een werkverantwoordelijke of een gedelegeerde werkverantwoordelijke ( = iemand die door de opdracht nemer is aangewezen voor deze werkzaamheden als de werkverantwoordelijk ) aanwezig moet zijn. De opdracht nemer geeft schriftelijk aan wie de hier bedoelde persoon is.


DMS: 90710

Laatste versie: C

Datum: 9-1-2014

Pagina: 27 van 57

7. AANWIJZINGEN VAN BEVOEGDE PERSONEN 7.1. Algemeen Het regelen van de aanwijzing en/of benoeming van eigenmedewerkers als bevoegd persoon.

7.2. Aanwijzing De Installatie Beheerder is de enige persoon die medewerkers schriftelijk aanwijst. In de bijlage A is een voorbeeld opgenomen van de aanwijzing.

7.3. Bevoegdheden in relatie tot de aanwijzing/ benoeming De bevoegdheden voor een aangewezene liggen vastgelegd in de bevoegdheden tabel ( voorbeeld Bijlage B ). Het tweede blad bij de schriftelijke aanwijzing bevat tevens de bevoegdheden tabel. De actuele versie hiervan is altijd te vinden in de interactieve instructie op het netwerk. Dit houd in dat de hier gebruikte tabel, de tabel is die actueel was in de zomer 2005. Wijzigingen in deze tabel zullen minimaal zijn en zeker niet de indeling en het gebruik van deze lijst wijzigen. Hoe hebben we ( globaal ) gedacht welke aanwijzing bij welke persoon ( functie ) behoort: Aanwijzing Leek VOP VP PL WV IV IB

Omschrijving Een ieder die geen aanwijzing heeft. Voldoend Onderricht Persoon Vakbekwaam Persoon Ploegleider Werkverantwoordelijke Installatieverantwoordelijke Installatiebeheerder

Wie Zie omschrijving Operators welke dit nodig hebben W - monteurs E - monteurs 1 per onderhouds afdeling TM’ers Medewerker enginering

Daarnaast zullen praktijk instructeurs worden aangewezen als VP. Dit zijn medewerkers die voor de VOP’ers het “praktische” gedeelte behorend bij de instructie NEN-EN 50110 zullen verzorgen ( zie bijlage L ). De bevoegdheid die deze medewerkers krijgen zijn dezelfde als de VOP’ers.

In onderstaande afbeelding staat het eerste stukje uit de bevoegd heden tabel:



Datum: 9-1-2014

Werkzaamheden

leek

bijz. V.O.P.

bijz.

V.P. bijz.

Bediening normaal = Zonder gevaar Bedienen schakelaars Gebruik stopcontact Lampen vervangen ( Alleen TL buizen ) Lampen vervangen Monteren van steker aan buigzame leidingen Vervangen van verlichtingsarmatuur Vervangen schroefpatroon ≤ 25A in groep met groepschakelaar

X X X

*1 *1

X X X X X X X

*1 *1

*3 *3 *3

X X X X X X X

In de linker kolom staan de werkzaamheden die een aangewezene mag uitvoeren. In de bovenste rij rechts staat welke bevoegdheid je gekregen kunt hebben ( hier staat de leek en de V.O.P.’er ). Achter leek en V.O.P. staat bij beiden een kolom bijz. wat betekend welke bijzonderheden er betreffende deze werkzaamheden zijn. Onder in de tabel worden deze bijzonderheden toegelicht. Zie volgende afbeelding: Bijzonderheden 1X = Mag 1 keer gedaan worden, schakelt weer uit dan TD waarschuwen *1 = Alleen voor normale bediening *2 = Waarden vastleggen *3 = Alleen in opdracht van *4 = Na instructie ter plaatse *5 = Indien gescheiden van voedingsbron *6 = Alleen als dit in de aanwijzing staat *7 = Alleen onder toezicht van minimaal een PL bij onderhoud e.d. *8 = Bij calamiteiten mag er zelfstandig uit geschakeld worden

Als je kijkt in de tabel dan zie je dat een leek een schakelaar mag bedienen met als uitzondering *1. Dit betekend dat een leek schakelaars mag bedienen met als opmerking dat dit geld voor normale bediening. Met normale bediening wordt zowel het schakelen van verlichting, als bedienen van machines bedoeld. Een zelfde verhaal geld voor het gebruik van wand contact dozen. Bij een V.O.P. zie staan dat hij o.a. verlichtingsarmaturen mag vervangen maar dit alleen in opdracht van. Dit in opdracht van gaat niet over zijn direct leiding gevende, maar over iemand die bepalen kan welk risico er is als de V.O.P.’er loopt bij het vervangen van het armatuur, dus minimaal een ploegleider. Voor een verdere uitleg over bevoegd heden kan men altijd terecht in de interactieve instructie. Bij de vragen die er dan nog zijn kan men altijd terecht bij de WV, IV of IB.



Datum: 9-1-2014

7.4. Werkzaamheden ( kolom werkzaamheden in bijlage B ) Deze hier genoemde werkzaamheden ( gehele kolom 1 van de tabel ) hoeven niet in overeenstemming te zijn met de NEN-EN 50110. De uitleg en invulling betreffende werkzaamheden en bevoegdheden binnen Vredestein wordt verwezen naar de interactieve instructie waar dit volledig uit de doeken gedaan wordt.

7.4.1. Noodzakelijke opleiding en ervaring m.b.t. aangewezen personen De ( minimale ) opleidingen van de hier bovengenoemde personen moeten voldoen aan de hier

minimaal technische opleiding WEB nivo 1–2 3 4 >4 werkervaring "" werkervaring E richting ""

I.B.

I.V.

W.V.

P.L.

V.P.

opleidings eisen

V.O.P.

leek

onderstaande opleidingsmatrix.

LBO LBO / EMBI MBO HBO 1 jaar 5 jaar 1 jaar 5 jaar

installatie normen NEN 1010 beperkt NEN 1010 uitgebreid NEN 3840 beperkt NEN 3840 uitgebreid Machine richtlijn NEN-EN 60204 Veiligheidscursussen interactieve instructie VOP Kennis van het EVV NEN-EN 50110 beperkt NEN-EN 50110 uitgebreid Extra cursussen afschakelen bij calamiteiten hoogspanningscursus beperkt hoogspannings cursus uitgebreid Alle personeel van Vredestein die voor zijn of haar functioneren een aanwijzing nodig heeft, volgt de interactieve cursus ( NEN-EN 50110 ). Deze cursus is speciaal bedoeld voor de VOP’er. Echter zijn voor alle aangewezen de gevaren en risico’s en de regelgeving normering het zelfde zijn. Daarnaast is het voor een ieder van belang te


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 30 van 57

weten wat de VOP’er wel en niet mag. Deze cursus wordt afgesloten met een toets welke met goed gevolg moet worden afgelegd. Daarna volgt er instructie op de werkplek. Pas na deze instructie ter plekke is aan alle voorwaarden voldaan om een aanwijzing te kunnen krijgen.

7.4.2. Verantwoordelijkheden Zie verantwoordelijkheden en bevoegdheden betreffende personen in bijlage B.

7.5. Initiatie aanwijzing eigen medewerkers. Het aanwijzen van eigen medewerkers is op te delen in twee doelgroepen; 1 Alle technische personeel inclusief engineering; 2 Productie personeel. Let op. Dit gaat niet enkel om de eerste initiatie maar ook over het volgen, organiseren, van de vervolg instructies.

7.5.1. Technisch Personeel: De installatie verantwoordelijken initieert en regelt dat alle technische personeel ( = inclusief de monteurs in de ploegen ) die dit nodig hebben zijn of haar aanwijzing krijgt behorend bij zijn of haar functie, waarbij de IV controleert of voldaan moet wordt aan het gestelde in 7.4.1. In het volgende blokschema is aangegeven hoe een en ander uitgevoerd dient te worden en wie hierin wat doet. Dit is voor al het technisch personeel, dus ook voor de ploegen monteurs.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 31 van 57


7.5.2. Productie personeel:

DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 32 van 57


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 33 van 57

De AfdelingsManagers initiëren wie er een aanwijzing nodig heeft. In de praktijk zal dit betekenen dat de PM’er of de CP’er dit doet ( zie 4.8 ), maar dat is aan de AfdelingsManager. De AfdelingsManager regelt met de afdeling Opleiding dat de medewerker de interactieve instructie moet gaan volgen en het vervolg zoals in 7.4.1 beschreven is.

Om een productie medewerker aan te kunnen wijzen als een VOP’er moet hij minimaal WEB nivo 12 (= LBO ) hebben ( zie 7.4.1 ). Dit moet door de AfdelingsManager gecontroleerd worden.

7.5.2.1.

praktijk instructie VOP intern productie medewerkers.

Hoe is de praktijk instructie voor de VOPérs geregeld in productie? Uitgangspunten: De VOP’ers krijgen een aanwijzing welke enkel geldt voor de werkplek behorend bij hun huidige functie ( werkplek ). De VOP’ers hebben de theorie gehad ( wil zeggen zijn geslaagd voor de toets ).

In bijlage P zit een lijst ( Excel ) welke de WV in overleg met de AM ( of diens gedelegeerde ) gebruiken kan voor de praktijk instructie. Eerst tekenen de cursisten aan het eind van de praktijk instructie op deze lijst. Als laatste tekent de WV de lijst en levert dit in bij de IB. De IB zorgt dan dat de aanwijzing geregeld wordt, en zorgt er voor dat deze bij de afdeling opleiding komt. De afdeling opleiding zorgt er voor dat de medewerker deze aanwijzing tekent en slaat vervolgens digitaal een kopie van de getekende aanwijzing ( getekend door zowel IB als VOP ) op. Op dat moment is de medewerker een aangewezen persoon als bedoeld in de ARBO wet.

7.5.2.2.

Herhalingsinstructie productie medewerkers:

De afdeling opleiding initieert de herhalingsinstructie voor de productie medewerkers, zie het blokschema. Is de productie medewerker geslaagd voor de toets na de herhalingsinstructie, dan kan hij op verzoek een nieuw papier krijgen met zijn nieuwe aanwijzing. Wil hij geen nieuwe aanwijzing, dan wordt een en ander enkel in de systemen verwerkt. De afdeling opleiding draagt er zorg voor dat bekend gemaakt wordt aan de IB’er, welke productie medewerkers de herhalingsinstructie gevolgd door de toets ( en uiteraard met succes ) hebben gemaakt. Het verzoek voor een eventueel nieuwe papieren aanwijzing kan enkel via deze weg verkregen worden ( productie medewerker maakt dit kenbaar bij de afdeling opleiding die dit coördineert met de IBér ).


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 34 van 57

7.6. Personeel van derden 7.6.1. Ingeleend personeel Ingeleende werknemers dienen volgens het hierboven genoemde concept aangewezen te worden en dienen aan dezelfde kwalificaties te voldoen als eigen werknemers. De opdrachtnemer draagt zorg voor het aanwijsbeleid als bedoeld in de NEN-EN 50110 en geeft hiervan voor aanvang van de werkzaamheden een overzicht lijst van zijn medewerkers met de hierbij behorende aanwijzing aan de opdrachtgever.

7.6.2. Ingeleend personeel voor storingsdienst in de ploeg. Hiervoor geld het zelfde als omschreven in 7.6.1. echter moeten deze mensen daarnaast de Apollo Vredestein B.V. instructie en toets volgen gelijk aan de eigen medewerkers. Van deze medewerkers wordt verwacht dat ze een vakbekwaam persoon moeten zijn. Betekend dat de IV van de betreffende afdeling moet bepalen of deze persoon voldoet aan de eisen die we stellen aan een VP ( zie 7.4.1. ). 7.6.3.Uitbestede werkzaamheden Worden werkzaamheden uitgevoerd op basis van een overeenkomst tot het verrichten van werkzaamheden zoals aanneming of uitbesteding dan vindt de overdracht van de verantwoordelijkheid plaats door de overeenkomst tot het verrichten van werkzaamheden. Tenzij deze overdracht van de verantwoordelijkheid nadrukkelijk schriftelijk wordt uitgesloten. Coördinatie verplichting blijft bij de opdrachtgever.

7.6.4. Aanwijzing van personeel van derden Personen in dienst van derden dienen aangewezen te zijn door de eigen werkgever conform de NEN-EN 50110. Uitbesteding bij uitbreiding van de installatie: Van de medewerkers van installateurs, die op de locatie werkzaam zijn, dient minimaal één medewerker aangewezen te zijn als werkverantwoordelijke (WV). Deze WV coördineert de werkzaamheden met IB van Vredestein of diens plaatsvervanger. Deze hiervoor genoemde WV dient in het bezit te zijn van een geldig persoonscertificaat. Uitbesteding bij modificatie / revisie van bestaande installatie delen: Van de medewerkers van installateurs, die op de locatie werkzaam zijn, dient minimaal één medewerker aangewezen te zijn als minimaal een ploegleider (PL). Deze PL coördineert de werkzaamheden met de WV Vredestein van de afdeling waar de werkzaamheden plaats vinden, of diens vervanger. Deze hiervoor genoemde PL dient in het bezit te zijn van een geldig persoonscertificaat. Opleidingen •

Werkverantwoordelijke personen dienen een NEN 3140 cursus gevolgd te hebben, met een

•

Vakbekwaam persoon ( frequentie één maal per 4 jaar).

examen en een persoonscertificaat ( frequentie één maal per 2 jaar)


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 35 van 57

8. TOEGANG TOT ELEKTRISCHE BEDRIJFSRUIMTEN (SLEUTELSYSTEEM) 8.1. Doel Dit voorschrift regelt de toegang tot elektrische bedrijfsruimtes, welke geheel ten diensten staan van de E-installatie voor distribueren en toepassen van elektrische energie. Dit voorschrift moet strikt worden gevolgd om de veiligheid en betrouwbaarheid van de E-installaties te bevorderen in het belang de veiligheid van personen met een minimale belemmering van het productieproces.

8.2. Elektrische bedrijfsruimte In het kader van dit voorschrift worden de volgende ruimten als elektrische bedrijfsruimten beschouwd: Laagspanningsruimten (LS-ruimten), Hoogspanningsruimten (HS-ruimten), een schakelkast vormt een uitzondering hierop maar wordt wel op dezelfde manier behandeld. Daarnaast heeft Vredestein ruimtes welke niet gescheiden zijn door een wand of iets dergelijks in een deel hoogspannings ruimte en een deel laagspannings ruimte. In afwijking op de NEN 1010 behoren de elektrische materialen in het kader van dit voorschrift voldoende afscherming te bezitten, minimaal IP 20 (dit geldt alleen voor het inwendige van schakelkasten, daarbuiten dient de IP-klasse in overeenstemming te zijn de omgevingsomstandigheden). Hiermee wordt voorkomen, dat personen die werkzaamheden verrichten in of in de nabijheid van deze installaties ongewild in aanraking komen met actieve delen. Onbevoegde personen hebben geen toegang tot de hierboven genoemde ruimten.

8.3. Sleutelsysteem Het sleutelsysteem is opgebouwd uit drie hoofdgroepen: •

Sleutels ten behoeve van elektrische schakelkasten (Kast-sleutels)

•

Sleutels ten behoeve van laagspanningsruimtes (LS-sleutels)

•

Sleutels ten behoeve van hoogspanningsruimtes (HS-sleutels)

Alle LS en HS sleutels worden op naam uitgegeven door de IB, zie bijlage A (aanwijzing van bevoegde personen, hierop staat welke sleutel behoort bij de aanwijzing).

8.4. Verantwoordelijkheden en bevoegdheden Alle personen welke m.b.t. hun functie in aanmerking komen voor een LS- of HS- sleutel dienen te zijn aangewezen. Deze aanwijzing is een schriftelijke vastlegging van verantwoordelijkheden en bevoegdheden middels een indeling in een bepaalde categorie (zie hoofdstuk 7 aanwijzing). Deze aangewezen personen (lees: verantwoordelijke persoon) dienen de sleuteldiscipline te volgen.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 36 van 57

8.5. Opleiding en instructie Aan deze indeling in categorieën is tevens de opleiding en instructie gekoppeld (zie hoofdstuk 7 Aanwijzing, hoofdstuk 7.5 voor ApolloVredestein medewerkers, en 7.6 voor medewerkers van derden ).

8.6. Sleuteldiscipline •

De toegewezen sleutel mag niet aan anderen worden doorgegeven of worden uitgeleend.

•

De sleutel dient na het beëindigen van de dienstbetrekking persoonlijk te worden ingeleverd bij de IB.

•

De verantwoordelijke persoon dient de toegang tot de elektrische bedrijfsruimten bij het verlaten van de werkplek af te sluiten, zodat onbevoegden geen toegang hebben tot deze bovengenoemde ruimten.

•

Bij verlies moet dit direct worden gemeld, bij de IB.

Bij het niet nakomen van de vereiste sleuteldiscipline zal de betreffende sleutel worden ingenomen en daarmee de toegang tot elektrische bedrijfsruimten worden ontzegd. Het “in bezit” hebben van deze sleutels wil niet zeggen dat het toegestaan is deze te gebruiken om toegang te krijgen tot de hier bedoelde ruimtes. Toegang heeft men enkel als in de aanwijzing aangegeven is dat men een sleutel bezit.


DMS: 90710

Laatste versie: C

Datum: 9-1-2014

Pagina: 37 van 57

9. ELEKTRISCHE VEILIGHEIDSMAATREGELEN 9.1. Doel Dit voorschrift bepaalt de minimaal noodzakelijke veiligheidsmaatregelen die getroffen moeten worden in navolging van de geldende normen en voorschriften voor het veilig uitvoeren van E werkzaamheden. Zoals bediening, inspectie en onderhoud in / aan LS- resp. HS-installaties, waarbij bevoegdheden en verantwoordelijkheden op een juiste wijze gehanteerd moeten worden.

9.2. Vakmanschap E-werkzaamheden worden uitgevoerd door minimaal vakbekwame personen (VP). Deze VP werkt altijd conform de bevoegdheden tabel ( evenals alle overige aangewezenen ). Dit ontslaat de VP er niet van om zelf te beoordelen of hij voldoende vakkennis in huis heeft om het werk te klaren of de gevraagde prestaties te leveren.

9.3. Aandacht punten voor aanvang werkzaamheden. In de aanwijzing en de bevoegdheden tabel vind je welke werkzaamheden een medewerker mag uitvoeren. Alvorens tot enige actie over te gaan dient de betrokken E-vakman op doelmatige wijze de volgende vragen in positieve zin te beantwoorden. •

Is de opdrachtgever gemachtigd het werk op te dragen?

•

Is mijn eventuele zelfinitiatief verantwoord?

•

Ben ik de juiste man om dit werk uit te voeren?

•

Is mijn chef over dit werk geïnformeerd of is dit voor dit werk niet noodzakelijk?

•

Zijn de juiste tekeningen beschikbaar?

•

Kan het werk alleen uitgevoerd worden of zijn er om technische en/of voor schriftelijke redenen

•

Is het tijdstip in verband met productie, lawaai etc. juist gekozen?

•

Kan het werk in spanningsloze toestand worden uitgevoerd en is de stroomkring veilig te

twee of meer vaklieden gewenst of vereist?

scheiden? Bedenk dat we altijd spanningsloos werken aan de installatie. •

Moet de werkverantwoordelijke resp. installatieverantwoordelijke bij het werk worden betrokken en zo ja, is dit ook gedaan?

9.4. Laagspanning. Ten alle tijden dient dit Elektrotechnisch Veiligheids Voorschrift ( EVV ) gevolgd te worden. Voor onvoorziene situaties en/of handelingen die niet zijn opgenomen in het EVV dient de NEN-EN e

50110-1 en de aanvulling NEN 3140 3 te worden gehanteerd. Hierbij wordt uitgegaan van de noodzaak dat de installatie volledig voldoet aan de geldende normen. Eerdere versies van deze normen kunnen ook van toepassing zijn. Wanneer een en ander afwijkt van de normen of indien er zich onregelmatigheden voordoen, moet hierover de installatie beheerder, installatie verantwoordelijke, of werk verantwoordelijke worden geïnformeerd.

9.5. Hoogspanning. Ten alle tijden dient dit Elektrotechnisch Veiligheids Voorschrift ( EVV ) gevolgd te worden.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 38 van 57

Voor zover niet voorzien in dit EVV dient hoogspanningswerk uitgevoerd te worden volgens de 50110-1 en de aanvulling NEN 3840 en installatiewerk volgens de NEN 1041. Hoogspanningswerkzaamheden worden in alle gevallen uitbesteed. Eigen Vredestein personeel voert enkel bedieningswerkzaamheden uit. Bevoegde Vredestein medewerkers dragen zorg voor het veiligstellen van de installatie delen waaraan gewerkt moet worden. Dit wordt gecontroleerd door de opdrachtnemer. De IB of diens plaatsvervanger is tijdens de werkzaamheden aanwezig ( in ieder geval beschikbaar en op het terrein aanwezig ). De schakel toestemming wordt versterkt door de IB, of diens plaatsvervanger. Bij het uitvoeren van alle schakelhandelingen is de IB of diens vervanger ter plekke aanwezig.

9.6. E-Werkprocedures. Voor het veilig uitvoeren van E-werkzaamheden zijn naast de algemene veiligheidsvoorschriften de volgende E-werkprocedures van kracht.

9.6.1. Spanningsvrij maken. E-werkzaamheden mogen pas worden uitgevoerd nadat de betreffende stroomkring eerst stroomloos en dan spanningsloos is gemaakt, dan wel gelijktijdig. Dit geldt ook voor eventueel aanraakbare actieve delen van andere stroomkringen, die zich bevinden in de nabijheid (respectievelijk omgeving) van de plaats waar gewerkt moet worden. Hiertoe zijn schakelen verdeelinrichtingen voorzien van schakelaars en scheiders ( zie hoofdstuk 13 spanningsvrij maken van Einstallaties of delen daarvan ).

9.6.2. Onderspanning werken. Uitgangspunt is dat werken aan of in de nabijheid van onder spanning staande installaties of delen daarvan niet is toegestaan. Uitzondering hierop is als het metingen en/ of beproevingen betreft. Hierbij dienen extra voorzorgsmaatregelen te worden getroffen als het kortsluitvermogen gevaarlijk hoog is. (Zie hoofdstuk 10 persoonlijke beschermingsmiddelen). STORING ZOEKEN, ( NET ALS METEN ), WORDT NIET GEZIEN ALS ONDER SPANNING WERKEN.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 39 van 57

10. PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMAATREGELEN. 10.1. Doel. Dit voorschrift bepaalt in verband met noodzakelijk te treffen E-veiligheidsmaatregelen de persoonlijke bescherming van de E-vakman om het werk doelmatig, veilig en betrouwbaar te kunnen uitvoeren waarbij de de bevoegde persoon ( hoofdstuk 7) zelf mede verantwoordelijk is voor de juiste toepassing daarvan.

10.2. Handgereedschap. De bevoegde personen ( eigen en derden ) moet beschikken over goed en passend en geïsoleerd handgereedschap, dat dient te worden gecontroleerd door de gebruiker voor elk gebruik. Periodiek dient deze standaarduitrusting gecontroleerd en zonodig vervangen te worden.

10.3. Spanningsmeting. Spanningsmeting wordt opgedeeld in twee soorten meting: •

Vast stellen van spanningsloosheid voor aanvang Ewerkzaamheden.

•

Spanningsmeting ten behoeve van controle en of storing.Dit delen we op in de volgende metingen: o

Spanningsmeting in de hoofdstroom

o

Spanningsmeting in de stuurstroom

Spanningsmeting ten behoeve van het vaststellen van de spanningsloze toestand, moet worden uitgevoerd met een duspol. Proeflampen en enkelpolige spanningszoekers mogen hiervoor niet gebruikt worden. De meter moet op goede werking worden gecontroleerd VOOR en NA het vaststellen van de spanningsloze toestand. Spanningsmeting in en aan hoofdverdelers ten behoeve van controle of storing zoeken moeten worden uitgevoerd met een duspol. Indien het noodzakelijk is om de spanning nauwkeuriger te meten dan met een duspol mogelijk is, dan mogen door ploegleiders spanningsmetingen worden uitgevoerd met een voltmeter en / of universeelmeter. Voor deze metingen aan hoofdverdelers dient de voltmeter en / of universeelmeter extra beveiligd te worden tegen kortsluiting middels externe kortsluitvaste smeltveiligheden, welke zijn ondergebracht in de meetpennen (Ik 100 kA), dit geldt overigens voor alle meetapparatuur zoals ook voor draaiveldmeters.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 40 van 57

Meetsnoeren en meetpennen moeten zo volledig mogelijk zijn geïsoleerd, verschillend van kleur zijn en slechts eenzijdig in het meetinstrument passen. Waar nodig ( = als IP klasse < als IP20 dus installatie is niet aanraakveilig ) gebruik maken van geïsoleerde handschoenen. Spanningsmeting ten behoeve van controle of storing zoeken in stuurstroom mogen worden uitgevoerd met een voltmeter en / of universeelmeter (voorkeur draaispoel-voltmeter) en uiteraard met een duspol. Meetsnoeren en meetpennen moeten zo volledig mogelijk zijn geïsoleerd, verschillend van kleur zijn en slechts eenzijdig in het meetinstrument passen. Waar nodig ( = als IP klasse < als IP20 dus installatie is niet aanraakveilig ) gebruik maken van geïsoleerde handschoenen. Let op dat je bij het gebruik van een universeel meter, een meter gebruikt van de juiste categorie. De bij Vredestein veel gebruikte pen multi meter ( Meterman type DM73B VR.art.nr. 060.1750 ) is een meter waarmee je 600 Volt mag meten in categorie II en 300 Volt in categorie III. Dit houd in dat je op en in arbeidsmiddelen mag meten tot een spannings nivo van 600 Volt en in onderverdeelinrichtingen tot maximaal 300 Volt. Dit sluit uit dat je met deze meter in een onderverdeelinrichting mag gebruiken om de lijnspanning te meten. Op een hoofdverdeler mag je er al helemaal niet mee meten omdat je daar een categorie IV meter voor nodig hebt.

10.4. Elektrocutiegevaar. Mogelijke hulpmiddelen ter voorkoming van elektrocutiegevaar. Afhankelijk van de situatie kan het nodig zijn dat meerdere hulpmiddelen gecombineerd dienen te worden gebruikt: •

geïsoleerde schoenen/laarzen en rubberen handschoenen

•

goede, droge en niet geleidende kleding (brandvertragende kleding)

•

niet-geleidende rubberen of kunststof matten

•

isolatiefolie of –platen voor het afschermen van actieve delen in de nabijheid van de werkplek

•

niet geleidende rubberen of kunststof afdekdoeken met bijbehorende geschikte kunststof doekklemmen

•

isolatiedoppen voor het isoleren van draad- en adereinde van leidingen, respectievelijk kabels

•

geschikt kortsluitbestendige aardingsgarnituur

•

geschikte hoogspanningstester

•

gevarenbord (Let op open spanning).

•

Geïsoleerd gereedschap

10.5. Verbrandingsgevaar. Een of meer van de volgende hulpmiddelen moeten worden toegepast om de gevolgen van vlambogen ten gevolge van eventuele kortsluiting te beperken: •

moeilijk brandbare kleding


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 41 van 57

•

volledig bedekken van lichaamsdelen (mouwen neer, kraag hoog gesloten)

•

veiligheidshelm met anticondens gelaatscherm

•

mespatroon-trekker met brandvrije mouw.

10.6. Standaarduitrusting ls-ruimte. Elke LS-ruimte moet zijn uitgerust met een geschikte standaarduitrusting, welke minimaal bestaat uit: •

Helm met anticondens gelaatscherm

•

Zekeringtrekker met brandbeschermende mouw

•

Paar rubberen handschoenen

•

EHBO-plaat inclusief telefoonnummers van hulpdiensten (zie bijlage K).

•

Duspol


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 42 van 57

11. VERWIJDEREN EN/OF AANBRENGEN VAN SMELTVEILIGHEDEN. 11.1. Doel. Dit voorschrift regelt het veilig verwijderen en/of aanbrengen van smeltveiligheden in LS-installaties. Uitgangspunt in navolging van de NEN 3140 is dat smeltveiligheden alleen spanningsloos dan wel stroomloos verwijderd en aangebracht mogen worden. In de situatie waarin dit niet mogelijk is, moet dit voorschrift gevolgd worden.

11.2. Schroefpatronen. Het verwijderen en/of aanbrengen van schroefpatronen van 2 tot en met 25 A behoort tot de eenvoudige bedieningswerkzaamheden. In hoofdstuk 7 is aangegeven wie deze werkzaamheden mogen uitvoeren. Schroefpatronen mogen alleen spannings- dan wel stroomloos worden verwijderd en/of geplaatst. In die gevallen dat het niet mogelijk is om de betreffende groep spannings- dan wel stroomloos te maken, dient de belasting zoveel als mogelijk afgeschakeld te worden. Bij eindgroepen betekent dit dat de contactstoppen van de betreffende apparaten uit de wandcontactdozen moeten worden verwijderd. Dit voorkomt mogelijkerwijs ook schade aan de betreffende apparatuur. Bij motorgroepen dient de werkschakelaar uitgeschakeld en geblokkeerd te worden. Bij schroefpatronen wordt ervan uitgegaan dat persoonlijke beschermingsmidden niet noodzakelijk zijn. Bij de koppen dient het glaasje voor het verklikkertje aanwezig te zijn. Bij gebruik van KII patronen in KIII koppen moet er een reduceerring toegepast te worden.

11.3. Mespatronen. Mespatronen behoren deel uit te maken van smeltpatroon lastscheiders, tenzij (in de nabijheid ervan) een schakelaar aanwezig is om de betreffende verbruikers spannings- dan wel stroomloos te maken. In hoofdstuk 7 is aangegeven wie deze werkzaamheden mogen uitvoeren. Tijdens het verwijderen en plaatsen van mespatronen dienen daartoe bestemde persoonlijke beschermingsmiddelen (hoofdstuk 10) gebruikt te worden, zoals: zekeringtrekker met mouw en een helm met gelaatscherm

11.4. Gebruikte materialen. Er dient altijd op gelet te worden dat de smeltveiligheden van 1 afgaande groep voor de afzonderlijke fasen gelijk zijn, dit betekent: waarden ( zowel stroom als spanning ), fabrikaat en type(karakteristiek). Let er tevens op dat de smeltveiligheden voor de juiste spanning worden gebruikt. ( dus geen 500 volt patronen in een 700 volt installatie ).


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 43 van 57

12. VEILIGSTELLEN ELEKTROMOTOREN. 12.1. Doel. Dit voorschrift regelt het veiligstellen van elektromotoren in verband met werkzaamheden aan roterende machines. Bij het veiligstellen worden zowel de mechanische alsook de elektrische gevaren beschouwd. We onderscheiden hier de volgende werkzaamheden: •

mechanische handelingen

•

elektrische handelingen

•

betreden van het inwendige van een menger.

12.2. Installaties. Dit voorschrift gaat uit van een installatie die geheel voldoet aan de NEN 1010, de NEN EN 60204-1 en de NEN 1041 waarbij: • Er werkschakelaars aanwezig dienen te zijn in de naaste omgeving van iedere E-motor • De werkschakelaars handbediend zijn en bij voorkeur in de hoofdstroomketen zijn opgenomen. Indien zij in de stuurstroom zijn opgenomen, moeten zij voldoen aan de NEN EN 60204-1 en NEN 1010 (veiligheidsketen) •

Alle werkschakelaars moeten in uitgeschakelde stand met meerdere hangsloten vergrendeld kunnen worden tegen wederinschakeling.

Veiligheidsketens zijn nog niet overal aanwezig vandaar dat in alle gevallen de extra veiligheidsmaatregelen dienen te worden genomen. Deze hier genoemde extra veiligheidsmaatregelen zijn verwerkt in de hieronder weergegeven paragrafen.

12.3. Veiligstellen elektromotoren t.b.v. mechanische handelingen. Voor niet-elektrotechnische werkzaamheden aan werktuigen en/ of machines die door een elektromotor zijn aangedreven, kan volstaan worden door een werkschakelaar (WS) uit te schakelen. Wel zal de monteur in kwestie de WS ( werkschakelaar ), als deze niet in de hoofdsstroom is opgenomen of als dit niet duidelijk zichtbaar is, moeten testen of het de juiste WS is. Te allen tijde moet de werkschakelaar bij het veiligstellen in de uit-stand met hangslot worden vergrendeld, één per discipline. Let hierbij ten alle tijden op het mogelijke samenstel van machine delen met meerdere werkschakelaars. Zie ook 12.5.

12.4. Veiligstellen elektromotoren t.b.v. elektrische handelingen. Voor het uitvoeren van E-werkzaamheden aan de actieve delen van een elektromotor of motorleiding dient gehandeld te worden volgens onderstaande procedure: •

de vakbekwaam persoon in kwestie zal de WS, als deze niet in de hoofdstroom is opgenomen of als dit niet duidelijk zichtbaar is, moeten testen of het de juiste WS is.

•

vakbekwaam persoon elektro scheidt de betreffende stroomkring van het net, door verwijderen van de smeltveiligheden, of door de motor beveiligings schakelaar (MBS) uit te schakelen, of


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 44 van 57

door de voedings spanning naar een eventuele motorsturing te scheiden ( smeltveiligheden of automaten) en vergrendelen tegen wederinschakeling. •

vakbekwaam persoon elektro test of de juiste scheiding is aangebracht (beveiliging is uitgeschakeld, middels het testen van de motor) ( controle op spanningsloosheid ).

•

Vervolgens wordt de Werk Schakelaar uitgeschakeld en vergrendeld met slot (zie mechanische handelingen)

•

de vakbekwaam persoon elektro is bij meerdere disciplines de laatste die de vergrendeling opheft.

•

Bij de tijdelijke verwijdering van de motor dient de kabel in explosieveilige gebieden afgewerkt te worden volgens de geldende procedure.

12.5. Veiligstellen elektromotoren t.b.v. betreden inwendige van een MENGER EN OP WALSWERKEN. Hiervoor dient de geldende werkprocedure gevolgd te worden ( = standaard werkwijze te vinden op het Vredestein intranet ).

12.6. In bedrijf stellen. Nadat het werk gereed is, moet een elektromotor als volgt in bedrijf worden gesteld: 1. de vakbekwaam persoon elektro stelt ter plaatse vast dat het werk gereed is en de werkplek veilig is achtergelaten. Dat alle sloten van betreffende disciplines zijn verwijderd, behalve die van de vakbekwame persoon elektro, 2. de vakbekwame persoon elektro verwijdert na opdracht van de verantwoordelijke persoon van de productie de slotvergrendeling, geeft de betreffende stroomkring vrij door middel van het weer aanbrengen van de smeltveiligheden of door de MBS weer in te schakelen, 3. de verantwoordelijke persoon van de productie start de elektromotor ter plaatse en stelt visueel vast dat de machine op een juiste manier in bedrijf komt. 4. de vakbekwame persoon elektro stelt, vast dat de werking, draairichting en motor stroom juist is.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 45 van 57

13. SPANNINGSVRIJ MAKEN E-INSTALLATIES OF DELEN ERVAN. 13.1. Doel. Dit voorschrift handelt over essentiële maatregelen die dienen te worden genomen om er zeker van te zijn dat de installatie spanningsloos is en dat ook blijft tijdens de duur van de werkzaamheden. De hier genoemde te volgen stappen moeten samen met andere voorschriften uit dit veiligheids voorschrift worden gevolgd.

13.2. Basisregel. Werken aan E-installaties is slechts toegestaan nadat deze eerst spanningsloos zijn gemaakt door of in opdracht van een werkverantwoordelijke. Verdeelinrichtingen worden door de werkverantwoordelijke zelf spanningsloos gemaakt. Arbeidsmiddelen mogen ook door een ploegleider spanningsloos gemaakt worden. Dit geldt niet voor bedieningswerkzaamheden zoals genoemd in de NEN 3140 en voor werkzaamheden aan SELV- en PELV-ketens ( let hierbij echter wel op het kortsluitvermogen ). Men dient steeds de veilige vijf stappen in acht te nemen: 1. volledig scheiden ( voorkeur stroom- dan spanningsloos) 2. beveiligen tegen opnieuw inschakelen 3. controleren of de installatie spanningsloos is 4. aanbrengen van aarding of kortsluiting 5. afscherming tegen aanraking van naastgelegen actieve delen. Toestemming om met de werkzaamheden te kunnen starten, moet gegeven worden door de werkverantwoordelijke. Het werk mag alleen uitgevoerd worden door minimaal vakbekwame personen.

13.3. Volledige uitschakeling. 13.3.1.

Volledige uitschakeling verdeelinrichtingen.

Actuele schakelschema’s moeten worden geraadpleegd voor het uitschakelen. Dit bedieningswerk moet worden uitgevoerd door minimaal twee bevoegde personen (afhankelijk van de aard der werkzaamheden) en in opdracht van de werkverantwoordelijke die bij voorkeur zelf deel moeten uitmaken van het team. De werkverantwoordelijke bepaald of van tevoren een geschreven stap voor stapprocedure moet zijn opgesteld, voor alle schakelhandelingen, en de hierna volgende veiligheidsmaatregelen: •

Delen van de installatie die na afschakeling nog spanning voeren als gevolg van oplading zullen ontladen moeten worden (condensatoren) geld met name voor de arbeidsmiddelen, maar vergeet hierbij de condensator batterijen ook niet voor cos φ regelingen.

•

Altijd moet van tevoren gecontroleerd worden in hoeverre voeding vanaf andere velden mogelijk zijn.


13.3.2.

DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 46 van 57

Volledige uitschakeling arbeidsmiddelen.

Het uitschakelen van arbeidsmiddelen mag gedaan worden door en of onder begeleiding van een ploegleider. De ploegleider controleert welke delen in het betreffende arbeidsmiddel spanning blijft voeren na het uitschakelen van de hoofdschakelaar. Indien dit meer is dan een volledige geïsoleerde wcd en verlichting, neemt de ploegleider contact op met de werkverantwoordelijk om eventuele extra maatregelen te nemen. De werkverantwoordelijk bepaald dan of de werkzaamheden gestart mogen worden.

13.4. Beveiligen tegen weder inschakelen. Maatregelen tegen weder inschakelen moet genomen worden, bij voorkeur op of nabij die plaats van de werkzaamheden. Indien dit niet mogelijk is moet ongewenste inschakeling worden voorkomen door: •

Openen van (last/ scheider(s)) en vergrendelen daarvan.

•

Verwijderen van smeltpatronen en ontoegankelijk maken van patroon houders en dummy’s

•

Aanbrengen van aanwijzing “NIET INSCHAKELEN”.

•

Remote control van schakelaars moet buiten werking worden gesteld (testen of dat werkelijk zo is).

plaatsen.

13.5. Controle of de installatie spanningsloos is. Met een duspol respectievelijk HS-tester moet de afwezigheid van spanning worden vastgesteld. VOOR en NA iedere meting moet het instrument worden getest op juistheid. Het spanningsloos zijn van de installatie moet gecontroleerd worden middels meting bij alle fasen. Voor spanningsmeting zie 10.4.

13.6. Aanbrengen van aarding en kortsluiting. Actieve delen moeten nadat zij spanningsloos zijn gemaakt op of nabij de plaats van werkzaamheden worden geaard en kortgesloten. Aarding in LS-verdelers is niet verplicht, er moet een reële kans aanwezig zijn dat de installatie onder spanning kan komen ( per situatie bekeken worden door een werkverantwoordelijke voor verdeelinrichtingen en door de ploegleider voor arbeidsmiddelen). Aarding van HS-installaties is daar in tegen is wel verplicht. Voor aarding zie hoofdstuk 14.

13.7. Afscherming tegen aanraking van naastgelegen actieve delen. Alle delen in de nabijheid die nog spanning voeren moeten veilig worden afgeschermd.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 47 van 57

13.8. Toestemming voor aanvang van de werkzaamheden. De toestemming voor aanvang van de werkzaamheden moet verleend worden door de werkverantwoordelijke ( verdeelinrichtingen ) of de ploegleider ( arbeidsmiddelen )na controle van de “VEILIGE VIJF STAPPEN”.

13.9. Weder inschakeling. Na beëindiging van het werk mag alleen worden ingeschakeld door of in opdracht van de werkverantwoordelijke ( voor verdeelinrichtingen ) of een ploegleider ( voor arbeidsmiddelen ) en pas wanneer aan alle noodzakelijke voorwaarden is voldaan, volgens: •

De werkzaamheden zijn beëindigd en de werkplek opgeruimd is

•

Tijdelijke aarden/ of kortsluitverbindingen zijn verwijderd

•

Tijdelijk verwijderde beveiligingstoestellen weer in bedrijf zijn gesteld

•

Tijdelijk verwijderde beschermingen tegen directe aanraking weer zijn aangebracht

•

Tijdelijke aanwijzingen zijn verwijderd (labels, waarschuwingsborden).


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 48 van 57

14. AARDEN. 14.1. Doel. Dit voorschrift regelt het aarden van installatiedelen van laag- en hoogspanningsinstallaties die spanningsloos zijn gemaakt en waaraan of waarin de nabijheid gewerkt moet worden. Het aarden van hier bedoelde laagspanningsinstallatie delen is niet verplicht. Alleen in die gevallen waarbij een reële kans op terugvoeding bestaat, bijvoorbeeld als gevolg van een noodstroom aggregaat en UPS’en. Let hierbij ook speciaal op bij een eventuele terug voeding vanaf andere transformatoren ( koppelen transformatoren ). Het aarden van hier bedoelde hoogspanningsinstallatie delen is altijd verplicht Het aarden kan deel uitmaken van de veiligheidsmaatregelen voor het spanningsloos maken van de E-installaties. Daar het op voorhand niet is aan te geven in welke situatie in laagspanningsinstallaties gebruik gemaakt moet worden van aarden, ligt de beslissing hiervoor bij de werkverantwoordelijke. Als er geaard moet worden, maakt de werkverantwoordelijke een werkvergunning op. Tevens controleert de werkverantwoordelijk of er gewerkt wordt volgens de werkvergunning en de aarding alvorens gestart mag worden met de werkzaamheden.

14.2. Plaatsen van de aardverbinding. 14.2.1.

Aarding laag spanningsinstallaties.

Bij het plaatsen van de aardverbinding dient men de hier aangegeven volgorde aan te houden: 1. vaststellen dat de spanningsloze toestand is ingetreden (hoofdstuk 13) 2. plaatsen van de aardverbinding door deze eerst met aarde te verbinden en daarna pas met het te aarden deel van de spanningsloze E-installatie (strijken i.v.m. ontlading). 3.

Op de plaats van de aarding aanwezigheidsmelding (geaard) aanbrengen doormiddel van een goed zichtbaar label.

14.2.2.

Aarding hoogspanningsinstallaties.

Bij het plaatsen van de aardverbinding dient men de hier aangegeven volgorde aan te houden: 1. vaststellen dat de spanningsloze toestand is ingetreden. 2. aarden op de hoogspanningsschakelaar volgens de hiervoor geldende procedure. 3. bij werkzaamheden in transformator cellen wordt altijd een zichtbare aarding op de transformator aangebracht indien de hoogspannings aansluiting niet afgeschermd is. De werkverantwoordelijk bepaald afhankelijk van de werkzaamheden of bij transformatoren met enkel een kunststof kap op de hoogspannings aansluiting of het aanbrengen van een zichtbare aarding noodzakelijk is. In dit geval kan de werkverantwoordelijke bepalen dat aarding aan laagspannings zijde voldoende is. 4. plaatsen van de aardverbinding door deze eerst met aarde te verbinden en daarna pas met het te aarden deel van de spanningsloze E-installatie (strijken i.v.m. ontlading).



Datum: 9-1-2014

5. Op de plaats van de aarding aanwezigheidsmelding (geaard) aanbrengen doormiddel van een goed zichtbaar label. 6. werkzaamheden aan de hoogspanningsinstallatie met uitzondering van bedienings-, controle- en of schoonmaak-werkzaamheden zullen niet door medewerkers van Vredestein worden uitgevoerd. Alle veiligheids maatregelen die benodigd zijn voor werkzaamheden moeten genomen worden door de opdrachtnemer welke de werkzaamheden gaat uitvoeren. Tevens draagt de opdracht nemer er zorg voor dat zijn medewerkers over de juiste kwalificatie beschikt voor het uitvoeren van de bedoelde werkzaamheden.

14.3. Bevoegdheid. Tot het plaatsen van aardverbindingen in installaties is de werkverantwoordelijke de enige bevoegde persoon.

14.4. Aardverbinding. Alle (door)verbindingen en werkaardingen moeten bestaan uit een buigzame koperen leiding, blank 2

of met blijvend doorzichtige isolatie en een minimale doorsnede van 25 mm of zoveel meer als voor het kortsluitvermogen ter plaatse noodzakelijk is.

14.5. Losnemen. Eenzelfde werkdiscipline als noodzakelijk is voor het plaatsen, geldt ook voor het losnemen van iedere aard (door)verbinding. Dus eerst losnemen van het geaarde voorwerp en dan pas van het centrale aardpunt.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 50 van 57

15. WERKEN AAN ONDER SPANNING STAANDE INSTALLATIES. 15.1. Doel. Dit voorschrift regelt het werken aan spanning voerende, niet voldoende geïsoleerde actieve delen van de LS- en HS- installaties of in de onmiddellijke nabijheid daarvan, in navolging van de NEN 3140/6.3 NEN 3840/6.3 en de 50110/1

15.2. Beperkingen. ONDERSPANNING WERKEN AAN OF IN DE NABIJHEID VAN ONDER SPANNING STAANDE INSTALLATIES OF DELEN DAARVAN IS NIET TOEGESTAAN. UITZONDERING HIEROP IS ALS HET METINGEN EN/ OF BEPROEVINGEN BETREFT. HIERBIJ DIENEN EXTRA VOORZORGSMAATREGELEN TE WORDEN GETROFFEN ALS HET KORTSLUITVERMOGEN GEVAARLIJK HOOG IS ( BIJVOORBEELD BIJ DE LS HOOFDVERDELERS ).

15.3. Storing zoeken. 15.3.1.

Storing zoeken hoog spanning.

Storing zoeken in Hoog Spannings installaties bestaat alleen uit het meten aan actieve installatie onderdelen. Dit gebeurt enkel met de hiervoor bedoelde en aanwezige test apparatuur en de bij deze apparatuur behorende procedures.

15.3.2.

Storing zoeken laag spanning.

Storing zoeken in Laag Spannings installaties bestaat voornamelijk uit het meten aan actieve installatie-onderdelen. Het storing zoeken is grof op te splitsen in schakelen besturingsinstallaties en licht- en kracht-installaties. Licht- en krachtinstallaties •

Bij storing zoeken in licht- en krachtinstallaties dient rekening te worden gehouden met het plaatselijke kortsluitvermogen van de betreffende installatie

•

Bij metingen aan hoofdverdelers en subverdelers dient veilige meetapparatuur klasse III te worden gebruikt, die extra beveiligd is tegen kortsluiting. Hiervoor worden speciale meetpennen verplicht gesteld met smeltveiligheden (IK = 100 kA). Dit geldt met name ook voor draaiveld meters.

•

Bij metingen aan het energie en distributiedeel dient eveneens rekening worden gehouden met het plaatselijke kortsluitvermogen. En als zodanig dienen dezelfde veiligheidsmaatregelen getroffen te worden als voor meten aan hoofdverdelers en subverdelers.

Schakel en besturingsinstallaties •

Bij storing zoeken in schakel en besturingsinstallaties, dient onderscheid gemaakt te worden in meten aan het besturingsdeel en meten aan het energiedistributiedeel


•

DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 51 van 57

Bij metingen in schakelen besturingsinstallaties moet gebruik gemaakt worden van veilige meetapparatuur minimaal klasse III. Uitgangspunt is dat de besturingsinstallatie beveiligd is met ten hoogste 16 A

15.4. Verantwoordelijkheden. 15.4.1.

Verantwoordelijkheden Storing zoeken hoog spanning.

Voor het storing zoeken aan HS installaties is geen toestemming nodig. Wel dient er gemeten te worden door minimaal een ploegleider welke in het bijzijn is van minimaal een vakbekwaam persoon. ( zie bijlage B voor bevoegdheden ).

15.4.2.

Verantwoordelijkheden Storing zoeken laag spanning.

Voor het storing zoeken aan LS schakelen besturingsinstallaties is geen toestemming nodig. Om storing te mogen zoeken moet je minimaal een vakbekwaam persoon zijn ( zie bevoegdheden tabel ). Wel dienen de veiligheidsmaatregelen betreffende werken aan machines en apparaten te worden nageleefd (zie hoofdstuk 16).

15.5. Bevoegdheden. Voor het storing zoeken aan licht- en krachtinstallaties dienen de veiligheidsmaatregelen te worden genomen door minimaal een vakbekwame persoon ( VP ), eventueel in het bijzijn van de werkverantwoordelijke.

15.6. Veiligheidsmaatregelen. Indien er storing gezocht wordt in of in de nabijheid van installatie delen die onvoldoende geïsoleerd zijn dienen de hierbij behorende veiligheids maatregelen genomen te worden ( afscherming van geleidende delen en of rubbermat en rubberhandschoenen ). Medewerkers zijn verplicht om de persoonlijke beschermingsmiddelen te gebruiken.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 52 van 57

16. WERKZAAMHEDEN AAN MACHINES EN APPARATEN. 16.1. Doel. Dit voorschrift heeft ten doel om de elektrotechnische veiligheid te regelen van machines en apparaten. Hier wordt de veiligheid bedoeld tijdens normaal bedrijf en tijdens werkzaamheden. De werkzaamheden kunnen zowel door het eigen personeel, alsook door derden (fabrikanten) worden uitgevoerd.

16.2. Algemeen. Met betrekking tot machines en apparatuur kunnen twee situaties worden onderscheiden, te weten: •

Verplaatsbare apparatuur welke niet vast is aangesloten ( = via een contactstop )

•

Vast aangesloten apparatuur.

Belangrijk in dezen is dat er een duidelijke grens wordt afgesproken. Voor apparaten met een contactstop ligt de scheiding bij de contactstop. Deze apparaten vallen volledig onder de verantwoording van de gebruiker. Machines die vast zijn aangesloten daar ligt de scheiding iets gecompliceerder, in eerste instantie wordt de scheiding gelegd voor de hoofdschakelaar (zie tekening). Als de gebruiker dit niet wenst dan kunnen andere afspraken gemaakt worden. Deze afspraken dienen eveneens te worden vastgelegd.

16.3. Coördinatieverplichting. Elke werkgever (derden) is verantwoordelijk voor de veiligheid van die zaken die onder zijn verantwoording vallen. Onverminderd de individuele verantwoordelijkheid van deze derde, ligt de coördinatieverplichting aangaande de elektrotechnische veiligheid bij de opdrachtgever (diegene die voor de betreffende arbeidsplaats verantwoordelijk is voor de uitvoering van alle maatregelen inzake veiligheid en gezondheid). In het geval dat de werkzaamheden worden gecoördineerd door Vredestein, dan is de betreffende medewerker of diens coördinator verantwoordelijk voor het delegeren van de verantwoordelijkheid m.b.t. elektrotechnische veiligheid voor die werkzaamheden. In alle andere gevallen is de opdrachtgever verantwoordelijk.

16.4. Veiligheidsmaatregelen. Veiligheidsmaatregelen welke in acht genomen dienen te worden tijdens elektrotechnische werkzaamheden aan machines en apparaten: •

afsluiten van schakelkasten (ook wanneer men even weg is zal de kast afgesloten moeten worden, dit is niet van toepassing als de gehele installatie spanningsloos gemaakt is)

•

veilige werkplek o.a.: •

afzetten van de werkplek


•

DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

•

voldoende werkruimte voor de schakelkast (veilige vluchtruimte)

•

voldoende werkverlichting

Pagina: 53 van 57

voorzorgsmaatregelen m.b.t. afscherming van gevaarlijke bronnen, zoals o.a.: •

hete oppervlakken

•

gevaarlijke lichtbronnen ( zoals laserlicht )

•

gebruikveilig gereedschap

•

werken aan een onder spanning staande installatie ( zie hoofdstuk 15 ).

•

veiligstellen van elektromotoren ( zie hoofdstuk 12 ).

Zie ook bijlage N ( Veilig Werken bij Vredestein = voor eigen personeel ) de algemene Vredestein veiligheids voorschriften, en bijlage M (Veiligheidsvoorschriften ).


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 54 van 57

17. WERKZAAMHEDEN AAN BESTAANDE KABELS EN MOFFEN. 17.1. Doel. Dit voorschrift bepaalt de veiligheidsmaatregelen die getroffen moeten worden alvorens men een aanvang mag nemen met werkzaamheden aan bestaande kabels, zoals: het aansnijden van kabels of kabelmantels en/of het openen van kabelmoffen. Dit betreft enkel de kabels tussen verdeelinrichtingen en niet de kabels naar en op machines.

17.2. Bevoegdheid. Werkzaamheden waarbij LS kabels of kabelmantels worden aangesneden of moffen worden geopend en alle daarmee verbandhoudende handelingen, mogen slechts worden verricht in opdracht van de werkverantwoordelijke. Dit betreft enkel de kabels tot aan machines en tussen verdeelinrichtingen ( = niet op en in machines ). Werkzaamheden waarbij HS kabels of kabelmantels worden aangesneden of moffen worden geopend en alle daarmee verbandhoudende handelingen, mogen uitsluitend worden verricht in opdracht van de installatie beheerder. Daar deze werkzaamheden niet door eigen personeel van Vredestein zullen worden uitgevoerd draagt de installatie beheerder te samen met derden de verantwoordelijkheid voor het deze werkzaamheden.

17.3. Grondregels. Werken aan LS kabels en moffen is slechts toegestaan nadat deze eerst spanningsloos zijn gemaakt door een ploegleider volgens onderstaande procedure. Ook hier dient men de veilige stappen in acht te nemen alhoewel in een iets andere volgorde (als in hoofdstuk 13.2 ). 1. voordat de kabel wordt vrijgegeven voor werkzaamheden in het veld, zal middels meting m.b.v. een kabel zoekapparaat en/of aan de hand van kabel markeringsbandjes moeten worden aangetoond dat het de betreffende kabel is 2. uitschakelen van de betreffende kabel en nagaan of terugvoeding is uitgesloten 3. beveiliging tegen weder inschakeling 4. meten of kabel spanningsloos is 5. aarding aanbrengen 6. vrijgeven van de kabel, alleen als de kabel geknipt is m.b.v. kabel knipapparaat. Met inachtneming van de te volgen instructie behorende bij het kabel knipapparaat. Ook wanneer het tracé volledig open is, dient toch het knipapparaat gebruikt te worden. Bij graafwerkzaamheden in de grond gelden de algemene veiligheidsvoorschriften ( bijlage M punt 18, vergunningen ).

17.4. Inschakelen. Na beëindiging van het werk ( LS ) mag alleen worden ingeschakeld door de werkverantwoordelijke of in opdracht van de werkverantwoordelijke. Maar door minimaal twee


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 55 van 57

bevoegde personen en pas wanneer aan alle noodzakelijke voorwaarden is voldaan, volgens NENEN 50110/6.2.7 ( = Opnieuw inschakelen na de werkzaamheden ). Uiteraard dient de kabel alvorens wordt ingeschakeld middels een meting gecontroleerd te worden, isolatie meting t.o.v. de afzonderlijke aders en t.o.v. aarde. Na beëindiging van het werk aan HS kabels en of moffen, mag enkel na toestemming van de IB ingeschakeld worden. Uiteraard geldt ook hier dat aan de noodzakelijke voorwaarden voor inschakelen moet zijn voldaan.

17.5. Wijziging van het kabeltracé. Bij wijzigingen in het kabeltracé dient de kabelloop nauwkeurig ingemeten te worden. De opdracht gever van Vredestein draagt er zorg voor dat dit doorgeven wordt aan de engineering afdeling ( tbv de kabelloop tekeningen ) en dat er een melding komt voor KLIK. ( Klik melding moet ook voor kabels op het eigen terrein ).

17.6. Codering en markering van kabels. Alle kabels dienen volgens de standaard gecodeerd te worden ( = Vredestein standaardisatie document 29004 hoofdstuk 6 ). De coderingen op grondkabels dienen om de 3 meter aangebracht te worden. Materiaal RVS. Bij doorvoeren door de muur wordt ook aan beide zijden van de muur de kabel voorzien van kabel codering. Dit geld voor alle bekabeling welke verdeelinrichtingen voeden.


18.

DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 56 van 57

Verwijderen van niet meer in gebruik zijnde installatie delen / kabels.

18.1. Doel. Een veilige ( en dus overzichtelijke ) elektrische installatie te waarborgen voor personen en processen.

18.2. Procedure. Verplichting tijdens werkzaamheden: •

alle niet meer in gebruik zijnde kabels dienen gedemonteerd te worden tot aan de schakelkast c.q. verdeler. Hierbij geldt dat kabelbundels na verwijdering van de loze kabels weer fatsoenlijk dienen te worden gebundeld;

•

installatiedelen in schakelkasten, zoals o.a. magneetschakelaars, hulprelais, etc. die niet meer gebruikt worden, dienen uit de schakelkast verwijderd te worden;

•

alle wijzigingen moeten in de elektrotechnische documenten verwerkt worden.

18.3. Meldingsplicht. Iedereen die elektrotechnische werkzaamheden verricht, heeft de verplichting om van afgeknipte - of doorgezaagde kabels die men tijdens de uitvoering aantreft direct melding te maken bij de werkverantwoordelijk of installatie verantwoordelijke.


DMS: 90710 Datum: 9-1-2014

Pagina: 57 van 57

19. BIJLAGEN. 19.1. Bijlage A 19.2. Bijlage B 19.3. Bijlage C 19.4. Bijlage D 19.5. Bijlage E 19.6. Bijlage F 19.7. Bijlage F 19.8. Bijlage G 19.9. Bijlage H 19.10. Bijlage I 19.11. Bijlage J 19.12. Bijlage K 19.13. Bijlage L 19.14. Bijlage M 19.15. Bijlage N 19.16. Bijlage O

Voorbeeld van een aanwijzing Bevoegdheden tabel Toepassings gebieden diverse normen Globale werkgebieden IV en WV ( layout ) Algemene aansluitvoorwaarden In bedrijfname installaties In bedrijfname installaties voorbeeld Koppelen van transformatoren Veiligheids aspecten tijdens inspectie Toegangsverlening tot schakelruimtes Bliksemschicht EHBO bij ongevallen met elektriciteit Vervallen Veiligwerken bij Vredestein voor eigen pesoneel Veiligwerken bij Vredestein voor extern personeel Globale werkgebieden IB IV WV ( installatie )

ELEKTROTECHNISCH VEILIGHEIDS VOORSCHRIFT (EVV, 2014) DMS: Laatste versie: C Datum: Pagina: 1 van 57

Recommend Documents