Eindrapportage Bloedbank ziekenhuis Monkole, Kinshasa, D.R. Kongo 1. Algemene informatie a. Titel: Bloedbank voor Ziekenhuis Monkole b. Aanvragende organisatie: Stichting De Oude Gracht c. Periode uitvoering: Januari 2012 – Oktober 2013 d. Datum rapportage: 30 november 2013 e. Contactpersoon: R. Cid;
[email protected]; T 020-6732357; M 06-47567784 2. Het project Achtergrondinformatie C.H. Monkole is een ziekenhuis gelegen tussen de gemeenten Mont-Ngafule en Selembao ten zuidoosten van Kinshasa. Beide agglomeraties hebben samen 600.000 inwoners, van wie 50% jonger dan 18 jaar is. Het zijn armoedige wijken met een gebrekkige infrastructuur, energie- en watervoorzieningen. Van de volwassenen is 80% werkeloos. De meeste mensen leven van straatverkoop en kleinschalige landbouwproductie. In 2012 heeft uitbreiding ziekenhuis plaatsgevonden en is er onder meer een eigen bloedbank gerealiseerd. Doelstellingen van het project: a) het verzamelen van voldoende bloed door vrijwillige donaties voor de behoeften van het ziekenhuis, door middel van voorlichtings- en bloedafnamecampagnes in de omgeving; b) het uitrusten van de bloedbank met de benodigde apparatuur; c) het (bij)scholen van medisch personeel. Bereikte resultaten: Algemeen Het project heeft bovenverwachte resultaten geboekt. Succesfactoren zijn geweest: de inzet van gekwalificeerd personeel tijdens de voorlichtings- en bloedafnameacties (zie verder Het Mobiele team), de beschikbaarheid van een goed uitgerust mobiel team (zie tabellen) en de aanschaf van het benodigde laboratoriummateriaal. Enkele cijfers Doelstelling was 3.100 donoreenheden bloed in het eerste anderhalf jaar (januari 2012-Juni 2013) af te nemen. Het resultaat is echter 4.500 eenheden geweest. Tabellen 1, 2 en 3 geven het aantal afgenomen eenheden en de verrichte transfusies in ziekenhuis Monkole en aangesloten medische instellingen weer. In December 2012 kon men rekenen op 350 vrijwillige bloeddonoren. In juni 2013 is dit aantal toegenomen tot 750. De donoren krijgen desgewenst per keer als enige vergoeding een broodje met beleg en frisdrank. Tabel 1. Bloedzakjes gecollecteerd tussen Januari 2012 en Juni 2013 2012 2013 Total Januari 206 193 399 Februari
146
199
1
345
Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December TOTAAL
234 256 209 365 125 155 285 111 265 314 2671
424 257 382 374
658 513 571 739 125 155 285 111 265 314 4500
1829
Testen van bloedmonsters
Donoreenheden klaar voor transfusie
Tabel 2. Transfusies verricht in ziekenhuis C.H. Monkole in 2012
Maand
Aantal transfusies
Volwassen
Kind
Bloed en bloedderivaten
Man
Vrouw
Man
Vrouw
Bloed
Geconcen. Plasma Rode bloed -cellen
Plaatjes
Januari
139
39
40
34
26
30
108
1
0
Februari
102
24
35
22
21
18
84
0
0
Maart
104
16
16
45
27
12
80
0
12
April
113
17
69
10
17
48
60
4
1
Mei
114
28
47
21
18
39
75
0
0
Juni
130
37
53
17
23
38
90
0
2
Juli
83
23
28
20
12
15
68
0
0
Augustus
77
22
21
19
15
27
50
0
0
September
85
37
37
06
05
37
43
1
4
2
Oktober
79
18
19
18
24
12
66
1
0
November
88
26
38
15
9
19
62
7
0
December
106
32
39
17
18
32
70
3
1
TOTAAL
1220
319
442
244
215
327
856
17
20
Tabel 3. Transfusies verricht in aangesloten medische instellingen in 2012
Aangesloten Medische Instellingen
Verrichte transfusies Volwassenen Kinderen
Medisch Centrum Lisungi Medisch Centrum Siloe Medisch Centrum St Anne Medisch Centrum René De Haes Medisch Centrum Saint Noé Mawaggali Medisch Centrum Kimbanguiste Totaal
Totaal
Man
Vrou w
Totaal
Man
Vrou w
Totaal
50 22 71 90
76 22 105 92
126 44 176 182
105 31 70 24
170 21 81 100
275 52 151 124
401 96 327 306
12
13
25
05
10
15
40
10
22
32
21
20
41
73
255
330
585
256
402
658
1243
Tabel 4. Transfusies verricht in ziekenhuis C.H. Monkole in Januari-Juni 2013
Maand
Aantal transfusies
Volwassen
M
V
Kind
M
V
Bloed en bloedderivaten
Bloed
Januari
135
39
43
27
26
35
Geconc. Rode bloed cellen 96
Februari
77
18
53
14
12
19
Maart
126
29
49
25
23
April
104
21
42
21
Mei
114
19
51
Juni
136
23
TOTAAL
692
149
Plasma
Plaatjes
0
0
58
0
0
32
91
1
02
20
31
70
0
0
22
22
16
92
0
0
58
32
23
31
105
0
0
296
141
126
164
512
01
02
Het aantal verrichte transfusies in Januari-Juni 2013 in de aangesloten medische instellingen was 991. 3
Het Mobiele team Het Mobiele team is een onmisbaar onderdeel van de Bloedbank. Het team is verantwoordelijk voor de voorlichtings- en de bloedafnamecampagnes in de omgeving. Het opereert in het ziekenhuis Monkole en in nog 10 andere vaste plaatsen, waar 2 à 3 keer per maand een actie wordt gehouden voor bloedafnames onder vrijwillige donoren. Het mobiele team bestaat uit 2 artsen, 4 verpleegkundigen, 2 laboratoriummedewerkers, 3 voorlichters en de bestuurder van het busje.
Politiemannen ook donors (Juni 2013)
Donor in Ngaliema (Mei 2012)
Speciale voorlichtingsactiviteiten Op de 14e Juni 2012 en 2013 is de Wereldbloeddonordag gevierd, met wetenschappelijke, culturele en voorlichtingsactiviteiten en bloedafnamesessies, die in totaal 488 donoreenheden opleverden.
Optocht van de bloeddonors op 14.06.2013
Wetenschappelijke sessie op 13.06.2013
Monkole heeft meegewerkt aan landelijke televisieprogramma’s ten behoeve van voorlichting van bloeddonoren.
4
Nieuwe apparatuur en laboratoriummateriaal Nieuwe apparatuur was onmisbaar om de bloedzakjes te kunnen testen, verwerken en bewaren. De benodigde apparaten en analysekits zijn volgens planning aangeschaft. Vorming van medisch personeel Een van de speerpunten van Monkole is de (bij)scholing van zijn personeel op alle niveaus. In 2012 zijn er tweemaal 3 vormingsdagen georganiseerd voor een 35-tal verpleegkundigen en laboratoriummedewerkers om de medische kennis en praktische vaardigheden aan te leren die nodig zijn om een bloedbank te runnen. In 2013 zij er eveneens tweemaal vormingsdagen voor artsen, verpleegkundigen en laboratoriummedewerkers gehouden. Onderwerp van de dagen was “Digitalisering van bloedbankgegevens” en “Veiligheid bij transfusies in de strijd tegen moeder- en kindersterfte.”
Workshop over digitalisering van bloedbank gegevens
Seminar over veiligheid in transfusies
Begeleiding en evaluatie van het project Het project was goed voorbereid en, naar wat wij hebben kunnen beoordelen, bijzonder goed verlopen. De verantwoording die we ontvangen hebben van Monkole vinden wij zeer minutieus. De enige moeilijkheid die zich heeft voorgedaan in het hele traject is een vertraging van 10 maanden in de uitvoering. Het project is in september 2013 afgerond en niet december 2012, zoals aanvankelijk voorzien. De vertraging is ontstaan omdat de financiering pas in september 2012 rond was. Daarnaast kon de benodigde apparatuur niet op de lokale markt worden aangeschaft, waardoor die in Europa moest worden besteld en per schip naar Congo worden vervoerd. Wij zijn echter er van mening dat deze vertraging ruimschoots wordt gecompenseerd door het succes van het project. Duurzaamheid van dit project De continuïteit van de opgezette Bloedbank, als onderdeel van het Centre Hospitalier Monkole, is geborgd. Monkole acht de bloedbank een basisservice voor veilige bloedtransfusies. Deze zijn nodig bij complicaties tijdens bevallingen, chirurgische ingrepen en bij acute kinderanemie als gevolg van diverse ziekten (bijvoorbeeld sikkelcelanemie, malaria en ondervoeding).
5
De opgezette structuur binnen de bloedbank (aantal artsen, verpleegkundigen, analisten en assisterend personeel) zal ervoor zorgen, dat de afdeling financieel selfsupporting wordt door diensten aan andere ziekenhuizen te leveren. Andere positieve effecten van het project 1. Toename van het aantal donoren: de bloedafnamecampagnes op een 10-tal vaste plaatsen in de omgeving heeft geleid tot een groter aantal donoren die ook beter gemonitord kunnen worden. 2. Betere controle van het bloed: het screenen van de donoreenheden met de nieuwe apparatuur garandeert dat het toegediende bloed (en afgeleide producten) bacterie- en virusvrij zijn. 3. Voorkomen Rhesus- antagonisme: het bepalen van de Rhesus-factor bij alle donoren voorkomt dat vrouwen naar aanleiding van een transfusie onwenselijke reacties krijgen tijdens het zwangerschap. 4. Preventie tegen verspreiding van HbSS: bij alle donoren wordt de hemoglobine-elektroforese, uitgevoerd. Daardoor weten de donoren hun fenotype. Dit draagt bij aan de preventie van de homozygote sikkelcelanemie (HbSS), een ziekte met een enorme sociaaleconomische impact bij patiënten en familieleden. 5. Bijscholing van personeel: de inspanningen van Monkole voor de (bij)scholing van zijn personeel op alle niveaus is een van de duurzame effecten van het project. De aangeleerde technieken om routinematig bloed af te nemen, te screenen en transfusies uit te voeren, garandeert de kwaliteit van de behandelingen en de effectiviteit ervan. 6. Samenwerking met andere ziekenhuizen: het project heeft bijgedragen aan versterking van de banden van Monkole met het National Bloedtransfusie Centrum (CNTS) en enkele ziekenhuizen. Fundraising in Nederland De stichtingen De Oude Gracht en Josko hebben hun eigen groep donateurs aangesproken. Er zijn circa 600 donaties ontvangen, variërend van € 10 tot € 2000. Ook zijn er enkele fondsen benaderd (Lions Club Maastricht-Trajectum, Pelgrimhoeve, Cura II, Anton Jurgens). Vier fondsen die anoniem willen blijven hebben het project financieel gesteund. We zijn bijzonder dankbaar aan CORDAID vanwege zijn aanzienlijke contributie aan het project. Financiering van het project Eigen bijdrage stichtingen De Oude Gracht en Josko
€ 56.015
Andere fondsen
€ 12.000
Eigen bijdrage C.H. Monkole
€ 31.538
Cordaid
€ 36.000
Totaal
€ 135.553
6
Namens het bestuur van stichtingen De Oude Gracht en Josko ,
Ramón Cid Coördinator project
7
