Eerste klas vliegtuigstoel

Artikel

Eerste klas vliegtuigstoel

Eric Vrijssen (Elsevier)

LUCHTVAART / Maatschappijen steken vele miljoenen in de ontwikkeling van stoelen voor hun bestbetalende passagiers. Na verloop van tijd profiteren ook economypassagiers daarvan. Hoe werkt dat? De businessclass op het bovendek van de Airbus 380 van British Airways op weg naar Londen kent een serene rust. Je hoort de motoren nauwelijks. Enkele passagiers converseren op rustige toon. Anderen werken of kijken een filmpje. Ongeveer eenderde van de stoelen in deze klasse staat achterwaarts; met de rug naar de cockpit. Je vliegt achteruit! In principe is dit veiliger, maar het is vooral gedaan om de ruimte beter te benutten. Bij je voeten mag de zetel wat smaller zijn; als-ie ter hoogte van de schouders maar breed is. Yin-yang noemt British Airways de plattegrond in de nieuwe businessclass. De veronderstelling is dat sommige passagiers door het achteruitvliegen misselijk worden, maar dat is volgens het cabinepersoneel ook in andere vliegtuigen nooit gebleken. En inderdaad, achteruitvliegen in deze comfortzone is alsof je achterstevoren in een bootje zit dat kalmpjes voortdrijft op de stroom van een lome rivier in de zomer. Wel is het een nadeel dat je de passagiers schuin tegenover je urenlang in het gezicht kunt kijken. Daar is niet iedereen van gediend. Vandaar dat er ook schotjes zijn die je aan de zijkant van je stoel omhoog kunt halen voor de broodnodige privacy. Design-manager Peter Cooke van British Airways heeft over het interieur van dit deel van de vliegtuigcabine tot in het extreme nagedacht. ‘In de A380 is het interieur uitgevoerd met klassieke textielsoorten en andere materialen die een kalmerende werking hebben op de reiziger. De verlichting wordt voortdurend aangepast. Vlak voor de maaltijd schakelen we langzaam naar een soort kaarslicht. Daarna zetten we de verlichting in de avondstand en vervolgens in de slaapmodus. Na een aantal uren gloort de verlichting dan weer als een zonsopgang.’ De concurrentie tussen luchtvaartmaatschappijen is moordend, maar aan de vliegtuigen zelf kunnen ze weinig veranderen. Ze wedijveren daarom in de kwaliteit van de stoelen en dan vooral de stoelen in de businessclass en eerste klas. Er is een wedloop gaande tussen Air France-KLM,

1

(Elsevier) Eric Vrijssen

Lufthansa, British Airways en hun uitdagers uit het Midden- en Verre Oosten. Wie durft het meest te investeren in luxe? De Amerikaanse maatschappijen bleven lang achter, maar mengen zich nu ook in deze strijd. Er gaan onvoorstelbare bedragen om in de wereld van de premium seats. Volgens Cooke kosten de stoelen van British Airways in de businessclass tot 70.000 dollar en in de first class tot 150.000 dollar: ‘Het zijn verantwoorde investeringen. Zo’n stoel gaat zeven tot tien jaar mee.’ Ook andere maatschappijen noemen dergelijke bedragen. Ter geruststelling voor de reizigers in de toeristenklasse: ook die stoelen krijgen een upgrade, maar dan om ze dunner te maken, zodat er vooral op vluchten in Europa meer stoelen in het achterste compartiment kunnen worden geplaatst, zonder dat mensen het meteen in de gaten hebben. Een slimme truc om de beenruimte te vergroten is om het vakje met de veiligheidsinstructies niet onder, maar boven het klaptafeltje aan te brengen. Dan zit het achter de hoofdsteun van je voorbuurman en niet tegen jouw knieën. De economie trekt aan en zakenreizigers mogen van hun baas weer vaker businessclass vliegen. Grofweg zit slechts 10 procent van de passagiers in de eerste klasse of de zakenklasse, maar via fors duurdere tickets leveren ze 30 procent van de omzet. Logisch dat airlines deze klanten te vriend willen houden. De Duitse maatschappij Lufthansa investeert 3 miljard euro in een nieuw interieur van 106 vliegtuigen voor het intercontinentale verkeer. Dat is dus 28 miljoen per vliegtuig. Nieuwe vloerbedekking, frisse wandbekleding en vooral innovatieve stoelen. ‘We deden uitgebreid research naar de wensen van onze klanten. Het is lastig alles door te berekenen naar kosten per stoel,’ zegt Martin Riecken (48) van Lufthansa. Zijn vuistregel: ‘Voor het bedrag van één businessclassstoel koop je ook een fraaie Duitse auto.’ Geen Golfje, maar een stevige Mercedes of een luxe BMW. KLM vernieuwde alle businessstoelen in de Boeings 747-400. Passagiers hebben nu nog meer ruimte. Per toestel geen 42 stoelen, maar 35 stoelen. Je zou verwachten dat de prijs van de vliegtickets dienovereenkomstig moet stijgen, maar dat is volgens woordvoerder Joost Ruempol (44) niet het geval: ‘Dit zijn investeringen die je als bedrijf eens in de zoveel jaar moet doen.’ Na de zomer worden ook de Boeings 777 opnieuw ingericht. Onderuitgezakt Wat is er zo bijzonder aan een vliegtuigstoel? Een businessclassretour New York kost pakweg 4.000 euro, dus dan mag je als klant onder alle omstandigheden comfort verwachten. Als je wilt werken onderweg, maar ook als je onderuitgezakt naar een film kijkt of gaat slapen in de stoel die helemaal uitgeklapt een volledig vlak bed is geworden. Probeer maar eens een meubel te construeren dat moeiteloos van rol wisselt tussen de perfecte bureaustoel, de heerlijke relaxfauteuil en het zalige bed. En dat ook nog voldoet aan de scherpe (brand)veiligheidsvoorschriften van de luchtvaartautoriteiten. Tot voor kort kon je de businessstoel in een bijna vlakke stand zetten. Dat heette lying flat, maar dat was het net niet. Je lag met je benen iets naar beneden en met je hoofd iets omhoog, zodat je toch nog gebroken aankwam in Los Angeles of Kuala Lumpur. Lying flat werd door critici dan ook een flat liegenoemd. Alleen in de echte first class ging je volledig horizontaal. Daar werd wel een fikse prijs voor betaald. KLM heeft geen first class, maar Lufthansa en British Airways hebben het wel: 8.000 euro of meer voor een retourtje New York. Het aardige van die hevige concurrentie in de luchtvaart en de drang van airlines om hun beste klanten te verwennen, is dat de businessclass in 2014 qua luxe gelijkwaardig is aan de first class van een jaar of tien geleden. Ook de business-passagiers liggen nu 100 procent vlak.

2

(Elsevier) Eric Vrijssen

De firstclassstoelen zijn inmiddels ook weer luxer geworden. Waar ligt de grens van wat er nog aan comfort valt te verbeteren? ‘Goede vraag,’ verzucht Riecken van Lufthansa. Op een zeker moment kun je reizigers niet nog meer vertroetelen. Maar meteen herstelt hij zich: ‘Er is natuurlijk altijd nog wel iets toe te voegen.’ Concurrenten uit het Midden-Oosten bieden premiumreizigers de mogelijkheid om onderweg een douche te nemen. Stoer, maar wie wil dat? Met zo’n prijzig ticket heb je op de luchthavens van vertrek en aankomst toegang tot de business- of firstclasslounges. Daar kun je lekkerder douchen dan aan boord. In een wide bodyals de Boeing 747 of de Airbus 380 staan honderden toeristenklassestoelen; tientallen businessclassstoelen en slechts een handjevol firstclassstoelen. Wie op een van die acht (Lufthansa) of veertien (British Airways) stoelen mag zetelen, voelt zich bevoorrecht. Exclusiviteit is waarschijnlijk de grootste aantrekkingskracht van de eerste klasse. Singapore Airlines en Emirates hebben voor deze reizigers een eigen, afgesloten coupeetje. Lufthansa kent dat niet. Riecken: ‘Reizigers verlangen privacy, maar geen totale afzondering.’ Het vliegen moet een groepsgebeuren blijven. Peter Cooke van British Airways ziet een trend naar ‘cocooning’. Sowieso is het reizen in de eerste klasse ‘een op maat geschapen ervaring’. Passagiers kunnen bijvoorbeeld op elk gewenst moment dineren, lunchen of ontbijten. Ze kunnen de stewardess vragen het bed op te maken. Zij legt dan ook een pyjama klaar. ‘Je wordt de hele reis gepamperd,’ zegt Cooke. Hij constateert dat het luxe niveau in vliegtuigen een beetje achterliep bij dat van het leven op de grond. ‘Als je telkens een nieuwe Mercedes koopt, ben je gewend aan een interieur waarin fijne materialen zijn verwerkt. Kwam je dan aan boord van een vliegtuig, dan viel het kunststof van de cabine nogal tegen.’ Sommige maatschappijen werken de achterstand rap weg. Cooke voorziet een ‘hotelisatie’ van de cabine. In plaats van een stoel in een bepaalde klasse, kun je straks per traject een kamer, een dubbele kamer of een penthouse boeken. Veel gewone reizigers vinden die luxe in de businessclass en eerste klasse verdacht. Minder stoelen vóór het gordijn betekent immers méér stoelen erachter. Maar economyreizigers worden niet dichter op elkaar gepakt, bezweren Ruempol van de KLM en Riecken van Lufthansa. Er is juist een andere ontwikkeling gaande. Voorheen waren alle stoelen in de toeristenklasse dezelfde handelswaar. In jargon was dit de ‘commodization’van de vliegtuigstoel. De toeristenstoel was een massaproduct dat geen varianten kon velen. Na de eeuwwisseling begonnen vliegtuigmaatschappijen verschil te maken. Stoelen bij de nooduitgang hebben iets meer beenruimte en passagiers bleken bereid daarvoor extra te betalen. Zo ontstond de premium economyklasse, die bij sommige maatschappijen ook kan rekenen op betere wijntjes en smakelijker maaltijden. Het is bijna de businessclass van pakweg vijftien jaar geleden. In plaats van commodization (‘all seats are created equal’) tekent zich nu ook in de toeristenklasse een ‘statusization’af. Betaal je extra voor je toeristenstoel, dan krijg je niet alleen extra beenruimte, maar kan ook je rugleuning wat verder naar beneden. Soms is de stoel ook iets breder. Zo rukt een deel van de toeristenklasse langzaam op naar het kwaliteitsniveau dat eerder alleen aan de andere kant van het gordijntje werd aangetroffen. Luxe begint altijd vooraan in de cabine en verplaatst zich dan heel geleidelijk naar achteren. Helaas gaan daar jaren overheen. Het aantal gadgets in een business- of firstclassstoel valt reuze mee. Of tegen, het is maar hoe je het bekijkt. Natuurlijk heb je een mooi ontworpen leeslampje en contactpunten om je telefoon en andere apparaatjes op te laden. KLM pronkt met veel ‘Dutch Design’. In de oude world businessclass van KLM kon je de stoel in een massagestand zetten. Dan moest je op een paar knopjes drukken en begon de rugleuning aangenaam te trillen. Grappig om een keer te proberen, maar volgens Joost Ruempol van KLM werd er nou ook weer niet heel veel gebruik van gemaakt.

3

(Elsevier) Eric Vrijssen

In de nieuwe KLM-zetel, de zogenoemde Diamond Seat van de Amerikaanse fabrikant B/E Aerospace, zit geen masseur meer ingebouwd. Mensen houden het liever simpel. ‘Met een knopje zet je de stoel in de slaapstand, in de relaxstand of in de rechtopstand voor de start en landing. Daarnaast is er een tweede knopje om de stoel nog een beetje af te stemmen op je individuele voorkeur,’ zegt Martin Riecken van Lufthansa. Opvallend in de premium seats zijn ook de kastjes waarin de reiziger zijn spullen kwijt kan. Zo’n ordinaire stoffen enveloppe in de rugleuning van je voorbuurman is hier niet gepast. De luxe zit ’m in snoezige bewaarvakjes voor de leesbril, de laptop, voor de schoenen zelfs. Niet vergeten bij het uitstappen alles weer mee te nemen!

4

Reed Business Bulletins Radarweg 29 1043 NX Amsterdam Telefoon: 020 515 9619 E-mail: [email protected]