JANUARI 2007
Leidse literatuur
Portret Rector Douwe Breimer neemt afscheid van de universiteit
Integratie
Nieuwe generatie Leidse schrijvers: ‘Wij gaan het anders doen’
Allochtonen op de academie: ‘De universiteit wordt er diverser van’
Leidraad De Europese grondwet:
stilte na de storm?
Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken
Inhoud
Kort Nieuwe rector
Chillen in brandweerpak
Prof.mr.dr. Paul F. van der Heijden wordt de nieuwe rector magnificus en voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Leiden. Hij volgt in februari prof.dr. Douwe D. Breimer op. De rectoraatsoverdracht vindt plaats in de Pieterskerk op 8 februari, de dies natalis van de Leidse universiteit. Voorzitter mr. Morris Tabaksblat noemt Van der Heijden ‘een uitstekend bestuurder en vooraanstaand wetenschapper’. Paul van der Heijden (1949) is sinds januari 2002 rector magnificus van de Universiteit van Amsterdam. Sinds 1990 is hij hoogleraar arbeidsrecht aan de faculteit der Rechtsgeleerdheid. Zijn wetenschappelijke publicaties richten zich op arbeidsverhoudingen, grondslagen van het arbeidsrecht, grondrechten, corporate governance en openbaar bestuur. Eerder promoveerde hij in Leiden en was hij medewerker aan de universiteit. Hij is tevens lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).
Patiënten met de slaapziekte narcolepsie missen een stof in de hersenen, de neurotransmitter hypocretine, die het slaap-waakritme regelt. Narcolepsiepatiënten vallen overdag in slaap, maar kunnen ‘s nachts niet goed doorslapen. Uit onderzoek van Rolf Fronczek, onderzoeker bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en het Nederlands Instituut voor Neurowetenschap (NIN) in Amsterdam, blijkt dat wanneer de huidtemperatuur bij narcolepsiepatiënten wordt gemanipuleerd, met een speciaal temperatuurregulerend pak, dit leidt tot verbetering in zowel de slaperigheid overdag als de slechte slaap tijdens de nacht. Hierover publiceerde Fronczek deze maand in het internationale wetenschappelijke tijdschrift Sleep.
Prehistorische pappot Archeologe en promovenda Tania Oudemans achterhaalde het globale menu van een inheems-Romeinse nederzetting in het huidige Noord-Holland. Als een forensisch sporenonderzoeker bestudeerde ze resten aangekoekt organisch materiaal op aardewerk van rond het jaar 0. Met behulp van de moleculaire chemie kon ze aantonen voor welke doeleinden verschillende soorten aardewerk werden gebruikt. Vaak doen archeologen uitspraken over de relatie tussen de vorm van aardewerken potten en vaten, en de gebruiksfunctie daarvan. Maar hun bewijs is altijd gebaseerd op de vorm van het aardewerk. Oudemans wilde direct bewijs, gebaseerd op moleculen. Ze identificeerde moleculaire resten op het aardewerk tot op het niveau van globale voedselgroepen, zoals vlees of zetmeel. Dat leverde waardevolle informatie op over prehistorische kookgewoonten. Voor het eerst is direct bewijs gevonden dat bepaalde voedselgroepen werden gekookt voor menselijke consumptie.
Prijs van Wetenschap en Maatschappij Wie Benjamin van Rooij (1973) Wanneer promoveerde op 14 december 2006 bij professor Jan Michiel Otto co-promotor was professor Jianfu Chen
Wat Van Rooij onderzocht welk effect veranderingen in wetgeving, ingevoerd door centrale autoriteiten in China sinds de tweede helft van de jaren negentig, hadden op de naleving van grond- en vervuilingswetgeving op lokaal niveau bij het Dianchimeer in de provincie Yunnan. Waarom Natuurlijke hulpbronnen worden sterk aangetast in het snel groeiende China. Het land verliest in hoog tempo landbouwgrond door de aanleg van huizen, fabrieken en wegen. Rivieren, meren en de lucht in steden zijn sterk vervuild. Wetgeving en handhaving zijn belangrijke middelen om 2
Leidraad
Januari 2007
deze problemen aan te pakken. Totnogtoe gebeurde dit echter met beperkte resultaten. Dit onderzoek zoekt daarvoor verklaringen en doet aanbevelingen om tot verbetering te komen. Hierbij werd een lokale studie gecombineerd met bevindingen uit meer gebieden in China en andere (westerse en niet-westerse) landen. Waar Het onderzoek werd verricht aan het Van Vollenhoven Instituut voor Law, Governance and Development, van de Leidse Rechtenfaculteit. Van Rooij verbleef in totaal 20 maanden in China voor veldwerk. In Chengdu was hij verbonden aan Sichuan University; in Kunming werkte hij samen met de Yunnan University.
Kees Melief heeft de Prijs van Wetenschap en Maatschappij gewonnen voor zijn onderzoek naar een therapeutisch vaccin tegen baarmoederhalskanker. De prijs werd uitgereikt in de Ridderzaal, op de Avond van Wetenschap & Maatschappij. Die wordt jaarlijks georganiseerd door een breed forum van vooraanstaande Nederlanders en ondernemingen. Melief werd gekozen uit acht finalisten, nadat hij eerder dit jaar was voorgedragen door de Universiteit Leiden. Baarmoederhalskanker, bij vrouwen wereldwijd de tweede doodsoorzaak door kanker, wordt als een van de weinige kankersoorten veroorzaakt door een virus, het humane papillomavirus (HPV).
Centrum voor veiligheidsstudies Campus Den Haag krijgt een Centrum voor veiligheidsstudies, dat zich gaat bezighouden met vraagstukken op het gebied van internationale, nationale en technologische veiligheid. Staatssecretaris Bruins (OCW) stelt daarvoor een half miljoen beschikbaar. Prof.dr. Jouke de Vries, wetenschappelijk directeur van Campus Den Haag, wil prioriteit geven aan het ontwikkelen van een Master binnen het Centre for Security, Safety and Justice. De Vries: ‘Veel Europese studenten volgen nu buiten Europa opleidingen over veiligheid. Er lijkt zonder meer ruimte en een Europese markt te zijn voor een dergelijke actuele en brede veiligheidsopleiding in Nederland.’ Thema’s die in onderwijs en onderzoek aan de orde komen variëren van de beveiliging van computersystemen en openbare ruimten tot het in kaart brengen en beperken van risico’s op grote industriële complexen. Ook crisisinterventie, rampenbestrijding en vredesoperaties zijn onderwerpen van onderzoek en onderwijs.
Zorg voor ama’s Ama’s hebben behoefte aan laagdrempelige zorg. Dit stelt Tammy Bean in haar proefschrift over psychische problemen en zorgbehoefte van alleenstaande minderjarige asielzoekers in Nederland. Meer dan de helft van de alleenstaande minderjarige asielzoekers (ama’s) die in Nederland verblijven, lijdt aan posttraumatische-stressklachten. De helft van deze groep heeft daarbij ook nog last van depressies, angsten of gedragsproblemen. Een derde van de ama’s heeft echter weinig psychische klachten. De zorg voor ama’s met psychische problemen is niet toereikend. Er is vooral behoefte aan laagdrempelige zorg en een stabiele leefomgeving.
U kunt zich per e-mail aanmelden voor meer nieuws over de Universiteit Leiden:
[email protected] U ontvangt dan wekelijks de digitale Nieuwsbrief gratis.
Leidraad
Januari 2007
3
Januari 2007
2
Portret
Nuchtere Fries
Inhoud Benjamin van Rooij over vervuiling in China
3
Kort Nieuws uit de Leidse wetenschap
5
met natuurlijk gezag
8
Douwe Breimer
Na zes jaar gedegen leiderschap neemt rector magnificus Douwe Breimer afscheid. Leidraad vroeg zijn omgeving wat voor bestuurder hij was. En hoe is de Leidse universiteit geëvolueerd onder deze Fries met zeven eredoctoraten? Portret van een topwetenschapper die stiekem nog student wil zijn.
Rector verlaat Leiden
8
Leidse literaire strijdmakkers ‘We jatten elkaars zinnen’
10 Europese grondwet: stilte na de storm
THOMAS BLONDEAU EN DAVID BREMMER
Prof. mr. Piet Jan Sloten en Mr. Armin Cuyvers
16 De koers Campus Den Haag krijgt Confucius Instituut
18 Programma dies 19 Kees Schuyt Cleveringahoogleraar terug in Leiden
20 Diversiteit
22
Allochtonen aan de universiteit
22 Après Leiden Trainee bij de bank
24 Alumnus Magnificus Frank Martinus Arion
25 Het topstuk De oudste Xanthorrhoea glauca van Nederland
28 Leids Universiteits Fonds 30 Leiden biedt aan 32 Gedicht
20 COLOFON LEIDRAAD IS EEN UITGAVE VAN HET ICS DEVELOPMENT OFFICE VAN DE UNIVERSITEIT LEIDEN. DIT BLAD IS BESTEMD VOOR ALLE ALUMNI, MEDEWERKERS EN EXTERNE RELATIES VAN DE UNIVERSITEIT, EN WORDT VIJF MAAL PER JAAR UITGEGEVEN UITGEVER LEIDRAAD UNIVERSITEIT LEIDEN, JOHN KROES, DIRECTEUR ICS HOOFDREDACTEUR FRANK PROVOOST (
[email protected]) BASISVORMGEVING TMPW, AMSTERDAM VORMGEVING ROELAND SEGAAR (ART DIRECTOR) KADE 10 COMMUNICATIE, LEIDEN FOTOGRAFIE MARC DE HAAN, TACO VAN DER EB (P.6), PETER BOER (P.24) MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER BART BRAUN, THOMAS BLONDEAU, DAVID BREMMER, JOS DAMEN, ARJEN VAN VEELEN, CHRISTIAAN WEIJTS REDACTIERAAD PIET VAN STERKENBURG (VZ), ADRIAAN IN ‘T GROEN, ANNAH NEVE, MAAIKE KOOLHOVEN UNIVERSITEIT LEIDEN, DEVELOPMENT OFFICE HANNEKE WIESSING, ALUMNI OFFICER (CONTACTPERSOON) RAPENBURG 70. 2311 EZ LEIDEN TEL. 071-5273237
[email protected] WEBSITE WWW.ALUMNI.LEIDENUNIV.NL GEHELE OF GEDEELTELIJKE OVERNAME VAN ARTIKELEN, FOTO’S EN ILLUSTRATIES UIT LEIDRAAD IS ALLEEN TOEGESTAAN NA OVERLEG MET DE REDACTIE EN MET BRONVERMELDING OPLAGE 52.000 OP DE COVER PROF. MR. PIET JAN SLOTEN EN MR. ARMIN CUYVERS
4
Leidraad
Januari 2007
In het millenniumjaar vierde Douwe Breimer zijn zilveren jubileum als hoogleraar farmacologie en vroeg hij zich af hoe hij nu verder wilde. Als directeur van het Leiden/Amsterdam Center for Drug Research (LACDR) en bestuurslid bij de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) was hij al in aanraking gekomen met besturen en dat viel hem niet tegen. Toen hij een jaar later gevraagd werd voor het rectoraat, stemde hij, na de nodige overpeinzing, in. Die periode van wikken en wegen had ook tot gevolg dat hij acht van zijn twaalf redacteurschappen bij wetenschappelijke tijdschriften moest opzeggen. Zes jaar later geeft hij de rectorstoga door aan Paul van der Heijden, die al eerder deze positie bekleedde aan de Universiteit van Amsterdam. Hoe heeft Breimer zich laten kennen in zes jaar? Sociale Wetenschappen-decaan Theo Toonen kwalificeert Breimer als een authentieke bestuurder. ‘Het is een gezaghebbend iemand met veel charisma en persoonlijkheid, zonder dat dit zijn houding van “Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg” beïnvloedt’. Frans Saris, decaan Wiskunde & Natuurwetenschappen werd door Breimer persoonlijk gescout en naar Leiden gehaald. ‘Wat ik zo weldadig vind, is de goede sfeer die er mede door de persoonlijke stijl van hem heerst. Aan deze universiteit zijn we ambitieus en beschaafd. Dat ligt bij onze concurrenten Utrecht en Amsterdam anders: waar Utrecht beschaafd is maar weinig ambitieus, is Amsterdam dat laatste juist wel, alleen tegelijk wat proleterig.’ Hij noemt Breimer een ‘natuurlijk leider’. ‘Dat komt doordat hij op zijn vakgebied een topwetenschapper is en daardoor een enorm natuurlijk gezag heeft opgebouwd. Hij is de combinatie van topwetenschapper en topbestuurder. Dat is heel zeldzaam.’ Ook roemt hij de sociale vaardigheden van de rector. ‘Op recepties of feestjes heeft hij altijd een persoonlijke benadering. En hij beantwoordt elke avond al zijn e-mails. Ik ken niemand in zo’n functie die dat doet.’ Joris van Bergen, tot 2005 vice-voorzitter in het college van bestuur: ‘Hij benadert mensen altijd positief, geeft hen vertrouwen, luistert goed, is niet argwanend, wil niet scoren, is zeer collegiaal en zal zich nooit negatief uitlaten over anderen. Zijn leiderschap vloeit daar uit voort. Hij is samenbindend en probeert mensen mee te krijgen’.
Rechtendecaan Carel Stolker noemt Breimer een ‘controlfreak’, maar in de goede zin van het woord. ‘Hij wil alles weten, dat gaat tot aan waar de kapstokken bij de Cleveringalezing moeten komen te staan. Toch gaat dat niet ten koste van de grote lijnen. Hij heeft aandacht voor details maar verliest zich er niet in. Als ik het ooit met hem had over een bepaalde leerstoel, dan komt hij er altijd op terug.’ Bij het begin van zijn rectoraat, zei Breimer dat hij liever de bemanning behoorde dan een boegbeeld te zijn. Hij gaf er de voorkeur aan inhoudelijk bezig te zijn dan borrels af te lopen. Leidraad
Januari 2007
5
Portret Paul Smit, fractievoorzitter van studentenpartij Bewust en Progressief (BeP), ziet Breimer in actie in de Universiteitsraad en beschouwt hem inderdaad als ‘bemanning’: ‘Soms lijkt het rectoraat alleen maar een ceremoniële functie maar onder Breimer is dat definitief veranderd.’ Hij is altijd constructief bezig tijdens die vergaderingen. Hij vindt het leuk om met studenten te praten. Zo verdenk ik hem ervan dat hij stiekem zelf nog student wil zijn. Hij heeft natuurlijk zijn eigen agenda als bestuurder. Maar toch… Hij is ook een voorstander van het studentenleven, hij erkent dat dat ook een onderdeel is van je tijd aan de universiteit. En dat zie je ook in zijn aanpak. Ieder bestuur dat er een beetje toe doet, mag bij hem langskomen voor de traditionele ontvangst met ontbijtkoek en sherry.’ Maar Smit wijst erop dat het niet alleen joligheid was geblazen
‘Hij is via de MULO opgeklommen tot waar hij nu staat’
bij Breimer. ‘Het is ook gewoon een harde nuchtere werker. Van de portier van het bestuursgebouw weet ik dat Breimer om halfnegen al aan zijn bureau zit en ’s avonds tegen hem zegt dat hij zelf wel de boel afsluit.’ Een belangrijk moment in Breimers carrière als universiteitsbestuurder is het beleidsdocument Kiezen voor Talent tot kernpunt van de Leidse ambities maken. Het strategische plan wil meer focus op topstudenten en kwalitatief hoogstaand onderwijs. Ook wil het een groot contigent buitenlandse studenten naar het Rapenburg lokken. Volgens Frans Saris heeft Breimer als geen ander het belang van dit document ingezien. ‘In Leiden willen we ons profileren door een topuniversiteit te zijn. We zijn niet groot misschien, maar onze onderzoeksbudgetten zijn dat wel. Op de open markt halen we zoveel geld binnen dat we toponderzoekers kunnen binnenhalen, die we vervolgens ook onderwijs laten geven. Verder hebben we een coryfeeënfonds. In mijn faculteit alleen al zijn er vier Spinozaprijs-winnaars, dat is meer dan sommige universiteiten over het geheel hebben. Dat moeten we vasthouden en uitbouwen.’ Carel Stolker: ‘Zijn verdienste is dat de strategie overal in doorsijpelt: niet alleen in de selectie van studenten, werving en hoogleraarschappen, maar in alle dossiers. Dat brengt rust in de tent. Volgens mij is hij alleen boos te krijgen als je zijn strategie vergeet.’ Smit heeft als kritisch student-bestuurslid zijn vraagtekens bij het plan: ‘Kiezen voor Talent moest en zou er komen. We zijn nu 6
Leidraad
Januari 2007
twee jaar verder met dat plan en volgens mij mist het realiteitszin op het gebied van de financiën. We hebben geld nodig om die topstudenten binnen te halen. Maar wie minder studenten aantrekt, krijgt minder geld.’ Sociale Wetenschappen-decaan Toonen: ‘Het houdt geen enorme beloftes in. Het is meer een doelstelling, van zo hier willen
we naar toe zonder dat het een onrealistische einddoel stelt. Het zorgt ook voor de nodige realiteitscheck. Selectie aan de poort, we kunnen het wel willen maar werkt het ook? En als er iets niet goed gaat, zoals met bedrijfskunde (de ondertussen opgeheven managementschool, red.) dan moet je je conclusies trekken.’
De Faculteit Sociale Wetenschappen is qua studentenaantallen de grootste van de Leidse universiteit. In de afgelopen jaren moesten de nodige maatregelen genomen worden om het personeel en infrastructuur te ontlasten en de kwaliteit van het onderwijs te kunnen waarborgen. Hoe was het samenspel met Breimer tijdens deze ingrijpende beslissingen? ‘Kijk, de rector bestuurt niet op basis van angst. Hij doet dat in een sfeer van vertrouwen en geeft mensen de nodige speelruimte. Zo is er volgens mij ook de broodnodige herziening van het financieringsmodel gekomen.’ Maar heeft dat financieringsmodel er niet toe geleid dat de universiteit de komende jaren nu op bepaalde terreinen moet bezuinigen? ‘Tja, af en toe de broekriem moeten aanhalen is niet noodzakelijk een slechte zaak. Dat heeft onze faculteit ook moeten doen.’ Breimer mag dan zijn reserves hebben getoond jegens borrels en sociale verplichtingen. Zijn praatjes-vullen-geen-gaatjesattitude heeft hem niet van het netwerken en het leggen van dwarsverbanden weerhouden. Niet alleen binnen de universiteit maar ook met de spelers in het maatschappelijke veld. De universiteit die Breimer nalaat, is er een die van zich laat horen op verschillende niveaus. Saris: ‘De verhouding met de gemeente Leiden is door hem, en ook burgemeester Lenferink overigens, enorm verbeterd. Hetzelfde geldt voor de betrekkingen tussen universiteit en alle bedrijven op het Bio Science Park. Verder is het feit dat de rector in het Innovatieplatform zitting heeft van grote waarde voor contacten met politiek Den Haag en het Nederlandse bedrijfsleven.’ Het Innovatieplatform is een denktank waarin de politiek, de bedrijven en het onderwijs elkaar voorzien van initatieven om van Nederland een kenniseconomie te maken. Breimers voorliefde voor kruisbestuiving is ook terug te vinden op het niveau van het onderwijs. Smit: ‘Breimer heeft altijd geijverd voor meer interdisciplinariteit op ieder niveau. Van een eerstejaarsboekproject waarbij alle eerstejaars- alfa’s, bèta’s en gamma’s – dezelfde roman lezen en daarover met elkaar in discussie gingen. Maar ook door het kiezen voor een majorminorcombinatie.’ Wie op zoek op gaat naar Breimers drijfveren achter zijn wetenschappelijke en bestuurlijke carrière, komt op een gegeven moment in Friesland terecht. Een afkomst waar hij volgens oud-medebestuurder Van Bergen nog steeds erg trots op is. ‘Dat de jaarlijkse strategische conferentie in Friesland plaatsvond was op zijn instigatie, we hadden overal heen kunnen gaan. Als we er dan heen reden, ik reed met hem mee, maakten we een kleine omweg naar zijn geboortedorp Gaasterland. Ook heeft hij eens met mede-Friezen Fokkema, rector magnificus van de TU Delft en oud VU-rector Sminia in Franeker er voor gepleit dat meer Friese jongelui zouden promoveren.’ Rechtendecaan Stolker wijst ook nog op het bescheiden begin van Breimer in kennisland. ‘Breimer is er trots op dat hij via de MULO is opgeklommen tot waar hij nu staat. Hij heeft er voor gevochten en met succes.’
Leidraad
Januari 2007
7
Nieuwe lichting En toen werd ik benaderd door een uitgever.’ Weijts: ‘Onder het mom van een studie kon ik allerlei boeken lezen. Dat heeft mijn schrijverschap meer geholpen dan al die rare para- en metatheorietjes.’
Blijven jullie in Leiden? Blondeau: ‘Ach, ik ga waar de liefde en het geld mij brengen. Maar ik wil mijn collega-schrijvers niet uit het oog verliezen.’ Pfeijffer: ‘Ik heb geen enkele reden om Leiden te verlaten. Het zou kunnen gebeuren, maar dat zou mij verdrieten. Wel wil ik mijn territorium ooit gaan uitbreiden met een appartementje in Rome.’ Soto: ‘Misschien dat ik over niet al te lange tijd naar Spanje emigreer.’
Nieuwe lichting Leidse literaire strijdmakkers In de schaduw van de universiteit lijken er op gezette tijden schrijverskringen te ontstaan. Na Bilderdijk, Piet Paaltjens en Biesheuvel, ’t Hart en Büch kent de eenentwintigste eeuw een nieuwe literaire lichting. ‘We jatten wel eens zinnetjes van elkaar.’
Dat een universiteit letterkundigen voortbrengt, zal niemand verbazen. Maar als binnen een halfjaar opmerkelijke boeken verschijnen van vier Leidse auteurs die elkaar kennen van de werkvloer, cafétafel of collegezaal, dan is er meer aan de hand. Allereerst is daar de nestor van het gezelschap, Ilja Leonard Pfeijffer. Na studie, promotie en een baan als wetenschappelijk medewerker aan de Leidse universiteit wijdde hij zich enkele jaren terug volledig aan zijn schrijverschap. Het leverde een reeks opmerkelijke en bekroonde dicht- en essaybundels op en intrigerende romans. Sinds kort ligt Het ware leven, een roman in de boekenwinkel; een grillige en veelstemmige roman die felle reacties teweegbracht. Dan is er Christiaan Weijts die met zijn debuutroman Art. 285b een glorieuze entree maakte in de Republiek der Letteren. Hij zag zijn eersteling alvast 8
Leidraad
Januari 2007
bekroond met de Anton Wachterprijs en een nominatie voor de AKO-literatuurprijs. Na zijn studies Nederlands en literatuurwetenschap ging hij aan de slag bij het Leids Universitair Weekblad Mare. Daar werkt ook Thomas Blondeau, de geadopteerde Vlaming van het gezel-
‘Het is goed om strijdmakkers te hebben’
schap. Zijn pas verschenen debuutroman eX wierp hoge ogen aan weerszijden van de Nederlands-Belgische grens. Een filmproducent toonde reeds interesse. Hij leerde Gerardo Soto y Koelemeijer kennen tijdens de colleges literatuurwetenschap. Ook Soto had schrijversambi-
tie en die mondde afgelopen zomer uit in het magisch-realistische en beklemmende Armelia, een verrassende roman over de Spaanse Burgeroorlog. En aangezien de vier heren dikwijls te vinden zijn aan een gemeenschappelijke cafétafel werd het hoog tijd voor een goed gesprek over literatuur en Leiden.
Van links naar rechts: Gerardo Soto y Koelemeijer, Thomas Blondeau, Christiaan Weijts, Ilja Leonard Pfeijffer
ven zonder te hoeven grossieren in streekgebonden gemeenplaatsen.’ Weijts: ‘In mijn boek noem ik Leiden consequent ‘het Academiestadje’. Een stad waar traditie en geschiedenis centraal staan. Dat contrasteert met het toekomstgerichte Amsterdam.’
Waarom woont een schrijver in Leiden?
Hebben jullie gemeenschappelijke kenmerken?
Pfeijffer: ‘Als ik in Amsterdam zou wonen, weet ik dat ik binnen de kortste keren ten onder zou gaan aan het grachtengordelpartycircuit. In Leiden gebeurt nooit iets dus ik kan met een gerust hart de deur uitgaan in de wetenschap dat het een rustige avond wordt.’ Blondeau: ‘Leiden gaf me de mogelijkheid om afstand te nemen van wat ik vanzelfsprekend vond. Een groot deel van mijn boek speelt zich af in WestVlaanderen waar ik vandaan kwam. Na jaren in Nederland kon ik erover schrij-
Pfeijffer: ‘Ik merk dat we wel eens zinnetjes van elkaar jatten. Ik vind het vooral fijn om nu eens eindelijk met mijn vrienden te kunnen roddelen over het literaire wereldje. Dat zij nu meemaken wat ik acht jaar geleden leerde kennen.’ Blondeau: ‘Ik merk bij ons allemaal toch wel de ambitie om het anders te willen doen. Niet de zoveelste droog-realistische beschrijving van een stukgelopen liefde. De durf een andere stijl te hebben, intrigerende karakters neerzetten die er niet op uit zijn te behagen en ook nog
eens een goed verhaal vertellen. Dat, of op zijn minst het verlangen daartoe, dat hebben we gemeenschappelijk.’ Soto: ‘Mij valt op dat we allemaal redelijk korte hoofdstukken hebben met moeilijke verhaallijnen. Dat maakt de boeken ingewikkeld terwijl er toch vaart in zit.’ Weijts: ‘Het zijn inderdaad geen boekjes die je even snel wegleest. Misschien is het hoge testosterongehalte ook nog een gemeenschappelijk puntje.’
Wat is de invloed van een studie in Leiden? Soto: ‘Ik ben op wiskunde gepromoveerd in Delft en daar is natuurlijk nauwelijks aandacht voor literatuur. Ik wou een boek schrijven en dus ben ik naar Leiden gekomen om literatuurwetenschap te studeren. Hier leerde ik Cela, Marquez en de liefde voor taal kennen. Dankzij Thomas deed ik mee aan een verhalenwedstrijd. Daar won ik een tweede prijs.
Hoe gaan jullie om met kritieken, van jezelf en van elkaar? Blondeau: ‘Ik had gedacht dat ik in Nederland meer onthaal zou krijgen dan in België. Dat blijkt precies andersom te zijn. Gelukkig zijn de kritieken positief. Als het afgekraakt werd, zou ik gaan twijfelen aan de recensenten.’ Soto: ‘Eigenlijk interesseren kritieken mij geen reet. Ik wil verder schrijven. Ik ben aan dit boek twee jaar bezig geweest en de juiste mensen weten het wel te waarderen, dat vind ik belangrijker dan wat er in de kranten staat.’ Pfeijffer: ‘De ontvangst van jullie boeken volg ik en interesseert mij in hoge mate. Ik geloof ook niet dat er onderling veel rivaliteit heerst. Het is goed om strijdmakkers te hebben om mee te praten.’ Weijts: ‘Dat klopt denk ik wel. We houden ons toch alle vier in net weer andere kamers van het huis van de literatuur op. Literatuur is geen concours. In Amsterdam is zoiets als hier onmogelijk.’ Pfeijffer: ‘Dat komt omdat er bij ons geen vorm van macht is. We zijn geen recensenten van elkaars werk, zitten niet in jury’s en verdelen geen subsidies, wat in café De Zwart allemaal wel allemaal gebeurt. Stel nou dat we allemaal worden genomineerd voor de Gouden Uil. Dan zou ik zelf natuurlijk het liefste winnen, maar als dat niet gebeurt, vind ik het prima dat een van jullie hem krijgt.’ Leidraad
Januari 2007
9
Coverstory
De Europese grondwet: stilte na de storm?
Het is angstig stil in de Nederlandse politiek over de Europese grondwet. Het thema was opvallend afwezig tijdens de laatste verkiezingen en ook in de formatie speelt het geen rol. Toch houdt de rest van Europa zich wel met dit document bezig. Finland heeft onlangs als zestiende lidstaat de grondwet geratificeerd en elders in de Europese Unie wordt druk nagedacht – en onderhandeld – hoe het nu verder moet met de Unie en haar beoogde grondwet. Het valt echter niet in te zien hoe de Nederlandse burger wordt “gerespecteerd” door juist die EU-problemen in stand te houden waartegen een groot deel van het neen gericht was. Ook rijzen vragen over een democratisch tekort in Nederland als de inrichting en toekomst van de entiteit die meer dan 50 procent van onze wetgeving meebepaalt niet eens onderwerp van verkiezingen wordt gemaakt. Nu is er ook voor Europa geen “magische formule” en vergen oplossingen politieke keuzes. Niets doen is echter geen optie, en hoe deze politieke keuzes ook mogen uitvallen, zij moeten wel op basis van de feiten gemaakt worden en de huidige situatie als uitgangspunt nemen.
De partijprogramma’s Wat zijn de zoal de huidige visies in de recent geschreven programma’s van de politieke partijen? Europa is daarin wel te vinden, zij het niet altijd even uitgebreid. De toonzetting ten opzichte van Europa is in de meeste programma’s vrij negatief, terwijl de meeste partijen voor een nieuw verdrag zijn en tegen voortborduren op de voorliggende grondwet. De nadruk ligt daarbij op de mogelijkheden en bevoegdheden van de Nederlandse politiek en niet op de noodzaak van een gezamenlijke Europese aanpak of de vormgeving daarvan. Voorts vallen de volgende trends op. Alle partijen willen dat in een toekomstig verdrag de EU “democratischer” wordt; met de uitzondering van de SP die verdere uitbreiding van bevoegdhe-
den en verdere politieke integratie afwijst. Bijna iedereen wil een betere afbakening tussen Europese en nationale bevoegdheden en maakt een duidelijk onderscheid tussen die terreinen waar men “meer” en “minder” Europa wil. Een centraal punt daarbij is dat Europa vaak zich veel te vaak bemoeit met zaken waar zij niets te zoeken heeft en op belangrijke nationale terreinen (onderwijs, gezondheidszorg, sociale zekerheid, pensioenen, het fiscale stelsel, en de publieke dienstverlening) moet inbinden. Ook zien we hier de bekende Nederlandse stokpaardjes: softdrugs, prostitutie, euthanasie en homohuwelijk, met name bij GroenLinks. Op enkele terreinen dient er “meer” Europa te komen, zoals bij de bestrijding van terrorisme en grensoverschrijdende criminaliteit, op het gebied van asielbeleid en energie en op het vlak van het buitenlands - en veiligheidsbeleid. Verder zijn alle partijen het eens dat de interne markt moet worden gewaarborgd en dat de EU een rol moet spelen bij grensoverschrijdende situaties. Bij al deze punten wordt volledig gezwegen over de bevoegdheden die hiervoor nodig zijn. Zo wil bijna iedere partij meer samenwerking bij innovatie en terrorismebestrijding, maar dient binnenlands - en strafbeleid geheel nationaal blijven. Ook is samenwerking bij en harmonisatie van immigratie vaak gewenst, zonder dat wordt gekeken naar de bevoegdheden die daarbij horen. Idem dito bij het buitenlands beleid. Kortom: Europa moet van alles opleveren en doen, als het maar niet ten koste gaat van de nationale bevoegdheden. Bij de voorstellen voor minder Europa trekken de partijen hun grenzen vaak niet inhoudelijk maar gevoelsmatig: handen af van zorg, onderwijs en pensioenen, handen af van wat ons Nederland maakt. Hoe deze terreinen nu af te bakenen van de algemene EU-bevoegdheden, en welke gevolgen dergelijke beperkingen hebben voor de slagkracht van de EU en het functioneren van de interne markt blijft helaas volledig in het midden. Tegelijkertijd houdt men wel onverminderd vast aan de interne markt die als het fundament van Europa wordt gezien.
‘Niets doen is geen optie’ Prof. mr. Piet Jan Slot is hoogleraar Europees recht Mr. Armin Cuyvers is PhD-fellow Europees recht en rechtsfilosofie
10
Leidraad
Januari 2007
Leidraad
Januari 2007
11
Coverstory De voorstellen zijn voor een groot deel incoherent, intern tegenstrijdig, casuïstisch en lijken niet te steunen op een samenhangende visie. Zo moet de EU hard optreden tegen andere lidstaten die zich niet aan EG-recht houden, maar moet er begrip zijn voor Nederlandse nationale belangen. Ook moet de EU democratischer worden, maar niet in het vaarwater van de nationale parlementen belanden.
Uitholling van de nationale bevoegdheden De belangrijkste contradictie zit in de standpunten ten opzichte van de interne markt. Die moet vanwege alle economische voordelen worden behouden, maar tegelijkertijd wordt het recht voorbehouden om de bijbehorende Europese bevoegdheden en regels buiten werking te stellen als dat Nederland beter uitkomt. Daarbij lijkt er vaak onduidelijkheid te zijn over waarom die interne markt zoveel regels en bevoegdheden met zich meebrengt. Neem bijvoorbeeld de gezondheidszorg. De jurisprudentie van het Hof van Justitie over de vrij-verkeersregels van het EG-verdrag heeft op dat terrein geleid tot een inperking van de traditionele bevoegdheden van de lidstaten. De arresten hebben in wezen allen betrekking op de vraag of en onder welke voorwaarden ingezetenen van een lidstaat op grond van het gemeenschapsrecht in aanmerking komen voor een medische behandeling en/of een vergoeding voor een in het buitenland ondergane medische behandeling, verstrekking van medicijnen of medische hulpmiddelen. Dit is aan de orde wanneer ze vrijwillig op reis zijn in andere lidstaten, maar ook bij patiënten die de voorkeur geven aan een behandeling in andere lidstaat, bijvoorbeeld omdat er in de eigen lidstaat lange wachtlijsten zijn. Er is hier sprake van een spanningsveld met enerzijds het ongelimiteerd vrij medisch verkeer voor de patiënt en zorgverleners en anderzijds de noodzaak voor regeringen en instellingen om de financiering ervan in de hand te houden. De volledig vrije keuze van de burger leidt tot een onaanvaardbare beperking van de beheersmogelijkheden voor de regeringen en gezondheidsinstellingen. Het omgekeerde, een volledige uitsluiting van de mogelijkheid om voor medische behandeling in een andere lidstaat een vergoeding te krijgen, is daarentegen onver-
enigbaar met de vrij-verkeersregels en de beginselen van een geïntegreerd Europa. Het Hof heeft dit dilemma tot nu toe opgelost door allereerst de betrokken belangen nauwkeurig in kaart te brengen en vervolgens een zorgvuldige afweging te maken. Een goed voorbeeld hiervan is het arrest Watts (16 mei 2006) waarin het de Britse wetgeving betrof op grond waarvan voor een behandeling in een andere lidstaat eerst toestemming was vereist en alleen kon worden verkregen indien een behandeling in het Verenigd Koninkrijk niet mogelijk was binnen de hiervoor gebruikelijke tijd. Het Hof erkende dat de doelstelling, een evenwichtige, voor eenieder toegankelijke verzorging door artsen en ziekenhuizen in stand te houden, een uitzondering op het vrije verkeer kan rechtvaardigen voorzover deze doelstelling bijdraagt tot de verwezenlijking van een hoog niveau van gezondheidsbescherming. Van centraal belang is dat dit toetsingskader werd vastgesteld door het Hof, en niet door de lidstaat zelf. Zodra de lidstaten zelf de bevoegdheid zouden krijgen te bepalen op welke terreinen het vrije verkeer het onderspit moet delven in verband met nationale belangen zou er al gauw niets meer van de interne markt over zijn. Het is bijvoorbeeld niet zo moeilijk nationaal milieubeleid zo vorm te geven dat het toevallig alleen buitenlandse concurrenten treft. Omgekeerd kan de logica van de interne markt de bevoegdheden van de lidstaten verregaand beperken, aangezien bijna elke regel wel een potentiële belemmering van het vrije verkeer inhoudt, zeker als men de regel vanuit Europees perspectief bekijkt. De interne markt verdraagt dus wel uitzonderingen, maar vereist wel dat de uiteindelijke grenzen hiervan Europees worden bepaald, en niet nationaal. Deze inherente spanning tussen nationale bevoegdheden en markt vormt daarmee een van de centrale spanningsvelden in de ontwikkeling van de EU. Het is nu juist op dit spanningsveld dat geen van de partijprogramma’s aangeeft hoe het dilemma van de uitholling van de bevoegdheden van de nationale regeringen op te lossen. Sterker nog, ze onderkennen dit dilemma vaak niet eens. Het enkel noemen van terreinen waarop Europa “minder” moet, ontwijkt
‘Voorstellen voor Europa lijken niet te steunen op een samenhangende visie’
12
Leidraad
Januari 2007
daarmee juist de centrale vraag: als je dat zou willen, hoe doe je dat zonder de essentie van de interne markt – supranationaliteit – te ondergraven?
De kool en de geit Dezelfde weigering te kiezen tussen de constitutionele kool en geit is ook zichtbaar bij de voorstellen om de EU “democratischer” te maken. Democratie is daarbij belangrijk, maar niet belangrijk genoeg om de, juist ondemocratische, macht van de lidstaat-gedomineerde organen als de raad van ministers te beperken ten faveure van het Europese Parlement. In het algemeen staan er veel materiele “schijnpunten” in de programma’s. In plaats van naar - niet echt spannende, maar nodige - institutionele wijzigingen wordt er gezocht naar meer aansprekende materiële punten zoals terrorisme, misdaad en buitenlands beleid. Maar zonder een uitgewerkte, onderliggende visie geeft het noemen van deze punten waarop “iets moet gebeuren” geen oplossingen voor de essentiële vragen over doel en richting van de EU. Ze leiden slechts tot de hierboven aangegeven innerlijke tegenstrijdigheden. Voorafgaand aan dit soort uitvoeringsvoorstellen moeten eerst meer fundamentele keuzes worden gemaakt. Bij het maken daarvan zijn er twee fundamentele lijnen te
onderscheiden. Eén visie gaat uit van de bescherming van de nationale staat. Een Europese grondwet is eigenlijk niet aan de orde. Europa moet facilitair blijven. Daar waar samenwerking soevereiniteit bedreigt, wint soevereiniteit. Vaak geldt hierbij het argument dat men alleen een grondwet kan hebben als er sprake is van een volk. Het Duitse Bundes Verfassungsgericht heeft deze visie geponeerd en ook politieke commentatoren in Nederland, zoals Ronald Plasterk, gebruiken dit argument. Het is ook de benadering van het SP-partijprogramma. Wordt deze visie coherent uitgewerkt dan is Europa op meerdere terreinen eigenlijk al doorgeschoten. De andere lijn gaat uit van de politieke en economische realiteit in Europa en de wereld. Hierbij zijn verschillende bevoegdheden die traditioneel bij de individuele staten van Europa lagen verdwenen. Factoren die hiertoe geleid hebben zijn de globalisering van de wereldeconomie, de sterk toegenomen immigratie, de strijd tegen het terrorisme, de verhouding tot de Verenigde Staten en in toenemende mate het grote belang van de verhouding tussen de EU en Rusland als het gaat om de energiepolitiek, het veiligheidsbeleid en de strijd tegen georganiseerde misdaad. In deze visie is een uitoefening van bepaalde taken alleen nog mogelijk door de Europese landen gezamenlijk; door een overLeidraad
Januari 2007
13
Heb jij het altijd al zelf willen doen?
Coverstory
dracht van bevoegdheden naar EU-niveau. Die moeten op Europees niveau effectief en onder de beginselen van de rechtsstaat worden uitgeoefend. Het idee om een Europese grondwet op te stellen is voortgekomen uit deze laatste gedachte.
Hoe nu verder?
‘Laat mij maar even’ is de gedachte die regelmatig bij je opkomt
als je mensen bezig ziet. Het kan allemaal een stuk beter in
organisaties; je handen jeuken. Zelf slimme oplossingen bedenken,
zelf bepalen met wie je wat communiceert, zelf regelen dat het
gebeurt. Verantwoordelijkheid nemen dus.
Boer&Croon Young Executives zijn óók van die mensen. Zij doen
zelfstandig projecten, bekleden interim-functies en laten processen
beter lopen. Zelf doen, bij de meest uiteenlopende bedrijven en
organisaties, met Boer&Croon als thuisbasis, waar voortdurend werken
aan je persoonlijke en professionele ontwikkeling de normaalste zaak
van de wereld is.
Heb jij een academische studieachtergrond, één tot drie jaar
werkervaring, uitstekende communicatieve vaardigheden en ambieer
je een carrière in management? Stuur dan zelf even je cv in via
www.bcye.nl
Boer&Croon Young Executives B.V.
Postbus 75784
1070 AT Amsterdam
Bel voor meer informatie met Femke Kemps:
020 – 301 40 90
14
‘Terugvallen op een nationalistische reflex is contraproductief’
Naar ons oordeel is er geen andere mogelijkheid dan verder te gaan op de ingeslagen weg van Europese integratie. Aan deze integratie hangt een prijskaartje qua soevereiniteit, wat het des te belangrijker maakt om duidelijke spelregels op te stellen voor de effectieve en democratische vormgeving en toepassing van de overgedragen bevoegdheden. Dit is een punt met grote urgentie aangezien de huidige spelregels gedateerd zijn en deels voor een ander spel ontworpen. Juist ook de kritiekpunten op de EU maken de noodzaak van dergelijke nieuwe regels duidelijk. Tenzij men de integratie deels wil terugdraaien, en daarbij ook de interne markt voor een deel wil terugdraaien, zullen dit Europese regels moeten zijn. Maar dit betekent niet dat de markt alleenheerser wordt in Europa, of dat nationaal beleid op belangrijke sociale punten onmogelijk zal worden. Waarborgen hiervoor moeten op Europees niveau ontwikkeld worden. Terugvallen op een nationalistische reflex is daarbij juist contraproductief. Daarbij loopt Nederland door haar huidige opstelling een acuut risico. Het debat over de toekomst van Europa is in volle gang. Op Nederland rust een speciale verplichting om na haar afwijzing van de grondwet met constructieve ideeën voor die toekomst te komen. De huidige inconsistente en onvolledige voorstellen ontberen de visie om dit proces te kunnen sturen. Als wij er niet in slagen een leidende visie te ontwikkelen dan zal slechts een keuze uit twee kwaden resten. Aan de ene kant is er het gevaar dat Nederland akkoord moet gaan met een voorstel waarin de Nederlandse visie en belangen niet zijn verwerkt. Maar wellicht het grootste risico is dat er voor een langere periode geen compromis wordt gevondenen de huidige structuur daardoor blijft gehandhaafd. In dat geval zal de overdracht van bevoegdheden, en de uitbreiding van de EU eenvoudigweg doorgaan. Dit is immers in lijn
met de evolutionaire opzet van het huidige verdrag en de aard van de interne markt. Het blokkeren van het proces zal daarmee alleen maar tot meer Europa leiden aangezien het Hof en de Commissie dan oplossingen gaat zoeken binnen het huidige verdrag. Net als in het verleden waar de politiek tekortschoot, zal er een meer juridische oplossing gezocht worden (met een uitbreiding van bevoegdheden tot gevolg) met alle legitimatieproblemen op de langere termijn van dien.
Agenda De discussie in Nederland moet dus reëel worden, en mag zich niet langer verschuilen achter ferme taal en populaire maar intern tegenstrijdige standpunten. Wij zouden daarom als agendapunten voor debat in ieder geval de heldere beantwoording van de volgende vragen willen voorstellen. Wat verwachten wij van Europa? Welke bevoegdheden heeft Europa nodig om deze doelen te verwezenlijken? Zijn wij bereid deze bevoegdheden aan een supranationaal proces te onderwerpen? Welke waarborgen zijn daarbij nodig op nationaal en Europees niveau? Is de huidige grondwet een juiste stap in de beantwoording van deze vragen, of welke elementen uit de grondwet zijn nodig om de doelen van Europa te bereiken? Antwoorden dienen daarbij rekening te houden met de huidige situatie in Europa en te voldoen aan de reciprociteittoets: hoe zouden wij reageren als Duitsland, Polen of Grieks Cyprus dezelfde eis zou stellen? Gebaseerd op de antwoorden op deze vragen kan Nederland vervolgens het voortouw nemen in het Europees debat: want waar je fouten constateert, is niets doen eenvoudigweg geen optie.
Leidraad
Januari 2007
15
De koers
Campus Den Haag opent Confucius Instituut
Chinese Campus Den Haag v an de Universiteit Leiden heeft de landelijke primeur. Daar is een Confucius Instituut geopend, een van de door de Chin ese regering w ereldwijd ingestelde centra om kennis over het land te vergroten.
markteconomie en de wereld. Daarom vindt China het van belang dat er meer kennis over de taal en de cultuur komt. Het is vergelijkbaar met het Goethe Instituut voor Duitsland. Cultuuroverdracht, daar gaat het om, en dan niet alleen voor academici.’
CHRISTIAAN WEIJTS
‘De Chinezen kennen de Leidse opleiding sinologie, die goed staat aangeschreven. Leiden is altijd al in China geweest. Decanen, hoogleraren en leden van het college van bestuur zijn er vaak om de relaties te onderhouden. Daarnaast zijn de gemeente Den Haag en ook de Chinese ambassade erg actief op dit gebied. Den Haag heeft een grote Chinese gemeenschap. ‘Al langer was bekend dat er een plaats bepaald moest worden voor de vestiging van het Confucius Instituut in Nederland, en door die relaties viel de keuze op
Tijdens de opening van het academisch jaar maakte prof. dr. Jouke de Vries, wetenschappelijk directeur van de Campus Den Haag, het al bekend: Campus Den Haag krijgt een Confucius Insituut. Wereldwijd bestaan er meer dan zeventig dergelijke instituten, die scholing op het gebied van Chinese taal en cultuur verzorgen. De vestiging in Den Haag is het resultaat van een gezamenlijk initiatief van de Universiteit Leiden, de Shandong University, de Gemeente Den Haag en de West-Holland Foreign Investment Agency (WFIA). Inmiddels heeft op 22 oktober de officiële opening plaatsgevonden, in aanwezigheid van de Chinese vice-minister van Onderwijs. De Vries: ‘Er was enorm veel belangstelling uit de Chinese gemeenschap, van de ambassade en vooral ook van mensen uit het bedrijfsleven die het een interessante ontwikkeling vinden.’ Het Confucius Instituut is het eerste dat in Nederland geopend is, en De Vries is daar zeer tevreden over. ‘Het is heel mooi dat we in samenwerking met de gemeente en de ambassade dit voor elkaar hebben gekregen. De Chinese regering wil het graag. Je moet dat plaatsen in het feit dat China zich meer openstelt voor de 16
Leidraad
Januari 2007
Waarom koos de Chinese regering voor de Campus Den Haag?
‘Ik ben nog mee geweest naar de geboortestad van Confucius, een enorm tempelcomplex. Hij is lange tijd weggeweest uit China. De beelden bij de tempels waren vernietigd tijdens de Culturele Revolutie, maar een van die beelden was weer gewoon in elkaar gelijmd. Confucius wordt weer gebruikt om de openheid van China naar de wereld toe te symboliseren. ‘Ik ben geen China-expert maar ben wel gefascineerd door de geschiedenis en de actuele ontwikkelingen: als die economie tien procent per jaar groeit, hoelang blijft dan dat politieke systeem in stand? Dat vind ik interessante vragen, die ook hier aan de orde zullen gaan komen.’
Is er geen gevaar van concurrentiewerking met de Leidse opleiding sinologie? ‘Zeker niet. In Leiden vindt het academische onderwijs plaats, terwijl ons programma meer bedoeld is voor een breder publiek. Ik zoek juist naar complemen-
‘Blijft het politieke systeem in stand als de economie jaarlijks tien procent groeit?’ ons. Daarnaast heeft het ook met ondernemerschap te maken. Ik kreeg een telefoontje dat er een congres was van de directeuren van de Confucius Instituten wereldwijd. Daar kon ik naartoe. Toen heb ik een vlucht geboekt naar Peking. De mensen op het secretariaat hier waren stomverbaasd dat ik ineens naar China wilde.
cultuuroverdracht
taire programma’s waardoor je geen spanning tussen Leiden en Den Haag krijgt. We gaan vooral taalcursussen geven, iets over de Chinese cultuur en een programma ‘Doing business in China’. Dat laatste is voor mensen uit het bedrijfsleven en de overheid die voor hun werk naar China moeten, en meer begrip willen krijgen van het land waar ze naar-
toe gaan. Ze leren hoe ze in die cultuur zakendoen, welke fouten ze bijvoorbeeld niet moeten maken. ‘Uit het bedrijfsleven merken we nu al belangstelling. Er kwam hier laatst een Chinees die een klein bedrijfje heeft in Amsterdam langs. Hij kwam hier binnen en Chinezen hebben altijd een cadeautje bij zich. Hij kwam met een loodzwaar beeldje van Confucius binnen. Helemaal van massief koper.’
Wie komen er lesgeven aan het instituut? ‘We hebben een contract met Shandong University en daar komen de docenten voor taalverwerving vandaan. Zij beheersen de Engelse taal ook goed, wat erg nuttig is. Er komen er twee op jaarbasis. Ook het onderwijsmateriaal wordt door China aangeleverd. Voor de andere cursussen die we willen gaan geven, zoek ik nog mensen. Zij moeten ook echt zaken hebben gedaan in China. De cursussen
gaan volgend jaar draaien. Op dit moment wordt er al een aantal lezingen gegeven op het gebied van het moderne China.’
Wat zijn de ambities voor de toekomst? ‘Ik ga er vanuit dat we ons in die twee jaar kunnen waarmaken. We beginnen vrij kleinschalig. Als het een succes wordt en inkomsten genereert, dan gaat het geleidelijk groeien. ‘De gemeente financiert een deel. Als ons businessplan wordt goedgekeurd, kent de Chinese regering twee keer een ton US dollar toe, en kunnen we twee jaar activiteiten ontwikkelen. Dan moet het op eigen kracht draaien. ‘Het zal denk ik nooit een extreem groot centrum worden. Dat wil ik ook niet, daar geloof ik niet in. Grootschaligheid is niet goed voor een organisatie en voor de bediening van mensen. Hier op de Campus zitten er maximaal acht mensen
op één afdeling.’ Door de China-hype zou het nog best eens explosief kunnen groeien. ‘Als dat echt zo is, dan merken we dat wel. Maar mijn inschatting is niet dat dat onmiddellijk gaat gebeuren. Ik wil het geleidelijk en rustig opbouwen. Er zijn wel ambities, maar ik ben daar altijd een beetje rustig in.’
De Chinese regering heeft al een mooie plaquette gestuurd. Waar komt die te hangen? ‘We zijn nu de indeling aan het maken. Het Confucius Instituut zou op onze nieuwe locatie aan het Lange Voorhout kunnen komen, of hier op de voordeur. Daar zijn we nog niet helemaal uit. Misschien komt het ook wel binnen te hangen. We zitten in monumentale panden waar je niet zomaar alles mag ophangen.’
Leidraad
Januari 2007
17
Cleveringahoogleraar
Leids Universiteits Fonds
Ervaar de kracht van Leiden Dies Natalis voor alumni,10 februari 2007 Kamerlingh Onnes Gebouw, Steenschuur 25 te Leiden
Programma 12:00 - 13:30 uur Ontvangst met lunch en presentaties van de Faculteiten. Onder het Dies-thema ‘De kracht van Leiden’ presenteren de Faculteiten hoogtepunten uit 2006. 13:30 uur Opening door de voorzitter van het Leids Universiteits Fonds jhr. drs. Rijnhard van Tets 13.45 uur – 14:45 uur Lezing van een Leidse hoogleraar. U kunt één lezing kiezen uit de volgende vier voordrachten: • ‘Kinderen eerst! Jeugdbescherming na Savanna’ door mw. prof.mr. Mariëlle Bruning • ‘De hofnar en de wetenschap’ door prof.dr. Bas Haring • ‘Mozart: mens, musicus en genie’ door drs. Leo Samama • ‘Achilles en andere apen: over evolutieleer en literatuur’ door mw. prof.dr. Ineke Sluiter 14.45 uur – 15.15 uur Pauze 15.15 uur – 15.30 uur Inleiding door de nieuwe collegevoorzitter / rector magnificus prof. mr.dr. Paul van der Heijden
18
Leidraad
Januari 2007
15.30 uur – 17.00 uur Debat 'Generatieconflict? De komende strijd tussen generaties' met prof.dr.mr. Kees Schuyt (lid van Raad van State, Cleveringahoogleraar), mw. prof.dr. Annelies van Vianen (Bijzonder Hoogleraar Loopbaancompetenties in arbeids- en leerloopbaan), mw. dr. Mei Li Vos (voorzitter van AVV, Alternatief voor Vakbond) en een studentspreker. Debatleider is ds. Jacobine Geel (theoloog, columnist en programmamaker). Het debat sluit aan op de Cleveringa-oratie gehouden door prof. dr.mr. Kees Schuyt. Zie voor de volledige tekst van de oratie www.LUF.nl/dies2007. 17.00 uur Dankwoord met aansluitend een borrel v.a. 17.30 uur De studentenverenigingen Minerva, Augustinus, SSR, Catena en Quintus openen de deuren voor alumni. Aanmelden Dies 2007 De Dies Natalis voor alumni wordt elk jaar door honderden alumni bezocht. Graag nodigen wij u uit om deze middag bij te wonen. U kunt zich opgeven door de aanmeldingskaart bij deze Leidraad in te vullen en te retourneren (geen postzegel nodig). Inschrijving is in volgorde van binnenkomst aanmeldingen. De toegang is gratis en voor kinderopvang wordt gezorgd. Programma, aanmelden en routebeschrijving: www.LUF.nl/dies2007
De terugkeer van Kees Schuyt Met het uitspreken v an zijn Cleveringa-oratie op 27 november keerde Kees Schuy t terug n aar Leiden. De socioloog en jurist is een van de meest vooraanst aande wetenschappers v an Nederland. ‘Ik ben blij dat ik nog wat les m ag geven.’ Tijdens zijn oratie bedankte Cleveringahoogleraar Kees Schuyt de leden van zijn vijfenveertig jaar oude jaarclub voor hun lange vriendschap. Hij was zijn studententijd nog niet vergeten. ‘Ik was geen echte kroegtijger’, zegt hij, ‘al heb ik natuurlijk altijd wel een biertje meegedronken’. Schuyt was lid van studentenverenigingen het Leids Studenten Corps en St. Augustinus – toen nog een confessionele vereniging. Ook was hij Praeses Facultatum en daarmee één van de eerste voorzitters van de Leidse Studentenraad. Hij studeerde sociologie en rechten, een combinatie die zijn verdere loopbaan zou bepalen. ‘Ik heb steeds geprobeerd om aan te geven wat het recht kan doen, en wat er uit de samenleving zelf moet komen.’ Schuyt was hoogleraar in Nijmegen, Leiden, Utrecht, en uiteindelijk in Amsterdam. Daarnaast was hij columnist bij de Volkskrant en redacteur van een aantal vakbladen. Op het moment werkt hij als lid van de Raad van State, het hoogste adviesorgaan aan de regering. Het is een positie die zijn carrière mooi samenvat: het draait zowel om wetgeving als de effecten daarvan op de samenleving. ‘Ik ben heel mijn leven socioloog gebleven, maar als ik geen jurist was geweest, had ik hier niet kunnen gaan werken.’ De Raad van State geeft advies over wetsontwerpen die van de ministeries en uit de Tweede Kamer komen. De Raad
onderzoekt of het wetsontwerp juridisch correct is, en wat de mogelijke sociale effecten zijn. Schuyt: ‘Neem bijvoorbeeld de identificatieplicht. Dat was bedoeld als maatregel tegen terreur, maar leidde ook tot een toename van verlies en diefstallen van identiteitspapieren. Het is heel belangrijk om dit type effecten op het spoor te komen, maar ze laten zich helaas maar moeilijk voorspellen.’ Dankzij zijn Cleveringaleerstoel werd Schuyt voor de tweede keer hoogleraar in Leiden. In 1980 werd hij al benoemd tot professor in de empirische sociologie, in 1983 werd hij daarnaast ook hoogleraar rechtssociologie. Drie jaar later werd de opleiding sociologie opgeheven. ‘In 1990, toen de laatste studenten klaar waren, hoorde ik bij de mensen die het licht uit mochten doen. Ik nam het laatste docto-
raalexamen af.’ Aan de Universiteit van Amsterdam is Schuyt nu bijna klaar. ‘Na veertig jaar onderwijs te hebben gegeven, ga ik nu mijn laatste drie weken in. Ik ben blij dat ik in Leiden als Cleveringahoogleraar nog wat les mag geven.’ Hij vervolgt: ‘Enthousiasme voor kennis moet je zelf op een kundige en enthousiaste manier overbrengen. Ook de vervelende onderdelen die wat moeilijker zijn. Als dat lukt, en je studenten worden vele jaren later Kamerlid of hoogleraar (16 van zijn 53 promovendi werden professor, red.) dan is dat natuurlijk ontzettend leuk.’ (BB)
Leidraad
Januari 2007
19
Diversiteit
Percentage allochtonen aan academie blijft laag
‘Universiteit moet
diversiteit uitstralen’ Universiteiten zijn bij uitstek een plek waar integratie plaats zou moeten vinden, maar het percent age allochton e medewerkers blijft laag. Daar wordt aan gewerkt, onder andere met behulp v an speciale su bsidies.
BART BRAUN
Hoeveel allochtonen studeren er aan de universiteit Leiden? Dat hangt af van de definitie van ‘allochtoon’. De universiteit houdt alleen bij hoeveel studenten er een buitenlands paspoort hebben: een percentage dat bij de eerstejaars schommelt tussen de vier en zes procent. Het ministerie van Onderwijs telt ook het geboorteland van de ouders mee, en komt op gemiddeld 15 procent allochtone studenten voor alle universiteiten. Zeventig procent daarvan studeert binnen zes jaar af, en maakt vervolgens kans op een baan als wetenschapper aan de universiteit.
Wat is het percentage allochtonen onder het wetenschappelijk personeel aan de universiteit? Dat wordt niet bijgehouden. De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) kwam in 2002 op de schatting dat acht procent van het wetenschappelijk personeel aan Neder20
Leidraad
Januari 2007
landse universiteiten van niet-Nederlandse afkomst is. Surinamers, Turken, Marokkanen en Antillianen zijn daarbij echter nauwelijks vertegenwoordigd, volgens het rapport.
maat wordt er niet eens over nagedacht. Alleen zo is de achterstand in te halen.’
Maar hij werd toch zelf ook op eigen kracht hoogleraar? ‘Dat was in de tijd dat een allochtoon nog een bezienswaardigheid was’, zegt Shadid. ‘De arbeidsmarkt was ook anders. Positieve acties, en dat is wat anders dan de toelatingseisen verlagen, zijn harder nodig dan ooit. Allochtonen hebben simpelweg minder kans om in te stromen, omdat ze te kampen hebben met vooroordelen. Als een hoogleraar moet kiezen tussen twee even goede stu-
‘Allochtonen zijn aanwinst voor de universiteit’
denten, zal hij eerder kiezen voor iemand uit de eigen groep. Vooroordelen zijn menseigen, en die moet je niet bestrijden. Je moet er wel voor zorgen dat mensen zich ervan bewust zijn.’
ge won dit jaar een Mozaïeksubsidie voor haar onderzoek naar emoties bij Marokkaans-Nederlandse pubers.
En dan?
‘Dat zullen we nooit weten’, lacht Novin Farahbakhsh. Feit is dat er op veel faculteiten domweg erg weinig geld beschikbaar is voor promovendi. Bij de exacte wetenschappen speelt dat probleem minder: daar wordt zelfs geklaagd dat promovendi vooral uit het buitenland moesten worden gehaald.
Is dat erg? Wasif Shadid, hoogleraar interculturele communicatie, vindt van wel. ‘De universiteit heeft een voorbeeldfunctie, en zal integratie moeten uitstralen. Op het moment is het academische wereldje een BOM-bolwerk: blank, oud en mannelijk. Dat geldt met name voor de bovenlaag: van de plusminus 2800 hoogleraren in Nederland is slechts een half procent allochtoon. Dat is geen afspiegeling van de samenleving, terwijl de universiteit bij uitstek de plek is waar integratie zou moeten plaatsvinden. Het gaat om het gelijktrekken van maatschappelijke kansen.’ Bij gelijke geschiktheid zouden volgens Shadid universiteiten de voorkeur moeten geven aan een allochtone kandidaat. ‘Zo’n regeling bestaat er al voor vrouwelijke kandidaten, maar in het huidige kli-
2005 en 2006 de meeste Mozaïekwinnaars van alle universiteiten. Daarnaast betaalde de universiteit twee promotieplaatsen voor studenten die volgens NWO wel goed genoeg waren, maar net naast een subsidie grepen. Het percentage allochtonen dat wil promoveren ligt wel wat lager dan bij autochtonen, maar samen zijn het er veel meer dan twintig. De competitie is hevig, en alleen de besten krijgen uiteindelijk een beurs. ‘De eisen zijn hetzelfde als bij andere subsidieaanvragen, maar zo wordt de kans voor allochtonen groter’, aldus Sheida Novin Farahbakhsh. De psycholo-
Als er eenmaal wat meer allochtone medewerkers zijn, dan kunnen die als rolmodel fungeren voor de allochtone studenten, stelt de hoogleraar: ‘Die kunnen dan zien dat zij erbij horen. De universiteit zelf wordt er diverser van, en ook dat lijkt mij pure winst.’
Zijn er al voorbeelden van zulke positieve acties? NWO reikt jaarlijks een ongeveer twintig zogeheten Mozaïeksubsidies uit, volgens Shadid ‘een van de beste initiatieven op dit terrein van de afgelopen jaren.’ Pas afgestudeerde studenten van allochtone komaf kunnen een onderzoeksvoorstel indienen, en maken kans op een beurs van 180.000 euro, waarmee ze hun promotie kunnen betalen. Leiden leverde in
Had ze ook zonder Mozaïeksubsidie een promotieplaats kunnen krijgen?
Leiden heeft nu alles bij elkaar 22 Mozaïek-winnaars in huis. Maakt dat uit, op bijna zeshonderd promovendi? Novin Farahbakhsh: ‘Ze hebben met die beurs in elk geval een grote kans gekregen. Ik zie hier maar weinig mensen met een niet-Nederlandse achtergrond. Allochtonen zijn ondervertegenwoordigd, maar ze kunnen wel een aanwinst voor de universiteit zijn, omdat ze een ander perspectief meebrengen.’ Leidraad
Januari 2007
21
Après Leiden
Floortje Dopmeijer, trainee bij ABN Amro
‘Het draait niet puur om
winst maken’
Hoe is het om met je bul vers op zak aan een nieuwe baan te beginn en? Leidse alumni ver tellen over hun leven n a de studie. In deze aflevering: Floor tje Dopmeijer, train ee bij ABN Amro. ‘Laten we eens zien hoe ver ik met mijn studie Frans bij een bank kom.’ ARJEN VAN VEELEN
Het diplomatenklasje. Jarenlang was dat de droom van Floortje Dopmeijer. Deze zomer studeerde ze af in de Franse taalen cultuur, naast een praktijkstudie over de Europese Unie. Veel reizen, internationale contacten en werken aan een betere wereld – de ambassade leek haar een perfecte werkplek. Inmiddels weet Dopmeijer (24) dat ze die wensen ook kan vervullen in het bedrijfsleven. Het is haar vierde dag op de afdeling Fulfilment & Services Business Management, Operations NL, van ABN Amro. In plaats van in een diplomatenklasje zit ze nu in een lichting van tien trainees. Najaar 2006 startte ze, na een strenge selectieperiode, aan dit opleidings- en werktraject dat twee jaar zal duren. Een jaar geleden zat Dopmeijer in Parijs. Toen dacht ze nog dat ze na haar studie bij de overheid terecht zou komen. Ze liep stage bij het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken, departement politie. Daar onderzocht ze hoe de Franse en Nederlandse justitie samenwerken op het gebied van drugsbestrijding. Ze tolkte in gevangenissen voor opgepakte Nederlandse bolletjesslikkers, bijvoorbeeld, en woonde trainingen van de Franse politie. Als er weer een drugskoerier was opgepakt ging ze met loeiende sirenes richting vliegveld. Uit haar afstudeerscriptie bleek hoe culturele verschillen een goede samenwerking soms in de weg staan. ‘Religie speelt 22
Leidraad
Januari 2007
nog een rol bijvoorbeeld. Frankrijk is van oudsher een katholiek land, met een traditie waarbij de staat heel bepalend is. Nederland is individueler gericht, met meer vrijheid en eigen verantwoordelijkheid. In Frankrijk is het: “Jij gebruikt drugs, je moet naar de kliniek”. In Nederland is het eerder: we grijpen pas in als het echt fout met je gaat.’ Een erg interessante stage, vond Dopmeijer, maar wat haar tegenstond aan de overheid was dat de processen soms wat stroperig gaan. ‘De kwesties die bij de overheid spelen zijn ontzettend boeiend, maar ik merkte dat besluiten vaak over zoveel schijven worden genomen. Daar ben ik te resultaatgericht voor, denk ik. Ontzettend veel mensen zeiden al langer tegen mij: “Jij bent echt een type
door de bestuursfuncties die ze had tijdens haar studententijd: leiding geven vindt ze leuk en gaat haar goed af. Ze rolde door de eerste IQ-test heen. Diverse rondes volgden. Dopmeijer raakte steeds enthousiaster. Vooral vanwege de combinatie van resultaatgericht werken, en tegelijk zinvol bezig zijn. ‘Een bank is een onmisbaar onderdeel in de samenleving. Het servicegerichte boeide mij erg. Het draait hier niet puur om winst maken, er komt veel meer bij kijken.’ Het verlossende mailtje dat ze aangenomen was, kwam op een bijzonder moment. Met haar jaarclub zou ze naar Vietnam gaan om het lustrum te vieren. Op de dag van vertrek zou ze horen of ze door was of niet. Haar telefoon ging die dag niet af en ze stapte het vliegtuig zon-
alvast aan de slag kon op de Leidse vestiging van de bank, waar ze de afdeling sales ondersteunde. Twee weken geleden begon het dan echt. Met een groepje van tien andere uitverkorenen kreeg ze een welkomsontbijt bij de academy van de bank. Ze maakte er kennis met de rest van de lichting. De meesten hadden een economische of financiële achtergrond; Dopmeijer was de enige die een taal had gestudeerd. Ze werkt nu hard om haar kennis over het bankwezen in te halen. Ze staat kwart over zes op, is ‘met geluk’ om acht uur thuis. Spontaan doorzakken met vrienden is er niet meer bij. In de vrije tijd studeert ze op vakken als ‘algemene opleiding bankbedrijf ’ of ‘kredietverleningen’. ‘Helemaal nieuw voor mij, maar langzamerhand begin ik het te begrijpen.’ Het gaat niet alleen om het stampen van ken-
nis. ‘Je leert hier vooral ook de soft skills. Je krijgt antwoord op vragen als: hoe communiceer ik, wie ben ik, wat is mijn kracht.’ Zes maanden na de start moet ze aan de slag in haar eerste echte functie. ‘Je wordt echt in het diepe gegooid. De mensen hier zijn heel erg bereid om je te helpen, maar het is wel aan jou zelf om je project op te zetten. Er heerst hier geen negen-tot-vijf-mentaliteit. Je draagt je eigen verantwoordelijkheid.’ Bij de afdeling fulfilment & services business management ontwikkelt ze nu samen met een collega-trainee een module om te testen of kostenbesparingen voldoen aan de verwachtingen. ‘En, zo niet, waar dat dan aan ligt. Is er wel goed gemanaged, bijvoorbeeld, of zijn er andere factoren van invloed?’ Als student organiseerde ze een symposium over talenstudies en de arbeidsmarkt.
‘Clichés van de baan’, heette het. Een van de doelen was om aan te tonen dat je met een talenstudie veel kanten op kunt, ‘als je maar leergierig en ambitieus bent’. Collega’s zijn soms verrast als ze vertelt dat ze Frans heeft gestudeerd. ‘Wat ze erg waarderen is dat ik een studie heb gekozen vanuit mijn passie.’ Ook praktisch heeft ze met haar brede talenopleiding een streepje voor. ‘Ik kijk met een nieuwe, frisse blik en soms kritische blik naar processen die hier heel gewoon zijn.’ Een ander praktisch voordeel: ze is als talenstudente gewend om teksten snel te analyseren en te schrijven, merkt ze. Waar ze na dit traineeship terechtkomt, weet ze nog niet. Een internationale omgeving boeit haar in ieder geval. ‘En wie weet kom ik ooit terecht bij een business unit van ABN Amro in Frankrijk.’
‘Gillend rende ik door het hotel’ voor het bedrijfsleven.”’ Ze las over het traineeship van de bank en werd nieuwsgierig. ‘Vrij blanco’ solliciteerde ze. Ik dacht: “Laten we eens zien hoe ver ik met mijn studie Frans kom bij een bank.”’ De vader van een huisgenootje vertelde haar voorafgaand aan haar tweede gesprek meer over het werk en haar enthousiasme groeide. Ze koos de richting management. Want dat wist ze vanaf het begin zeker, mede
der duidelijkheid. Ergens midden op de hoogvlakte van Vietnam, in een hotel, checkte ze haar mail. Ze bleek door te zijn. ‘Gillend rende ik door het hotel. Samen met mijn jaarclub heb ik een glas whisky gedronken en geproost op mijn nieuwe baan.’ Terug van vakantie wilde ze het liefst meteen aan de slag, maar had nog anderhalve maand te gaan voor haar traineeship startte. Dopmeijer regelde dat ze Leidraad
Januari 2007
23
Alumnus magnificus
Het topstuk
‘Ik was een trekpleister’ In deze reeks gaat Leidraad op zoek n aar de student achter de bekende Nederlander. Wat deden zij tussen ontgroening en zweetkamer tje? Aan het woord is schrijver Frank Mar tinus Arion (69), die in twee et appes Nederlands studeerde. ‘Ik ging geen prinses zeggen tegen Beatrix. Kom nou!’ Had u veel vriendinnen? ‘Ja.’
Hoeveel?
Waarom ging u Nederlands studeren? ‘Toen ik in uit Curaçao naar Nederland kwam, dacht ik: als ik echt alles van Nederland wil weten, als ik wil achterhalen of Nederlanders inderdaad de goden zijn die ze beweren te zijn, dan moet ik de taal gaan studeren.’
Maar waarom Leiden? ‘Ik geloof niet dat ik naar Leiden ging omdat koningin Beatrix er studeerde (lacht). Maar het zou kunnen dat ik het idee had om onze staatkundige problemen op een andere manier op te lossen. Het zou kunnen. Ik denk het haast wel. ‘Ze woonde schuin tegenover mij en ging vaak door mijn straatje. Op een keer had ik college in de aula aan het Rapenburg. Toen ik naar binnen wilde gaan bleek Beatrix op mijn tas te zitten. De vraag was: hoe kreeg ik die tas van onder haar? Wat moest ik zeggen: Beatrix, mevrouw? Ik ga geen prinses zeggen, kom nou. Uiteindelijke deed ik maar alsof ik haar niet kende. Dus ik zei: “Juffrouw, mag ik even mijn tas pakken.” “Oh sorry!”, riep ze uit. Even later hoorde ik haar vriendinnen roepen: “Bea! Ga je mee?”’
Dat was uw kans. ‘Een van de kansen. Ik sprak haar ook op feestjes.’ 24
Leidraad
Januari 2007
‘Dat weet ik niet meer. Maar ik was een trekpleister. Ik lachte veel, schreef veel, en ik liep alle colleges. Als ik een vriendin had die psychologie studeerde, dan liep ik psychologie. Deed ze rechten, dan deed ik rechten. Zo ben ik ook sociologie van de literatuur gaan doen. Ik deed alles. Spaans. Literatuurwetenschap. Frans. Oud-Noors. Deens. Italiaans. Everything.’
Toch bent u gestopt met studeren. Waarom? ‘Vlak voor mijn doctoraal legde ik mijn pen neer en dacht: “Ik moet nu naar huis om erachter te komen hoe het met het Papiamento gaat. Nu. Ik ben teruggegaan naar Curaçao om er een instituut voor op te richten.’ ‘Toen ik terugkwam in Nederland was het niet makkelijk een baan te krijgen, toen ben ik maar naar de universiteit teruggegaan.’
Waren er meer zwarte studenten? ‘Een minimum, misschien vijftig. Je had in Leiden eigenlijk twee groepen. Wij, Antilianen en Surinamers, waren de bewoners. Wij waren er de hele tijd. Wij gingen niet in het weekend of tijdens feestdagen naar huis. Alle andere studenten waren de gasten, die trokken telkens naar hun ouders.Wij konden nergens naartoe. Dat was heel hard. Leiden was toen verstikkend. Er was terughoudend-
heid tegenover zwarten. ‘Bij mijn eerste meisje ben ik bedreigd door haar vader – een dominee nota bene. Ik moest de verhouding verbreken, anders zou hij naar mijn professoren stappen. Niet dat ik daar bang voor was, die hadden hem waarschijnlijk uitgescholden. Maar zo was die tijd: hij dacht dat hij dat kon. Die houding was toen mogelijk. ‘Daardoor had ik vooral met niet-stu-
‘Als zij rechten deed, deed ik het ook’ denten ontzettend goede contacten. In Oegstgeest waren we lid van een dansclub van gewone burgers. Dat was even wat anders, met die rijpere dames. Daar wisten de studenten niks van. We opereerden in andere gebieden.’
En studentenmeisjes? ‘Die waren vaak afstandelijk. Toch ging ik vaak jagen. Het jachtterrein bestond uit de Nederlandse meisjes die geen rechten of psychologie studeerden, maar bij voorkeur niet-westerse culturen. Het heeft gewerkt. Zo heb ik mijn vrouw ontmoet, met wie ik nu nog getrouwd ben. Ze is antropologe.’ (FP)
Buiten twijfelt de vorst nog. In de subtropische Wintertuin van de Hortus botanicus is het – tegen de verwachting van de leek in – niet broeierig tussen de palmvarens, bougainvilleas en grasbomen. De temperatuur benadert die van een huiskamer waar de verwarming zijn beste tijd heeft gehad. Maar schijn bedriegt, achter het glas van de kas wordt een subtiel evenwicht van temperatuur en luchtvochtigheid in stand gehouden. Achter in de grote serre staat een bijzonder exemplaar uit de collectie kuipplanten; zo genoemd omdat ze letterlijk in een kuip wortelen. Het is een 300-jarige Xanthorrhoea glauca, uit het geslacht van de grasbomen. Grasbomen zijn traag groeiende planten uit Australië. De Hortus van de Leidse universiteit is sinds september 2006 in het bezit van het oudste exemplaar van zijn soort in Nederland. ‘Hij begint alweer te groeien, daar zijn we heel blij mee’, zegt dr. Paul Keßler, prefect van de Hortus. De plant is immers recentelijk in de collectie terechtgekomen. Eind september werd de grasboom aangeboden aan de Hortus ter gelegenheid van het bezoek van de Gouverneur-
Een brandbestendig oudje Generaal van Australië en zijn echtgenote. Vlak voor de gouverneur een officieel bezoek bracht aan koningin Beatrix deed hij Leiden aan. De boom werd gedoneerd door het college van bestuur en de Stichting Leidse Hortus.‘Een dergelijke plant wordt zonder wortels of bladeren verscheept. Het groeipunt zit namelijk in de stam. Op die manier kan hij tijdens de reis zo’n twee of drie maanden zonder water overleven’, aldus Keßler die ook senior researcher bij het Nationaal Herbarium Nederland is. Grasbomen kunnen sowieso tegen een stootje. Zelfs een brand kunnen ze overleven. De vorstgevoelige collectie kuipplanten die in de zomer gewoon buiten staat, zijn op nationaal niveau bij de Stichting Nationale Plantencollecties aangemeld. Dat betekent dat een nationale commissie evalueert hoe het staat met de groot-
‘We hebben nog drie eeuwen te gaan met deze jongen’ te, diversiteit, kwaliteit en beheer van de verzameling. De Wintertuin waar de collectie in de koude maanden onderdak vindt, is rond de laatste eeuwwisseling gebouwd en daarmee het jongste gebouw van de botanische tuin. Veel aandacht gaat nu naar de modernisering van de tropische kassen uit de negentiende eeuw om tegemoet te kunnen komen aan de huidige
eisen. Want zoals de prefect verduidelijkt: ‘Vroeger kon je niet veel meer regelen aan de energiehuishouding van zo’n kas dan de deuren open of dicht te laten.’ De waarde van de grasboom is zo’n drieduizend euro. ‘Maar de investering in de aankoop is niet het duurste. Grasbomen kunnen vijf- tot zeshonderd jaar oud worden. Dat betekent dat we nog drie eeuwen te gaan hebben met deze jongen. Dat vergt de nodige kennis van ons personeel. En iedere plant heeft een specifieke en constante soort van zorg nodig. Iemand die bij wijze van spreken zijn hele leven in een bollenkwekerij heeft gewerkt, kan hier niet zomaar aan de slag te gaan. Bovendien vergen deze soorten een constante zorg. Je kunt niet zeggen, elke dag wat water, om de week wat Pokon en klaar.’ (TB) Leidraad
Januari 2007
25
LUF Grants
Van Bergen Fund 'De Stichting Van Bergen Fund beoogt een algemeen belang en heeft ten doel contacten tussen Nederlandse en buitenlandse studenten te bevorderen teneinde meer begrip voor elkaars culturen te bewerkstelligen, mede ter voorbereiding op samenwerken en samenleven in de latere beroeps- en leefsituatie'
Meer informatie: www.vanbergenfund.leidenuniv.nl Van Bergen Fund p/a Universiteit Leiden Postbus 9500 2300 RA Leiden ABN-AMRO 43.20.20.845
Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken
Mandela Study Fund needs your support It is our hope that all those who are committed to South Africa and who support former President Mandela’s objective of developing and enriching his country, will continue to support the Mandela Study Fund. Leiden University fully supports this initiative and we have asked the South African Government to give candidates all the assistance they might need to avail themselves of this wonderful opportunity. We strongly encourage you to support this initiative. In doing so you will be making a direct and very worthwhile investment in the future of South Africa by supporting their future leaders.
We are welcoming new donations Mandela Study Fund Giro number: 128188 Mandela Study Fund C/o International Office Postbus 9500 2300 RA Leiden E-MAIL
26
Phone +31 71 527 3171 Fax +31 71 527 7298
[email protected]
WEBSITE
www.mandelafund.leidenuniv.nl www.leiden.edu
‘Apply my knowledge in Armenia’ With the help of a LUF grant, Armenian public administration student Magda Stepanyan has been carrying out research in Leiden into how to improve cooperation between aid organisations during major disasters. Emergency aid coordination and crisis management are the specialist fields of student of public administration, Magda Stepanyan. Her native country, Armenia, is susceptible to all kinds of natural disasters. ‘Except for disasters from the sea,’ she jokes. ‘We don’t have any sea!’ Since September she has been in Leiden, studying for a master’s in public administration. She wants to use the knowledge which she acquires to improve disaster relief in Armenia. She is writing a thesis on how aid organisations can cooperate better during major natural disasters, such as the tsunami which afflicted Asia in 2004, or the earthquake in the north-east of Armenia which claimed thousands of victims. ‘Disaster diplomacy’ is a field of research which can provide enormous benefits for the sub-Caucasus, in the view of Stepanyan. By improving diplomatic contacts, these countries can be more prepared to deal with any disasters which may occur. Stepanyan was born in Yerevan, and studied sociology at the university there. Before coming to Leiden she has already gained a lot of practical experience. After her study she worked with different humanitarian organisations in her country. She worked, for example, for five years as head of the Red Cross Emergency Management Department. Her main task was to coordinate the acti-
vities of the Red Cross with the other local organisations: the government, the local population and the NGOs. She also developed a Disaster Preparedness and Response network: a number of rapid response rescue teams distributed across
‘I have been extremely lucky’ the country which were on standby to provide assistance in the event of a disaster. Stepanyan: ‘We set up a system from scratch to provide such things as prevention and education, but also adequate aid services.’ During this time, she followed courses and study programmes on disaster relief and crisis management. She took a course at the United Nations University in Tokyo on International Development
and Cooperation, for example. And last summer she was in Harvard to follow lectures on ‘leadership in crisis’. Via internet she came to hear of Leiden. What particularly attracted her was the presence of the Crisis Research Center (the COT Institute for Security and Crisis Management, ed.). ‘And Leiden University has a good reputation for its excellent lecturers and facilities, as well as its interesting international network. I have high expectations.’ She is very pleased to have received the scholarship from the LUF: ‘Without it I could never have come to study here. I have been extremely lucky. It also gives me a feeling of responsibility.’ Her ambition is to study for a PhD. After that she intends to return to Armenia. She hopes to lecture at the university there, but also wants to continue her work with aid organisations. ‘My eventual aim is to apply my knowledge, both practical and academic, back in my home country.’ (AvV)
Leidraad
Januari 2007
27
Leids Universiteits Fonds
Het LUF ondersteunt Media Technology expositie ‘Neem plaats’
Dies Natalis voor alumni in 2007 Interactief project ‘Een tuin vol……..’ door Loren Roosendaal en Sonja van Kerkhoff (studenten Media Technology)
Cleveringadebat 2006 Maandag 27 november vond het Cleveringadebat plaats in de Leidse Lokhorstkerk. Jaarlijks organiseert de studentencommissie van het Leids Universiteits Fonds dit debat rond 26 november om de gedachte aan professor Cleveringa levend te houden. Professor Cleveringa hield op deze datum in 1940 een vlammend betoog tegen het ontslag van zijn joodse collega professor Meijers. Deze rede leidde destijds tot studentenstakingen en uiteindelijk tot de sluiting van de Leidse universiteit. De prominente debaters waren Joost Prinsen, Douwe Breimer, Marco Pastors, Frans Saris en Nout Wellink.
ALUMNI GEZOCHT Slavische talen en culturen & Ruslandkunde zijn op zoek naar alumni De opleidingen Slavische talen en culturen & Ruslandkunde zijn op zoek naar de adressen en e-mailadressen van de volgende personen. Kent u één van deze alumni of bent u het zelf? Stuurt u dan een e-mail met het juiste adres naar
[email protected] of bel naar 071-5130503.
28
Leidraad
Januari 2007
RUSLANDKUNDE naam Mw. drs. A.H. Weijers Mw. drs. J.M.P. Baltissen Drs. M.P.E.M. Vink Mw. drs. E.R. Blansaer – van Reesch Drs. D.E.A. de Savornin Lohman
jaar van aanvang 1984 1985 1986 1990 1994
SLAVISCHE TALEN EN CULTUREN naam Mw. P.I. Couvee Mw. N. Vesela Mw. drs. A.T. Pisters Drs. T. Hendriks Mw. L.D.R. Kuijper
jaar van aanvang 1979 1982 1986 1987 1985
De opleiding Media Technology leidt op tot onderzoeker in de wetenschappelijk traditie. Gedurende het tweede semester van hun studie werken studenten in kleine groepen aan een project. De nadruk ligt hierbij op het werkproces: vanuit onderzoek binnen een bepaald thema vormen studenten hun visie op het onderzoeksgebied en ontwikkelen vervolgens een concept dat hun doelstelling voor het project optimaal vertaalt.
Ook in 2007 organiseren de Universiteit Leiden en het Leids Universiteits Fonds de Dies Natalis voor Alumni. Het volledige programma vindt u op pagina 18 van deze Leidraad.
De uitgewerkte concepten waren te beleven tijdens de groepstentoonstelling ‘Neem Plaats’ in het Scheltemacomplex te Leiden. Nieuwe ideeën in het spel met interactieve installaties. Balancerend op de grens van reale en virtuele ruimte. Deze tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door het Leids Universiteits Fonds.
Het LUF subsidieert aanschaf Early Modern Books Online De Universiteitsbibliotheek schaft mede dankzij het Leids Universiteits Fonds de ‘Early Modern Books Online (EEBO) aan. Dit is een on line collectie van 125.000 gescande teksten die in Engeland (of in het Engels) zijn gepubliceerd tussen 1475 en 1700. EEBO bevat teksten in een aantal talen en uit alle denkbare vroegmoderne disciplines. De teksten zijn interessant voor onderzoek op het gebied van de Engelse letterkunde, maar ook theologie, filosofie, wetenschapsgeschiedenis en Neolatijn.
Oud besturendiner Asopos voor nieuwbouw Asopos de Vliet organiseert op 31 maart een oud besturendiner in het kader van de nieuwbouw. Meer informatie over het diner vindt u op de website van Asopos www.oud-asoposdevliet.nl.
Rectificatie In de rubriek ‘Gezocht’ worden de namen opgenomen van alumni waarvan de adresgegevens bij ons onbekend zijn. In de Leidraad van oktober werd gezocht naar alumni van Itiwana. In deze oproep zijn per abuis de namen opgenomen van personen waarvan de adresgegevens wel bekend zijn. Wij bieden hiervoor onze excuses aan.
Alumniborrel Ook in 2007 organiseert het Leids Universiteits Fonds alumniborrels in het Snouck Hurgronje huis, Rapenburg 61 te Leiden. Bent u ook benieuwd hoe het gaat in het ‘Leidse’ en wilt u oud-studiegenoten ontmoeten? Kom dan naar een van de alumniborrrels in 2007. De eerstvolgende borrel is op 26 januari 2007 en is voor alumni die zijn afgestudeerd tussen 1990 en 2006. Noteer deze datum in uw agenda! Data voor de alumniborrels in 2007 vindt u op www.LUF.nl
Leidraad
Januari 2007
29
Leiden biedt aan
UNIVERSITEIT LEIDEN
FACULTEIT DER GODGELEERDHEID
Dies natalis Universiteit Leiden Het College van Bestuur van de Universiteit Leiden nodigt u graag uit voor de viering van de 432e dies natalis op donderdag 8 februari 2007 om 15.00 uur precies in de Pieterskerk, Pieterskerkhof 1A te Leiden. U wordt verzocht vóór 14.45 uur plaats te nemen. Aansluitend (omstreeks 17.30 uur) vindt de receptie plaats. Indien u de bijeenkomst wenst bij te wonen, wordt u vriendelijk verzocht zich aan te melden via www.dies2007.leidenuniv.nl
Diesviering voor Alumni www.LUF.nl/dies2007 Het gaat goed met de Faculteit der Godgeleerdheid. U kunt zich daar op de Dies viering voor alumni van vergewissen. De faculteit heeft nu drie bacheloropleidingen: godgeleerdheid, wereldgodsdiensten en islamitische theologie, en eveneens drie daarop aansluitende masteropleidingen. Daarnaast is er een tweejarige onderzoeksmaster. In 2006 vonden er 14 promoties plaats, en het gelukte de faculteit belangrijke subsidies van NWO en uit Europa binnen te halen. De faculteit kent tegenwoordig vijf disputen, die alle floreren. En per 1 september j.l. mocht ze twee nieuwe hoogleraren verwelkomen. De relatie tussen de faculteit en de kerkelijke opleiding vanwege de PKN verandert met ingang van 1 januari 2007: dan fuseren de kerkelijke opleidingen van de voormalige Nederlandse Hervormde Kerk in Leiden en Utrecht met de Theologische Universiteit in Kampen en het Evangelisch-Luthers Seminarium. De nieuwe instelling gaat verder als Protestantse Theologische Universiteit (PthU). In Leiden blijft de nieuwe universiteit gemeentepredikanten en predikant-geestelijk verzorgers opleiden in nauwe samenwerking met de Leidse Faculteit der Godgeleerdheid. Bij de stand van Faculteit der Godgeleerdheid op 10 februari in het Kamerlingh Onnes Gebouw geven de medewerkers u graag nadere informatie over het bovenstaande en over andere wederwaardigheden betreffende de faculteit.
Annie Romein-Verschoorlezing De 18e Annie Romein-Verschoorlezing vindt plaats op woensdag 7 maart 2007 (20.00 uur) en wordt gehouden door psychiater en psychotherapeut Nelleke Nicolaï. Onderwerp: gender en psychiatrie. Plaats: Lipsius-gebouw, Cleveringaplaats 1, Leiden; zaal (011) open: 19.30 uur. Kaarten reserveren via: www.arv.leidenuniv.nl Digitale Universitaire Nieuwsbrief De Nieuwsbrief van de Universiteit Leiden is bestemd voor studenten, medewerkers, alumni en externe relaties en verschijnt wekelijks. Wilt u op de hoogte blijven van het nieuws van de Universiteit Leiden en de digitale nieuwsbrief automatisch ontvangen? Mail naar
[email protected] Alumni-website Universiteit Leiden Op www.alumni.leidenuniv.nl vindt u alle informatie over o.a het universitaire alumnibeleid, de alumninetwerken en de activiteiten voor alumni.
FACULTEIT DER KUNSTEN
LEIDS UNIVERSITEITS FONDS Uitreiking LUF scholarships Op 30 januari aanstaande worden de LUF scholarships 2006 uitgereikt aan zes buitenlandse studenten die in Leiden een Engelstalige Masteropleiding volgen aan de Universiteit Leiden. Hiermee probeert het LUF bij te dragen aan de aantrekkelijkheid van de Leidse universiteit voor getalenteerde buitenlandse studenten. Raadsvergadering LUF De jaarlijkse vergadering van de Raad van het Leids Universiteits Fonds vindt plaats op zaterdag 10 februari 2007, 11.00 uur, Kamerlingh Onnes Gebouw, Steenschuur 25 te Leiden. Dies Natalis voor alumni Op zaterdag 10 februari wordt de jaarlijkse viering van de Dies Natalis voor alumni gehouden. Het programma begint om 12.00 uur en vindt plaats in het Kamerlingh Onnes Gebouw, Steenschuur 25 te Leiden. Meer informatie vindt u op pagina 18 van deze Leidraad. Alumniborrel 26 januari Aanvang: 18.00 uur Locatie: Snouck Hurgronje huis, Rapenburg 61 te Leiden. Voor: alle alumni die afgestudeerd zijn tussen 1991 en 2006
FACULTEIT DER ARCHEOLOGIE Alumniactiviteiten Voor alle activiteiten kijk bij ‘Alumni’ op www.archeologie.leidenuniv.nl
30
Leidraad
Januari 2007
Eerste lustrum Faculteit der Kunsten De Faculteit der Kunsten vindt het eerste lustrum een mooie aanleiding voor een dialoog over de kunsten in combinatie met de verschillende wetenschapsgebieden die de Universiteit Leiden rijk is. De faculteit heeft haar acht Leidse zusterfaculteiten uitgenodigd om dit gesprek aan te gaan. Alle faculteiten zijn enthousiast en zijn op de uitnodiging ingegaan. Er worden vier bijeenkomsten georganiseerd, op maandag 29 januari tot en met donderdag 1 februari. Iedere middag kent twee bijeenkomsten van elk ruim een uur, waar een kunstenaar-onderzoeker vanuit de Faculteit der Kunsten met een wetenschapper uit een zusterfaculteit korte inleidingen houden van minimaal twintig minuten. Beiden overleggen met elkaar over een onderwerp, waarover zij hun licht vanuit een eigen vakgebied laten schijnen. Na de twee korte lezingen is het woord aan leden van een kleine 'backinggroep' van drie personen, die als een soort referenten reageren op de lezingen. Een moderator leidt de discussie met het publiek. De middagen vinden plaats in het Leidse Scheltemacomplex. Meer informatie over het programma: www.kunstenenwetenschappen.nl. Rapenburg Muziekdagen De Faculteit der Kunsten is medeorganisator van de openbare masterclasses van de Leidse Rapenburg Muziekdagen. De Rapenburg Muziekdagen 2007 worden op 13, 20 en 27 januari en 3 februari georganiseerd. Dit jaar staat klassieke muziek centraal (cello; koperinstrumenten: trompet, tuba, trombone en hoorn; rietinstrumenten: klarinet, fagot en hobo; en harp). Docenten van het Koninklijk Conservatorium en de Muziekschool Leiden en Omstreken verzorgen het gevarieerde programma. Locatie masterclasses: Muziekschool, Rapenburg
22, Leiden, 13.00-16.00 uur. De masterclasses van de Rapenburg Muziekdagen 2007 sluiten we af met een concert op zaterdag 10 februari om 16.00 uur in het Koninklijk Conservatorium (Kees van Baarenzaal), Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag. Voor dit concert worden de beste deelnemers uitgenodigd. Publiek is van harte welkom bij de masterclasses. Meer info: www.kunstenenwetenschappen.nl. À la carte studeren Bij de Faculteit der Kunsten is voor alumni ook een breed palet aan keuzevakken als à la carte-onderwijs te volgen (205,- per cursus). In het voorjaar 2007 zijn dit onder andere: Muziektheorie: het muzikale gehoor, Muziekfilosofie: muziek en ethiek, Inleiding in de jazzgeschiedenis, De musicus in de hoofdrol, Dansgeschiedenis, Geschiedenis van de vormgeving, Strategisch marketing management binnen de kunsten. Kijk op www.studiegids.leidenuniv.nl voor de uitgebreide vakomschrijvingen. Informatie en aanmelding: drs. Marijke Hamel, tel. 071 527 1805, e-mail:
[email protected]. Studentconcerten Regelmatig concerteren in de Oude UB Leidse studenten die hun Leidse studie combineren met een studie aan het Koninklijk Conservatorium. Oude UB, Rapenburg 70, Leiden. Aanvang concert: 17.15 uur. Wilt u op de hoogte blijven van de concertagenda? Meldt u aan bij Rosalien van der Poel, e-mail:
[email protected]. Promovendi in de kunsten presenteren zich Onder de titel Promovendi in de kunsten presenteren zich organiseert de Faculteit der Kunsten een voordrachtencyclus in Scheltema waarin promovendi van de faculteit hun onderzoek presenteren. Deze avonden laten de grote diversiteit aan onderzoeksonderwerpen in muziek en beeldende kunst zien. 14 februari: Tomma Wessel: Instrumentenportret blokfluit voor componisten; 7 maart: Hendrik Vandenabeele: De uitvoeringspraktijk van het Gregoriaans kerkgezang in de zuidelijke Lage Landen (1250-1550); 4 april: Mark van Tongeren: De vele facetten van boventoonzang; 9 mei: Luk Vaes: ‘Extended techniques’ voor de piano. Scheltema, Marktsteeg 1, Leiden. Aanvang 20.00 uur. Info:
[email protected]. Interview met Louis Andriessen Op woensdag 28 februari is het Scheltemacomplex in Leiden het podium voor Louis Andriessen. Hij wordt dan door Frans de Ruiter, decaan van de Faculteit der Kunsten van de Universiteit Leiden, geïnterviewd over de postmoderne ideologie van het componeren en de gevolgen hiervan voor zijn eigen componeerpraktijk. Scheltema, Marktsteeg 1, Leiden. Aanvang 20.00 uur. Info:
[email protected]. Oratie Gerard Unger De hoogleraar van de leerstoel in de Typografische Vormgeving, Gerard Unger houdt op vrijdag 16 maart (16.15 uur) zijn intreerede, die hoort bij het begin van zijn Leids hoogleraarschap. Toegang tot de oratie is alléén mogelijk op vertoon van een toegangskaart. Aanmelden via website: www.oraties.leidenuniv.nl.
FACULTEIT DER LETTEREN Nederlands Alumnidag 2007 Op zaterdag 12 mei 2007 (13.00-18.00 uur, Lipsiusgebouw Leiden) organiseert de alumnivereniging Siegenbeek alweer de derde alumnidag. Op deze dag vindt de algemene ledenvergadering plaats en krijgt de positie van Leidse alumni in de wereld van de uitgeverij aandacht: vijf alumni vertellen over hun loopbaan in het boekenbedrijf. Daarna discussiëren ze, onder leiding van Berry Dongelmans, docent Boekwetenschap, over de ‘hete onderwerpen’ in de wereld van het boek: de vaste boekenprijs, de digitalisering (die de boekverkoop ondermijnt), het plaatselijke antiquariaat versus www.boekwinkeltjes.nl, etc. De middag is voor leden gratis, studenten betalen euro 2,50 en overigen euro 5,00. Aanmelden:
[email protected] Reünie dispuut Ende levet schone (1957-1977) Op dezelfde datum, zaterdag 12 mei, vindt om de Siegenbeek-middag heen, een reünie plaats van de oud-leden van het dispuut Ende levet schone. Belangstellenden kunnen zich opgeven bij Christa Fontein (e-mail:
[email protected]). Metaal 2006, nr. 2 Er is weer een nummer van Metaal verschenen, het blad van Siegenbeek, de alumni-vereniging van Leidse neerlandici. In dit nummer o.a. een interview met de kersverse KNAW-hoogleraar Marijke van der Wal, het relaas van het Team Warnar, dat meedeed aan de strijd om de Academische Jaarprijs 2005-2006, en een essay over Jacq Firmin Vogelaar. Metaal is bedoeld voor huidige studenten en alumni van de opleiding Nederlands (en overige belangstellenden!). U kunt zich abonneren door lid te worden van Siegenbeek. U wordt lid door (minimaal) euro 20,- over te maken op giro 9697540, ten name van Siegenbeek Alumnivereniging Leidse Neerlandici te Leiden (o.v.v. lidmaatschap 2007). A LA CARTE STUDEREN/CONTRACTONDERWIJS De Faculteit der Letteren van de Universiteit Leiden heeft een rijk aanbod aan cursussen op het gebied van taal en cultuur, literatuur, geschiedenis, kunstgeschiedenis, theater en film uit alle werelddelen. U kunt zich vanaf nu tot 22 januari inschrijven voor de cursussen die starten in de week van 5 februari 2007. Prijs € 205 per cursus (circa 12 weken) of € 75 per studiepunt als u ook tentamen wilt afleggen. Als u de A la carte-studiegids wilt ontvangen, stuurt u dan een mail naar
[email protected] of bel 071 527 6485. Wilt u de flyer over het Contractonderwijs ontvangen, stuur dan een mail naar
[email protected] of bel 071 527 6486. Een overzicht van de cursussen en andere informatie vindt u ook op de websites: alacarteletteren.nl en contractonderwijsletteren.nl Alumnicoördinator Faculteit der Letteren Drs. Barbara Sumer Loopbaancentrum Letteren Telefoon: 071-527 2235
[email protected] www.loopbaancentrumletteren.nl
FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID JURIDISCH PAO Het Juridisch PAO van de Leidse rechtenfaculteit
organiseert halfjaarlijks cursussen voor diegenen die professioneel in het recht werkzaam zijn. Voor een actueel overzicht raadpleegt u de website www.paoj.nl .
FACULTEIT DER WISKUNDE EN NATUURWETENSCHAPPEN W & N Nieuwjaarsreceptie Op maandag 8 januari is er van 16.00 tot 18.00 uur de W&N nieuwjaarsreceptie, waar ook W&N alumni van harte welkom zijn. De C.J. Kok-prijs wordt dan uitgereikt aan de Ontdekker van het Jaar en ook wordt de Onderwijsprijs (2500 euro) uitgereikt aan de docent van het jaar door de assessor. Voor een swingende start van het nieuwe jaar zorgt de big band Let's Swing met in hun gelederen onze Tom Westerhof op alt-saxofoon. Uitgereikte Prijzen: Theoretisch fysicus prof.dr. Carlo Beenakker krijgt de Akzo Nobel Science Award voor zijn pionierswerk op het gebied van de nanowetenschap, de wereld waarin atomen en moleculen niet meer kunnen worden onderscheiden. De Akzo Nobel Science Award werd Beenakker op 30 november officieel overhandigd bij de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen in Haarlem. Carlo Beenakker is verbonden aan het Lorentz Instituut van de Universiteit Leiden. Beenakker richt zich op de fundamentele fysische problemen die zich voordoen als een object van macroscopische afmetingen geminiaturiseerd wordt naar nanometerafmetingen. De onderscheiding, waaraan een geldprijs van 50.000 euro is verbonden, werd dit jaar voor de 36e keer uitgereikt. Selectie uit promoties: Prof.dr. J.M (Jos) van den Broek is hoogleraar (bio)medische wetenschapscommunicatie bij het LUMC. Hij gaat de Van Waltee-leerstoel bekleden. Prof. dr Bas Haring wordt bijzonder hoogleraar publiek begrip van wetenschap aan de faculteit der Kunsten en de faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen op 30/3/07 Selectie uit de nieuw verschenen boeken: Rinny E. Kooi en Jos Versteegen, Bomen in de buurt. 25 bomen in de Leidse Professoren- en Burgemeesterswijk. Uitgeverij Ginkgo. Leiden, 2006. ISBN 978 90 807009 6 3. 148 pp. € 19.50 Jo Hermans, Hoor je beter in het donker? Antwoord op alledaagse vragen. Uitgeverij BetaText, i.s.m. Stichting FOM en Veen Magazines ISBN 9789085716615, € 17,50
CAMPUS DEN HAAG Leergang How Washington Works Campus Den Haag organiseert in samenwerking met de George Washington University’s Graduate School of Political Management dit voorjaar de zesdaagse leergang How Washington Works. De leergang is ontwikkeld voor medior en senior professionals uit de publieke en private sector die via hun werkomgeving in aanraking komen met het Amerikaanse politieke systeem en de Amerikaanse besluitvormingsprocessen. De leergang richt zich in het bijzonder op het beïnvloeden van deze processen op verschillende niveaus. Tijdens de leergang komen de deelnemers in contact met invloedrijke spelers in Washington. Hierdoor krijgen de cursisten de gelegenheid om het politieke systeem van binnenuit te leren kennen.
Deze intensieve en academische cursus zal plaatsvinden op 19 en 20 april 2007 in Den Haag en van 9 tot en met 12 mei 2007 in Washington, D.C. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Marloes Stammen, programma manager., tel 064675 5738 of via
[email protected]. Ook kunt u kijken op de website: www.campusdenhaag.nl/howwashingtonworks.
HOVO Het HOVO (Hoger Onderwijs Voor Ouderen) van de Universiteit Leiden biedt colleges voor vijftigplussers, gegeven door ervaren docenten. U buigt zich over diverse wetenschappelijke onderwerpen. Een vooropleiding is niet nodig. In voor jaar 2007 kunt u kiezen uit drieëntwintig verschillende collegeseries. Enkele voorbeelden: Plato en Aristoteles over het goede leven, De Ruyter en de oorlogvoering ter zee, Essenties van oude muziek, Het onbekende Marokko, Moderne kosmologie. Het volledige programma en een aanmeldingsformulier staan op internet: www.hovo.leidenuniv.nl Meer informatie: HOVO Universiteit Leiden,
[email protected], 071-5277299 (ma. t/m do. 10-13 uur) STUDIUM GENERALE Studium Generale Universiteit Leiden en Zin in Film organiseren in 2006/2007: Film & Filosofie TIJD: 1 x per maand op maandagavond 19.30 uur. LOKATIE: Het Kijkhuis, Vrouwekerksteeg 10 te Leiden. Kosten: entree euro 6 p.p. (Informatie Kijkhuis en reserveren van kaartjes: 071 566 15 85. Het programma van Het Kijkhuis is te vinden op www.trianon-kijkhuis.nl ). Welke film vindt u fantastisch en inspirerend of juist vreselijk irritant maar uitdagend? Welke film zet u aan het denken? Van oktober 2006 tot en met mei 2007 organiseren een student en twee medewerkers van de universiteit Leiden in samenwerking met Studium Generale Universiteit Leiden eenmaal per maand op een maandagavond Zin in Film (zie ook: www.zininfilm.nl en www.studiumgenerale.leidenuniv.nl). Deze avondvullende activiteit verenigt filosofische reflectie, debat en film. Acht sprekers zijn gevraagd om de film te kiezen die hun aan het denken zet. Na elke film zal eerst de spreker commentaar op de film geven; daarna is er ruimte voor discussie. De gehele activiteit duurt tot ongeveer 22.30 uur. Maandag 29 januari 2007 Film: Match Point ( en niet: Elementarteilchen) Spreker: Wout Cornelissen Match Point (2005) is de meest recente film van Woody Allen: ‘Chris, een arme, ambitieuze Ier, probeert zich op te werken in de Londense jetset. Hij leest Dostojevski's Misdaad en Straf met een twee keer zo dikke tekstverklaring ernaast, bezoekt zoveel mogelijk opera's en frequenteert het Tate Modern. Maar als de voorkomende jongeman heeft wat hij altijd wilde - een lieve vrouw met een steenrijke vader, een topbaan en een kast van een huis dat uitkijkt over de Thames - zet hij alles op het spel voor de sensuele Amerikaanse vriendin van zijn zwager. Met zijn Britse tragedie overtreft Woody Allen zijn Amerikaanse komedies ruim’ (bron: www.cinema.nl ). Filosoof Wout Cornelissen werkt aan de Universiteit Leiden - weblog www.woutcornelissen.nl Maandag 26 februari 2007 Film: Eternal Sunshine of the Spotless Mind
Spreker: Tsalling Swierstra Eternal Sunshine of the Spotless Mind (2004) is een ‘eigenzinnig onderzoek naar de werking van de menselijke geest, met een ingetogen Jim Carrey en een extraverte Kate Winslet die elkaar uit hun geheugen laten wissen. Regisseur Michel Gondry maakte van Charlie Kaufmann scenario een absurde tocht, vol beeldrijmen en onverwachte herhalingen door een irreële omgeving. Een ode aan de gedachtesprongen van verwarde personen’. Bron: www.cinema.nl Tsjalling Swierstra is techniekethicus aan de Universiteit Twente. Maandag 26 maart 2007 Film: The Rapture Spreker: Laura Copier The Rapture (1991) is een provocerende film over religie en waanzin: ‘Can horror characterize a religious experience? Can God today still be terrifying as well as attractive? The Rapture presents a horrifying view of an apparently malevolent God. Can such a view be tolerated in today's Western culture? Can (ZiF: de hoofdpersoon) Sharon's be an authentic religious experience? The film suspends the viewer between a variety of interpretations. Is the story of the experience a prophetic religious statement, the biography of a madness, or simply a satire? The text and imagery of the film make this question a potent stimulus for discussion and reflection’ (bron: http://www.unomaha.edu/jrf/greiner.htm ). Laura Copier is AiO aan de Universiteit van Amsterdam. Maandag 23 april 2007 Film: Rashomon Spreker: Leon de Bruin (en niet Godelieve van Heteren) ‘Rashomom (1950) is a Japanese crime drama, that is produced with both philosophical and psychological overtones. An episode (rape and murder) in a forest is reported by four witnesses, each from their own point of view. Who is telling the truth? What is truth?’ (bron: www.imdb.com ). Leon de Bruin is promovendus aan de faculteit Wijsbegeerte van de Universiteit Leiden. Maandag 28 mei 2007 Film: Clockwork Orange Spreker: Andreas Kinneging A Clockwork Orange (1971) wordt vaak gezien als een van Stanley Kubrick’s beste films. ‘De film is een verontrustend onderzoek naar de beleving en invloed van geweld. Alex (McDowell) is een crimineel die met een groep vrienden de straten van Londen onveilig maakt. Als hij wordt verlinkt door zijn 'droogs' gebruikt de overheid hem als proefkonijn in een nieuw programma: voortaan maakt slechts de gedachte aan geweld hem letterlijk misselijk. Kubricks stijlkenmerken zijn weer volop aanwezig: krachtige beeldcomposities, lange shots en verrassend gebruik van (klassieke) muziek. Met de recente ophef over zinloos geweld nog fris in het geheugen, bewijst de meester ook thematisch zijn tijd ver vooruit te zijn geweest. De film was bij uitkomen controversieel, en werd in Engeland als te gewelddadig beschouwd. Hierop besloot Kubrick de film in de ban te doen. Pas na zijn dood in 1999 kreeg A Clockwork Orange opnieuw een Engelse bioscooprelease. Gebaseerd op de gelijknamige roman van Anthony Burgess’ (bron: www.cinema.nl). Andreas Kinneging is hoogleraar Rechtsfilosofie aan de Universiteit Leiden.
UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK Tentoonstellingen Duitsland. Und kein Ende. 50 jaar opleiding Duits in Leiden. van 30 november t/m 31 december 2006 Tentoonstelling t.g.v. het 50-jarig bestaan van de opleiding Duitse taal en cultuur aan de Universiteit Leiden. Christiaan Snouck Hurgronje 1857- 2007 11 januari – 2 april 2007 Tentoonstelling ter gelegenheid van de 150ste geboortedag op 8 februari van de arabist, islamoloog en rector van de Universiteit Leiden, Christiaan Snouck Hurgronje. Al deze tentoonstellingen zijn te bezichtigen in de Tielehal van de Universiteitsbibliotheek Leiden, Witte Singel 27, tijdens de openingsuren van de bibliotheek. Voor meer informatie kijk bij programma op www.ub.leidenuniv.nl/tentoonstellingen
STUDENTENVERENIGINGEN L.S.V. MINERVA 20 januari 2007 Reünistenavond LSV Minerva 1986-1996 10 februari 2007 Alumniborrel Dies Universiteit Leiden Meer informatie : http://minerva.corps.nl A.L.S.V. QUINTUS Vrijdag 26 januari 2007 Groot reünistenfeest ALSV Quintus Ter gelegenheid van de 28ste Dies Natalis en ter gelegenheid van de voltooiing van de verbouwing van Sociëteit Quintus, organiseert het Bestuur van de Stichting Reünisten Quintus een groot feest ter sociëteite. Met uiteraard roulette en optredens van diverse eigentijdse artiesten!! 10 februari 2007 Alumniborrel Dies Universiteit Leiden. Meer informatie: www.antikwariaat.nl SSR-LEIDEN 10 februari 2007 Alumniborrel Dies Universiteit Leiden. Meer informatie:
[email protected] LVVS AUGUSTINUS 10 februari 2007 Alumniborrel Dies Universiteit Leiden. Meer informatie: www.lvvsaugustinus.nl/pages/sola VSL CATENA 10 februari 2007 Alumniborrel Dies Universiteit Leiden. www.vslcatena.nl/ Oud besturendiner Asopos voor nieuwbouw Op 31 maart 2007 wordt een Oud besturendiner georganiseerd door Oud Asopos de Vliet in het kader van de nieuwbouw. Meer info zie www.oud-asoposdevliet.nl
Leidraad
Januari 2007
31
De Deventer jongeling Johan Andréas dèr Mouw gaat in 1883 klassieke talen studeren in Leiden. Hij behaalt zijn doctoraal examen in 1887 en wordt leraar aan het Stedelijk Gymnasium in Doetinchem. In 1890 promoveert hij. Dèr Mouws leven kent diverse drama’s. De grootste ellende overkomt hem in 1904 als zijn vriendschap met de zoon van de rector van het Doetinchems gymnasium leidt tot een voor hem bijna fataal schandaal. Hij doet twee zelfmoordpogingen en wordt in een proces veroordeeld tot een boete van fl. 25,- wegens belediging van de rector (zijn advocaat is P.J. Troelstra). Hij ontvlucht met zijn gezin het kleinsteedse Doetinchem om uiteindelijk in Den Haag te gaan wonen. Was Dèr Mouw een “goedaardige krankzinnige”? Wellicht, maar ook was hij een eerlijk, veelzijdig en
geestig mens. Pas rond zijn 50e levensjaar gaat hij serieus gedichten schrijven. Op 55-jarige leeftijd, een jaar voor zijn dood, volgt zijn dichterlijk debuut in literaire tijdschriften. De eerste gepubliceerde bundel (Brahman I) verschijnt drie weken na Dèr Mouws dood in juli 1919. Eén kort gedicht gaat over Leiden, maar dat is niet veel meer dan een schimpscheut, met een verwijzing naar de Leidse palingstekers (“Tooien, o Leiden, uw kroon vijf pijlen, te samen verbonden: / glanzender lauweren vlecht, Leiden, u ‘t palinggeslacht.”) Bovenstaand gedicht (Dof violet is ‘t west) is een prachtig Nederlands sonnet over de verbinding tussen schaatsen en de geest van poëzie. (JD)
www.leidenuniv.nl
