Eisenkader operatiekwartier

A Norm *Verduidelijkte norm

B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Eisenkader operatiekwartier Versie 25 06 2012 ZG

Pagina van 65

D Streefwaarde / nulmeting

E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


E Bronvermelding



Vertrekpunt = Alle normen inzake het operatiekwartier, van toepassing op universitaire ziekenhuizen, en in dit document opgenomen, zijn ook van toepassing op algemene ziekenhuizen = alle normen zijn van toepassing op klasse 1 en 2 volgens de HGR



Bovengelegen rij bevat de wetgeving, als referentie, in cursieve druk. Hierop wordt teruggevallen wanneer er niet voldaan wordt aan de genuanceerde norm.



Kolom A :

   

Kolom B : Kolom C: Kolom D: Kolom E:

1

norm die nog relevant is en onveranderd behouden blijft of norm die nog relevant is maar concreter geïnterpreteerd wordt (interpretatie is aangeduid met *) genuanceerde norm 1 2 bijkomende eis 3 4 streefwaarde of nulmeting bronvermelding

Wanneer bij nazicht niet voldaan wordt aan de genuanceerde norm, zal men bij handhavingterugvallen op de oorspronkelijke norm die een juridische basis heeft. Hier werd gepoogd een algemenere wettelijke basis aan te linken (bv. kwaliteitsdecreet ). Mogelijke andere bron van een bijkomende eis wordt vermeld. 3 Meetwaarde die nagestreefd wordt, maar die niet onmiddellijk moet gehaald worden. De verwachte compliance kan lager liggen maar deze ligt nog niet vast voor alle items. 4 Bij sommige eisen wordt er geopteerd om te werken met een nulmeting i.p.v. het vastleggen van een minimale compliance. De meting is bedoeld om een zicht te hebben op de stand van zaken binnen de sector. Dit kan om verschillende redenen gebeuren. Voor sommige eisen is men pas gestart met de implementatie (bv safe surgery); voor andere eisen is er geen evidence over de streefwaarde (bv patiënt / nurse ratio). Soms is het belangrijk om na te gaan hoe groot de kloof is tussen de feitelijke realiteit en de gestelde eis in het eisenkader. De resultaten worden in dit traject niet gebruikt voor opvolging en handhaving maar geven zicht op de stand van zaken binnen het eigen ziekenhuis en zullen enkel gebruikt worden voor beleidsrapportering. Pagina van 65 2


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Eisen operatiekwartier

Pagina van 65


E Bronvermelding

B Nuancering norm


C Bijkomende eis


E Bronvermelding

Architectuur Norm: ziekenhuiswet erkenningsnorm, art 82 KB 23 oktober 1964 II inrichting en werking van elke soort van diensten (bijzondere normen toepasselijk op kenletter C) Benevens de algemene normen, moet de heelkundige dienst beschikken over een operatieafdeling, die afgezonderd is van de hospitalisatie en van de binnen gangen van de inrichting. Norm:23 oktober 1964 III bijzondere normen voor universitaire ziekenhuizen en ziekenhuisdiensten. KB 15 december 1978 tot bepaling van bijzondere normen voor universitaire ziekenhuizen en ziekenhuisdiensten. Bijlage 5 Voorschriften waaraan de medisch-technische en nevendiensten moeten voldoen. . Hoofdstuk X Het operatiekwartier Het operatiekwartier moet zodanig gelegen zijn dat het enerzijds afgezonderd is van de algemene verkeerswegen van het ziekenhuis en dat het anderzijds een korte en vlotte verbinding heeft met de spoedgevallendienst, intensieve verzorging en de sterilisatie.

Het operatiekwartier dient niet alsdoorgang voor andere diensten en lokalen.

Alle toegangen tot OK zijn beveiligd (code of badge).

Occasionele gebruikers (studenten, ouders van kinderen of externe artsen/verpleegkundigen) worden begeleid in het OK.

100%

Advies Hoge GezondheidsRaad (HGR)

*de OK zone is een beveiligde zone en is enkel toegankelijk voor bevoegden.

Norm:KB 15 december 1978

Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Al de operatiezalen moeten gegroepeerd zijn in het operatiekwartier. Een uitzondering op dit algemene principe mag gemaakt worden voor ingrepen op ambulante patiënten alsook voor spoedgevallen en voor verloskundige ingrepen. De inrichting van de buiten het operatiekwartier gelegen operatiezalen beantwoordt aan de maatstaven die gelden voor het operatiekwartier. Pagina van 65


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


Alle operatiezalen zijn gegroepeerd in het operatiekwartier. Een uitzondering op dit algemene principe mag gemaakt worden voor ingrepen op ambulante patiënten alsook voor spoedgevallen en voor verloskundige ingrepen.

De inrichting van de buiten het operatiekwartier gelegen operatiezalen beantwoordt aan de maatstaven die gelden voor het operatiekwartier.

Norm: KB 15 december 1978 Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Het intern verkeer in het operatiekwartier dient zodanig opgevat dat ten allen tijde aan alle regels van aseptie voldaan wordt.

*Er is binnen het operatiekwartier een gescheiden patiëntenstroom Pagina van 65

E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


E Bronvermelding

(tussen de reeds geopereerde en de nog te opereren patiënten).

Norm: KB 15 december 1978 Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Het operatiekwartier bestaat uit drie duidelijk onderscheiden zones: de sluiszone, de reine zone en de aseptische zone

Het operatiekwartier (klasse 1) bestaat uit drie duidelijk onderscheiden zones: a) De sluiszone b) De reine zone c) De aseptische zone

Norm: KB 15 december 1978

Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier 1. De sluiszone moet is zo opgevat zijn dat de toegang ertoe voortdurend kan gecontroleerd worden en zal de volgende ruimten omvatten: a)

Een ruimte voor de voorlopige standplaats van de bedlegerige patiënten.

De bedden en het beddengoed van de hospitalisatie eenheden mogen niet verder dan de sluiszone worden gebracht. b) Een kleedkamer voor het personeel. Deze kleedkamer zal zodanig ingericht zijn dat men de stadskledij kan afleggen en opbergen en een aangepaste kledij, met inbegrip van schoeisel, kan aantrekken. Er zullen zijn WC’s en douches voorzien worden in de nabijheid van de kleedkamers. Er zullen zijn afzonderlijke kleedkamers voorzien worden voor mannelijk en vrouwelijk personeel. c) Een ruimte die mogelijkheden biedt tot diverse activiteiten zoals de koffiepauze, pre of postoperatoire discussies, het opstellen van een protocol, … d) De ontwaakzaal (recovery). Pagina van 65


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


E Bronvermelding

1. Deze ruimte moet zodanig opgevat zijn dat ze gemakkelijk te bereiken is uit de aseptische zone en dat ze een rechtstreekse uitgang biedt uit het operatiekwartier. De uitgang mag niet dienen als ingang naar het operatiekwartier. 2. Het aantal bedden is gelijk aan 1.5 maal het aantal operatiezalen 3. De zaal dient te beschikken over een uitrusting voor medische gassen.

2.De reine zone omvat a) Het voorbereidingslokaal voor de chirurgen. Dit lokaal mag voorzien worden voor 2 operatiezalen. Het moet uitgerust zijn met wastafels die voorzien zijn met een kraan met elleboog- of voetbediening. b) Bergruimte voor rein en steriel materiaal

Norm: KB 1999-04-29/79, art. 2, 023 Elk ziekenhuis dat over een erkende dienst voor kindergeneeskunde beschikt (kenletter E), evenals elk ziekenhuis dat niet over een dergelijke dienst beschikt maar waar het is toegestaan in toepassing van onderhavig besluit, kinderen te behandelen, moet, na multidisciplinair beraad binnen de instelling, een protocol goedkeuren dat de hoofdlijnen bepaalt voor de specifieke opvang van de opgenomen of ambulant verzorgde kinderen; de uitvoering van deze verplichting behoort tot de verantwoordelijkheid van de beheerder van het ziekenhuis. Dit protocol behandelt in het bijzonder : specifieke maatregelen inzake het informeren, het geven van advies en het verlenen van psychologische steun aan de kinderen, hun ouders of hun wettelijke vertegenwoordigers; initiatieven die moeten worden genomen om, in de mate van het mogelijke, de ouders te betrekken bij de zorgverlening aan hun kind; initiatieven om het comfort van de opgenomen kinderen te verbeteren, meer bepaald voor wat betreft de inrichting van de zalen, de maaltijden, de bezoekuren; specifieke maatregelen om het toezicht op en de veiligheid van de kinderen, zowel in het ziekenhuis als in de onmiddellijke omgeving, te waarborgen (parkeerterrein, enz.); maatregelen inzake het overleg tussen een kinderarts en de arts verantwoordelijk voor de dienst voor volwassenen waar een kind ouder dan 14 jaar is opgenomen; maatregelen inzake het overleg tussen pediatrisch verpleegkundigen en verpleegkundigen van andere diensten. Dit protocol wordt meegedeeld aan de personeelsleden van het ziekenhuis en wordt ter beschikking gesteld van de kinderen, hun ouders en hun wettelijke vertegenwoordigers. Pagina van 65


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

De sluiszone vormt de overgang van de externe zone van de operatieafdeling naar de reine zone en omvatkwartier en omvat onderstaande ruimtes. Liften kunnen enkel in deze zone voorzien worden.

100%

a) Voorlopige standplaats van de bedlegerige patiënten.

De voorlopige standplaats biedt mogelijkheid om de privacy van de patiënt te garanderen.

100%

Er is permanent (verpleegkundig) toezicht met oproepsysteem.

100%

Hiervoor is er een verantwoordelijke verpleegkundige aangeduid.

Er is een aparte ruimte voor kinderen voorzien (auditief en

Er is aangepast materiaal voor kinderen. Pagina van 65

E Bronvermelding


HGR


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

visueel afgeschermd van volwassenen)

Er kan steeds een ouder / voogd / vertrouwenspersoon bij het bewuste kind blijven tot bij inductie. Ouder/voogd/vertrouwenspersoon moeten over deze mogelijkheid geïnformeerd worden en moeten gevraagd worden of ze op de mogelijkheid willen ingaan. Indien er hiervoor een medische, patiëntgebonden contra indicatie is, dan is daar een weerslag van in het dossier.

b) Een kleedkamer voor het

personeel is zodanig ingericht dat men de stadskledij kan afleggen en opbergen en een aangepaste kledij, met inbegrip van schoeisel aantrekt.

De kleedkamers vormen een fysische barrière tussen het operatiekwartier en het ziekenhuis. De kleedkamers zijn voldoende ruim. Pagina van 65


E Bronvermelding


Er zijnWC’s en douches voorzien in de nabijheid van de kleedkamers. Er zijn afzonderlijke kleedkamers voorzien voor mannelijk en vrouwelijk personeel.

B Nuancering norm

C Bijkomende eis


De kastjes zijn afsluitbaar. Er zijn kastjes en aangepaste kledij voor occasionele gebruikers zoals studenten, ouders van kinderen.

c) Een ruimte die mogelijkheden biedt tot diverse activiteiten zoals de koffiepauze, pre of postoperatoire discussies, het opstellen van een protocol, …

d) De ontwaakzaal is zodanig opgevat dat ze gemakkelijk te bereiken is uit de aseptische zone en dat ze een rechtstreekse uitgang biedt uit het operatiekwartier.

De privacy van de patiënt wordt gegarandeerd.

De uitgang dient niet als ingang naar het operatiekwartier.

Het aantal bedden is gelijk aan 1,5 maal het aantal operatiezalen Pagina van 65

100%

E Bronvermelding


B Nuancering norm

De zaal dient te beschikken over een uitrusting voor medische gassen

Bij elke positie (advies NRZV) is er een (centrale) aansluiting voor medische gassen – zuurstof – perslucht

C Bijkomende eis


Algemeen in de ontwaakzaal: (advies NRZV) – reanimatiekar met defibrillator en cricothyrotomieset) binnen de 2 minuten beschikbaar – beademingsballon en materiaal voor endotracheale intubatie – apparaat voor beademing met zuivere zuurstof – waarschuwingsknop “hartstilstand”

100%

Bij elke positie in de ontwaakzaal is er (advies NRZV) – aspiratie – monitoring • hartritme, • bloeddruk met aangepaste manchet • zuurstofsatur atie – zuurstoftoedieningssysteem – saturatiemeting (pulse-

100%

Pagina van 65

E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


E Bronvermelding

oxymeter: SA O2) – voldoende stopcontacten aangesloten op de noodgenerator

Er is permanent verpleegkundig toezicht op elke patiënt.

100%

De privacy van de patiënt wordt gegarandeerd.

Norm: KB 13 juli 2006 houdende de vaststelling van de normen waaraan het zorgprogramma voor kinderen moet voldoen om erkend te worden (BS 16-8-2006.), artikel 9, §1. De organisatie in de operatie afdeling is dusdanig dat: • de bewuste patiënten noch auditief, noch visueel geconfronteerd worden met het gebeuren in andere operatiezalen • één van de ouders bij het kind kan zijn wanneer het kind bewust is, behoudens in het geval de geneesheer diensthoofd of een geneesheer specialist in de anesthesie, of een geneesheer specialist in de heelkunde die belast is met de behandeling van het kind , een tegenindicatie opwerpt. • Er een afzonderlijke ruimte voor kinderen in de ontwaakzaal voorzien is.

100%

De aparte ruimte voor kinderen op recovery is visueel en auditief gescheiden van de ruimte voor volwassen patiënten Pagina van 65


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


Er is aangepast materiaal voor kinderen op recovery aanwezig. – Bloeddrukmeter (aangepaste manchet) – Saturatiemeter (klevers) – Electrodes monitor – Defibrillator (paddles, instelling joules) – Aangepast materiaal voor zuurstoftoediening – Endotracheale tubes (van 2.0 tot 6.0) – Laryngoscoop (aangepaste bladen)

100%

Er kan steeds een ouder / voogd / vertrouwenspersoon bij het bewuste kind blijven op de recovery. Ouder/voogd/vertrouwenspersoon moeten over deze mogelijkheid geïnformeerd worden en moeten gevraagd worden of ze op de mogelijkheid willen ingaan. Pagina van 65

E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

E Bronvermelding


Indien er hiervoor een medische, patiëntgebonden contra indicatie is, dan is daar een weerslag van in het dossier.

Norm: KB 15 december 1978Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier De reine zone omvat a) Het voorbereidingslokaal voor de chirurgen. Dit lokaal mag voorzien worden voor 2 operatiezalen. Het moet uitgerust zijn met wastafels die voorzien zijn met een kraan met elleboog- of voetbediening. b) Bergruimte voor rein en steriel materiaal

De reine zone omvat de inen uitleidingskamer, rubruimte, steriele berging, materiaalreserve. Het voorbereidingslokaal voor de chirurgen mag voorzien worden voor 2 operatiezalen.

Het voorbereidingslokaal is aansluitend aan de operatiezaal Gebruik van automatische deuren tussen de voorbereidingsruimte en de operatiezaal.

Het moet uitgerust zijn met wastafels die voorzien zijn met een kraan met elleboog- of voetbediening.

Pagina van 65

HGR

B Nuancering norm


Er is een bergruimte voor rein en steriel materiaal;

C Bijkomende eis


E Bronvermelding

Er is geen vermenging van vuilproper en vuil-steriel materiaal. Er staat geen materiaal in de gangen. Er staat geen onnodig materiaal in de zalen.

Norm: KB 23 oktober 1964 II Inrichting en werking van elk soort van diensten kenletter C 1 Architectonische normen 1° a)

Tenminste 2 operatiezalen, de ene voor de zware en aseptische gevallen, de andere voor de lichte en septische gevallen.


Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Voor 50 à 60 bedden 3.De aseptische zone Deze zone omvat de operatiezalen. 3.1.Elke zaal moet een minimumoppervlakte hebben van 30 m2. De vloer moet antistatisch en geleidend zijn. De wanden moeten mat, glad en niet verblindend zijn, afwasbaar met water en ontsmettingsmiddelen. Ze mogen noch voegen, noch barsten bevatten en geen statische elektriciteit opstapelen. De plafonds moeten glad en afwasbaar zijn. Een ontsmetting met gas moet kunnen uitgevoerd worden. Pagina van 65


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

E Bronvermelding


3.2. Er moeten minstens twee kranen voorhanden zijn voor het luchtledige, een zuurstofkraan en een kraan voor samengeperste lucht. 3.3.De algemene verlichting van het lokaal moet voorzien zijn van een rheostaat waarmee de lichtsterkte kan geregeld worden tussen nul en 1000 lux. Er moeten voldoende stopcontacten van het anti-vonk type voorzien worden. Al de stopcontacten moeten aangesloten zijn op de noodgroep. De operatieverlichting moet ononderbroken kunnen werken. 3.4.De operatiezalen moeten zijn uitgerust zijn met een verluchtingssysteem waarbij absolute filters gebruikt worden en dat instaat voor minstens 15 luchtverversingen per uur. De temperatuur moet regelbaar zijn tot 24°C en de vochtigheidsgraad van 40 à 60 pct. De operatiezalen zullen steeds in overdruk staan.

De aseptische zone omvat de operatiezalen

Per 50 à 60 C bedden zijn er 3 operatiezalen.

De oppervlakte van de zalen moet aseptisch werken mogelijk maken, rekening houdend met de aanwezige en toe te voegen apparatuur.

De operatiezalen en behandelkamers zijn zo leeg mogelijk.

HGR

Minimale uitrusting in de zaal is:

Advies NRZV

□ Standaard anesthesie apparaat Pagina van 65


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

□ Anesthesiekar □ Aspirator □ Materiaal voor beademing met 100% zuurstof met masker □ Ambu (systeem) □ Materiaal endotracheale intubatie (tenminste 2 laryngoscopen) □ Specifieke apparatuur voor belichting van • patiënt • anesthesieapparaat • anesthesiewagen • monitoring □ monitoring • zuurstofanalysator met auditief alarm / correct verbonden met ademsysteem • automatische bloeddrukmeter met aangepaste manchet • elektrocardiogram • hartfrequentie • lichaamstemperatuur • puls-oximeter • CO2 concentratie van de inspiratoire gassen en expiratoire gassen continu op scherm weergegeven Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

E Bronvermelding


De operatieverlichting kanononderbroken werken.

Alle stopcontacten zijn aangesloten op de noodgroep.

Alle stopcontacten zijn intact en van het anti vonk type.

*De vloer-, wanden plafondafwerkingen worden glad, naadloos en gesloten uitgevoerd. Hoeken en overgangen hebben een vloeiende overloop om vuilophoping tegen te gaan.

HGR

Er worden voorzorgen genomen tegen gevaar voor ontploffing van verdovende gassen (afzuiging).

De operatiezalen zijn uitgerust met een verluchtingssysteem waarbij absolute filters gebruikt

Onderhoud en vervanging van de filters beantwoorden aan de vereisten zoals opgesteld door de Pagina van 65

HGR


B Nuancering norm

worden.

C Bijkomende eis

E Bronvermelding


fabrikanten. De filters dienen tenminste jaarlijks en zo vaak als de leverancier van de installatie aanbeveelt, te worden gecontroleerd door middel van een belastingtest. De filters worden vervangen als de testuitslag daar aanleiding toe geeft.

De voorfilters moeten voldoen aan de EN 779 [3, 4] en de HEPA-filters aan de EN 1822 .

HGR

Er zijn minstens 20 luchtverversingen per uur. (klasse 1)

Er zijn metingen om de luchtkwaliteit na te gaan. Deze metingen worden opgevolgd Pagina van 65

HGR


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

E Bronvermelding


(afwijkende waarden worden onderzocht en besproken met de verantwoordelijke van het operatiekwartier). Acties worden ondernomen om de waarden binnen vereiste grenzen te houden. Vereiste grenzen zijn vastgelegd volgens de klasse. Metingen gaan de effectiviteit van de acties na. Er is een jaarlijkse rapportage aan de verantwoordelijke van het OK en het comité ziekenhuishygiëne.

De operatiezalen moeten steeds in overdruk staan (minimum 5 Pa voor klasse 1).

100%

De temperatuur moet regelbaar zijn tot 18 tot 23°C en de

HGR

HGR Pagina van 65


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

vochtigheidsgraad van 50 à 60 pct.

Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


Medische staf, verpleegkundig en ander personeel Norm: KB 15 december 1978

Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Eén of meer geneesheren, bij name aangeduid, waken over de toepassing van alle voorschriften van het reglement van inwendige orde.

Een geneesheer, belast met de leiding van het operatiekwartier zal samen met de verantwoordelijke van de verpleging waken over de toepassing van de voorschriften van het reglement van inwendige orde.


Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Een geneesheer, erkend specialist in de heelkunde en een geneesheer, erkend specialist in de anesthesie moeten steeds oproepbaar zijn.

Een geneesheer, erkend specialist in de heelkunde moet steeds oproepbaar zijn.

Er zijn bepalingen opgenomen in het reglement van inwendige orde binnen hoeveel tijd men aanwezig moet zijn in het OK. Pagina van 65

E Bronvermelding


Een geneesheer, erkend specialist in de anesthesie moet steeds oproepbaar zijn.

B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Er zijn bepalingen opgenomen in het reglement van inwendige orde binnen hoeveel tijd men aanwezig moet zijn in het OK.

*De wacht voor het operatiekwartier mag niet worden gecumuleerd met wacht voor IZ, spoed en/of MUG.

De geneesheer anesthesist moet toezicht houden op de anesthesie □ Persoonlijk □ Effectief toezicht □ Bestendig toezicht = Gedurende heel de tijd van de narcose (tot het autonoom hervatten van de vitale functies (of het kunstmatig verzekeren ervan met voldoende veiligheid indien hervatten niet binnen de normale tijd kan voorzien worden) Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


E Bronvermelding

De geneesheer anesthesist mag verschillende anesthesies niet simultaan uitvoeren bij patiënten onder volledige narcose, epiduraleen spinale anesthesie.

(advies NRZV 8 mei 1982 en art. 51 van de Code van Geneeskundige Plichtenleer)

Toenemende diversificatie van de activiteiten zijn aanleiding tot uitbreiding van de bestaande equipe anesthesisten

advies NRZV

Norm Colla / spoed (24u)30 APRIL 1999. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de algemene criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten, stagemeesters en stagediensten

Onverminderd bovenvermelde criteria zal een onafgebroken periode van beschikbaarheid van de kandidaat ten hoogste 24 uren, inclusief de wachtbeurt, de pauzes en de dienstonderbrekingen, bedragen.

Voor alle GSO is er na shift van 24 u werken / wacht recuperatie voorzien.

Voor alle artsen is er na shift van 24 u werken / wacht recuperatie voorzien.

Norm: KB 15 december 1978 Pagina van 65

B Nuancering norm


C Bijkomende eis


Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier De dagelijkse activiteiten worden verricht onder het toezicht van een verplegende, met name aangeduid

*Er is in het patiëntendossier terug te vinden wie wat doet bij welke patiënt.

Norm: KB 23 oktober 1964 II Inrichting en werking van elk soort van diensten kenletter C III Organisatorische normen 2° De dienst moet, zonder onderbreking, kunnen beschikken over bevoegd personeel voor de operatiezaal en voor de sterilisatie.

*Buiten de openingsuren is er een wachtlijst voor een oproepbare wacht voor bevoegd personeel voorzien voor het operatiekwartier en de sterilisatie.

Minstens 2 verpleegkundigen zijn aanwezig of oproepbaar binnen wachtdienst voor OK

Er zijn bepalingen opgenomen binnen hoeveel tijd men aanwezig moet zijn in het OK.

Het patiënten transport van het operatiekwartier naar de afdeling gebeurt onder toezicht van een verpleegkundige.

Pagina van 65

E Bronvermelding

B Nuancering norm


C Bijkomende eis


E Bronvermelding

Bij een patiënt die getransporteerd wordt van en naar OK zijn de bedsponden omhoog.


Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Voor het OK, met inbegrip van de ontwaakzaal, moet men een effectief van verplegend personeel voorzien a rato van de activiteiten en op basis van 3 verplegenden per operatiezaal die veertig uur per week gebruikt wordt. Per 12 verplegenden dient 1 hoofdverpleegster voorzien.

Het verpleegkundig personeel op OK heeft een bijkomende kwalificatie

Voor elke operationele zaal is er minstens een omloopverpleegkundige. Daarnaast wordt er voorzien, afhankelijk van de noodzaak van de operatie in een assisterende en instrumenterende functie. De personeelsleden die deze functies opnemen, beschikken over Pagina van 65


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


E Bronvermelding

de juiste kwalificaties.

Advies NRZV

Per operatiezaal, met een gemiddelde bruto- operatietijd van 6 uur, dient ten minste 3 gekwalificeerde gebrevetteerde of gegradueerde verpleegkundigen voorzien te worden. Voor het vervullen van hun functies is een bijkomende kwalificatie gewenst.

Op recovery is er steeds een verpleegkundige vanaf moment dat er een patiënt op recovery is

Advies NRZV

Op recovery is er minstens 1 verpleegkundige voor elke groep van drie of minder patiënten in omstandigheden van normaal herstel van anesthesie Deze verpleegkundigen zijn exclusief toegewezen aan recovery. Pagina van 65

B Nuancering norm


C Bijkomende eis

E Bronvermelding


De verpleegkundigen op recovery hebben een specifieke opleiding.


Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Men moet voldoende technisch, hulp- en onderhoudspersoneel voorzien. Hun aantal en bekwaamheid staan in verhouding met het aantal en de aard van de uitgevoerde heelkundige ingrepen. Norm KB 23 oktober 1964 tot bepaling van de normen die door de ziekenhuizen en hun diensten moeten worden nageleefd (BS 7-11-1964), II inrichting en werking van elk soort diensten, kenletter C De specialist –c chirurg, belast met de leiding van de dienst zal, samen met de verantwoordelijke voor de verpleging, al de nodige voorzorgen nemen om besmettingen te vermijden.

Het onderhoudspersoneel op OK heeft een specifieke opleiding

Er zijn specifieke procedures voor het reinigen van de zaal door onderhoudspersoneel na een besmette ingreep.

HGR

Na elke ingreep worden de Pagina van 65

B Nuancering norm


C Bijkomende eis


operatietafel, roll-aid, instrumententafels, afvalstatieven en de onmiddellijke omgeving van de operatietafel grondig gereinigd en ontsmet met een geschikt desinfecterend hulpmiddel met voldoende antimicrobiële werking. De vloer wordt gereinigd. De reiniging gebeurt door onderhoudspersoneel.

Dagelijks worden het meubilair en de apparatuur gereinigd en ontsmet

De muren worden periodiek en bij bevuiling gereinigd.


Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Men moet voldoende technisch, hulp- en onderhoudspersoneel voorzien. Hun aantal en bekwaamheid staan in verhouding met het aantal en de aard van de uitgevoerde heelkundige ingrepen. Pagina van 65

E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


E Bronvermelding

Advies NRZV

Het technisch personeel op OK heeft een specifieke opleiding

Een technieker moet, in het kader van de technische dienst van het ziekenhuis, ter beschikking zijn van het operatiekwartier voor het onderhoud en de herstelling van apparatuur.

Permanentie (oproepbaar) van een specifiek opgeleide technieker.

Er moeten registraties beschikbaar zijn van het onderhoud.

Er is administratief personeel voor OK i.f.v. de openingsuren en de noden.

Pagina van 65

Advies NRZV


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


E Bronvermelding

Functionele aspecten Norm: KB 15 december 1978

Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier In een RIO, opgesteld in gemeen overleg tussen het diensthoofd en het comité voor ZHH worden volgende bepalingen opgenomen: a) De voorwaarden voor de toegang tot de verschillende zones van het OK en dat zowel voor de geneesheer, het personeel en de patiënten als voor het materiaal, zodat de regels van de hygiëne en de steriliteit optimaal worden nageleefd. b) De modaliteiten voor het vervoer van het materiaal en de verplaatsingen van de patiënten en van het personeel binnen het operatiekwartier c) Alle maatregelen die getroffen moeten worden om te beletten dat het vuil of niet steriel materiaal in aanraking zou komen met het reine of steriele materiaal. d) De reinigingstechnieken van het OK e) De maatregelen die moeten getroffen worden bij een eventuele besmetting van een lokaal van het OK

In een RIO, opgesteld in gemeen overleg tussen het diensthoofd en het comité voor ZHH worden volgende bepalingen opgenomen:

Het reglement is gekend door de betrokken medewerkers.

a) De voorwaarden voor de toegang tot de verschillende zones van het OK en dat zowel voor de geneesheer, het personeel en de patiënten als voor het materiaal, zodat de regels van de hygiëne en de steriliteit optimaal worden nageleefd.

Pagina van 65


B Nuancering norm

Toegangsvoorschriften en kledingvoorschriften zijn evidence based uitgewerkt door het comité voor ziekenhuishygiëne en worden nageleefd.

C Bijkomende eis

Alle medewerkers in Ok dragen specifieke chirurgische kledij en schoeisel binnen het operatiekwartier Alle medewerkers binnen het operatiekwartier dragen een muts / baardbescherming Alle medewerkers dragen een mond en neusmasker binnen de OK zaal Het gebruik van schoenhoesjes is niet toegestaan. Het is niet toegestaan om in operatiekledij buiten het operatiecomplex te komen. Bij kortdurend verlaten van het operatiecomplex (<30 min) kan een beschermende jas of schort over de OK kledij volstaan. Deze jas moet gesloten worden gedragen en met deze jas mogen geen patiëntgebonden handelingen worden verricht. Pagina van 65


E Bronvermelding


b) De modaliteiten voor het vervoer van het materiaal en de verplaatsingen van de patiënten en van het personeel binnen het operatiekwartier

B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Het aantal personen in de operatiezaal wordt beperkt.

Nodeloos betreden en verlaten van de zaal wordt vermeden.

Bij het betreden van de operatiezaal worden geen persoonlijke bezittingen (boekentas, eten, ...) binnengebracht.

Om verstoring van de luchtflow te vermijden, dienen de toegangsdeuren gesloten te zijn. Vanaf het ogenblik dat de steriele pakketten geopend zijn, blijven de deuren gesloten en wordt het inen uitlopen van de zaal vermeden. Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

De steriele pakketten worden zo kort mogelijk voor de aanvang van de ingreep geopend, en dit nadat de patiënt op tafel geïnstalleerd werd.

c) Alle maatregelen die getroffen moeten worden om te beletten dat het vuil of niet steriel materiaal in aanraking zou komen met het reine of steriele materiaal.

d) De reinigingstechnieken van het OK

e) De maatregelen die moeten getroffen worden bij een eventuele besmetting van een lokaal van het OK

Er is toezicht op de naleving van deze procedures. Pagina van 65


E Bronvermelding

B Nuancering norm


C Bijkomende eis


E Bronvermelding


Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Er dienen schikkingen getroffen opdat het operatieprogramma te gepaster tijd meegedeeld wordt aan alle personen die hierin geïnteresseerd zijn, de patiënten inbegrepen.

Er dienen schikkingen getroffen opdat het operatieprogramma te gepaster tijd wordt meegedeeld aan alle personen die hierin geïnteresseerd zijn, de patiënten inbegrepen.

De CSA is op de hoogte van de operatieplanning en heeft hierin inspraak. De patiënt weet wanneer zijn ingreep gepland staat.


Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier De anesthesie apparatuur en de elektrische installatie moeten voor hun betrouwbaarheid minstens 2maal per jaar getest worden.

Controle en onderhoud van beademingstoestellen en anesthesietoestellen gebeurt tweemaal per jaar.

Controle en onderhoud van Pagina van 65


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

monitors, defibrillatoren, coagulatietoestellen, gebeurt jaarlijks

Bloeddrukmeters, saturatiemeters en pompen worden minimaal jaarlijks gecontroleerd (gekalibreerd).

Van elke apparaat kan men op de dienst terugvinden wanneer de laatste controle gebeurde en wanneer de volgende gepland is.

Een onderhoudsverslag van elk onderhoud is beschikbaar voor diensthoofd OK

Norm: KB 15 december 1978 Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Er dient een systeem uitgewerkt om te beletten dat vreemde voorwerpen in de operatiewonde zouden achterblijven.

Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


E Bronvermelding

*Enkel aangepaste kompressen (traceerbare) worden gebruikt. Alle kompressen worden geteld per soort bij opening van het pak. Alle gebruikte en niet gebruikte kompressen worden geteld per soort voor het sluiten van de wonde. Dit wordt gedocumenteerd in het operatieverslag / dossier.


Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Voor elke heelkundige ingreep dient een protocol te worden opgesteld Hierin dienen opgenomen: de operatietechniek, het verloop van de ingreep, de macroscopische vaststellingen en het type anesthesie. Dit protocol zal in het dossier van de zieke worden opgenomen.

Voor elke heelkundige ingreep dient een operatieverslag te worden opgesteld en in het dossier van de zieke te worden opgenomen. Pagina van 65


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Hierin dienen opgenomen:  De operatietechniek  Het verloop van de ingreep  De macroscopische vaststellingen  En het type anesthesie

Voor de courante ingrepen is een procedure uitgewerkt.

Deze procedure is de standaardzorg binnen het ziekenhuis en wordt maximaal gevolgd. Afwijkingen zijn toegestaan op basis van specifieke expertise van de arts, innovatieve technieken en medische patiëntgebonden redenen. Afwijkingen van deze standaard werkwijze op basis van patiëntgebonden redenen worden gemotiveerd in het dossier.

De procedure beschrijft • de aard en doelstelling van de ingreep, • het benodigde materiaal Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


E Bronvermelding

• de vorm van anesthesie, • de aandachtspunten inzake voorbereiding van de patiënt, • positionering van de patient

Norm: KB 15 december 1978 Bijlage 53, hoofdstuk X, het operatiekwartier Elk weggenomen weefsel, waarvoor bij macroscopisch onderzoek enige twijfel bestaat, wordt onderworpen aan een systematisch anatomo-pathologisch onderzoek. Hiertoe zal het weefsel op een aangepaste wijze worden geconditioneerd en geïdentificeerd.

Elk weggenomen weefsel, waarvoor bij macroscopisch onderzoek enige twijfel bestaat, wordt onderworpen aan een systematisch anatomopathologisch onderzoek. Hiertoe zal het weefsel op een aangepaste wijze worden geconditioneerd en geïdentificeerd. *Stalen / ID patiënt vermelden □ Naam □ Geboortedatum □ Uniek nummer Pagina van 65


□ □ □ □

B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Datum / uur Type ingreep Type staal Soort weefsel en locatie wegname

Norm: KB 15 december 1978 Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier De aanwezigheid van een anatoom-patholoog moet verzekerd zijn tijdens bepaalde ingrepen.

In het medisch reglement zijn bepalingen opgenomen inzake beschikbaarheid van een anatomopatholoog.

Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Specifieke bijkomende eisen operatiekwartier

Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


E Bronvermelding

Safe surgery procedure WHO safe surgery checklist

Er wordt gebruik gemaakt van een safe surgery checklist voor elke electieve heelkundige patiënt. Er is een time-out procedure aanwezig en gekend door het OK personeel.

100 %

Minimaal dienen volgende items hierbij gecheckt te worden: Identificatie van de aanwezigen in het OK Correcte patiënt Correcte procedure Correcte zijde Mogelijke critical events

Voor de inductie van anesthesie (minstens de verpleegkundige en de anesthesist) 1. Patiënt bevestigt ID, ingreep, plaats van de ingreep en heeft toestemming gegeven Pagina van 65

nulmeting


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


2. Plaats van de ingreep is aangeduid 3. Anesthesiemateriaal, produkten en geneesmiddelen zijn gecheckt 4. Pulsoximeter is aangebracht bij de patiënt en functioneert 5. Gekende allergie is vermeld (ook geen allergie wordt vermeld) 6. Risico op intubatieproblemen of risico op aspiratie (ook vermelden wanneer niet) Zo ja: hulp en materiaal beschikbaar 7. Risico op bloedverlies > 500 ml Zo ja, IV lijn en substitutie voorzien

Voor de incisie van de huid (minstens de chirurg, anesthesist en de verpleegkundige) 8. Alle teamleden hebben zich voorgesteld met naam en Pagina van 65

Nulmeting

E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

functie 9. De ID van de patiënt, de ingreep en de plaats van de ingreep wordt bevestigd 10. Het toedienen van AB profylaxe in de loop van de voorbije 60 minuten wordt bevestigd indien van toepassing 11. De chirurg vermeldt potentiele chirurgische problemen (ongewone of kritische stappen) 12. De chirurg vermeldt hoe lang de ingreep zal duren 13. De chirurg vermeldt het te verwachten bloedverlies 14. De anesthesist vermeldt specifieke patiënt gerelateerde problemen 15. De verpleegkundige bevestigt de steriliteit van het materiaal (aan de hand van de resultaten van de indicatoren) 16. De verpleegkundige vermeldt problemen met de uitrusting of andere aandachtspunten 17. Het relevante Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


beeldmateriaal is beschikbaar in de operatiezaal Voor het verlaten van de operatiezaal (minstens chirurg, anesthesist en verpleegkundige) 18. De verpleegkundige bevestigt mondeling o De benaming van de uitgevoerde ingreep o Het tellen van de kompressen, naalden en instrumenten o Het etiketteren van de weefselstalen (luidop voorlezen van etiket en naam van de patiënt) o Problemen met de uitrusting die moeten worden nagekeken 19. De belangrijkste aandachtspunten bij het ontwaken en de postoperatieve behandeling zijn genoteerd.

Nulmeting

De checklist is genoteerd in het dossier en getekend door de

Nulmeting

Pagina van 65

E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

verpleegkundige, anesthesist en de chirurg

Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


E Bronvermelding

Pre operatieve onderzoeken Pre operatieve onderzoeken zijn beschikbaar en beoordeeld voor de start van de ingreep. Het is duidelijk welke arts hiervoor verantwoordelijk is .

Preoperatieve beoordeling is niet ouder dan maximum 30 dagen

De verwachte zwaarte van de ingreep wordt vermeld (bv. mineure, intermediaire, majeure ingreep) Bij elke patiënt gebeurde een medische anamnese Bij elke patiënt gebeurde een klinisch onderzoek. Bij elke patiënt gebeurde een ASAclassificatie Pagina van 65

100%

NICE Preoperative tests: The use of routine preoperative tests for elective surgery, 6/2003. Het preoperatief onderzoek, KCErapport 2004. Aanbevelingen betreffende de preanesthesie-evaluatie van de patiënt gezamenlijk opgesteld door BVAR en BSAR, Namur 1997


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Bij patiënten ASA klasse II en III is er een evaluatie van het cardiale risico ( a.h.v de revised cardiac risk index) Bij patiënten > 60 jaar gebeurde er een nierfunctiebepaling (creatinine, K en Na) Bij patiënten met een BMI > 30 gebeurde een glycemiebepaling INR werd bepaald bij patiënten die anticoagulantia nemen; De anamnese en de resultaten van deze onderzoeken zijn terug te vinden in het medisch dossier

Een pre anesthesiecontact gebeurt door de anesthesist tijdig en vindt plaats voordat de patiënt op de operatiezaal of in de pre anesthesieruimte is. Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

De verantwoordelijke arts heeft deze resultaten gecontroleerd voor de start van de operatie er is hierover overleg tussen de anesthesist en de chirurg.

Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

E Bronvermelding


Handover Handovers (transfers van afdeling naar OK / transfer van recovery naar afdeling) gebeuren aan de hand van gestandaardiseerde communicatie minstens door een verpleegkundige Minimale gegevens die overgedragen worden bij transfer van afdeling naar OK: • Identificatie patiënt • Geplande ingreep • Kant van ingreep indien van toepassing • Premedicatie • Allergieën

Gedurende het verblijf op Ok zijn volgende documenten raadpleegbaar: • Dossier van de patient • Checklist • preoperatieve onderzoeken • Meest recente meting van Pagina van 65

IHI Patientsafety WHO guidelines SBAR Situation-BackgroundAssessment-Recommendation

TOP


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

vitale functies (BD/P/T/AH/Pijn) • Medicatielijst (inclusief preoperatieve medicatie – eventuele AB-profylaxis) • Allergieën • Recente labo-uitslagen

Bij transfer van recovery naar de afdeling zijn minimaal volgende gegevens schriftelijk beschikbaar: • Uitgevoerde procedure • Verloop ingreep – anesthesieverslag & prognose • Samenvatting van de reeds uitgevoerde zorgen (wondzorg/medicatie/urinedebiet/e tc) • Meest recente meting van vitale functies (BD/P/T/AH/Pijn/saturatie) • Toegediende medicatie (inclusief intraveneuze medicatie) • Eventuele labo-uitslagen • Informatie over wonde (uitzicht, drain, vochtverlies, etc) Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

• Medische & verpleegkundige behandelplan • pijnmanagement Belangrijke aandachtspunten worden mondeling overlopen

Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Medicatie Het is duidelijk wie verantwoordelijk is voor het voorschrijven van de medicatie.

Er is een sluitend systeem voor het beheer van medicatie, in het bijzonder voor de narcotische analgetica.

Er is geen vervallen medicatie op de dienst aanwezig.

Hoogrisicomedicatie op OK omvat minimaal: • Adrenergic agonists (bv. epinephrine, phenylephrine, norepinephrine) • Adrenergic antagonists (bv. propranolol, metroprolol, labetalol) • Anesthetic agents (bv. Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

propofol, ketamine) • Anti-arrhytmica (lidocaine, amiodarone) • Inotropic agents / vasopressin • oxytocin

Opgetrokken medicatie is gelabeld

Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


Pagina van 65


E Bronvermelding


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

E Bronvermelding


Chirurgische handontsmetting Chirurgische handhygiëne bestaat uit: • Bij begin shift hygiënische handwassing • Rubben met handalcohol • Tussen ingrepen opnieuw rubben

Chirurgische handontsmetting gebeurt via rubbing met handalcohol met residuele werking voor elke heelkundige ingreep. 90 sec. contacttijd wordt gerespecteerd.

Pagina van 65

HGR 834


B Nuancering norm

C Bijkomende eis


E Bronvermelding

Bijlage Klasse 1 Operatieafdeling met operatiezalen

Klasse 2 Behandelafdeling met behandelkamers

Klasse 3 Zelfstandige behandelkamer

Zone-indeling

3 zones De sluiszone De reine zone De aseptische zone

2 zones met in de ene ondersteunende en in de andere geenzones functies voor geneeskundige activiteit.

Sas

Ja

neen

Neen

rubruimte

Luchtbehandeling

behoort tot de reine zone & wordt voorzien in de onmiddellijke nabijheid van de operatiezaal of behandelkamer Specifieke luchtbehandeling

Geen specifieke luchtbehandeling

Geen specifieke luchtbehandeling

Ventilatievoud

20 x

6x 6x (hier mag geen anesthesie met anesthesiegassen (hier mag geen anesthesie met

worden gegeven)

anesthesiegassen worden gegeven)

Hepa-filter

geen Hepa-filter

Filtering lucht

Hepa-filter

Structuur Raam

afgesloten van het ziekenhuis afgesloten van het ziekenhuis niet afgesloten van het ziekenhuis In lokalen met luchtbehandeling mogen geen tenvt nvt openen ramen zijn. Behoort tot de sluiszone van de afdeling. Niet noodzakelijk binnen de afdeling maar wel in deGeen recovery of voorbereiding vereist nabijheid. Mogelijkheid tot afzondering van besmette patiënten voorzien.

Recovery/Voorbereiding

Pagina van 65


B Nuancering norm

C Bijkomende eis

Pagina van 65


E Bronvermelding

Eisenkader operatiekwartier

Recommend Documents