Crisis Survival
Eerste druk, augustus 2009 © 2009 Adriaan van ’t Hoft Corrector: Irnsje Veerman Foto’s: Miriam Makkinje isbn: 978-90-484-0766-8 nur: 530 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ondanks alle aan de samenstelling van dit boek bestede zorg kan noch de redactie, noch de auteur, noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die het gevolg is van enige fout in deze uitgave.
Crisis Survival Een voorbereiding op mogelijke rampen of: Hoe leg ik een voorraadje aan?
Inhoudsopgave 1
Voorwoord
9
2 2.1 2.2 2.3
Inleiding Crisis? Survival? Crisis survival
11 11 12 14
3 3.1 3.2 3.2.1 3.2.2. 3.2.3 3.2.4 3.3 3.4 3.5 3.6 3.6.1 3.6.2 3.6.3 3.6.4
Waar staan we nu? Klimaat Geld, goud, inflatie en banken Het eiland Inflatie Banken, regeringen en geldcreatie De goudstandaard Olie en energie Grieppandemie Drinkwater Geopolitiek en andere bedreigingen De globale economie Verspreiding van wapens Verschillen in welvaart Terrorisme, antiterrorisme en de overheid
16 16 17 17 18 19 20 22 24 26 27 27 27 28 28
4 4.1 4.2 4.3
De eerste stap, risicoanalyse en mentale voorbereiding30 Risico’s 30 Mentale voorbereiding 32 Vrienden, familie en geheimhouding 33
5 5.1 5.1.1 5.1.2 5.1.3
De praktijk Locatie en evacuatie Verzamelplaatsen en gezinsfoto’s Waar te wonen? Evacuatie
37 38 38 39 40
5.2 5.2.1 5.2.2 5.2.3 5.3
Financiële planning Goud en zilver, waar en wat kopen? Cash Bewaren, waar? Handige vaardigheden en hobby’s
42 42 43 44 45
6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5
Voorraad in huis Basisprincipes Dubbel inkopen Houdbaarheid Wat slaan we op? Waar slaan we alles op?
51 52 52 53 54 56
7 7.1 7.1.1 7.1.2 7.1.3 7.2 7.2.1 7.2.2 7.3 7.3.1 7.3.2 7.4 7.4.1 7.4.2 7.4.3 7.5 7.6 7.7 7.7.1 7.7.2
Eten en drinken Water Water zuiveren Praktijk tip: low budget waterzuiveringsset Water op ongebruikelijke plekken Zetmeel Bronnen van zetmeel en houdbaarheid Bulgur maken Eiwitten Eiwitbronnen en houdbaarheid Dieren Groenten Bewaren Kiemen Tarwe kiemen in de praktijk Suikers Vetten Smaakmakers: kruiden, specerijen en zout Specerijen Kruiden
58 58 59 62 63 64 64 65 67 67 68 69 69 70 71 76 76 77 77 78
7.7.3 Zout 7.7.4 Bouillon 7.8 Koffie, thee en chocolade 7.9 Noodrantsoenen en andere combinatie producten 7.9.1 Noodrantsoenen 7.9.2 Andere combinatie producten 7.10 Vitamines en mineralen
78 79 79 80 80 81 82 82
8 8.1 8.1.1 8.1.2 8.1.3 8.1.4 8.2 8.3 8.4 8.4.1 8.4.2 8.4.3 8.4.4 8.5 8.6 8.7 8.7.1 8.7.2 8.8 8.9
Non-food Brandstof Benzine en diesel Hout Steenkool Duurzame energie, de alternatieven Licht Vuur maken Communicatie Mobiele netwerken Vast netwerk Walkietalkies Informatievoorziening Persoonlijke verzorging en sanitair Warm blijven Kampeerspullen Opwarmen en koken Potten en pannen Gereedschappen Medische zaken
84 84 85 85 86 87 88 91 94 94 95 95 95 96 98 99 99 101 101 102
9 9.1 9.2
Een plan Voorbeeld weekmenu Energiebehoefte
105 105 108
9.3 9.3.1
Non-food Wat gaat er in de rugzak en de kofferbak?
110 110
10 10.1 10.2 10.3 10.3.1 10.3.2
Losse eindjes Oefenen Boeken Internet Nieuwsbronnen Films en documentaires op internet
114 114 116 118 119 120
11
Nawoord
123
1 Voorwoord Vorig jaar moest ik beslissen of we onze doorlopende reisverzekering zouden verlengen. Voor een tientje per maand waren we permanent verzekerd tegen bagagediefstal en dergelijke. Maar sinds we kinderen hebben gaan we niet meer zo vaak op reis. Heeft een doorlopende verzekering dan wel zin? Om te bepalen of een verzekering zin heeft, moest ik de voor- en de nadelen afwegen. Het nadeel van een verzekering is dat het geld kost. Het voordeel is dat je bepaalde risico’s afdekt. De vraag is dus: wegen deze voordelen op tegen de nadelen. Om dat te bepalen moest ik de risico’s inschatten en de gevolgen van die risico’s. De risico’s die een permanente reisverzekering afdekt zijn over het algemeen klein, maar de gevolgen kunnen groot zijn. Kan ik, of wil ik, deze risico’s zelf dragen of is het slimmer om verzekerd te zijn? Een verzekering is niet de enige manier waarop we met mogelijke problemen omgaan. Voor sommige risico’s is het handiger om een back-up systeem te hebben. Zo heeft het geen zin om je te verzekeren tegen regen. Een regenjas meenemen op een wandeltocht is effectiever. Op het moment dat je die regenjas in je rugzakje hebt, hoef je je over een mogelijke regenbui geen zorgen meer te maken. Daar ligt de waarde van een verzekering of back-up systeem. Toch is er een grote groep risico’s waar we zelden over nadenken. Dat we slecht voorbereid zijn op deze mogelijke situaties, blijkt pas als het fout gaat. Zo kan ik me een voorval herinneren van een paar jaar geleden waarbij een snelweg in het oosten van Nederland, was dicht gesneeuwd. De hulpdiensten moesten dekens uitdelen om te voorkomen dat mensen zouden doodvriezen. De kans dat je in Nederland insneeuwt is klein, maar kennelijk niet uitgesloten. In dit boekje nodig ik je uit na te denken over risico’s waar we normaal gesproken niet bij stil staan. Want zonder dat we het beseffen
zijn we steeds afhankelijker geworden van dingen als de waterleiding, het elektriciteitsnetwerk en grootschalige voedselvoorziening. Deze zaken zijn doorgaans goed geregeld en storingen zijn zeldzaam. Toch kan het ook hier in Nederland een keertje mis gaan. Eind 2007 ben ik hier over gaan nadenken en kwam al snel tot de conclusie dat ik niet blindelings wilde vertrouwen op overheden en instanties. Het gaat hier over onze dagelijkse behoefte aan water, voedsel en veiligheid. Niet onbelangrijk toch? In het Nederlands kon ik maar weinig informatie over voorbereid zijn (in het Engels: preparedness) vinden. Bijna alles wat ik over dit onderwerp tegen kwam was in het Engels. Dat was geen probleem want ik lees vrij vlot Engels. Maar een familielid gaf aan wel behoefte te hebben aan een Nederlandstalige handleiding. Het idee voor dit boekje was geboren. 10
Even een waarschuwing: ik ben geen expert wat deze zaken betreft. Daar komt bij dat het aanleggen van een voorraad een persoonlijke aangelegenheid is. Alle voorbereidingen moeten op de eigen situatie zijn afgestemd. Dit betekent dat dit boek niet meer dan een handreiking kan zijn. Het moet je in de juiste richting wijzen. De meer praktische instructies zal je uit andere boeken of van internet moeten halen. Hoe je jam maakt of hoe je koolrapen inkuilt, vind je niet in dit boek. Op een enkele handige techniek na. Zo leg ik bijvoorbeeld het kiemen van zaden uit. De opzet is dus niet een volledig naslagwerk te maken, maar eerder een inspiratiebron of ideeënboek. Dit boekje is een eerste stap, zodat je aan de gang kunt. Trouwens, de permanente reisverzekering is opgezegd.
2 Inleiding 2.1 Crisis? De meeste Nederlanders zijn zo druk met hun dagelijkse leven, dat we nauwelijks beseffen hoe gemakkelijk onze levens zijn geworden. Onze moderne huizen zijn uitgerust met een doolhof aan buizen, draden en complexe systemen die ons in alle basisbehoeften voorzien. Een tik op de thermostaat geeft behaaglijke warmte. Een draai aan de kraan geeft ons schoon drinkwater. Met geld kopen we dagelijks ons voedsel. We vergeten gemakshalve dat deze voorzieningen het resultaat zijn van ingewikkelde transportsystemen. En we zijn vergeten hoe we voor ons zelf moeten zorgen als deze ingewikkelde systemen vastlopen. Storingen in de water-, energie- of voedselvoorziening kunnen daarom grote gevolgen hebben voor onze dagelijkse routine. Gelukkig kan een beperkte investering ons behoeden voor paniek, honger en dorst. Maar wacht even, we hebben toch een overheid en instanties om dit voor ons te regelen? Dat klopt. De overheid zorgt voor dijken, ziekenhuizen en dergelijke. Maar als de problemen zich opstapelen komt er een moment dat de overheden niet meer bij machte zijn om iedereen op persoonlijk niveau te helpen. Daarom is het ook aan onszelf om voorbereidingen te treffen. We gaan terug naar maart 2008 en lezen in de krant: “Door een lek in de waterleiding zit de stad Groningen en omgeving zonder water. Veel Groningse supermarkten waren een halfuur na opening al door de voorraad water heen. In een winkel stortten zeventig mensen zich tegelijk op het schap met flessen water.” Veel mensen gaan pas nadenken over putten dempen, als het kalf al in het drinkwater ligt. In Groningen was er even geen druk op de leidingen. Een aantal inwoners realiseert zich ineens dat het lastig is om babyvoeding te maken zonder leidingwater. Gevolg: paniek.
11
“Snel naar de super voor wat Spa Blauw!” denken ze. Maar eigenlijk zijn ze al te laat. Water is erg belangrijk voor ons primaire welzijn, vooral met een baby in huis. Iedereen zou voor minstens drie dagen water op voorraad moeten hebben.
12
Tot een paar generaties geleden waren we een goed deel van de dag kwijt aan het regelen van voedsel, water en warmte. Het was een manier van leven. Door regelmatig optredende tekorten, door mislukte oogsten, ziekten, waren we bewust van het belang van voorbereid zijn. Daar komt bij dat we onze primaire levensbehoeften verzamelden of verbouwden in de directe omgeving. Bijna alles wat men nodig had werd in ons dorp geproduceerd. In de zomer werkte men wat harder om voorraad op te bouwen voor de winter. Men was voorbereid. Mijn punt is dat we niet mogen vergeten waar we vandaan komen. Onze welvaart is iets van de laatste tijd. Onze steden zijn verbonden met de rest van de wereld, door middel van wegen, havens en andere aanvoersystemen. Welke ons voedsel, water en energie leveren zoals een navelstreng een ongeboren baby voorziet. Deze complexe aanvoersystemen zijn kwetsbaar. Als we dat realiseren dan kunnen we zien waar onze zwakke plekken zitten. Dan kunnen we gerichte actie ondernemen, en zodoende ons incasseringvermogen vergroten. Anders gezegd: onze afhankelijkheid tot een minimum beperken. 2.2 Survival? Maar wat hebben we hieraan? Waarom zouden we hier aandacht en energie in steken? Net als een verzekering geeft voorbereid zijn een gevoel van zekerheid. Maar belangrijker is het besef persoonlijk verantwoordelijkheid te zijn. Zelf verantwoordelijkheid nemen voor je eigen welzijn.
Veel mensen zullen bij een ramp of noodsituatie de schuld bij anderen leggen. De overheid bijvoorbeeld, of het bedrijfsleven. Dat is makkelijk, maar ook gevaarlijk. Want op het moment dat we de oorzaak buiten onszelf zoeken, ligt de oplossing ook buiten ons. We kunnen er niets aan doen. Wat vervolgens leidt tot allerlei negatieve emoties als ontkenning, angst, boosheid en uiteindelijk apathie. Geen van deze zijn productief en zullen de overlevingskansen bij een ramp verkleinen. Moeten we bang worden? Voorbereiden doe je niet uit angst. Angst is een slechte raadgever, luidt een oude volkswijsheid. Maar angst kan wel een reden zijn om in actie te komen. Een normale reactie op een bedreigende situatie is de vlucht of vecht-reflex. Hierbij komen in ons lichaam allerlei stofjes vrij die ons energie geven en alerter maken. Onderneem je vervolgens geen actie (niet vechten of vluchten), dan zal het gevoel iets te moeten doen blijven knagen en resulteren in onrust en stress. Door wél actie te ondernemen geef je de emoties een plaats. Daardoor zal rust ontstaan waar eerst stress was. Dat is één van de belangrijkste redenen om serieus over mogelijke rampen en crisis survival na te denken. Het geeft zekerheid en rust. Crisis survival dus. Een crisis is een acute noodsituatie en survival is overleven. Om een noodsituatie te overleven zijn twee dingen nodig. Ten eerste de juiste mentale houding, de wil om te overleven onder elke omstandigheid. Ten tweede een goede voorbereiding. Met het laatste gaat dit boekje je helpen. Een goede voorbereiding vereist dat je nuchter kijkt naar de mogelijke gevaren en rampen die ons bedreigen. Vervolgens kijk je naar de gevolgen die deze rampen op ons persoonlijk leven zouden hebben. Als laatste bepaal je welke voorbereidingen nodig zijn om jezelf en je directe omgeving de beste kansen te geven om een crisis te overleven. Dit zijn de drie stappen die nodig zijn om een doordacht survivalplan te maken. In de praktijk zal een voorbereiding meestal neerkomen op het
13
veiligstellen van primaire levensbehoeften. Dat wil zeggen, het aanleggen van een voorraad of voorzieningen voor water, warmte en voedsel.
14
Hier wil ik ook nog iets vertellen over risico’s. Het leven zit namelijk vol met risico’s. Dat maakt het leven leuk en spannend. Even een voorbeeld: een risico waar we in het dagelijks leven mee te maken hebben is de kans op een lekke band als we een autoritje maken. Of wat heftiger, het risico dat je huis afbrandt. Beide situaties doen zich niet al te vaak voor, met andere woorden de kans is niet groot. De gevolgen zijn in het eerste geval onhandig. Je komt te laat op je werk. In het tweede voorbeeld is de kans nog kleiner maar de gevolgen zijn enorm. We gaan met dat soort risico’s om door, a) erover na te denken en b) voorzorgsmaatregelen te treffen. In geval van een lekke band hebben we een reservewiel bij ons. In het tweede geval zorgen we voor rookmelders, brandblussers en een brandverzekering. In beide gevallen hopen we dat we de voorzorgsmaatregelen niet nodig zullen hebben. Maar als het ons toch overkomt, zijn we maar al te blij met het reservewiel of de verzekering die we afgesloten hebben. Dus voor reële risico’s met grote gevolgen proberen we ons in te dekken of te verzekeren. De kans dat we de komende jaren geconfronteerd worden met bijvoorbeeld lege supermarkten acht ik groter dan de kans dat mijn huis afbrandt. Is het dan niet logisch dat ik me zou willen indekken voor beide situaties. 2.3 Crisis survival Dit boek bestaat uit verschillen delen, hoofdstukken. Het eerste deel is de theorie. Hier behandel ik de grootste risico’s die onze samenleving bedreigen. In de hoofdstukken daarna komen algemene praktische zaken aan bod. Denk hierbij aan vragen als: “Wat te doen bij een evacuatie?” of een lijst met handige hobby’s en vaardigheden. Vervolgens ga ik
wat dieper in op het opslaan van voedsel en andere noodzakelijke spullen. In hoofdstuk 9 wordt een voorraadplan uitgewerkt. Aan de hand van een weekmenu dat is samengesteld uit de voorraad, kunnen we een inschatting maken van de benodigde voorraad. Vervolgens staan hierna lijsten met spullen voor diverse soorten noodpakketen. Bijvoorbeeld een evacuatierugzak of een noodpakket voor in de auto. Omdat een boekje als dit nooit volledig kán zijn, is er ook een hoofdstuk met verwijzingen naar specifieke informatie. Zowel in boekvorm als op het internet. Ook geef ik aan hoe je kunt omgaan met schijnbaar tegenstrijdige informatie. In het nawoord probeer ik het geheel in een kader te plaatsen. Ik leg uit hoe ik ben gekomen tot het aanleggen van een voorraad en waarom ik dit boek heb geschreven. Dit boekje zal niet al je vragen beantwoorden over het overleven van noodsituaties. Mocht je besluiten serieus aan voorbereidingen te gaan werken dan kun je veel praktische informatie halen uit boeken over zelfvoorzienendheid en survival. Maar vooral: oefen technieken en procedures. Probeer eens water te destilleren met een kopje en een pan of maak eens vuur met een batterij en staalwol. Wat betreft het opslaan van voedsel is er één belangrijke regel: sla op wat je eet en eet wat je opslaat.
15
