EHEC-tiek. Samenvatting van de Duitse uitbraak. Eelco Franz RIVM

EHEC-tiek Samenvatting van de Duitse uitbraak Eelco Franz RIVM Centrum Infectieziektebestrijding Lab. Zoonosen en Omgevingsmicrobiologie Nationaal referentielaboratorium STEC

1

28 juni 2011

Inhoud 1. Pathogene E. coli 2. Epidemiologie 3. Uitbraak O104 Duitsland - Epidemiologie - Microbiologie - Brontractering 4. Voedsel en Risicoanalyse

2

EHEC uitbraak | 28 juni 2011

RIVM Affiliatie Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) -preventie & bestrijding infectieziekten

Laboratorium voor Zoonosen en Omgevingsmicrobiologie (LZO) • Voedsel • Milieu • Dier&vector

3


Missie LZO Genereren en integreren van kennis die bijdraagt aan effectieve en doelmatige maatregelen ter preventie of bestrijding van infecties van de mens vanuit voedsel, het milieu, en dieren ten behoeve van de volksgezondheid in Nederland.

Afdeling Voedsel ● Wetenschappelijk onderzoek ● Risico beoordelingen ● Nationaal referentielaboratorium – E. coli, Salmonella, Listeria, staphylococcen

4


Voedselinfecties algemeen ● ● ● ● ● ●

5

In Nederland jaarlijks ca. 680,000 voedselinfecties Kosten: 66 miljoen euro 2009: 78 doden, 6200 verloren gezonde levensjaren Vooral gastro-enteritis: braken, (bloederige) diarree Minder frequente symptomen: meningitis, sepsis, hepatitis, abortus Lange termijn gevolgen: – Hemolytisch uremisch syndroom (HUS) – STEC/EHEC – End-stage-renal disease (ESRD) – STEC/EHEC – Inflammatory bowel disease (IBD): Crohn – Reactieve arthritis (RA) - Salmonella – Guillain-Barre Syndrome (GBS) - Campylobacter


Voedselinfecties algemeen Absolute aantallen

6


Voedselinfecties algemeen Ziektelast (Disability Adjusted Life Years, DALYs) Arie Havelaar, RIVM

7


Voedselinfecties algemeen Attributie ziektelast naar voedselgroep

2/3 door voedsel van dierlijke oorsprong 9% mens / dier 6% groente en fruit

8


Uitbraak E. coli O104:H4 in Duitsland

9


Escherichia coli Gram-negatief, staaf-vormig Familie Enterobacteriaceae > coliformen (Sero)typen op basis van O (LPS), H (flagel) en K (capsule) antigenen Bv. O157:H7, O104:H4, K12 Darmbewoners van warmbloedigen (0.1% van darmflora) Immuunsysteem Taak in vertering en afweer

gezondheid Voedsel 10


Darmflora

Groepen pathogene E. coli Subgroep van Shiga toxine-producerende E.coli (STEC) darmen Zoonose

Systemisch

EPEC

Enteropathogene E. coli

Fatale diarree zuigelingen onwikkelingslanden,

EHEC

Enterohemorrhagische E. coli

Bloederige diarree, HUS

ETEC

Enterotoxigenische E. coli

Reizigersdiarree, fataal kinderen <5 jr

EIEC

Enteroinvasieve E. coli

Dysenterie

EAEC

Enteroaggregatieve E. coli

Persistente diarree

DAEC

Diffusely adherent E. coli

Diarree

UPEC

Uropathogene E. coli

Urineweginfectie

NMEC

Neonatale meningitis E. coli

Hersenvliesontsteking pasgeborenen

Verschillen in genetische samenstelling Verschillen in hechtingsmechanismen en toxines Verschillen in pathologie en ziektebeeld 11


Groepen pathogene E. coli EPEC

EHEC O157 O157

STEC

O157 Gyles 2006

12


Klinisch verloop EHEC infectie O157

13

Non-O157


Klinisch verloop EHEC infectie Afhankelijk van leeftijd

Afhankelijk van stam (subtype stx) HUS

© ECDC

14

Bron: Friesema 2010


STEC/EHEC transmissie

15


Belang van STEC/EHEC infecties ● ● ● ● ●

Rel. lage ziektelast op populatieniveau (onderschat) Rel. hoge individuele ziektelast Ernstige symptomen Kleine kinderen risicogroep Uitbraakpotentie

Ingrid Friesema RIVM 16


Epidemiologie STEC infecties Nederland

17

Bron: Ingrid Friesema RIVM-EPI


EHEC uitbraak Duitsland Eind mei: Duitsland meld ongewoon sterke verhoging aantal gevallen Hemolytisch Uremisch Syndroom (HUS) Symptomen: diarree, bloederige diarree, HUS Veroorzaker: E. coli O104:H4 Æ nieuwe variant

18


De getallen

4023 (49†) 19

Geografisch geïsoleerd. Gevallen buiten Duitsland reisgerelateerd EHEC uitbraak | 28 juni 2011

Microbiologie: de bijzonderheden ● Niet helemaal nieuw – O104:H4 sporadische gevallen HUS Duitsland 2001, Frankrijk 2004, Georgië 2009 en Finland 2010

●

Verdere bijzonderheden – Multi-antibiotica resistent; ESBL

●

Reservoir – EHEC/STEC reservoir: herkauwers (runderen) – E. coli O104:H4: waarschijnlijk mensen

20


Don’t blame us

De bijzonderheden: epidemiologie 1. Leeftijdsverdeling 89% HUS patiënten volwassen (normaal dominantie 0-7 jaar) 1% < 5 jaar (normaal 50%!) 2. Geslacht 69% HUS patiënten vrouw (normaal 56%) EHEC O157

EAHEC O104:H4 Bron: RKI

21


De bijzonderheden: epidemiologie 3. Incubatietijd Mediaan 8 dagen (normaal 3-4 dagen) Tijdsduur diarree – HUS 5 dagen (normaal 7 dagen) 4. HUS-ratio 20% geïnfecteerden Æ HUS (normaal 2-7%, kinderen max. 15%)

Incubatietijd

Bron: RKI 22


De brontracering Vrouwen Volwassenen Æ salade

23


De brontracering

!!!

24


De brontracering 668 monsters van groenten, kiemgroenten, water en omgeving

25


De brontracering Fabrikant van de besmette fenegriek plantjes: 15 medewerkers, 13 onderzocht • 3 klinische EHEC symptomen • 1 positief voor O104:H4 en HUS • 2 positief voor O104:H4 maar geen symptomen

26


De brontracering Fenegriek zaad uit Egypte meest waarschijnlijke bron maar niet microbiologisch bewezen! Waar komt E. coli O104:H4 uberhaupt vandaan? Geen dierlijk reservoir zoals bij de rest van STEC / EHEC Humaan reservoir?

27


De brontracering Kiemgroente produktie: RISICO Zaad Æ voorkieming water / donker / warm Æ groei bij daglicht Ideale omstandigheden voor pathogenen Zaad vaak afkomstig uit exotische landen: GAP, HACCP???

28


Besmettingsroutes plantaardige producten

29


Productieroute kiemgroenten

Preventie?

Monitoring zaad?

Monitoring kiemgroenten? Decontaminatie?

© EFSA 2011

Consument 30


Bedankt voor de aandacht

31


EHEC-tiek. Samenvatting van de Duitse uitbraak. Eelco Franz RIVM

Recommend Documents