Eisenbundel Fietsersbond Zaventem
Zaventem
Eisenbundel 1. meer fietspaden 2. verbeter bestaande fietspaden 3. tragere wegen 4. fietsvriendelijke kruispunten & oversteekplaatsen 5. kwalitatieve fietsenstalling 6. structurele inspraak in openbare wegenwerken 7. gerichte aanpak gevaarlijk rijgedrag 8. structurele fietseducatie voor scholieren 9. strooi- en schoonmaakdienst 10. uitbouw fietswegennetwerk
1 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem
Inleiding De Fietsersbond pleit voor een rechtvaardige mobiliteit. Immers, iedereen heeft recht op veilige verplaatsingen, ook niet-automobilisten. Ook de 10- of 70 jarige die met de fiets naar het zwembad wilt gaan, heeft recht op een veilige verplaatsing. Veilige mobiliteit is een basisrecht dat niet exclusief is weggelegd voor automobilisten. De Fietsersbond pleit bovendien voor een duurzame mobiliteit. Wij mogen de levenskwaliteit van vandaag niet onthouden voor de volgende generaties. De fiets stoot Wist U? geen schadelijke stoffen uit, verbruikt geen fossiele brandstoffen en neemt veel minder publieke ruimte in. De fiets is niet alleen een 42 procent van de transportmiddel van de toekomst, maar ook voor de toekomst. autoverplaatsingen in Vlaanderen bedragen ten Een mobiliteit dat helaas nog bijzonder weinig aan de orde is in hoogste 5 kilometer Zaventem. Koning auto is er heer en meester. Met alle gevolgen van dien: kinderen durven niet meer op straat spelen of fietsen, wateroverlast, luchtvervuiling, files, etc. Bij meer en meer Zaventemenaars groeit het besef dat het zo niet verder kan. Met dit bondig document willen we de aanzet geven voor een koerswijziging. Een koerswijziging die Zaventem niet alleen klaarstoomt voor onze kinderen, maar ook de generatie die erna komen. De 10 eisen van de Fietsersbond Zaventem:
Eis 1: meer fietspaden Vandaag heeft het fietspadennetwerk in Zaventem iets van Zwitserse kaas: vol gaten. Voor het grondgebied Zaventem eist de afdeling kwaliteitsvolle fietspaden langs de volgende wegen: • • • • • • • • • • • •
De Leuvensesteenweg (N2). (100% subsidie). De Mechelsesteenweg (N227). Het deel in Sterrebeek wordt binnenkort eindelijk aangepakt (100% subsidie). Hector Henneaulaan, vanaf de Stockmansmolen (R22). Een fietsbrug bovenop de bestaande brug is de veiligste optie (veel afslaand autoverkeer, 100% subsidie). Grote Daalstraat – Mariadal – Parklaan – Van Dycklaan (N262, 100% subsidie, Grote Daalstraat: 80%). Wist u? Weiveldlaan. Sterrebeekstraat – Oude Keulseweg (80 % subsidie). Voor de belangrijkste Zavelstraat (80% subsidie). fietspaden die wij eisen krijgt Verlengen fietspad Voskapellelaan tot Leuvensesteenweg. de gemeente 100 of 80 procent Verlengen fietspad/fietssugestiestrook Voskapelstraat tot van de kosten terugbetaald als Mechelsesteenweg. zij zelf het fietspad aanlegt. Renbaanlaan. Beheer gedeeld met Wezembeek-Oppem. Bevrijdingslaan. Beheer gedeeld met Kraainem. Vilvoordelaan. Beheer door Brussels Airport (80% subsidie).
Het moet hierbij gaan over kwaliteitsvolle fietspaden, die wezenlijk beter is dan de meeste brol die er nu ligt. Niet alleen auto’s hebben recht op doorstroming en mooi asfalt!
2 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem
Boven: aanbod fietspaden in Zaventem anno 2007. Stippenlijn: gepland of in uitvoering. Onder: fietspadeisen voor het grondgebied Zaventem. Stippenlijn: gepland of in uitvoering. Opgelet, overzicht exclusief fietswegen (zie eis nr. 10).
3 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem
Eis 2: Verbeter bestaande fietspaden Zaventem kent bijzonder weinig fietspaden, zeker als we gaan vergelijken met de weginfrastructuur waarmee koning auto gediend wordt. Als er dan toch een fietspad ligt, dan is de kwaliteit ervan vaak lamentabel. Sommige fietspaden kunnen beter dienst doen in Parijs-Roubaix. Het fietspad langs de Voskapelstraat spant de kroon. Een mountainbike is hier een must. De meeste fietspaden in Zaventem zijn bovendien veel te smal en liggen te dicht bij de rijbaan of parkeerstrook (risico openslaande deuren). Klassieke gebreken zijn: -
grote rolweerstand te smalle fietspaden gevaarlijke rotondes hoger-lager effect bij inritten en wegkruisingen & stoepranden doodlopende fietspaden gevaarlijke oversteekplaatsen verkeerslichten(regeling) voor fietsers geen buffer tussen de autorijweg en parkeerstroken.
Recente fietspaden in Zaventem zijn een verbetering t.o.v. vroegere projecten. Helaas moeten we ook hier vaststellen dat de automobilist nog steeds beter behandeld wordt dan de fietser die er vlak naast rijdt. Hoe kwaliteitsvolle fietspaden er uit zien, wordt in de bijlage bij deze eisenbundel besproken.
Eis 3: tragere wegen Wij vragen voldoende snelheidsremmers op alle wegen waar technisch hoge snelheden gehaald kunnen worden en waar geen Wie aangereden wordt aan 30 fietspad ligt, gepland of geëist wordt. Snelheidsremmers moeten voertuigen fysiek verplichten om de snelheid te minderen. kilometer per uur heeft een Bijvoorbeeld: verkeerskussens of zigzag-structuren. De snelheid overlevingskans van 85 remmen door chauffeur minder structuur te geven, zoals procent. Bij 60 kilometer per wegversmallingen of fietssuggestiestroken, zijn geen echte uur slechts 15 procent. snelheidsremmers. De getrainde wegpiraat trekt zich daar niets van aan. Ze dragen over het algemeen bij tot langzamer verkeer, maar op zich zijn ze onvoldoende om alle snelheidsmaniakken tegen te houden. Op wegen waar lijndiensten onderhouden worden kunnen zigzag-structuren of verkeersdrempels niet, want comfortverlies voor de reizigers. Verkeerskussens zijn een alternatief. Wist u?
Binnen dit kader vraagt de afdeling om een aantal druk bereden doorgangsroutes te herzien: - Een grondige herinrichting van de Leuvensesteenweg ter hoogte van de bebouwde kom van SintStevens Woluwe. De dorpskern krijgt hierdoor wat broodnodige ademruimte, daar waar nu de drukke Leuvensesteenweg het dorp en de schoolomgeving doormidden snijdt. - Herinrichting van de Van Dycklaan met het oog op de vermindering van het doorgaand verkeer en de vermindering van de technisch haalbare snelheid. Immers, ter hoogte van de Van Dycklaan is de rijweg onvoldoende breed om een kwalitatief fietspad te voorzien en tegelijk de bestaande parkeergelegenheid te behouden. Fietsers moeten bijgevolg op de rijweg. Hierbij is een alternatieve route voor onze jongste fietsers een must. De afdeling stelt dan ook voor om de Steenokkerzeelstraat herin te richten als zone 30 weg en als fietsweg.
4 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem -
Herinrichting Mariadal (= N262). De Fietsersbond vraagt een vereenvoudiging van de ter hoogte van Mariadal. Een grondige herinrichting met verkeerslichten en snelheidsremmers zijn een must. Onder de huidige omstandigheden is de verkeerssituatie er op dit ogenblik te complex voor jonge weggebruikers. Flankerende maatregelen zijn vanzelfsprekend essentieel om sluikverkeer tegen te gaan.
Zowel de dosering van het gemotoriseerd verkeer alsook de snelheid moet centraal staan bij een herinrichting. Dit kan door gebruik te maken van verkeerslichten en verkeerskussens. Om de doorstroming van busdiensten te garanderen moeten de verkeerslichten vanop afstand regelbaar zijn door de lijnchauffeur.
Eis 4: fietsvriendelijke kruispunten & oversteekplaatsen De afdeling is van oordeel dat iedereen vanaf de leeftijd van 10 jaar zich zelfstandig moet kunnen verplaatsen met de fiets. Hiervoor dienen we alle drukke en complexe kruispunten uit te rusten met verkeerslichten. Immers, op deze punten ervaren jongeren nog vaak problemen met een correcte inschatting. Bijkomende toelichting over fietsvriendelijke verkeerslichten verder in deze nota.
5 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem
Boven: actuele inplanting verkeerslichten (geel = gescheiden verkeerslichtenregeling). Onder: voorstel Fietsersbond (geel = gescheiden verkeerslichtenregeling, oranje = oversteekplaats fietsers & voetgangers met verkeerslichten)
6 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem
Eis 5: kwalitatieve fietsenstalling Wist u? Voldoende, kwaliteitsvolle fietsenstalling is uitstekende reclame voor de fiets. Investeren brengt onmiddellijk op. Belangrijk is dat men het fietsframe er aan kan bevestigen. De goedkope modellen waarbij enkel een Plaatst de gemeente zelf goedgekeurde wiel bevestigd kan worden stoot net fietsers af. Wie wil daar nu zijn dure fietsenstalling in de fiets zetten? Bovendien zijn zij vaak niet geschikt voor brede fietsbanden. Fietsers moeten parkeergarantie krijgen bij elke aantrekkingspool. Het gaat buurt van bushaltes, dan subsidieert De Lijn 75 ondermeer over alle bushaltes, de drie treinstations, winkelstraten, procent. recreatie-infrastructuur en overheidsadministraties. Tot op vandaag beschikken enkel de treinstations Zaventem en Luchthaven over kwalitatieve fietsenstalling.
Eis 6: structurele inspraak in openbare wegenwerken Op dit ogenblik wordt de afdeling niet betrokken bij wegenwerken. Plannen voor een herinrichting moet de afdeling vernemen via informele wegen. Gevolg is dat we vaak te laat zijn met onze verbeterpunten. De beste raadgevers op het vlak van nieuwe fietsinfrastructuur zijn de fietsers zelf. Daarom vragen we een structurele betrokkenheid bij openbare wegenwerken op het grondgebied van Zaventem. De Fietsersbond pleit voor de uitbreiding van de Gemeentelijke Begeleidingscommissie, zowel inzake participatie van lokale organisaties als inzake bevoegdheden.
Eis 7: gerichte aanpak gevaarlijk rijgedrag Dagelijks krijgt Zaventem een stevige dosis auto’s en vrachtwagens. Dat drukke verkeer maakt een goede inschatting van het verkeer moeilijk. Het is bijgevolg uitermate belangrijk dat iedere weggebruiker zich aan de wegcode houdt. Naar wegpiraten toe betekent dit: het gevoel creëren dat ze op elk moment van de dag en op elke plaats gecontroleerd kunnen worden. De Fietsersbond stelt voor dat er voldoende financiële middelen worden vrijgemaakt zodat de lokale politie op elk moment van de dag verkeerscontroles kunnen doen, op twee plaatsen van het grondgebied tegelijk. Structureel twee teams, 24 uur per dag dus. Uiteraard met bijzondere aandacht voor de klassieke factoren bij zware verkeersongelukken: snelheid, nonchalance, vermoeidheid en rijden onder invloed. Ondertussen weten velen al hoe onze flitsauto er uit ziet (het is een witte Fiesta!). We stellen voor om meer met multinova’s op statief te werken, die qua plaatsing veel meer flexibiliteit bieden. En voor de echte snelheidsfreaks is de aankoop van een radardetector detector (RDD) noodzakelijk, eenmaal de keuring ok is. Daarnaast pleiten we voor het inzetten van anonieme wagens, uitgerust met snelheidsmeter en camera. Antisociaal rijgedrag wordt hiermee beter gedetecteerd. Weten dat men gecontroleerd kan worden door een anonieme wagen werkt ontradend. Natuurlijk moeten de wagens regelmatig vervangen worden, want de wagengegevens circuleren snel. De zichtbaarheid van deze controles is even belangrijk. Een duidelijke Multinova’s op statief kan men communicatie langs de invalswegen van het hoge aantal controles en op veel meer locaties opstellen. positieven zal automobilisten zeker twee keer doen nadenken. Op de koop toe duidelijke berichtgeving van het werk dat de lokale politie verzet.
7 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem
Wij zijn ervan overtuigd dat de antisociale automobilist snel veel defensiever zal rijden met deze voorstellen. Last but not least: fietsers moeten ook in eigen boezem durven kijken. Zonder verlichting of onder invloed fietsen kunnen net zo goed een verkeersongeluk veroorzaken. Naar minderjarige fietsers toe stelt de Fietsersbond Zaventem voor om pragmatisch op te treden. Bijvoorbeeld: wie betrapt wordt zonder verlichting krijgt een week de tijd om zijn fiets reglementair in orde te brengen.
Eis 8: structurele fietseducatie voor scholieren
Het dodehoekzeil van de Fietsersbond. Alles wat rood is, is onzichtbaar voor de chauffeur!
De afdeling vindt dat iedereen vanaf 10 jaar in alle veiligheid alleen moet kunnen fietsen in heel Zaventem. Spijtig genoeg ligt onze gemeente bezaaid met verkeerspunten die voor hen bijzonder complex zijn. Daarom is - naast de broodnodige infrastructuurwerken een doorgedreven fietseducatie op scholen noodzakelijk. Dat is veel meer dan de verplichte theoretische verkeerslessen. Ervaring is nog altijd de beste leerschool. Samen met de meester of juf verkeerssituaties gaan verkennen dus. Het is nog gezond op de koop toe! Voor de leerlingen zonder fiets kan de school zelf voorzien in fietsen.
Sinds jaar en dag heeft de Fietsersbond een programma om kinderen bewust te maken van dode-hoekongevallen, een klassieker. Het nationaal secretariaat van de Fietsersbond verhuurt lesmateriaal en/of een instructeur. Ook andere actoren hebben educatieprogramma’s. Bijvoorbeeld Pro Velo. Vanzelfsprekend gebeurt dit verkeersonderricht best in samenspraak met de lokale politie.
Eis 9: Strooi- en schoonmaakdienst Bij winterse neerslag is het voor fietsers frustrerend te moeten vaststellen dat er gestrooid wordt op rijwegen en niet op fietspaden. Nochtans stijgt het valrisico van Wist u? tweewielers aanzienlijk bij sneeuw of ijs. Voor het strooien van fietspaden bestaan tal van mogelijkheden. In Kopenhagen worden Hetzelfde geldt voor de netheid van fietspaden. Zo moeten fietsers vaak alle fietspaden wekelijks vaststellen dat – na een ongeluk – enkel de rijweg glasvrij gemaakt is, geveegd. maar niet het fietspad. Meer nog, soms wordt het glas doodleuk op het fietspad geveegd.
Eis 10: Uitbouw fietswegennetwerk Fietswegen situeren zich voornamelijk op verkeersvrije en –arme straten. Zij zijn specifiek gericht op langeafstand fietsverplaatsingen (+ 5 km), zowel functioneel als recreatief. Fietswegen zijn een alternatief voor de traditionele fietsroutes langs doorgangswegen maar géén vervanging. Kenmerkend: • Kaderend binnen een netwerk van langeafstandsroutes.
8 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem • • • • •
Voornamelijk verkeersvrije en verkeersarme routes (bvb. landbouwwegen, spoorwegbermen,…). Drukke verkeersassen en complexe verkeerssituaties worden ontweken. Goed onderhouden, geasfalteerde wegen zonder stoeprandstenen. Maatregelen om sluikverkeer tegen te gaan (bvb. tractorvallen, paaltjes, politiecontroles,…). Bewegwijzering voor fietsers (borden met afslagen, fietsroutenummers, overzichtkaarten, hellingscategorieën,…). Groen wordt zoveel mogelijk opzocht.
Het potentieel van fietswegen voor Zaventem is aanzienlijk. De combinatie van de vele tewerkstellingsplaatsen en de gekende mobiliteitsproblematiek is een uitstekende cocktail om werknemers te stimuleren met de fiets te gaan pendelen. Ze zijn veilig door het verkeersarme karakter en het ontwijken van complexe verkeerssituaties, uitermate geschikt voor kinderen die zich zelfstandig willen verplaatsen per fiets. Voor pendelaars zijn fietswegen een verademing: ze worden zoveel mogelijk geleid langs de open, onbebouwde gebieden van Zaventem en hoeven zich weinig aan te trekken van het drukke verkeer, uitlaatgassen en complexe verkeerssituaties. Om dezelfde reden zijn fietswegen ook uitnodigend voor recreationele fietsers, die er een andere kant van Zaventem kunnen ontdekken. Dankzij de fietswegen wordt Zaventem ook aangesloten op het fietsroutenetwerk Dijleland. Ondanks de sterke verstedelijking van Zaventem is er nog ruimte voor fietswegen. Wij stellen vier grote corridors voor: • •
•
•
Oranje fietsweg: de verlenging van de fietsroute L36 naar Diegem toe. Deze fietsroute bevindt zich parallel spoorlijn 36L Leuven-Brussel.. Rode fietsweg 12b:de verlenging van fietsroute 12b van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest naar Sint-Stevens-Woluwe, Zaventem-centrum en aansluiting op fietsroute Zeven Tommen (L36). o Aftakking Zaventemsebaan naar bedrijvenparken ‘Keiberg’ Blauwe fietsweg: Luchtaven – Hippodroom –Tervuren: Oude spoorbocht – Zeven Tommen – Imbroekstraat – Werkmanstraat – Sterrebeekstraat – onbenoemde landbouwweg > Tramlaan – Renbaanlaan/Hippodroomlaan. Op het grondgebied van Tervuren kan voorzien worden in een verdere aansluiting op het Park van Tervuren/Heilig Hart College. Gele fietsweg: Da Vinci/Diegem – Sterrebeek: Harenweg – Karenberg – Grote Kloosterstraat – Drie Aardbeienstraat – Wezembeekstraat – Oude Keulseweg – Zavelstraat – Schapenweg – Moorsel.
In samenspraak met buurgemeenten moet het netwerk vanzelfsprekend uitgebreid worden.
9 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem
(Voorstel fietswegen: oranje, rood, geel en blauw. Zwart = geëiste fietspaden langs rijwegen. Opgelet, enkel grondgebied Zaventem. Voor de gele fietsroute tussen Sterrebeek en Moorsel bestaan er verschillende opties. Een definitieve keuze dient gemaakt te worden in samenspraak met de wandelverenigingen van Sterrebeek en Moorsel.)
10 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem
BIJLAGE - wat is goede fietsinfrastructuur? Het Vlaamse Fietsvademecum en het overzicht Goede Prakijkvoorbeelden Fietspaden in Vlaanderen en de Stallingswijzer beschrijven uitvoerig hoe een goede fietsinfrastructuur er uitziet. Belangrijke aandachtspunten voor Zaventem zijn:
Materiaalkeuze Uit een enquete van de Fietsersbond in 2006 onder 3000 fietsers blijkt dat asfalt veruit de voorkeur wegdraagt. Machinale aanleg is een must. Problematisch in Vlaanderen is de stroefheid van het wegdek (niet alleen fietspaden). In tegenstelling tot Nederland bestaat er geen norm. Resultaat: sommige stukken asfalt zijn bij zware regen en ijzel spekglad. Hier moet dus aandacht aan besteed worden. Slechts in weloverwogen, uitzonderlijke omstandigheden zijn andere materialen toegelaten, bijvoorbeeld wanneer machinale aanleg niet kan. Klinkers en betonstraatstenen moeten kost wat kost vermeden worden: ze verzakken gemakkelijk. De groeven zijn bovendien gevaarlijk bij smalle banden en tubes.
Afmetingen Enkele afmetingen uit het fietsvademecum. Bij een eenrichtingsfietspad bedraagt de minimumbreedte 1,5 meter. 1,75 meter wordt aangeraden. Bij een tweerichtingsfietspad bedragen deze afmetingen 2 en 2,5 meter. In bebouwde geldt een minimumafstand van 25 centimeter tussen het fietspad en de rijweg of parking. Bij voorkeur gebeurt de afscheiding d.m.v. groenaanleg. Buiten bebouwde kom 1 meter. Kunnen deze afmetingen niet gehaald worden, dan moeten andere opties onderzocht worden. Soms is geen fietspad zelfs beter dan een slecht fietspad. Dat de wetgever de gekende stippenlijnen, bijgenaamd ‘de goot’, beschouwd als fietspad vindt de fietsersbond lachwekkend. In deze eisenbundel werden ze dan ook niet opgenomen.
11 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem
Rotondes Rotonde-ontwerpen lijden vaak tot stevige discussies onder fietsers. Probleem zijn de vele conflictpunten bij een fietsstrook of –pad. Jaarlijks vallen er fietsdoden doordat een chauffeur bij het afrijden een fietser niet heeft gezien. Elk inplanting van een rotonde vraagt zijn eigen ontwerp. Een gescheiden fietsstrook is niet altijd de veiligste optie, want chauffeurs krijgen er fietsers moeilijker in het vizier. Een aanrijdingsrisico kan nooit uitgesloten worden, zeker bij kinderen, die soms moeite hebben met de inschatting van het verkeer. Snelheidsremmers voor het betreden van de rotonde zijn bijgevolg noodzakelijk. Buiten de bebouwde kom haalt men fietsers best uit de voorrang (CROW-rotonde richtlijn). Rode verf op de rotonde herinnert automobilisten aan mogelijk fietsers.
Een rotonde in Lelystad (6L).. Op de afgebeelde rotonde circuleren fietsers voor of achter de wagen. Doelstelling: zijaanrijdingen van fietsers tegen gaan. (bron: Fietsberaad)
Hoger-lager effect bij inritten en wegkruisingen - Stoepranden Het Fietsvademecum is duidelijk: verhogingen/verlagingen van fietspaden bij inritten kunnen niet, want comfortverlies voor fietsers. Bij een verhoogd fietspad kan het hoogteverschil voor automobilisten opgevangen worden door een inritverhoging tussen de rijweg en het fietspad. Fietsers hebben geen veringen. Stoepstenen bij het kruisen van zijwegen horen dan ook niet thuis op fietspaden. Ook geen weggewerkte stoepstenen, want risico op verzakkingen. De oplossing? Het fietspad moet naadloos doorlopen, liefst verhoogd, want het noodzaakt afslaande chauffeurs om snelheid te minderen (zijaanrijdingsrisico). De kruising van een rijbaan moet goed aangeduid worden. Veel automobilisten die afslaan vergewissen er zich nog altijd niet van dat er wel eens een fietser naast hen kan rijden.
links: slecht voorbeeld, want stoepsteen. Rechts: goed voorbeeld, want naadloos. Het fietspad is er bovendien verhoogd, waardoor een inrijdende automobilist snelheid moet minderen. (bron: Goede Praktijkenboek fietspaden)
Verkeerslichten(regeling) voor fietsers Het autoverkeer is intensief in Zaventem. Meer verkeerslichten bij oversteekplaatsen zijn een must.
12 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem Bij gescheiden fietsverkeer ervaren fietsers vaak lange wachttijden bij de bestaande verkeerslichten. Vooral links afslaan is een probleem: vaak moeten fietsers er 2x wachten. Daarom moeten ook zij – net zoals auto’s – ook in één cyclus kunnen oversteken. Er zijn drie mogelijkheden: - ofwel laat men de fietser toe om een oversteekplaats aan verkeerslichten over te steken in beide richtingen. Wanneer de fietser links moet afslaan kan hij kiezen naargelang de actuele lichtregeling: ofwel rechtdoor rijden, ofwel direct links afslaan. Onze fietser zal hierdoor maar 1x moeten wachten voor een verkeerslicht. - Een betere oplossing is het volledig scheiden van het fietsverkeer met het gemotoriseerd verkeer: wanneer een fietser op de aanmeldknop drukt, wordt het verkeer op het kruispunt volledig of grotendeels stilgelegd en krijgt de fietser groen licht om het kruispunt in één cyclus over te steken. Groot voordeel: geen risico op zijaanrijdingen met afslaande automobilisten. Op drukke verkeerspunten met veel zijdelings verkeer draagt deze optie de voorkeur weg. Belangrijk is dat de fietsers binnen een redelijke termijn groen licht krijgt, anders stijgt risico op roodlichtrijders. - In de bebouwde kom en eenvoudige verkeerspunten kan men het Deense systeem toepassen: enkele meters voor het kruispunt gaat het fietspad over in een gelijkvloerse fietsstrook, die op zijn beurt uitmond op een fietssluis. Fietsers komen hierdoor goed in het vizier van automobilisten. In een gemengd systeem moet er sowieso een goed aangeduide fietssluis voorzien worden: het trekt de aandacht van automobilisten en laat fietsers toe om comfortabel voor de uitlaatgassen te wachten op groen. Bij kruispunten met een gescheiden fiespad moet het verkeerslicht uitgerust zijn met een aanmeldknop, die binnen redelijke termijn groen licht geeft. Zo vermijdt men roodrijders. Hetzelfde geldt voor oversteekplaatsen met verkeerslicht voor voetgangers en fietsers. Vanzelfsprekend moet er wel een minimale interval geprogrammeerd worden opdat de doorstroming gegarandeerd wordt. Om de doorstroming van lijnbussen te garanderen kan men gebruik maken van lichtbeïnvloedingssystemen waarbij de verkeerslichtencyclus aangepast wordt wanneer een lijnbus nadert. Bij een herinrichting van kruispunten mogen mindermobielen niet uit het oog verloren worden. Het kruispunt moet toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers en personen met een visuele handicap (noppentegels en rateltikkers).
Fietsenstalling 1. Fietsstallingen: een noodzakelijke schakel van het gemeentelijke fietsbeleid Fietsstallingen zijn belangrijke elementen van een globale fietsinfrastructuur. Diefstal en slechte weeromstandigheden hebben vaak een ontmoedigend effect op de potentiële fietser of zijn/haar ouders. Uiteindelijk blijven prachtige fietsen in de garage en gaan de bibliotheek- of sportcentra bezoekers met de auto, vaak voor een afstand van enkele kilometers. Diefstalveilige en waar nodig overdekte fietsparkeervoorzieningen bieden de juiste oplossing voor deze problematiek. Fatsoenlijke fietsstallingen in het straatbeeld geven ook een positief signaal naar diegenen die zelfs nog niet van plan waren de fiets te gebruiken. De fiets wordt dan een "normaal" vervoermiddel om kleine boodschappen te doen of om naar het gemeentehuis te gaan.
13 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem 2. Zinvol stallen Fietsstallingen moeten niet overal in de gemeente neergezet worden maar wel waar het nodig is en in proportie van de potentiële gebruikers. Op bepaalde plaatsen, kan en moet het initiatief samen met andere instanties of partners genomen worden, bijvoorbeeld de NMBS of privé-bedrijven in een winkelcentrum of een industriepark. Maar de gemeente heeft natuurlijk een sleutelrol te spelen om deze initiatieven aan te moedigen of zelfs af te dwingen, bijvoorbeeld via het gemeentelijke bouwreglement. De nood voor overdekking van de fietsstallingen hangt af van de parkeerduur. Waar een boodschap van 15 minuten geen speciale beschermingsmaatregelen vraagt, is een avondlange training van de basketbalploeg in een sportcentrum of een hele dag voor de treinpendelaars wel lang genoeg om een overdekte fietsstalling te voorzien. Waar zijn fietsstallingen eigenlijk nodig en voor wie ? Vanzelfsprekend, deze nota betreft vooral het openbaar domein en de plaatsen waar de mensen komen voor diverse doeleinden van administratieve tot professionele activiteiten of zelfs ontspanning. Plaats
Gebruikers
Parkeerduur
Type fietsstalling
Project leider
Opmerkingen
De Lijn belangrijke haltes
Pendelaars, volwassen tot jonge kinderen Pendelaars, volwassen tot jonge kinderen
Meerdere uren, soms een hele dag
Overdekte, fietsrekken. Goede verlichting
De gemeente samen met De Lijn en eventueel de NMBS
Meerdere uren, soms een hele dag
Overdekte, fietsrekken. Goede verlichting
NMBS samen met de Gemeente en De Lijn
Ongeveer een uur, meestal minder. Meerdere uren
Fietsrekken of fietsleunhekken
Gemeente
Overdekte fietsrekken. Goede verlichting
Gemeente
Op een plaats waar sociaal toezicht aanwezig is Dichtbij de ingang van het station, een andere aan de overkant van de sporen. Dichtbij de ingang, met sociaal toezicht. Bij de ingang of op een plaats waar sociaal toezicht aanwezig is (naast de kantine) Dichtbij de ingang, zonder trap. Dichtbij de ingang, zonder trap. Op een plaats waar sociaal toezicht aanwezig is. Op een plaats waar sociaal toezicht aanwezig is
NMBS station
Bibliotheken
Jongeren en volwassenen
Sportinfrastruc turen
Jongeren en volwassenen
Openbare diensten
Jongeren, volwassenen en senioren Jongeren, volwassenen en senioren Jongeren, volwassenen en senioren
Ongeveer een uur
Fietsrekken of fietsleunhekken
Gemeente
Meerdere uren
Overdekte fietsrekken. Goede verlichting
Gemeente
Ongeveer een uur
Fietsrekken of fietsleunhekken
Gemeente
Jongeren, volwassenen en senioren
Ongeveer een uur
fietsleunhekken
Gemeente + handelaars
Rusthuizen
Parken en markten
Winkelstraten
14 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem 3. Gebruiksvriendelijke fietsstallingen zonder de voetgangers te belemmeren De fietsstallingen moeten zo dichtbij mogelijk bij het doel zijn, m.a.w., in de directe nabijheid van de ingang van het gebouw. Ze moeten ook zichtbaar zijn voor de fietsers en op een logische plaats gevestigd zijn. Zoniet, moet men die bewegwijzeren wat bijkomende kosten meebrengt. Ze zouden bereikbaar moeten zijn zonder dat de fietser van de fiets moet afstappen of over een trap moet beklimmen. De fietsstallingen mogen nooit een obstakel vormen voor de voetgangers en de fietsers zouden rechtstreeks naar de fietsstallingen moeten kunnen rijden zonder op de stoep te moeten gaan. Een concreet voorbeeld: voor de bibliotheek van Sterrebeek, de optimale oplossing is twee autoparkeerplaatsen langs de Mechelsesteenweg te gebruiken om fietsleunhekken te plaatsen, dichtbij de ingang van het gebouw. Op twee autoparkeerplaatsen kunnen tenminste twintig fietsen gestald worden.
4. Zijn diefstalveilige fietsstallingen duur? Er zijn veel mogelijkheden op de markt, de ene al duurder dan de andere. Maar als men rekening houdt met de kenmerken waaraan een diefstalveilige fietsstalling moet voldoen zonder onredelijke kosten mee te brengen, blijkt het fietsstandaard in "U" vorm een uitstekende oplossing. Zijn eenvoudige vormgeving biedt goede aanbindmogelijkheden voor alle soorten fietsen en is duurzaam, onderhoudsarm en budgetvriendelijk. Het kan gebruikt worden in stadscentra, winkelcentra bij kantoorgebouwen, bij bushalte en biedt het bovendien bescherming van ramen en gevels. Daarmee wordt ook vermeden dat fietsen op onaangepaste plaatsen worden neergezet (zoals aan een lantaarnpaal op de stoep).
Links: slecht voorbeeld, enkel het voorwiel kan – na - acrobatenwerk – vastgemaakt worden. Rechts: een goed voorbeeld: het fietsframe kan eenvoudig bevestigd worden. Foto’s falco.nl
5. Samenwerkingsovereenkomst In België en omliggende landen, kunnen we prachtige voorbeelden vinden van een geïntegreerd beleid omtrent mobiliteits- en parkeerproblematiek. Het is bewezen dat hoe beter de infrastructuur is, hoe meer mensen hun fiets zullen gebruiken voor de korte trajecten die ze sowieso dagelijks afleggen.
15 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem De samenwerking tussen openbaar vervoer en fietsen is daar een belangrijk element van een geïntegreerd beleid. Neem maar het voorbeeld van de stad Romans in Frankrijk (Drôme departement) waar ze een inter-modaal (knooppunt waar verschillende vervoermiddelen op elkaar aansluiten) station hebben gebouwd, geïntegreerd met het busnetwerk Citébus, het treinstation en een ruime fietsparking. Münster is een ander voorbeeld waar een "Radstation" is ingericht, met safes voor fietsen. Nu dat de NMBS beslist heeft om een station te bouwen in Zaventem, is het hoogdringend om dit geïntegreerd beleid te promoten!
6. Volgende stap (trap)
Individuele fietskluizen aan het station van Delft. Huurprijs € 90/j of € 1,1/d
De gemeente Zaventem heeft opdracht gegeven aan de firma Tritel om een mobiliteitsplan op te stellen dat werd afgeleverd in mei 2000 en dat ter raadpleging beschikbaar is op het webadres van de gemeente (http://www.zaventem.be/155_nl.html). Dat plan dat vandaag nog zeer actueel is voorziet in maatregelen waarvan verschillende nog moeten worden gerealiseerd. De installatie van fietsstallingen op "strategische" plaatsen in de gemeente is een van deze maatregelen naast andere belangrijke infrastructuurwerken. De eerstvolgende stap bestaat erin een inventarisatie op te stellen van opgenomen in het mobiliteitsplan reeds gerealiseerd werd en wat nog moet worden uitgevoerd. De Milieuadviesraad zou daarin een adviserende rol kunnen spelen. De tweede stap zou een lijst van prioritaire maatregelen op te stellen en de kosten daarvan te begroten, met alle mogelijke subsidies die moeten worden geïdentificeerd en optimaal benut worden. De derde stap zou dan zijn een planning te maken met de nodige monitoringsmaatregelen en uiteindelijk de uitvoering van de maatregelen. Voor wat de fietsstallingen betreft, zou dat betekenen de plaatsen en type van fietsstallingen te identificeren, het budget te voorzien en het materiaal te plaatsen. De kosten zullen sowieso beperkt blijven maar het impact in het straatbeeld kan heel snel zichtbaar worden en een onmiddellijk effect hebben. De nodige contacten met NMBS en De Lijn moeten ook zeer snel genomen worden om de fietsinfrastructuur bij en rond het toekomstige station van Zaventem te integreren voor de aanvang van de werken.
16 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem
17 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]
Eisenbundel Fietsersbond Zaventem
18 www.fietsersbondzaventem.be –
[email protected]