‹‹
Ter zake
Naar aan leiding van het ultimatum van 8 juli 2013 van het Grondwettelijk Hof, moest de regering tegen 1 januari 2014 de discriminaties tussen arbeiders en bedienden afschaffen op het vlak van de carensdag en de opzegtermijnen. Vanaf 1 januari 2014 zal er bij ontslag nog slechts één enkele opzegtermijnregeling gelden voor alle arbeiders en alle bedienden. De opzeg wordt niet meer berekend in dagen of maanden, maar in weken per begonnen periode (trimester of jaar). Zowel voor arbeiders als voor bedienden gaat de opzegtermijn voortaan in vanaf de eerstvolgende maandag na de betekening van het ontslag aan de werknemer (terwijl dat voorheen voor de bedienden vanaf de eerste dag van de volgende maand was). Voor de arbeidsovereenkomsten die starten vanaf 1 januari 2014 evolueert de duur van de opzeg in functie van de anciënniteit in de onderneming volgens vier trappen. Geeft de werknemer zelf ontslag dan halveren de onderstaande opzegtermijnen en ze worden naar beneden afgerond. Eerste trap: maximum 2 jaar anciënniteit, te rekenen per trimester Anciënniteit
Duur opzeg
1 trimester of van 0 - 3 maanden
2 weken
2 trimesters of van 3 - 6 maanden
4 weken
3 trimesters of van 6 - 9 maanden
6 weken
4 trimesters of van 9 - 12 maanden
7 weken
5 trimesters of van 12 - 15 maanden
8 weken
6 trimesters of van 15 - 18 maanden
9 weken
7 trimesters of van 18 - 21 maanden
10 weken
8 trimesters of van 21 - 24 maanden (2 jaar)
11 weken
Tweede trap: vanaf het 3de jaar tot het einde van het 4de jaar anciënniteit Anciënniteit
Duur opzeg
2 jaar
12 weken
3 jaar
13 weken
4 jaar
15 weken
500
De h@ndel en wij 5.2 Boekhouden - Informatica
Derde trap: vanaf 5 jaar anciënniteit tot 20 jaar + 3 weken per jaar anciënniteit met een maximum van 62 weken voor 20 jaar Anciënniteit
Duur opzeg
5 jaar
18 weken
6 jaar
21 weken
7 jaar
24 weken
…
…
20 jaar
62 weken
Vierde trap: meer dan 20 jaar anciënniteit + 1 week per jaar anciënniteit zonder maximumgrens Anciënniteit
Duur opzeg
21 jaar
63 weken
22 jaar
64 weken
23 jaar
65 weken
…
…
Voor arbeidsovereenkomsten afgesloten vóór 1 januari 2014, wordt de opzegtermijn een samenvoeging van deze opzegtermijnen op basis van de anciënniteit vanaf 1 januari 2014 en de oude opzegtermijnen op basis van de anciënniteit tot 31 december 2013.
Uitzonderingen t Tot 31 december 2017 gelden er specifieke regels voor bepaalde sectoren, waaronder de bouwsector. t Door het over 4 jaar gespreide systeem van de compensaties voor de arbeiders zal er nog een verschillende behandeling, afhankelijk van de anciënniteit, blijven bestaan tot minstens 2017.
Geen proefperiode meer De proefperiode, waarin er verkorte opzegtermijnen gelden, verdwijnt, behalve voor: t uitzendkrachten en studenten, t bestaande proefbedingen op 1 januari 2014. Contracten van bepaalde duur Een contract van bepaalde duur kan slechts worden opgezegd tijdens de eerste helft van de duur van de overeenkomst met een maximum van 6 maanden.
De h@ndel en wij 5.2 Boekhouden - Informatica
501
Outplacement Ontslagen werknemers met een opzeg van minstens 30 weken krijgen recht op “outplacement”, een begeleiding om makkelijker een nieuwe baan te vinden. Tot 1 januari 2016 zal de werknemer outplacement kunnen weigeren. Daarna wordt het een verplichting.
Carensdag De carensdag, die enkel van toepassing was voor arbeiders, is afgeschaft. De carensdag is de eerste dag afwezigheid wegens ziekte die niet betaald wordt. Op 1 januari 2014 wordt het loon gewaarborgd vanaf de eerste dag ziekte.
6
Schorsing van de arbeidsovereenkomst
Bron: www.acv-online.be
502
De h@ndel en wij 5.2 Boekhouden - Informatica
‹
Verkenning
Surf naar www.acv-online.bee > Sociale wetgeving g > Verlof en afwezigheid d > Klein verlet. Kies Simulatie klein verlet. Kies Algemene informatiee > OK. 1 Wat is klein verlet? 2 Wat zijn de voorwaarden voor het opnemen van klein verlet? Keer terug naar Simulatie klein verlet. Kies overzicht van alle types klein verlet. 3 Geef drie concrete situaties waarbij de werknemer recht heeft op klein verlet. Keer terug naar de homepagina. Kies Sociale wetgeving > Minder werken > Tijdkrediet. 4 Leg in je eigen woorden uit wat tijdkrediet is. 5 Op hoeveel tijdkrediet in heel zijn of haar loopbaan heeft een werknemer in principe recht?
‹‹
Ter zake
Schorsing betekent dat in een aantal specifieke gevallen alle of sommige gevolgen van de overeenkomst ophouden te bestaan, zoals het leveren van prestaties, het uitbetalen van loon. Een schorsing betekent niet dat er een einde wordt gesteld aan de overeenkomst zelf. De arbeidsovereenkomst kan om verschillende redenen geschorst worden: t arbeidsongeval of beroepsziekte t zwangerschap t andere ziekte of ongeval t specifieke redenen voor arbeiders: technische stoornis in de onderneming, slecht weer, gebrek aan werk wegens economische werkloosheid t verlof om dwingende reden t kort verzuim t tijdskrediet. De eerste vier redenen werden reeds in de tabel hiervoor besproken.
1 Familiaal verlof en verlof om dwingende reden Een werknemer uit de privésector heeft het recht om afwezig te zijn op het werk om dwingende redenen. Een dwingende reden is een niet te voorziene gebeurtenis die losstaat van het werk en die de dringende en noodzakelijke tussenkomst van de werknemer vereist, zoals: t ziekte, ongeval of hospitalisatie van de partner van de werknemer of van een familielid dat onder hetzelfde dak woont t ziekte, ongeval of hospitalisatie van een bloed- of aanverwant in de eerste graad, bijvoorbeeld (schoon)kind of (schoon)ouder, al dan niet inwonend bij de werknemer t een ernstige, materiële beschadiging aan de bezittingen van de werknemer, zoals schade aan de woning door brand of natuurramp t het bevel tot persoonlijke verschijning in een rechtzitting.
De h@ndel en wij 5.2 Boekhouden - Informatica
503
De werkgever en de werknemer kunnen onderling bepalen dat een bepaalde gebeurtenis een dwingende reden vormt. De werknemers hebben recht op 10 dagen afwezigheid per jaar om dwingende reden. Dit verlof wordt ook wel familiaal verlof genoemd. Het verlof om dwingende redenen is in principe niet bezoldigd. In sommige sectoren of ondernemingen voorziet men bij cao in een volledig of gedeeltelijk behoud van het loon. Dit verlof wordt wel gelijkgesteld met een arbeidsdag voor de meeste takken van de sociale zekerheid zoals recht op gezondheidszorg, kinderbijslag enz.
2 Kort verzuim of klein verlet Een werknemer heeft het recht om een korte tijd afwezig te blijven van zijn werk door privéomstandigheden, zoals zijn huwelijk of dat van een familielid, het overlijden van een familielid of een getuigenis voor een rechtbank. Het gaat telkens om korte periodes van afwezigheid, die daarom aangeduid worden met de benaming ‘klein verlet’, of ook wel ‘kort verzuim’. De werknemer behoudt in deze korte periode zijn loon. Naast de hierboven opgesomde situaties geeft ook de geboorte van een kind aan de vader het recht om gedurende 10 dagen afwezig te zijn van zijn werk. Hij kan de 10 dagen vaderschapsverlof vrij kiezen binnen 30 dagen vanaf de dag van de bevalling. Enkel voor de eerste 3 dagen ontvangt hij zijn gewone loon; de volgende 7 dagen ontvangt hij zijn loon gedeeltelijk en begrensd.
3 Tijdskrediet Tijdskrediet is een systeem waarbij de werknemer zijn prestaties tijdelijk kan beperken of stopzetten zonder dat hierdoor een einde komt aan de bestaande arbeidsovereenkomst. Het is een vorm van loopbaanonderbreking. Het is bedoeld als een adempauze in de carrière om meer tijd voor zichzelf en familie te maken: opleidingskrediet, ouderschapsverlof, verlof voor palliatieve zorg, verlof voor verzorging van een ernstig ziek gezins- of familielid. Men kan kiezen voor een voltijdse periode of men kan zijn prestaties verminderen met 50 % of met 20 %. Daarnaast bestaan er nog bijzondere regelingen voor werknemers ouder dan 50 jaar. De loopbaanonderbreker ontvangt een zogenaamde onderbrekingsuitkering in het kader van de werkloosheidsverzekering.
504
De h@ndel en wij 5.2 Boekhouden - Informatica
7
Soorten arbeidsovereenkomsten Surf naar www.vlaamsabvv.be > Voor werknemers > Je rechten > Arbeidscontract. Beantwoord aan de hand van deze informatie de vragen 1 t.e.m. 4 uit de Verkenning. Je kunt de brochure ook downloaden en printen. Scrol naar het einde van de bladzijde. Kies Mijn contract in een notendop. Kies onder downloads de pdf-versie.
Surf naar www.acv-online.be > Sociale wetgeving > Werken > Allesovermijnloon > Publicaties > Lonend studentenwerk. Zoek het antwoord op de vragen 5 t.e.m. 8 uit de Verkenning. Download de brochure voor je persoonlijke documentatie.
Surf naar www.acv-online.be > Sociale wetgeving > Werken > Alles over mijn werk > Publicaties > Uitzendarbeid, je rechten. Zoek het antwoord op de vragen 9 t.e.m. 12 van de Verkenning.
Noot Omdat sociaal recht elk jaar onderhevig is aan wijzigingen, past het ACV haar brochures en website ook elk jaar aan. De aangegeven vindplaatsen kunnen dus wijzigen. De h@ndel en wij 5.2 Boekhouden - Informatica
505
‹
Verkenning
1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 0 11 12 2 13 13.1
13.2 2 13.3 13.4 4 13.5
Hoe merk je dat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd gesloten is? Wanneer eindigt een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd? Hoeveel keer mag een arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur maximaal verlengd worden? Welke soorten arbeidsovereenkomsten bestaan er op basis van de omvang van de arbeidsprestaties? Wie kan een studentenjob uitoefenen? Welke opzegtermijnen gelden er voor een arbeidsovereenkomst voor studenten? Welke sociale bijdrage moet de jobstudent betalen? Wat zijn de fiscale gevolgen van een studentenjob? Welke drie partijen zijn betrokken bij uitzendarbeid? Met welke arbeidsreglementen moet een uitzendkracht rekening houden? Welke gelijke rechten heeft de uitzendkracht in vergelijking met de andere werknemers in dienst van de onderneming waar hij werkt? Welke verschillen bestaan er tussen de rechten van een uitzendkracht en die van een werknemer in dienst van de onderneming? Surf naar www.federgon.be > NL. Welke organisatie is Federgon? Schrijf haar naam voluit. Kies Expertise centerr > Cijfers uitzendarbeid d > 07.Uitzendarbeid: De sector in cijferss > Jaarcijfers 20.. (laatste voorbije jaar). Hoeveel uren uitzendarbeid werden er in het laatste volledige jaar gepresteerd? Was er een toename of een afname van de activiteit? Hoeveel uitzendkrachten werden er per dag tewerkgesteld? Hoeveel jobstudenten werden er in dat jaar tewerkgesteld?
‹‹
Ter zake
1 Arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde duur
Indien er geen duurtijd is bepaald, is de arbeidsovereenkomst gesloten voor onbepaalde duur. Ze kan in principe doorlopen tot aan de pensioenleeftijd. Zowel de werknemer als de werkgever kunnen de arbeidsovereenkomst evenwel eenzijdig beëindigen.
2 Arbeidsovereenkomsten voor bepaalde duur Dit is een overeenkomst waarbij werknemer en werkgever duidelijk bepalen wanneer de arbeidsovereenkomst eindigt of wanneer een welbepaalde opdracht zal uitgevoerd zijn. Bijvoorbeeld een arbeidsovereenkomst waarin duidelijk bepaald wordt dat de overeenkomst eindigt als het project is afgewerkt, zoals voor het creëren van een website. Arbeidsovereenkomsten voor bepaalde duur worden vaak afgesloten met onervaren, jonge werknemers omdat de ontslagregels hier beperkter zijn dan bij een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur. Toch kan men een werknemer niet eindeloos tewerkstellen via een opeenvolging van arbeidsovereenkomsten voor bepaalde duur. Er kunnen maximaal vier arbeidsovereenkomsten voor bepaalde duur na elkaar afgesloten worden op voorwaarde dat de totale tewerkstelling voor bepaalde duur niet langer duurt dan twee jaar en elke overeenkomst minstens drie maanden bedraagt. Gaat het
506
De h@ndel en wij 5.2 Boekhouden - Informatica
om contracten van zes maanden, dan kan men een verlenging tot maximaal drie jaar aanvragen bij de Sociale Inspectie.
3 Arbeidsovereenkomsten voor studenten De arbeidsovereenkomst voor studenten is een specifiek contract dat aan bepaalde voorwaarden moet voldoen. Elke jongere kan vanaf 16 jaar een ‘overeenkomst voor tewerkstelling van studenten’ afsluiten. Wie 16 jaar is en tenminste de eerste twee jaren van het secundair onderwijs met volledig leerplan heeft doorlopen, kan als jobstudent werken. Een ‘overeenkomst voor tewerkstelling van studenten’ kan nooit afgesloten worden voor langer dan 12 maanden ononderbroken bij dezelfde werkgever. Ook opeenvolgende contracten bij dezelfde werkgever worden aanzien als één periode en mogen die termijn van 12 maanden niet overschrijden. Een arbeidsovereenkomst voor studenten moet altijd schriftelijk opgesteld worden. Soort overeenkomst De studentenovereenkomst is in wezen een arbeidsovereenkomst voor een bepaalde duur. Zij zal dus automatisch een einde nemen bij het verstrijken van de overeengekomen termijn. Opzegging De arbeidsovereenkomstenwet voorziet echter ook in de mogelijkheid om de studentenovereenkomst voortijdig op te zeggen.
Anciënniteit student ≤ 1 maand > 1 maand
Duur van de opzegging Opzeg door werkgever 3 dagen 7 dagen
Opzeg door student 1 dag 3 dagen
Voor de bepaling van deze anciënniteit spreekt de wet over de ‘duur van de verbintenis’. Jobstudent en RSZ Sinds 2012 kan een student in totaal 50 dagen per kalenderjaar werken aan een verminderd RSZ-tarief (de zogenaamde solidariteitsbijdrage). De periodes moeten niet aaneengesloten zijn en moeten ook niet bij dezelfde werkgever zijn. De 50 dagen kunnen vrij gekozen worden, gespreid over het hele jaar. Dat betekent dat een student bijvoorbeeld de twee volledige zomermaanden kan werken aan verlaagde RSZ-bijdrage. Een andere mogelijkheid is dat de student het hele jaar door werkt gedurende 1 dag per weekend. Bovendien mag er enkel gewerkt worden tijdens de periodes van niet-verplichte aanwezigheid in de school.
De h@ndel en wij 5.2 Boekhouden - Informatica
507
Sinds 2012 krijgt elke student de mogelijkheid om individueel zijn/haar gewerkte dagen online te consulteren via www.studentatwork.be. De student kan gratis inloggen met de elektronische identiteitskaart. Wie beschikt over een gebruikersnaam en paswoord, krijgt een overzicht van de gewerkte dagen en kan eventueel een attest voor de werkgever opvragen en printen. Op het attest voor de werkgever staat ook voor hem een toegangscode. Jobstudent en fiscaliteit Als jobstudent geld verdienen, kan gevolgen hebben voor de personenbelasting, zowel voor de student als voor zijn ouders. Voor de berekening van hun belastingen krijgen ouders voor elk kind ten laste een belastingvrije som. Indien een student te veel verdient, is hij fiscaal niet meer ten laste en dit heeft een gevolg voor de belastingen die de ouders moeten betalen. Zij verliezen in dit geval één persoon ten laste bij de berekening van hun belastingen. Hierdoor zullen zij meer belastingen moeten betalen. Als de inkomsten als jobstudent hoger liggen dan een bepaald grensbedrag, moet de student zelf ook belastingen betalen. Het is goed zich hierover grondig te informeren vooraleer aan de slag te gaan. Jobstudent en kinderbijslag Voor wie niet meer werkt dan 240 uren per kwartaal is er geen probleem voor de kinderbijslag. Tijdens de zomervakantie, tussen twee studiejaren in, is het aantal werkuren onbeperkt. Voor schoolverlaters is er een andere regeling. Informatie Omwille van de veelvuldige wijzigingen in het sociaal recht, is het verstandig de meest recente informatie op te zoeken via het internet. Dit kan via de vakorganisaties, zoals het ACV die speciale brochures hebben over deze materie of via de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg: www.werk.belgie.be > Gids van A tot Z > S > Studentenarbeid. Hier kan ook een modelcontract gedownload worden: www.werk.belgie.be/moduleTab.aspx?id=409&idM=176. Dit modelcontract vind je ook op www.knooppunt.net onder de naam Modelovereenkomst studentencontract 2013.
4 Arbeidsovereenkomsten voor uitzendarbeid
Uitzendarbeid is tijdelijke arbeid voor de vervanging van een zieke of afwezige vaste medewerker, om een tijdelijk werkvolume op te vangen of om uitzonderlijk werk uit te voeren.
508
De h@ndel en wij 5.2 Boekhouden - Informatica
Bij interimarbeid zijn drie partijen betrokken: t het erkende uitzendbureau of het erkende interimkantoor dat tijdelijk werknemers ter beschikking stelt aan ondernemingen; t de uitzendkracht: de persoon die zich ter beschikking stelt om het werk uit te voeren; t de gebruiker: de onderneming waar de uitzendkracht tewerkgesteld wordt. Na de tijdelijke opdracht kan de uitzendkracht aangeworven worden door de gebruiker. Dat kan het uitzendbureau niet verbieden. De arbeidsovereenkomst wordt gesloten tussen de uitzendkracht en het uitzendbureau, dat de eigenlijke werkgever is. De overeenkomst voor uitzendarbeid moet schriftelijk worden opgesteld en moet minstens de volgende 5 punten bevatten: t de reden en de duur van de overeenkomst, t de reden van de vervanging, t de beroepskwalificatie van de uitzendkracht, t de plaats van tewerkstelling en de arbeidstijdregeling, t het bedongen loon en de vergoeding waarop de uitzendkracht recht heeft in functie van de beroepskwalificatie. Meestal gaat het om weekcontracten. Dagcontracten zijn ook mogelijk. Bijvoorbeeld bij de inrichting van een nieuwe winkel moet het werk op enkele dagen geklaard zijn. De arbeidsovereenkomst moet binnen twee dagen overhandigd worden. De uitzendkracht ontvangt zowel het arbeidsreglement van het uitzendbureau als van de onderneming waar hij is tewerkgesteld. De uitzendkracht moet zich ook houden aan de reglementen en de veiligheidsvoorschriften van de onderneming waar hij werkt. De eerste drie dagen worden beschouwd als proeftijd. Tijdens deze proeftijd mogen het uitzendbureau of de uitzendkracht de arbeidsovereenkomst beëindigen zonder opzeg of vergoeding.
IN DE PRAKTIJK 1 Werkte je zelf al als jobstudent, breng dan je arbeidsovereenkomst mee naar de klas en analyseer het contract samen met de leraar en de overige leerlingen.
Via www.acv-enter.be vind je specifieke informatie over studentenarbeid en je situatie als schoolverlater. Je kunt je ook laten registreren bij Enter, waardoor je nog meer informatie krijgt over studentenarbeid en waar je zelfs specifieke vragen kunt stellen. www.acv-enter.be
2 Surf naar www.stepstone.be. Kies in de kantlijn Carrière – Tips > Arbeidsrecht. Scrol naar beneden tot aan het item Werken als interim: de voor- en nadelen. Bespreek de voor- en nadelen van een overeenkomst als uitzendkracht in vergelijking met een arbeidsovereenkomst die je rechtstreeks met de onderneming afsluit.
De h@ndel en wij 5.2 Boekhouden - Informatica
509
8
Outplacement
‹
Bron: www.skillbuilders.be
Verkenning
1 2 2.1 2.2 2 3
Surf naar www.skillbuilders.bee > Ik ben werknemer. Wat zijn de activiteiten van dit bedrijf? Kies Services > Outplacement. Wat is het doel van outplacement? Welke begeleiding wordt er voorgesteld om dit doel te bereiken? Kies in de kantlijn Waarom SBS Skill Builders outplacementbegeleiding?? Wat zijn de troeven van de outplacementbegeleiding? 4 Kies in de kantlijn FAQ Werknemers. 4.1 Wie betaalt het outplacement? 4.2 2 Waarom is het belangrijk vlug weer aan het werk te gaan?
‹‹
Ter zake
Een werkzoekende die specifieke begeleiding zoekt om zijn toekomstige loopbaan verder vorm te geven, kan individueel of in groep begeleidingssessies volgen bij een erkend outplacementbureau om een vernieuwende, passende job te vinden. Aan de hand van de eigen sterkte/zwakteanalyse wordt de richting uitgestippeld van de verdere loopbaan. Van zodra dit duidelijk is, begint de concrete realisatie ervan via trainingen en begeleiding van het sollicitatieproces. De kosten van een outplacement kunnen oplopen tot 5 000,00 EUR per persoon. Er wordt vooral een beroep gedaan op een outplacementbureau in het kader van herstructureringen met collectief ontslag en in het kader van de wettelijke reglementering voor ontslagen 45-plussers. Werknemers uit de privésector, die op het ogenblik van ontslag de leeftijd van 45 jaar hebben bereikt, kunnen op kosten van de laatste werkgever een begeleiding volgen bij een erkend outplacementbureau indien zij minstens 1 jaar ononderbroken anciënniteit hebben op het ogenblik van het ontslag en indien het ontslag niet werd doorgevoerd om dringende reden.
510
De h@ndel en wij 5.2 Boekhouden - Informatica
