EERLING 's EERLING EERLING EERLING EERLING AA
HANDBOEK BEVATTENDE WENKEN VOOR HET STELLEN VAN BRIEVEN BENEVENS WEITELIJKE VOORSCHRIFTEN
H ET HET HET 18 e HET HET JURIDISCH GEDEELTE IS
GEHEEL HERZIEN EN B!) . ........ li , ERKT DOOR MRS KODERITSCH ADVOCATEN TE ROTTERDAM
DEN HAAG*N.V. G•K•VAN U00H LUNtN YnY
GEERLING'S VRAAGBAAK HANDBOEK, BEVATTENDE WENKEN VOOR HET STELLEN VAN BRIEVEN, BENEVENS WETTELIJKE BEPALINGEN, DIE VOOR IEDER VAN BELANG ZIJN HET JURIDISCH GEDEELTE IS GEHEEL HERZIEN EN BIJGEWERKT DOOR
MRS. KODERITSCH ADVOCATEN TE ROTTERDAM ACHTTIENDE DRUK
DEN HAAG - G. B. VAN GOOR ZON EN's U.M. N.V.
VOORBERICHT BIJ DEN ACHTTIENDEN DRUK,
Deze herdruk is wederom aangegrepen om de Vraagbaak grondig te herzien. Tal van hoofdstukken werden geheel opnieuw bewerkt; verschillende nieuwe onderwerpen werden toegevoegd (o.a. naturalisatie, huwelijksgoederenrecht, executeele, cessie van vorderingen, ziektewet, crisispachtwet), het aantal requesten en formulieren werd uitgebreid, terwijl de nieuwste wetswijzigingen in dezen druk werden verwerkt. Overigens is bij de bewerking er naar gestreefd de behandelde stof overzichtelijker te maken. Wij hopen er in geslaagd te zijn den achttienden druk van Geerling's Vraagbaak nog waardevoller te hebben gemaakt voor de lezers dan zijn voorgangers. 's-Gravenhage, 1933.
DE UITGEVERS.
I. INLEIDING. Iets over brieven in het algemeen. Brieven zijn eigenlijk niets anders dan een schriftelijk onderhoud met afwezigen. Zij moeten daarom ook al de eigenschappen van een aangenaam mondeling onderhoud tusschen welopgevoede, beschaafde personen hebben en even beschaafd, als gemakkelijk en ongedwongen zijn gesteld. Toch wordt bij brieven meer keuze in de bewoordingen, meer samenhang in de gedachten, meer overweging van alle omstandigheden, en over 't geheel meer zorg en vlotheid in de voordracht vereischt. Men is geneigd den mensch naar diens brieven te beoordeelen; ze zijn dikwijls een bewijs van zijn persoonlijke waarde en men kent hem vaak niet anders dan uit zijn brieven. In den persoonlijken omgang kan menig grievend woord, menige harde uitdrukking, menig gestreng oordeel door den toon waarop het wordt uitgesproken, worden verzacht; in brieven echter blijft de koude, doode letter staan, en niets verzwakt de uitwerking, die zij bij den lezer heeft teweeggebracht. Daarom is voorzichtigheid noodzakelijk. Een goede brief moet duidelijk zijn, zoowel wat schrift als inhoud betreft. Vóór alle dingen behoort de steller van een brief er zich op toe te leggen om een goede, leesbare hand te schrijven. Hij moet bijzonder zijn aandacht schenken aan het schrijven van eigennamen; deze vooral moeten duidelijk zijn, opdat door onleesbaarheid geen moeilijkheden ontstaan. Rechtloopende regels, die aan den rechterkant behoorlijk volgeschreven zijn en aan de linkerzijde overal evenver van den kant aanvangen, bevorderen de leesbaarheid en maken, dat men den inhoud gemakkelijker overzien kan. Wat den inhoud aangaat: de bewoordingen moeten zoo gekozen zijn, dat zij nauwkeurig de bedoeling van den schrijver weergeven, zoodat zij in staat zijn bij den geadresseerde den gewenschten indruk teweeg te brengen. Door onnoodige uitvoerigheid en al te gedrongen kortheld wordt de duidelijkheid benadeeld. Waar te veel
INLEIDING.
woorden zijn, wordt de hoofdzaak dikwijls uit het oog verloren: men raakt den draad der gedachten kwijt, en weet aan het einde niet meer, wat men gelezen heeft, of wat de briefschrijver eigenlijk bedoelt. Al te gedrongen kortheid daarentegen laat den mensch onbevredigd. Ten slotte zij nog opgemerkt: dat officieele brieven altijd op geheele vellen papier dienen te worden geschreven; dat men taal- en stijlfouten vermijde; dat brieven, aan wien ook gericht, niet met inkt of anderszins bevlekt mogen zijn; dat men geen post-scriptum aan zijn brief toevoege (in geen geval als men aan hooger geplaatsten schrijft) ; dat men niet aanvangt met het woordje „ik" en dat men in het algemeen eerst alles moet afhandelen wat den persoon betreft, aan wien men schrijft en dan eerst van zijn eigen aangelegenheden begint te spreken.
Indeeling: Rechts bovenaan schrijve men plaats en datum, aldus 's-Gravenhage, 3 Januari 193... Frankenslag 173. Eenige regels lager, begint men links met den
Aanspraak: a. In brieven aan vrienden en kennissen gebruikt men: Beste Karel, Waarde Vriend, Waarde Dubois,
Waarde Heer Dubois, Amice,
b. In brieven aan kooplieden en personen van zekeren rang en stand *) : Mijnheer, Weledele Heer, C.
Hooggeachte Heer, Weledelgeboren Heer,
In brieven aan dames *) Mevrouw, Mejuffrouw,
Geachte Mevrouw (Mejuffrouw), Lieve Mevrouw,
Een of twee regels lager, iets naar rechts beginnend, schrijft men den eersten regel. Voor menigeen is het begin de grootste moeilijkheid, waarom wij eenige aanwijzingen geven. *) Zie II Titulatuur blz. 9.
INLEIDING.
Het begin van een brief. Zooeven ontving ik Uw brief (Uw briefkaart) van 10 dezer welke (n) ik mij haast te beantwoorden. Uw lieve brief van 29 j.l. heeft mij groot genoegen gedaan. In antwoord op Uw (vriendelijken) brief van 5 dezer kan ik U tot mijn genoegen melden, dat ...... In aansluiting op ons telefonisch onderhoud van hedenmorgen deel ik U mede, dat at ...... Voor Uw schrijven van den 16 j.l. zeg ik U vriendelijk dank en ik verzoek U mij te willen vergeven, dat het antwoord eenigen tijd uitgebleven is; (wees zoo goed te verontschuldigen, dat ik zoo lang getalmd heb met U te schrijven). Met diep leedwezen heb ik (zooeven) vernomen, dat ...... Naar aanleiding van een advertentie, voorkomende in het Avondblad van de Nieuwe Rotterdamsche Courant van ... an ....... waarbij ....... deel ik U mede, ...... Beleefd verzoek ik een oogenblik Uw aandacht voor het volgende: Daarna volgt de eigenlijke inhoud. Men schrijve zooals men spreekt, echter er wel om denkende, dat een geschreven woord al gauw „gemeenzamer" of „ruwer" klinkt, dan 't gesprokene. Even lastig is het vaak om een goed einde te vinden. Daarom geven wij hierachter eenige slotzinnen. ......
..
Het slot van een brief. a. Aan vrienden en kennissen: Uw, je, Uw dw., Met vriendschappelijke (beleefde) groeten Uw ...... Met hartelijken handdruk Je (Uw) vriend Uw U toegenegen Met hartelijke groeten aan Uwe Moeder Ontvang de hartelijke groeten van Uw U toegenegen
INLEIDING.
b. Aan vreemden en personen van hoogeren rang: Hoogachtend, Hoogachtend heb ik de eer te zijn, Uw dw., Ik verblijf, Mevrouw, met de meeste hoogachting, Uw dw. dienaar Daarna vouwe men den brief eenmaal dubbel. Het adres op de enveloppe moet met flinke, duidelijke letters geschreven en netjes over de geheele ruimte verdeeld zijn, waarbij dan boven en beneden een gedeelte van de oppervlakte open blijft. 4p de enveloppe schrijft men: a. Den Heer (Den Weled. Heer of Den W el ed elgeb. Heer) H. West, Coolsingel 85, Rotterdam. b. Mejuffrouw A. Root, c. Den Weled. Zeergel. Heer Mevrouw W. Keizer, Dr. R. v. d. Velde, Keizersgracht, Wilhelminastraat 2, Amsterdam. Haarlem.
De postzegel moet bovenaan rechts op het couvert worden geplakt, ongeveer een halven centimeter van den kant, en de naam van den afzender wordt op de achterzijde van het couvert geschreven. Bij een brief, dien de afzender dadelijk bij aankomst bezorgd wenscht te hebben, moet op het adres gezet worden extra-bestelling of per expresse, en daarvoor betaalt de afzender bij de afzending het verschuldigde extra-bestelloon. Dit bedraagt ten minste f 0.10. Wil men het bewijs hebben, dat de brief werkelijk door den geadresseerde ontvangen is, dan zende men den brief „met bericht van ontvangst" (op te geven aan het postkantoor, kosten f 0.15) . Het verdient aanbeveling op de achterzijde van den enveloppe steeds het volledig adres van den afzender te vermelden. Ongefrankeerde brieven verzende men niet; deze kunnen door den geadresseerde geweigerd worden. Vrijstelling van
INLEIDING.
9
port wordt alleen genoten door de Koningin en de leden van het Koninklijk Huis, alsmede voor de verzending van stukken den dienst van het Koninklijk Huis betreffend. Verzoeken aan de Koningin behoeft men dus niet te frankeeren. Wil men een postzegel voor antwoord insluiten, dan neemt men daarvoor liefst een postzegel, waaraan een klein strookje wit papier. Dit strookje plakt men aan het begin of het einde van d-en brief op een onbeschreven hoekje vast, zoodat de postzegel zelf niet bevochtigd is geweest. Briefkaarten zijn ook met betaald antwoord verkrijgbaar.
TITULATUUR,
Koningin; Aan H.M. de Koningin, Mevrouw, Uwe Majesteit.
Koningin-Moeder: Aan H.M. de Koningin-Moeder, Mevrouw, Uwe Majesteit.
Prins of Prinses van den bloede: Aan Zijne (Hare) of Uwe Koninklijke Hoogheid, Koninklijke Hoogheid.
Graaf, Gravin: Hooggeboren Heer of Vrouwe.
Baron, Ridder, Jonkheer, Baronesse, Jonkvrouw of andere adellijke Dame: Hoogwelgeboren Heer of Vrouwe, Mej onkvrouw (e) .
Adellijke Weduwe: Hoogwelgeb. Vrouwe, Douairière.
Minister, Minister van Staat, Gezant, GouverneurGeneraal, Admiraal, Vice-Admiraal, Luitenant -Generaal, Gouverneur, Groot -Officier van het huis der Koningin; Excellentie, Aan Zijne Excellentie,
10
INLEIDING.
Lid van den Raad van State, van de Rekenkamer, van de Staten-Generaal, van Gedeputeerde Staten, Oud-Minister, Hoofdambtenaar tot den rang van Referendaris, Generaal-Majoor, Schout-bij-Nacht, Hoofdofficier van Land- en Zeemacht, Commissaris der Koningin, Consul-Generaal, Resident in Indië: Hoogedelgestrenge Heer.
Inspecteur en Ontvanger van de Belastingen, van de Registratie enz., Lid van Prov. of Gedep, Staten, subalterne Officier van Land- en Zeemacht, Ingenieur, Consul, Vice-Consul, Mr. in de Rechten, Notaris, Assistent-Resident in Indië: Weledelgestrenge Heer,
Lid van den Hoogen Raad: Edelhoogachtbare Heer.
Lid van een Gerechtshof, Curator eereer Hoogeschool; Edelgrootachtbare Heer.
Burgemeester, Wethouder, Lid v. d. Gemeenteraad, Lid van de Arrondissementsrechtbank, Kantonrechter, Officier van Justitie, Ambtenaar van het Openbaar ministerie bij het Kantongerecht: Edelachtbare Heer.
Hoogleeraar in de Godgeleerdheid: Hoogeerwaarde Hooggeleerde Heer.
Hoogleeraar in een der andere Faculteiten: Hooggeleerde Heer.
Doctor; Weledel Zeergeleerde Heer.
Paus: Heilige Vader, Zijne Heiligheid.
INLEIDING.
11
Aartsbisschop: Doorluchtige Hoogwaardige Heer of Monseigneur.
Bisschop.. Doorluchtige Hoogwaardige Heer.
Opper -Rabbijn, Predikant met den titel Dr.: Weleerwaarde Zeergeleerde Heer.
Pastoor, Deken, Priester: Zeereerwaarde Heer of Z. Eerw. Heer. (Men schrijft: Z. Eerw. Zuster, Z. Eerw. Broeder, Z. Eerw. Pater.)
Predikant, Kapelaan, Rabbijn, Hulpprediker, Zende-
ling
Weleerwaarde Heer.
Particulier; Mevrouw, Mejuffrouw, Mijnheer, Weledele Heer,
III. VISITEKAARTJES. Op visitekaartjes vindt men de volgende afkortingen: ten afscheid. p. p. c, pour prendre congé t. a, m, d, p. r, pour remercier met dank. p. f. v, pour faire visite om bezoek af te leggen. 1 m. deeln, met deelneming, m. r. p. c, pour condoléance met rouwbeklag. p. f. pour f éliciter m. g, met gelukwensch. )
--
1) Wanneer men een persoonlijk bezoek brengt voor rouwbeklag en men zijn vrienden afwezig vindt, dan wordt aan den rechterkant van het kaartje, naar voren, een smalle vouw gemaakt. In geval van afscheid nemen, wordt de vouw aan de linkerzijde naar achter gemaakt. Er wordt meestal niets op het kaartje gezet. Ook bij gewone bezoeken maakt men gewoonlijk een vouw in zijn kaartje.
IV. ALGEMEENE VOORSCHRIFTEN, A. Voor brieven van raadpleging, raadgeving en waarschuwing. Even gemakkelijk als het doorgaans valt raad te vragen, even moeilijk is het niet zelden raad natuurlijk goeden raad te geven. In 't eerste geval komt het er voornamelijk op aan, dat men zich weet te wenden tot iemand, die aan goeden wil en rechtschapenheid ook de bevoegdheid, de ver zaakkennis en het heldere doorzicht paart om den-eischt gevraagden raad te geven. Veel meer bezwaar heeft het uit zijn aard in, iemand naar eisch van raad te dienen, inzonderheid als 't een ingewikkelde zaak, een zaak van groot belang geldt. Daarbij komt nog, dat sommige lieden hun vrienden om raad vragen, alleen in de hoop, door dien raad in het reeds door hen genomen besluit versterkt te zullen worden. Raadt men hun in zulke gevallen juist hetgeen zij wenschen, dan oogst men daarvoor aanvankelijk dank in; maar daar haalt men zich dikwijls het verwijt van kortzichtig--entg heid, gebrek aan doorzicht of aan welwillendheid enz. op den hals, wanneer de medegedeelde raad niet strookt met de wenschen en gevormde plannen van den raadvrager, terwijl men bovendien, wanneer de gegeven raad opgevolgd mocht worden en later tot kwade gevolgen leidt, zich met een zekere verantwoordelijkheid ziet bezwaard. Kortom, het raadgeven, men moge er van zeggen, wat men wil, blijft een moeilijk, netelig geval. Men doet vaak het best, wanneer men de gronden zijner meening over een voorgelegd geval ronduit en beslist te kennen geeft, doch zijn raad aan niemand opdringt. Er is nog bijzondere voorzichtigheid noodig, zoo de raadgever eenig eigenbelang kan vermoeden. Betreft de raad het gedrag en de leefwijze van iemand, dan behoort hij vooral met liefde, hartelijkheid en verschooning medegedeeld te worden, omdat hij in dit geval veel beter ingang zal vinden, dan wanneer gestrengheid er het kenmerk van is, of wanneer er een verwijt mee gepaard gaat.
13 Men wijke echter nimmer een haarbreed van de waarheid af, en vermijde steeds dubbelzinnige woorden en bedoelingen met de grootste zorgvuldigheid. Wat de waarschuwende brieven betreft, de schrijver moet eerst en vóór alles het recht bezitten om zijn waarschuwende stem te doen hooren. Hartelijke belangstelling in 't welzijn van den persoon, aan wien men schrijft, moet van zoodanige brieven de grondtoon wezen, zoodat de ontvanger van den brief tot de overtuiging komt, dat alleen warme deelneming en vriendschap de pen gevoerd hebben.
B. Voor brieven van gelukwensching. Brieven van gelukwensching moeten steeds het kenmerk van ware deelneming dragen. Men moet zich in de plaats stellen van dengene, voor wien de brief bestemd is, en wij moeten ons zelf afvragen, wat wij in zijn geval gaarne of ongaarne zouden wenschen te hooren. Wenscht men iemand geluk bij het nieuwe jaar, dan verheugt men zich met hem over de gelukkige dagen, die men in het afgeloopen jaar met hem heeft mogen beleven; jegens ouders herinnert men zich alle ontvangen bewijzen van hun liefde; men bedankt hen daarvoor; men wenscht hun gezondheid, vreugde en in 't algemeen datgene, wat den persoon, aan wien men schrijft, gelukkig kan maken. Evenzoo schrijft men, met de noodige veranderingen, aan weldoeners en andere personen. Zelden schrijft men tegenwoordig opzettelijk nog andere nieuwjaarsbrieven; moet men omtrent nieuwjaarstijd over een of ander onderwerp aan bijzondere personen schrijven, dan begint men den aanhef van den brief met een korten wensch of men sluit ook wel daarmede. Gelukwenschen op verjaardagen zijn van meer belang; onze intrede in 't leven behoort toch wel tot die gewichtige dagen, die der gedachtenisviering waard zijn. Op zoon dag gelukwenschen te ontvangen van hen, die ons lief en dierbaar zijn, doet niet alleen aangenaam aan, maar versterkt ook den band der liefde of vriendschap. Bij gelukwenschen ter gelegenheid van huwelijken en bij die van geboorten, gelijk ook bij die van bevordering tot hooger ambt, wijst men op de deelneming in het geluk zijner vrienden, hetgeen echter bij bloedverwanten en vertrouwde vrienden overbodig is. Men kan bij den bruidegom de voornaamste eigenschappen der bruid roemen; men kan
14 haar zich zóó voorstellen, als men haar zijn vriend toewenscht; men kan in allen gevalle het voordeel aan dat hem deze vereeniging belooft; men kan een-roen, blik in de toekomst werpen en hem alle mogelijke huiselijke genoegens en echtelijk geluk voorspellen. Wenscht men geluk met de geboorte van een kind, dan verheugt men zich over de gelukkige bevalling der kraam dat zij weldra in krachten zal toe--vrouw;menscht, nemen en geheel herstellen; dat zij en haar echtgenoot veel vreugde van het kindje mogen beleven.
C. Voor brieven van deelneming, troost en rouwbeklag. In brieven van deelneming, troost en rouwbeklag moet warm gevoel de hoofdtoon zijn, vooral wanneer wij met de personen, aan wie zij gericht worden, in nauwe vriendschapsbetrekking of verwantschap staan. Is dit het geval niet, dan is een brief van rouwbeklag weinig meer dan een plichtpleging; intusschen moet daarin toch een ernstige, gepaste en nooit een min of meer lichtzinnige toon heerschen, Schrijft men over een sterfgeval, dan verplaatst men zich in den treurigen toestand der bloedverwanten; men spreekt over de grootte van het verlies; men betuigt zijn deelneming daarin, al stond de overledene met ons in geen vriendschapsbetrekking; men roemt zijn deugden, slaat een blik op zijn afgeloopen leven en ontleent daaraan troost gronden; men vindt ook geruststelling bij de gedachte, dat de overledene de achting en liefde van alle weldenkenden verdiende en genoot. Men herinnert eindelijk den in rouw gedompelden aan al datgene, wat in zulke gevallen het gezond verstand en de godsdienst gebieden. Moet men aan een vader of moeder over den dood van een kind schrijven, dan verplaatst men zich in hun toestand. Men deelt mede, dat het op den weg der natuur ligt, dat kinderen hun ouders ten grave dragen en niet omgekeerd; hoe groot hun droefheid moet zijn en dat een ieder daarin deelt. Was het kind ongelukkig, ongeneeslijk, dan voert men als troost aan, dat het nu niet meer te lijden heeft, voor altijd rust heeft en spreekt de hoop uit, dat de tijd de geslagen wonde zal heelera of troost hen er mee, dat hun nog zooveel overblijft, dat hun lief en dierbaar is en hun -
15 liefde van noode heeft, zoodat zij zich niet geheel mogen laten terneerslaan. Bij brieven van vertroosting aan zieken en lijdenden tracht men zooveel mogelijk een opgewekten toon aan te slaan en moed in te spreken. Men moet in zulke brieven rekening houden met de denkwijze en de gemoedsstemming van hen, aan wie men schrijft. Niet allen zijn vatbaar voor dezelfde troostgronden. Veel hangt hier af van hun levensopvatting en hun godsdienstige overtuiging,
D. Voor brieven ter begeleiding van een geschenk. Geschenken worden met verschillende oogmerken gegeven,. nu eens uit beleefdheid, dan weer uit dankbaarheid; ook wel uit liefde tot weldadigheid, of ter belooning van bewezen diensten. De brieven, welke de geschenken begeleiden, moeten derhalve ook hiernaar ingericht worden. In de eerstgenoemde gevallen moet hartelijkheid en kieschheid in den brief doorstralen. Dikwijls verliezen geschenken hun geheele waarde door de wijze, waarop zij gegeven worden, als namelijk de gever laat merken, dat hij die als een weldaad beschouwt. In zulk een geval ware het beter niets te geven; want een geschenk kan een beleediging nooit te niet doen. Bovendien zijn alle kosten vergeefsch en ontstaat daardoor dikwijls nog vijandschap. Wie derhalve geven wil, doe zulks op een aangename, hartelijke, kiesche wijze. Wil men gedane diensten beloonen, dan beschouwe - men zich zelven om zoo te zeggen als schuldenaar en betuige, dat men met de toezending van het geschenk zich enkel van een aangenamen plicht meent te kwijten. Bij het toezenden van een geschenk, alsmede, wat betreft den inhoud van den begeleidender brief, zal men rekening moeten houden met de omstandigheden en de persoon voor wien het geschenk bestemd is.-lijkhedvang, De waarde van het geschenk hangt niet af van den prijs, dien men er voor besteed heeft, maar meer van de wijze, waarop men het aanbiedt en van zijn vriendschap, liefde of dankbaarheid in het begeleidend schrijven betuigd.
E. Voor uitnoodigingsbrieven, Evenals bij elk ander onderwerp wordt ook bij deze soort van brieven de toon naar den aard der omstandigheden
16 geregeld. Men zal licht begrijpen, dat men bij de uitnoodiging om een begrafenis bij te wonen andere uitdrukkingen bezigt, dan bij die tot een bruiloft. Doch ook op onze verhouding tot den uit te noodigen persoon behoort vooral acht te worden geslagen. De vertrouwelijke, schertsende, half bevelende toon, die bij vrienden en bekenden geoorloofd is, zou bij andere personen ongepast wezen. In alle gevallen is het echter een ver dat onze brieven zich door opgeruimdheid, maar-eischt, evenzeer door bescheidenheid en achting kenmerken. Als men begint, denkt men aan de aanleiding: dan volgt de uitnoodiging met de vereischte inkleeding en uitweiding over het genoegen, dat men zich van -de aanneming voorstelt. Men voorkomt de tegenbedenkingen, die er soms gemaakt konden worden; men stelt de zaak zoo licht mogelijk voor, en schildert het leedwezen, dat ons een teleurstelling zou doen ondervinden. Men betuigt echter, dat men voor die teleurstelling geen vrees koestert, wanneer de vervulling van onzen wensch slechts eenigszins mogelijk is.
F. Voor brieven van aanbeveling. Aanbevelingen moeten op waarheid en overtuiging berusten. Nimmer moet men, aan wien het ook zij, iemand aanbevelen, dien men niet nauwkeurig kent; en nog veel minder iemand, van wien men vermoedt, dat hij niet zal voldoen. Daarmede toch zou men niemand een dienst bewijzen, zelfs niet aan den aanbevolene. Het zou alleen leiden tot teleurstelling en ontevredenheid. Men moet derhalve bij zulke brieven de grootste voorzichtigheid in acht nemen. Men kieze zijne woorden nauwgezet en overdrijve in geen enkel opzicht.
G. Voor brieven van dankbetuiging. Men zij er bij het stellen dezer brieven steeds indachtig aan, dat een geschenk zijn waarde niet ontleent aan hetgeen het kost, maar aan de gevoelens waarmee het gegeven wordt. Brieven van dankbetuiging mogen niet uitgesteld worden: met iederen dag vertraging verliezen zij iets van hun waarde, terwijl het tevens hoe langer hoe moeilijker wordt ze naar eisch op te stellen. In eenvoudige, hartelijke bewoordingen moeten zij datgene bevatten, wat het hart gevoelt zonder eenige overdrijving.
17
H. Voor brieven, houdende kennisgeving of mede -deling. Er bestaat groote verscheidenheid in deze soort brieven; zij hebben aangename of onaangename, gewichtige of onbelangrijke mededeelingen tot onderwerp; nu eens betreffen zij ons zelven, dan weer anderen. De toon van den brief moet met de mededeeling geheel in overeenstemming zijn. Zijn zij van een aangenamen inhoud voor den geadresseerde, dan behoort onze blijdschap over het bericht daarin te kennen gegeven te worden. Als zulk een bericht ons zelven aangaat, zal vanzelf ons genoegen in woorden uitgedrukt worden. Onaangename berichten, welke hen betreffen, die de brieven ontvangen, moeten steeds met de noodige voorzichtigheid en de uiting van hartelijke deelneming medegedeeld worden, zelfs dan, wanneer zij slechts onbekende personen mochten betreffen. Nooit komt onverschilligheid of koelheid meer te onpas, dan in zulke gevallen. Moet men aan iemand het overlijden van een naasten bloedverwant, dien hij op een grooten afstand verloren heeft, mededeelen, dan is het raadzaam, den brief niet rechtstreeks aan hem te richten, maar aan een gemeenschappelijken vriend, opdat hij het treffende bericht niet geheel onvoorbereid ontvangt. Betreft het een sterfgeval in onze eigen familie, dan schetst de brief met weinige woorden onze gewaarwordingen, want de ware zielesmart is niet woordenrijk. Evenmin gebruikt men een taal, gelijk die in couranten of romans vaak voorkomt. Aan vreemden, aan wie men alleen uit beleefdheid van een sterfgeval kennis geeft, moet de toon van den brief ten minste ernstig en kort zijn. In een rouwbrief onverschillige zaken te laten invloeien, is ongepast. Men onderstelt, dat de persoon, aan wien de rouwbrief gericht is, zoo geheel van zijn smart doordrongen is, dat hij geen lust voor andere dingen heeft. Over 't algemeen moet in alle brieven, die een mede bevatten, een zekere orde niet uit het oog verloren-deling worden, zoodat men niet eerst aan het einde leest, wat vooraf had behooren vermeld te zijn; ook mogen er geen belangrijke omstandigheden overgeslagen worden, opdat niets duister blijft, vooral wanneer de zaak voor den ontvanger van den brief van gewicht is. Geerling. 18* druk.
2
18
I. Voor klachten. Indien men gegronde klachten over het een of ander mocht hebben, indien men zich in zijn rechten of vrijheden benadeeld acht, indien men gevaar loopt voor zichzelf of voor de zijnen door machtsoverschrijding of willekeur van anderen, doet men verstandig er zich niet bij neer te leggen en zuchtend te berusten, maar wende men zich tot de bevoegde macht, die geroepen is recht te doen en de individueele vrijheid te beschermen. Men noemt al de feiten, die er ons toe brengen te klagen, zonder overdrijving, maar ook zonder weglating van datgene, wat de zaak in een helder licht kan stellen. Vóór alle dingen zorgt men er voor waar te zijn.
BRIEVEN TER INWINNING VAN INFORMATIEN OF INLICHTINGEN, Algemeene Voorschriften, Wanneer de brieven ter inwinning van inf ormatiën gericht worden aan personen, met wie men weinig of niet bekend is, eischt de beleefdheid zich in de eerste plaats wegens de genomen vrijheid te verontschuldigen, tenzij men zich wendt tot een ambtenaar, die krachtens zijn ambt met het geven van inlichtingen belast is. Alle omstandigheden, die dienen kunnen ter aanduiding van den persoon of de zaak, over wien of welke men inlichtingen verlangt, worden, met de redenen van het belang, dat men daarin stelt, nauw vermeld, En daar de persoon, tot wien wij ons-keurig wenden, bedenkingen zou kunnen maken om ronduit zijn meening te zeggen, belooft men hem van zijn inlichtingen een bescheiden gebruik te zullen maken. Dit is echter bij oude vrienden niet noodig. Het spreekt vanzelf, dat het antwoord op zulke brieven den toets der waarheid steeds moet kunnen doorstaan. Het vertrouwen, dat onze vrienden, onze kennissen, zelfs vreemde personen in ons stellen, vereischt, dat wij geen omstandigheden verzwijgen, waaraan hun soms veel gelegen kan zijn. Er kunnen gevallen voorkomen, dat wij hem, over wien inlichtingen verlangd worden, niet gaarne zouden willen benadeelen; in zoodanig geval is het beter, het antwoord schuldig te blijven en daarvoor dan om verontschuldiging te vragen. Als de gevraagde inlichtingen een zaak betreffen, die ons zelven aangaat, b.v. raad in zekere omstandigheid, dan moeten de punten, over welke wij opheldering verlangen, nauwkeurig worden opgegeven, en evenzoo behooren die in dezelfde volgorde te worden beantwoord. Wij laten hieronder enkele voorbeelden volgen.
20
1. Informatie naar een adres op de Gemeente secretarie. S......,den ...... 19... ......straat no.... Aan de Gemeente Secretarie, Aldeeling Bevolkingsregister. A......
M. Beleefd verzoek ik U mij te willen mededeelen, of een zekere A. H., destijds wonende te A,, ......straat no...., nog aldaar woonachtig is en zoo niet, naar welke gemeente hij is afgeschreven. Eventueele op deze informatie vallende kosten zal ik U, na opgave, onmiddellijk doen toekomen. Hoogachtend, Uw dw,
2. Informatie omtrent een schuldenaar. N......, den ...... 19... Geachte Heer M.
Vergun mij een kleinen vriendschapsdienst van U te vragen. Daar ik van den boekbinder T. in Uw stad een som van honderd gulden te vorderen heb en niettegenstaande alle aangewende moeite geen betaling kan krijgen, verzoek ik U hierbij de goedheid te willen hebben eens voor mij te informeeren, in welke omstandigheden die man zich bevindt. Bij voorbaat dank ik U zeer voor de te nemen moeite. Kan ik U een wederdienst bewijzen, beschik dan vrij over mij. Uw dw,
21
3. Antwoord, S ......,den ...... 19...
Waarde Vriend,
Uw schrijven heb ik ontvangen. Het spijt mij U te moeten melden, dat de boekbinder T., naar wien U vraagt, hier zeer slecht bekend staat en reeds eenmaal tot gevangenisstraf veroordeeld is. Sedert lang oefent hij het beroep van boekbinder niet meer uit, Indien ik U raden mag, maak dan geen kosten om Uwe vordering te innen, Dat zou zijn goed geld naar kwaad geld gooien. Wees dankbaar, dat hij U niet meer dan 100 gulden schuldig is, Met vriendschappelijken groet Uw
4, Verzoek om inlichtingen omtrent een dienstbode. Geachte Mevrouw M.,
Gisteren heeft zich bij mij een dienstmeisje aangeboden, dat, volgens haar opgaaf, een jaar in Uw dienst geweest is, zooals ook blijkt uit het door Mijnheer Uw echtgenoot afgegeven getuigschrift. Haar naam is E. S,, geboren te R, in de provincie Overijsel, Aangezien het getuigschrift geen licht verschaft over het karakter der dienstbode en over de wijze waarop zij haar werkzaamheden bij U heeft verricht, en er mij zeer veel aan gelegen is een eerlijke, werkzame en fatsoen dienstbode in mijn huis te hebben, veroorloof ik mij-lijke de vrijheid U bij dezen beleefd te verzoeken mij een onderhoud toe te staan. Ik beloof U, van al wat mij te dezen opzichte door
22 U mocht worden meegedeeld een bescheiden gebruik te maken, Gaarne verneem ik dus, wanneer U mij voor dit doel kunt ontvangen. Met de verzekering mijner hoogachting, Uwe dienstw., W,, 26 April 19... ...... straat no... . N.B. Postzegel voor antwoord insluiten.
5. Antwoord. M......, 7 Sept. 19... Geachte Mevrouw W.
Gaarne wil ik aan Uw verzoek om U inlichtingen te verschaffen over E. S. voldoen. Ik geloof, dat het meisje niet geschikt voor U is. Werken en koken kan zij uitstekend, maar ik heb gegronde reden om aan haar eerlijkheid te twijfelen. Indien U Vrijdagmiddag bij mij kunt komen, zal ik U eenige feiten noemen, waarop mijn oordeel berust. Thans wil ik volstaan met U te ontraden een arbeidsovereenkomst met haar te sluiten. Hoogachtend Uwe dw.
6. Verzoek om inlichting omtrent een afgezonden doos. H......, den Eden December 19... Weledelgeboren Heer,
Reeds onder dagteekening van 1 Nov. 1.1. zond ik U met voerman B. in een goed gesloten doos de bestelde goederen. Daar U mij tot nu toe de ontvangst daarvan niet gemeld hebt, wenschte ik gaarne te vernemen, of genoemde
23 doos door U al of niet ontvangen is. Met het oog op den korten termijn, waarbinnen eventueele reclames bij den vervoerder worden ingewacht, verzoek ik U dringend mij omgaand te antwoorden. Ik heb de eer met hoogachting te zijn, Uw dw, dn.,
7. Verzoek om inlichting bij iemand, aan wien de invordering van een som geld is opgedragen. Weledele Heer, Gaarne zou ik eens van U vernemen, of U al eenig geld van den heer ......... voor mij hebt ontvangen. Mocht dit niet het geval zijn, wilt U hem dan nog eens tot betaling aanmanen? Heeft hij reeds aan zijne ver voldaan, dan zie ik gaarne spoedig afrekening-plichtnge van U te gemoet. Hoogachtend, Uw dw., R., den 2den Januari 19... ...............
8. Verzoek om inlichting omtrent den staat van een rechtsgeding. N......, den 19den December 19... ...... straat no.... Weledelgestrenge Heer, In den aanvang van dit jaar hebt U mij bericht, dat U, aangezien de Heer van B. in gebreke is gebleven aan de uitgebrachte sommatie te voldoen, tot dagvaarding zoudt overgaan. Sedert dien heb ik niets meer van de zaak ver Beleefd verzoek ik U daarom mij spoedig te willen-nome. berichten, hoever het thans met de zaak staat. Hoogachtend, Uw dw.,
VI. COMMISSIEN OF OPDRACHTEN EN BESTELLINGEN,
Algemeene Voorschriften, Iemand iets op te dragen, dat veel moeite veroorzaakt of voorschotten vereischt, is zeer onbescheiden. Ofschoon het niet altijd in onze macht staat, het eerste te voorkomen, kunnen wij er echter wel voor zorgen het laatste niet ten laste van onze vrienden of kennissen te brengen. Bij ledere opdracht moet nauwkeurig bepaald worden, wat men begeert, en waar en hoe het op de gemakkelijkste en zekerste wijze te verkrijgen is, waar het bezorgd of langs welken weg het verzonden moet worden. Aan bijzondere vrienden, en nog meer aan hen, die wij slechts als kennissen kunnen aanmerken, moet men zooveel mogelijk moeite en tijd besparen. Bij de laatsten moeten wij ons daarenboven nog verontschuldigen; wij moeten hen geheel en al van onaangename opdrachten verschoonen en zoo mogelijk zelfs onze beste vrienden er niet mede belasten. Als een brief een bestelling betreft, bij welke de ontvanger voordeel heeft, b.v. een koopman bij wien men waren neemt, dan behoeft men zooveel omslag niet te maken als bij een ander; doch ook hier moeten de regelen der beleefdheid worden in acht genomen. Men kan bijv. van een koopman, die ons niet kent, niet vergen, dat hij ons waren op crediet zal zenden. De bestellingen zullen dus wegblijven, als men niet het gereede geld er bij voegt, of niet naar iemand kan verwijzen, die desnoods voor ons zou willen instaan. Enkele voorbeelden volgen.
25
1. Opdracht voor het huren van een woning. P......, 7 April 19... Waarde X.
Door mijn benoeming tot Secretaris van Uw gemeente moet ik mij binnenkort in Uw stad vestigen. Er is mij veel aan gelegen een aangename en tevens voor mijn toekomstigen werkkring goed gelegen woning te bekomen. Gij duidt het mij zeker niet ten kwade, dat ik mij tot U wend met het vriendelijk verzoek, voorloopig eens voor mij uit te zien. Ik heb met mijn gezin minstens 3 a 4 ruime kamers, benevens keuken, kelder, droogzolder, enz. noodig. De hoofdvoorwaarden zijn, dat het huis zuiver en droog is en op een goeden stand gelegen is. Wat den huurprijs betreft, zou ik niet gaarne meer dan f 800 à f 850 verwonen. Den eersten Juli a.s. moet ix mijn nieuwe betrekking aanvaarden. Ik verheug mij reeds bij voorbaat over de prettige uren, die wij samen zullen doorbrengen. Wees zoo goed mij zoo spoedig mogelijk bericht te zenden, of gij iets geschikts voor ons gevonden hebt. Ik stel mij voor dan met mijn vrouw even over te komen ter bezichtiging. Bij voorbaat mijn dank; tot spoedig ziens. t , a, v . ...............
2. Een kruidenier bestelt koffie. Y......, 5 Maart 19... Firma Zwartend ijk, Amsterdam. M. H.,
De laatste partij Santoskoffie, die ik van U ontving, heeft goed voldaan. Kunt U mij opnieuw honderd (100) K.G. Santos van dezelfde kwaliteit tegen gelijken prijs als de vorige maal leveren? Aangezien mijn voorraad bijna uitgeput is, zou de leverantie vóór 20 Maart a. s. in mijn bezit moeten zijn.
26 Wees zoo goed mij omgaand even te berichten, of U mijn order aanneemt en voor tijdige levering kunt zorgen. Hoogachtend,
............... Verzoek aan een handelsvriend om een schuld in te vorderen. Rotterdam, den Eden Juni 19... Weledele Heer,
Daar ik van den Heer L. Sander a costi geen betaling kan krijgen, doe ik een beroep op Uw welwillende tusschenkomst. Mijn geheele vordering bedraagt f 300, zonder berekening van rente. Onderstaande nota is een specifieke opgave van de geleverde goederen, genoteerd tot de bedongen prijzen, zooals ik ze genoemden Heer van tijd tot tijd heb toegezonden. U vindt vervolgens hierbij twee brieven, waarin hij zich voor dit bedrag als mijn debiteur erkent. Tracht zoo mogelijk gedaan te krijgen, dat hij U, hetzij de geheele som, of ten minste de helft daarvan, uit terwijl U hem voor de andere helft een uitstel van-betal, nog zes weken kunt verleenen. Mocht U echter bevinden, zooals ik vernomen heb, dat er weinig van hem te verwachten is, tracht dan met hem te transigeeren, desnoods met een verlies van 25 pct.; in één woord, tracht zooveel te krijgen, als mogelijk is, zonder met hem in proces te komen, hetgeen dikwijls groote kosten en weinig voordeel oplevert, ., Wees verzekerd, dat al hetgeen U in deze zaak in mijn belang mocht achten, volkomen door mij goedgekeurd zal worden, terwijl U mij daardoor tevens ten zeerste zult verplichten. Hoogachtend, Uw dienstw.,
VII. BRIEVEN, DIE EEN OF ANDER VERZOEK BEHELZEN,
Algemeene voorschriften, De brieven, waarmede wij den persoon of den personen, aan wie zij gericht zijn, een verzoek of wensch te kennen geven, laten zich gemakkelijk in twee soorten indeelen. Tot de eerste soort behooren de brieven, waarin tot iemand een eenvoudig verzoek gericht wordt, dat in verband staat tot het dagelijksche leven en waarbij geen sprake is van openbare betrekkingen. Tot de tweede soort brengt men de brieven, waarin een verzoek gericht wordt tot deze of gene autoriteit, die een beslissende uitspraak kan doen in aangelegenheden van ons burgerlijk leven. Dit soort brieven noemt men inzonderheid Requesten of Verzoekschriften, Smeekschriften, Petitiën, Adressen. Wat de regels betreft, die men in 't algemeen hierbij in acht heeft te nemen, lette men er op, dat het verzoek in de eerste plaats in een behoorlijken vorm wordt gebracht, m.a.w. men drukke zich kort, volledig en duidelijk uit en zij beleefd en bescheiden. Soms verdient het aanbeveling den grond of de beweegredenen tot het verzoek op te geven. A.' BRIEVEN, WAARIN TOT IEMAND EEN EENVOUDIG
VERZOEK GERICHT WORDT.
1. Verzoek om uitstel ter afdoening van een geleende som gelds. Rijsoord, 24 Juni 193...
Weledele Heer,
Dat ik op Uw geëerd schrijven van den 15den April j.l. niet dadelijk heb geantwoord, verzoek ik U mij niet kwalijk te nemen, daar het noch met opzet, noch uit nalatigheid is geschied. Overtuigd van de billijkheid van Uwe vordering, heb ik al het mogelijke aangewend om, tegelijk met het
28 antwoord, ook het bedrag mijner schuld over te maken en dit zou ook inderdaad hebben plaats gehad, als ik in de gelegenheid was geweest mijn producten van de hand te doen. Doch eensdeels ben ik hierin tot nog toe teleurgesteld door de weinige vraag en den zeer Beringen prijs, dien rondgaande koopers thans bieden en anderdeels door een ernstige ongesteldheid, die mij gedurende geruimen tijd belet heeft zelf naar de stad te gaan om mijn waar ter markt te brengen en zoo mogelijk te verkoopes . U kunt echter volkomen gerust zijn omtrent de terugbetaling van de mij voorgeschoten som; ik wil niets liever dan de schuld zoo spoedig mogelijk afbetalen, daar de renten met iedere week uitstel oploopen; doch ik moet U verzoeken niet op een paar maanden te zien en de terugbetaling ten minste tot de maand November uit te stellen, omdat ik mij anders noodzakelijk een aanzienlijk verlies zou moeten getroosten door mijn gewas tegen veel te lagen prijs van de hand te doen. In de hoop, dat U dit verzoek zult willen toestaan, verblijf ik, Hoogachtend, Uw dw. dienaar,
2. Verzoek om uitstel van betaling van verschuldigde pacht. Mijnheer, De bekende storm met hagelslag, die dit jaar gewoed heeft en alle hoop op een overvloedigen oogst heeft doen verdwijnen, brengt mij in de uiterste verlegenheid, zoodat het mij onmogelijk is mijn verschuldigde pacht bij U op den gestelden tijd te voldoen, en ik daarom genoodzaakt ben U zeer dringend om uitstel te verzoeken. Het groote ongeluk, dat mij en zoovele anderen getroffen heeft en de stiptheid, waarmede ik tot dusverre mijn pacht steeds betaald heb, doen mij hopen, dat U mijn verzoek niet zult afslaan, terwijl ik mij verbind om, zoodra ik mij een weinig van de geleden schade hersteld zal hebben, met den meesten spoed aan mijn verplichtingen te voldoen. Hoogachtend, Nieuwe Tonge, Uw dienstw, dienaar, 26 Juni 193... .... . ......... .
29
3. Verzoek om kwijtschelding van pacht. Nieuwe Tonge, 5 Oct. 19... Geachte Heer A. De slechte prijzen, die de tuinbouwproducten ook dit jaar weer hebben opgebracht, maken het mij tot mijn groote spijt onmogelijk om aan mijn verplichtingen jegens U op 1 Nov. a.s. te voldoen. De opbrengst is, vergeleken bij die in het jaar 19'..., toen ik de pachtovereenkomst met U aanging, tot minder dan de helft teruggeloopen. Voor dezen abnormaal slechten tijd is de pacht om , in zooveel gunstiger tijd overeengekomen, veel te-s hoog. Het land kan deze som onmogelijk opbrengen. Ik vertrouw, dat U mij dan ook tegemoet zult willen komen in de door mij geleden verliezen door de pacht per 1 Nov. a.s. verschuldigd met 40 % te willen verminderen. Ware het mij mogelijk U meer te betalen, dan zou ik ongetwijfeld met dit voorstel niet tot U gekomen zijn. De nood dwingt mij echter. Hopend op een gunstig antwoord, Hoogachtend, Uw dw. dr,
4. Verzoek om betaling. Rijsoord, 14 Febr, 19... Hooggeachte Heer, Zonder twijfel is mijn rekening van het vorige jaar ten Uwent in 't ongereede geraakt of uit Uw geheugen gegaan. Ik zie mij gedwongen, die beleefd bij U in herinnering te brengen. Binnen weinige dagen heb ik eenige betalingen te doen, die geen uitstel gedoogen, en momenteel ben ik slecht bij kas. Ware ik niet in dezen onaangenamen toestand, zoo zou ik U niet met deze herinnering lastig vallen. Ik verzoek U beleefd mij dit schrijven niet kwalijk te nemen en mij met Uw begunstiging te . blijven vereeren. Hoogachtend, Uw dw. dr.
30
5. Hetzelfde onderwerp. ) Gouda, 8 October 19... Weledelgeboren Heer,
Ik had niet gedacht, dat U mij met de betaling van het aan U geleverde zoo zoudt teleurstellen, dat U mij dwingt maatregelen te nemen, waartoe men slechts in het uiterste geval overgaat. Nu onder dit, dan onder dat voorwendsel leidt U mij om den tuin. Telkens bepaalt U een tijdstip, waarop U mijn rekening van drie jaar geleden ten bedrage van f 220.— zult voldoen en is dat tijdstip daar, dan spreekt U weer van uitstel. Ik kan nu niet langer wachten; ik heb ook wissels te betalen en wil graag een eerlijk man blijven. Thans verzoek ik U nogmaals en voor den laatsten keer voor of uiterlijk op den 15den October a.s. uw schuld bij mij af te doen; zoo niet, dan geef ik mijn vordering in handen van een advocaat teneinde eene actie tegen U in te stellen. Hoogachtend, Uw dw.,
6. Verzoek om bericht over den verkoop van In commissie gegeven tabak, Delft, 13 Nov. 193... Den Heer A. Gerritsen, Schiedam. Weledele Heer,
Het is nu twee maanden geleden, dat ik U drie vaten tabak in bladen zond met verzoek die te verkoopent doch sedert Uw bericht van de goede ontvangst daarvan, heb ik er verder niets van vernomen. Daarom zie ik mij genoopt U te verzoeken mij ten spoedigste te willen melden, of mijn tabak al dan niet koopers heeft gevonden. In het eerste geval zou het mij 1) Het is aan te bevelen, een dergelijke sommatie per aangeteekeeden brief te doen met bericht van ontvangst.
31 aangenaam wezen, de rekening van den verkoop te ontvangen; in het andere, of zoo slechts een gedeelte daarvan mocht zijn geleverd, zou ik over het geheel of de rest wenschen te beschikken. Sedert eenigen tijd is hier sterke vraag, waarom het mij spijt, dat ik thans niet wat beter voorzien ben, daar ik voordeelige zaken zou kunnen doen. In afwachting van Uw antwoord Hoogachtend, Uw dw.,
7$
Verzoek om inlichting over pension.') V.
Aan den Heer Secretaris d. Ver. v. V reemd el ingenverkeer te Nunspeet.
Rotterdam, 4 Mei 193... Maasstraat 72, WelEd. Heer,
Gaarne ontving ik van U eenige adressen van goede, niet te dure, pensions in Nunspeet. Ik zoek voor drie weken in Juli pension voor een gezin van 5 personen: man, vrouw en 3 kinderen (een meisje van 14 j. en twee jongens 7 en 9 j.) ; liefst dicht bij het bosch en vooral zindelijk. Indien wij met pension niet kunnen slagen, vallen ook gemeubileerde kamers in de termen. Mocht U mij een gedrukte lijst van pensions toezenden, zoudt U dan zoo goed willen zijn aan te strepen, wat U voor mij geschikt lijkt, want ik ben in N. in 't geheel niet bekend. Zoo mogelijk zou ik ook gaarne een plattegrond van Nunspeet en omstreken van U ontvangen. Het bedrag der onkosten zal ik U dadelijk na ontvangst toezenden. U bij voorbaat vriendelijk dank zeggend voor Uwe moeite, Hoogachtend, 1) Bij deze en dergelijke vragen een postzegel voor antwoord insluiten.
32 8.
Zelfde onderwerp. Leeuwarden, 6 Juni 19...
Mejuffrouw,
Van de familie Bakker, die verleden jaar bij U en pension is geweest, kreeg ik Uw adres. Gaarne zou ik van U vernemen, of U de maand Augustus ook nog een zitkamer en twee slaapkamers open hebt en wat daarvoor Uw condities zijn met en zonder pension.
Als het kon, hadden wij graag de zitkamer met warande, die de fam. B. verleden jaar had. Het is voor drie volwassen personen. In de hoop, dat U mij spoedig even wilt antwoorden, Hoogachtend, Voorstraat 81,
B. SOLLICITATIEBRIEVEN. Algemeene voorschriften, Sollicitatiebrieven moeten, willen zij in staat zijn tot het gewenschte doel te leiden, uiterlijk goed verzorgd en met goede hand geschreven zijn; kort en zakelijk drukke men zijne gedachten uit. Men schrijve nooit op papier, bedrukt met een briefhoofd van de zaak waarin men werkzaam is, want dat geeft den indruk, dat men het met de kantoor zijn patroon zoo nauw niet neemt. -benodighva Men vangt aan met de aanleiding tot de sollicitatie, dan late men volgen al hetgeen kan bijdragen tot een eventueele benoeming (vroegere werkkring, diploma's, acten, enz.). Getuigschriften sluite men in afschrift in, ten einde den ontvanger van den brief niet tot terugzending te verplichten. Voorts verdient het aanbeveling om namen en adressen op te geven van personen, bij wie inlichtingen ingewonnen kunnen worden. Wenscht men nadere gegevens te vernemen, dan vergete men niet een postzegel in te sluiten. Ook zorge men er voor zijn naam en adres duidelijk en nauwkeurig in den brief te vermelden. Hier volgen Benige voorbeelden van sollicitaties aan particulieren, kooplieden enz. Voor sollicitaties, gericht tot openbare lichamen, zooals gemeente- of provinciale besturen, zie men hierachter onder C, Requesten. 1. Sollicitatie als klerk. Leiden, 10 September 19... Breestraat no. 25. Weledelgeboren Heer, Uit Uw advertentie in het Leidsch Dagblad van den 16den gezien hebbende, dat er op Uw kantoor een betrekking als jongste klerk open is, neem ik de vrijheid G.erliug. lie druk.
3
34 mij voor de vervulling van die betrekking aan te bieden. Ik ben 16 jaar oud, heb de school voor M.U.L.4 (9 klassen) van den Heer H...... afgeloopen en dus onderwijs gehad in de drie moderne talen, terwijl ik bekend ben met de beginselen van het boekhouden en van het handelsrekenen. Het hoofd der school, de Heer H., heeft mij toegezegd op aanvrage uitvoerige inlichtingen omtrent mij te zullen verstrekken. Met de meeste hoogachting heb ik de eer te zijn, Uw dienstw. dienaar, 2.
Schiedam, 16 Augustus 19... Hoogstraat no. 10. Weledele Heer, Naar aanleiding van Uw advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, waarin U een kantoorbediende vraagt, ben ik zoo vrij mij voor genoemde betrekking aan te bieden. Ik heb een school voor gewoon lager .onderwijs doorloopen en daarna les genomen in stenograf ie en machineschrijven. Met beide laatste vakken ben ik vrij goed op de hoogte. Gaarne zou ik van U vernemen, van welken aard de door U bedoelde betrekking is en welk salaris zij oplevert. Mocht U persoonlijke kennismaking wenschen, dan ben ik daartoe onmiddellijk bereid. Hoogachtend, 3.
Rotterdam, 1 Juli 19... ......straat no. ... Den Heeren Dekema en Zoon, Haarlem. Mijne Heeren, Naar aanleiding van Uwe advertentie in het Handelsblad veroorloof ik mij bij dezen naar de bij Uwe firma opengevallen betrekking van correspondent te solli-
citeeren. Over mijn loopbaan kan ik U het volgende mede -deln.
Na het verlaten der Hoogere Burgerschool met vijfjarigen cursus alhier, van welke school ik het einddiploma verwierf, kwam ik aanvankelijk als volontair bij de firma N. alhier in betrekking. Na afloop van mijn leertijd aldaar vervulde ik bij dezelfde firma twee jaar de plaats van boekhouder, waarna ik een betrekking als reiziger bij de firma R. aanvaardde. Ik neem de vrijheid ingesloten afschrift der getuigschriften van beide genoemde firma's bij te voegen en ik hoop, dat de inlichtingen, die U omtrent mij wilt inwinnen, U aanleiding mogen geven mijne sollicitatie in overweging te nemen. Met de meeste hoogachting, Uw dw., 4
,
Wageningen, den 14den Augustus 19... ......straat no. ... Mijnheer,
Daar ik uit het N. v. d. D. vernomen heb, dat U een zaalkellner zoekt, neem ik de vrijheid te berichten, dat ik gaarne in een groote stad en in een hotel, waar veel omgaat, een betrekking zou hebben; reden waarom ik de vrijheid neem U mijn diensten aan te bieden. Reeds sedert drie jaren heb ik, zoo ik vertrouw, tot genoegen van mijn principaal, den heer ......, in dergelijke betrekking gediend en het is Z.Ed., wien ik mijn sollicitatie meegedeeld heb, bekend, dat ik reeds sedert langen tijd den bovengemelden wensch heb gekoesterd. Dit is de eenige reden, waarom ik wensch te veranderen. Mocht U de goedheid hebben bij den heer ...... omtrent mijn persoon onderzoek te doen, zoo twijfel ik niet, of hij zal een voldoende getuigenis van mijn zedelijk gedrag, van den ijver in de vervulling van mijn plichten en van mijn bekwaamheid in het beroep geven. Ik verzoek U beleefd zoo goed te willen zijn mij eenig antwoord te zenden, terwijl ik de eer heb met hoogachting te zijn Uw dienstw.,
36
5. Gunstig antwoord op ... . Rotterdam, den 20sten Augustus 19... Aan den Heer ...... te Z......
Daar de Heer ......, uw tegenwoordige patroon, de vriendelijkheid gehad heeft de noodige inlichtingen omtrent U te geven en deze mij alleszins voldoende toeschijnen, is het mij aangenaam u te melden, dat ik bereid ben u onder de voorwaarden, gesteld in het hierbij gevoegde onderhands opgemaakte contract, als zaalkellner aan te nemen. Vindt gij ze naar genoegen, dan verwacht ik ze ten spoedigste onderteekend terug. Het spreekt dan vanzelf, dat ik u in dat geval op den daarin bepaalden tijd verwacht. Achtend, ............^ Oostplein no,...... -
6. Weigerend antwoord. Rotterdam, 20 Aug. 19... Mijnheer,
In antwoord op uw brief van den 14den dezer dient, dat de vacante betrekking van zaalkellner, waarvan in de advertientie van het N. v. d. D. sprake is, sedert eenige dagen vervuld is en ik dus geen gebruik van uw aanbieding kan maken. Achtend,
7. Dienstaanbieding van een klerk. Weledelgeboren Heer,
Daar ik vernomen heb, dat U een geschikt persoon zoekt om op Uw kantoor werkzaam te zijn, neem ik de vrijheid U mijn diensten aan te bieden, wijl ik meen in staat te zijn aan de vereischten te voldoen. Sedert zes jaar ben ik hier als 2de klerk werkzaam geweest op twee kantoren, van welke het laatste gesloten is, zoodat ik thans geen betrekking heb. Dat ik tot genoegen mijner patroons gewerkt heb, kan ik met de beste getuigschriften aantoonen.
37 Zoo U mij eenigen tijd als proef het kantoorwerk wilt laten verrichten, ben ik daartoe gaarne bereid. Mocht U dit verzoek in gunstige overweging nemen, dan zou ik gaarne de voorwaarden en het salaris, aan de betrekking verbonden, willen weten. Indien U het wenscht, wil ik mij ook persoonlijk bij U komen aanmelden. Met de meeste hoogachting, Utrecht, Domplein 10 Uw dienstw. dienaar, den 22sten Febrauri 19... ............
8. Idem koopmansbediende. Weledele Heer,
Gedurende vier jaar ben ik in den winkel en op het kantoor van den Heer G. te M...... als jongste bediende werkzaam. Daar ik thans mijn 21 ste jaar bereikt heb en gaarne mijne positie zou verbeteren, zoek ik plaats op een groot handelskantoor. Aangezien ik vernomen heb, dat U voornemens is het getal Uwer bedienden met nog één te vermeerderen, neem ik de vrijheid U beleefd te verzoeken, of ik voor die vacante plaats in aanmerking zou kunnen komen. Wat mijn gedrag, mijn kennis, enz. betreft, mag ik mij op de getuigenis van mijn tegenwoordigen patroon beroepen. Na U beleefd verzocht te hebben mij zoodra moge antwoord te doen toekomen, heb ik de eer met-lijkeng hoogachting te zijn Arnhem, ...... Uw dienstw. dienaar, den 7den Februari 19... ............
9. Idem bankbediende. Rotterdam, 26 September 19... Aan de Heeren R...... en Zonen, te X...... Mijne Heeren,
Naar aanleiding van Uwe advertentie voorkomende in het Avondblad van de Nieuwe Rotterdamsche Courant van 25 September j.l., ben ik zoo vrij mij voor de vacante
38 betrekking van bediende voor de of f ectenaf deeling aan te bieden. Ik ben 25 jaar, in het bezit van einddiploma H.B.S. met driejarigen cursus, diploma machineschrijven en stenografie. Reeds 3 jaar was ik in dezelfde functie werkzaam bij de ...... Bank te IJ, maar tengevolge van de slechte economische omstandigheden heb ik kort geleden mijn ontslag gekregen. Ingesloten treft U een afschrift van mijn getuigschrift aan. Hoogachtend, Uw dw. ......straat no.... ............ Amsterdam.
10. Idem stenotypiste. October 19... No. 43728 Bureau Nieuwe Rotterdamsche Courant. I
Mijne Heeren,
Hierbij neem ik beleefd de vrijheid mij aan te bieden voor de op Uw kantoor vacante betrekking van steno-typiste. Ik ben 30 jaar, bezit diploma stenografie en machineschrijven, en ben in staat zelfstandig te correspondeeren in de Duitsche taal. Ook met Fransch en Engelsch ben ik bekend. Prima referentiën staan mij ten dienste. Op bijgaand lijstje zijn namen en adressen voor eventueele informatie vermeld, terwijl ik tevens afschrift van mijne getuigschriften insluit. In afwachting van eenig bericht uwerzijds heb ik hoogachtend de eer te zijn Uwe dw, ......straat no.... ............ Rotterdam. ii.
Idem reiziger. Arnhem, I November 19... Letter B.C. Nijgh & v. Ditmar, den Haag.
Mijnheer,
In het Algemeen Handelsblad van hedenavond komt voor een advertentie, waarin gevraagd wordt een reiziger in manufacturen en aanverwante artikelen voor de pi ovincies 1'riesiamd en Groningen. Gaarne zou ik voor deze
39
betrekking in aanmerking komen. Daar ik tot voor kort zelf een zaak heb gedreven in bovengenoemde waren, ben ik volledig van alles wat dien handel betreft op de hoogte, terwijl ik bekend ben met talrijke afnemers. Intusschen zoudt U mij ten zeerste verplichten met eenige nadere inlichtingen over mogelijken omzet, percentage en wijze van berekening der provisie enz. In afwachting van Uwe berichten heb ik hoogachtend de eer te zijn, Uw dw., ......straat no.... ............
12. Zelfde onderwerp.
Leeuwarden, 5 Januari 19... ......straat no. ... Aan de Heeren X...... en Co., te Amsterdam.
Mijne Heeren, Van den Heer P......, thans bij Uwe firma als reiziger in dienst, vernam ik, dat hij om gezondheidsredenen zijn ontslag gevraagd heeft tegen 1 Februari a.s. In verband hiermede neem ik beleefd de vrijheid naar de vacante betrekking te solliciteeren. Uit bijgaand afschrift van een getuigschrift zal U blijken, dat ik een eerste verkoopkracht ben. Gaarne zal ik mij desgewenscht persoonlijk bij U komen aanmelden. In afwachting van eenig bericht Uwerzijds, Hoogachtend, Uw dw.,
13. Idem huisbewaarders. Zwolle, 26 November 19... Aan den Weledelzeergeleerden Heer Dr. J. Pietersen, Arts. te Groningen. Weledelzeergeleerde Heer, Daar ik vernomen heb, dat U huisbewaarders zoekt, ben ik zoo vrij mij tot U te wenden met de vraag of mijne vrouw en ik voor deze betrekking in aanmerking
40 zouden kunnen komen. Wij hebben geen kinderen, zijn respectievelijk 38 en 35 jaar, en protestant. Wel is waar zijn wij nog nooit als zoodanig in dienst geweest, maar toch vertrouwen wij de ons opgedragen werkzaamheden naar genoegen te kunnen verrichten. Immers mijne vrouw was tot aan ons huwelijk als keukenmeisje in betrekking bij mevrouw B...... te A......, terwijl ik een tijdlang als huisknecht en chauffeur werkzaam was bij de familie C..... te D....... Ik sluit hierbij afschriften van onze getuigschriften in. Zoowel mevrouw B...... als de familie C...... hebben zich bereid verklaard mondeling eventueel gewenschte meerdere inlichtingen te verstrekken. Met de meeste hoogachting, Zwolle. Uw dw, dr., ......straat, no, ...
...............
C. REQUESTEN,
1. Verzoek om audiëntie aan H.M. de Koningin. Aan Hare Majesteit de Koningin.
Geeft met den diepsten eerbied te kennen: Johannes Woutersen, uitgever en drukker, wonende te Den Helder, dat het voor hem van het uiterste gewicht is aan Uwe Majesteit persoonlijk te mogen voordragen zijn belangen in zake ...................................................... dat hij er van doordrongen is, dat Uwe Majesteit steeds, waar geen overwegende redenen zulks verhinderen, toegankelijk is voor ieder harer onderdanen; weshalve adressant de vrijheid neemt met den diepsten eerbied te verzoeken, dat het Uwer Majesteit moge behagen hem te veroorloven bij de eerstvolgende audiëntie zijn belangen persoonlijk te komen voordragen. Hetwelk doende, enz. den 14den Mei 19... .............. . Den Helder, N.B. Het request moet gesteld zijn op een formaatzegel van f 0.30, of hooger, als men grooter papier noodig heeft.
2. Verzoekschrift om verlof tot het dragen van een vreemde ridderorde. Aan Hare Majesteit de Koningin.
Geeft met diepsten eerbied te kennen Werner koopvaardijkapitein, gedomiciliëerd te Rotterdam;
Eduard van Straalen,
42 dat hij met bet barkschip Jacatra, toebehoorende aan de reederij der heeren Daalman en Horst, op de terugreis van Batavia het voorrecht heeft gehad, bij stormweder de geheele equipage te mogen redden van den te Antwerpen thuisbehoorenden en naar Hamburg bestemden schoener la Belle Alliance, welk vaartuig lek geslagen en op het punt van zinken was; dat het Z. M. den Koning der Belgen behaagd heeft, hem, adressant, blijkens inliggend schrijven van den Belgischen Minister van Binnenlandsche Zaken, met de ......... orde te begiftigen; weshalve hij zich, naar het voorschrift der Grondwet, tot Uwe Majesteit wendt met het eerbiedig verzoek, dat het hem, adressant, vergund worde bovengenoemd onderscheidingsteeken aan te nemen en te dragen. Rotterdam, 1 Juli 193...
Hetwelk doende, enz. ...............
N.B. Zegelrecht als onder 1. Het K.B., waarbij het verlof verleend wordt, is onderworpen aan een zegelrecht van f 50.
—.
3. Verzoekschrift aan de Koningin van een vrouw, om gratie voor haar man. Aan Hare Majesteit Koningin der Nederlanden. de
Geeft met verschuldigden eerbied te kennen: Carolina Berger, geboren Eikloof, wonende te ..... Rotterdam aan dee............... dat haar man Karel Lodewijk Berger, bij vonnis der Arrondissements- Rechtbank te Rotterdam van ......... ter zake van diefstal met braak in vereeniging veroordeeld is tot een gevangenisstraf van 16 maanden, welk vonnis bij arrest van het Gerechtshof te 's-Gravenhage van ............ is bevestigd; dat haar man te zamen met eenige haar onbekende personen heeft ingebroken in den juwelierswinkel van ...... aan de .... te Rotterdam, alwaar door hem een aantal kostbaarheden zijn ontvreemd, welke allen zijn teruggevonden en aan den eigenaar teruggegeven; dat het plan van deze inbraak, gelijk op de terechtzitting duidelijk is gebleken, niet van requestrants ....
.
43 echtgenoot is uitgegaan, maar geheel afkomstig was van de andere bij dezen diefstal betrokken personen; dat requestrante niet kan begrijpen hoe haar man, die nu voor de eerste maal veroordeeld is, tot deze daad is gekomen; dat zij haar man niet wil verontschuldigen door een beroep te doen op de moeilijke en droevige levensomstandigheden, waarin hij zich met zijn gezin toentertijd bevond, maar overtuigd is, dat hij in betere omstandigheden nimmer zich tot het plegen van dit feit zou hebben geleend; dat haar man zich zelf de heftigste verwijten maakt, dat hij zich tot het meedoen aan dezen diefstal heeft laten bewegen; dat zijn toch al zwakke gezondheid hij lijdt reeds jaren aan longtuberculose tengevolge van de wroeging, de vrijheidsberooving en de behandeling zijner zaak ter terechtzitting zeer achteruit is gegaan en nog steeds achteruit gaat; dat hij naar medisch oordeel nog slechts enkele maanden te leven heeft; dat van de hem opgelegde gevangenisstraf thans nog slechts drie maanden zijn verstreken en van toepassing van de door de wet gegeven mogelijkheid van voorloopige invrijheidstelling 1 gedurende de eerste zeven maanden nog geen sprake kan zijn; dat het leven voor requestrante en haar gezin ondragelijk is geworden nu hun bekend is, dat zij hun man en vader nimmer meer in vrijheid bij zich zullen zien en dat deze in gevangenschap zal moeten sterven; dat de toestand van haar man zoodanig is, dat hij steeds te bed ligt, zoodat zijn eventueele invrijheidstelling voor de maatschappelijke veiligheid in geen enkel opzicht eenig gevaar met zich brengt; Redenen waarom requestrante zich tot Uwe Majesteit wendt met het eerbiedig verzoek haar bovenge noemden echtgenoot Karel Lodewijk Berger te verleenen geheele kwijtschelding van straf, zoodat hij binnen den kortst mogelijker tijd uit de gevangenis worde ontslagen. Het welk doende, Rotterdam, ...... . ..... 19... ............... )
N.B. Zegelrecht als onder 1. 1) De tot gevangenisstraf veroordeelde kan, wanneer tweederden van zijn werkelijken straf tijd en tevens ten minste negen maanden daarvan zijn verstreken, voorwaardelijk in vrijheid worden gesteld.
44 40
Request van een vreemdeling tot verkrijging van het Nederlanderschap door naturalisatie, Aan Hare Majesteit de Koningin der Nederlanden.
Geeft eerbiedig te kennen: Hendrik Christiaan Zwabak, wonende te Rotterdam, Raamstraat No. 112; dat hij blijkens hierbij overgelegd uittreksel uit de geboorteregisters van Frankfort aan den Main (bijl. I), aldaar op ...... April 1900 ............... is geboren; dat requestrant is van Duitsche nationaliteit, dus vreemdeling; dat requestrant blijkens bijgaand certificaat van het gemeentebestuur van Rotterdam (bijl. II), aldaar sedert 1900 dertien, dus gedurende de laatste vijf jaren zijn woonplaats heeft gehad; dat requestrant, zooals uit hierbij overgelegde quitantie (bijl. III) blijkt, bij den ontvanger der Registratie te Rotterdam eene som van twee " honderd gulden heeft gestort; 1 dat requestrant het Nederlanderschap door naturalisatie wenscht te verkrijgen; Redenen waarom hij zich wendt tot Uwe Majesteit met eerbiedig verzoek het Nederlandschap door naturalisatie te mogen verkrijgen. )
Rotterdam,
Hetwelk doende, enz.
den............ 19...... N.B. Zegelrecht als onder 1. *) Voor elke naturalisatie is aan 's lands kas verschuldigd een bedrag van tenminste f 200.— en ten hoogste f 1000.— naar gelang van den aanslag in de Rijksinkomstenbelasting over het bij de indiening van het verzoek laatstelijk verkopen belastingjaar, en wel in dier voege, dat bij een belastbaar inkomen van f 3000 of minder een bedrag van f 200 is verschuldigd, terwijl voor elk geheel bedrag van f 2000, waarmee het belastbaar inkomen de som van f 3000 te boven gaat, het bedrag verhoogd wordt, met J IOU,— echter met dien verstande, dat ten hoogste een bedrag van f 1000 is verschuldigd.
45
5. Verzoek om ondersteuning. Aan Hare Majesteit de Koningin.
Geeft met diepen eerbied te kennen:
Jan Hoop, van beroep vrachtrijder, wonende te Boskoop;
dat hij, als vader van een gezin van 8 kinderen, allen nog hulpbehoevend, ten gevolge van een samenloop van treurige omstandigheden (o.a. het sterven van zijn eenig paard, dat hem hielp zijn brood te verdienen) in grooten nood verkeert; dat hij in de onmogelijkheid verkeert zooveel geld bijeen te brengen, dat hij zich een ander paard kan aanschaffen; dat dientengevolge de vooruitzichten uiterst droevig voor hem zijn; dat de notabelen zijner gemeente hem kennen als een eerlijk, werkzaam man en hem daarom reeds eenigen onderstand hebben verleend, die echter niet voldoende is om hem er weer geheel bovenop te helpen; dat hij het daarom waagt, zich tot Uwe Majesteit te wenden met het nederige verzoek hem eenige geldelijke ondersteuning te verleenen, ten einde hem in staat te stel een paard te koopen en zijn bedrijf weer op te nemen.-len Hetwelk doende, enz. Boskoop, 3 Juni 193... ............... -
N.B. Zegelrecht als onder 1.
6. Verzoek om een buitengewone audiëntie bij den Minister. Aan Zijne Excellentie den Minister van Defensie.
Geeft met den meesten eerbied te kennen: Maurits Wolf, kapitein ter zee, aan boord van Hr. Ms. ,,Gelderland", dat hij, in het denkbeeld verkeerende, dat heden de dag was, waarop door Uwe Excellentie audiëntie verleend wordt, opzettelijk een reis naar 's-Gravenhage heeft
46 gemaakt, om zijn belangen aan Uwe Excellentie persoonlijk te kunnen voordragen: .dat hij zich echter hierin teleurgesteld ziet; dat • de Gelderland" den 25 Juli a.s. wederom naar zee vertrekt; dat hij daarom de vrijheid neemt, zich tot Uwe Excellentie te wenden met het eerbiedig verzoek, hem in dit buitengewone geval vóór den 25 Juli a.s. een oogenblik gehoor te willen verleenen. Hetwelk doende, enz. 's-Gravenhage, 14 Juli 193... N.B. Zegelrecht als onder 1.
7. Verzoekschrift ter verkrijging van een betrekking. Aan Zijne Excellentie den Minister van Binnenlandsche Zaken.
Geeft met den meesten eerbied te kennen: Willem Hoffman, zonder beroep, oud 36 jaren, geboren en thans woonachtig te Bennebroek; dat hij gedurende twaalf jaren het land getrouw gediend heeft en in den krijgsdienst tot sergeant was opgeklommen; dat hij de vrijheid neemt, de bewijsschriften van zijn eervol ontslag en doorloopend goed gedrag hierbij te voegen; dat hij na volbrachten diensttijd gehoopt had in eenige kleine betrekking geplaatst te zullen worden, waardoor hij op een eerlijke wijze zijn brood zou kunnen verdienen, welke hoop tot op heden niet vervuld is; dat hij alzoo zich tot Uwe Excellentie wendt, met het eerbiedig verzoek, dat het Uwer Excellentie behagen moge, hem in een of andere voor hem passende Rijksbetrekking te plaatsen. Hetwelk doende, enz. Bennebroek, 10 September 193... N.B. Zegelrecht als onder 1.
47
8. Verzoekschrift tot verbetering van een kiezerslijst. Aan den Edelachtbaren Heer Kantonrechter te Amsterdam.
Geeft eerbiedig te kennen; B. Koopman, wonende te Amsterdam, dat hij zich heeft gewend tot het Bestuur der gemeente Amsterdam, om alsnog te worden geplaatst op de kiezerslijst dier gemeente; dat gemeld bestuur afwijzend op dit verzoek heeft beschikt, van welke beschikking op ......... (datum) aan verzoeker is kennisgegeven; ') dat hij van deze beschikking in beroep komt; .....enz. dat immers Redenen, waarom hij zich tot U Edelachtbare wendt met verzoek te bevelen, dat hij alsnog zal worden geplaatst - op de Kiezerslijst der gemeente Amsterdam. 't Welk doende enz. Amsterdam, 29 Maart 19... ............... ...
9. Verzoekschrift aan den Gemeenteraad, om mate. rialen op Gemeentegrond te mogen lossen en te laten liggen. Aan den Edelachtbaren Raad der Gemeente Breda.
Geeft met verschuldigden eerbied te kennen Cornelis V onck, metselaar alhier; dat hij binnen eenige dagen een lading waalsteen zal ontvangen, die dienen moet tot vernieuwing van een huis aan den Oost - singel en welke hij slechts tot zijn groot nadeel op zijn eigen grond, aan het andere einde der stad, zou kunnen bergen; dat het daarom voor hem hoogst wenschelijk zou zijn, indien hij die lading mocht laten lossen op de kade *j Het verzoekschrift moet worden ingediend uiterlijk op den vijfden dag na de kennisgeving door het gemeentebestuur. Bij het verzoekschrift moet het afschrift van de beslissing van het gemeentebestuur worden overgelegd en tevens ook eventueel andere bewijsstukken. Het verzoekschrift is vrij van zegel. Zie verder artt. 16 en 17 Kieswet.
48 aan den Oost-singel bij de Wittepoort in deze gemeente, en die gedurende eenige dagen aldaar op den wal mocht laten liggen; dat daaruit geen schade of nadeel aan de voornoemde kade, en ook voor het openbaar verkeer niet de minste bezwaren of belemmeringen kunnen voortspruiten; dat hij, zoo zulks vereischt mocht worden, gaarne bereid is, daarvoor een billijke vergoeding te geven aan de Gemeente; waarom hij de vrijheid neemt zich tot Uwen Raad te wenden met het eerbiedig verzoek, dat hem vergunning verleend moge worden, om de bovengenoemde lading steen aan de kade van den Oost-singel te lossen, en die aldaar gedurende den tijd van uiterlijk acht weken op den wal te laten liggen. Hetwelk doende, enz. Breda, den 4den Juni 19... ............... N.B. Zegelrecht als onder 1.
10. Verzoekschriff aan den Gemeenteraad om ver aannemingstermijn wegens-lengivad ziekte. Aan
den Raad der Gemeente Schoonhoven.
Geeft met verschuldigden eerbied te kennen; timmerman, woonachtig in - deze gemeente; dat aan hem op den 5den April van dit jaar bij openbare aanbesteding is toegewezen het maken van de in- en uitwendige vertimmering van het voormalige Rijksmagazijn, met al de daartoe noodige leverantiën, alles volgens daarvan gemaakt bestek en voorwaarden, en zulks voor een som van zes duizend zevenhonderd acht en tachtig gulden; dat op hem, als aannemer van de gezegde ver leverantiën, de verplichting rust, volgens art.-timerng 9 der bovengenoemde voorwaarden, het werk geheel klaar en ter keuring gereed te hebben op den 15den September e.k., zullende hein anders voor elken dag, dien hij over den gezetten termijn tot de voltooiing besteden mocht, zeven gulden van de aannemingssom worden gekort; Gerhard van der Slot,
49 dat het hem echter door een tusschenbeide gekomen ernstige ziekte, welke hem (getuige bijgaand attest van zijn geneesheer) meer dan een maand bedlegerig maakte en hem alzoo volstrekt belette het zoo noodige toezicht over het werkvolk te houden, ten eenenmale onmogelijk is geworden, het door hem aangenomen werk, zal het aan de eischen van het bestek voldoen, vóór den 15den October e.k. op te leveren; dat hij alzoo, tengevolge van de buiten zijn schuld ontstane vertraging, een boete van tweehonderd en tien gulden zou beloopen, waardoor de geringe voordeelen dezer onderneming zoo goed als geheel voor hem verloren zouden gaan; weshalve hij de vrijheid neemt zich tot Uw Raad te wenden met eerbiedig verzoek, dat het U behagen moge den termijn van oplevering van de vertimmeringen met een volle maand te verlengen. Schoonhoven, Hetwelk doende, enz. 16 Augustus 19 ... ............... N.B. Zegelrecht als onder 1.
11. Verzoekschrift aan Burgemeester en Wethouders om in aanmerking te komen voor een betrekking op de secretarie. Aan Burgemeester en Wethouders der gemeente Weesp.
Geeft met den meesten eerbied te kennen: Johannes Cornelis van Hoorn, oud 37 jaren, wo-
nende in deze Gemeente: dat door het overlijden van den Heer Willem de Winter de betrekking van klerk op de Secretarie opengevallen is; dat requestrant gedurende zestien jaren op het kantoor der heeren Muijs en Co., handelaars te dezer stede, als klerk is werkzaam geweest en deze betrekking tot groote tevredenheid zijner patroons vervuld heeft, gelijk uit nevensgaand getuigschrift blijkt; dat echter door ontbinding van de vennootschap der genoemde heeren en door opheffing van hun zaak, hij weldra geheel buiten betrekking geraken zal, zonder dat Geerling. 18. druk.
4
50 voor hem tot heden eenig vooruitzicht bestaat om de middelen te vinden, om in de dringende behoeften van zijn talrijk gezin te voorzien; dat hij meent alle geschiktheid te hebben om de betrekking van klerk op de secretarie te vervullen; redenen, waarom requestrant zich tot Uw College wendt met het eerbiedig verzoek om voor de vervulling van bovengenoemde betrekking in aanmerking te mogen komen. Hetwelk doende, enz. Weesp den 17den April 19... ,
...............
N.B. B. en W. benoemen alleen ambtenaren en bedienden bij de plaatselijke secretarie; alle overige gemeenteambtenaren worden, behoudens bepaalde uitzonderingen, benoemd door den gemeenteraad. Het request dient alsdan tot den Raad gericht te worden. Het request moet op een zegel gesteld worden van minstens f 0.30, al naar de grootte van het papie,, dat men gebruikt; alleen als de bezoldiging aan de betrekking verbonden niet meer dan f 1000 's jaars bedraagt, behoeft het request niet gezegeld te zijn. Voor requesten betreffende reclames wegens te hoogen aanslag In de belasting, zie men hoofdstuk „Belastingen ".
VIII. BRIEVEN OVER REKENINGEN. Wij achten het niet ondienstig bij dit hoofdstuk te doen opmerken, dat in al de brieven, van welken inhoud ook, onder deze rubriek voorkomende, aan den geadresseerde den titel dient gegeven te worden, die hem toekomt, zooals: Weledele Heer, Weledelgeboren Heer, enz. Voor de titulatuur verwijzen wij overigens naar de inleiding. Wat de plaatsing van het adres in den brief aangaat, dit wordt gewoonlijk bovenaan rechts op de eerste bladzijde geplaatst, terwijl men zich in de titulatuur gewoonlijk bepaalt tot Mijnheer of Mijne Heeren.
1. Bij de aflevering van bestelde goederen. Leiden, 17 Januari 19... Den Heer ............
te Oegstgeest. Mijnheer,
Wij nemen de vrijheid U ingesloten de rekening te doen geworden van de heden aan U geleverde goederen, niet twijfelende, of zij zal accoord worden bevonden. Met achting hebben wij de eer te zijn, Uw dw. dienaren,
2. Over het afgeloopen jaar, half jaar. Schiedam, 18 Januari 19... Den Weledelgeboren Heer
....9....999,
Schiedam. Weledelgeboren Heer, Hiernevens heb ik de eer U mijn rekening over het afgeloopen jaar (2e halfjaar) 19... te doen toekomen, niet twijfelende of zij zal accoord worden bevonden. Mij bij voortduring in Uw gunst aanbevelende, heb ik de eer te zijn, Uw dw. dr.,
52
3. Nieuwe inzending van rekening. Leiden, October 19... Den Weled. Heer ............ Leiden. Mijnheer,
In mijne boeken staat nog open eene rekening van U over het vorig jaar, groot I ...... Ik neem de vrijheid U deze nogmaals toe te zenden; over het beloop daarvan zal ik op den eersten der volgende maand disponeeren. Met hoogachting heb ik de eer te zijn, Uw dw. dr., ... 0090.....
.. .
4. Op verlangen van den debiteur . Utrecht, 17 Aug. 19... Den Weled. Heer te Utrecht. ...........4
Mijnheer,
Ingevolge Uw verlangen heb ik de eer U hierbij de rekening van het tot op heden aan U geleverde toe te zenden. Hopende weldra met nieuwe orders door U vereerd te worden, waartoe ik mij beleefdelijk aanbeveel, heb ik de eer met hoogachting te zijn, Uw dw. dr., .............. .
5. Over het te hooge bedrag der rekening. Oudewater, 14 Se pt. 19... Den Heer ............. Alhier. Mijnheer,
Bij het doorloopen van Uwe rekening zie ik tot mijn bevreemding, dat deze op één punt niet is overeenkomstig Uwe opgave. Ik vind namelijk het door U gezette kippenhok met loop genoteerd voor f 150.—, terwijl ik mondeling een bedrag van f 125.— met U overeengekomen hen. Ik verzoek U dus die ƒ 25.— van het totaal af te trekken; over het bedrag Uwer rekening kunt U alsdan beschikken. Achtend, .............. .
53
6. Over posten, die reeds betaald zijn. Apeldoorn, 1 Februari 19... Den Heer N., Alhier. Mijnheer, Ik heb Uw rekening ontvangen, maar vind daarop tot mijn verbazing: tien el linnen a f 30, welke post U reeds maanden geleden betaald is. Ik zie dus een verbeterde rekening te gemoet. Uw dw.,
7. Over goederen, die niet geleverd zijn. Oudewater, 4 Maart 19... Den Heer A. C., Alhier. Mijnheer, Tot mijn groote verwondering vind ik op Uw rekening de navolgende posten, die mij niet geleverd en ook niet door mij besteld zijn, namelijk: 1 doz. tafelmessen , , , , , , f 24. 1 voorsnijmes en vork. f 5, Ik verzoek U dus mijn rekening met f 29.— te verminderen. Hoogachtend, ...............
8. Idem.
's-Hertogenbosch, 9 Juli 19... Den Heer N. te Amsterdam.
Mijnheer, Uw rekening over het eerste halfjaar 19... is niet accoord met mijn boek. Ik vind daarop, onder datum van Mei: lo. 3 dozijn vellen schapenleer voor f 90.2o. 1 dozijn vellen kalfsleder , , 124. Totaal f 114.-Deze beide posten zijn mij niet geleverd; wel is waar gaf ik ze U op tijdens Uw bezoek ten mijnent op 10 —
54 Mei, doch reeds den volgenden dag verzocht ik U schriftelijk die order niet uit te voeren en gaf U toen tevens een nieuwe order, die dan ook op Uwe rekening van 17 Mei voorkomt, ten bedrage van f 170.20. Ik moet U dus verzoeken mijn debet met 156.20 te verminderen. Hoogachtend,
9. Over het ontvangen van een rekening, die reeds vroeger betaald is. Amsterdam, 9 November 19... Den Heer ............ te Doesburg. Mijnheer,
De toezending van Uwe rekening over het derde kwartaal van dit jaar is zeker een vergissing, daar het bedrag reeds den 23sten October betaald is, zouals de eigenhandig door U gekwiteerde rekening uitwijst. Ik verzoek U te zorgen, dat dergelijke abuizen niet meer voor daar ze mij slechts overbodige moeite veroorzaken.-komen, Achtend,
10. Verzoek om betaling. Assen, 6 April 19... Den Weled. Heer F. te Assen. Mijnheer,
Wij nemen de vrijheid U inliggende nota toe te zenden, U beleefd er aan herinnerende, dat dit bedrag nog in onze boeken openstaat. Met hoogachting verblijven wij, Uw dw. dienaren,
55 ii. Dito met beleef den aandrang. Rotterdam, 4 Mei 19... Weledele Heer, Door dezen neem ik de vrijheid U beleefd er aan te herinneren, dat mijn rekening over 19..., ten bedrage van ƒ 70.—, tot heden onbetaald is gebleven. Gaarne zou ik nog eenigen tijd met deze herinnering gewacht hebben, ware het niet, dat ik overmorgen een wissel van een groot bedrag moet betalen en voor het oogenblik de daartoe benoodigde som niet in kas heb, waarom ik mij verplicht zie alle beschikbare posten met beleefden aandrang op te vragen. In het vertrouwen, dat U mij dit niet ten kwade zult duiden, heb ik de eer met achting te zijn, Uw dw. dr.,
12. Maanbrief.
Zierikzee, 14 September 19... Den Heer H., Alhier.
Mijnheer, Tot heden is door U nog niet betaald onze rekening over 19..., ten bedrage van f 75.96, die wij U hier ingesloten andermaal toezenden. Deze zaak wenschen wij thans gaarne spoedig vereffend te zien. In afwachting verblijven wij Hoogachtend, ............... 13. Dito met bedreiging. Gouda, April 19... Den Heer S. van Schaik, Alhier. Mijnheer, Ter voorkoming van onaangenaamheden geven wij U ernstig in overweging, ons alsnog binnen 14 dagen het door U verschuldigde over 19..., ten bedrage van f 50.—, dat gij ingevolge Uw laatste schrijven in de maand November laatstleden betaald zoudt hebben, te voldoen. In afwachting daarvan, verblijven wij, Uw dienaren,
56 14. Dito met krachtige bedreiging. Amsterdam, 10 Juli 19... Den Heer ........ te Breukelen. ...
Mijnheer,
Daar wij U herhaalde malen tevergeefs om betaling verzocht hebben van de f 40.—, die wij nog van U hebben te vorderen, blijft ons niets anders over, dan U een laatste maal ernstig aan te manen dat bedrag binnen vier dagen na heden te voldoen, daar wij ons anders tot ons leedwezen verplicht zullen zien U tot de betaling gerechtelijk te noodzaken. Hoogachtend, i5, Betaling op ontvangen herinnering. Appingedam, 4 Aug. 19... Den Heer ............ te Gorredijk. Mijnheer,
Naar aanleiding van Uwe letteren van gisteren haast ik mij U hierbij te doen toekomen f 26.— ter voldoening van Uwe rekening. Uwe kwitantie voor dit bedrag te gemoet ziende, Uw dw. dienaar, verblijf ik, 16. Betaling na het ontvangen van een maanbrief . Gouda, 18 Januari 19... Den Heer ...... te Broek. Tegelijk met dezen brief, verzend ik aan Uw adres een postwissel, groot f 47.—, ter voldoening van Uwe rekening. Het bevreemdde mij ten zeerste, dat U het noodig oordeelde mij om dit bedrag zoo dringend aan te manen, daar U bekend is, dat een eenvoudige herinnering voldoende zou zijn geweest om U betaling te doen erlangen. Zend mij van dit bedrag per keerende kwitantie. In afwachting daarvan .
57 17.
Dito. 1
Breda, 4 Juni 19... Den Heer L. te Vlissingen.
)
Mijnheer,
Ingesloten zend ik U ter voldoening uwer rekening over 19...: Een bankbiljet letter ..., serie..., no... groot f 25.— Een bankbiljet letter ... serie ... no.... groot ,,40. .04 Twee postzegels van 2 ctt ............ I 65.04 voor welk bedrag ik gaarne spoedig kwitantie te gemoet zie. Hoogachtend, ... .
.
.
.
.
18. Weigering van betaling van een wissel. Putten, 7 Aug. 19... Den Heeren B. & Co. te Nijkerk. Mijne Heeren, Heden werd mij gepresenteerd Uw wissel groot f 450.—, en daar dit bedrag niet accoord is met mijn boeken, volgens welke Uw vordering slechts f 400. bedraagt, heb ik den wissel tot mijn leedwezen niet kunnen honoreeren. Ik twijfel niet, of U zult bij 't nagaan van Uw boek vinden, dat dit abuis van f 50.— bij U schuilt. Ik haast mij U van de weigering van Uw wissel kennis te geven, onder bijvoeging, dat de 1400. op eerste vertoon van Uw verbeterden wissel betaald zullen worden. Met achting heb ik intusschen de eer te zijn Uw dw. dr.,
19. Weigering van betaling eener kwitantie, omdat de vervaltijd nog niet daar is. Amsterdam, 4 Maart 19... Den Heer P. te den Helder. Mijnheer, Tot mijn verwondering werd mij heden een door U op mij afgegeven kwitantie, groot f 60.20, gepresenteerd. 1) Aangeteekend te verzenden.
5$ De betaling daarvan heb ik echter geweigerd, aangezien de vervaldag van dat bedrag eerst den 20sten der volgonde maand is ingevolge onze indertijd gevoerde briefwisseling, Hoogachtend heb ik de eer te zijn, Uw dw. dienaar,
20. Toezending van kwitantie. Rotterdam, 9 September 19... Den Heer ........... te Groningen,
Mijnheer, Onder dankzegging voor de toezending van het bedrag, groot 135,40 mij geworden met Uw geëerde letteren van heden, haast ik mij U daarvoor inliggende kwitantie toe te zenden. Mij opnieuw aanbevelende, heb ik de eer met de meeste hoogachting te zijn Uw dw. dr.,
..........:....
21. Dito. Gouda, 27 Mei 19... Den Weled. Heer ............ te Jutphaas. Mijnheer,
Door dezen heb ik de eer U de goede ontvangst te berichten van Uw brief van eergisteren, inhoudende een wissel, groot 1110,50, op Denenkamp & Co. alhier, strekkende ter voldoening van mijn rekening A° Po, voor de prompte vereffening waarvan ik U mijn dank betuig. Mijn firma bij vernieuwing in Uw gunst aanbevelende, heb ik de eer met hoogachting te blijven Uw dw. dr.,
IX. HANDELSBRIEVEN, VRACHTBRIEVEN EN WISSELZAKEN, HANDELSBRIEVEN. Algemeene Voorschriften, In het handelsverkeer is de correspondentie een der gewichtigste zaken; deze kan bijgevolg slechts aan bekwame handen toevertrouwd worden. De hoofdvereischten van goede handelsbrieven zijn, dat zij in goed Nederlandsch gesteld zijn en dat zij zakelijk en kort, maar volledig en duidelijk zijn, Van alle afgezonden brieven zorgt men steeds copie te houden en alle ingekomen brieven bewaart men zorgvuldig. Van telegrammen bevestigt men den inhoud terstond per brief. Men vergete niet in bestelbriever, de bestelde goederen, b.v. bij manufacturen, het getal stukken, de kleur, qualiteit en bedongen prijzen, nauwkeurig op te geven, ten einde vergissingen en tijdverlies te voorkomen. Van de goederen legt men, zoo mogelijk, een staal of monster over, of beroept zich op de onder een bepaald nummer of een bepaalde dagteekening reeds ontvangen goederen, omdat men anders soms iets zou ontvangen, dat men niet begeerde, of dat niet aan de behoefte voldeed. Men zorge voorts, indien eenige orderbevestiging niet volkomen klopt met wat men besteld heeft, onmiddellijk schriftelijk op de fout te wijzen. Doet men dit niet, dan loopt men gevaar in rechten geacht te worden accoord te zijn gegaan met den inhoud der orderbevestiging. Handelsbrieven, waarbij men effecten, wissels of ander geldswaardig papier per post verzendt, verzegele men en laat men aanteekenen bij voorkeur met aangegeven waarde; deze plaatst men dan boven aan het couvert over de geheele breedte er van, of ira, den linkerhoek.
A. CIRCULAIRES EN KENNISGEVINGEN VAN VESTIGING EENER ZAAK, ONTBINDING VAN- OF UITTREDING UIT EEN VENNOOTSCHAP ENZ.
1. Van een bediende bij zijn vestiging als handelaar in koloniale waren. Breda, 7 Juni 19... L. S. Hiermede heb ik de eer U kennis te geven, dat ik mij hier ter stede heb gevestigd als handelaar i n koloniale waren. Tevens neem ik de vrijheid U om Uw geëerde commissies te verzoeken, welke ik mij beijveren zal met de meeste nauwgezetheid en zorg uit te voeren. Ingesloten doe ik U mijne prijscourant toekomen, welke, zoo ik hoop, U aanleiding zal geven een proef met mijn artikelen te nemen. Terwijl ik mij bij U aanbeveel, heb ik de eer met achting te zijn Uw dienstv. dienaar,
2. De oprichting van een kantoor voor wissel- en commissiezaken wordt medegedeeld. Vlaardingen, 1 Jan. 1.9. , . M. Ondergeteekenden hebben onder de firma REUTER en MULLER, alhier een kantoor voor wissel- en commissiezaken opgericht en bevelen zich in Uw vertrouwen aan ten opzichte van alles, wat deze takken van handel betreft. Zij zullen zich steeds beijveren aan Uw oeëerde commissies alle zorg te besteden en tot Uwe tevredenheid werkzaam te zijn. Met het verzoek op de handteekeningen te willen letten, Hoogachtend, Uw dienstw. dienaren, REUTER en MULLER, August Reuter zal teekenen: Reuter en Muller. Theodoor Muller zal teekenen: Reuter en Mullor.
61
3. De oprichting van een algemeene commissie-
handel wordt medegedeeld.
Hamburg, den i l den Aug. 19... Aan de Heeren James Harfield en Co. te N. Daar wij hier ter stede een vennootschap tot het uitvoeren van commissiezaken opgericht hebben, zijn wij zoo vrij U daarvan kennis te geven en U te verzoeken ons bij voorkomende gelegenheid met Uwe commissies te belasten. Door een veeljarige ondervinding in den handel, alsmede door onze nauwkeurige bekendheid met deze plaats, durven wij U met het volste vertrouwen de toezegging geven, dat wij in staat zullen wezen iedere commissie, die U ons zult opdragen, tot Uw volkomen tevredenheid en zoo nauwkeurig en billijk mogelijk uit te voeren. In het bezit van aanzienlijke middelen, toereikend om een uitgebreiden uit- en invoerhandel voor eigen rekefling te kunnen drijven, zullen wij gaarne van de gunstige vooruitzichten gebruik maken, welke de markt a costi voor de koloniale inlandsche produkten misschien zal aanbieden, om U van tijd tot tijd consignatiën over te maken, weshalve het ons zeer aangenaam zal wezen omtrent den stand der zaken in Uw stad geregeld Uwe mededeelingen te ontvangen. Terwijl wij aan onzen kant bereid zijn om voor alle waren, die ons ten verkoop worden geconsigneerd, bij de ontvangst van het cognossement het bedrag der factuur en de assurantiepremie tot twee derden van haar beloop voor te schieten, verwachten wij hetzelfde van onze handelsvrienden. Het is onze wensch, dat onze briefwisseling voor beide partijen gunstige resultaten moge opleveren. Wij brengen onze verschillende handteekeningen onder Uw aandacht en bevelen ons in Uw gunst aan. Met hoogachting, HARRISON, WILSON en Co. Benjamin Harrison zal teekenen: Harrison, Wilson en Co. Alex Wilson zal teekenen: Harrison, Wilson en Co. Thom. March zal teekenen: Harrison, Wilson en Co.
4. Kennisgeving betreffende het ontbinden eener
firma.
Amsterdam, 1 Oct. 19.. .
M. Wij hebben de eer U hiermede te berichten, dat wij de vennootschap onder de firma Raders en Weber met ingang van heden ontbonden hebben. De Heer W. Raders neemt van heden af alle rechten en verplichtingen der oude firma over, zonder dat voor het overige de minste verandering zal plaats vinden; en wij verzoeken U daarom beleefdelijk het tot nu toe aan ons geschonken vertrouwen, waarvoor wij U onzen oprechten dank betuigen, ook aan de nieuwe firma te willen schenken. Met de meeste hoogachting verblijven wij
Uw dw. dienaren,
5. Een koopman, die zijn zaken aan zijn zoon overdoet, geeft daarvan kennis.
Alkmaar, 1 Mei 19... M. Ik heb de eer U te berichten dat ik mij in verband met mijn leeftijd uit mijne zaak heb teruggetrokken en deze op heden aan mijn zoon August heb overgedaan, die reeds gedurende 10 jaren tot mijn volkomen tevredenheid daarin werkzaam was. Terwijl ik U voor de menigvuldige blijken van vertrouwen mijn hartelijken dank betuig, verzoek ik U deze ook aan mijn zoon te willen schenken, die zonder de minste verandering de zaken onder dezelfde firma en voor eigen rekening op den ouden voet zal voortzetten, en l; hierbij nog afzonderlijk kennis geeft. Met de meeste hoogachting Uw dw. dienaar,
6. Algemeene kennisgeving van den zoon, welke aan de vorige is toegevoegd. Alkmaar, 1 Mei 19... M. In verband met de circulaire van mijn Vader veroorloof ik mij de op heden plaats gehad hebbende overneming van de zaak met al den voorraad, de schuld uitstaande schulden voor eigen rekening-vordeing onder dezelfde firma te Uwer kennis te brengen. Ook de wisselhandel zal in het vervolg een onderdeel van mijn bemoeiingen uitmaken, terwijl ik mij tevens voor Uw expeditie-aangelegenheden naar deze plaats en omstreken aanbevolen houd. Hopende Uwe geëerde orders te mogen ontvangen, verzoek ik U van mijn handteekening nota te willen nemen. Hoogachtend,
7. Bericht van den dood van een vennoot. Amsterdam, den óden Juli 19... Aan de Heeren M. Moor en T. Hoopes te Bristol. )Wij veroorloven ons de mededeeling, dat er ten gevolge van het verlies, hetwelk wij door het overlijden van onzen geachten vriend en vennoot, den Heer James Edgecombe, hebben geleden, van den i sten Oct. a.s. af een verandering in onze firma zal plaats grijpen. Wij zullen U te zijner tijd met de voorgenomen wijzigingen bekend maken, terwijl wij ons voor het oogenblik bepalen tot het verzoek van Uw kant geen stoornis te doen plaats hebben in de correspondentie. Hoogachtend, Uw dienstw. dienaren, ADAM EDGECOMBE en HARRIS.
8. Het opnemen van een vennoot in een reeds bestaande firma. Hamburg, den 1 sten Jan. 19... L. S. Hiermede heb ik de eer U mede te deelen, dat ik voornemens ben den Heer Wilhelm Weining, die sedert vier jaar als correspondent op mijn kantoor werkzaam is
64 en mijn volkomen vertrouwen bezit, als vennoot in mijn zaak te laten deelnemen. In verband hiermede verzoek ik U van onderstaande handteekening van den Heer Weining nota te willen nemen. Voor het overige blijven de zaken van het kantoor, gelijk ook de firmanaam, onveranderd. Met de meeste hoogachting Uw dienstw. dienaar, ADOLPH SCHRAG. Handteekening van den Heer Weining: WILHELM WEINING, 90
Mededeeling van verleende volmacht. Breda, 17 Oct. 19... Den Heer N. N. te N.
WelEd. Heer,
Hiermede heb ik de eer U te berichten, dat ik van heden af aan den Heer JOZEF BECKER, die reeds sedert jaren in mijn zaak werkzaam is, procuratie heb verleend. Beleefd verzoek ik U nota te willen nemen van zijn onderstaande handteekening. Hoogachtend, Uw dw. dn., FREDERIK VAN DAMME. De Heer Jozef Becker zal teekenen: pr. pr. FREDERIK VAN DAMME, JOZEF BECKER, N.B. De ondorteekening van des
worden.
gemachtigde moet door hem zelf geschreven
10. Bericht van de aanstaande komst van een
reiziger.
Alkmaar, 17 Febr. 19... WelEd. Heer,
Hiermede hebben wij de eer U kennis te geven, dat onze reiziger, de heer Van S., binnen eenige dagen de vrijheid zal nemen bij U een bezoek af te leggen. Het zal ons verheugen door hem eenige bestellingen van U te
65 mogen ontvangen, die nauwkeurig en goed door ons uitgevoerd zullen worden. Wij bevelen den heer Van S. in Uw vriendelijke ontvangst aan en teekenen ons met de meeste hoogachting, G. WILKES & Zoon.
B. BRIEVEN TER BEKOMING VAN INLICHTINGEN. 1. Onderzoek naar de soliditeit van een firma. Antwerpen, 7 Juni 19... Den Heer W. Otmuller Jr. te Haarlem. WelEd. Heer, Vergun mij U met het volgende lastig te vallen. De Heer W. S. te Haarlem zendt mij zooeven een order voor onderscheiden waren ten bedrage van omstreeks 1500 gulden en biedt mij aan de helft onmiddellijk na ontvangst van de goederen, de andere helft echter binnen drie maanden te betalen. Daar ik den heer S. volstrekt niet ken, verzoek ik U vriendelijk mij openhartig mede te deelen, of ik hem die waren zonder risico kan toezenden. Ik zal met het beantwoorden van zijn brief wachten tot ik Uw inlichting ontvangen heb, welke ik U dus beleefd verzoek mij ten spoedigste te verschaffen. Wees verzekerd, dat ik van Uw mededeelingen een zeer bescheiden gebruik zal maken. Steeds tot wederdienst bereid. Hoogachtend, Uw dw. dienaar,
2. Antwoord op den vooraf Baanden brief. — Inlichting. Haarlem, den 10den Juni 19... Den Heer . .. te Antwerpen. 0000.....
Mijnheer, In antwoord op Uw schrijven van den 7den dezer kan ik U tot mijn genoegen mededeelen, dat de Heer W. S., die sedert twee jaren hier gevestigd is, algemeen het Geerling. 18e druk.
5
66 grootste vertrouwen geniet en dat ik hem zonder aarzelen voor de som, waarvoor hij bij U bestellingen gedaan heeft, mijn vertrouwen zou schenken. Hij staat als een rechtschapen man bekend, en de zaken, die hij tot dusverre drijft, doen in hem den voorzichtigen en bemiddelden koopman kennen. U kunt van deze mededeeling naar goeddunken gebruik maken. Hoogachtend, Uw dw. dienaar,
3. Verzoek om inlichtingen aangaande de soliditeit van een koopman. Utrecht, 16 October 19.. DenHeeren ............ te Frankfort a/M.
Mijne Heerera,
De Heer ............ te Frankfort a/M. heeft mij dato 13 deler oomeld, dat hij met zijn gewonen correspondent alhier niet zeer tevreden is en daarom het voornemen heeft te veranderen. Hij vraagt mij ten gevolge daarvan om mijn vertrouwen tot het aanknoopen van een wederzijdsche correspondentie en beroept zich tot ondersteuning van zijn verzoek op U. De veeljarige handelsbetrekking, waarin wij tot elkander staan, doet mij de vrijheid nemen U beleefd te verzoeken, mij per omgaande omtrent genoemden heer eenigszins uitvoerige inlichtingen te geven, waarbij ik U de stiptste geheimhouding toezeg, ingeval Uw schrijven ongunmocht uitvallen. stig voor den heer ... ....mocht Ontvangt intusschen de verzekering van mijn hoogachting,
4. Antwoord.
er 19... Frankfort a/M., 18 October Den Heer ..... te Utrecht.
Mijnheer,
Op de ons dato 16 dezer gedane vraag betreffende den Heer .............. koopman te dezer stede, kunnen wij
67 U met genoegen berichten, dat genoemde heer algemeen als een solied en betrouwbaar man te boek staat en dat ook wij hem, bij meer dan één gelegenheid, als zoodanig hebben leeren kennen. Tegen een relatie met hem bestaat dus niet het
minste bezwaar.
Hoogachtend,
5. Ander antwoord, Frankfort a/M. 18Oc t. 19... Den Heer .......... te Utrecht. Wij haasten ons Uw zoo even ontvangen letteren ..
van eergisteren te beantwoorden.
Sedert verscheidene jaren stond de heer ............ hier in ieder opzicht gunstig te boek, doch dit is in de laatste maanden merkelijk veranderd. Het is bekend geworden, dat hij zich in gewaagde speculaties heeft gestoken en tevens herhaaldelijk door al te lichtvaardig krediet te verleenen groote verliezen heeft geleden. Daarbij komt nog, dat hij op zeer grooten voet leeft en er zekere leifhebberijen op nahoudt, die als geldverslindend bekend staan. Wel durven wij niet bepaald zeggen, dat er voorshands reeds gevaar bij zou wezen om met hem relaties aan te knoopen, maar wij meenen U toch in deze alle voorzichtigheid te moeten aanbevelen. Wij kennen U te goed, dan dat wij in 't minst aan een bescheiden gebruik van deze mededeeling zouden twijfelen en hebben intusschen de eer hoogachtend te zijn Uw dienstwillige dienaren,
6. Vragen en antwoorden daarop, die als postscripta in brieven, of als afzonderlijk ingesloten briefjes voorkomen. In vertrouwen op Uw bereidvaardigheid veroorloven wij ons, U om inlichting te verzoeken aangaande de zaken der Gebr. Baum te ......, die sedert eenigen tijd min of meer ongeregeld in hun betalingen zijn geworden. U kunt verzekerd zijn, dat wij van Uw mededeeling een bescheiden gebruik zullen maken.
68 U zult mij zeer verplichten door mij nauwkeurige en stellige inlichtingen omtrent de soliditeit en geldelijke aangelegenheden der hieronder genoemde firma's uit Uwe woonplaats te verschaffen. Ik heb beide steeds voor hoogst solide gehouden, doch sedert het vorige jaar zijn ze niet zoo stipt in haar betalingen als vroeger, en datzelfde heb ik ook van enkele vrienden alhier vernomen, inzonderheid wat M. betreft. Op Uwe welwillendheid vertrouwend, zeg ik U reeds voorloopig mijn dank daarvoor met de verzekering, dat ik mij van Uw bericht met de meeste bescheidenheid zal bedienen en steeds met genoegen tot eiken wederdienst bereid ben. Omtrent de betrekkingen of omstandigheden der
Gebr. Baum kunnen wij U tot ons leedwezen niets bepaalds
mededeelen.
Omtrent de Gebr. Baum kunnen wij U gunstige berichten mededeelen, althans ons is niets nadeeligs te hunnen opzichte bekend; hetzelfde antwoord hebben we op al onze hier genomen inf ormatiën gekregen. Een en ander echter buiten onze verantwoordelijkheid. Op Uw aanvraag moet ik U berichten, dat de zaken van B. M. sedert eenigen tijd minder florissant zijn dan vroeger. Hij heeft, zegt men, in den laatsten tijd veel verliezen geleden en schijnt, uit verdriet misschien, lichtzinnige vermaken na te jagen, zoodat hij zijn zaken min of meer veronachtzaamt. Van D. en F. daarentegen is niets nadeeligs bekend, dan dat ze wat kleingeestig en tot chicaneeren geneigd zijn. -- Heb de goedheid van dit bericht een bescheiden gebruik te maken.
C. OVER ONDERNEMING VOOR GEMEENSCHAPPELIJKE REKENING 1. Over een onderneming voor gemeenschappelijke rekening. Hamburg, den 15den Jan. 19... Den Heer J. Jackson te Londen. Wij zijn U zeer verplicht voor de bereidwillig heid, waarmede U in het voorstel van den Heer J. Thompson
69 getreden zijt, om een of twee ondernemingen voor gemeenschappelijke rekening te doen en hebben met genoegen gezien, dat U dienvolgens aan den Heer J. M. da Souza te Padang, last hebt gegeven om 1000 a 1200 balen Java-koffie per eerste gelegenheid aan ons adres af te zenden. De vraag naar dit artikel is voor het oogenblik flauw; doch tegen het tijdstip, waarop wij de door U opgegeven kleine partij ontvangen zullen, verwachten wij dat zij levendiger zal wezen, en hopen wij in staat te zijn U een bevredigende verkooprekening te zenden, welke tot voortzetting der correspondentie moge leiden. Hoogachtend, Uw dw. dienaren, W. THOMPSON en Co.
2. Bericht omtrent den niet uitgevoerden last aan de betrokken ondernemers. Hamburg, den 4den Juni 19... Den Heer J. Jackson te Londen. Mijnheer,
Wij hebben een brief ontvangen van den Heer
J. M. da Souza te Padang, van den 21 sten Maart, waarvan
hiernevens een afschrift volgt. U zult daaruit zien, dat hij Uw order op koffie tegen den opgegeven prijs niet kon uitvoeren en wij moeten dus voor het oogenblik het genoegen missen met U voor gemeenschappelijke rekening een onderneming in dat artikel op touw te zetten. Voor 't overige is het goed, dat de Heer Da Souza besloot de order niet uit te voeren; want indien hij boven den gestelden prijs ware gegaan, zou dit tot moeilijkheden aanleiding gegeven hebben, daar onze markt ons niet in staat zou hebben gesteld op de lading eenige winst te maken. Wij deelen dit resultaat met de post van heden aan den Heer J. Thompson te Liverpool mede. Met veel genoegen zullen wij ons bij een volgende gelegenheid aan dan, gelijk wij hopen, met meer vrucht. -sluiten Hoogachtend, Uw dw. dienaren, W. THOMPSON en Co.
70 D. BRIEVEN OVER AANBIEDING EN BESTELLING VAN WAREN; RECLAMES.
1. Aanbieding van waren. Amsterdam, den sten Juni 19... Den Heer ............ te K. 1
Mijnheer, Mijn vriend, de Heer W. alhier, had de goedheid mij Uw adres te geven en mij te zeggen, dat U aanzienlijke hoeveelheden suiker 'en koffie van elders ontvangt. Ik ben zoo vrij voor beide artikelen U mijn bemiddeling aan te bieden, waartoe ik mijn laatste prijscourant hierbij voeg. Voor alle inkoopen alhier zou ik U, behalve de gewone plaatselijke onkosten en bij drie maanden krediet, slechts 1'/2 % provisie berekenen, en ik houd mij overtuigd, dat geen andere firma alhier U billijker en prompter bedienen kan, terwijl ik daarenboven aan Uw bijzondere wenschen naar mijn beste vermogen zal voldoen. Ik hoop derhalve, dat U bij mij een proef zult nemen, waartoe ik mij bij dezen aanbeveel. Met de meeste hoogachting, Uw dw.,
2. Idem.
Amsterdam, den 5den Juni 19... . Den Heer te Groningen. ......
Mijnheer, Een mijner relaties heeft mij medegedeeld, dat U aanzienlijke hoeveelheden Tweeds ontvangt en daar ik een rijk gesorteerd depot van dit artikel heb, vlei ik mij U hiervan tot Uw volkomen tevredenheid te kunnen bedienen. Ten einde U van onze sorteering en prijzen op de hoogte te stellen zend ik U met dezelfde post twee staalboeken met prijslijst. Het zou mij hoogst aangenaam wezen, indien U, bij wijze van proefneming, mij een kleine bestelling zoudt opdragen. In de hoop, dat U mij een gunstig antwoord zult doen geworden, heb ik de eer met hoogachting te zijn, Uw dw.,
71 3. Commissie op tweeds. Amsterdam, den 16den Aug. 19... Aan de Heeren............ te Nottingham.
Mijne Heeren, Toen ik in Juni het genoegen had, Uw compagnon, den Heer John Parson Jr., hier te zien, gaf ik hem de toezegging, dat ik aan Uwe firma tegen den winter een bestelling van tweeds zou doen. Hierom verzoek ik U, mij zoo spoedig mogelijk te doen toekomen:
12 stukken A no....... 5 stukken Y no....... alles tegen de geoffreerde prijzen. Het bedrag zal ik U in een cheque op een Londensch bankiershuis remitteeren. Indien de zending mij voldoet, zal ik U bij gelijke prijzen in 't vervolg bij mijn commissiën de voorkeur geven. Hoogachtend,
4. Offerte. Vlaardingen, 15 April 19...
Den Heer ............ te Leiden. Mijnheer, Hiermede heb ik de eer U vrijblijvend te o f f reeren:
50 ton Schotsche haring, tot den prijs van f 24.-- per ton, franco station hier, tegen contante betaling. Hoogachtend,
72
5. Antwoord op den vorigen brief. Leiden, 17 April 19... Den Heer ............ te Vlaardingen. Mijnheer,
De bij Uw schrijven d.d. 15 dezer geoffreerde 50 ton Schotsche haring tot den prijs van f 24.— per ton, franco station Vlaardingen, accepteer ik. Beleefd verzoek ik U om directe toezending. Hoogachtend, ...............
6. Bestelling van koloniale waren. Arnhem, 7 April 19... DenHeeren ............ te Amsterdam. Mijne Heeren,
In antwoord op Uwe offerte van den 1 sten dezer, verzoek ik U mij te leveren vóór 1 Mei a.s.: 300 pond middelbare Java-koffie, 200 brooden melissuiker, 80 brooden raffinade. Ik verzoek U voor prima kwaliteit te zorgen. Uwe orderbevestiging tegemoet ziend. Hoogachtend, . . . . . . . . . . . . . . .
7. Orderbevestiging. Amsterdam, 9 April 19... Den Heer ............ Arnhem. M.H.,
Hiermede bevestigen wij U ce ontvangst van Uw schrijven d.d. 7 April j.l. Uw order is in dank genoteerd; voor tijdige levering zullen wij zorg dragen. Hoogachtend Uwe dw.
73
8. Toezending van bestelde goederen. Amsterdam, 12Ap ril 19... Den Heer ............ te Arnhem. Mijnheer,
Wij zijn U voor Uwe commissie van den 7den dezer zeer verplicht en hebben de bestelde waren gisteren per spoor franco aan U afgezonden. Inliggend gelieve U de factuur te vinden ten bedrage van f ...... Ons aanbevelend voor Uwe verdere commissién hebben wij de eer te zijn Hoogachtend Uw. dw. dienaren,
9. Bestelling aan een grossier door iemand, die zich pas gevestigd heeft. Amersfoort, 4 Augustus 19... Den Heer ............ te Leeuwarden. Mijnheer,
Voornemens den 1 sten Sept. a.s. alhier een zaak in kruidenierswaren te openen, verzoek ik U beleefd mij een kleine sorteering van al Uwe in blik verpakte biscuits te zenden en wel 10 stuks van elke verpakking. Wanneer U concurreerende prijzen hebt, geloof ik een niet onbelangrijken omzet in Uwe artikelen te kunnen bereiken. Leveringen kunnen a contant geschieden, waarmede U bij Uwe prijsnoteering wel rekening wilt houden. In afwachting van Uw spoedig antwoord heb ik de eer te zijn Uw dw. dienaar,
10. Antwoord.
Leeuwarden, 6Au g. 19... Den Heer ....... . te Amersfoort.
Mijnheer, In antwoord op Uw geëerde letteren van den 4den dezer bericht ik U dat ik het genoegen zal hebben de
74 gevraagde sorteering van alle voorhanden artikelen morgen per spoor aan Uw adres te zenden. Ik durf vertrouwen, dat èn de goederen èn de prijzen U wel voldoen zullen. Gelieve mij te crediteeren volgens nevensgaande factuur voor een bedrag van 1188.—. Onder beleefde aanbeveling heb ik de eer te zijn Hoogachtend, Uw dw. dienaar, ii. Niet geaccepteerde goederen. 's-Gravenhage, 15 Juli 19... Den Heer ........ Groningen. 0400
Mijnheer,
In het bezit van Uw zending huiden van 10 dezer moet ik U berichten, dat deze in 'net geheel niet overeenkomt met mijn bestelling, zoodat ik mij genoodzaakt zie de partij te weigeren en deze dus hier te Uwer beschikking te stellen. De huiden zijn n.l. niet zoo sterk als het monster en ten slotte wegen zij niet 7 of 8 K.G. per stuk, naar U mij verzekerde, doch 9 tot 10 K.G. Voor zulke zendingen heb ik geen plaatsing en ik verzoek U zoo spoedig mogelijk er over te beschikken. Ten slotte is er een gewichtsmanco van 12 K.G. in vergelijking met Uw factuur, terwijl het niet mogelijk is, dat binnen 14 dagen een dergelijke indroging zou hebben kunnen plaats vinden. Hoogachtend,
12. Antwoord.
Groningen, 16 Juli 19... Den Heer ....... 's-Gravenhage. ..
Mijnheer, In antwoord op Uw geachte letteren do. gisteren, betreur ik het ten zeerste, dat mijn laatste zending niet naar genoegen was, doch het is mij ten eenenmale on' erklaarbaar, hoe het mogelijk kan zijn, dat de partij niet zoo sterk is als het U toegezonden monster, daar ik nooit sterker
15 soort in voorraad heb. In elk geval geef ik U de verzekering, dat ik de relatie met Uw geachte firma op te hoogen prijs stel om deze ter wille van een oogenblikkelijk voordeel op het spel te zetten. Wat het gewicht betre^t, zulks kan slechts door een vergissing bij de afzending zijn veroorzaakt, daar elke gedachte van een unfaire wijze van handelen verre van mij is. Wij gaven den Heer J. J. Collin te 's-Gravenhage opdracht de huiden bij U af te halen en zullen U, indien U zulks wenscht, gaarne eene nieuwe zending doen toekomen. Hoogachtend,
13. Verzoek tot opslag van goederen. Groningen, 1b Juli 19... Den Heer ............ 's-Gravenhage. Mijnheer,
De IHeer ...............a costi stelt te mijner beschikking een partij huiden, die hem onlangs werden toegezonden. Om verschillende redenen wensch ik met genoemden Heer niet meer over de partij in quaestie te onderhandelen, weshalve ik U beleefd verzoek de partij, waarvan inliggend specifieke nota, bij den Heer ......... te willen laten weghalen en voor mijn rekening te doen opslaan. De onkosten, die daarop zullen vallen, zijn voor mijn rekening. Mijn reiziger, de Heer ............... zal bij zijn aanstaand bezoek deze gelegenheid verder met U regelen. Met besten dank voor Uw moeite, Hoogachtend,
14. Toezending van rekening. Arnhem, den 15den Febr. 19... Den Heer .... . .. ... ..
te Deventer.
Mijnheer,
Ik heb het genoegen U ingesloten mijn rekening te zenden. welke. naar ik vertrouw, door U accoord bevonden zal worden. Zoo daarop vóór den laatsten dezer
76 maand geen aanmerkingen inkomen, zal ik de vrijheid nemen over het bedrag met een wissel op zicht aan de order van de Heeren ............ en zonder nader advies te beschikken, welke traite U op vertoon gelieve te honoreeren. Hoogachtend, Uw dw. dienaar, 15. Klacht over het niet -honoreeren van een wissel. Arnhem, den 21 sten April 19... Den Heer ............ te Deventer. Mijnheer,
Toen ik U den 15den Febr. jl. bij de toezending van mijn rekening tevens berichtte, dat ik over het bedrag op zicht zou dispo'neeren, wanneer vóór den laatsten dier maand geen contra-bericht van U ontvangen werd, kon ik niet vermoeden, dat U mij nu zoudt teleurstellen. Kwam de betaling op dien tijd U niet goed gelegen, waarom dan niet tijdig daarvan kennis gegeven? Dan zou ik er mij naar geschikt kunnen hebben; want aanmerkingen op de rekening zult U, vertrouw ik, niet kunnen maken. Hierom heb ik U voor de kosten van retour van den wissel op nieuwe rekening gedebiteerd en over het netto bedrag der rekening een tweeden wissel, op den 30sten dezer betaalbaar, afgegeven. Wordt de wissel onverhoopt op dien dag niet betaald, dan zal de houder protest doen opmaken, en ik zou genoodzaakt worden de betaling langs gerechtelijken weg te doen invorderen. Vertrouwend, dat door U aan mijn billijke verwachting zal beantwoord worden, teeken ik, Hoogachtend, ............... 16. Klacht over de uitvoering van een commissie. Gorinchem, den 30sten Juli 19... Den Heer ............ te Utrecht. Mijnheer,
Door dezen moet ik U mijn ontevredenheid over de onnauwkeurige en daarenboven slechts gedeeltelijke
77 uitvoering van mijn bestelling van 16 Juli jl. te kennen geven. Verschillende artikelen, om welke ik het meest ver ontbreken, terwijl niet eens bepaalde opgave-legnb, geschiedt, wanneer U die zult afzenden. Onder de artikelen, die niet nauwkeurig volgens mijn bestelling en evenmin volledig naar Uw factuur genoteerd zijn, noem ik o.a. 20 stuks breede zwartzijden linten onder No. 4; en de garens respectievelijk onder Nos. 17, 18 en 19, van welke aan iedere soort 5 K.G. ontbreken. Dergelijke onachtzaamheid verwondert mij te meer, omdat het tot dusverre steeds Uw gewoonte was mij zeer accuraat te bedienen. Intusschen gelieve U mij voor het bedrag der te weinig ontvangen goederen te crediteeren, en de ontbrekende alsnog binnen 10 dagen aan mij te doen toekomen, daar ik ze na dien tijd niet meer ontvangen kan. Doordien ik nu mijn klanten niet naar genoegen kan bedienen, zal dit oponthoud mij reeds aanmerkelijke schade veroorzaken; derhalve voel ik mij verplicht U mee te deelen, dat ik in 't vervolg steeds nauwkeurige en spoedige bediening wensch, bij gebreke waarvan ik mij elders zou moeten voorzien. Hoogachtend,
E. BRIEVEN OVER VERZENDING EN INCASSEERING VAN GELDEN, 1. Overzending van contanten ter afdoening van een schuld. Aangeteekend.
Deventer, 5 October 19... Aan den Heer ......... te Utrecht. De drogerijen, die U op den lsten Augustus aan mij hebt afgezonden, heb ik indertijd in orde ontvangen. Thans heb ik het genoegen U ingesloten één honderd vijf en twintig gulden toe te zenden met verzoek mijn rekening daarmede te vereffenen. Hoogachtend, . . . . . . . . . . . . . . .
1 bankb. van f 100.— AL 10017. 1 bankb. van f 25.— J X 001797.
78 2. Antwoord op den voorgaanden brief: bericht van ontvangst. Utrecht, 6 October 19.. Aan den Heer ............ te Deventer. Met Uw geëerden van gisteren ontving ik f 125.--, waarvoor ik onder dankbetuiging Uw rekening heb gecrediteerd. Hiernevens ontvangt U mijn nieuwste prijscourant met het verzoek om Uw verdere geëerde commissies. Hoogachtend, N.B. Deze brief moet gezegeld zijn met plakzegel van 10 cent.
3. Gireering van gelden, met korting. Amsterdam, 12 Augustus 19... Aan de Heeren ............ te Leeuwarden. Ik heb op tijd de bestelde zijdewaren ontvangen, welke U in Uw geëerden van den 5den Augustus hebt berekend. Over het algemeen ben ik daarmede tevreden, doch in het pak zwartzijden handschoenen bevindt 2 ich een dozijn, dat door gele roestvlekken zoodanig beschadigd is, dat ik geen kans zie deze voor een eenigszins aannemelijken prijs kwijt te raken. Gij zult het dus niet onbillijk vinden zoo ik daarvoor 6 gulden af trek; ik zal er dan toch altijd nog schade op lijden. Dienvolgens liet ik op uwe postrekening f 234.— overschrijven, waarmede U, met bijtelling van gemelde f 6.— wel zoo goed zult wezen mijn rekening goed te schrijven. Mocht U met deze korting geen genoegen nemen, dan verzoek ik U mij dit omgaand te melden, in welk geval ik U de beschadigde paren zal terugzenden. Hoogachtend,
79
4. Toezending van een wissel ter incasseering. Groningen, 5 Juli 19... DenHeeren ............ te Rotterdam. Hierbij zend ik U ter incasso een wissel, groot ,f 220.—, betaalbaar op zicht, op August Thiersch a costi, met verzoek om na inkomen het bedrag op mijn rekening goed te schrijven. Hoogachtend,
5. Antwoord op den vorigen brief: bericht van de incasseering.
Rotterdam, 9 Juli 19... Aan den Heer ............ te Groningen. Dc aanwijzing, ons in Uw geerde letteren van den 5den dezer toegezonden, op August Thiersch alhier, ten bedrage van f 220.—, is door hem op vertoon contant betaald. Wij hebben U voor de genoemde som volgens Uw verlangen op rekening gecrediteerd. Hoo0achtend, Uw dw. dienaren, ............... N.B. Bij boeking op rekening- courant moet deze brief worden gezegeld met 10 cents plakzegel.
6. Bericht aangaande incasseering van gelden, ver effening eener rekening en overmaking saldo. M......, 15 Jan. 19... Den Heer .......:.... te L......... Wij hebben gisteren het bedrag Uwer traite op den heer Mansf el t te Vlaardingen, groot ,f 600.— ontvangen; daarvoor brengen wij in mindering de „ 350.— die wij van U te vorderen hebben. 1250.— restant; daarvan gaat af „ 0.40 briefport; blijft alzoo: I 249.60, twee honderd negen en veertig gulden en zestig cent, die wij heden op Uwe postrekening laten over.
80 schrijven. Wij verzoeken U ons daarvoor te crediteeren en aangezien onze rekening hiermede vereffend is, met het bericht aangaande de ontvangst van de gelden, ons tevens quitantie te willen doen toekomen. Hoogachtend, N.B. Deze brief moet gezegeld worden met plakzegel van 10 cent.
F. WISSELS. Een wissel is een schriftelijke betalingsopdracht van een wettelijk voorgeschreven inhoud. Het is een geschrift, uit een bepaalde plaats gedagteekend, waarbij de onderteekenaar een aangewezen derde last geeft, om een daarin uitgedrukte geldsom in een aangewezen plaats op of na zicht, of op een bepaalden tijd, aan een bepaalden persoon al of niet met bijvoeging van order, of aan de order van den onderteekenaar te betalen. Vermelding van waarde- erkenning is niet voorgeschreven. Indien een andere plaats niet is aangewezen, geldt als plaats van betaling de plaats, welke bij den naam van den betrokkene staat aangegeven. Een wissel kan ook worden getrokken: a) aan de order van den tr'kker zelven; b) op zekeren persoon en betaalbaar aan de woonplaats van een derde; c) voor rekening van een derde. De trekker is verplicht aan den betrokkene tijdig kennis of advies te geven van den door hem getrokken wisselbrief. Wissels op zicht zijn steeds betaalbaar en kunnen bij weigering dadelijk van non-betaling geprotesteerd worden. Wissels, getrokken op eenigen tijd na zicht, moeten door den houder aan den betrokkene ter acceptatie worden aangeboden; de acceptatie moet geschieden binnen 24 uren daarna, door zulks duidelijk op den wissel te stellen; de betrokkene moet die acceptatie onderteekenen en daarenboven den wissel, na zicht getrokken, van dagteekening voorzien; bij weigering van acceptatie moet de wissel van non- acceptatie geprotesteerd worden. Van wisselbrieven, betaalbaar op zicht of uiterlijk 8 dagen na derzelver dag kan de acceptatie niet worden gevorderd. -teknig, De houder van een wissel, hetzij op zicht of na zicht etrokken, moet de betaling of acceptatie vragen binnen drie maanden na de dagteekening voor binnenlandsche wissels, terwijl die termijn voor buitenlandsche wissels met drie maanden wordt verlengd.
81 De eigendom van wissels, betaalbaar aan order, kan, zoolang zij niet vervallen zijn, aan anderen worden overgedragen door middel van endossement. Na den vervaldag kan de eigendom niet anders overgaan dan na afzonderlijke akte van overdracht. Het endossement wordt zooals het woord reeds uitdrukt op den rug van den wissel gesteld, en behelst den naam van den persoon, aan wien of aan wiens order de betaling moet geschieden en moet door den endossant zijn onderteekend. Het endossement kan ook in blanco geschieden, enkel door bloote handteekening van den endossant. Wissels op tijd of na zicht zijn betaalbaar op den vervaldag. De termijn van een of meer dagen, maanden enz. na zicht begint te loopen op den eersten dag na dien, waarop de acceptatie of het protest van non- acceptatie gedaan is. Indien de betaaldag op een Zondag valt, is hij des Maandags betaalbaar. Met Zondag wordt gelijkgesteld de Nieuwjaarsdag de Christelijke tweede Paasch- en Pinksterdagen, de beide Kerstdagen, de Hemelvaartsdag en de verjaardag der Koningin. Bij gebreke van betaling op den vervaldag, is de houder, onverschillig of de wissel al dan niet geaccepteerd is, verplicht hem te laten protesteeren op den 'fiersten of den tweeden dag daarna, Zondagen en daarmede gelijk dagen niet medegerekend. De betrokkene is niet-gestld gehouden, indien hij daarvoor reden heeft, voor het geheel te accepteeren of te betalen. Wanneer de trekker soms meer mocht hebben getrokken dan hij te vorderen had, is het den betrokkene aan te raden, het verschuldigde te betalen en voor de rest protest te laten doen, vermits de ambtenaar notaris, griffier of deurwaarder die het protest doet, verplicht is die gedeeltelijke betaling aan te nemen. De houder van een van non-acceptatie of van nonbetaling geprotesteerden wissel moet, binnen vijf dagen na het gedane protest, het doen beteekenen aan dengene, van wien hij den wissel heeft bekomen, indien beiden in dezelfde gemeente wonen. Anders moet hij een authentiek afschrift van het protest opzenden, uiterlijk op den eersten gewone postdag na die vijf dagen en zoo de eene endossant op den anderen. Hij kan verder vergoeding vragen van den acceptant, van den trekker en van al de endossanten, daar dezen ieder voor het geheel verbonden zijn. G.erliig. 18* druk.
6
82 De betaling van een wissel kan, onverminderd de accep. tatie van den betrokkene, bovendien verzekerd worden door een borgtocht, aval genaamd. Deze borgtocht wordt gesteld op den wissel zelf of bij afzonderlijk geschrift, zelfs bij een brief. Wanneer een schuldeischer een wissel trekt op zijn schul. denaar, te betalen aan een derde als nemer, noemt men dezen wissel een traite. Als de schuldenaar ter betaling van zijn schuldeischer (nemer) een wissel trekt op een derde, noemt men dit remise. Alle wissels, met uitzondering van het z.g. „kort papier" zijn onderworpen aan een zegelrecht van 5 cent van iedere I 100. Het recht bedraagt ten minste 10 cent en wordt berekend over de som in het stuk uitgedrukt, over ronde sommen van 1100 tot en met een bedrag van 1500; boven de ƒ 500, over ronde sommen van ,f 500 tot en met een bedrag van f 10.000 en boven de 1 10.000, over ronde sommen van ,f 1000. Dit geldt voor wissels betaalbaar binnen het Rijk van Europa. Voor in het buitenland betaalbaar gestelde wissels, alsmede voor het z.g. kort papier is slechts een zegelrecht van 10 cent verschuldigd. Onder kort papier wordt verstaan dat, hetwelk betaalbaar is gesteld, hetzij op zicht of vertoon, of wel uiterlijk drie dagen na zijn dagteekening. Geen afzonderlijk zegelrecht is verschuldigd voor de endossementen, acceptatiën, visa's, avals op de wissels gesteld.
1. Model voor een wissel op tijd. Amsterdam, 5 Augustus 19... Goed voor 1700,50. Op den eersten September 19... gelieve UEd. te betalen aan den Heer P. van Vlarding (nemen), of order de som van Zevenhonderd gulden en vijftig cent. Den Heer V. Vrolik, Rotterdam. (betrokkene)
R. Kater. (trekker)
83
2. Idem, Gouda, 7 Maart 19... Twee maanden na dato gelieve U te betalen te Amsterdam tegen dezen mijn prima-wissel aan de Handelsbank aldaar, of order, de somma van Vijftienhonderd en vijftig gulden. P. van Dam. Den Heer S. Levison, Gouda.
3. Idem. Antwerpen, 10 Februari 19...
Goed voor ƒ 1883.—. Op den eersten April eerstkomende gelieve U voor dezen mijn secunda-wissel (de prima niet betaald zijnde), te betalen aan den Heer W. Wolslager, te Á Rotterdam, z of order, de som van UW Achttienhonderd en drie en tachtig gulden `, en stelt op rekening ingevolge advies. G. den Acker. Den Heer C. Voorsluys, Arnhem.
4. Model van een wissel op of na zicht. Arnhem, 14 Juni 19... Op zicht, (of: Drie dagen na zicht) gelieve UEJ. tegen dezen mijn Wissel te betalen, aan de order van mij zelven, de som van tweehonderd vijf en tachtig gulden vijf en twintig cents. Den Heer Ph. de Canter, W. Costerus. Breda.
5. Endossement. Voor mij aan den Heer B. G. van Goeree of order. Amsterdam, 10 Maart 19... G. van der Straaten Jz.
84 Het getal der endossementen, die op den wissel kunnen voorkomen, wordt, althans voor zoover het Nederlandsch wisselrecht aangaat, alleen beperkt door den vervaltijd. Immers art. 139 van het Wetboek van Koophandel bepaalt, dat wisselbrieven, waarvan de vervaltijd verstreken is, of die niet betaalbaar zijn gesteld aan order, niet vatbaar zijn voor endossement en de eigendom slechts bij een afzonderlijke akte van cessie, overeenkomstig de voorschrift van het Burgerlijk Wetboek, kan worden overgedragen. 't Is intusschen licht mogelijk, dat een wissel, inzonderheid wanneer hij eenige maanden loopen moet alvorens hij betaalbaar is, van den een op den ander in zoovele handen komt, dat de rugzijde van het papier niet toereikend is, om er al de endossementen op te schrijven; in zoodanig geval wordt er een hulpmiddel vereischt om het verdere endosseeren van den wissel mogelijk te maken, en dit vindt men in een strook papier van hetzelfde formaat als de wissel zelf, waaraan men den naam van allonge of verlengstuk geeft, en die met behulp van een kleefmiddel zoodanig aan den wissel wordt vastgehecht, dat zij daarmede één geheel uitmaakt. Kan het zijn, dan wordt het endossement, terwille waarvan de hulpstrook werd aangehecht, nog op de keerzijde van den wissel zelf aangevangen, om op de allonge te worden voortgezet. Aan de andere zijde dezer laatste wordt dan een uittreksel van den wisselinhoud geschreven, vermeldende door wien, waar, op wien, voor welk bedrag en op welken termijn de wissel getrokken is, gevolgd door een opsomming van de namen van al de endossanten tot op hem, die de allonge er aan hecht. Schiet er dan een onbeschreven plaats over, dan wordt er, ter voorkoming van alle verdere beschrijving, door dezen een schuine streep over die ruimte getrokken.
G. ORDERBRIEFJES. Het orderbriefje, ook wel genaamd: accept of promesse, is een gedagteekend en onderteekend geschrift, bij hetwelk iemand zich verbindt om te zijner woonplaats, of ter woonplaats van een ander, binnen dezelfde gemeente of elders en met of zonder tijdsbepaling, de daarbij uitgedrukte geldsom aan de order van den nemer te voldoen. Deze orderbriefjes zijn even verhandelbaar als de wisselbrieven, en omtrent den vervaldag, de betaling, het protest, enz. gelden dezelfde bepalingen.
85
1. Model van een orderbriefje. Op drie maanden na dato neem ik ondergeteekende aan te betalen aan den Heer A. Verhoek alhier, of order, de som van eenhonderd vijf en zeventig gulden Ned. crt. Gorinchem, 8 Juli 19... B. VAN DALEM. Zegge f 175.-
2. Idem, Op den 12den September eerstkomende neem ik, onder aan te betalen aan den Heer C. van der Paltzen-getknd, te Brielle, of order, de som van driehonderd twintig gulden vijftig cents; waarde in goederen genoten volgens rekening dato heden. Middelburg, 1 Augustus 193... B. WOLF. H. BRIEVEN OVER CREDIET- EN WISSELZAKEN. 1. Briefwisseling over een credietzaak. Londen, den 18den October 19... Aan de Heeren de la Rue et Co. te Hamburg. Sedert de ontvangst van Uw letteren, dato 16 Augustus j.l. betreffende een aan den Heer J. G. Sommers door U verleend crediet van 700 p. st., was er voor mij geen aanleiding om U lastig te vallen; doch heden morgen werd mij tot mijn bevreemding een traite van 700 p. st. gepresenteerd, door den Heer Sommers 3 maand. dato aan de order van de Heeren La Rue et Co. afgegeven. Daar de Heer Sommers op denzelfden dag als op welken de wissel gedateerd is en later nog weer van Havre dd. 5den der vorige maand mij geschreven heeft zonder de geringste mededeeling, dat hij een dergelijken wisse] had afgegeven en zonder mij eenig bericht omtrent het gebruikmaken van het crediet te geven, heb ik het voor geacht voor het oogenblik de acceptatie te weigeren-zichtg tot ik van U verneem, of hij dezen wissel getrokken heeft of niet. Zoo de Heer Sommers de traite heeft afgegeven, is het op zijn zachtst uitgedrukt een achteloosheid, dat hij mij
86 in bovengemelde brieven daaromtrent niets heeft medegedeeld. Indien ik mij niet bedrieg, bevindt hij zich nog te Havre, waar ik hem den 12den dezer omtrent het crediet geschreven heb. Zoodra Ik zijn of Uw antwoord ontvang, zal ik de traite behoorlijk accepteeren. Hoogachtend, JAMES BOX. 2.
Londen, den 18den October 19... Aan den Heer G. J. Sommers, Havre. Ik moet U de onaangename mededeeling doen, dat mij een wissel van 700 p. st. ter acceptatie gepresenteerd is, die, naar het schijnt, op den 2den der vorige maand, 3 maand dato, order de Rue et Co. (zonder het „la") afgegeven is. Aangezien ik daaromtrent geen bericht van U ontvangen heb, niettegenstaande U mij op denzelf den dag en later nog weer van Havre op den 25sten der vorige maand hebt geschreven, heb ik mij tegen mijn wil in de noodzakelijkheid gezien de acceptatie te weigeren. Ik hoop, dat gij onmiddellijk na ontvangst dezes de noodige stappen zult doen om mij uit de onzekerheid te helpen, voor zoover gij dit niet reeds bij het beantwoorden van mijn laatsten brief mocht gedaan hebben. Een en ander heeft mij aan ernstige onaangenaamheden van de zijde der Heeren de la Rue ei Co. blootgesteld, die de niet-acceptatie van Uw, traite wellicht aan een andere oorzaak toeschrijven. Ik heb U tot dus,- erre voor een man gehouden, op wi-en men zich ijl alle opzichten verlaten kan; doch zulke onregelmatigheden moeten het onbepaalde vertrouwen, dat ik tot hiertoe in U gesteld heb, aan 't wankelen brengen. Ik zie Uw opheldering ten spoedigste te gemoet, en teeken Hoogachtend, JAMES LOX ,
3.
Hamburg, den 21 sten October 19... Aan den Heer James Box, Londen. De wissel van 700 p. st., waarvan U in Uw geëerden van den 18den dezer melding maakt, werd door den heer
87
J. G. Sommers" is van zijn hand, want hij heeft de traite op ons
J. G. Sommers afgegeven, en de onderteekening
kantoor onderteekend. Wij vertrouwen dus, dat, wanneer U deze onze verzekering hebt ontvangen, alles in orde is en elke verantwoordelijkheid van ons endossement weggenomen zal wezen. Wij weten U de nalatigheid van den Heer Sommers in het adviseeren van zijn traite niet op te helderen, doch mogen onderstellen, dat hij zelf daartoe in staat zal zijn. Inmiddels verblijven wij Hoogachtend, DE LA RUE et Co. 4. Londen, den 24sten October 19... Aan de Heeren de la Rue et Co., Hamburg. De verklaring, die in Uw geëerde letteren van den 2l sten dezer voorkomt, is in alle opzichten voldoende, en het spreekt vanzelf, dat iedere twijfel omtrent de echtheid der traite van den Heer Sommers, groot 700 p. st., daardoor is weggenomen. Nadat ik dien wissel nu op de gebruikelijke wijze geaccepteerd heb, kunt U Uw verantwoordelijkheid als beëindigd beschouwen. Het doet mij leed, dat deze zaak U zoo veel moeite veroorzaakt heeft. Hoogachtend, JAMES BOX.
5. Bericht aangaande de trekking van een wissel. R......, 16 Juli 19... Den Heer Milder, Z...... Mijnheer,
Ik heb de eer U door dezen kennis te geven, dat ik de vrijheid genomen heb aan de order van den Heer Martinus Kresler alhier op vijf weken na dato een wissel, groot 1750, op U betaalbaar te stellen. Ik zal tegen den vervaltijd voor dekking zorg dragen en verzoek U derhalve mijn traite met acceptatie te vereeren. Hoogachtend, W. VONK.
88 6.
Antwoord.
Z......, 22 Juli 19... Den Heer W. Vonk, R...... Mijnheer, In antwoord op Uw geéerde letteren van den 16den dezer heb ik het genoegen U te berichten, dat Uw traite, groot I 750.— order den Heer Martinus Kresler, op 5 weken na dato, reeds ter acceptatie bij mij geboekt is. Ik zal U daarvoor debiteeren en twijfel niet, of de dekking zal overeenkomstig Uw verzekering vóór den vervaltijd inkomen. Hoogachtend, H. MILDER. 7. Hetzelfde onderwerp. Z......, 26 Augustus 19... Den Heer P. Engels, L...... Weledele Heer, ingevoige Uw bereidwilligheid, waardoor mij is toegestaan om ten bedrage van f 2000.— op U te trekken, heb ik heden gedisponeerd over I 1917.40 vier weken na dato, order den Heer Scheewiel a costi. Ik heb de eer U hiervan de verplichte mededeeling te doen met de verzekering van dekking op den bepaalden tijd. Hoogachtend, - S. BAHLER.
8. Hetzelfde onderwerp. B......, 30 Augustus 19... Den Heer C. Gaster, M...... Weledele Heer, In verband met Uw bericht, dat de aan U afgezonden kist met handschoenen in goede orde bij U is aan deel ik U hierbij mede, dat ik zoo vrij zal zijn-gekomn,
89 op veertien dagen na dato, order den Heer Gold on Jr. alhier, te disponeeren over een som van 136 gulden. Het zal mij aangenaam zijn, indien mijn wissel door U met betaling wordt vereerd, terwijl ik U in mindering van onze rekening voor deze som zal crediteeren. Hoogachtend, A. GERBER.
9. Toezending van wissels of remisen voor ontvangen waren. Maastricht, 1 October 19.. . Aan den Heer Adolph Marchand, Rotterdam. De manufacturen en Uw schrijven van den 26sten der vorige maand met de rekening groot f 517.—, waarvoor ik U behoorlijk gecrediteerd heb, heb ik te gelijk ontvangen. Over de goederen kan ik U mijn volkomen tevredenheid betuigen, en om mijn schuld ten deele af te doen, zend ik hiernevens: 380. 3 maand. dato, op Emanuel Muller a costi, welke U, onder mededeeling van de ontvangst, wel de goedheid zult hebben op mijn rekening goed te schrijven. Ik zal zorgen, dat U het overige intijds ontvangt en ben intusschen Hoogachtend, Uw dw. dnr., THEODOOR SCHNEIDER.
10. Antwoord op den vorigen brief; bericht dat het bedrag van den wissel ontvangen is. Rotterdam, 5 October 19... Aan den Heer Theodoor Schneider, Maastricht. Voor de mij op den 1 sten dezer overgemaakte I 380.— pr. 1 Januari a costi, heb ik U gelijkluidend, en onder voorbehoud van behoorlijke ontvangst, gecrediteerd en betuig U daarvoor mijn dank.
90 Gaarne maak ik deze gelegenheid ten nutte om mij voor verdere bestellingen opnieuw bij U aan te bevelen en verblijf Hoogachtend, Uw dw. dnr., ADOLPH MARCHAND. N.B. Deze brief moet gezegeld zijn met plakzegel van 10 cent.
11. Verzoek om een wissel, Breda, 1 Sept. 19... Aan de Heeren Gebr. Weilmann, Amsterdam. ,. Hiermede verzoek ik U beleefd mij zoo spoedig mogelijk een wissel van 340 Mark, 1 maand dato, op Berlijn, te koopen en over te maken. Ik verzoek daarbij om de noteering van den billijksten koers en zie Uw antwoord te gemoet. Achtend, FERD. GRIPPERS.
12. Antwoord * op den vorigen brief; toezending van den verlangden wissel, benevens de nota. Aan den Heer Ferd. Grippers, Breda. Ingevolge Uw lastgeving van den Isten dezer zenden wij U: 340 Mark, betaalbaar den 2den Nov. a.s., op Anhall en Wagener te Berlijn. Wees zoo goed ons volgens onderstaande nota daarvoor I "201.96 goed te schrijven. Wij teekenen hoogachtend Gebr. WEILMANN. Wissel nota. 340 Mark 2 maand. dato, op Berlijn, tegen den koers van 59.40 1201.96.
91 13. Antwoord op den vorigen brief: bericht dat de wissel ontvangen is, tevens kennisgeving omtrent het trekken van een wissel (op crediet), en dus gelijktijdige adviesbrief. Breda, 20 Sept. 19... Aan de Heeren Gebr. Weilmann, Amsterdam. Ik heb de verlangde 340 Mark op Berlijn te zijner tijd ontvangen, waarvoor ik volgens Uw opgave f 201.96 noteerde. Heden was ik zoo vrij, f 250.—, 2 maand. dato, order August Lindeman, op U te trekken, welke U wel de goedheid zult hebben, bij vertoon van acceptatie en betaling te honoreeren en mijn rekening daarmee te belasten. Achtend, FERD. GRIPPERS 14. Antwoord op ,den vorigen brief. Amsterdam, 24 Sept. 19... Den Heer Ferd. Grippers, Breda. De 1250.—, 2 maand. dato, order August Lindeman, welke U ons in Uw geëerde letteren van 20 dezer hebt geadviseerd, zullen wij bij vertoon voor Uw rekening honoreeren. Wij voegen hierbij ons koersblad van heden en blijven Hoogachtend. Gebr, WEILMANN. 15. Last om voor rekening van den lastgever op een derde te trekken. Arnhem, 7 Aug. 19... Aan den Heer A. L. Creuzberg, Keulen. De waren, den 15den der vorige maand aan mij afgezonden, heb ik in orde ontvangen en de daarvoor berekende 1560. genoteerd. Beleefd verzoek ik U om deze som voor mijn rekening 2 maand. dato op de Heeren W end l er en Co. te Aken te trekken en mijn schuld daarmee te vereffenen. Aan genoemde Heeren heb ik dit reeds medegedeeld. Hoogachtend, RUDOLP STORCH.
92 16. Bericht wegens de traite van den lastgever, voor wiens rekening wordt getrokken, aan de betrok -ken. Arnhem, 7 Aug. 19... Aan de Heeren Wendler & Co., Aken. Ingevolge mijn letteren van den 2den der vorige maand deel ik U mede, dat ik heden zoo vrij geweest ben den Heer A. L. Creuzberg te Keulen te machtigen voor mijn rekening -
f 560.— Ned. Court. 2 maand. dato op U te trekken. Ik verzoek U dezen wissel bij vertoon te honoreeren en mij voor het bedrag in rekening te debiteeren. Inmiddels blijf ik Hoogachtend, RUDOLPH STORCH.
17. Bericht van den lasthebber, als trekker aan de betrokken firma, omtrent het trekken van den wissel. Keulen, 10 Aug. 19... Aan de Heeren Wendler & Co., Aken. De Heer Rudolph Storch heeft mij opgedragen om voor zijn rekening 560.— Ned. Court. 2 maand. dato op U te trekken, hetgeen ik heden zoo vrij ben geweest in een prima-wissel, order den Heer With. Kroll, te doen. De genoemde firma te Arnhem zal U dit reeds medegedeeld hebben en ik verzoek U mijn traite te zijnen laste met acceptatie te willen honoreeren, in welke ver ik de eer heb te zijn -wachting A. L. CREUZBERG.
93
18. Bericht van den lasthebber aan den lastgever omtrent den getrokken wissel. Keulen, 10 April 19... Aan den Heer Rudolph Storch, Arnhem. Ingevolge Uw geëerde letteren van den 17den dezer heb ik heden I 560.— Ned. Court. 2 maand. dato, order Wilh. Króll, voor Uw rekening op de Heeren Wendler en Co. te Aken getrokken en aan die firma behoorlijk advies daarvan gezonden. Ik vereffen met de genoemde som onder gewoon voorbehoud Uw rekening in mijn boeken, zeg U daarvoor dank en beveel mij in Uw voortdurende belangstelling aan. Met de meeste hoogachting blijf ik A. L. CREUZBERG. N.B. Deze brief moet gezegeld worden met plakzegel van 10 cent.
19. Antwoord van de betrokken firma aan den trekker van den wissel. Aken, 17 Aug. 19... Aan den Heer A. L. Creuzberg, Keulen. Ingevolge Uw geëerde letteren van den 10den dezer en het verzoek van den Heer Rudolph Storch te Arnhem, zullen wij de door U voor rekening van dien Heer 2 maand. dato op ons getrokken f 560.— Ned. Crt., order Wilh. Gró11, honoreeren. Hoogachtend, WENDLER & Co, 20. Antwoord van de betrokken firma aan den han
voor wiens rekening getrokken wordt.-delsvrin,
Aken, 17 Aug. 19... Aan den Heer Rudolph Storch, Arnhem. Wij hebben Uw geerde letteren van den 7den dezer ontvangen en zullen de ons geadviseerde 560.— Ned. Court., 2 maand. dato,
94
getrokken door den Heer A. L. Creuzberg te Keulen, voor Uw rekening bij verval naar eisch honoreeren en het bedrag in Uw debet noteeren. Hoogachtend, WENDLER & Co.
21. Model van een bericht over verzending van
goederen,
's-Hertogenbosch, 12 Sept. 19... Den Heer M. Jansen, Tilburg. Met bode Schompers van Tilburg ontvangt U de hieronder vermelde waren, waarvoor U, na binnen ...... dagen behoorlijk gedane aflevering, de vracht tegen f ..... . per 100 K.G. gelieve te betalen, waarna U met de goederen volgens bericht handelt. REINDERT VAN DRIEL Merk
No.
R v. D
51-57
Colli R v U
Soort
7
Zakken
Inho d
Gewicht
Ajuin
260 K.G.
22. Idem. Utrecht, 27 Augustus 19...
Aan den Heer......, Gorinchem. U ontvangt met schipper Arie Hartman van Vreeswijk in zijn behoorlijk gedekt vaartuig: I. H. B. No. 20, 21, 22, drie vaten met suiker. Elk vat weegt 150 K.G., waarvoor U na behoorlijke en in onbeschadigden toestand gedane aflevering, aan hem de bedongen vracht, pr. 100 K.G. f ...... gelieve te betalen. Wees zoo goed de waren verder per as te verzenden. Hoogachtend, A. T. REICH.
95
23. Idem. Rotterdam, 17 October 19...
Aan den Heer ......, Schoonhoven. Gouda:
Aan U afgezonden met schipper A. Arnold van
H. A. R. Vier vaten geraffineerde suiker: No. X. 1315 pond bruto „ XI. 1209 1312 „ „ XII. „ XIII. 1314 5150 pond bruto. A. C. H. Tien balen koffie, waarvan No. I en VIII 50 pond wegen, „ „ IX „ X 70 „ „ die hem volgens bovenstaande opgaven hier toegewogen en in goeden staat geleverd zijn. Wees zon goed na behoorlijke en in goeden staat gedane aflevering, vracht en assurantie te betalen en met het goed volgens mijn bericht te handelen. STARKEBOOM.
24. Model van een bewijs, dat de gezonden goederen behoorlijk zijn overgebracht. De goederen, welke door den Heer Offens te Groningen op den 26sten October 19... franco werden afgezonden: A. A. D. No. VT, VII, VIII, drie balen manufacturen, heeft bode Dirk Peters mij, zoowel wat gewicht als tijd betreft, behoorlijk afgeleverd. MERTENS. Kampen, den i sten Nov. 19...
I. DIVERSEN. BOEKHOUDING.
De behoefte aan een boekhouding doet zich spoedig gevoelen; zoodra de inkomsten of uitgaven zoo talrijk zijn, dat zij niet meer uit het hoofd onthouden kunnen worden, wordt een kasboek reeds onontbeerlijk. Is dit boek voor den particulier vaak voldoende, de ondernemer behoeft meer. Hoe grooter de omvang van zijn bedrijf is, des te meer zal zijn boekhouding moeten zijn gespecialiseerd. Heeft hij veel debiteuren, dan zal hij een debiteurenboek er bij moeten nemen; heeft hij veel crediteuren, een crediteurenboek. Heeft hij weinig debiteuren en crediteuren, dan vereenigt hij de functies dezer beide boeken in een z.g. rekening -courant boek. Koopt of verkoopt hij op rekening, zoodat koop en verkoop niet reeds onmiddellijk uit het kasboek blijken, dan zal hij een inkoop- en een verkoopboek moeten gaan houden, terwijl voor de opteekening van alle bijzondere handelingen en voorvallen op de zaak betrekking hebbend, die buiten het kader der reeds vermelde boeken vallen (schikking, uitstel van betaling, toegestane korting, retourzending) nog een z.g. memoriaal wordt aangelegd. Bij groote voorraden is een voorraad- of magazijnboek op zijn plaats; bij gebreke daarvan zullen voor het opmaken van een balans de voorraden opgenomen (geïnventariseerd) moeten worden; het inventariseeren is trouwens ook bij het houden van een magazijnboek noodzakelijk om te controleeren, of de voorraden goederen, zooals die door het
97 magaziinboek worden aangewezen, overeenstemmen met de werkelijk aanwezige voorraden goederen. , Met gemelde boeken, of een deel ervan, kan in zaken van niet te grooten omvang meestal worden volstaan: elk bedrijf stelt zijn eigen eischen. Uitgebreider boekhouding late men inrichten en zoo mogelijk ook biihouden door een boekhouder. Houdt men de boeken zelf bii, zoo zorge men, dat dit nauwkeurig geschiedt. Een goed biigehouden boekhouding is niet alleen voor dengeen, wien zij aangaat een groot gemak, doch voor den koopman zelfs een verplichting. Het Wetboek van Koophandel verplicht hem van zijn verrnogentoestand en van alles wat zijn bedrijf betreft, aanteekening te houden op zoodanige wijze, dat uit de gehouden aanteekeningen te allen tijde zijne rechten en verplichtingen kunnen worden gekend; tevens om aIle [aren binnen de eerste zes maanden van elk [aar, een naar de eischen van zijn bedrijf ingerichte balans op te maken en eigenhandig te onderteekenen. De koopman is gehouden de boeken, bescheiden en balansen, de ontvangen brieven en telegrarnmen en afschriften van uitgaande brieven en telegrarnmen tien iaar lang te bewaren. Goed gehouden boeken kunnen bewijskracht opleveren in een procedure ten voordeele van den koopman, die ze gehouden heeft. Het niet kunnen overleggen van een behoorliike boekhouding (gestaafd door bescheiden) schaadt hem niet aileen in event. procedures, maar ook bij reclame tegen te hooge belastingaanslagen. Immers de belastingadministratie kan van dengeen, die ingevolge de wet gehouden is boek te houden, inzage van de boeken en bescheiden vorderen. Worden deze niet overlegd. dan wordt de aanslag gehandhaafd, zoo niet is ~ebleken, dat en in hoever hij onjuist is. Aileen een behoorlijke boekhouding, gestaafd door bescheiden, kan hem bij te hoogen aanslag recht doen wedervaren. In den boekhandeI zijn aIle soorten van boeken, voorzien van de speciaal vereischte kolommen voor de boekingen verkrijgbaar; crediteuren-, debiteuren- en rekening-courantboek nerne men bij voorkeur met een z.g. klapper, waardoor het opzoeken van de gezochte rekening zeer wordt vergernakkeliikt. Geerling. 18e druk, 7
Debet.
r.
Dec.
A.
-
. f
,
. .1
J
--
.
Kassaldo ./ G. v, Dissel, fact. 10-10-'31 .. P. Claasen, huur 1-12-'31 .. Coupons verzilverd • tt J. v, d. Vliet, fact. 1-11-'31 "
25
157
795!67
I
250 83 17 160 75 227150 n
"
" " "
Dec.
1932
2
5 7
Credit.
Fol.1.
.
.
.
II
J
· ..
•
. · ..
I I t
795167
25157
50!-
42i50 i 575:10 I
40 -
50 12 150
I OMSCHRIJVING DER POSTEN I Bedrag der Uitgaven
Jan Kolff, arbeidsloon • • J Huishoudgeld Croll, reparatie dak . Grondbelasting . • I· " 10 Aflossing 1e hyp, en rente . " 12 Huishoudgeld • tt Saldo
Datum
Formulier van een Kasboek.
I OMSCHRIJVING DER POSTEN II Ontvanqsten Bedrag der I
13 Saldo
"
"
"
"
2 4
" "
1
Dec.
1932
Datum
Fel.
10
December
"
"
5 7
4
1 2
9 10
"
"
"
"
"
"
"
1932 December
Datum
.
Saldo
,
, ,
Kassaldo . G. van Dissel, fact. 10 Oct. '31 Jan Kollf, arbeidsloon . P. Claasen, huur per 1 Dec. '31 Coupons verzilverd Huishoudgeld Croll, reparatie dak Grondbelasting '31, restant J . v, d. Vloot, Iact, 1 Nov . '31 Aflossing op Ie hyp, en rente , Saldo
,
, .
,
.
.
.
II
,
,
.
,
,
.. .. "
OMSCHRIJVING DER POSTEN
II
,
.
B. Formulier van een Kasboek.
,
,
,
If
I
75157
.1
" "
"
"
"
f
-79567 f
22,150
I
1
160 751-
8317
250-
II
1
."
II
."
II
. ."
.f
I
Ontvangsten Bedrag
795~
575 10 75 157
1-
50 1250 42'50
40 -
Llltqaven Bedrag
1
3 10 20 S 3
..
. . .
Ulster Colbertcostuum Pantalons Jacquet. Colbertcostuum
Saldo 1931
1 1 2 1 1
tit VeOl' elkea debiteD!' 1 folio.
Jan.
1932
Dec.
April Mel Oct.
Jan.
1931
Debet.
'01. 1.
.1
"
1
210 -
-
1
-
1
4351-
,
. . ·· "" . ·" f
1 -
85 9011 50 100 110
./
I April Mei Dec.
1931
--
8 Contant 30 Per giro 31 Saldo
J. HOUTKOOPER TE 's-GRAVENHAGE.
C, Formuller van een Deblteurenboek,"]
."
f
--
./ , "
I
1 -
435I
85 140 210 -
Credit.
- FoI. 1.
.
fII
D..
It
It
2610 12
•
/
•
-
I
1
-
1
-
1
500 500 500 500 I 610'12
./
1
Jan.
1932
Oct.
Jan.
1931
1
12
1
.
Saldo 1931
..
"
Saldo geldleening Diverse goederen op 3 maanden gekocht .
J. K. TER MEER TE ZAANDAM.
Formulier van een Crediteurenboek."]
. ·· "" ...
Aflossing, contant Allossing per giro id, 1 Aflossing 1 Allossing, contant 31 Saldo
•J V-.or elkea crediteur 1 fetto
193...
Mei Aug. Nov. Dec.
Febr.
1 1
Debet.
1.
1931
~.l.
.1
f
. 't
.1
I
112
610
I
112
2610:12
210
2400 -
Credit.
Fo!. 1.
r,
Debet. --
--
·
E.
193••
193..
Dec.
193•• Febr. Mel Aug. Nov.
I
151 31
1 Regenlas
Saldo
tt
•
··
193.• April Mei Dec.
I
31
1
8 30
/
. · .f · ,.
/
./
--
193.•
Jan.
193.•
Oct.
Jan.
I
~
Jan.
193.. April Dec.
801-1193..
15 -
65 --
. ..
1\
11
voldoende.
Saldo 193...•
is een folio
1
. 30 Betaald per kas . 23 Reparatie dakgoot .
Saldo
1 Saldo geldleening. . 12 Div. goed. op 3 mnd..
I
G. JANSEN, ALHIER.
I
5005001 50050061012 261012
.
Contant Per giro Saldo
J. K. TER MEER TE ZAANDAM.
/
4352101 -
1-
50'100 110-
85190-
Vnnr ellren debiteur en crediteur 1 folio; voor iemand die debiteur en crediteur is,
193•• April
Allossing Aflossing
#I
,.
#I
#I
··· · .. /
tt
•
·.
./
J. HOUTKOOPER TE 's-GRAVENHAGE.
Formulier Tan een Rekening Courantboek,']
· · ,. · · .· . ·" ·· .." ·
Aflossing . Aflossing .
31 Saldo
t
1 1 1
Debet.
Fot 3.
*}
11
Debet.
Fot 2.
Jan.
#I
3 1 Ulster April 10 1 Colbertcostuum . lIel 20 2 Pantalons S t Jacquet. Oct. 3 1 Colbertcostuum . Dec.
Jaa.
193••
Pol.
.
15 -
801-
65 -
Credit.
Fo!. 3.
61011~
2610'12
21012
24001-
Credit.
Fat 3.
I
4351-
I
851-
140,210-
. / --15!-
· f"
.f
.f
f
./ ·"
f
It
·. •
./
Fo!. 1. Credit.
103
Fol. 1. F. Formulier van een inkoopboek.') 19...
AMSTERDAM,
Credit.
J. BORSTROO, alhier. Per Contant. Jan. 2 80 Meter bl. laken a 1 15,75 per Meter . f 1260,00 Af 1 pCt. . „ 12,60 I 1247,40 62,37 Af 5 % per Co ntant ,f 1185 03 „
P. RAUDER te Elberfeld.
Jan. 3 Ontvangen over Arnhem, door tusschen-
komst van R. Anders aldaar, franco vracht en rechten. H. W. N. 2. Een kistje met: 12 stuks á 20 met. kat. ,f 1,10. f 264,00
10 „ „16 „ 27 „ „ 15 „
„ „1. .„160,00 „ „ 0,70. „ 283,50 Kistje . . „ 1,50 I 709 00 .
A. DE RUITER, te Utrecht. Jan. 5 12 gros knoopen a f 3,75 . . 145,00 A f 2 pCt, „ 0,90 ƒ 4410 •) De achulden worden vanuit dit boek overgeboekt in het crediteureaboá.
104 Fol. 1. 19 ...
G. Formulier van een Verkoopboek.') Debet. AMSTERDAM. G. HAGEDIS, te Hoorn. Op 3 maanden.
Febr. 1 0 1 Aan een rijmantel met 2 kragen
. . f 1 98.
G. SLORRIS, te Alkmaar. i Contant. Febr.
Aan 10 stuks dassen à , 3,50.
. . . ƒ 35,--
Af 5 pCt. . „ 1,75
,f 3325
MELCHERS & ISAAKS, alhier. Op 6 maanden. Febr. 113 Aan 1 stuk bl. laken 54 meter. Af 10 pC t. 5 4 /io „ 48°/io meter a f 10,— . . . 1486, Af 3 pCt. . . „ 14.58 I 471 42 *) Do v rderingen worden vanuit dit boek overgeboekt in bet debiteurenboek.
1..-
.
Vanuit dit boek wordt op de betreffendfe rekeDing in b.t &lebiteureo- of crediteurenboek of rekeaing-courantboek
af
ovel·~ebracht.
20
januari
Retour aan M. d. v.. Velde, alhier, 80 zakken
...... 1740 ~
T'oegestaan aan M. v, d . Velde, alhier, een korting van 3% op factuur 1 Juli 193... ad.. f 580..." . /
18
Januari
80-
4846
35-
6110
Ter incasseering gegeven aan George Kannerl, een wissel op A. .Iaarsma, Zaandam, vervaldag 15 Febr, a.s, . f een dito op P. Drissel, te Ouderkerk alhier, vervaldag ult" dezer " een accept van K. ter Meer, alhier, vervaldag ult " dezer . . "
18
Formulier va. een Memoriaal..·)
Januari
193.•
'olio I.
H..
•
II
•
•
•
•
•
•
•
Pand Kerkstraat . Goederen Oebiteuren" . .
Ie
LiDDeD nat
.
Serge. · . . . Voeringl, . . . .
/I
BJauw laken . Zwart laken .
tt
f
. "
."
•
.1
I
1
20300
__
1
1
710'16000:2255,1335-
.
.
.
•
Ned.-Hypotheekbank. Vermogen .
/I
/
/I"
. . f
"
0.80
" 0.55 "
4.-
" 12.-
M. M. M.
M.
Bedrag per
f 15.-
I
M.
enz.
210 80 560 620 243
Hoeveelheden
K.. Balans per 31 Dec.. 19....
OMS C H R IJ V I N G
J.. Inventaris per 31 Dec.. 19....
~
I
M·I
20300-
850011800-
f2255.-
" 341." 194.40 " 965.60
" 216.., 224.-
f 317.-
Bedraq totaal
.... i
107
11. Waarde van eenige vreemde muntspecidn in Nederlandsche munt. LANDEN
ONDERDEELEN
BENAMING
In den effectenhandel gerekend
Argentinié
Peso Franc Belga Mil Reis Lewa Krone Reichsmark
100 Centavos 100 Centimes Belgié 5 Francs Brazilië 1000 Reis Bulgarije 100 Stotinki Denemarken 100 Ore Duitschland 100 Pfennig Engeland Pound Sterling £ 20 Shilling à 12 Pence Finland Markka 100 Pennia Frankrijk Franc 100 Centimes Griekenland Drachma 100 Lepta Hongarije Pengo 100 Filler Italië Lira 100 Centesimi Yen Japan 100 Sen Dinar Joego Slavin 100 Paras Mexico Peso 100 Centavos Krone Noorwegen 100 Ore Schilling Oostenrijk 10 Groschen Zloty Polen 100 Grosz Portugal Escudo $ 100 Centavos Lei Roemenië 100 Bani Rusland Tsjerwonets 100 Kopeken Spanje Peseta 100 Centimos Tsjecho- Slowakije Krone 100 Heller Lira Turkije Turksch Pond 100 Piasters Ver. Staten N.Amerika Dollar $ 100 Cents Zweden Krone 100 Ore Zwitserland Franc 100 Centimes
a
1)
/ 1.10
-„ 0.35
--„ 0.66 2 1; „ 0.60 „ 12. „ 0.50 „ 0.10
„ „ „ „
„ „ „ „
---0.13 1.25 -2.50 0.66 2 /3
--2.70 0,015 1.28 0.50 ---
„ 2.50 „ 0.662/ 3 „ 0.50
1) De wisselkoers wijkt voor vele muntsoorten zeer belangrijk van deze af.
108
III.
Rentet afel voor een maand. INTEREST TEGEN DEN KOERS VAN
3 gl. 10,000 9,000 8,000 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 90 80 70 60 50 40 30 20
gl. C. 25,00 22,50 :0,00 17,50 15,00 12.50 10,00 7,50 5.00 2,50 2,25 2,00 1,75 1,50 1,25 1,00 0,75 0,50 0,25 0,22 0,20 0,17 0,15 0,12 0,10 0,07 0.05
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
0,02 0,02 0,02 0.01 001 0,01 0,01 0,00 0,00
0,02
31/2
4
41/2
g1. C.
g1. C.
gl.
29,17 26,25 23,33 20.42 17,50 14.58 11,67 8,75 5,83 2,92 2,62 2,33 2,04 1,75 1,46 1,17 0,87 0,58 0,29 0.26 0,23 0,20 0,17 0,15 0,12 0,09 0,06
33,33 30,00 26,67 23.33 20,00 16,67 13,33 10,00 6,67 3,33 3,00 2,67 2,33 2,00 1,67 1,33 1,00 0,67 0,33 0,30 0,27 0,23 0,20 0,17 0,13 0,10 0,07 0, 03 0,03 0,03 0,02 0,02 0,02 0,01 0,01 0,01 0,00
37.50 33,75 30,00 26.25 22,50 18,75 15,00 11,25 7,50 3,75 3,37 3,00 2,62 2,25 1,87 1,50 1,12 0,75 0,37 0,34 0,30 0,26 0,22 0,19 0,15 0,11 0,07 0,04 0,03 0,03 0,02 0,02 0,02 0,01 0,01 0,01 ON
0,03 0,03 0,02 0,02 0,02 0,01 0,01 0,01 0,01 0,00
c.
5
5V
_{_
6
g1. c.
g1. c.
gl. c.
41,67 37,50 33,33 29,17 25,00 20,83 16,67 12,50 8,33 4,17 3,75 3,33 2,92 2,50 2,08 1,67 1,25 0,83 0,42 0,37 0,33 0,29 0,25 0,21 0,17 0,12 0,08 0,04 0,04 0,03 0,03 0,02 0.02 0,02 0,01 0,01 0,00
45,83 41,25 36,67 32,08 27,50 22.95 18,33 13,75 9,17 4,58 4,12 3,67 3,21 2,75 2,29 1,83 1,37 0,92 0,46 0,41 0,37 0,32 0,27 0,23 0,18 0.14 0,09 0,05 0,04 0,04 0,03 0,03 0,02 0,02 0,01 0,01 0,00
50,00 45,00 40,00 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,04 0,04 0,03 0,03 0,02 0,02 0,01 0, 01 0,00
IV. Rentetafel voor een jaar. á
109
INTEREST TEGEN DEN KOERS VAN
<
3
g l.
g l. C.
10,000 300,00 9,000 27R00 8,000 ;240,00 7,000 210,00 6,000 18000 5,000 150,00 4,000 120,00 3,000 9 0 ,O0 2,000 60.00 1,00 ► 30,00 900 27,00 800 24,00 700 21,00 600 18,00 500 15,00 400 12,00 9,00. 300 6,00 200 100 3,00 9J 2,70 80 2,40 70 2,10 1,80 60 1,50 50 1,20 40 30 0,90 20 0,60 10 0,30 9 0,27 8 0,24 7 0,21 6 0,18 0,15 5 4 0,12 3 0,09 2 0,06 1 0,03
3' / 2 • 4 g l. C.
350,00 315,00 280,00 245,00 21000 175,00 140,00 10500 70,00 35,00 31,50 28,00 24,50 21,00 17,50 14,00 10.50 7,00 3,50 3,15 2,80 2,45 2,10 1,75 1,40 1,05 0,70 0,35 0,31 0,28 0,24 0,21 0,17 0,14 0,10 0,07 0,03
g l c.
41/
5
g l c
g l. C.
400,00 450.00 360,00 405,00 320,00 1 360 00 280,00 315,00 240,00 270.00 200,00 225,00 160,00 180,00 120,00 135,00 8(1,00 90,00 40.00 45,00 36,00 40,30 32,00 36,00 28,00 31,50 24.00 27,00 20.00 22,50 16,00 18,00 J 2,00 13.50 8,00 9,00 4,00 4,50 3,60 4,05 3,20 3,60 3,15 2.80 2,40 2,70 2,00 2.25 1,60 1,80 1,20 1,35 0,80 0,90 0,40 0,45 0,36 0 40 0,32 0,36 0.28 0,31 0,24 0,27 0.22 0,20 0,16 0,18 0,12 0,13 0,08 0,09 0,04 0,04
51/ 6 g!. C.
500,00 550,00 450,00 495,00 400,00 440,00 350,00 385,00 300,00 330,00 250,00 275,00 200,00 220,00 150,00 165,00 100,00 110.00 50,00 55,00 45,00 49,50 40,00 44,00 35,00 38,50 3k ► ,00 33,00 25.00 27,50 20,00 22,00 15,00 16,50 10,00 11,00 5,00 5,50 4,50 4,95 4,00 4,40 3,50 3,85 3,00 3.30 2.50 2.75 2,00 2,20 1,50 1,65 1,00 1,10 0,50 0,55 0,45 0,49 0,40 0,44 0,35 0,38 0,30 0,33 0,27 0,25 0,20 0,22 0,15 0,16 0,10 0,11 0,05 0,05
600,00 540,00 480 00 420,00 360,00 300,00 240,00 180,00 120,00 60,00 54.00 48,00 42.00 36.00 30,00 24,00 18,00 12,00 6,00 5 40 4,80 4,20 3,60 3,00 2,40 1,80 1,20 0,60 0,54 0,48 0,42 0,36 0,30 0,24 0,18 0,12 0,06
110
V. ONS METRIEK STELSEL, A. LENGTEMATEN,
kilometer hectometer dekameter meter decimeter centimeter millimeter
meter 1000 100 10 1 0,1 „ 0,01 0,001
km hm dam m dm cm mm -
Ned. el 1 0,69 Oude el • 0,1 Palm 10 Roede 28,31 cm Amst. voet 31,39 „ Rijnlandsche voet 30,118 „ Engelsche voet 2,57 Amst. duim „ 2,61 Rijnl. duim 2,511 Eng. duim 1,828 meter 1 vadem 1850 1 paal op Java 1506 1 paal op Sumatra 15,50 1 knoop (snelh. v. e. schip) 1 graad 1/* o v. d. omtrek der aarde, B. VLAKTEMATEN.
k m2 10000 are ❑ kilometer 100 are hectare of ❑ hectometer h a a -- are of ❑ dekameter = c a centiare m2 1 ms ❑ meter 0,01 d m2 ❑ decimeter „ 0,0001 c mZ ❑ centimeter 0,0000001 „ m m' ❑ millimeter N.B. Het millioenvoud aanduiden door voorvoeging van Mega (M). • mikro (M). millioenste deel „ kilo (k). „ ., „ „ duizendvoud ,. ,, duizendsto de01 „ mini (m). of ee „
I,
1000000 m' 10000 ,, 100 „ 1
111 geograph. mijl under
= 5478 h a. = 1 h a = 7 hond — 700 rijnl. roeden. morgen 85,68 a 6 hond 600 rijnl. roeden. hond 14,28 a 100 rijnl, roeden. rijnl. roede 14,28 m2 gemet (Zeeuwsch) 39,24 are. pondemaat (Friesland) 36,75 are. --
INHOUDSMATEN.
C. kub. meter hectoliter liter kub. decimeter deciliter centiliter kub. centimeter kub. millimeter
m$ h1 1 d ms d1 c1 c ms in m3
to ms
Dekastère
m3
Stère d.S. c.S. m.S.
decistère centistère millistère
last mud of vat ton
1000 1 (kiloliter) 100 1 1 d m3 0,001 m3 0,1 1 0,01 1 0,000001 m3
0,000000001 m 3 wisse kiloliter 10001. hectoliter 100 d ms 100 1. 10 'd m3 dekaliter 10 1. liter. = 1 d ms kan kop maatje
=30h1 1h1 1 m3
--
.
—
11 1 1 1 dl
D. GEWICHTEN. ton kilogram hectogram gram I is II -III— IV V VI VII— VIII-IX --
t 1000 kg kg — 1000 g hg 100 g g 1g 1 2 3 4 5 6 7 8 9
decigram centigram milligram
X is 10 XI-11 XII 12 XIII 13 XIV-14 15 XV XVI 16 XVII 17 XVIII — 18
dg cg mg
0,1 g 0,01 g 0,001 g
XIX is 19 XX 20 XXI-21 XXX 30 XL--40 XLIX 49 L-50 LX-60 LXX — 70
112 LXXX X
X
is
C—
C
I
CC is 200
80
90
X—
D is 500
300
C C C
DC
600
99 CD — 400 C MX C I X 999 C — 100 CDXCIX — 499 M — 1000 CI— 101 N.B. Vó'5r V en X wordt alleen I geplaatst. ., L „C „ ., X „ D „ 1 4 „ „ C „ In plaats van D schreef men oudtijds I 3.
„
„ ^VI
„
„
C I 3.
„
VI. Namen der 32 Windstreken.
J Ç c
j; o
2
0.
o.
.
.o 'o
.4
.c
l
!
VII. LIJST DER MEEST VOORKOMENDE VERKORTINGEN, A. a are of vlerk. dekameter. A ampère. at atmosfeer (drukeenheid). A. A. aula. 4geriu, (oe eischer).
ad of A. voor, tegen (a f. 1,—). A. of Ao. A nnn (in he jaar) .
A. C. Anno Christi (in het jaar na
Christus' geboorte) . A. a. C. A nno ante (,hri,^tum (in hei jaar vbbr Chr. geboorte). A. C. Anno Currente (in het loopende
A. R. Antirevolutionair, Academlae Rector (rector magnificus van een hoogesehool).
Art. Artikel ; Artillerie. arrond. arr ondis,emein. a.s. aanstaande. Asst. assistent (helper). A. T. Amsterdamsrhe tijd. A. u. b. als 't u blieft. A. V. Algemeene voorwaarden Wa-
terstaat.
B.
jaar).
Acc. Accepi (geaccepteerd, ontvangen, van wissels). A. D. Anno Dornini (in het jaar des Heerets).
ad bij. Adj. Adjunct
; Adjudant. ad lib. ad libitum (naar goedvinden). Adm. A(liiiiuistratte.
adv. advertentie, advocaat. A. et O . A lpha en Omega (het begin en het einde). afb. afbeelding. afd. aftleeling. af k. afkorting. afl. aflevering. A. G. Aktie ►► gectellscha/t (Maatschap p i i ti) aatttivelen).
A. H. V. Algemeene Handelsvoor -
waarden. a. h. w. als het ware. a. i. ad interim (voorloopig, tijdelijk). al. alinea (nieuwe regel). A. L. M. A rtium liberalium magister (meester in de vrije kunsten). A. M. of M. a.
Artiurn Magister
(don-
tor in de letteren of in de wijsbegeerte). a. m. antica manu (door vriendenhand
B A. Bachelor of Arts (Candidaat in de theologie of de rechten). b. a. bij aanbieding. B. B. Binneulalidsch bestuur. Bar. Baran. Baresse. Baronesse. betr. betreffen(ie.
b. D. buiten dienst (gepensionneerd). Bibs. Biblia (de Heilige Schrirt). Bijl. Bijlage. Bijz. Bijzonder.
Binneni. Biunenlandsch.
B. L. Benevole Lector (welwillende lezer).
Bovenst. Bovenstaande. BI. Blz. Bladz. Bladzijde.
B. 0. W. Burgerlijk upenbare Werken. Br. Broeder, Breedte. br. fr. brieven franco. Bto. Bruto.
Burg. Bugemeester, burgerlijk. B.v. of Bijv. Bij voorbeeld. B. en W. Burgemeester en Wethoutiers. B. W. Burgerlijk Wetboek. b. z. a. biedt zich aan.
bezorgd).
A. M. D. G. Ad majorem Dei Gloriarn (tot meerder eer van God).
A. M. V. B. Algemeene maatregel van bestuur.
A. P. Anisterdamsch peil. Ao. Po. Anno passato (in het aigeloot^en jaar). A. pr. Anno presents (in het tegen -wordige jaar). App. Appendix (aanhangsel). Geerling. 18e druk.
C. C. Celsius.
C a centiare. Ca. ireu (ongeveer). Cat. Catalogus. Cant. Cantor (voorzanger). Cap. of C. caput (hoofd, hoofdstuk). Cay. cavalerie.
C. of Cel&. Celsius.
114 C. a. cum annexis (met wat er bij behoort). C. k. d. ('est d dire (dat Is te zeggen). Cand. Cantlidaat Cand. Min. Candidatus ministerii (proponent).
Carg. Cargadnnr (scheepsbevrachtert. o.i.f. costs, insurances, freight (kos-
ten, assurantie en vracht voor rekening verkooper) Cert. Certificaat (getuigschrift). Chr. Hist. Christ. Historisch. C g centigram. C. I. Civiel Ingenieur. c I centiliter. c m centimeter. C. M. currentis mensis (van de loo-
pende maand). Co. Compagnon. Coll. collate (na vergelijking). Comment. cornmentarius (verhandeling, verklaring). Coup. Coupon. Co. Conto (rekening). Cod. Codex (wetboek). Comp. of Cie, Compagnie. Cons. Consul. cpt. comptant, contant. C. q. Ca. u quo (in welk geval). Cred. Credit. (hij heeft te goed). Cresc. Crescendo (met toenemende sterkte) . e. C. cum suis (met de zijnen). ctg. courtage, korting. ot. courant. Ctr. Centenaar (100 pond). Cte. Cents. ,
í09 0. (Rom. getal) vijfhonderd. dag. dagelijks. d a m dekameter. dat. datum (dagteekening). D. C. Da Capo ( van voren af aan, nog eens). D. D. Domini (heeren predikanten) . d. d. de dato (van den dag der uit -gifte). d. d. dienstdoend. deb. debet (schuldig). Dec. December. Deel. declinatie (verbuiging; afwijking van het kompas). D. F. beo /avente (indien God het wil). D. G. Dei gratia (door Gods genade). D. G. beo grutiaa (God zij dank). Del. deleatur (men late weg) . Dep. Departement (afdeeling) Deut. Deuteronomium. d o decigram. dgl. dergelijke. D. H. Doorluchtige Hoogheid.
d. h. dat heet. d I. dat is. d m decimeter. Disc. Dioc;uiitu (korting op een wis sel). Diep. Dispositie (beschikking). Dist. District. Div. Dividend (evenredig aandeel), diverse. d J. dezes jaars. d 1 deciliter. d. m. dezer maand. do. dito (wat reeds gezegd is). D. 0. M. Deo Optimo Maximo (aan den besten en grootsten God gewijd). Dr. Doctor.
Dr. Jur. Doctor Jurfs (doctor in de rechtswetenschappen) . dr. dienaar. Dr. med. Doctor Medicine (doctor in de geneeskunde). Dr. phis. Doctor Philosophiae (doctor in de wijsbegeerte). Dr. th. Doctor Theologiae (doctor in de godgeleerditheid). Ds. Dominus (dominee). D V. Deo volente (zoo God wil) . dv. dienstvaardig. D. V. 0. Departement van Oorlog. dw. dienstwillig. d. w. z. dat wil zeggen.
E. E. electriciteit, + E. (positieve). — E. (negatieve). E.A. Edelachtbaar. e.a. en andere (n) . Ed. Editio (uitgave) . e.d. en dergelijke. Ed. Gestr. Edelgestreng. EE M.M. H.H. Edelmogende Heel Hee Eerw. Eerwaarde. E. G. A. Edelgrootachtbaar. E. I. electro-technisch ingenieur, eig. eigenlijk. E.k. eerste kwartier (maan). e.k. eerstkomende. Em. emeritus (rustend). Em. Eminentie. Entr. Entrepot. enz. en zoo voort. Esq. Esquire (Weledelgeboren). etc. et cetera (en zoo voort). Ev. Evangelie. E.V. en vitle (in de stad). event. eventueel (mogelijk). Ew. Eerwaarde. ex. exemplaar. Ex. Exodus (uittocht. 2e boek van Mozes). Exc. Excellentie. ex div. dividend afgenomen.
114 •xoi. exclusive (met uitsluiting van). Ex. off. Ex officio (ambtshalve). Exp. Expeditie. Expl. Exploitatie. Extr. Extractum (uittreksel).
fiat
gr. m. grosso modo (ruw geschat, ongeveer).
grootb. grootboek Gr. T. Greenwich Tijd. Q. V. goed voor. Gewestelijke werken. G. W. Gemeentewerken.
F. F. Fahrenheit. F. florins, of forto, of staan), of fijn.
qr. 8.. groot octavo. Gr. M. Grootmeester.
(toege-
Va. nr,^i.,
F. W. Faillissementswet. F. C. 0. h'ini. corunaL upus (het einde kroont het werk). Febr. Februari. Fee. Fec. (hij heeft het gemaakt) . ff. /ortissii to (zeer sterk). fff. suprafijn. fg. figuurlijk.
t. i. fiat insertio (invoeging geschiede).
H. H. Heilige. h uur (tijdeenheid). h a hectare of vlerk. hectometer. Hand. Handelingen. Hbl. Handelsblad. H. B. S. Hoogere Burgerschool. H. D. Hare Doorluchtigheid.
Hebr. Hebreën.
h. e.
hoc e•l (dat beduidt) .
tol. foliu, (utlurri (op de oladzijue).
H. Ed. Haar Edele. H. E. G. Hoogedelgestrenge. H. C. Honoris Causa (eershalve). H. en N. Handel en Nijverheid. Herv. Hervormde.
t•. r°. folio recto (rechter bladzijde). fo. vo. folio verso (linkerkant van het
H. H. Heeres.
f1. /y,riliu'fl (guldens). t. o. b. [ree on board (levering vrij van alle kosten tot aan boord). Ir. franco (gefrankeerd). blad, keerzijde). t. z. fijn zilver.
h g hectogram. H. Geb. lluoggeboren.
HH. EE. GG. AA. Hunne Edelgroot-
achtbareu.
G. U gram. G. A. Gewijzigde aansprakelijkheid bij Cubp. Vereeniging. 9 a. W. V. gunstig antwoord wordt vu'rwacht.
G. E. B. Gemeente Electriclteits Beurijf. geb. geboren. Gebr. gebroeders. Ged. St. Gedeputeerde Staten. geëx. geëxamineerd. Gen. Generaal ; Genesis (eerste boek -
van Mozes). Sep. gepenslonneerd. Gesch. Geschiedenis.
Gest. Gestrenge. get. geteekend. G. E. W. Gemeente-electrieiteitswerken. G. G. Gouverneur- Generaal (N. I.). gev. gevallen. ( van het water. gew. gewassen.
HH. EE. MM. Hunne Edelmogenden. HH. KK. HH. Hunne of Hare Keizer Koninklijke Hoogheden. -lijkeof HH. KK. MM. Hunne of Hare Keizer Koninklijke Majesteiten. -lijkeof H. K. M. Hare Koninklijke Majesteit. H. L. S. E. Hoc loco sepultus eat (hier ligt begraven). HH. MM. Hare en Hunne Majesteiten. Hoogs. Hoogleeraar. h. i. kaars of buns inziens. H. K. hoogste koers. H. K. H. Hare Koninklijke Hoogheid. h I hectoliter. h. I. hoc lipeu (aan of op deze plaats). H. M. Hare Majesteit.
h m hectometer. hond. honderd. H. R. llooge Raad. Hr. [leer.
Hr. Ms. Harer Majesteits. H. P. Horse-power (paardekracht). H. R. R. Heilige Roomsche Rijk.
H. S. ileiilse Srlurift: hanndlschrift. H. W. G. Hoogwelgeboren.
Ges. gezusters.
gi. gulden. G. L. 0. Gewoon lager onderwijs. G M. Gluriosae iliemoriae (roemrijker gij -(/aclstuHis).
G. M. B. H. Gesellschaft mit beschr$nkter Haftung.
Gr. uriekach.
Gr. groot; grein.
ib. of ibid. Ibidem (op plaats).
dezelfde
I. b. d. in bultengewonen dienst. id. klens (dezelfde, hetzelfde). I. t. ipse tech (bij heeft het zelf ge
-makt).
116 1. H. S. Jesus horn inum salvator (Je dei-zus,deHilanr niensch(n). IJm. I.InIui(ien. i. 1. in loco (ter plaatse) . 1. M. in rernoriain (te' gedachtenis). Imp. lmnperetor (de Keizer). Impr. Intpriniatur (wordt gedrukt). inc. inclusive (ingesloten). 1. N. D. In nomine Dei of Domini (in den naam van God of des Heeren). inf. infanterie. 1. N. 1. In nosnine Jesu (in den naam van Jezus). 1. N. S. T. In nomine Sanctissimae Trinitatis (in den naam der heilige drieëenigheid). int. interest. inz. inzonderheid. 1. P. 1. In partibus fnfidelium (in 't land der otigeloovigen). Ir. ingenieur. Isr. Israëlietisch. it. item (insgelijks, ook) . Ital. Italiaansch. J. Jan. Januari. J. C. Jezus Christus. J. d. Jonge dochter. J. d. w. jaar der wereld. Jer. Jeremia. Jes. Jesaja. Jhr. Jonkheer. J.I. jongstleden. gym. jonge man. Jr. Junior. Jun. junior (jongste). Jz. Janszoon, Jacobszoon, enz.
K. k Intern. kaars (lichteenheid). kar. karaat. Kath. katholiek. K. en W. Kunsten en Wetenschappen. kg kilogram. K. H. Koninklijke Hoogheid. KK. HH. Koninklijke of Keizerlijke hoogheden. KK. MM. Koninklijke of Keizerlijke Majesteiten. Kl. Klasse. k m kilometer. kW kilowatt. K. M. Koni n klijke of Keizerlijke Majesteit. K. M. A. Koninklijke Militaire Aca(i(rnie. K. N. M. Koninklijke Nederlandsche Marine. K. N. M. 1. Koninklijk Nederlandsch Meterologisch Instituut. Kon. Koninklijk.
Kon. Best. Koninklijk Besluit. Kub. Kubiek. K. v. K. Kanner van Koophandel. K. v. K. en F. Kamer van Koophandel en i'ahrieken.
Kwart. Kwartier. Kwal. kwaliteit. K. Z. kort zicht (op wissels).
L. L. Livre (pond), lire (Ital. munt). 1 liter.
L. a. Lege artis (naar de regelen der
kunst). Lat. Latijn. L. B. Lector benevolus (welwillende lezer). L. B. S. Lectors benevolo salutem (den goedgunstigen lezer heil). L. c. Loco citato (ter aangehaalde plaatse1. L. D. Leus Deo (code zij lof) .
L. d. H. Leger des Hells. lett. letter.
Levit. Leviticus. Lib. Lih-eraal. Lim. of Ltd. Limited (beperkt, Naam-
boze Vennootschap). L. K. laatste kwartier; laagste koers. I.I. laatstleden. L.O. Lager onderwijs. L. O. V. labor ornnia vindt (arbeid overwint alles). Loc. de Locomotief (Indisch dagblad). I. pr. loco president (waarnemend voorzitter). L. S. lectori salutem (den lezer heil). I. a. loco secretaris (waarnemend secretaris). L. St. Livre Sterling (pond sterling). Luit. Luitenant. Luit. Adm.-Gen. Luitenant Admiraal Generaal. Luth. Luthersrh. m lumen (lichteenheid). 1 x lux (lichteenheid). l.w. let wel.
M. m meter; Mark; Mille. m 2 vierk. meter. m 3 kub. meter. M. ltiugister (meester, mijnheer) . M. I/ac (zoon van). Mai. Majesteit, majoor. Mand. Jiuiulaium uniandaat, bevelschrift tot betaling, opdracht). Marc. Marcus. Math. Mattheus. m. a. w. niet andere woorden. M. D. of Med. Dr. Medicinae doctor (doctor in de medicijnen). m. d. met deelneming; met dank.
117 med. medicijnen ; medisch. Mej. mejuffrouw.
m. g. niet gelukwensch. m. gr. niet groeten.
Mgr. Aloitseig'teur (Hoogeerwaarde). M. H. Mrjue ttuur(Iers.
m. h. d. met hartelijken dank. m. h. g. met hartelijken geluk
m. i. nnjus inziens.
-wensch.
mii. militair.
mill. uitomen.
Min. minister.
M K karaat (aleen voor edelsteenen).
mk. riiar•k. Mlle. Lttudemoi.^ette (Mejuffrouw). M. H. Mijne I leeren.
m m millimeter. m. m. ,,tutati; tnutundis (met de noodige veranderingen) . Mm. Madame (Mevrouw). M.M. H.H. Mijne Heeres. M. m. p. Menu men propria (eigen -handig). M. 0. Middelbaar Onderwijs. Mr. Meester in (ie rechten; Monsieur, Mister (Mijnheer). m. r. met rouwbeklag. Mrs. Mistress (Eng. mevrouw). M. 8. Mirnn..eriitl ann (handschrift). M. s. motorschip. M. U. L. O. Meer uitgebreid lager onderwijs. m. v. reet verlof.
M. v. A. Memorie van Antwoord. M. v. T. Memorie van Toelichting. Mw. Mevrouw. M. W. O. Militaire Willemsorde. Mij. Maatschappij.
N. n. naar. N. Noord. Nam. namiddag. N. A. P. Nieuw Amsterdamsch Peil. Nat. Hist. Natuurlijke Historie. Nat. Mil. Nationale Militie. N. B. Nederlandsche Bank. N. B. Noorderbreedte. N. B. Nota bene, (let wel). N. Br. Noord- Brabant. N. c. Nostro conto (op onze rekening ). n C. na Christus. Ned. Ct. Nederlandsche courant (artist).
Ned. Herv. Nederduitsch- Hervormd. N. L. NPrderlandsche Leeuw. N. I. Nederlandsch Indië. N. 1. non liquet (het doet er niet toe). n.1. namelijk. N. M. Nieuwe Maan. N. N. Nonten ne^cio (den naam weet ik niet). N. N. Numerius Negidius (de gedaagde).
N. N. O. Noord-noord-oost. N. N. W. Noord-noord -west. No. Numero. N. O. I. L. Nederlandsch-Oostindiscii Leger.
n. o. m. naar onze meening. N. S. Notre Seigneur (onze Heer), naschrift, Nieuwe Stijl (in den alma-
nak). Ns. nunmiers. N. T. Nieuwe Testament.
nto. netto, (zuiver, juist). N. V. Naamleuze Vennootschap. N. W. Noord -West.
N. W. S. Nederlandsche Werkelijke Scthuld. N. Z. Noordzijde.
0. 0. Oosten.
o.a. onder anderen.
Ob. obiit (hij (zij) is overleden).
Obi. obligatie.
Oct. October; Octaaf tonen.
(omvang van 8
o. g. v. onder gewoon voorbehoud. 0. 1. Oost -In(iië. o. I. orrs inziens. 0. L. Oosterlengte. 0. L. V. onze - Lieve - Vrouw (Maria). O. M. openbaar Ministerie.
o. m. onder meer. onderst. onderstaande. oneig. oneigenlijk. % percent (ten honderd). Openb. openbaring. O. P. N. Ora pro nobis (bid voor ons). o. r. om reden. 0. S. Oude stijl (in den almanak). 0. T. Oude Testament. O. V. Oude Verbond. overt. overleden. O. K. W. Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. O. Z. Oostzijde.
P. P. pater (vader). p. a. per adres. pag. pagina (bladzijde). Par. Paragraaf (afdeeling) . part. particulier. part. corr. particuliere corresponcientie. Pe. of Pct. Procento (ten honderd). p. c. par couvert (onder omslag) . p. c. pour condoléance (met rouw -beklag). pct. percent (per honderd) . P. D. Pro beo (om niet, gratis). P. Expr. per expresse (met een bij -zonderb). pers. persoon. p. f. pour jéticiter (om geluk te wenschen).
lis p. t. v. pour faire visits (om bezoek af te legen). P. G. Protestantsche godsdienst. p k paardekracht. P1. pluratis (meervoud) . P. m. Pro memoria (tot herinnering). p. m. pro mille (per duizend; plus minus (ongeveer). P. 0. per omgaande (post). P. 0. per order. p. o. per occasionem (bij gelegen-
held). P. o. Primo (ten eerste of op den eersten dag der maand). Port. Portugeesch. P. P. Pater prior (de eerste pater in
Richt. Richteren. R. 1. P. requiescat In pace (hij ruste in vrede). R. 0. Reuter Office.
Co. recto (op de voorste, eerste zijde van het blad). Rom. Romeinsch. R. P. reverendus pater (eerwaarde vader) . R. S. B. Rijksspaarbank. R. v. A. Raad van Arbeid. R. V. B. Ri jksverzekeringsbank. Rijnl. Rijnlandsch.
R. Z. Roebel zilver (Russ. munt) .
S.
een klooster).
lastgeving van). p. p. per procure (als gevolmachtigde ) ; per post. p. p. pianissimo (zeer zacht). p. p. e. pour prendre congé (om afscheld te nemen). p. r. pour rernercier (om te bedanken) . P. P. Per procuratie (op
pr. prima (eerste). Pred. Prediker. prf. preferent (bevoorrecht). Pres. President.
prim. primo (de eerste der Proc. Procureur.
maand).
Prof. Professor.
Pro m. pro memorie (tot herinnering). Prop. Proponent (candidaat-predikant) . Prot. Protestantsch. Prov. bi. Provinciaal blad. Prov. St. Provinciale Staten. P. S. Po.^t-scriptum (naschrift). Ps. Psalm. P. st. pond sterling. P. V. Padvinder.
S.
Stère of ms; Staatsblad.
Sam. Saniiiel
S. of St. Sint (heilige). se. scire licet (te weten). S. D. G. Soli Deo Gloria (Gode alleen
zij de eer).
Seer. Secretaris. Sect. Sectio ( afdeeling). S. E. et 0. oionibus
Salvis erroribus et omis(behoudens misslagen en uitlatingen). Ben. Senior (de oudste) ; senator. Sept. September. 8. G. soortelijk gewicht. Sr. senior.
S. D. A. P. sociaal democr. arbeiderspartij.
S.S. stoomschip ; Staatsspoorwegen. st. stoomschip.
5.8. t.t. Salvis titulis (met
(Ier titels). Stbl. Staatsblad. St. Ct. Staatscourant. Std. Standaard (Dagblad). St. Gen. Staten- Generaal.
weglating
Stud. Student.
sub onder.
Q. q. q. qualitate qua (in
van).
hoedanigheid
sup. Supra (boven) . S. V. P. s' it vous plait Heft). Synd. Syndicaat.
( als 't u be,
R. R. Réaumur. R. A. Reuter Agentschap. R.-C. of R.-K. Roomsch- Katholiek. Rec. Recensent (beoordeelaar) .
Rechtb. Rechtbank. Red. Redacteur; Redactie. Ref. referent (berichtgever). Reg. Regel; regeering; regiment;
registratie. Rek. Rekening. resp. respectievelijk (betrekkelijk, wederzijdsch).
R. F. s.v.p.
iteponse favorable, s'il
vo us plait (ve rzoeke beleefd om
gunstig antwoord).
T. t, a. p. ter aangehaalder plaatse.
T. a V. Tout d vouw (geheel de uwe).
t. b. c. tuberculose.
T. C. Trading Company.
t/m. tot en met. Tel. Telegraaf; Telefoon.
Test. Testament. T. H. Technische Hoogeschool. Th. Thaler. Thee. Thesaurier (penningmeester) . T. Q. Tutti quanti (allen van dezelfde
soort)
t tea.
.
119 jr. T. of t. t. totes ficus (geheel de
uwe). t. w. te weten. t. z. ter zake.
Lii U. A. Uitgesloten aansprakelijkheid bij Codp. Vereeniging. U. B. 0. Uitkeering bij overlijden. U. E. Uw Edele. UEd. UEdele. U. H. E. G. Uw floogedelgestrenge. U. L. 0. Uitgebreid lager onderwijs. uit. ultiirro (op den laatsten). U. 8. A. United States of America (Vereenigde Staten van Noord-Ame• rika). U. Z. G. Uw Zeergeleerde.
V. V. Vale (vaarwel).
V volt. V. a. volgens anderen. vac. vacature. V. D. Volente Deo (met Gods wil) . V. D. Vrijzinnig Democraat. V. d. m. verbi divine ►►eiml ter (bedienaar van tiet goddelijk woord). Verg. Vergadering. Vert. Vertaler; Vertaling. V. 9. g. v. van goede getuigen voor -zien. vgl. vergelijk. V. h. van huis; voorheen. V. M. Volle Maan. v.m. voormiddag. v.n. voornamelijk. v o. verso (op de keerzijde van het blad). Vol. Volumen (deel van een boek inhoud). -werk, voorm. vuuriilalig; voormiddag. voorn. voornoemd. vorenst. vorenstaand. V. S. Vereenigde Staten (Noord Amerika) . Vs. Vers. V. U. Volksuniversiteit. V. V. voorloopig verslag. v.v. vervolgens. v.v. vice versa (heen en terug). Vz. Voorzitter.
W. W watt. W. A. wettelijke aansprakelijkheid bij Codp. Vereeniging.
W. C. Watercloset, privaat. Weled. Weledele. Weledelgeb. Weledelgeboren. Weledelgestr. Weledelgestrenge. Weleerw. Weleerwaarde. Werk. Schuld. Werkelijke Schuld. Wetb. Wetboek. w. g. was geteekend. W. 1. Werktuigkundig Ingenieur. W. 1. West- Indië. W. L. Westerlengte. w. o. waaronder. W. S. Werkelijke Schuld. W. v. B. R. v. Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. W. v. K. Wetboek vary Koophandel. W. v. Str. Wetboek van Strafrecht. W. Z. Westzijde.
Z. Z. Zeeland. z. a. zie aldaar. zal. zaliger. Z. B. Zuiderbreedte. z. b. b. h. zijn bezigheden buitenshuis hebbende. Z. D. Zijne Doorluchtigheid. Z. D. H. Zijne Doorluchtige Hoogheid. Z. E. Zijne Edele of Zijn Eerwaarde of Zijne Excellentie. z. e. zijns erachtens. Z. E. A. Zijn Edelachtbare. Z. Em. Zijne Eminentie (Kardinaal). z. g. zoogenaamd; zaliger gedachtenis. Z.-H. Zuid Holland. Z.H. Zijne Hoogheid; Zijne Heiligheid (Paus). Z. H. E. G. Zijn HoogEdelgestrenge. z. i. zijns inziens. Z. K. H. Zijne Keizerlijke of Koninklijke Hoogheid. Z. K. K. H. Zijne Keizerlijke en Koninklijke Hoogheid. Z. K. K. M. Zijne Keizerlijke en Ko Majesteit. -niklje Z. K. M. Zijne Keizerlijke of Koninklijke Majesteit. Z. M. Zijne Majesteit. Z. 0. Zuid-Oost. Z. 0. Z. Zie ommezijde. Zr. (pleeg)zuster. Zr. Ms. Zijner Majesteits. Ztg. Zeitung (courant). Z. W. Zuid -West. Z. Z. Zuidzijde. z. z. g. 9. zag zich gaarne geplaatst. Z. Z. 0. Zuid-zuid-oost. Z. Z. W. Zuid - zuid -west.
Viii. HET VOORNAAMSTE UIT DE WETTEN BETREFFENDE DE POSTERIJEN.
Wat aan ieder postkantoor te koop is Aan alle post-, bij- en hulppostkantoren, alsmede bij daartoe aangewezen depothouders en bestellende beambten *) zijn verkrijgbaar gesteld: le. Postzegels in 28 soorten, n,l . 1/z, 1, 1 1 /2, 2, 2 1 /s, 3, 4, 5, 6, 7 1 /1, 9, 10, 12 1 /2, 15, 20, 21, 25, 27 1 /2, 30, 36, 40, 50,
60, 70 en 80 cent, f 1, , f 2,50 en f 5,-. 2°. Postzegelboekjes in 2 soorten: a. met 24 frankeerzegels van 1 1 /2 cent ..... prijs rijs f 0,36 b. ,,24 ,, ,,5 „ f 1,20 „ ...... „ f1,44 C. ,, 24 ,, ,, 6 ,. ...... • .
,1
24
11
1 ,, 12/2
11
6
11
11
6 6
,,
,,
11/2
„
!t
1,
5
!l
,, ,i
1
...... 11
„
ƒ 3,
.. . . . . . .. . . . J 0,80 ^1
. . . . . .
3. Postzegelrollen in verschillende soorten en prijzen, 40• Brief kaarten : enkele en dubbele (deze laatste voor betaald antwoord), elke kaart voorzien van een zegelafdruk van 3, 5 of 7 1 /2 cent. Briefkaarten van 3 en 5 cent worden ook verstrekt in pakjes van 10 stuks (blokvorm). *) Op de kantoren der posterijen zijn in den regel alleen die zegels voor welke normaal door het publiek worden gevraagd. Zoo zal het kunnen-radig, voorkomen dat op kleine kantoren de zegels van hoogere waarde (bv. f 2.50 en f 5.-) niet in voorraad zijn. Bij eventueele vraag worden de niet -voorradige zegels echter onmiddellijk aangevraagd.
121 5•. Briefomslagen met een zegelafdruk van 6 ct. Formulierkosten 1 cent. 6°. Postbladen met een zegelafdruk van 6 cent. Formulierkosten 1 1 /$ cent. 70• Postbewijsformulieren voorzien van een zegel afdruk van 5 cent. Formulierkosten 1 cent.
8°. Kaarten tot mededeeling van adreswijziging, voorzien van een zegelafdruk van 1'/2 cent. 9 0 . Verschillende postwisselformulieren, borderellen voor inschrijving van quitantiën, formulieren voor adreskaarten en douaneverklaringen (brievenpost en pakketpost) , à 1 cent per stuk. 100. Strooken „Bestellen op Zondag" a 1 cent per 10 stuks. 1
)
11 °. Formulieren benoodigd voor het postchèque- en giroverkeer à 1 cent per stuk. Omslagen voor zendingen aan het Centrale Girokantoor a 3 cent per 10 stuks. 12°. Plakzegels (voor quitanties) a 10 cts. 2
)
13'. Arbeidslijsten als bedoeld in art. 68 der arbeidswet 1919. 14°. Rentezegels als bedoeld in de Invaliditeitswet, n.l. weekzegels van 25, 30, 40, 50 en 60 cent, dagzegels van 7 1 /2, 10 en 12 1 /2 cent en vrije zegels van 25 cent en twee gulden. De postzegels moeten gaaf en ongeschonden op de voorzijde, in den rechterbovenhoek der stukken worden vastgehecht. Het is zeer wenschelijk voor de frankeering van eenig stuk steeds het kleinst aantal zegels te gebruiken. Zegelafdrukken, afgescheiden van briefkaarten, postbladen en andere formulieren, kunnen niet voor de frankeering worden gebezigd. 1) Men bedenke echter dat op Zondagen alleen bestellingen plaats vindea te Amsterdam, 's-Gravenhage, Groningen, Rotterdam, Scheveningen en Utrecht. 2) Het plan bestaat om aan de plattelandspostkantoren formaatzegels van 30 cent en 50 cent verkrijgbaar is stellen.
122
Port, Brieven. Binnenland (gefrankeerd).
voor een gewicht tot en met 20 gram 6 cent, boven 20 gram 40 ,, 12 250 40 15 „
„
„ „
„ „ „
„
250
500 750 1000 1500
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„
„ ,, „
„ „ „
„ „ „
„ „ „
500
750 1000 1500 2000
„ „
„ „ „
„
20 25 30 35 40
„
„
Afmeting ten hoogste 45 X 45X 45 cM; in rolvorm; lengte 75 cM., middellijn 10 cM. Voor ongefrankeerde brieven bedraagt het port tweemaal het port verschuldigd voor een gefrankeerden brief van hetzelfde gewicht. Bij ontoereikende frankeering is een port verschuldigd ten bedrage van tweemaal het ontbrekende bedrag, tot een Postbladen zijn aan te merken als brieven. Lokaalport. Het port van een brief afkomstig van en bestemd voor een door of vanwege den Directeur-Generaal der posterijen vast te stellen kring (z.g.n. locaal verkeer) bedraagt voor een brief van niet meer dan 20 gram 5 cent en boven 20 gram tot en met 100 gram 10 cent. In de wachtkamers van de post-, bijpost-, wijkpost- en hulppostkantoren, alsmede op de postagentschappen en de poststations is een omschrijving aanwezig van den kring, binnen welken voor het betreffende kantoor, agentschap of station het locaalport van toepassing is. Ned. Indië, Suriname en Curacao. Het port voor de naar deze landen te verzenden brieven bedraagt voor de eerste 20 gram 6 cent en voor elk volgend gewicht van 20 gram 5 cent. Zie verder onder luchtpost. Buitenland. Voor naar het buitenland te verzenden brieven bedraagt het port in het algemeen (het grensverkeer is n.l. goedkooper) voor de eerste .20 gram 12 1 /, cent en voor elk volgend gewicht van 20 gram 7 1 /2 cent. Bij verzending van brieven naar België bedraagt het port voor de eerste 20 gram echter slechts 10 cent.
123 Luchtpoet. Het extra recht (luchtrecht) boven de gewone porten en rechten bedraagt voor brieven en andere stukken, welke verzonden worden naar de landen in Europa, waarheen luchtvervoer mogelijk is, per 20 gram of gedeelte van 20 gram 5, cent. (Vervoer van daarvoor in aanmerking komende brieven en briefkaarten voor Denemarken, Noorwegen en Zweden geschiedt zonder heffing van luchtrecht.) Sinds 1 October 1931 worden wekelijksche postvluchten naar en van Ned. Indië en tusschenliggende landen uitgevoerd. Het luchtrecht voor brieven en andere stukken naar Ned. Indië, wegend ten hoogste 5 gram, bedraagt 30 cent, wegend van 5 tot en met 20 gram 60 cent en vervolgens 60 cent per 20 gram. Voor een naar Ned. Indië per luchtpost te verzenden brief moet dus een postzegel van ten minste 36 cent worden gebruikt. Enveloppen met luchtmailpapier, tezamen wegend 5 gram, zijn tegen betaling van 2 cent verkrijgbaar. Luchtrecht voor brieven naar de Vereenigde Staten van Amerika 20 cent.
Briefkaarten. Binnenland gefrankeerd 5 cent, ongefrankeerd 10 cent voor elke kaart. Bij ontoereikende frankeering wordt dezelfde regel toegepast als bij brieven.
Locaalport 3 cent. Buitenland. 7 1 /2 cent. Ned.-Indié, Suriname en Curacao 5 cent. Men kan ook dubbele briefkaarten verkrijgen, elke kaart voorzien van een zegelafdruk van 3, 5 of 7 1 /z cent. Briefkaarten niet van Rijkswege uitgegeven. Het is geoorloofd andere briefkaartformulieren te bezigen, dan die welke van Rijkswege zijn uitgegeven. Die formulieren moeten voldoen aan de voorschriften in het internationaal verkeer voor deze stukken geldend.
Gedrukte stukken. Er bestaat een tweeledig tarief voor gedrukte stukken, nl. a. een port voor drukwerken, waarvan spoedbehandeling wordt verzocht, door middel van een in het oogloopende,
124 boven het adres gestelde aanwijzing „Spoed" of een soortgelijke terzelfde plaatse aangebrachte aanduiding; dit bedraagt: voor een gewicht tot en met 500 gram per 50 gram of gedeelten van 50 gram 2 cent; boven 500 gram tot en met 750 gram 25 cent; 30 750 ,, „ of 1000 „ „
„ 1000 „ „ 1500 „
„
„ „ „ 1500 „ 35 „ „ „ 2000 „ 40
b. een port voor de overige gedrukte stukken, hetwelk bedraagt: voor een gewicht tot en met 500 gram 1 1 /a cent per 50 gram of restend gedeelte van 50 gram: boven 500 gram tot en met 750 gram 17 1 /2 cent „ „ 750 „ „' „ 1000 „ 20 „ „ „ „ 1500 „ 25 of 1000 „ 11
1500 „
„ „ „ 2000 „ 30
„
De behandeling van drukwerken, welke niet volledig zijn gefrankeerd naar het hiervoren vermelde tarief of niet zijn voorzien van de vorengenoemde aanwijzing „Spoed" of eene daarmede overeenkomende aanduiding, kan tot een gunstiger gedeelte van den dag of uiterlijk tot den volgenden morgen worden verschoven, indien daartoe met het oog op de hoeveelheid te verwerken correspondentie aanleiding bestaat. Afmetingen ten hoogste 45 X 45 X 45 cM.; in rolvorm: lengte 75 cM., middellijn 10 cM, Nieuwsbladen, bijvoegsels, binnenland. Het port is gelijk aan dat der gedrukte stukken; echter bij abonnementsf rankeering t/m 55 gram 3 /4 cent; boven 55 gram tot en met 150 gram 1 1 /2 cent; en voorts voor elk meerder gewicht van 50 gram of gedeelte van 50 gram 3/4 cent. Voor bijvoegsels, die afzonderlijk verzonden worden, is een gelijk port verschuldigd. Monsters of stalen van koopwaren en modellen,
binnenland. Het port der monsters bedraagt 2 cent per 50 gram of gedeelte van 50 gram, doch voor elke zending onder een afzonderlijk adres niet minder dan 3 cent.
125 Afmetingen ten hoogste: 45X20X10 cm.: in rolvorm: lengte 45 em., middellijn 15 em. Gewieht ten hoogste 500 gram.
Vrijstelling van port. Vrijstelling van port wordt alleen genoten door de Koningin en de leden van het Koninklijk Huis, alsmede voor de verzending van stukken den dienst van het Koninklijk Huis betreffende. Onder deze stukken vaIIen by. verzoeksehriften om Koninkliike goedkeuring op de statuten eener vereeniging, verzoeken tot naturalisatie, gratie, enz, Indien dergelijke stukken echter aangeteekend worden verzonden, is het aanteekenreeht wel verschuldigd, Met uitzondering dus van de stukken den dienst van het Koninklijk Huis betreffend moeten alle stukken gefrankeerd verzonden worden. Zoo moeten dus, om enkele voorbeelden te geven, worden gefrankeerd de tot den Minister van Justitie te riehten verzoeken tot het afgeven van een verklaring van geen bezwaar op de statuten eener Naamiooze Vennootschap, of tot het mogen aanleggen en houden van een Ioterij. Uit het voorgaande volgt al, dat vrijdom van port van dienststukken is opgeheven, Het voor dienststukken verschuldigde port en aanteekenrecht wordt voldaan door middel van een door de betrokken liehamen jaarlijks aan het staatsbedrijf van de P.T.T. te betalen bedrag, Brieven afkomstig van overheidspersonen en -instellingen verzonden uitsluitend in het belang van den geadresseerde [bv, bevattend verzoehte inlichtingen] en waarvan de portkosten billijkheidshalve te zijnen laste kunnen worden gebracht, kunnen worden voorzien van de aanduiding "Aan port onderworpen dienstbrief". De geadresseerde moet dan hij de uitreiking van den brief voldoen het port, dat bij verzending van dien brief door anderen - geen overheidspersoon of -lichaam - door den afzender zou zijn ver... schuldlgd geweest
Maximum gewicht. Dit is voor brleven, gedrukte stukken en nieuwsbladen 2 Kilogram, voor monsters 500 gram. Zwaardere stukken worden niet verzonden, doch aan den afzender teruggegeven. Is deze niet bekend, dan wor dt van de niet-verzending mededeeling gedaan aan den geadresseerde,
.
cent cent
,.-
cent
121/ , cent
12 1/ .. cent 6 cent
10 6
6
7 1/ .. cent
7 1/ , cent cent
5
7 1/ .. cent
7 1/ , cent 5 cent
15 cent
15 cent 10 cent
15 cent 10 cent
7 1/ '}, cent 5 cent
2 V, cent per 50 qram of gedeelte van 50 gr.
2 1/ , cent per 50 gram of qedeelte van 50 gr.
2 1/ , cent per 50 gram of gedeelte van 50 gr.
idem
idem
tot en met 100 gr 5 cent. voor elke 50 gr. of gee deelte van 50 gr bovea 100 gr. 2 1/2 cent.
tot en met 50 gr. 3 cent; boven so tot en met 100 ~r ... cent; voor elite 50 gr. of gedeelte van 50 \.r. boven 100 gr. 2 cent
11ft cent per 50 gram of gedeelte van 50 gr.
10 cent
7 1/ , cent 5 cent
cent
-
5
MONSTERS
tot en met 100 gr. 5 cents vo or elke 50 gr of gedeelte v .. n 50 gr bove. 100 gr. 2 1/! cent.
---
cent
GEDRUKTE STUKKEN (waaronder Nieuwsbladen)
2 1 / j cent per 50 cram of gedeelte van 50 gr.
Enkele \ Dubbele
RRIEFKAARTJ--N
---
5
vol end gewicht VaD 20 9 am
II~Ik
BRIEVEN Eerste 20 gram
1, Llj.tel1, vermeldende de nameA van de Belgische of Duitache kantoren, gelegen binnen den grenskring van 30 K.N. hangen op de kantoren.
Ianden der Alg Postvereenigiog.
o verige
8.
Duitschland. alqemeen verkeer , b. g rensverkeer 1 ) •
8.
algemeen verkeer . b. grensverkeer 1) •
B~lgie.
per zeepost . V
Nvderlandscb Indie Suriname en Cura~ao.
LANDEN
Tarteven, enz. voor brielpostzendlngen,
B UI TENLA N D..
127
Verpakking en adres van gedrukte stukken en, nieuwsbladen. De gedrukte stukken, nieuwsbladen en monsters, moeten onder kruisband, kruislings gebonden touw of in een open omslag zoodanig ingepakt zijn, dat de postambtenaar gemakkelijk van den inhoud kan kennisnemen. Gedrukte stukken kunnen ook, indien de aard van het stuk het toelaat, geheel open of los, dat is zonder omslag of strook, verzonden worden. Het gebruik van voorwerpen als borden, kokers, rollen en dergelijke, strekkende om platen, kaarten, modellen, plans, enz. tegen beschadiging te beveiligen, is geoorloofd, doch altijd op voorwaarde, dat het onderzoek van den inhoud zonder bezwaar kan geschieden. Het adres moet geplaatst worden op het stuk zelf, indien het slechts toegevouwen of van een bindtouw is voorzien, of op den omslag, den kruisband of de strook; het mag ook worden gesteld op een op te plakken strook, onverschillig van welke afmeting, mits geheel op het stuk vastgeplakt. Het is zeer aan te bevelen om, bij het gebruik van open kaarten, de eene zijde uitsluitend voor het adres te bestemmen.
Visitekaartjes op visitekaartjes is toegelaten: de bijvoeging van geluk betuigingen van dank of van rouwbeklag of der--wensch, gelijke beleefdheidstermen, uitgedrukt in ten hoogste vijf woorden door middel van algemeen gebruikelijke letters, als: m.g., m.d., m.r., t.a., (met gelukwensch, met deelneming of met dank, met rouwbeklag, tot antwoord) of p.f., p.c., .
p.p.c., (pour féliciter, pour condoléance, pour prendre congé) of dergelijke. Geschreven naam- of visitekaartjes zijn mede op den voet van drukwerk toegelaten.
Expresse bestelling. Voor expresse -bestelling in het binnenland is voor elk stuk buiten het gewone port een extra recht verschuldigd: a. indien de geadresseerde woont binnen een door den Directeur-Generaal der P. en T. vast te stellen kring een recht van f 0.10 voor brieven en andere stukken; voor postpakketten f 0.15. -
128 b. indien de geadresseerde woont buiten den sub a bedoelden kring een recht berekend naar den afstand van het kantoor, dat met de bestelling is belast en de voor het bestellend personeel geldende loonregeling. Dit recht bedraagt voor elk stuk niet minder dan 10 cent, voor elk pakket niet minder dan 15 cent; dit recht wordt in voorkomende gevallen verhoogd met verschuldigde veer- of overvaartgelden. Het extrarecht voor expressebestellingen naar liet buitenland bedraagt voor briefpost 25 cent en voor pakketpost 40 cent. Voor bestelling buiten den kosteloozen bestelkring wordt in het land van bestemming een aanvullingsrecht geheven.
Aanteekening van stukken. Aangeteekende stukken zijn die, waarvoor aan den afzender een bewijs van ontvangst wordt afgegeven en welke slechts tegen een door den geadresseerde of zijn gemachtigde onderteekend bewijs van ontvangst worden uitgereikt. Aanteekening is verplicht bij verzending van geld, bankpapier,edele metalen of kostbaarheden. Op verlangen van den afzender van een aangeteekend stuk wordt hem, tegen betaling van 15 cent extra een bewijs van uitreiking (bericht van ontvangst), of een bericht, vermeldende de redenen waarom de uitreiking niet heeft kunnen plaats hebben, verstrekt. Er kan gewone aanteekening en aanteekening met aangifte van geldswaarde plaats hebben. Gewone aanteekening en met aangifte van waarde. Maximum der waarde. Gewone aanteekening kan geschieden van brieven, briefkaarten, gedrukte stukken, nieuwsbladen en monsters; aanteekening met aangifte van waarde alleen van gesloten brieven. De aangegeven geldswaarde mag een bedrag van f 12000 niet te boven gaan voor brieven, en f 1000 voor postpakketten. Verschuldigd recht. Boven het gewone port is voor gewone aanteekening verschuldigd een vast recht van vijf voor aanteekening met aangegeven geldswaarde-tienc; een vast recht van vijftien cent, vermeerderd voor elke f 100 of gedeelte van 1100 aangegeven waarde met 2 1/2 cent.
129 Deze porten en rechten moeten bij vooruitbetaling voldaan worden door middel van postzegels, op de stukken vast te hechten. Indien daartoe voor een brief meer dan één postzegel noodig is, behooren de zegels op eenigen afstand van elkander te worden geplaatst. Sluiting, verzegeling. Gewoon-aangeteekende brieven kunnen, naar verkiezing, al dan niet verzegeld verzonden worden. Briefkaarten, gedrukte stukken, nieuwsbladen en monsters, waarvan aanteekening verlangd wordt, behooren aan dezelfde voorwaarden van verzending te beantwoorden als bij niet-aanteekening. Brieven met aangegeven geldswaarde moeten gesloten zijn in een stevigen, uit één stuk vervaardigden omslag, voorzien van zooveel zegels in lak van goede hoedanigheid als noodig zijn om te verhinderen, dat iets uit den brief kan worden gelicht zonder de zegels te verbreken of den omslag te schenden. De zegels moeten aan elkander gelijk zijn en een geslachtswapen, naamcijfer of eenig ander onderscheidend kenmerk van den afzender vertoonen. Een muntstuk of eenig ander voorwerp van dien aard mag dus niet voor verzegeling gebezigd worden. Adres der aangeteekende stukken. Het adres der aangeteekende stukken, alsmede, bij aangeteekende brieven, eventueel de vermelding der aangegeven waarde, moet met inkt geschreven zijn. Het adres van gewone aangeteekende stukken mag echter ook met inktpotlood worden geschreven. Doorhalingen of overschrijvingen zijn noch in die laatste aanwijzing, noch in het adres van brieven met aangeteekende waarde toegelaten; in het adres der gewone aangeteekende stukken alleen dan, als zij gewaarmerkt zijn. Op brieven met aangegeven geldswaarde moet het bedrag dier waaide, boven het adres, in letterschrift worden vermeld. Schadevergoeding bij verlies. De afzender van een gewoon aangeteekend stuk, heeft ingeval het stuk verloren gaat, in het algemeen aanspraak op een schadevergoeding van f 25. Bij het verloren gaan van een brief met aangegeven waarde, wordt de volle aangegeven waarde vergoed. Bij vermissing van een gedeelte dier waarde, wordt het vermiste gedeelte vergoed, mits bij de uitreiking blijkt, dat Geerling. 18e druk.
9
130 de brief zoodanig geschonden is, dat berooving mogelijk was en de inhoud van den brief in tegenwoordigheid van den postambtenaar wordt gecontroleerd. De aanvragen om schadevergoeding moeten binnen een jaar na de terpostbezorging van het stuk* schriftelijk worden ingediend bij het hoofdbestuur der posterijen. De geadresseerde van een aangeteekenden brief, met of zonder aangegeven waarde, heeft zich bij de uitreiking van den brief te overtuigen, of deze zich in ongeschonden staat bevindt. Meent hij, dat dit niet het geval is, dan wordt de brief, met de noodige voorzorgen, door den postambtenaar, in tegenwoordigheid van den geadresseerde of diens gemachtigde, geopend, en van de bevinding proces-verbaal opgemaakt, waarbij de omslag van den brief wordt overgelegd. De inhoud van den brief wordt desverlangd uit -gerikt. Verrekenzendingen. Invordering van geld op aangeteekende stukken is mogelijk tot een bedrag van ten hoogste f 1000,— per zending. Behalve het port en het aanteekenrecht is voor elke ver een recht verschuldigd, hetwelk bedraagt: -reknzdig a. indien de afzender overmaking van het ingevorderde bedrag door middel van een postwissel verlangt, een recht als voor een postwissel van gelijk bedrag is vastgesteld; b. indien de afzender wenscht, dat het ingevorderde bedrag door bijschrijving op zijn postrekening te zijner beschikking wordt gesteld, een recht als voor stortingen in geld van gelijk bedrag op een postrekening is verschuldigd. Het ingevorderde bedrag wordt kosteloos ter beschikking van den afzender gesteld door middel van een postwissel, dan wel door bijschrijving op zijn postrekening. Elke verrekenzending moet te dien einde, bij de ter post bezorging vergezeld zijn van een ongefrankeerd, door of van wege den afzender, ingevuld postwissel- of stortingsformulier.
Postwissels. Postwissels ter overmaking van gelden kunnen aan alle post-, bij- en hulppostkantoren worden aangeboden. Het bij vooruithetaling verschuldigde recht voor de overmaking bedraagt voor een bedrag tot en met:
131
f 25, .................................... boven f 25,— tot en met f 50, ......... 100, ✓ 50,— ge e, ......... ,,f 100, ,,„ ,,f 150, f 200, ......... ,, ,ff 150, ......... ,, f 250, I,f 200, „ f 250, „ ,,f 300, „ 300,- ,,,, ,,f 350, ......... of
,f
Y
'I
,,
,,„
-
10 cent. 20 30 40 50 60
70
80
f 400, ......... 90 ,f 450, ......... 100 ,,f 450, ,, ,, ei f 500,-- ......... 110 voor elke .f 100.— of gedeelte van f 100,-- boven f 500.-10 cent meer. Geen maximum. Het formulier van een postwissel kost 1 cent. Bericht van uitbetaling kost 15 cent.
„
f350,—
'If
400,
,,,,
,,
,,
I
,,
Termijn van betaling. De postwissels zijn dadelijk betaalbaar gedurende de maand, waarin zij zijn afgegeven, en de geheele daarop volgende maand. Na verloop van dien tijd kan betaling alleen verkregen worden na bekomen machtiging van den Directeur-Generaal en betaling van een recht van 15 cent, te voldoen bij de indiening van het verzoek om uitbetaling. Verval. De verplichting tot uitbetaling vervalt, indien de postwissel niet binnen een tijdvak van twee jaren, te rekenen van den dag der uitgifte, tot betaling is aangeboden.
Postbewijzen. Bedrag en recht. Overmaking van gelden per post kan mede geschieden door middel van postbewijzen. - Deze zijn aan alle post-, bij- en hult postkantoren ver -krijbatoel bedrag tot en met 110, . Boven het bedrag van het posfhewils is 5 cent als recht en 1 cent voor formulierkosten verschuldigd. De verplichting tot uitbetaling van een postbewijs vervalt na een jaar. Verzending. De belanghebbenden hebben zelf voor de verzending der postbewijzen zorg te dragen. Zij behooren, vóór de ver-'ending, den naam van den geadresseerde daarop in te vullen en het bewijs van storting van het formulier af te scheiden.
132
Invordering van gelden op quitantien en handelspapier. Quitantíën, wissels en ander handelspapier, verder kortheidshalve quitantiën genoemd, f 1000,— per stuk niet te boven gaande, kunnen door tusschenkomst van de post w-orden ingevorderd, mits ingeschreven op een borderel, verkrijgbaar op de postkantoren. Voor elk ter invordering gegeven stuk is, bij de afrekening of bij de teruggaaf van de onbetaald gebleven stukken, per quitantie 12 1 /2 cent verschuldigd. Bij de afrekening is bovendien wegens het per borderel ingevorderde bedrag een recht verschuldigd, hetwelk bedraagt: voor een bedrag tot en met f 25,— 10 cent; boven f 25,— tot en met f 50,— 20 cent en voorts 10 cent voor elke som van f 50,— of restend gedeelte van f 50, boven I 50,— tot en met f 500,—; boven dit bedrag is voor elke som van f 100,— of restend gedeelte van f 100,— 10 cent meer verschuldigd. Rekeninghouders bij den postcheque- en girodienst kunnen verlangen. dat voor hen door de posterijen op quitantiën ingevorderde bedragen door de kantoren van invordering rechtstreeks op hun postrekening worden gestort. Daartoe moeten de betreffende quitantiën zijn gesteld op formulieren, welke tegen betaling van een door den Directeur-Generaal vast te stellen bedrag ten kantore der posterijen verkrijgbaar zijn. In afwijking van het bovenstaande is voor elk ter invordering aangeboden quitantie als in de vorige alinea bedoeld bij vooruitbetaling een recht verschuldigd, hetwelk bedraagt voor een bedrag tot en met f 500,— 15 cent, boven f 500,— tot en met f 1000,— 20 cent. Verval. De verplichting tot uitbetaling van de ingevorderde gelden of tot teruggaaf van de onbetaald gebleven stukken, vervalt na verloop van 2 jaar, te rekenen vanaf den dag der ter post bezorging.
Postcheque en Girodienst. Op de postkantoren, bij- en hulppostkantoren is gelegenheid tot storten van en beschikking over gelden in rekeningcourant. De persoon ten wiens name een postrekening is geopend, wordt rekeninghouder genoemd.
133 Voor stortingen is een recht verschuldigd van 5 cent voor elke .f 500.— of een gedeelte van f 500.—. Geen maximum.
De rekeninghouder kan over zijn tegoed beschikken door middel van cheques, aan toonder of aan den in de cheque aangewezen persoon, betaalbaar bij het daarop door den
rekeninghouder aan te geven postkantoor, en door middel
van girobiljetten (overschrijvingsbiljetten). Wil men iemand, die een postrekening heeft, betalen, dan kan men dit doen door middel van storting op diens rekening, of overschrijving van zijn eigen postrekening op diens rekening, of wel door middel van een postcheque. De postcheque kan een rekeninghouder ook gebruiken voor betalingen aan personen, die geen rekeninghouder zijn. Overschrijvingen tusschen postrekeningen geschiedt kosteloos. Voor cheques is verschuldigd een vast recht van 5 cent vermeerderd met een evenredig recht van 1 ^/io pro mille van het uit te betalen bedrag. Voor cheques en overschrijvingen bestaat geen maximum. Van den postcheque- en girodienst kan men niet alleen
gebruik maken voor betalingen aan particulieren, maar ook
b.v. voor die aan het Rijk b.v. ter zake van belastingen, premies Rijksverzekeringsbank enz. Wie meer van den postcheque- en girodienst wil weten, vrage op het postkantoor aan den „gids voor rekeninghouders", welke kosteloos verkrijgbaar is.
Rijkspostspaarbank. Alle post- en hulppostkantoren zijn voor den dienst der Rijkspostspaarbank opengesteld.
Minimum -der inlage; inlagen door zegela. Elke inlage moet, behoudens wanneer het betreft inlage op z.g.n. staangeldboekjes (zie blz. 135) ten minste 25 cent bedragen. Ten einde ook het ter zijde leggen van kleinere bedragen gemakkelijk te maken, zijn aan de kantoren kosteloos formulieren verkrijgbaar, ingericht om daarop spaarbankzegels, verkrijgbaar aan alle kantoren, a 1 ct. of 5 ct. te plakken. Zoodra die formulieren een waarde van een gulden vertegenwoordigen, kunnen zij als een gewone inlage in geld aan de kantoren worden aangeboden. Inlagen op hetzelfde boekje kunnen aan alle post-, of hulppostkantoren plaats vinden,
134 Spaarbankboekjes. Inlagen en inleggers. Alle inlagen worden door de postambtenaren ingeschreven in een spaarbankboekje, dat kosteloos wordt afgegeven. Er kunnen ook inlagen geschieden ten behoeve van derden; minderjarigen en gehuwde vrouwen worden mede als inleggers toegelaten. Als inlegger wordt beschouwd degene, te wiens name de inlage geschiedt. Terugbetalingen. Deze geschieden rechtstreeks of op order van betaling. Omtrent beiderlei wijzen van terugbetaling worden volledige inlichtingen verstrekt op alle post-, bij- en hulppostkantoren. Rente. Van de inlagen wordt een rente uitgekeerd van 2,64 ten honderd, gelijkstaande met 11 cent voor elke honderd gulden in een halve maand. Die rente wordt elk jaar bijgeschreven in het spaarbankboekje, dat daartoe in de maand, waarin het is afgegeven, door tusschenkomst van het post-, bij- of hulppostkantoor, aan den directeur der Rijkspostspaarbank moet worden opgezonden, behoudens dat de boekjes in Januari uitgegeven, in de maand Februari moeten worden opgezonden. liet is den postambtenaren verboden spaarbankboekjes in bewaring te nemen. Voor hetgeen boven 12500 ten name van één inlegger in de boeken der Rijkspostspaarbank is ingeschreven, wordt geen rente toegekend. Waarborg van den Staat. De Staat waarborgt, zonder eenig voorbehoud, aan de inléggers teruggave van hun inlagen en de betaling der verschuldigde renten. Aankoop van inschrijvingen, certificaten van inschrijving in een Grootboek of van rentegevende obligatiën. Inleggers kunnen in sommige gevallen, door tusschenkomst van de Rijkspostspaarbank, aankoopen: inschrijvingen op naam in een Grootboek van de Nationale Schuld, rentegevende obligatiën ten laste van den Staat, of certificaten aan toonder van inschrijving in een Grootboek. Aan alle kantoren der Posterijen zijn daaromtrent de noodige inlichtingen te verkrijgen,
135
Staatsschuldboekjes. Inleggers in de Rijkspostspaarbank kunnen voor hetgeen te hunnen name op een of meer spaarbankboekjes boven f 2000 is ingeschreven of van een gedeelte daarvan inschrijving op een ten hunnen name gesteld Staatsschuldboekje verkrijgen. Op Staatsschuldboekjes worden slechts bedragen van I 50 of veelvouden van ƒ 50 ingeschreven of afgeschreven. Zij kunnen ten hoogste een saldo van f 6000 aanwijzen. Nadere inlichtingen zijn te verkrijgen aan de kantoren der Posterijen. Staangeldboekjes . De Rijkspostspaarbank is aangewezen als de instelling, waar het ingevolge het eerste lid van art. 1638 van het Burgerlijk Wetboek niet uitbetaald bedrag van het loon op zoogenaamde Staangeldboekjes moet worden belegd. Inlichtingen aan de kantoren der Posterijen.
Pakketpost, Maximum gewicht en afmetingen der pakketten. De pakketten, bestemd om met de post te worden verzonden, mogen het gewicht van 10 kilogram niet te boven gaan. Geen der afmetingen mag meer bedragen dan 150 cm. Voorts mag de som van de lengte en den grootsten omtrek, niet gemeten in de richting van de lengte, niet meer bedragen dan 3 M.
Port der pakketten (Binnenland) . Onverschillig den afstand, is bij vooruitbetaling door middel van frankeerzegels op de pakketten of op de adreskaart, die elk pakket moet vergezellen, een te verantwoorden port verschuldigd: tot en met 1 kg 30 cent. boven 1 kg „ „ „ 3 „ 40 ,, ,,
5 „ ,, ,, 7 „ 60 7 ,, , ^ „ ,1 9 70 ,, 9 „ „ „ „ 10 „ 80 „
Pakketten Buitenland. Ook naar de meeste buiten staten kunnen postpakketten tot 10 kg verzonden-landsche worden, ook per luchtpost. Naar de tarieven en formaliteiten informeere men op het pakketpostkantoor.
136 Aangifte der waarde. Aangifte der waarde, tot een bedrag van f 1000,— per pakket, kan geschieden tegen vooruitbetaling van ben recht van 15 cent, vermeerderd met 2 1 /2 cent voor elke honderd gulden of restend gedeelte van honderd gulden aangegeven waarde, alles onverminderd het port. Expresse bestelling. Voor expresse-bestelling is voor elk pakket verschuldigd: a. indien de geadresseerde woont binnen een door den Directeur-Generaal der P. T. en T. vastgestelden kring, een recht van 15 cent, eventueel te verhoogen met verschuldigde veer- of overvaartgelden. b. indien de geadresseerde woont buiten den sub a bedoelden kring, een recht berekend naar den afstand van het kantoor, dat met de bestelling is belast en de voor het bestellend personeel geldende loonregeling; dit recht bedraagt voor elk pakket niet minder dan 15 cent. Pakketten met verrekening (rembours). Invordering van geld op pakketten is mogelijk tot een bedrag van ten hoogste f 1000.— per pakket. Behalve het gewone port is voor elk verrekenpakket verschuldigd een recht van 10 cent, benevens, indien de afzender overmaking van het ingevorderde bedrag door middel van een postwissel verlangt, een recht als voor een postwissel van gelijk bedrag is vastgesteld; indien hij wenscht, dat het ingevorderde bedrag door bijschrijving op zijne postrekening te zijner beschikking wordt gesteld, een recht als voor stortingen in geld op een postrekening is verschuldigd. Elk verrekenpakket moet bij de ter post bezorging vergezeld zijn van een ongefrankeerden, door of van wege den afzender ingevulden postwissel of stortingsformulier.
Bestelling. — Uitreiking. De uitreiking der pakketten aan de geadresseerden geschiedt tegen ontvangbewijs, te stellen op de adreskaarten. Pakketten, waarvan de bezorging eenmaal tevergeefs is beproefd, worden wegens elke herhaalde opneming in de bestelling belast met een recht van 10 cent per pakket. Een bewaarloon van 5 cent per pakket voor elk vol etmaal, met een minimum van 10 cent en een maximum van f 1, per pakket wordt geheven met ingang van den
137 tweeden dag volgende op dien, waarop een pakket voor het eerst in de bestelling is opgenomen, c.q. op de afdeeling poste-restante van het kantoor van bestemming is ontvangen. Onbestelbare pakketten. Pakketten, die niet aan de geadresseerden kunnen worden uitgereikt en waarvan de afzenders onbekend zijn, worden gedurende zes maanden door de postadministratie bewaard, welke bewaring na afloop van dien termijn in de Staatscourant wordt bekend gemaakt. Indien de pakketten een maand na de bekendmaking niet door de afzenders of door de geadresseerden zijn opgevraagd, worden ze ten bate van het staatsbedrijf der P.T.T. verkocht of, indien de verkoop niet mogelijk is, vernietigd. Vergoeding bij het verloren gaan of bij beschadiging van pakketten. Wegens het verloren gaan, het in het ongereede geraken of de beschadiging van pakketten, wordt aan den afzender vergoed: a. voor gewone pakketten, de werkelijk geleden schade, doch in geen geval meer dan f 2,50 voor elk kilogram of gedeelte van een kilogram; b. voor pakketten met aangegeven waarde, het volle bedrag der aangegeven waarde. Gaat een gedeelte van den inhoud verloren, dan wordt dat gedeelte vergoed. Geen vergoeding vindt plaats: a. wanneer de schade het gevolg is van overmacht; b. wanneer zij uit een gebrek van het vervoerde zelf is ontstaan; C. wanneer zij veroorzaakt is door onvoldoende inpak king of, in het algemeen, door schuld of nalatigheid van den afzender; d. wanneer de aanvrage om vergoeding niet binnen zes maanden na de terpostbezorging bij het Bestuur der Posterijen is ingediend.
138
IX. TELEGRAMMEN. Wil men berichten per telegraaf overzenden, dan lette men op de volgende bijzonderheden en neme men de reglementaire voorschriften in acht. De berichten moeten in den tekst zonder verkortingen of met het taalgebruik strijdige samenvoegingen, duidelijk en in verstaanbare taal geschreven zijn, en den naam van den afzender, alsmede den naam en de woonplaats van den geadresseerde bevatten. Intusschen kunnen de namen van steden en landen, de familienamen aan eenzelfde persoon toebehoorend, de namen van gemeenten, plaatsen, pleinen, straten en andere benamingen tot aanduiding van openbare wegen. de namen van schepen, de geheele getallen, de breuken, de in letters geschreven tiendeelige of gewone breuken, elk als één woord aaneengeschreven worden. Het adres staat aan het hoofd van het bericht, de onder aan den voet. Wanneer men een telegram wil-teknig verzenden, vrage men op het telegraafkantoor een formulier en schrijve daarop het over te seinen bericht. Daarbij zorge men, dat tekst en adres duidelijk geschreven zijn, ten einde alle vergissingen zooveel mogelijk te voorkomen, en dat men zich van de kortst mogelijke uitdrukkingen bediene, opdat men het voor één bericht bepaalde aantal woorden niet overschrijde, daar men steeds meer moet betalen, hoe meer men schrijft. De geapostrofeerde letters, bijv. 't, 's, enz., worden voor één woord gerekend. Leesteekens, afkappings- en koppelteekens worden slechts overgebracht en derhalve medegeteld op uitdrukkelijk verzoek van den afzender. Adres en naamteekening tellen voor de berekening mede en elke afzonderlijke letter rekent voor een woord; zoo rekent A. K. Huisman voor 3 woorden, doch Van Vleuten, geschreven als Vanvleuten, voor slechts één woord. Elke in een bericht voorkomende verwijzing, tuschenvoeging, doorhaling, of overschrijving moet door den afzender worden goedgekeurd en gewaarmerkt. Het gebruik van geheimschrift is toegelaten. De kosten worden bij de aanbieding betaald; te weinig betaalde kosten worden bijbetaald; te veel betaalde teruggegeven. Ten einde te doen zien, hoe men een gewone tijding, zooals zij in een brief zou geschreven zijn, tot een een-
139 voudig telegram inkorten kan, kan het volgende voorbeeld dienen: Den Heer P. V....... te Rotterdam. Weledele Heer, ik neem de vrijheid, mij tot U te wenden, met vriendelijk verzoek, om in het schip, dat te Rotterdam in lading naar Batavia ligt, voor mijn rekening te nemen vijfentwintig ton scheepsruimte voor likeuren, en tevens de goedheid te hebben mij met omgaande post deswege te berichten. Hoogachtend, M. H. STOLKER. Deze brief bevat 65 woorden, en zou dus als telegram nog al kostbaar zijn. Maar het is volstrekt niet noodig, zoo uitvoerig te schrijven, en de brief had zonder nadeel als volgt kunnen luiden: P. V...,... Rotterdam. Bezorg mij 25 ton scheepsruimte voor likeuren in schip te Rotterdam ladende naar Batavia. Omgaand bericht verzocht. M. STOLKER. Men ziet hieruit, op welke wijze men te werk kan gaan om een brief tot een telegram in te korten. Men zorge echter steeds de duidelijkheid niet aan de kortheid ten offer te brengen, opdat men niet onverstaanbaar worde, waarvoor men licht gevaar loopt. Men schrijve eerst het telegraphisch bericht, en rekene dan uit, hoeveel woorden men kan wegschrappen; men trachte steeds zulke woorden te gebruiken, die in een enkel woord veel zeggen, waardoor men weder eenige woorden winnen kan. Een weinig nadenken zal er altijd in doen slagen, om het bericht zoo kort mogelijk en met voldoende duidelijkheid uit te drukken. Ziehier nog een ander voorbeeld: Den Weledelen Heer Winter, onderwijzer te G. Waarde Ouders, Met groote vreugde kan ik u melden, dat ik heden voor mijn examen geslaagd ben. Ik blijf nog een paar dagen in den Haag en kom overmorgen avond eerst thuis. Vele groeten Uw u liefhebbende zoon, ADRIAAN.
140 Dit zou als telegram even goed luiden: Winter, Groningen.
Geslaagd. Overmorgen avond thuis.
ADRIAAN. Tarief. Gewone telegrammen (binnenland) . Voor gewone telegrammen (Binnenland) bedraagt het tarief tusschen twee kantoren in verschillende plaatsen: voor de eerste 10 woorden of minder ............... 50 cent, voor elke 5 volgende woorden of minder, tot 50 woorden, 10 cent, voor elke volgende 10 woorden of minder boven de 50, 10 cent. Zoo kost dus bijv. een telegram van 4, 7 of 10 woorden 50 cent; een van 14 woorden 60 cent, een van 18 woorden 70 cent, een van 57 woorden f 1.40. Dringende telegrammen: het drievoud van den gewonen tariefsprijs. Locaaltelegrammen: voor 10 woorden of minder 40 cent. Meer woorden als boven. Geluktelegrammen worden afgeleverd op een luxe-formulier. Men betaalt hiervoor 40 cent extra. Voor kustsein- en radiotelegrammen vrage men inlichting aan het postkantoor. Telegrammen buitenland. Om het tarief te weten per woord langs den minst kostbaren en meest gebruikelijken weg en het te betalen minimum-bedrag voor een telegram naar het buitenland, handelt men verstandig inlichtingen in te winnen aan het telegraafkantoor, daar dit voor bijna alle landen verschillend is. Zoowel in het binnen- als in het buitenlandsch verkeer zijn telegrammen met antwoord betaald mogelijk. Men plaatse dan boven het telegram „Antwoord betaald" of de dienstaanwijzing R P aangevuld met de vermelding RP van het voor het antwoord betaalde bedrag, bv, R P 3.00 =. Het aan den geadresseerde uit 0.50 = of te reiken antwoordbewijs geeft dezen gedurende 6 maanden
141 het recht om daarop een telegram te verzenden. In het binnenlandsch verkeer zijn bovendien nog mogelijk antwoord wachten telegrammen. De telegrambesteller wacht dan ten hoogste 5 minuten op het antwoord van den geadresseerde zonder dat voor dit wachten eenig recht verschuldigd is. Men moet dan boven het telegram plaatsen de letters AWW, welke slechts voor één woord meer tellen. Bij deze telegrammen behoeft men niet zelf vooruit het antwoord te betalen, Brieftelegrammen. Dit zijn mededeelingen verzonden als telegram en hier te lande zoowel als in de andere Europeesche landen in het algemeen besteld door den post= dienst, in de niet-Europeesche landen door den telegraafdienst 48 uur na het tijdstip der aanbieding. Deze telegrammen zijn goedkooper dan gewone telegrammen en vlugger dan brieven. Voor Nederland en andere Europeesche landen bedraagt de prijs de helft van den gewonen telegramprijs, voor Ned. Indië bedraagt deze ruim een vierde van den gewonen prijs. Inlichtingen worden op alle telegraafkantoren verstrekt.
X. RIJKSTELEFOON. De meeste telegraafkantoren zijn tevens opengesteld voor den telefoondienst. De diensturen zijn in den regel dezelfde. Duur van onderhoud. Een interlocaal gesprek mag twe maal drie minuten duren. Wenscht men na 6 minuten dit voort te zetten, dan kan dit telkens voor 3 minuten tegen hetzelfde tarief geschieden, tenzij de in gebruik zijnde geleiding voor andere aanvragen noodig is, in welk geval voortzetting alleen geoorloofd is tegen dringend tarief en voor ten hoogste 6 minuten. Tarieven (Binnenland). Voor locale gesprekken, aangevraagd uit een openbare spreekcel of uit een publiek telefoonstation, is per gesprek van drie minuten of minder verschuldigd f 0.10. Wordt door den geabonneerde een gesprek aangevraagd met iemand in eene openbare spreekcel of een publiek telefoonstation, dan zijn geen gesprekkosten verschuldigd.
142 Voor een interlocaal gesprek is per gesprekseenheid van 3 minuten en voor elke verlenging daarvan met 3 minuten of minder verschuldigd, indien de kantoren van aanvraag en bestemming van elkander gelegen zijn op een hemels -bred gemeten afstand van hoogste 10 km f 0.10 ten meer dan 10 tot en met 15 km „ 0.15 „ „ 15 „ „ „ 35 km„0.35 „ „ 35 km „ 0.50 Voor een dringend interlocaal gesprek is het drievoud van bovengenoemde tarieven verschuldigd. Tijd van aanvraag van de gesprekken. Het gesprek wordt gerekend te zijn aangevangen op het oogenblik, dat tuit het opgeroepen perceel of de opgeroepen spreekcel antwoord is ontvangen, dus onverschillig of de opgeroepen persoon al dan niet aanwezig is. Telef. oproepbericht. Wenscht men met iemand te telefoneeren, die zelf niet telefonisch is aangesloten, dan kan men dit doen door zoo iemand een telefonisch oproepbericht te zenden. Hiermede noodigt men iemand uit tot het voeren van een gesprek in een openbare spreekgelegenheid; men kan hem daarbij een bepaalden tijd, waarop hij moet opbellen, opgeven. De kosten hiervan bedragen in het binnenlandsch verkeer 20 cent, Tarieven (Buitenland) . Deze vrage men aan op het telegraafkantoor. XI, AANPLAKBILJETTEN. Bij aanplakbiljetten, die doorgaans van aanmerkelijke grootte, ja zelfs zeer groot kunnen zijn, is een der eerste vereischten, dat datgene, waarom het eigenlijk te doen is, met groote, sterk in het oog loopende letter gedrukt wordt, zoodat het biljet dadelijk de aandacht trekt. Men zorge voor een juiste en korte opgave van hetgeen men aankondigen wil, en v lege er de bijzonderheden in kleinere, min of meer uitkomende letter bij; vooral moet ook - het adres duidelijk uitgedrukt zijn.
143
XII. STROOIBILJETTEN. Bij strooibiljetten, die uit den aard der zaak niet groot kunnen zijn, zorge men steeds, dat hetgeen men daarin aankondigt of aanbiedt, met duidelijke, groote letter gedrukt worde, zoodat daarop aanstonds de aandacht valt. Het spreekt vanzelf, dat het adres behoorlijk wordt vermeld. Over het geheel is kortheid en bondigheid ook hier zeer aan te bevelen, omdat men gevaar loopt, dat bij groote uitvoerigheid het biljet niet gelezen zal worden. Men is evenwel bij strooibiljetten daaraan Diet zoozeer gehouden, als bij de groote aanplakbiljetten.
XIII. ADVERTENTIËN. Het adverteeren is een dringende vereischte voor den koopman of voor ieder, die zaken doet. De handelaar of winkelier, die uit sleur of uit zuinigheid niet adverteert, omdat hij meent de kosten der advertentién wel te kunnen besparen, zal zich allicht door zijn mededinger, die alle middelen gebruikt om de aandacht van het publiek te trekken, ten einde zich bekend te maken en zijn waar aan te prijzen, zien overvleugelen. Het is evenwel niet onverschillig, hoe een advertentie wordt ingericht; men moet daarbij op eenige bijzonderheden letten, die wel eens al te veel uit het oog worden verloren. Zij moet zoo kort mogelijk zijn, niet alleen omdat noodelooze gercktheid de advertentiekosten vermeerdert, maar omdat men ze niet gaarne leest en er dus allicht overheen loopt. Zij moet goed gesteld zijn, en men mijde taalfouten. Men wachtte zich voor alle blufferij of opschroeverij en schrijve haar duidelijk en goed leesbaar, ten einde te zorgen, dat de letterzetter of corrector haar goed kan lezen en niet tegen wil en dank fouten make. Wil men de advertentie met verschillende in het oog loopende letters laten drukken, dan moet men dit door onderstrepingen aanduiden, en daartoe dienen de volgende regelen: Gewoon schrift zet men op de drukkerij met de gewone letter der courant. Met een cursieve (schuine) letter worden gedrukt, de regels of letters, die met één streepje onderstreept zijn.
144 Die met twee streepjes worden met een vette letter gedrukt. Alle woorden, die driemaal onderstreept zijn, beteekenen een flinke letter. Is een woord van vier streepjes voorzien, dan wordt op de drukkerij een nog grootere letter gekozen. Wil men de aandacht op een woord laten vallen, zonder het cursief of grooter te laten drukken, dan schrijve men staande streepjes tusschen de letters, waardoor het woord met spatie (ruimte) gedrukt wordt, bijvoorb.: zlolo elvleln olnitivlainlgleln. Men schrijve geen woorden aan elkander, die gescheiden behooren te zijn, plaatse geen groote letters in het midden der woorden, en wanneer men zich ten opzichte van de taal niet vertrouwt, verzoeke men liever, dat de advertentie op de drukkerij zelve van fouten worde gezuiverd. Het is niet noodig, hier modellen van advertentién op te geven, omdat de eerste de beste courant daarvan genoeg voorbeelden oplevert. Wanneer men de meest in het oog vallende en best geschrevene aan de bovenstaande regelen toetst, zal men zien, dat zij geheel daaraan beantwoorden.
XIV. IETS OVER LEVENSVERZEKERING. Het doel der levensverzekering is de zorg voor zijn gezin of voor andere personen, die bij ons leven een geldelijk belang hebben, uit te strekken ook tot na ons overlijden. Dit doel kan ook bereikt worden door sparen. Het groote verschil echter tusschen sparen en zijn leven verzekeren, is duidelijk. Want hoe deugdzaam ook een zorgzame huisvader handelt, die bijtijds wat ter zijde legt voor zijn kinderen, hij kan hun nooit méér nalaten dan zijn spaargelden bedragen, vermeerderd met eenige rente. Doet zich dus het droevig geval voor, dat de vader na gedurende een drietal jaren gespaard te hebben, bijv. elk jaar f 100,—, overlijdt, dan zullen zijn kinderen 1300, krijgen en een paar gulden rente. Sparen is dus alleen dan een goed middel om zijn nabestaanden niet onverzorgd achter te laten, als men de zekerheid heeft, een lange reeks van jaren te kunnen blijven sparen. Maar die zekerheid bestaat niet. Wat toch is er meer onzeker dan onze levensduur! Eiken dag kan onze levensdraad worden afgesneden en wat helpt
145 dan sparen, wanneer de dood u niet den tijd laat om een voldoende som bijeen te brengen! Zien wij nu hiertegenover de levensverzekering. De levensverzekeringmaatschappij is óók een spaarkas, maar met dit groote verschil, dat wie heden begint te sparen, morgen aan zijn erfgenamen een kapitaal nalaat even groot, als had hij een groot aantal jaren zijn bijdragen gestort. Nemen wij denzelf den huisvader van zooeven, die jaarlijks f 100,— ter zijde legt. Wij zagen, dat hij, als hij na 3 jaar overlijdt, zijn nabestaanden maar een goede f 300,— nalaat. Welnu, diezelfde huisvader zou, indien hij bijv. op 30- jarigen leeftijd zich verzekerd had, op een even groote jaarlijksche premie van ongeveer f 100,—, bij zijn dood na hetzelfde aantal jaren aan zijn kinderen een kapitaal van 15000, hebben nagelaten. Dit maakt nog al eenig verschil. Maar hoe komt dat, zal men vragen? Daarvoor moeten we nagaan, wat levensverzekering is. Het antwoord hierop luidt: Levensverzekering is een overeenkomst tusschen een verzekeraar (de levensverzekeringmaatschappij) en een verzekerde, waarbij de maatschappij zich verbindt een bepaalde som uit te keeren na het overlijden van den verzekerde en daarvoor een jaarlijksche betaling, premie genaamd, ontvangt. Het is duidelijk, dat wanneer zulk een maatschappij maar één verzekerd persoon had, zij niet zou kunnen bestaan. Het geheim der levensverzekering is dan ook, dat zij niet te doen heeft met één enkel persoon, maar met duizenden, die elkaar dus wederkeerig behulpzaam zijn in het sparen. Heeft de een het geluk lang te leven en moet hij dus langeren tijd aan zijn jaarlijksche verplichtingen tot premiebetaling voldoen, dan strekt dat lange leven voor een deel om het ongeluk der nagelaten betrekkingen van zijn jong te verzachten. Want wie lang-gestorvnmdch leeft, betaalt meer aan premie dan het kapitaal bedraagt, dat hij uitgekeerd krijgt en wie spoedig sterft, betaalt natuurlijk veel minder. Het bedrag der premie wordt bepaald door de sterftekansen, zooals die uit statistische tabellen en waarschijnlijkheidsberekeningen worden opgemaakt. De grondslag der berekening is dan deze, dat, wanneer men den gemiddelden levensduur der menschen tot maatstaf neemt, de premiën voldoende zijn voor dekking der uit te keeren sommen. Iemand, die zich dus jong verzekert, zal een kleinere premie moeten betalen dan hij, die op meer gevorderden Geerling. 18e druk. 10
146 leeftijd daarmee begint. Ook gezondheidstoestand, bij geneeskundig onderzoek te bepalen, is hierop van invloed. De levensverzekering kan onder verschillende vormen gesloten worden. Zij, die zich wenschen te verzekeren, op welke manier dan ook, doen verstandig zich te wenden tot den agent eener solide Levensverzekeringmaatschappij in hun woonplaats.
XV. ONGEVALLEN- EN ZIEKTEVERZEKERING. Bij de steeds toenemende drukte van het verkeer en de zich steeds meer uitbreidende techniek is het gevaar voor ongelukken voortdurend grooter geworden. Hoe licht kan men ondanks alle voorzichtigheid, hetzij op straat, in huis, of bij zijn dagelijkschen arbeid een ongeval krijgen en hoe verstrekkend kan dit soms in zijn gevolgen zijn. Om nog maar niet te spreken van de kosten van dokter, apotheker en ziekenhuis, brengt het soms weken- of maandenlange, ook wel levenslange ongeschiktheid tot werken met zich. Ook tegen de financieele gevolgen hiervan kan men zich dekken door verzekering. Tegen betaling van een jaar premie kan men zich b.v. tegelijk verzekeren een-lijksche uitkeering per week bij tijdelijke ongeschiktheid en een kapitaaluitkeering bij levenslange invaliditeit of overlijden. Nog meer dan zich zelf tegen ongevallen of ziekte te verzekeren, pleegt men dat tegenwoordig zijn huispersoneel te doen. *) Immers de wet stelt werkgevers in tal van gevallen voor de financieele gevolgen van ziekte en ongeval aan hun personeel overkomen aansprakelijk. Dit kan zeer belangrijke financieele offers van hen eischen en daarom is de verzekering tegen die wettelijke aansprakelijkheid zeer aan te bevelen. Men wende zich tot solide maatschappijen.
XVI, HOE WORDT MEN KIEZER? Wij geven hieronder een overzicht van de wijze waarop men kiezer kan worden, d.w.z. zijn stem kan doen gelden voor de verkiezing van de leden der drie vertegenwoord i gende lichamen, die onze staatsregeling kent, n.l. de *) Personeel voor huishoudelijke diensten valt buiten de werking der
Ziektewet.
147 Tweede Kamer, de Provinciale Staten en den Gemeente. raad. (De Eerste Kamer wordt gekozen door de Provinciale Staten) . Kiesbevoegdheid. De Grondwet zegt, dat de leden van de Tweede Kamer rechtstreeks worden gekozen door de ingezetenen, tevens Nederlanders, of door de wet als Nederlandsche onderdanen erkend, die den door de wet te bepalen leeftijd, welke niet beneden drie en twintig jaren mag zijn, hebben bereikt. Zoowel voor mannen als voor vrouwen bestaat dus algemeen kiesrecht, De Kieswet heeft den leeftijd bepaald op 25 jaar, wat men vóór of op 15 Mei moet zijn geweest. Al het bovenstaande geldt voor de kiesbevoegdheid voor de Tweede Kamer. Voor de kiesbevoegdheid voor de Provinciale Staten zijn bij de Kieswet dezelfde eischen gesteld, met dien verstande, dat men bovendien ingezetene van de provincie moet zijn. Voor de kiesbevoegdheid voor de Gemeenteraden gelden eveneens dezelfde eischen als voor de Tweede Kamer, met dien verstande, dat men bovendien ingezetene der gemeente moet zijn. Aangifte behoeft niet te geschieden. Jaarlijks maken Burgemeester en Wethouders een lijst op van de inwoners, die bevoegd zijn tot het kiezen van de leden van de Tweede Kamer, van de Provinciale Staten en van den Gemeenteraad. Men zal goed doen om gedurende den tijd, dat de nieuwe kiezerslijst ter visie ligt, eens te gaan zien, of zijn naam er op voorkomt. Van 23 Februari tot en met 16 Maart kan men die lijsten op de gemeentesecretarie inzien. Tot en met den 9den Maart is een ieder bevoegd bij het gemeentebestuur verbetering van de kiezerslijst te vragen op grond dat hij zelf of een ander, in strijd met de wet, daarop voorkomt, nièt voorkomt, of niet behoorlijk voorkomt, of al dan niet voor eenige verkiezing aangewezen is als bevoegd bij volmacht te stemmen. Voor verdere inlichting vervoege men zich ter gemeentesecretarie of tot het Bestuur eener Kiesvereeniging. De uitoefening van het kiesrecht is verplicht krachtens de kieswet. (De Grondwet kent sedert 1922 de stemplicht niet meer) . De kiezer, die zonder geldige reden niet voldoet aan die verplichting, wordt gestraft met een geldboete van ten hoogste drie gulden.
148 De kiezer is bevoegd bij volmacht te stemmen, indien zijn beroep of werkzaamheden medebrengen, dat hij herhaaldelijk of althans gedurende het gedeelte van het jaar, waarin de stemming gewoonlijk valt, werkzaam pleegt te zijn buiten de gemeente op welker kiezerslijst hij voorkomt, mits zijne afwezigheid, indien hij gedurende het tijdvak of de tijdvakken, waarin hij aldus werkzaam is, een of meermalen in die gemeente terugkomt, als regel telkens langer dan drie dagen duurt. Hetzelfde geldt voor de met bovengenoemden kiezer gehuwde vrouw, die met hem afwezig is. Om bij volmacht te mogen stemmen moet belanghebbende een daartoe strekkend met redenen omkleed verzoekschrift aan het gemeentebestuur indienen vóór 1 Januari en niet eerder dan 1 October van het voorafgaande jaar. Formulieren voor het in te dienen verzoekschrift worden ieder jaar van 15 September tot en met 31 December ter secretarie kosteloos verkrijgbaar gesteld.
De leden der Tweede Kamer, van de Provinciale Staten en van den Gemeenteraad worden sedert de Grondwetsherziening van 1917 gekozen op den grondslag van evenredige vertegenwoordiging, d.w.z. dat elke partij of elke groep in een der vertegenwoordigende lichamen een aantal zetels inneemt, evenredig aan de op haar candidaten uitgebrachte stemmen.
PRACTISCHE WENKEN op juridisch gebied. Men pleegt er zich vaak over te beklagen, dat er tegenwoordig geen recht te krijgen is, dat men beter zich onrecht kan laten welgevallen, dan een riskante procedure te voeren, of wel, dat een rechterlijke beslissing zijn rechtsgevoel niet bevredigt, of, sterker nog, onrechtvaardig is. Hoewel er inderdaad gevallen zijn, waarin een gevallen beslissing niet bevredi ot. of waarin het beter is, dat de rechtzoekende niet procedeert men denke b.v. aan het geval dat de schuldenaar niets bezit, waarop men een even• tueel vonnis zou kunnen verhalen of de vordering zeer laag is vergete men niet, dat men door zijn gedraging (handelen of nalaten) zelf dikwijls de oorzaak is van het feit, dat men zich onrecht moet laten welgevallen. Om nu zooveel mogelijk te voorkomen, dat men in een aez gelijk geval komt te verkeeren, wordt opvolging van de navolgende wenken aanbevolen: I. Vóór het schrijven van een zakenbrief, vóór het sluiten van een overeenkomst, bedenke men zich eerst goed wat men wil. Men drukke zich zóó uit, dat het gesprokene of geschrevene precies zijn bedoeling weergeeft en O een ruimte laat voor meer dan één uitlegging, m.a.w. niet dubbelzinnig is. Voelt men zich niet heel zeker, of betreft het moeilijke en uitgebreide overeenkomsten, dan doet men het beste de hulp vaal een advocaat in te roepen. Men zie niet tegen de kosten op. Het slecht of onvolledig stellen van een brief of van een contract, een haastig en ondoordacht gesloten mondelinge overeenkomst kan U meer schade berokkenen, dan het honorarium bedraagt, dat ge aan Uw advocaat moet betalen. II. Men verschaf f e zich altijd zooveel mogelijk bewijs van hetgeen men doet. Schrijf t men een zakenbrief, dan houde men afschrift daarvan. Het beste is copieeren in een copieboek. Wil men het bewijs hebben, dat de geadresseerde den brief ontvangen heeft, of dat deze voor een bepaalden datum in zijn bezit is gekomen (b.v. bij de opzegging van een huurovereenkomst of van een verzekeringscontract) dan zende men hem „Aan bericht van ontvangst." Men ontvangt dan-getkndm -
150 van de post een bewijs van ontvangst, onderteekend door den geadresseerde, Heeft men geen tijd te verliezen, dan zende men een gecollationneerd telegram. Men is dan zeker dat zijne woorden goed zijn overgebracht. Ook sluite men een overeenkomst zoo mogelijk schriftelijk. Mondelinge overeenkomsten binden weliswaar evenzeer als schriftelijke, maar zoudra er verschil van meening ontstaat tusschen de contractanten, kan men in een eventueele procedure, als de tegenpartij de gestelde overeenkomst geheel of gedeeltelijk ontkent, wat meestal gebeurt, geen recht krijgen, tenzij men op andere wijze, bijvoorbeeld door getuigen, voldoende bewijs kan leveren, Is men niet in de gelegenheid geweest de gesloten overeenkomst op schrift te stellen, dan zende men zoo spoedig mogelijk een schriftelijke bevestiging, waarin men hetgeen overeengekomen is juist en volledig vastlegt. Voorzichtigheid is bij het formuleeren van het overeengekomene geboden, omdat behoudens in zaken van koophandel — als regel geen bewijs door getuigen wordt toegelaten over hetgeen tegen of boven den inhoud der schriftelijke acte gevorderd wordt, noch ook omtrent hetgeen men mocht beweren, dat vóór, ten tijde, of na het opmaken van zoodanige akte zou zijn gezegd. Bij het verrichten van handelingen die uiteraard niet schriftelijk kunnen geschieden b.v. bij het ontslaan van iemand op staanden voet, is het wenschelijk zich getuigen te verschaffen. Een getuige is op zichzelf niet vol -bewijs moeten er ten minste 2 zijn. Als onbekwaam-doen.Er om getuigen te zijn, worden beschouwd en mogen niet worden gehoord de bloed- en aanverwanten van een der partijen in de rechte linie, en de echtgenoot, zelfs na een plaats gehad hebbende echtscheiding. Voor procedures betreffende een arbeidsovereenkomst, voor scheidingen en nog enkele andere zaken geldt deze uitzondering niet. Men moet vijftien jaar zijn om in burgerlijke zaken als getuige te kunnen optreden. III. Het niet of ' niet voldoende gezegeld zijn van een contract of kwitantie of ander aan zegelrecht onderworpen stuk heeft geen invloed op de geldigheid van de betreffende handeling Alleen kan zulk een stuk in rechte niet als bewijsmiddel dienen. Dit euvel is echter wel te ondervangen. Intusschen is het altijd raadzaam voor voldoende
151
zegeling zorg te dragen, want men kan een flinke boete beloopen, wanneer men dit niet doet. Neem nooit een onvoldoend gezegeld stuk (b.v. een kwitantie) aan en teeken ook zulk een stuk niet. Weet men niet, hoeveel het zegelrecht bedraagt, dan ga men met het nog niet onderteekende stuk naar den ontvanger van het zegelrecht. Pas na de zegeling kan men teekenen. IV. Men teekene nooit eenig stuk, dat men niet begrijpt, of van welks inhoud men zich niet behoorlijk rekenschap heeft gegeven. Wordt men verzocht een acte te teekenen (koop, huur, borgtocht, boedelscheiding, enz.), dan is het geraden eerst een concept -acte aan te vragen en dit concept zorgvurdig na te gaan. Is men voornemens een verzekering te sluiten, • dan teekene men geen aanvraagformulier, alvorens zich van de polisvoorwaarden, ev, van statuten en reglementen volkomen op de hoogte gesteld te hebben. Men sluite zich ook niet aan bij een coöperatieve ver zonder eerst de statuten te hebben nagegaan,-enig, speciaal de bepalingen over de aansprakelijkheid der leden. De lectuur van deze en dergelijke stukken behoort niet tot de gemakkelijkste en de aangenaamste. Men kan zich echter met deze stukken wenden tot een advocaat om zich te laten voorlichten, welke rechten en verplichtingen voor hem aan een en ander verbonden zijn en om te laten onderzoeken, of niet hier of daar een onvoorzien gevaar
schuilt. V. Een fout, die veel gemaakt wordt, is, dat men zijn recht op de een of andere manier verwerkt, door áf iets te doen, wat men had moeten nalaten, of iets na te laten, waar handelen geboden was. -Het is natuurlijk niet mogelijk om volledig op te sommen, waarin dat doen of nalaten zou kunnen bestaan; maar enkele voorbeelden mogen den lezer een richtsnoer geven. a. Men ontvangt een koopbevestiging, die niet precies de mondeling gesloten overeenkomst weergeeft. Uit nala tigheid of slordigheid reclameert men niet direct. Na geruimen hid ontstaan er moeilii1'heden ten oevoloe van de onjuistheid. Daar men niet tijdig gereclameerd heeft, wordt aangenomen, dat de bevestiging de mondelinge
overeenkomst dekt.
152 b. Men verhuurt een huis en zegt de huur tijdig op tegen een bepaalden datum. Op dien dag heeft de huurder niet ontruimd, maar blijft zitten; in strijd met zijn eigen standpunt, dat de huur geëindigd was, neemt de verhuurder daarna nog huur aan. Gevolg is, dat de opzegging nietig is en de huur gecontinueerd wordt. C. Men heeft van iemand geld te vorderen. Over het bedrag bestaat verschil van meening tusschen schuldeischer en schuldenaar. De schuldenaar biedt, hetgeen hij denkt schuldig te zijn, aan. De schuldeischer accepteert dit zonder op de kwitantie uitdrukkelijk zijn recht op het restant te reserveeren. d. Voorts zorge men, dat men zijne vorderingen niet late verjaren of vervallen. Alle rechtsvorderingen verjaren door verloop van dertig jaren. Sommige vorderingen, bijvoorbeeld die van timmerlieden, metselaars en andere werkbazen, tot betaling van hun leveranties en bonen en die van koop voor de koopwaren aan bijzondere, geen handel--liedn drijvende personen, of aan kooplieden, die denzelf den handel niet drijven, geleverd, verjaren door verloop van vijf jaren. De rechtsvordering van arbeiders, wier geldloon telkens na kortere tijdruimte dan een kwartaal moet worden betaald, wegens de betaling van hun loon, alsmede het bedrag, waarmede het loon wegens ver uitbetaling verhoogd moet worden, verjaart-traginde in een jaar, die van andere arbeiders in twee jaren. In deze gevallen, waar zulk een korte verjaringstermijn van 1, 2 of 5 jaar geldt, kan van den schuldenaar echter nog de eed worden gevorderd, dat de schuld werkelijk betaald is geworden. Zulk een eed zal mogelijk niet afgelegd worden, maar toch is het wenschelijk, om onnoodige moeite en kosten te voorkomen, zijne vorderingen tijdig te innen. Dan is er nog een andere verjaring, waardoor gevaar dreigt. Verjaring is ook een middel van eigendomsverkrijging. Een servituut (bijvoorbeeld van gootrecht) kan ontstaan door verjaring. Men zij dus steeds waakzaam, dat geen toestanden bestendigd worden, die leiden kunnen tot een ongewenschte verkrijging van rechten door anderen.
Sommige rechtsvorderingen vervallen na korten tijd,
153
bv. die tot verkrijging van schadeloosstelling, op grond van onrechtmatige beëindiging van een dienstbetrekking in 6 maanden, de actie tegen den expediteur of vervoerder wegens verlies, vertraging in de bezorging of schade aan goederen in 6 maanden (verzendingen naar het buitenland 1 jaar). VI. Het is ongeoorloofd om zichzelf recht te verschaffen, ook al handelt de tegenpartij nog zoo onrechtmatig. Eigenrichting is verboden. Men roepe dus steeds de tusschenkomst van den rechter in. Aan het feit, dat de mede - contractant zijn verplichtingen niet nakomt, kan men het recht niet ontleenen zelf ook in strijd met de overeenkomst te handelen. VII. Men moge in het bovenstaande nuttige wenken vinden, toch kan men bij het sluiten van contracten dikwijls moeilijkheden voorkomen door goed uit te zien met wien men in zee gaat. Gelukkig kan men tegenwoordig gemak inlichtingen inwinnen over de soliditeit van bepaalde-kelij personen of firma's. In de eerste plaats kan men zich wenden tot de Kamers van Koophandel en Fabrieken, bij welke het Handelsregister berust en in de tweede plaats geven eenige solide particuliere Informatiebureaux tegen betaling de gewenschte inlichtingen. VIII. Is men tenslotte genoodzaakt te procedeeren, dan wende men zich tot een advocaat. Alleen voor kleinere zaken, zooals bijvoorbeeld de incasso's van vorderingen beneden de ƒ 200.— en de vorderingen tot ontruiming van huizen of landerijen als de huur geëindigd is, kan men zich ook tot een deurwaarder wenden. Zooveel mogelijk track te men ten naaste bij (precies is onmogelijk) de kosten vooruit te bepalen. Is men onvermogend tot het betalen van proceskosten, dan kan men op het Bureau van den Burgerlijken Stand zijner woonplaats op de verklaring van 2 getuigen een bewijs van onvermogen krijgen. Met dit bewijs vervoege men zich dan bij den President der Arrondissements-Rechtbank of bij het Bureau van Consultatie bij de Rechtbank, binnen welker arrondissement de zaak moet dienen, met het verzoek om toevoeging van een procureur om de zaak kosteloos te behandelen.
WETTELIJKE BEPALINGEN. GEBOORTEAANGIFTE, De aangifte van geboorte moet worden gedaan: a. binnen drie dagen na de bevalling (de dag van de bevalling, de Zondagen en daarmede gelijk gestelde dagen niet medegerekend) . Met den Zondag worden ten deze gelijk gesteld de Nieuwjaarsdag, de Christelijke tweede Paasch- en Pinksterdagen, de beide Kerstdagen, de Hemelvaartsdag en de verjaardag der Koningin. b. in het gemeentehuis, aan den ambtenaar van den burgerlijken stand. C. door den vader. Bij gebreke van den vader, of bij diens verhindering zal de aangifte moeten geschieden door de geneesheeren, heelmeesters, vroedmeesters, vroedvrouwen of andere personen, die bij de bevalling tegenwoordig zijn geweest en wanneer de moeder buiten haar woning is bevallen, door de evengenoemde personen of dengene, te wiens huize de bevalling heeft plaats gehad. d. in tegenwoordigheid van twee getuigen, door den belanghebbende (den aangever) gekozen. Deze getuigen moeten zijn meerderjarig (d.i. 21 jaren oud of jongeren, die reeds gehuwd of gehuwd geweest zijn) en binnen het koninkrijk woonachtig. Vrouwen zoowel als mannen kunnen als getuige optreden; bloedverwanten of aangehuwden kunnen ook daartoe genomen worden. Het is geen vereischte, dat de getuigen hun naam kunnen schrijven. De aangevers moeten kunnen opgeven het jaar, den dag, het uur en de plaats der geboorte, de kunne van het kind en de voornamen, welke het zal ontvangen; de voornamen, namen, het beroep, de woonplaats van zich zelven, van de ouders en van de getuigen, benevens den ouderdom van zichzelven en van de getuigen. -
155
OVERLIJDENSAANGIFTE. Wanneer iemand overleden is, moet daarvan aangifte bij den ambtenaar van den Burgerlijken Stand gedaan worden. De getuigen, twee in getal, zijn hier tevens aangevers. Zij moeten dezelfde vereischten bezitten als hiervoren bij de geboorte zijn opgegeven. De getuigen moeten kunnen opgeven: a. de voornamen, den naam, den ouderdom, het beroep en de woonplaats van den overledene; b. den dag en het uur van overlijden; C. de voornamen en den naam van den anderon echtgenoot, indien de overledene getrouwd of wel weduwnaar of weduwe was; d. de voornamen. namen, het beroep en de woonplaats der ouders van den overledene en hun geboorteplaatsen. e. de voornamen, den naam, den ouderdom, het beroep en de woonplaats der aangevers, en wanneer zij bloedverwanten zijn, den graad van bloedverwantschap. Bij de aangifte kan gevoeglijk het verlof tot begraving aangevraagd worden, zonder hetwelk deze niet mag geschieden. Er zal, behoudens bijzondere gevallen, geen begraving vóór de zes en dertig uren en niet later dan op den vijfden dag na het overlijden mogen plaats hebben. HUWELIJK. Leef fijd. Om een huwelijk te kunnen aangaan, moet een
jonge man den leeftijd van 18 en een jonge dochter dien van 16 jaren bereikt hebben. Het is aan de Koningin overgelaten, dit gebod om gewichtige redenen door dispensatie op te heffen. Een vrouw kan geen nieuw huwelijk aangaan, dan 300 dagen na de ontbinding van het vorige. Toestemming minderjarigen. Kinderen, zoolang zij minderjarig zijn, kunnen zonder toestemming van hun ouders geen huwelijk aangaan; indien één der ouders overleden is of zich in de onmogelijkheid bevindt zijn wil te verklaren, wordt alleen de toestemming van den anderen der ouders vereischt, terwijl als een ander dan de vader of moeder de voogdij over hen uitoefent, ook nog de toestemming van den voogd wordt geëischt. Indien de vader en de moeder
156 beiden overleden zijn, wordt ieder van hen vervangen door zijn ouders, voor zoover in leven; oefenen deze niet tevens de voogdij uit over den minderjarige, dan is naast hun toestemming die van den voogd vereischt. Bij verschil van meening kan machtiging van den kantonrechter worden gevraagd. Bij ontstentenis, ook van de grootouders, moeten de voogd en de toeziende voogd hun toestemming geven. Toestemming meerderjarigen. Indien men meerderjarig is, doch beneden de 30 jaar, is alleen de toestemming noodig van ouders, indien deze nog in leven zijn; weigeren zij, dan kan de tusschenkomst van den kantonrechter ingeroepen worden. De verzoeker richte zich dan per request tot den Kantonrechter van zijn woonplaats. Binnen drie weken na het gedane verzoek zal deze voor zich doen verschijnen den vadèr, de moeder en het kind en hun al zoodanige vertoogen houden, als hij in hun wederzijdsch belang noodig acht. De Kantonrechter zal een proces verschijning der partijen opmaken, zonder-verbalnd daarbij de redenen op te geven, welke door haar over en weder zijn aangevoerd. Indien noch de vader, noch de moeder verschijnt, zal tot het huwelijk worden overgegaan op de vertooning der akte, waaruit van de niet-verschijning blijkt. Bij niet-verschijning van het kind, kan het huwelijk niet worden voltrokken zonder een hernieuwd verzoek tot tusschenkomst. Als het kind en beide of een der ouders verschijnen en deze laatsten of een hunner bij de weigering volharden, mag het huwelijk niet worden voltrokken, dan na verloop van drie maanden, te rekenen van den dag der verschijning. Wanneer men den ouderdom van 30 jaren bereikt heeft, is eenige toestemming niet meer noodig. Wijze waarop toestemming wordt gegeven. De toestem wordt gegeven bij een afzonderlijke voor den ambte--ming naar van den burgerlijken stand of voor een notaris op te maken akte, of bij voltrekking van het huwelijk. Aangifte. Alle personen, die met elkander een huwelijk willen aangaan, moeten daarvan mondeling of schriftelijk aangifte doen bij dei ambtenaar van den burgerlijken stand in de woonplaats van een der partijen. Het huwelijk mag niet worden voltrokken vóór den tienden dag na dien der afkondiging, die dag zelf niet daaronder begrepen. De afkondiging heeft plaats op den eersten Zaterdag na de aangifte.
157
Wij geven hierbij een model voor een huwelijksaangifte bij geschrifte: (datum) Aan den Heer Ambtenaar van den Burgerlijken Stand te ......... Edelachtbare Heer, De ondergeteekende (voornamen, naam van den man), oud ...... jaar, van beroep ....... wonende te ....... geeft hierbij zijn voornemen te kennen om met (voornamen en naam van de vrouw), oud ...... jaar, van beroep eroep ...... .. (of zonder beroep), wonende te ......, een huwelijk aan te gaan. Hoogachtend, ...
Men doet goed zijn handteekening te doen legaliseeren door den burgemeester of door een notaris. Formaliteiten voor de huwelijksvoltrekking. Ons bestek gedoogt niet, hier in den breede uit te weiden over de stukken en formaliteiten, welke tot de huwelijksvoltrekking noodig zijn. Men heeft 2 getuigen noodig. Personen, die zich in
het huwelijk begeven, zullen het best doen, den ambtenaar
van den burgerlijken stand daarover te raadplegen. Onder meer zijn noodig: lo. geboorte-akte van bruid en bruidegom; 2o. een authentieke akte houdende de toestemming van degenen, wier toestemming vereischt is, tenzij deze toestemming bij de voltrekking van het huwelijk wordt
gegeven; 3o. een akte van overlijden van al diegenen, die hun toestemming tot het huwelijk zouden hebben moeten geven; 4o. bij tweede en volgend huwelijk de akte van overlijden van de(n) vorige(n) echtgenoot, of het bewijs van de inschrijving der echtscheiding; Bedienaren van den godsdienst mogen geen huwelijk inzegenen, alvorens het voor den burgerlijken ambtenaar is voltrokken; anders zijn zij strafbaar. HUWELIJKSGOEDERENRECHT. Gemeenschap van goederen. Het huwelijk brengt mede, dat al de goederen, welke de echtgenooten vóór het aangaan
1" ervan bezitten, en die, welke hun gedurende het huwelijk aankomen, gemeen zijn. Evenzoo is het met de schulden gelegen. Huwelijksvoorwaarden. Mochten de echtgenooten die gemeenschap niet begeeren, zoo kunnen zij die voorkomen, mits zij zich voor het huwelijk bij akte, verleden ten overstaan van een notaris, deswege verklaren, hetgeen men huwelijksvoorwaarden noemt. Beheer en beschikking. De man alleen beheert de goederen der gemeenschap; hij mag in het algemeen de daartoe behoorende goederen -t onder medewerking van zijn vrouw vervreemden of bezwaren. Ten aanzien van de onroerende goederen der gemeenschap is zijn bevoegdheid eenigszins beperkt. Hij mag die bijv. niet wegschenken, dan alleen om aan zijn kinderen een stand te bezorgen. Ook het ge een bepaald gedeelte (b.v. 1 /2 of 1 / 4 ) der roerende-helof goederen mag hij niet wegschenken, dan alleen om aan de kinderen uit het huwelijk gesproten een stand te verschaffen. Bij geheele of gedeeltelijke uitsluiting van gemeenschap van goederen heeft de man ook het beheer over de goederen aan de vrouw persoonlijk toebehoorende, tenzij het tegendeel bij huwelijksvoorwaarden is bedongen. Daarbij kan ook worden bedongen, dat hij haar onroerende goederen en effecten niet zonder haar medewerking mag ver bezwaren. -vremdnof Machtiging of bijstand van den man. Zonder bijstand of machtiging van den man kan de vrouw zich tot niets verbinden en kan zelfs niets verkrijgen; voor alles echter wat de gewone en dagelijksche uitgaven der huishouding betreft, alsmede ten opzichte van arbeidsovereenkomsten door haar als werkgeefster ten behoeve van de huishouding aangegaan, heeft zij de machtiging van haar man niet noodig. Ook kan een vrouw, die met uitdrukkelijke of stilzwijgende toestemming van haar man afzonderlijk koophandel drijft, zich omtrent alles wat dien handel betreft, verbinden, en is de gemeenschap, zoo die bestaat, voor die handelingen verbonden. De vrouw kan zonder bewilliging van haar man een testament maken. Ook kan zij zonder bijstand van haar man een boekje op de Rijkspostspaarbank hebben en daarop inlagen doen en uitbetalingen verkrijgen. Zij kan eveneens zonder zijn bijstand een vrije verzekering krachtens
de invaliditeitswet en een ouderdomsverzekering krachtens de ouderdomswet sluiten. Tweede of verder huwelijk. Bij een tweede of verder huwelijk bestaat er ook van rechtswege, dat wil zeggen bij gebreke van huwelijksvoorwaarden, algeheele gemeenschap van goederen. De hertrouwende handelt verstandig, wanneer hij vóór het aangaan van zijn nieuw huwelijk door een notaris een staat doet opmaken, van hetgeen door hem wordt aangebracht. De vader-voogd of de moeder-voogdes, die een nieuw huwelijk aangaat, is verplicht aan den toezienden voogd, indien hij dit verlangt, voor of na het aangaan van dat huwelijk een staat aan te bieden van de goederen, die het vermogen der minderjarigen uitmaken, op gevaar van bij niet voldoening hieraan, uit de voogdij ontslagen te worden. Wanneer de moeder - voogdes tot een huwelijk overgaat, is haar man van rechtswege mede-voogd en mede aansprakelijk . Bevoordeeling bij tweede of verder huwelijk. Opdat bij tweede huwelijk, hetzij ten gevolge van boedelmenging bij gemeenschap van goederen, hetzij tengevolge van gift bij huwelijksvoorwaarden, van testament of erfrecht bij ver belangen der voorkinderen niet te zeer benadeeld-sterfd worden, heeft de wet aan die voorkinderen of hunne nakomelingen een actie gegeven tot inkorting van de bevoordeeling van de(n) echtgenoot(e), als deze bevoordeeling meer bedraagt dan het minste gedeelte dat een der voorkinderen van den hertrouwden echtgenoot (of bij vóóroverlijden de nakomelingen van zoodanig voorkind bij plaatsvervulling) geniet, of zij het vierde gedeelte van den boedel van den hertrouwden echtgenoot overtreft. Ontbinding van de gemeenschap. Deze vindt o.m. plaats door den dood, door echtscheiding, scheiding van tafel en bed en door scheiding van goederen. Scheiding van goederen, staande huwelijk, kan de rechter alleen in de bij de wet bepaalde gevallen van ernstig wanbeheer van den man uitspreken. De vrouw moet de daartoe strekkende vordering door middel van een procureur indienen. Na de ontbinding der gemeenschap wordt de gemeene boedel bij helfte verdeeld tusschen den man en de vrouw of hun erfgenamen. De man kan, na de ontbinding, door de schuldeischers voor de schulden der gemeenschap voor het
160 geheel worden aangesproken, behoudens zijn verhaal tegen de vrouw of haar erfgenamen voor de helft. De voor schulden der echtgenooten blijven ten laste-huwelijksc van dengenen der echtgenooten, die deze heeft aangegaan of van zijn erfgenamen, behoudens verhaal voor de helft tegen den anderen echtgenoot. Afstand van de gemeenschap. De vrouw kan na ontbinding van de gemeenschap afstand daarvan doen. Alsdan kan zij uit de gemeenschap niets terugvorderen dan haar lijf goederen en het linnengoed. Zij wordt echter door dezen afstand ontheven van de verplichting om bij te dragen tot de schulden der gemeenschap, behalve van de schulden, die zij als openbare koopvrouw heeft aangegaan en van die welke zij voor haar huwelijk heeft gemaakt (behoudens haar verhaal op haar man of diens erfgenamen) . De vrouw, die van dit voorrecht gebruik wil maken, is verplicht binnen één maand na de ontbinding der gemeenschap, ter griffie van de Rechtbank der laatst gemeene woonplaats een acte van afstand uit te brengen. ECHTSCHEIDING. Het huwelijk kan ontbonden worden door echtscheiding. Er bestaan slechts vier gronden, die echtscheiding tengevolge kunnen hebben: 1. overspel; 2. kwaadwillige verlating, die meer dan 5 jaar heeft geduurd; 3. zware verwondingen of zoodanige mishandelingen door den eenen echtgenoot jegens den anderen gepleegd, waardoor diens leven in gevaar gebracht of waardoor hem gevaarlijke verwondingen zijn toegebracht; 4. veroordeeling wegens misdrijf tot een vrijheidsstraf van vier jaar of langer na het huwelijk uitgesproken. Echtscheiding kan nimmer door onderling goedvinden plaats hebben, bepaalt de wet, d.w.z. zonder gegrond te zijn op een der vier hierboven vermelde feiten, De practijk helpt zich op deze wijze, dat echtgenooten, die door onderling goedvinden willen scheiden zonder een dier gronden te hebben, overeenkomen, dat zij aan de actie tot echtscheiding den eerstgenoemden grond (overspel) ten grondslag
161 zullen leggen, terwijl dan meestal door de(n) echtgenoot(e), die de actie zal instellen, aan de(n) andere een verklaring wordt afgegeven, dat dit overspel niet is gepleegd. De echtgenoot, tegen wie (n) de actie aldus wordt ingesteld, laat deze niet tegenspreken, en zoo wordt op grond van beweerd, doch niet bewezen overspel de echtscheiding uitgesproken in enkele weken tijds. De vrouw, die gaat echtscheiden, kan vooraf van den President der Rechtbank verlof bekomen om de echtelijke woning te verlaten en de goederen tot haar dagelijksch gebruik strekkende, mee te nemen, terwijl de President haar tevens een of meer der kinderen kan toevertrouwen en haar een uitkeering voor levensonderhoud ten behoeve van zich en die kinderen ten laste van den echtgenoot kan toekennen. Al deze beschikkingen van den President zijn slechts bestemd om tijdens de procedure te werken. Indien de echtgenoot, op wiens verzoek de -echtscheiding is uitgesproken, geen genoegzame inkomsten heeft tot zijn levensonderhoud, kan de Rechtbank hem een uitkeering tot onderhoud aanwijzen ten laste van den anderen echtgenoot. Die uitkeering wordt bepaald naar het inkomen van den tot uitkeering verplichte en het getal en de hoedanigheid dergenen, wier onderhoud wettelijk te zijnen laste komt. Deze uitkeering kan later gewijzigd of ingetrokken worden tengevolge van gewijzigde omstandigheden. De echtscheiding heeft ten gevolge, dat het huwelijk ontbonden wordt (mits het vonnis tijdig ingeschreven worde in de registers van den burgerlijken stand) . Indien de echt gemeenschap van goederen getrouwd waren, is-genoti tevens deze gemeenschap van goederen ontbonden en zal deze moeten worden gescheiden en gedeeld. Na het vonnis van -echtscheiding bepaalt de Rechtbank, de ouders en bloedverwanten der minderjarigen gehoord, wie der ouders over de minderjarige kinderen van partijen de voogdij en de toeziende voogdij zal uitoefenen. Degene, aan wien de voogdij over een of meer kinderen wordt toegewezen, kan van de Rechtbank vorderen, dat hem ten laste der andere partij een periodieke bijdrage worde toegewezen ten behoeve van het onderhoud en de opvoeding dier kinderen. Gescheiden echtgenooten kunnen (doch slechts eenmaal) weer met elkaar hertrouwen, nadat een jaar sedert de inschrijving der scheiding in de registers van den Burgerlijken Stand verstreken is. Geerling, 18e druk,
11
162
Een vrouw kan geen nieuw huwelijk aangaan dan na verloop van 300 dagen na ontbinding van het vorig huwelijk (na de inschrijving van het vonnis). Zoowel voor het instellen, als voor het tegenspreken van een actie tot echtscheiding moet men een procureur nemen. SCHEIDING VAN TAFEL EN BED. Door scheiding van tafel en bed wordt een huwelijk niet ontbonden, doch slechts de verplichting tot samenwoning opgeheven. Scheiding van tafel en bed kan worden aangevraagd op dezelfde gronden, welke voor echtscheiding gelden, benevens wegens buitensporigheden, mishandelingen en grove beleedigingen. Hetgeen bij echtscheiding is medegedeeld omtrent de voorloopige voorzieningen van den President gedurende het geding, de door de Rechtbank vast te stellen uitkeering en de scheiding van goederen, geldt ook hier. Ook wat hierboven omtrent de kinderen is medegedeeld, is hier van toepassing, met dien verstande dat hier geen sprake is van voogdij en toeziende voogdij, maar van uitoefening van de ouderlijke macht, die aan een der ouders moet worden opgedragen. Scheiding van tafel en bed vervalt door verzoening der echtgenooten, zonder eenige rechterlijke tusschenkomst mitsdien. Van hertrouwen kan hier natuurlijk geen sprake zijn, omdat wel de feitelijke gevolgen van het huwelijk door de scheiding van tafel en bed zijn opgeheven, maar het huwelijk zelf is blijven bestaan. Ook voor scheiding van tafel en bed wende men zich tot een procureur. AANVULLING EN VERBETERING VAN DE REGISTERS VAN DEN BURGERLIJKEN STAND, Wanneer akten aan de registers van den Burgerlijken Stand ontbreken men heeft b.v, verzuimd tijdig aangifte te doen van een geboorte of van overlijden , of wanneer in ingeschreven akten fouten zijn geslopen namen worden dikwijls bij een aangifte onjuist opgegeven , kan men een request indienen bij de Rechtbank binnen welker rechtsgebied die registers zijn gehouden, met verzoek om aanvulling of verbetering. Dit request moet door een procureur worden ingediend. De beschikking der Rechtbank wordt in de registers van den Burgerlijken Stand inge-^ schreven.
163 NAAMS- EN VOORNAAMSVERANDERINGEN, Voornaamsveranderingen of toevoeging van voornamen kan door de Rechtbank van iemands woonplaats worden toegestaan op een daartoe strekkend, door een procureur ingediend, request. De beschikking der Rechtbank wordt ingeschreven in de registers van den Burg. Stand van de geboorteplaats van den verzoeker. Geslachtsnaam-veranderingen of -bijvoegingen kunnen slechts door de Koningin worden toegestaan. Het verzoek daartoe kan niet worden toegestaan dan na verloop van één jaar te rekenen van den dag, waarop het in de Staatscourant is bekend gemaakt. De vergunning is onderworpen aan een zegelrecht van tweehonderdvijftig gulden. Het Koninklijk Besluit, waarbij de vergunning verleend is, moet ingeschreven worden in de registers van den Burg. Stand van de geboorteplaats van den verzoeker, CURATEELE. Een meerderjarige kan onder curateele gesteld worden: 1o. wegens het zich bevinden in een gedurigen staat van onnoozelheid, krankzinnigheid en razernij, al is het dat hij bij tusschenpoozen het gebruik van zijn ver vermogens bezit; -standelijk 2o, wegens verkwisting; 3o, indien hij ten gevolge van gewoonte van drankmisbruik: a. zijn belangen niet behoorlijk waarneemt; b. in het onderhoud van zich en de zijnen niet behoorlijk voorziet; c. in het openbaar herhaaldelijk aanstoot geeft of d. eigen veiligheid of die van anderen in gevaar brengt; 4o, indien hij op grond van zwakheid van vermogens niet in staat is zijn eigen belangen behoorlijk waar te nemen. De curateele sub 1 kan worden verzocht door den echtgenoot, door de bloedverwanten in de rechte linie en die in de zijlinie tot den vierden graad ingesloten, en door het Openbaar Ministerie. De curateele sub 2 en 3 kan bovendien worden verzocht door den onder curateele
164 te stellen persoon zelf. De curateele sub 4 kan alleen worden verzocht door den onder curateele te stellen persoon zelf. Alle verzoeken tot onder curateele stelling moeten door middel van een procureur worden gericht tot de Rechtbank van de woonplaats van dengenen, tegen wien het verzoek gericht is. Zoodra het vonnis tot onder curateele stelling onherroepelijk is geworden, wordt door den Kantonrechter een curator en een toezienden curator benoemd. Als regel wordt de eene echtgenoot tot curator over den anderen echtgenoot benoemd. De Rechtbank kan op verzoek van den curator machtiging verleenen iemand die wegens drankmisbruik onder curateele gesteld is, te dwingen tot verpleging in -een inrichting. De onder curateele gestelde staat gelijk met een minderjarige; hij is dus niet handelingsbevoegd; de meeste bepalingen die voor de voogdij gelden, zijn van toepassing op de curateele. De curateele eindigt, wanneer de oorzaken ophouden die tot de curateele aanleiding hebben gegeven, doch de ophef moet wederom bij rechterlijk vonnis-fingdercuatl bevolen worden. Tijdens de procedure kan een provisioneel bewindvoerder worden benoemd om voor den persoon en de goederen van dengeen wiens curateele verzocht is, zorg te dragen. Diens taak houdt op als de curator en toeziende curator benoemd zijn. Zonder dat curateele aangevraagd wordt, kan bovendien, krachtens de Krankzinnigenwet, over iemand die in een krankzinnigengesticht verpleegd wordt, een provisioneel bewindvoerder worden benoemd, indien het noodzakelijk is om in het geheel of gedeeltelijk beheer zijner goederen of in de waarneming zijner belangen, in welk opzicht ook, te voorzien. De bevoegdheid van dezen prov. bewindvoerder strekt zich slechts uit tot daden van zuiver beheer en houdt op, wanneer de verpleegde uit het gesticht is ontslagen. Een request strekkend tot benoeming van zulk een prov. bewindvoerder, kan door belanghebbenden ingediend worden aan de Rechtbank. Zij behoeven daartoe de tusschenkomst van een procureur. De kosten van zulk een request zijn aanmerkelijk veel lager dan van de onder curateele stelling.
165 MINDERJARIGHEID EN VOOGDIJ. Minderjarigheid. Minderjarig zijn de zoodanigen, die den vollen ouderdom van 21 jaren nog niet hebben bereikt en niet vroeger in den echt zijn getreden. Zij staan onder voogdij, wanneer zij niet meer onder de ouderlijke macht staan, dus bijv. wanneer hun ouders beiden of één van beiden zijn overleden. Voogdij van rechtswege. Deze voogdij behoort in de eerste plaats en van rechtswege aan den langstlevende der ouders na den dood van één hunner. Voogdij door den vader of moeder opgedragen. Ieder der ouders, die de ouderlijke macht of de voogdij over zijne kinderen uitoefent, heeft het recht bij testament of uit daartoe opgemaakte notarieele acte een voogd-sluitend te benoemen voor het geval dat na zijn overlijden de voogdij niet van rechtswege of krachtens rechterlijke beschikking aan den ander der ouders behoort. Voogdij door den kantonrechter opgedragen. Over alle minderjarigen, die niet staan onder de ouderlijke macht en in wier voogdij niet reeds op wettige wijze is voorzien, wordt als regel een voogd benoemd door den kantonrechter. In deze gevallen kan de voogdij worden opgedragen aan in het Koninkrijk gevestigde, rechtspersoonlijkheid bezittende vereenigingen, stichtingen of instellingen van weldadigheid, die duurzame verzorging van minderjarigen ten doel hebben. Verhoor van bloedverwanten. Telkens wanneer een voogd of toeziende voogd moet benoemd worden, of als het de belangen van minderjarigen geldt, moeten de naaste, meer bloedverwanten of aangehuwden van den minder--derjaig jarige worden gehoord door den kantonrechter. Zij zullen ten getale van vier worden opgeroepen, zoo mogelijk twee van vaders- en twee van moederszijde. De naastbestaanden, ter verschijning opgeroepen, zijn verplicht in persoon of bij volmacht op te komen, op straffe van boete, die hoogstens zestig gulden beloopt. De rechter kan echter gelasten, dat het familielid in persoon verschijne. Machtiging. De volmacht, om zich te doen vertegenwoordigen, kan op ongezegeld papier worden gesteld en in dezer voege opgemaakt worden: Ik ondergeteekende, (voornamen, naam, beroep en woon-
166 plaats), in hoedanigheid van oom van vaderszijde (of in welken graad men den minderjarigen anders mocht bestaan) van de minderjarige kinderen, geboren uit het huwe-
lijk van N.N. *) wonende te R. en À.D. *) laatstelijk gewoond hebbende te R. en overleden aldaar den .... , mei name: (de namen invullen, zoo men die weet), verklaar bij deze te machtigen W,Z., *) wonende te A...... om: aangezien er een voogd (of toeziende voogd) over genoemde minderjarigen moet worden benoemd, voor mij te verschijnen voor den E. A. Heer Kantonrechter te ...... en als mijne meening te kennen te geven, dat het gewenscht is, dat A.B., *) oom van moederszijde van gemelde minderjarigen, wonende te Z. worde benoemd tot (toez.) voogd over hen, ......... den ......... (Hand teekening.) De lasthebber kan ook bij de machtiging vrijgelaten worden in zijn advies, De persoon, die waarschijnlijk tot voogd of toeziende voogd zal benoemd worden, zal 't beste doen zelf te compareeren; dan kan hij dadelijk bij de benoeming den eed afleggen, hetgeen anders later bij een afzonderlijke akte moet geschieden en dus meer kosten vordert, Voogdij. Taak. De voogd moet voor het onderhoud en de opvoeding van den minderjarige overeenkomstig diens vermogen zorg dragen en hem in alle burgerlijke handelingen vertegenwoordigen. Hij moet de goederen van den minderjarige als een goed huisvader besturen. Verplichtingen bij den aanvang van het bestuur. Bij den aanvang van zijn bestuur moet hij zorgen, dat er een toeziende voogd benoemd wordt en dat er eene beschrijving van den boedel van den minderjarige wordt gemaakt. Voorts moet hij hypotheek of andere zekerheid stellen voor zijn beheer tot een bedrag, geëvenredigd aan de uit dat beheer voortvloeiende verantwoordelijkheid. De voogd (dit geldt niet voor den vader of de moeder) moet door den Kantonrechter o.a. doen bepalen, het beloop van de som, die de minderjarige jaarlijks zal kunnen verteren. Hij moet alle meubelen of huisraad, die de minderjarige bij de opening der voogdij bezit of die hij later verkrijgt, benevens alle roerende goederen, die geen vruchten, inkomsten of voordeelen opleveren, doen verkoopen, ') Alle namen en voornamen voluit vermelden.
167 met uitzondering van die goederen, welke met bewilliging van den Kantonrechter en na verhoor of behoorlijke oproeping van den toezienden voogd en de bloedverwanten of aangehuwden van den minderjarige in natura bewaard mogen blijven. De verkoop moet geschieden in het openbaar op de wijze in de wet bepaald. De vader en de moeder zijn, voor zooverre zij het wette vruchtgenot 1 ) hebben van de goederen aan den minder--lijk jarige toebehoorende, vrijgesteld van de verplichting om de meubelen of andere roerende goederen te verkoopen. Zij kunnen die goederen bewaren, teneinde ze naderhand in natura terug te geven. Verplichtingen gedurende het bestuur. Gedurende zijn bestuur is de voogd verplicht om hetgeen van de inkomsten na aftrek der vertering overschiet, te beleggen, zoodra het batig saldo het vierde gedeelte der gewone inkomsten van den minderjarige te boven gaat. De belegging mag op geen andere wijze plaats hebben dan door den aankoop van inschrijvingen op het Grootboek der Nationale Schuld, van onroerende goederen of van rentegevende schuldbrieven, gehypothekeerd op vaste goederen, welker onbezwaarde waarde ten minste een derde boven de te beleggen som bedraagt. Wanneer de voogd gedurende één jaar in gebreke is gebleven, om eenige geldsom overeenkomstig het bovenstaande te beleggen, is hij de wettelijke interessen hiervan verschuldigd. Voorts moet hij certificaten van de Nationale Schuld, indien deze zich onder de goederen van den minderjarige bevinden, op het Grootboek doen overschrijven; zorgen voor beschrijving van alle nalatenschappen, -die den minderjarige mochten opkomen; hypotheek verleenen op goederen die hij later krijgt, als hij bij den aanvang van de voogdij geen of geen genoegzame goederen daarvoor bezat. Ten slotte moet hij (dit geldt wederom niet voor den vader of de moeder) summiere rekening en verantwoording doen om de twee jaren aan den toezienden voogd, aan wien hij tevens de effecten en bescheiden, aan den minderjarige toebehoorende, moet vertoonen. Bevoegdheden. Tot sommige handelingen is de voogd bevoegd met machtiging van den Kantonrechter, bijvoorbeeld 1) De ouders hebben als regel dit vruchtgenot; de langstlevende, die mocht verzuimd hebben om binnen 3 maanden na het overlijden van den anderen echtgenoot een boedelbeschrijving te doen opmaken van de goederen, welke de gemeenschap uitmaken, verliest dit vruchtgenot.
168 tot het opnemen van gelden ten behoeve van den minderjarige, het verkoopen of verpanden van zijn onroerende goederen, het verkoopen of overdragen van zijn effecten, schuldvorderingen en actiën. Het aanvaarden van een erfenis, aan den minderjarige opgekomen, mag niet anders geschieden dan onder het voorrecht van boedelbeschrijving. Voor het verwerpen van een erfenis, den minderjarige opgekomen, is machtiging van den Kantonrechter noodig. Hetzelfde geldt voor de aanneming van een gift aan den minderjarige gedaan. Als minderjarigen belang hebben bij een scheiding en deeling van goederen, dan moet deze geschieden in tegenwoordigheid van den toezienden voogd. De boedelscheiding moet dan worden verleden bij notariëele acte in tegenwoordigheid en onder goedkeuring van den Kantonrechter, die tot bewijs daarvan de acte medeonderteekent. Wanneer de vader-voogd of moeder-voogdes met den vooroverleden echtgenoot in geheele of beperkte gemeenschap is getrouwd geweest, kan deze na verhoor of behoorlijke oproeping van de bloedverwanten of aangehuwden, en van den toezienden voogd, door den Kantonrechter worden gemachtigd om de goederen, de nering, het bedrijf, den handel, de fabriek enz. gedurende een bepaalden tijd en zelfs tot de meerderjarigheid, in gemeenschap met de minderjarigen te mogen aanhouden. Deze machtiging wordt niet verleend, tenzij aan den Kantonrechter, na inzage van de boedelbeschrijving, zij gebleken van het aanmerkelijk belang der minderjarigen en van den waarborg, dien de voogd of de voogdes oplevert. Op verzoek van den voogd of van den toezienden voogd zal die machtiging na gelijk verhoor kunnen worden ingetrokken. De voogd mag de goederen van den minderjarige niet voor zich zelf huren of in pacht nemen, tenzij de voorwaarden door den kantonrechter na verhoor, althans oproeping van de bloedverwanten en den toezienden voogd, zullen zijn goedgekeurd. Einde der voogdij. Wanneer de voogdij eindigt, omdat de onmondige, die onder toezicht van een voogd geplaatst is, den door de wet bepaalden ouderdom bereikt heeft, waarop hij meerderjarig wordt (21 jaar) , of eerder in het huwelijk treedt, hetzij om eenige ander reden, is de voogd verplicht onmiddellijk slotrekening en verantwoording te doen, het batig slot uit te keeren en alles, wat hij verder als voogd
169 onder zich had, af te geven. Deze rekening en verantwoording wordt gedaan, bij het geheel ophouden der voogdij aan den meerderjarige gewordene of aan zijne erfgenamen, bij het ophouden der voogdij in den persoon van den voogd aan den opvolgenden voogd in diens hoedanigheid. Zij geschiedt op kosten van den gewezen pupil (of van de erfgenamen, indien de minderjarige vroeger is overleden) ; de voogd moet de kosten daartoe voorschieten, om die nader op de beheerde goederen of nalatenschap te verrekenen, wanneer deze kosten als noodzakelijk en betamelijk erkend zijn. Bij deze verrekening is het den voogd niet geoorloofd eenige som als belooning voor zijn moeite in rekening te brengen; maar dit sluit niet in, dat hij het loon niet zou mogen ontvangen, hem bij uiterste wilsbeschikking, of bij een authentieke, vroeger verleden akte, toegewezen. Elke overeenkomst, die op de voogdij of de voogdijrekening betrekking heeft en tusschen den voogd en de (n) minderjarige, meerderjarig geworden zijnde, mocht gesloten zijn, is nietig en van onwaarde, als die niet is voorafgegaan van een behoorlijke rekening en verantwoording, met overlegging van de behoorlijke bewijsstukken; dit alles moet blijken uit een schriftelijke erkentenis van hem, aan wien de rekening gedaan is, en wel ten minste tien dagen voor de bedoelde overeenkomst afgegeven. Het saldo der rekening door den voogd verschuldigd, zal, zonder dat de betaling in rechte is gevorderd, rente dragen van den dag af, dat de rekening is afgesloten; maar zoo de minderjarige aan den voogd schuldig blijft, zullen de renten der verschuldigde som niet eer beginnen te loopen, dan van den dag af, waarop de aanmaning tot betaling geschied is, na het sluiten van de rekening en verantwoording gedaan. Elke rechtsvordering, die een meerderjarig gewordene tegen zijn vroegeren voogd mocht willen instellen aangaande de verrichtingen der voogdij, verjaart met tien jaren, van den dag der meerderjarigheid af gerekend. In de practijk is het veelal gebruikelijk, dat de gewezen minderjarige eenvoudig een bewijsje teekent, waarbij verklaard wordt, dat de rekening ontvangen, nagezien en N.B. Voogdijrekening te stellen op zegel van minstens 50 ct. De goedkeuring en décharge kunnen op hetzelfde zegel gesteld worden. Registratie kosteloos, mits de acte binnen drie maanden na haar dagteekening ter
registratie wordt aangeboden, tenzij blijkt, dat zij meer dan drie maanden voor haar aanbieding ter registratie is opgemaakt.
170 goedgekeurd en het saldo ontvangen is en deswege décharge wordt verleend. Veiliger is het, zich eerst een gedateerd bewijs van ontvangst der rekening te 'laten geven en vervolgens, minstens tien dagen later, een nieuw bewijs, dat de rekening is nagezien en goedgekeurd, het saldo ontvangen en deswege decharge wordt verleend. Toeziende voogdij. In elke voogdij wordt een toeziende voogd benoemd, als regel door den Kantonrechter. De voogd is verplicht steeds zorg te dragen, dat de toeziende voogdij niet open staat. Doet hij dit niet, dan kan hij ontzet worden uit de voogdij. Taak. De taak van den toezienden voogd bestaat in het doorloopend toezicht houden op den voogd. Hij is op straffe van vergoeding van kosten, schaden en interessen verplicht toe te zien, dat de voogd aan zijn verplichting voldoet tot zekerheidstelling en boedelbeschrijving, alsmede tot overschrijving van certificaten van de Nationale schuld op het Grootboek ten name van den minderjarige. Hij moet van den voogd (behalve vader en moeder) om de twee jaren een summiere rekening en verantwoording vorderen en zich doen vertoonen de effecten en bescheiden, aan den minderjarige toebehoorende. Voorts moet hij tegenwoordig zijn bij boedelbeschrijving, bij boedelscheiding en bij verkoop van onroerende goederen. Zijn toestemming tot een huwelijk van den minderjarige is vereischt. Dikwijls wordt hij geroepen om zijn gevoelen te uiten over handelingen door den voogd met machtiging van den rechter te verrichten, bijv. bij verkoop van onroerende goederen den minderjarige toebehoorénde. Bestaat er een tegenstrijdig belang van minderjarige en voogd, dan moet de toeziende voogd handelend optreden, bijv. hij moet de afzetting van den voogd vorderen, als deze weigert om de tweejaarlijksche summiere rekening en verantwoording te doen. Wanneer de voogdij opengevallen, of door afwezigheid van den voogd verlaten is, of de voogd tijdelijk buiten de mogelijkheid is om de voogdij uit te oefenen, zal de toeziende voogd de benoeming van een nieuwen of van een tijdelijken voogd moeten doen bewerkstelligen en verplicht zijn inmiddels al zoodanige daden van voogdij te verrichten, die geen uitstel kunnen lijden.
171 Aansprakelijkheid. De toeziende voogd is niet rechtstreeks
aansprakelijk voor het beheer van den voogd. Alleen als hij in zijne hem door de wet opgelegde bovenvermelde ver te kort schiet, is hij uit eigen hoofde aanspra--plichtnge kelijk. Model eener voogdijrekening. De ondergeteekende Gerard A......, van beroep ....... wonende te ......, verklaart, dat op den ......... 19... te ..., (vermelden, of de overledene daar al dan niet woonachtig was), is overleden de Heer Louis B......, met achterlating van een alstoen minderjarig kind, genaamd Anna;
dat genoemde overledene bij testament op den ......... 19. . . . voor den notaris ...... , te ...... verleden, hem, rendant, heeft aangesteld tot voogd over zijn minderjarige dochter, bovengenoemd; dat den ...... 19...... zijn gewezen pupil, den ouderdom van één en twintig jaren bereikt hebbende, alzoo meer geworden en hij, rendant, ter voldoening aan-derjaigs de voorschriften der wet aan haar wenscht te doen rekening en verantwoording van zijn gehouden beheer en administratie betrekkelijk de door hem gevoerde voogdij; tot welk einde hij tot recht verstand verklaart vooraf te moeten doen opmerken: dat den ...... 19... is vooroverleden de moeder der minderjarige, mevrouw ......, terwijl tusschen haar en haar echtgenoot, den heer B......, heeft bestaan gemeenschap van goederen, van welke gemeenschap na den dood van gemelde mevrouw ...... was opgemaakt een inventaris door den notaris ......... te ......... dat ter voldoening van het haar competeerende erfdeel, ten bedrage eener som van f 15000,—, aan haar bij akte van scheiding, gepasseerd voor den notaris ......... te ....... waren toebedeeld geworden: lo. De navolgende vaste goederen (hier volgt de nauwkeurige en juiste beschrijving) te zamen geschat op een waarde van twaalfduizend gulden f 12.000,2o. Aan contanten en effecten een waarde van drie duizend gulden ........................... „ 3.000,I van welke goederen door den overleden Louis B. als langstlevende der ouders het vruchtgebruik is genoten) . 1
Bedragende de nalatenschap der moeder
aldus een waarde van
..........
............If 15.000,
172 dat van de nalatenschap van den vader der minderjarige door den rendant mede was opgemaakt een inventaris blijkens akte ........., waaruit bleek, dat die nalatenschap bestond uit: lo De navolgende vaste goederen (hier volgt de nauwkeurige en juiste omschrijving), ter waarde van tien duizend gulden .........If 10.000,2o. Aan effecten, obligatiën, als anderszins vijf en twintig duizend gulden ..................... „ 25,000,3o. Aan contanten, na aftrek van de betaalde schulden, breeder in dien inventaris uitgedrukt, een som van twee duizend gulden... „ 2,000,— ........
Bedragende des vaders nalatenschap aldus een waarde van ....................................... f 37,000, Zoodat rendant, bij het aanvaarden van zijn voogdij namens zijn pupil wegens haar ouderlijke nalatenschap een waarde bezat: Aan vaste goederen een som van twee en twintig duizend gulden ..............Iƒ 22,000, Aan contanten en diverse effecten dertig duizend gulden ....................................... „ 30, 000, Te zamen bedragende een waarde van twee en vijftig duizend gulden .......If 52,000,-.
...
Dat rendant de effecten, aan zijn pupil toebehoord hebbende, na bekomen verlof van den rechter heeft verkocht door tusschenkomst van makelaars; een en ander blijkens makelaars-nota's hebbende opgebracht een som van f .... , welke som is belegd in een inschrijving op het Grootboek der nationale werkelijke schuld, rentende twee en half ten honderd, groot f ......... Terwijl rendant na dien tijd nog heeft gehad de volgende ontvangsten: Wegens ingekomen huurgelden van de hierboven omschreven vaste goederen, te weten (opgave van ieder verhuurd perceel afzonderlijk, met aanhaling van de huurcontracten ) ..............................................f ...,... Wegens verschenen rente van genoemde in..If schrijving, als: (opgave als voren) ...,... (Deze rekening van ontvangsten wordt hier op dezelfde wijze vervolgd tot aan het eindigen van het beheer toe;; terwijl men indachtig zij, dat op dezen staat van ontvangst alles afzonderlijk moet worden gebracht.) ....
173 Daarentegen zijn door rendant gedaan de navolgende uitgaven: Wegens kosten van boedelbeschrijving en liquidatie van des vaders nalatenschap .............................. f (Deze rekening van uitgaven wordt nu op gelijke wijze als die der ontvangsten vervolgd.) Bedragende de uitgaven alzoo een som van ƒ Deze van het actief afgetrokken wordende, blijkt, dat het zuiver overschot een waarde vertegenwoordigt van ..................If ... 1 (Zijn er nog vorderingen loopende ten laste van derden van welken aard ook, of heeft de gewezen voogd een of geen persoonlijke vordering ten laste van zijn gewezen pupil, dan moet zulks hier met de gebruikelijke omschrijving opgegeven worden.) ..
440
Wat de verklaring van ontvangst door de (n) gewezen minderjarige en de latere decharge betreft, handele men thans, zooals reeds boven door ons is aangegeven. Akte van decharge. Ik, ondergeteekende Anna W ......... (beroep en woonplaats) verklaar te hebben onderzocht de rekening en verantwoording door mijn gewezen voogd, den heer Gerard
A......, opgemaakt te ...... den ...... en die te hebben vergeleken met de voorhanden boeken, aanteekeningen en verdere bescheiden en die rekening en verantwoording volkomen goed te keuren en te bekrachtigen, verklarende ik tevens van genoemden heer Gerard A...... te hebben ontvangen en overgenomen: lo. De bewijzen van eigendom der aan mij behoorende vaste goederen, bestaande in ...... 2o. De voorhanden zijnde huurcontracten van onroerende goederen, te weten: (hier volgt beschrijving van de verhuurde goederen). 3o. Het bewijs eener inschrijving op het Grootboek der 2 1 /2 % nationale schuld, groot nominaal I ......... ten name ...... van an......... 4o. Een som van ......... gulden, zijnde het bedrag der volgens bovenvermelde rekening en verantwoording bij den heer Gerard A...... voorhanden contanten, enz. 5o. De boeken, registers, aanteekeningen, quitantién en verdere titels en bescheiden tot de voogdij behoorende, .
174 voor al hetwelk ik den heer Gerard A...... volkomen déchargeer en bij deze hem ontsla van alle verantwoording. Den ......... 19...... (Hand teekerctng). Acte ingeval een voogd bij het eindigen der voogdij iets aan de (n) pupil verschuldigd is. Ik ondergeteekende Gerard A......... (beroep en woonplaats) in mijn hoedanigheid van gewezen voogd over Mejuffrouw Anna W ...... en als zoodanig gevoerd heb-
bende het beheer en de administratie over de nalatenschap harer ouders, wijlen den Heer W...... en diens echtgenoote Mevrouw Maria P ...... , verklaar ingevolge rekening en verantwoording op den...... aan genoemde Mejuffrouw Anna W ...... gedaan, aan deze wegens mijn gehouden beheer in mijn voorgeschreven betrekking alsnog schuldig te blijven een som van ......... gulden, welke ik mij verbind te zullen aflossen in twee termijnen, waarvan de eerste zal verschijnen den ...... en de tweede den ........., ieder tot een bedrag van ......, met bijbetaling van interessen gerekend tegen vijf ten honderd in het jaar sedert den datum dezer akte, en te betalen bij iedere aflossing. (Hand teekening). Aldus gedaan te ......, den ...... .
N B. De voogd moet, zoo hij dit stuk niet eigenhandig schrijft, boven zijn handteekening stellen: „Goed voor .... met rente" (bedrag in letters). Zegel 30 cent. Registratie als voren (zie pag. 169).
Som aan een voogd verschuldigd op de voogdijrekening. Ik, ondergeteekende, Willem G.... (beroep en woonplaats), zoon van den overleden Hendrik G......, erken, dat de heer Lodewijk N......, mijn gewezen voogd, mij rekening en verantwoording heeft gedaan van zijn gehouden beheer, waarvoor ik hem heb ontslagen en gedechargeerd, alsmede voor de overgave van stukken en bescheiden rakende gezegd beheer en dat ik na gedaan onderzoek van gezegde rekening en het opmaken van balans van ontvangst en uitgave aan hem ben schuldig gebleven de som van f......, welke som ik mij verbind hem te zullen teruggeven den ......... met bijbetaling van interest berekend tegen vijf ten honderd in het jaar, ingegaan op heden. (Hand teekening). Aldus gedaan te ......, den ...... Zie het N.B. onder vorige acte. Zegel minstens 50 cent. Registratie als voren.
175
HANDLICHTING EN BRIEVEN VAN MEERDERJARIGVERKLARING. Beperkte Handlichting. Aan een minderjarige, die den ouderdom van 18 jaren bereikt heeft, kan door den Kantonrechter beperkte handlichting verleend worden, indien daartoe door hem het verzoek wordt gedaan. Tegen den wil van dengene der ouders, die de ouder macht of de voogdij uitoefent, wordt deze handlich--lijke ting nooit verleend. De minderjarige kan daardoor bevoegd verklaard worden tot de gedeeltelijke of de geheele ontvangst, de uitgave van, en de beschikking over zijne inkomsten; het sluiten van verhuringen, het bebouwen zijner landerijen en het uitoefenen van zoodanige bedrijven als daartoe noodzakelijk zijn; het uitoefenen van eenig handwerk; het oprichten van, of deelnemen in eenige fabriek en eindelijk tot het drijven van nering en handel. In de beide laatste gevallen is de minderjarige bevoegd om, evenals een meerderjarige, alle verbintenissen te sluiten tot die fabriek, nering en handel betrekkelijk, met uitzondering van de vervreemding en de bezwaring zijner vaste goederen en van de vervreemding of verpanding zijner rentegevende effecten, inschrijvingen in Grootboeken van Openbare Schuld, hypothecaire schuldvorderingen en aandeelen in vennootschappen. Aan een minderjarige, die den ouderdom van 20 jaar heeft bereikt, kunnen door den Hoogen Raad (onder goedkeuring van de Koningin) brieven van meerderjarigverklaring worden verleend, waardoor hij in alles met een meerderjarige gelijk staat. In het belang van den minderjarige kan de Hooge Raad echter in de brieven van meer verklaring de bepaling voegen, dat hij tot op-derjaig 21- jarigen leeftijd zijne onroerende goederen niet anders zal mogen vervreemden of bezwaren, dan met toestemming van den Kantonrechter zijner woonplaats, na verhoor of behoorlijke oproeping van beide ouders of van den langstlevende hunner, of, als deze beide ontbreken, van de bloed -verwantof aangehuwden. Tot het aangaan van een huwelijk evenwel heeft de meerderjarig-verklaarde de toestemming van zijn ouders, enz. noodig, zooals op blz. 156 vermeld staat. BURENRECHT. Het burenrecht regelt de rechten en verplichtingen tusschen eigenaars van naburige erven. Ieder moet zijn eigen-
176 dom zoo gebruiken, dat hij zijn naburen niet hindert in het gebruik van hun eigendom; het burenrecht geeft dus eenigszins een beperking van eigendom. Aan den anderen kant breidt het den eigendom ook weer uit, door den eigenaren ten opzichte van aangrenzende eigendommen eenige rechten te verleenen. Dit burenrecht houdt zich onder meer bezig met afscheidingen en afsluitingen van erven, met gemeene muren, slooten en heggen, met uitzichten op een anders erf, met beplantingen aan de grensscheiding, met afloop van water en met wegen. Afsluiting. Ieder -eigenaar mag zijn erf afsluiten; in steden, aaneengebouwde voorsteden en dorpen kan ieder zijn nabuur noodzaken om bij te dragen tot het maken van een afsluiting, mits dienende tot afscheiding van hun huizen, open plaatsen en tuinen. De wijze en de hoogte van de afsluiting worden geregeld door de bijzondere verordeningen en de plaatselijke gebruiken. Afscheiding. Eveneens kan iedere eigenaar zijn buren niet noodzaken ten gemeenen koste een grensscheiding afsluiting te maken. Alle muren, heiningen, heggen, grachten, slooten enz., die tot afscheiding dienen, worden, tenzij titel of teeken het tegendeel aanduiden, geacht gemeen te zijn. Gezamenlijk moeten deze afscheidingen onderhouden en al naar hun aard gerepareerd, herbouwd, opnieuw geplant worden; ieder mag ter halver dikte in den gemeenen muur balken, enz. doen plaatsen, mag aan zijn kant gooten leggen. Ieder mag op eigen kosten den gemeenen muur hooger doen optrekken. In de gemeene sloot mag iedere eigenaar visschen, varen, zijn beesten drenken en tot zijn gebruik water scheppen. De wet noemt enkele voorbeelden van teekenen, die aanduiden dat de muur (of wel de houten afscheiding) - niet gemeen is, Ook andere teekenen kunnen dit echter aanwijzen. In de wet lezen wij dan, dat een scheidsmuur (houten afscheiding) niet gemeen is, wanneer: le. het bovenste van den muur aan den eenen kant opstaande en loodrecht met hetzelfs voetstuk is, en aan den anderen kant schuins afloopt; 2e. de muur een gebouw of een terras steunt of schraagt, zonder dat er van den anderen kant een gebouw of ander werk aanwezig zij;
177 3e. bij het bouwen van den muur slechts aan de eene zijde, hetzij een kap, hetzij steenen lijsten en vooruitstekende steenen zijn geplaatst geworden. De muur wordt dan gerekend bij uitsluiting toe te behooren aan den eigenaar, aan wiens kant het gebouw, de terras, de lijsten en vooruitstekende steenen of de goot van zoodanige kappen, gevonden worden. Bij een heg wordt het als een teeken, dat zij niet gemeen is, aangemerkt, wanneer slechts een der erven afgesloten is. Bij een sloot geldt als dergelijk teeken, wanneer de kade of opgeworpene aarde alleenlijk aan de -eene zijde van de sloot wordt gevonden. De sloot wordt dan gerekend toe te behooren aan hem, aan wiens kant de opgeworpene aarde zich bevindt. Vensters of openingen. Geen der eigenaren mag in den gemeenen muur, zonder toestemming van den ander, eenig venster of opening maken. In een niet gemeenen muur, waartegen het erf van een ander onmiddellijk aanligt, mogen slechts openingen of vensters worden gemaakt voorzien van dikke ijzeren traliën, met ten hoogste 1 d.M. tusschenruimte en met vaststaande ramen. Deze vensters mogen niet lager worden gemaakt dan 2,50 M. boven den vloer van het vertrek, hetwelk men verlichten wil, indien die vloer gelijkvloers ligt, en anders 2 M. boven den vloer. Over het erf van zijn naburen mag men geen rechtstreek uitzichten of vensters, die daarop uitzien, hebben, even--sche min balkons of andere dergelijke vooruitspringende werken, tenzij er een afstand van 2 M. gelaten wordt tusschen den muur, of als er vooruitspringende werken zijn, tusschen den buitensten rand dier werken en het naburig erf. In de schuinte mag men geen uitzichten hebben dan op een afstand van 50 c.M, Wanneer dergelijke vensters en werken toch worden daargesteld, kan men in rechte tot hun verwijdering worden genoodzaakt. Boomen en heggen. Evenals voor vensters bestaan er voor boomen verboden afstanden. Hoogopschietend e boomen mogen niet gepoot worden binnen een afstand van 2 M. van de grens der erven, heggen niet binnen 50 c,M, van die grens. Deze afstanden behoeven echter slechts dan in acht genomen te worden, wanneer plaatselijke gebruiken niets anders bepalen. Wanneer zij op een korteren dan den geoorloofden afstand zijn gepoot, heeft de nabuur het recht hun uitroeiing te vorderen. Wanneer takken op eens anders erf Leerling. 18e druk. 12 -
178 overhangen, mag de eigenaar van dat erf, wanneer aan zijn eerste aanmaning tot verwijdering niet wordt voldaan, zelf die takken weghakken, mits hij daarbij maar op zijn eigen grond blijft. Evenzoo mag hij, zelfs zonder voorafgaande waarschuwing, de doorschietende wortels weghakken. W aterafl o op. Eenige regelen worden gegeven over afloop van water. Niemand mag zijn daken en goten zoo inrichten, dat het water op eens anders erf afloopt. Eigenaars van lager liggende erven zijn verplicht het water van hooger liggende erven te ontvangen, wanneer dit daarvan natuurlijk, zonder dat dit door 's menschen toedoen wordt bevorderd, afloopt; zij mogen dus tegen dat water geen dam opwerpen. De eigenaars van hooger liggende erven mogen daarentegen niets verrichten, waardoor de toestand van de lager liggende verzwaard wordt. Noodweg. Het komt dikwijls voor, dat een perceel grond zoo ingesloten is tusschen andere eigendommen, dat het geen toegang heeft tot den gemeenen weg of de gemeene vaart. Dan schaft het burenrecht raad. De eigenaar van zoo'n erf is bevoegd van de eigenaars der naastgelegen erven te vorderen, dat zij hem over hun gronden een uitweg aanwijzen. De richting van dien weg moet gemeenlijk genomen worden aan de zijde waar de toegang tot den gemeenen weg of de gemeene vaart het kortste is, zóó echter, dat altijd bij voorkeur die richting genomen worde, welke de minste schade veroorzaakt aan het land waarover de uitweg is verleend. Voor zoo'n weg moet schadevergoeding worden betaald aan de eigenaars van de gronden waarover deze loopt. Zoodra hot ingesloten perceel op een of andere wijze aan den gemeenen weg of de gemeene vaart komt te liggen, houdt het recht om den uitweg te gebruiken op. Buurweg. Naast dezen uitweg kent de wet ook nog den buurweg. Hier behoeft geen sprake te zijn van een ingesloten erf; de buurweg behoeft ook niet de eenige uitweg te zijn. Het handelt hier om sedert menschenheugenis reeds bestaande wegen, die door de gezamenlijke geburen tot gemeenschappelijken uitweg bestemd zijn. Geen der gebruikers mag dezen weg vernietigen, verleggen of tot een ander gebruik bezigen dan waartoe hij altijd door allen werd gebruikt, tenzij natuurlijk allen er in toestemmen. Geen van hen mag den weg dan ook eigenmachtig verbreeden, of smaller maken. Onder buurweg wordt ook een waterweg begrepen.
179 SERVITUTEN, In het zoo juist behandelde burenrecht zagen wij, dat de wet aan de eigenaars der naast elkander gelegen erven enkele rechten geeft en eenige verplichtingen oplegt. Ook de eigenaars zelf kunnen elkander ter wille zijn door het vestigen van erfdienstbaarheden. Een erfdienstbaarheid is een last, waarmede een erf bezwaard is (het dienstbaar erf) tot gebruik en ten nutte van een erf (het heerschend erf) , hetwelk aan een anderen eigenaar toebehoort. Zooals al dadelijk uit deze woorden van de wet in het oog springt, is een eerste vereischte, dat de erven aan verschillende eigenaren toebehooren. Een erf kan nooit gevestigd worden ten laste van-dienstbarh perceel A, en ten laste van perceel B, wanneer beide perceelen aan denzelfden eigenaar behooren; ook naar in den regel wordt aangenomen niet, als deze perceelen door verschillende personen in erfpacht (pacht of huur) worden bezeten. De erfdienstbaarheid kan bestaan in de verplichting om iets te dulden, of iets niet te doen, nooit in de verplichting om iets te doen. Deze verplichting nu moet strekken ter verhooging. van het nut, dat de eigenaar van het heerschend erf trekt. De nadruk valt hier op het erf; niet uitsluitend persoonlijk voordeel mag de eigenaar er mee bereiken, het moet voor hem een voordeel als eigenaar van het erf zijn en wel een voordeel, dat van blijvend belang is voor het heerschend erf. Tenslotte moeten heerschend en dienend erf in elkaars nabijheid liggen, d.w.z. geen plaatselijke omstandigheid mag aan de uitoefening der erfdienstbaarheid in den weg staan. Verkrijging en te niet gaan. De erfdienstbaarheden worden meestal verkregen door vestiging bij titel (acte van vestiging). Het is altijd aan te raden zich hiervoor tot een notaris te wenden. Voor hen, die dit zelf willen doen, is aan het slot van dit hoofdstuk een eenvoudig model opgenomen. De acte van vestiging moet in de eigendomsregisters worden overgeschreven. Men vervoege zich daarvoor op het hypotheekkantoor. Enkele erfdienstbaarheden kunnen ook door dertigjarige verjaring worden verkregen en wel de voortdurende (d.w.z. naarmate van de zijde van den eigenaar van het heerschend erf niet telkens een handeling noodig is tot uitoefening van
180 de erfdienstbaarheid) en tevens zichtbare (d.w.z. als van het bestaan door een uitwendig werk blijkt) erfdienstbaarheden. Diezelfde erfdienstbaarheden kunnen natuurlijk ook door verjaring te niet gaan en wel dertig jaren nadat een blijkbare en met de erfdienstbaarheid strijdige daad is verricht. Op deze zelfde wijze verjaart ook de wijze waarop van de erfdienstbaarheid wordt gebruik gemaakt. De erf dienstbaarheid gaat te niet, als de zaken zich in zoodanigen toestand bevinden, dat men van hen geen gebruik meer kan maken. Zij gaan ook te niet als heerschend en dienend erf in dezelfde hand vereenigd zijn, daar dan het vereischte van verschillende eigenaren ontbreekt. Wanneer het echter een zichtbare erfdienstbaarheid betreft, waarvan het uitwendig teeken is blijven bestaan na de vereeniging der erven in één hand, dan herleeft de erfdienstbaarheid, wanneer de eigenaar weer over een dezer erven beschikt. Iets dergelijks zien wij, wanneer twee tegenwoordig gescheiden erven vroeger aan denzelf den eigenaar hebben toebehoord en deze die erven in zoodanigen toestand heeft gebracht, waaruit een voortdurende en zichtbare erf dienstbaarheid zou zijn ontstaan, als de erven verschillende eigenaren gehad hadden. Wanneer nu bij scheiding der erven deze toestand nog bestaat, dan kan de eigenaar van dat heerschend erf er zich op beroepen door bestemming een erfdienstbaarheid verkregen te hebben. Enkele der meest gebruikelijke en bekende erfdienstbaarheden volgen hier. Onder erfdienstbaarheid van licht wordt verstaan het recht om het noodige licht te scheppen, zonder uitzicht. Om dat licht te verkrijgen mag de eigenaar van het heerschend erf zooveel vensters maken als hij wil; is hij eenmaal daarmee klaar, dan mag hij er later niet meerdere bij gaan maken. De erfdienstbaarheden van licht en uitzicht, die vaak gecombineerd voorkomen, zijn voortdurend en zichtbaar, kunnen dus door verjaring verkregen worden. Mag hij, die nu door verjaring het recht van licht en uitzicht ver heeft, zijn buurman beletten voor zijn vensters te-kregn gaan bouwen, m.a.w. heeft hij dan tevens de erfdienstbaarheid van verbod tot hooger bouw verkregen? Van laatstgenoemde erfdienstbaarheid blijkt door geen enkel werk; zij is dus niet zichtbaar en kan dientengevolge niet door verjaring verkregen worden. En zou zij nu wel als annex van het recht van uitzicht door verjaring kunnen verkregen
181 worden? Neen; wanneer door verjaring dat recht van licht en uitzicht is verkregen, kan men zijn buurman niet beletten voor de vensters te gaan bouwen. Wel kan men dat, als de erfdienstbaarheid van licht en uitzicht bij titel was gevestigd. Het recht van waterloop en drop is het recht om schoon water, het gootrecht om water en vuilnis op eens anders erf te doen uitloopen. Het recht van waterleiding geeft het recht om water over eens ander erf naar het eigen erf te voeren. Hij, die het recht van inbalking of inankering in eens anders muur heeft, is bevoegd om nieuwe balken of ankers in de plaats der vergane te leggen, maar hij mag derzelver getal niet vermeerderen, noch de plaatsing veranderen. Zeer veelvuldig komt de erfdienstbaarheid van weg voor. Deze geeft het recht om met wagens over eens anders lanca te rijden. Beperkter is de erfdienstbaarheid van rijpad of dreef, nog beperkter die van voetpad. Indien de breedte van weg, dreef of voetpad niet bij de acte bepaald is, wordt zij geregeld overeenkomstig de bijzondere verordeningen of plaatselijke gebruiken. Wijze van gebruik. Alle erfdienstbaarheden moeten overeenkomstig hun titel worden gebruikt. Ontbreekt deze, dan overeenkomstig de verordeningen of plaatselijke gebruiken, maar in ieder geval op de minst bezwarende wijze. Noch de eigenaar van heerschend, noch die van dienend erf mogen veranderingen maken, waardoor het gebruik van de erfdienstbaarheid wordt bemoeilijkt, of de toestand van het heerschend erf wordt verzwaard. Wel heeft hij, aan wien een erfdienstbaarheid verschuldigd is, het recht om op eigen kosten al zoodanige werken te maken, welke tot het gebruik en behoud der erfdienstbaarheid noodzakelijk zijn. Hij, die het recht heeft om op het water van een naburig erf te varen, moet bijdragen tot de onkosten welke noodzakelijk zijn om het water steeds bevaarbaar te houden, tenzij hij van zijn recht afziet. Acte van vestiging. Ik, ondergeteekende (voornamen, naam, beroep en woonplaats), verklaar bij deze het mij in eigendom toebehoorend perceel weiland te Haarlemmermeer, ............
182 kadastraal bekend gemeente ...... sectie ...... nummer ... groot 1 Are 8 Centiare, te bezwaren met de erfdienstbaarheid van weg ten behoeve van het aan de Zuidzijde van mijn bovenvermeld perceel grenzend perceel bouwland, kadastraal bekend gemeente ...... sectie ...... nummer ..., groot twee Are, 5 Centiaren, thans in eigendom toebehoorende aan ... (voornamen, (voornamen, naam, beroep en woonplaats). Van de erfdienstbaarheid van weg mag alleen gebruik worden gemaakt over de strook gronds, ter breedte van 3 Meter, langs de sloot, gelegen aan de Westzijde van het dienstbare erf. Aldus overeengekomen en geteekend te .... , den ... . (Handteekening). N.B. Men denke er aan dat de erfdienstbaarheid eerst dan wordt gevestigd, als zij wordt ingeschreven in de daartoe bestemde registers op het hypotheekkantoor. Zegelrecht minstens f 0.50. Registratierecht, ingeval van vestiging onder bezwarenden titel, als bij koopakte voor onr. goed.
HET ERFRECHT, Indien iemand geen testament heeft gemaakt, komt zijn nalatenschap aan de erfgenamen bij versterf. Erfrecht bij versterf. Onder erfgenamen bij versterf verstaat de wet de personen, die tot een nalatenschap zijn geroepen, indien de overledene geen testament heeft gemaakt, of niet bij huwelijksvoorwaarden over zijn (haar) nalatenschap heeft beschikt ten behoeve van zijn echtgenoot(e). Als erfgenamen bij versterf kunnen optreden de langstlevende echtgenoot(e) en de bloedverwanten tot in den zesden graad, terwijl, indien deze categoriën personen ontbreken, de erfenis aan den Staat komt. De bloedverwanten komen in de hierna te noemen volgorde in aanmerking voor de positie van erfgenaam: a. de kinderen van de(n) overledene en de overlevende echtgenoot(e), die gelijk staat met een kind, zoodat deze in de nalatenschap van de(n) overledene een even groot aandeel krijgt als ieder der kinderen 1 is de overledene echter meer dan éénmaal gehuwd geweest en zijn er uit het vorig huwelijk nog kinderen in leven, dan kan de 2de of ) ;
1) Men bedenke, dat bij in gemeenschap van goederen gehuwden, de helft van de gemeenschap reeds toekomt aan de(n) overlevende(n) echtgenoot(e) krachtens de gemeenschap en dat de andere helft alleen de nalatenschap vormt van de(n) overledene.
183 volgende echtgenoot(e) niet meer voordeel genieten uit de nalatenschap van de(n) overledene, dan het kleinste deel, dat één der voorkinderen daaruit geniet en in ieder geval niet meer dan 1/4 van de goederen van de(n) overledene.') De kleinkinderen nemen de plaats van hun moeder of vader in, indien deze zijn gestorven; om een voorbeeld te noemen: een erflater laat na f 10.000; zijn echtgenoote, 2 kinderen en 2 kleinkinderen, afstammelingen van een reeds overleden kind des erflaters, zijn nog in leven; de vrouw en de 2 kinderen krijgen dan ieder f 2500, de 2 kleinkinderen ontvangen ieder f 1250; deze laatsten ontvangen dus samen het deel van hun reeds overleden ouder. b. Indien er geen echtgenoot(e), kinderen of verdere afstammelingen van de(n) overledene bij zijn (haar) overlijden in leven zijn, dan komen de ouders, broeders en zusters (of hun afstammelingen) van de(n) overledene in de nalatenschap op. Het aandeel, waarop ieder recht heeft, wisselt naar gelang er 1 of meer broers of zusters in leven zijn, de ouders beiden of één van beiden leven of dood zijn. Als de overledene slechts één broeder of ééne zuster heeft achtergelaten, krijgt elk der ouders en die ééne broeder of zuster een derde van de nalatenschap. De vader en moeder erven ieder voor een vierde gedeelte, als de overledene meer broeders of zusters heeft achtergelaten en in dat geval vallen aan deze laatstgemelden de twee overige vierde gedeelten te beurt. Is één van beide ouders reeds vooroverleden, dan zal de langstlevende de helft der nalatenschap bekomen, indien de overledene slechts één broeder of ééne zuster achterlaat; één derde, indien hij er twee achtergelaten heeft; en één vierde gedeelte, indien er meerdere broeders of zusters achtergebleven zijn. De overige deelen vallen aan de broers en zusters te beurt. Indien beide ouders gestorven zijn, dan hebben de broers en zusters van den erflater recht op een gelijk aandeel in de erfenis. De afstammelingen van een reeds overleden broer of zuster krijgen tezamen het aandeel van hun ouder of grootouder, juist zooals hierboven onder a al uiteengezet is. Ontbreken broers of zusters (of hun afstammelingen) , 1) Dit is tevens het maximum van de bevoordeeling, die de 2de echtgenoot door giften of boedelmenging, krachtens versterf - erfrecht en krachtens testament gezamenlijk genieten kan. In mindering van het geoorloofd maximum komt eerst het bij testament vermaakte, daarna het krachtens versterfrecht opkomende en ten slotte de bevoordeeling door giften of boedelmenging.
184 dan erven de vader en moeder samen de geheele nalaten een van hen overleden, dan erft de langstlevende-schap;i alles. Kloving. Indien er noch erfgenamen zijn uit groep a, noch uit b, dan wordt de nalatenschap gekloofd in twee deelen; de eene helft voor de bloedverwanten van moeders zijde, de andere helft voor de bloedverwanten van vaders zijde. In iedere helft (linie) geschiedt de erfopvolging geheel zelfstandig. De naaste in graad bekomt de helft aan zijn linie toebehoorend, met uitsluiting van alle anderen; bloedverwanten van denzelfden graad erven voor gelijke deelen, Slechts wanneer in een der beide liniën geen bloedverwanten aanwezig zijn, komt -de geheele erfenis aan de bloedverwanten in de andere linie. C. Als derde groep zijn geroepen de ascendenten, de bloedverwanten in de opgaande linie, (grootouders, overgrootouders), ieder in hun eigen helft. d. Bij ontbreken van erfgenamen uit de groepen a, b en c worden in ieder der beide helften de bloedverwanten in de zijlinie geroepen; deze komen in het algemeen slechts in aanmerking, indien zij tenminste nog tot in den 6d en graad verwant zijn met den erflater. De graad van ver berekent men door het aantal geboorten op-wantschp te tellen, dat noodig is om de verwantschap te verkrijgen, te verminderen met één; b.v. 2 broers staan tot elkaar als bloedverwanten van den 2den graad; immers tot het ver verwantschap zijn 3 geboorten noodig, n.l. de-krijgend eene broer, zijn vader, de andere broer. Wij spraken tot nog toe over wettige bloedverwanten; de wet kent echter aan de natuurlijke wettig erkende kinderen een beperkt aandeel toe in de nalatenschap van de (n) ouder, die ze erkend heeft; verder gaat de wet niet, zoodat deze kinderen niet kunnen erven (althans zonder testament) van bloedverwanten van den vader of moeder, die hen erkend heeft. Inboedel. Wanneer de langstlevende echtgenoot te zamen met anderen dan kinderen of verdere afstammelingen uit een vroeger huwelijk erft, dan mag hij den inboedel geheel of gedeeltelijk tot zich nemen, ook al zouden zijn medeerfgenamen zich hiertegen verzetten. De waarde van dezen inboedel, voorzoover die tot de nalatenschap van de (n) overledene behoort, wordt echter op het erfdeel van die (n)
185 echtgenoot(e) in mindering gebracht. Overtreft deze waarde het erfdeel, dan moet de echtgenoot(e) vooraf het meerdere aan de mede-erfgenamen vergoeden. De erflater (erflaatster) kan de (n) overlevende (n) echtgenoot(e) deze bevoegdheid bij testament ontnemen. Beperking testeervrijheid. Indien iemand wel een testament heeft gemaakt, dan zijn zij erfgenamen, die door den erflater als zoodanig in zijn testament zijn aangewezen en bovendien, voor zoover zij niet in het testament worden genoemd, zij, die recht hebben op een wettelijk erfdeel, dat is het erfdeel dat de wet hun toekent en waarover de overledene, noch bij gif te onder de levenden, noch bij testament heeft mogen beschikken. Heeft de erflater niettemin geheel of gedeeltelijk over dit aandeel beschikt door eenige handeling om niet (b.v. testamentaire beschikking, schenking, kwijtschelding van een schuld, enz.), dan heeft de rechthebbende op het wettelijk erfdeel (legitimaris) het recht van de door de schenkingen enz. bevoordeelden (soms zelfs van derde bezitters) zooveel terug te vorderen als noodig is om zijn volle wettelijk erfdeel te kunnen ontvangen. Deze terugvordering geschiedt zoo, dat eerst de bevoordeelingen bij testament worden „ingekort" en vervolgens, zoo dit niet voldoende heeft opgebracht, zij die tijdens het leven van den erflater door hem zijn begiftigd, worden aangesproken, met dien verstande, dat de jongste gift het eerst wordt ingekort en zoo vervolgens, totdat er voldoende is binnengekomen om het wettelijk erfdeel compleet te maken. Recht op een wettelijk erfdeel hebben de erfgenamen in de rechte linie, zoowel opgaand (ouders, grootouders) als nederdalend (kinderen en afstammelingen daarvan, natuur wettig erkende kinderen). -lijke, Het denkbeeld, waarin sommige ouders verkeeren, dat ze aan één of meer van hun kinderen alles kunnen ver -maken, berust dus op een dwaling. Wettelijk erfdeel. Het wettelijk erfdeel bedraagt: in de nederdalende linie: als de overledene slechts één wettig kind nalaat, de helft van hetgeen het bij versterf zou erven, als er twee wettige kinderen overblijven, voor ieder kind twee derde gedeelten van hetgeen het bij versterf zou erven, als er drie of m-eer wettige kinderen overblijven, voor
186 ieder kind drie vierde gedeelten van hetgeen het bij versterf zou erven, voor natuurlijke wettig erkende kinderen de helft van hetgeen hun bij versterf toekomt, in de opgaande linie: de helft van hetgeen elk bloedverwant bij versterf toekomt. Gesteld nu, dat iemand nalaat zijn echtgenoote en 2 kinderen, dan zou, indien geen testament was gemaakt, de vrouw en ieder der kinderen 1/3 van de nalatenschap erven. De overledene heeft echter zijn kinderen bij testament willen onterven ten bate zijner overlevende echt hij tot universeel erfgename heeft benoemd.-genot,di Niettegenstaande een dusdanige bepaling kunnen die kinderen toch ieder opeischen 2/9 van de nalatenschap (2/3 van 1/3), terwijl slechts de resteerende 5/9 van de nalatenschap, het z.g. beschikbaar gedeelte, aan de overlevende echtgenoote komt. Indien in hetzelfde geval de man bij testament de overlevende echtgenoot (niet-legitimaris) en de beide kinderen onterfd had, terwijl hij een derde tot universeel erfgenaam gemaakt had, dan geschiedt de berekening van het wettelijk erfdeel der kinderen anders. Immers voor dat geval wordt het voor derden beschikbaar deel berekend, alsof de echtgenoote (niet-legitimaris) ontbrak. Het wettelijk erfdeel voor ieder der 2 kinderen is alsdan niet 2/3 van 1/3 of 2/9, maar 2/3 van 1/2, is 1/3; het beschikbaar deel voor derden niet 5/9, maar 1/3. Het erfdeel, dat de wet dus bij versterf toekent aan een niet-legitimaris, indien deze te zamen erft met legitimarissen (kinderen naast echtgenoot, ouders naast broers en zusters, natuurlijke kinderen naast zijverwanten), komt bij onterving van den niet-legitimaris dus niet vrij voor derden. Vruchtgebruik. Meer bejaarde echtgenooten zonder kinderen, die na het overlijden van beiden bepaalde bloedverwanten de nalatenschap wenschen te doen genieten, doen verstandig elkander slechts het vruchtgebruik van hun nalatenschap te vermaken, met benoeming van de genoemde bloedverwanten tot erfgenamen met uitsluiting van de (n) langstlevende (n) echtgenoot. Echtelieden met kinderen, die na hun overlijden al hun goederen willen nalaten aan deze kinderen, maar tevens
187 wenschen, dat na overlijden van één van beiden de langstlevende gedurende zijn (haar) leven het vruchtgebruik zal hebben van de geheele nalatenschap van de (n) vooroverleden echtgenoot (e) , kunnen ieder bij testament hun kinderen tot eenige erfgenamen benoemen met bepaling, dat de overlevende echtgenoot het vruchtgebruik van de nalatenschap gedurende zijn (haar) leven zal krijgen. De kinderen hebben dan echter de keus, om óf de beschikking te eerbiedigen. óf hun wettelijk erfdeel tot zich te nemen, waarna de overgebleven echtgenoot hetgeen overblijft na aftrek van het wettelijk erfdeel niet in vruchtgebruik heeft, maar in vollen eigendom. Inbreng is het terugbrengen in den boedel van hetgeen een
erfgenaam tijdens het leven van den erflater van dezen als gift ontvangen heeft. Onder gift is te verstaan iedere opzettelijke bevoordeeling van den erfgenaam uit het vermogen van den erflater; dus behalve de gewone schenking ook kwijtschelding, verkoop door den erflater aan den erfgenaam, waarbij opzettelijk de koopprijs te laag is gesteld, enz. De inbreng is beperkt tot het bedrag van het erf deel; het meerdere behoeft niet te worden ingebracht. Inbreng geschiedt alleen ten behoeve van erfgenamen, niet ten behoeve van legatarissen of schuldeischers. Verplicht tot inbreng zijn:
1. de erfgenamen in de nederdalende linie (kinderen, kleinkinderen enz.) , ten ware zij uitdrukkelijk van inbreng zijn vrijgesteld. 2. alle andere erfgenamen, doch alleen in geval de erflater den inbreng uitdrukkelijk heeft bevolen of bedongen. Ingebracht moeten worden:
a. alle schenkingen, b. al hetgeen verstrekt is om aan den erfgenaam een stand, een beroep of bedrijf te verschaffen, c. hetgeen verstrekt is tot betaling van deszelfs schulden, d. al hetgeen ten huwelijk is gegeven. Aan inbreng zijn o.m. niet onderworpen de kosten van onderhoud en opvoeding, de uitkeeringen voor noodzakelijk levensonderhoud, de kosten van studie of van het aan -lernvaig vak, de kosten van huwelijksuitzet.
188
Iets over erfgenamen en erfenissen. De bij testament benoemde, zoowel als de wettelijke erfgenamen, treden van rechtswege, dat is dus vanzelf, zonder dat zij daarvoor iets behoeven te doen, in het bezit van de goederen, rechten en rechtsvorderingen van den overledene, onverschillig voor welk aandeel zij daarin gerechtigd zijn. Anders is het gelegen met legatarissen. Deze kunnen zich niet in het bezit van de erfenis stellen en hebben slechts een rechtsvordering tegen de erfgenamen tot afgifte van het legaat. Om erfgenaam te kunnen wezen, moet men bestaan op het oogenblik van den dood des erflaters, maar het kind, van hetwelk een vrouw zwanger is, wordt als reeds geboren aangemerkt. Komt het echter dood ter wereld, dan wordt het geacht nooit te hebben bestaan. Indien verscheidene personen, van welke de een tot de erfenis des anderen geroepen is, door een en hetzelfde ongeval omkomen, zonder dat men weten kan, wie het eerst overleden is, worden zij vermoed op hetzelfde oogenblik te zijn gestorven en heeft dus geen overgang van den een op den ander plaats. Aanvaarding. Verwerping. Niemand is verplicht een hem opgekomen nalatenschap of een legaat te aanvaarden. De nalatenschap kan b.v. worden verworpen, wanneer de erfgenaam bevreesd is, dat de boedel meer schulden dan baten bevat. Van een legaat kan men eenvoudig afzien, of daarvoor bedanken. Het verwerpen van een nalatenschap moet uitdrukkelijk geschieden en wel door middel eener verklaring, afgelegd ter Griffie der Arrondissements-rechtbank, onder welks ressort de erfenis is opengevallen. Recht van Beraad. De erfgenaam kan terstond verwerpen, doch hij kan zich daaromtrent ook beraden; ook in dit geval moet hij -een verklaring ter griffie van de rechtbank van het arrondissement, ' waarin de erfenis is opengevallen, af leggen. Ingeval men zich het recht van beraad voorbehoudt, moet er binnen vier maanden na den dag dier verklaring een boedelbeschrijving worden opgemaakt; de kosten dezer beschrijving komen niet ten laste van den erfgenaam, maar gaan als gerechtskosten uit den boedel. Aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving. Na afloop van den gestelden termijn moet de erfgenaam tusschen finale verwerping of aanvaarding kiezen; mocht
189 hij echter in dien tijd nog niet in de mogelijkheid zijn geweest om den staat des boedels nauwkeurig genoeg te onderzoeken, ten einde zonder nadeel tot de verwerping te besluiten, dan is hem nog een ander middel gegeven en kan hij de erfenis onder het voorrecht van boedelbeschrijving aanvaarden. Hij zal daartoe een nadere verklaring terzelf de griffie moeten doen. Het voorrecht van boedel onder hetwelk een erfenis, ook zonder beraad,-beschrijvng, dadelijk na overlijden kan worden aanvaard, heeft ten gevolge; 1 ° dat de erfgenaam niet verder tot betaling van schulden en lasten der nalatenschap gehouden is, dan ten bedrage van de waarde der goederen, 2° dat zijn eigen goederen niet met die der nalatenschap vermengd worden, 30 dat hij het recht behoudt zijn eigen vorderingen op de nalatenschap te doen gelden. Om deze voorrechten niet te verliezen, moet de erfgenaam zorgen, dat al de goederen van de nalatenschap op de boedelbeschrijving gebracht worden en zorg dragen zich niet als eigenaar dier goederen te gedragen, dus op geenerlei wijze daarover te beschikken. Al wat strekt tot behoud of eenvoudig beheer van het goed, is hem geoorloof d. Nadat van het voorrecht van boedelbeschrijving blijkens de ter griffie afgelegde verklaring gebruik is gemaakt, moet de erfgenaam zoodra mogelijk de nalatenschap tot effenheid brengen. Hij mag de goederen niet anders ver dan in het openbaar; doch indien er zich koop--kopen, mansgoederen onder bevinden, kunnen deze door makelaars worden verkocht. De erfgenaam kan tot het stellen van zekerheid verplicht worden. Binnen zeven maanden na het overlijden moet de erfgenaam de schuldeischers oproepen door middel van de Staatscourant en een courant van de provincie, en een dag en een plaats bepalen, waar de schuldeischers zullen kunnen verschijnen om hen rekening en verantwoording te hooren doen. Indien er geen verzet plaats heeft, kunnen de schuldeischers, welke alsdan bekend zijn, dadelijk worden voldaan, hetzij geheel, hetzij in evenredigheid van het beloop der nalatenschap, terwijl, ingeval van verzet, een rechterlijke rangregeling noodig is. De schuldeischers, die na de uitdeeling opkomen, zullen naarmate dat zij zich aanmelden alleen uit de onverkochte goederen en het overschot worden betaald,
190 Na de uitbetaling van de ten tijde de rekening en ver bekende schuldeischers, worden de legaten-antwordig uitbetaald. De schuldeischers, die na de voldoening van de legaten opkomen, hebben alleen verhaal tegen de legatarissen. Dat verhaal vervalt door verloop van 3 jaren na den dag van uitbetaling aan den legataris. De kosten van verzegeling, van boedelbeschrijving, het opmaken van de rekening, enz. zijn ten laste van de nalatenschap en hebben voorrang, zelfs boven pand en hypotheek. Testamenten. Bekwaamheid om bij testament te beschikken en om daaruit voordeel te genieten. Tot het maken en herroepen van een uitersten wil moet men: lo. zijn verstandelijke vermogens bezitten, 2o, den vollen ouderdom van 18 jaren bereikt hebben. Geneesheeren, heelmeesters, apothekers en andere personen, die de geneeskunst uitoefenen, zoo ook bedienaren van den godsdienst kunnen uit een testament geen voordeel genieten, wanneer het gemaakt is gedurende den loop der ziekte, waaraan de erflater is overleden, en waarin zij hem hebben bediend of bijgestaan.— Hiervan zijn uitgezonderd: lo. de beschikkingen tot vergelding van gedane diensten, bij wijze van legaat gemaakt; 2o, die ten voordeele van de(n) echtgenoot van de(n) overledene; 3o. die gemaakt ten voordeele van een der bovengenoemde personen, wanneer die is bloedverwant van den erflater tot den vierden graad ingesloten, en deze geen erfgenaam in de rechte lijn mocht hebben nagelaten. Geen uiterste wil kan bij dezelfde akte door twee of meer personen gemaakt worden, hetzij ten voordeele van een derde, hetzij onder den titel van een wederkeerige of onderlinge beschikking. Vorm der testamenten. Een testament kan op drieërlei wijze gemaakt worden: lo. bij openbare akte; 2o. bij eigenhandig geschreven akte, (zgn. olographisch testament) en 3o. bij gesloten akte. Echter kan men bij een enkel onderhandsch, door den erflater geheel geschreven, gedagteekend en onderteekend stuk (codicil genaamd) eenige na het overlijden uit te voeren beschikkingen maken, doch alleen tot aanstelling van executeuren, ter bestelling van begrafenis, tot het maken
191 van legaten van kleederen, van lijfstoebehooren en bepaalJe lijfssieraden en van bijzondere meubelen. Zoodanig stuk kan de erflater onder zijn papieren leggen en hiervoor behoeft geen verdere formaliteit in acht genomen te worden. Wanneer men evenwel bedenkt, dat zoodanig stuk na den dood van den erflater aan den kantonrechter moet worden aangeboden, dat deze daarvan een akte moet opmaken en het dan weder aan den notaris moet ter hand stellen, dan begrijpt men, dat dit den erfgenamen nog kostbaarder zal zijn, dan wanneer het door een notaris ware opgemaakt. Openbaar testament. Van de drie bovengenoemde testamenten komt het openbaar testament het meest voor. Het komt als volgt tot stand: de erflater geeft aan den notaris zakelijk zijn uitersten wil op; deze moet dien wil in duidelijke bewoordingen schrijven of doen schrijven. Als de opgave buiten tegenwoordigheid van getuigen is gedaan en het opstel door den notaris is gereed gemaakt, moet de erflater, alvorens de voorlezing daarvan geschiede, zijn wil nader zakelijk in tegenwoordigheid der getuigen opgeven. Daarna zal, in tegenwoordigheid der getuigen, de uiterste wil door den notaris worden voorgelezen en na die voor aan den erflater worden afgevraagd, of het-lezingdorhm voorgelezene zijn uitersten wil bevat. Als de uiterste wil in tegenwoordigheid der getuigen is opgegeven en terstond in schrift is gebracht, zal gelijke voorlezing en afvraging in tegenwoordigheid der getuigen geschieden. De akte moet vervolgens door den erflater, den notaris en de getuigen worden onderteekend. Indien de erflater verklaart, dat hij niet kan onderteekenen, of indien hij daarin verhinderd wordt, moet ook die verklaring en de oorzaak der verhindering in de akte worden vermeld. Olographisch testament. Een olographische uiterste wil moet met de hand des erf laters geheel geschreven en onder zijn. Hij moet door den erf later bij een notaris in-teknd bewaring worden gesteld. De notaris zal daarvan onmiddellijk een akte van bewaargeving opmaken. Zoodanige olographische uiterste ' wil, door den notaris zijnde in bewaring genomen, heeft dezelfde kracht als een bij openbare akte gemaakte uiterste wil en wordt gerekend gemaakt te zijn op den dag der akte van bewaargeving, zonder aanzien der dagteekening, welke zich in den uitersten wil zelven mocht bevinden.
192 Geheim testament. Wanneer de erflater e en besloten of geheim testament wil maken, zal hij verpli cht wezen zijn beschikkingen te onderteeken en, hetzij hij diíe zelf geschreander hebbe laten schrijven hebbe, hetzij hij die door ven. De erflater zal het ge sloten en vert egeld aan den notaris aanbieden, die daary an een akte va n superscriptie zal opmaken. De besloten of geheime uit arste wil moet onder de minuten van den nc taris blijven berusten, die dat stuk ontvangen heeft. Vorm van testamenten. Ofschoon het bijna onnoodig mag geacht worden hier een voorschrift te geven omtrent den vorm van een testament, omdat voorzichtige menschen, die tot het maken van een testament willen overgaan, meestal tot een notaris hun toevlucht zullen nemen hetgeen hun ook alleszins aan te raden is, als men bedenkt, welk een bron van geschillen uit een enkele onhandigheid tusschen de erfgenamen kan ontstaan zullen wij toch ten gerieve van degenen, die zelf hun testament zouden willen schrijven, een paar voorbeelden geven. Olographisch (eigenhandig) testament.
Dit is mijn eigenhandig geschreven uiterste wil. Ik ondergeteekende N. N. (naam, voornamen, beroep en woonplaats) geef en legateer aan mijn neef (naam, enz.) de som van ......... Ik geef en legateer aan ......... (naam enz.) het vruchtgebruik van ......... (omschrijving). Voorts stel ik tot algemeenen erfgenaam van al mijn overige goederen (naam, enz.) Als executeur-testamentair *) benoem ik den heer P......., wonende te ... (of de heeren P.... en R. ... ) , welken heer (of welke heeren) ik hiermede de taak opdraag, dezen mijn uitersten wil stipt ten uitvoer te leggen, met het recht van inbezitneming mijner nalatenschap; terwijl ik bepaal, dat hij (of zij) voor zijn (of hun) werkzaamheden als zoodanig, in plaats van het wettelijk loon zal (of zullen) genieten, een som van f ......... in contanten. Ik herroep alle vroegere testamenten, Gedaante .......... den ........ (Handteekening) N.B. Te stellen op ongezegeld papier.
*) Zie pag. 195.
193 Andere inhoud.
Ik benoem en stel mijn vrouw A. B....... tot erfgenaam van alles, wat mijn zuivere nalatenschap zal uitmaken, niets hoegenaamd uitgezonderd. of
Ik legateer aan mijn neef C., koopman, wonende te ..... . een som van ...... , om aan hem binnen ...... maanden na mijn overlijden uitgekeerd te worden ..... zonder bijvoeging van renten, N.B. Als men wil, dat C. het kapitaal zuiver zal genieten, moet men er bijvoegen: vrij van successierecht.
of Ik legateer aan mijn zoon ........., boven zijn aandeel bij versterf in mijn nalatenschap, een bouwland, genaamd ......, gelegen te ......, op den kadastralen legger van ...... bekend in sectie ...... No. ...... groot ...... De vruchten over het jaar, waarin mijn overlijden zal voorvallen, blijven ten voordeele van mijn nalatenschap. N.B. Deze zoogenaamde olografische testamenten moeten bij een notaris in bewaring worden gegeven.
Geheim testament.
Ik ondergeteekende ......... (naam, voornamen, beroep en woonplaats), verklaar hiermede te herroepen al mijn vroegere uiterste wilsbeschikkingen, en thans opnieuw beschikkende over mijn nalatenschap te legateeren: 1o. aan mijn neef P...... (naam, enz.) een som van...... aan hem uit te betalen drie maanden na mijn overlijden; 2o. aan mijn nicht J...... (naam, enz.) al mijn gouden en zilveren voorwerpen; 3o. aan mijn huishoudster K...... (naam, enz.) al mijn meubelen. Van al het overige benoem ik tot eenigen erfgenaam mijn broeder N...... (naam, enz.) Gedaante ......... den ......... (Hand teekening) N.B. Zoodanig testament kan de erflater naar verkiezing of zelf schrijven of door een ander persoon laten schrijven en het eigenhandig teekenen. Is dit laatste het geval geweest, dan moet hij niet verzuimen, bij de overhandiging van het stuk aan den notaris, dezen daarmede bekend te maken. Het stuk moet den notaris gesloten en verzegeld overhandigd, of wel in diens bijzijn gesloten en verzegeld worden. Geerling. 18e druk. 13
194 Codicil.
Voorts kan de erf later bij gewone onderhandsche verkla ri ng, zgn. codicil, door hem zelf geheel beschreven, gedagteekend en onderteekend enkele eenvoudige beschikkingen maken bijv. tot aanstelling van executeuren; het maken van eenvoudige legaten als kleeden, sieraden, meubels, enz. Hier volgen eenige voorbeelden. Ik legateer aan N. N. mijn gouden halsketting en mijn horloge, welke ik dagelijks gewoon ben te dragen. Ik wil, dat mijn erfgenamen mij op het kerkhof te ...... zullen doen ter aarde bestellen, en wel in den grafkelder, waarin mijn bloedverwanten rusten. Ik benoem tot uitvoerder van mijn uiterste wilsbeschikkingen den Heer A. A., koopman, wonende te .......... aan wien ik het recht geef, om mijn geheele nalatenschap in bezit te nemen. Hij zal voor zijn moeite zuiver in rekening kunnen brengen de som van ......... Tot slot kan men stellen: Al het bovenstaande is door mij eigenhandig neer geschreven. R den ......... 19... (Handteekening)
Ten slotte zij opgemerkt, dat men een testament kan herroepen, óf bij een later testament, Of bij een bijzondere akte, Of door terugneming van het onder bewaring van een notaris gestelde olographisch testament, Of door vernietiging van het onder zijn berusting gehouden onderhandsche stuk. Het testament, dat men dus het laatst gemaakt heeft, is alleen van kracht. Herroeping testament.
Het is dikwijls heel moeilijk te weten te komen, of de erflater niet een testament gemaakt heeft, dat nog onbekend is. Om deze onzekerheid zooveel mogelijk te verminderen, is een centraal testamentenregister ingesteld. Een ieder kan tegen betaling van f 2.50 een uittreksel uit het register krijgen. De inlichtingen worden ten opzichte van elken persoon afzonderlijk schriftelijk aangevraagd bij den ontvanger der Successierechten in den kring van wiens kantoor de erflater zijn laatste woonplaats had. (Bij dien ontvanger zijn formulieren voor de aanvraag verkrijgbaar) . Centraal testamentenregister.
-
195 In elke aanvraag wordt melding gemaakt van de voornamen en den naam van den erflater, van zijn beroep of betrekking, van zijn laatste woonplaats, alsmede van de plaats, het jaar, de maand en den dag zijner geboorte. Ook vroegere woonplaatsen, voor zoover bekend, worden vermeld. De executeur-testamentair, Benoeming. Een erf later kan bij testament, codicil of bijzondere notaricele acte een of' meer uitvoerders van zijn uitersten wil (executeurs-testamentair) benoemen, Bekwaamheid. Iedereen kan daartoe benoemd worden, met uitzondering van getrouwde vrouwen, minderjarigen, onder curateele gestelden en krankzinnigen. De bekwaamheid wordt beoordeeld naar het tijdstip, waarop de executeele uitgeoefend moet worden. Aanvaarding. Niemand . is executeur voor hij de functie aanvaard heeft. Aanvaarding is niet verplicht. Bevoegdheden en verplichtingen. De executeur zorgt voor de ten uitvoerlegging van den uitersten wil. Hij moet de nalatenschap doen verzegelen, indien er minderjarigen of curandi zijn, die tijdens het overlijden van geen voogden of curators voorzien zijn, of indien er erfgenamen zijn, die noch in persoon, noch bij gemachtigde tegenwoordig zijn. Hij moet boedelbeschrijving doen opmaken in tegen na bij behoorlijk exploit gedane oproeping-wordighef der erfgenamen, die zich binnen het koninkrijk bevinden. Hij kan in geval van geschil in rechte optreden om de geldigheid van den uitersten wil staande te houden. Hij is de erfgenamen, zoo zij zulks vorderen, behulpzaam in het maken der scheiding. Voorts kan bij testament aan den executeur het recht van inbezitneming 1 ) der nalatenschap zijn gegeven. Alsdan vertegenwoordigt de executeur, binnen de grenzen zijner bevoegdheid, de nalatenschap en bindt hij mitsdien door zijn handelingen ook de erfgenamen. Met het bezit is de bevoegdheid en tevens de plicht verbonden om de nalatenschap behoorlijk te beheeren en de legaten te 1) De toekenning van het bezit van alle goederen der nalatenschap kan niet rechtsgeldig geschieden, indien er legitimarissen zijn.
196 voldoen. 1 ) Voorts brengt het bezit de bevoegdheid mede, goederen van den boedel onder zekere voorwaarden te verkoopen, voor zoover dit noodig is tot uitkeering van legaten of betaling van successierechten, 2 ) alsmede om de tot de nalatenschap behoorende vorderingen in te stellen. Einde van het bezit en de daarmee verbonden bevoegdheden lo. wanneer de executeele vervalt, 2o. als één jaar verstreken is, na den dag waarop de executeur zich in het bezit heeft kunnen stellen, 3o, wanneer alle erfgenamen, het daaromtrent eens zijnde, het bezit doen ophouden, mits zij den executeur in staat stellen tot afgifte der legaten en betaling der successierechten. Rekening en verantwoording. Met het eindigen van het bezit is de executeur verplicht aan de belanghebbenden rekening en verantwoording tedoen met uitkeering van alle goederen en effecten des boedels benevens het slot der rekening. Loon. Tenzij de erflater den executeur voor zijn werkzaamheden een bepaalde belooning of een bijzonder legaat heeft toegekend, is de executeur of zijn de executeuren, indien er meer dan één benoemd is, te zamen bevoegd te berekenen 2 1 12 % der ontvangsten en 1 1 12 % der uitgaven. Hun onkosten komen ten laste der nalatenschap. Einde executeele. Bij volbrengen van de taak, of als de executeur overlijdt, afgezet wordt, of een der vereischten voor benoembaarheid verliest. Volmacht tot het aanvaarden van een nalatenschap onder het voorrecht van boedelbeschrijving.
De ondergeteekende ...... van beroep ......, wonende te ......, verklaart bij deze te machtigen den heer ......, speciaal om voor hem te verschijnen ter griffie van de Arrondissements-Rechtbank te ......, en aldaar de ver af te leggen, dat ondergeteekende de nalatenschap-klaring 1) Dit doet de executeur op eigen risico, wanneer de erfgenamen nog niet zuiver aanvaard hebben. 2) Dus niet om schulden te voldoen, of om de nalatenschap in staat van scheiding en deeling te brengen.
197 van ....... op den ...... te ......, zijn laatste woonplaats, overleden, niet anders aanvaardt, dan onder het voorrecht van boedelbeschrijving, van deze verklaring akte te doen opmaken, die te teekenen, de kosten te betalen; alles onder verband als naar rechten. R......, den ...... (Handteekening) N.B. Te stellen op zegel van 30 cent.
Volmacht om een nalatenschap te verwerpen.
De ondergeteekende ......, van beroep wonende te ......, verklaart bij deze te machtigen den heer ....... speciaal om voor hem te verschijnen ter griffie van de Arrondissements-Rechtbank te ......, en aldaar de verklaring af te leggen, dat de ondergeteekende verwerpt de nalatenschap van ....... op den ...... te ....... zijn laatste woonplaats, overleden, waartoe hij is geroepen krachtens testament, door gezegden erflater verleden voor den Notaris ...... te ......, behoorlijk geregistreerd; van deze verklaring akte te doen opmaken, die te teekenen, en verder te doen, wat de ondergeteekende zelf zou kunnen, mogen, of moeten doen, alles onder belofte van goedkeuring. R......, den ...... (Handteekening) .
N.B. Te stellen op zegel van 30 cent.
Volmacht om zich te doen vertegenwoordigen in een nalatenschap.
De ondergeteekende, (voornamen, naam, beroep, woonplaats) verklaart te machtigen ...... (voornamen, naam, beroep, woonplaats) speciaal om hem te vertegenwoordigen en zijn belangen waar te nemen in de nalatenschap van zijn oom, den Heer ... (voornamen, naam), laatstelijk gewoond hebbende te ... en overleden aldaar op . . . ; te dien einde ver- en ontzegeling te vorderen; de nalatenschap zuiver of onder het voorrecht van boedelbeschrijving te aanvaarden, of wel die te verwerpen; deskundigen tot waardeering der goederen te benoemen; mede te werken tot het opmaken der boedelbeschrijving; aangifte te doen voor het recht van successie en die zoo noodig te beëedigen, alsmede de rechten te voldoen; de roerende en onroerende goederen, die tot voorschreven nalatenschap behooren, zoo uit de
198 hand als in het openbaar ten overstaan van een notaris te doen verkoopen en de koopers in den eigendom te stellen; de koop-, huur- of pachtpenningen, zo-omede alle andere vorderingen te ontvangen en daarvoor te kwiteeren, voor onbetaalde kooppenningen van onroerende zaken hypotheek te bedingen, die te doen inschrijven en daarvan evenals van reeds bestaande inschrijvingen opheffing te verleenen; alle verrichtingen te doen bij de Grootboeken der Nationale schuld, rekeningen op te nemen, die goed of af te keuren en de saldo's te ontvangen en daarvoor kwijting te geven, of te betalen; inzage te nemen van alle uiterste wilsbeschikkingen; afgifte van legaten te doen en te vorderen; lasten en schulden te voldoen; ingeval van verschil, hetzij met de overige erfgenamen of met derden tot het gebruiken van rechtsmiddelen over te gaan, dadingen te treffen, of de zaken in geschil aan de uitspraak van scheidsmannen te onderwerpen; alle eischen en verweringen in rechten te doen; eeden op te leggen, aan te nemen of terug te wijzen; vonnissen ten uitvoer -te leggen of daarvan appel of cassatie te doen aanteekenen, of wel daarin te berusten; arresten op gelden en goederen te doen leggen; wijders met de medegerechtigden mede te werken tot boedelscheiding, en die, met inachtneming van de bij de wet voorgeschreven vormen, te helpen tot stand brengen; het aandeel van den ondergeteekende in ontvangst te nemen, daarvoor te quitteeren en decharge te verleenen; alle akten en stukken te passeeren en te teekenen, en voor de uitvoering daarvan domicilie te kiezen; en in het algemeen, ter voorschreven zake, al datgene verder te doen en te verrichten, wat zal worden bevonden noodig te wezen, alles met macht tot substitutie en onder belofte van onvoorwaardelijke goed bekrachtiging en onder verband als naar de wet.-keuring (Handteekening) R ........., den ...... N.B. Te stellen op zegel van 30 cent.
Boedelbeschrijving. De langstlevende der echtgenooten is
gehouden, indien er minderjarige kinderen overblijven, binnen drie maanden na het overlijden van de (n) andere (n) echtgenoot(e), een boedelbeschrijving te doen opmaken van de goederen, welke 'de gemeenschap uitmaken, wanneer de echtgenooten namelijk in gemeenschap van goederen gehuwd waren.
199 Het is altijd verkieslijk daartoe de hulp van een notaris in te roepen, maar de wet laat toe de beschrijving zonder die tusschenkomst, dus bij onderhandsch geschrift, op te maken. Zij moet worden opgemaakt in tegenwoordigheid van den toezienden voogd, voor wiens benoeming de overblijvende echtgenoot zal moeten zorgen, waartoe hij (of zij) zich intijds tot den Kantonrechter moet wenden. Wordt de beschrijving onderhands opgemaakt, dan moet zij door de (n) langstlevende (n) voor den kantonrechter worden beëedigd en ter griffie van het kantongerecht gedeponeerd. Het stuk moet geschreven worden op een zegel van minstens 50 cent. Wanneer aan het voorschrift niet wordt voldaan, ver langstlevende het vruchtgenot van de goederen-liestd der kinderen, hetwelk hij (of zij) anders tot hun meerderjarigheid kan blijven behouden, terwijl de gemeenschap voortduurt ten voordeele van de minderjarigen, doch nimmer te hunnen nadeele. Afstand van de gemeenschap. Een vrouw, die met haar overleden echtgenoot in gemeenschap is gehuwd geweest en mocht meenen, dat die gemeenschap meer nadeelig dan voordeelig voor haar zou zijn, kan daarvan afstand doen. Zie pag. 160. Model van een onderhandschen Inventaris door een weduwnaar die met minderjarige kinderen achterblijft.
Op heden den ...... Augustus 19...... ben ik ondergekende Jan Willemsen, van beroep ........., wonende te ......, weduwnaar van, en in algeheele gemeenschap van goed-eren gehuwd geweest met Johanna Jansen, in hoedanigheid van vader en wettelijk voogd der drie nog minderjarige kinderen, geboren uit het huwelijk van mij en de erflaatster Johanna Jansen voornoemd, te weten, lo . Jan, geboren den ........................... 19 ........... . 2o. Pieter, geboren den ........................ 19............ 3o . Willem, geboren den ........................ 19........... . ten deze bijgestaan door en mitsdien in tegenwoordigheld van Hendrik Jansen, van beroep ...... wonende ......, in hoedanigheid van toeziend voogd over de bovengenoemde minderjarige kinderen, daartoe benoemd door den
200 Edelachtbaren heer Kantonrechter van het kanton .... bij beschikking van ...... overgegaan tot de beschrijving van alle roerende goederen, behoorende tc,t de gemeenschap van mij en mijn genoemde echtgenoote, die op den ...... 19...... alhier is overleden, en van welke gemeenschap de helft uit nalatenschap van mijn echtgenoote, waartoe mijn-maktde drie bovengenoemde kinderen en ik zelf als haar erfgenamen bij versterf gerechtigd zijn. Terwijl de aanwijzing van de goed-eren, die tot gemelde gemeenschap en nalatenschap behooren, door mij zelven en te goeder trouw gedaan wordt, zullen de goederen gewaardeerd worden door ......, die, in deze door den toezienden voogd gekozen, op den .^....... 1900......... voor meergenoemden heer Kantonrechter den eed heeft afgelegd, thans aan de onderhavige werkzaamheden heeft deel genomen en de schatting heeft gedaan als volgt; Op den zolder: Zes droogstokken ........................ op f 12.— Twee koffers ............................ ,1 11 50.— In de tuinkamer: Vier gordijnen ....................................... 11 i f 60. Een spiegel .......................................... ^^ el 25. 30. Een uittrektafel .......................... enz.
Tezamen ......... En daar alsnu de werkzaamheden van den schatter afgeloopen zijn, verklaart hij, na herziening van het opgeschrevene, ingevolge den af gelegden eed de waardeering te hebben gedaan naar zijn beste kennis en wetenschap. (Hand teekening van den schatter) . De tot den boedel behoorende en gevonden contanten en geldswaarden bestaan in: Aan Nederlandsche muntspecie de som van. ... f 50. 170, Aanbankpapier ............................ Te zamen f 220.— Effecten: Twee certificaten Nationale Werkelijke Schuld, rentende twee en een half percent — uitgegeven door het administratíekantoor van .......... den .......... zijnde Num-
201 mer ......... en ......... met de bladen Coupons, waarvan de eerste verschijnt den ............ Titels en papieren: Het afschrift eener akte van koop en verkoop, verleden voor den notaris •.•..•••• te ........., krachtens welke aan deze gemeenschap toebehoort: Een Huis, Erf en Tuin, staande en gelegen te ........., op het kadaster bekend in sectie •..••.•.• No, ...... , welk stuk is overgeschreven aan het kantoor van Hypotheken te ........., den ......... 19......... in deel ... ... No...... Een onderhandsche akte van schuldbekentenis ten laste van ........., groot ƒ •••...••. rentende vijf ten honderd in het jaar, verschijnende op den .........
Uitgaande schulden. Aan den dokter ••••••...•....• voor geneeskundige behandeling over 19...... ........................... f 24, Aan den apotheker als boven ...•..•...•....•......•• „ 11,80 Aan den schoenmaker over 19...... ............... 15,85 Totaal van het passief ...... f 51,65 En aangezien alsnu niets meer te beschrijven valt, hetwelk tot deze gemeenschap en nalatenschap behoort of daarop betrekking heeft, is hiermede deze inventaris gesloten, terwijl alles in het bezit en de bewaring van den ondergeteekenden Inventarisant gebleven is. Aldus gedaan en geteekend op dag, maand en jaar bovengenoemd ten huize van den Inventarisant te ......... (Handteekening voogd en toet. voogd). Deze akte moet, alvorens door den langstlevenden beëedigd en ter griffie gedeponeerd te worden, geregistreerd worden ten kantore van den ontvanger der registratie. Verstandig is het, van de akte drie gelijkluidende exemplaren te maken: één voor de (n) langstlevende (n) ouder, één voor den toeziendenvoogd en één om te worden gedeponeerd. De akte wordt, indien zij binnen 3 maanden na hare dagteekening ter registratie wordt aangeboden, kosteloos geregistreerd, tenzij blijkt, dat zij meer dan 3 maanden voor haar aanbieding ter registratie is opgemaakt.
202
Scheiding van een ouderlijke nalatenschap.
Wanneer alle erfgenamen het vrije beheer over hun goed hebben, dus allen meerderjarig zijn en niemand hunner onder curateele staat, kunnen zij een:-onderhandsche akte van scheiding opmaken. Het is zelfs niet noodig bij die akte een opgaaf te doen van al de verdeelde baten, haar waarde en wijze van verdeeling. Daarbij wordt alleen verklaard, dat de in de acte te noemen erfgenamen zijn overgegaan tot verdeeling der nalatenschap van den daarin genoemden overledene; welke onroerende goederen tot die nalatenschap behooren, aan wien der deelgenooten die onroerende goederen zijn toebedeeld en hoeveel het gezamelijk beloop van den boedel bedraagt. En verder dat de belanghebbenden het hun toekomend aandeel hebben ontvangen. en daarvoor aan elkander kwijting verleenen. Wil men van de scheiding meer in bijzonderheden doen blijken, dan kan men het hier volgende model gebruiken: De ondergeteekenden: lo. Karel A...... (beroep en woonplaats), 2o. Charlotte A...... (beroep en woonplaats), echtgenoote van en ten deze bijgestaan en gemachtigd door Frans C.... (beroep en woonplaats), die ten blijke hiervan de acte medeteekent, 3o. Louis A...... (beroep en woonplaats), 4o. Jan A...... (beroep en woonplaats), Verklaren, dat hun vader, wijlen de Heer A......, in leven koopman in ...... , laatstelijk gewoond hebbende te. . . . en aldaar op den .... 19. . overleden, tot eenige en universeele erfgenamen van zijn nalatenschap heeft achtergelaten zijn vier kinderen bovengenoemd; dat van genoemde nalatenschap is opgemaakt een on.. en .......... derhandsche (of notariëele) inventaris, van den behoorlijk geregistreerd, waarbij zij de roerende goederen hadden doen waardeeren door ........., als deskundige daartoe gekozen; dat zij, thans tot vereffening en deeling van die nalatenschap wenschende over te gaan, den staat daarvan, volgens dien inventaris, hebben opgemaakt, luidende als volgt: ...
203
Actief. lo. Een bouwmanswoning, met aanhoorigheden, bosschen en opgaand hout, bouw -, hooi- en weilanden, alles gelegen onder de gemeente ...... , bij het kadaster bekend als volgt: (aanduiding van ieder nummer, met de grootte, volgens den perceelsgewijzen legger), waarvan de overledene den eigendom had verkregen bij akte van koop op den ......... voor den notaris A......... te B........., verleden en overgeschreven ten hypotheekkantore te C...... den ...... in deel ...... no. ......, met onderling goedvinden geschat op een som van ......... gulden f ......,... 2o. Een Huis en Erf, staande en gelegen te ..., in de ...straat (beschrijving en aanduiding als voren), geschat op een som van ...... gulden „ ......,... 3o. Eenige perceelen hooi- en weiland, gelegen onder de gemeente ........., kadastraal bekend (beschrijving als voren), te zamen geschat op ......... gulden „ ......,... 4o. Een perceel bouwland, gelegen te ......... (beschrijving als voren), geschat op ...... „ ......,... gulden 50, De navolgende effecten (beschrijving daarvan), te zamen gewaardeerd naar de Beurs noteering van den ...... dezer, bedragende ......... gulden Iq ......,... (Wanneer de effecten aan verschillende personen worden toebedeeld, zal men die afzonderlijk moeten vermelden, bijv.: 1. Een obligatie Nederl. Werkelijke Schuld 1898/99, groot 11000, waard volgens de prijscourant van den ...... 95 1 /2 % of 1 955 met de renten sedert den ..tot tot heden, zijnde f 30,—, samen f 985,—. 6o, De roerende goederen, meubelen en verdere inboedel, volgens voorschreven inventaris gewaardeerd op ......... gulden „ ......,... 70, Aan contanten, bij he t overlijden aanwezig, de som van ......... gulden „ ......,... Totaa l .f .......... Bedragende het actief der nalatenschap alzoo een som van ......... gulden ,f ......,... Van welke echter zijn betaald de navolgende
204 Schulden.
Wegens overlijdens- en begrafeniskostén de som van ....gulden gulden f Kosten der laatste ziekte de som van ... gulde n „ .......... ..
0000..,...
Te zamen bedragende een som van ...... gulden .f .......... Deze van bovenstaand actief afgetrokken zijnde, blijkt, dat er zuiver deelbaar overschiet een som van gulden 0000....,
0000..,...
Waarin alzoo toekomt: Aan Karel, Charlotte, Louis en Jan A een som van ......... gulden
f
0005..,...
Dat zij, alsnu tot scheiding en verdeeling van de voorschreven nalatenschap wenschende over te gaan, met onderling goedvinden hebben toe- en aanbedeeld: a. Aan Karel A......
1. De bouwmanswoning, met aan- en onderhoorigheden, onder lo. beschreven, voor de aldaar uitgetrokken waarde van ....gulden gulden f ......,... 2. Uit de effecten, hiervoren onder 5o vermeld, voor de waarde van ...... gulden ......,... .
(Of wanneer de effecten afzonderlijk zijn opgegeven en geschat, dan hier te vermelden, welke der effecten in dit aandeel vallen).
3. Tot aanvulling, uit de voorhanden zijnde contanten een som van gulden „ .... ..,... Te zamen bedragende f ..... .,... 0000..
b. Aan Charlotte A......, echtgenoote van C......
1. Een Huis en Erf, in 2o beschreven, ter waarde van ...... gulden I.......... 2. Uit de effecten, onder 5o beschreven, een som van gulden 3. Tot aanvulling, aan contanten ...... gulde n „ ......,... Te zamen bedragende f ......,... 0000..
205
Aan Louis A......: 1. Eenige perceelen hooi- en weiland, in artikel 3 uitgedrukt, ter waarde van f ......,... 2. Aan effecten in 5o. vermeld, de som van .,.. . 3, Aan contanten, tot aanvulling Te zamen bedragende f ......,... C.
„ . 0 0 0 0
„
0000..,...
d. Aan Jan A......:
1. Een perceel bouwland, gelegen te .......... onder 4o, beschreven, tot een bedrag van f ......,... 2, De roerende goederen, meubelen en verdere inboedel, in 6o. vermeld, waard „ ......... 3. Uit de effecten, in 5o. uitgedrukt, een som van „ ......... . 4, Tot aanvulling, aan contanten de som van „ ......,... Bedragende zijn aandeel I.......... En hiermede deze scheiding tot stand gebracht zijnde, verklaren de déelgenooten de nalatenschap van hun vader finaal te hebben gescheiden en gedeeld, terwijl ieder zijn aandeel met de daartoe behoorende titels en bescheiden tot zich heeft genomen, weshalve zij elkander te dezer zaken volkomen kwiteeren en dechargeeren zonder eenige reserve, met belofte van vrijwaring volgens de wet en met toestemming in de overschrijving der toebedeelde onroerende goederen in de openbare eigendomsregisters, ten name van de nieuwe verkrijgers. Gedaan te ....... den .... en...... ..
(Handteekeningen) N.B. Te stellen op formaatzegel, zoo groot als men noodig heeft, doch in geen geval kleiner dan van 50 cent. Registratie als voren. Na de registratie moet de acte worden overgf,schreven ten kantore der hypotheken, ten gevolge waarvan de perceelen op de kadastrale leggers ten name van de nieuwe verkrijgers worden overgebracht.
Scheiding met overbedeeling, waarbij een der deelgenooten inbrengt.
De ondergeteekenden ...... enz. (Zie voorgaand formulier). r
•
e
r
r
r
•
r
r
•
•
•
.
Luidende die staat als volgt: Art. 1. Een Bouwmanswoning, gelegen te ....... (kadastrale sectie en nummers invullen), geschat op een waarde van ...... gulden I.......
206 Art, 2. Een Huis en Erf, staande en gelegen te ......, enz,, waarde geschat op een som van .... gulden ./ ... , .. . Art. 3. Eenige perceelen hooi- en weiland, enz., „ ...,... gulden ter gezamenlijke waarde van .gulden Art. 4. De meubilaire goederen en verdere inboedel, ten bedrage van ...... gulden „ ..., .. . Art, 5. Aan effecten een som van ...... gulden „ ...... . Art. 6. Aan contanten een som van ...... gulden „ ...,... Art. 7. Eindelijk wordt in deze nalatenschap ingulden, .waarop door gebracht een som van ..gulden, deskundigen is geschat een Huis en Erf, enz., door den overledene aan zijn zoon Karel B..., bij akte onder de levenden, gepasseerd voor ..., zonder vrijstelling van inbreng geschonken, en welke som van ......... gulden de Heer Karel B...... alzoo verplicht is in dezen boedel in te brengen 1 loos .
)
„
...
Bedragende dus de deelbare staat des boedels f....... een som van Waarin ieder toekomt een vierde, tot een bedrag van...... gulden t En alsnu tot de verdeeling overgaande, wordt toe- en aanbedeeld als volgt: „ soo
.. ,
Vooreerst, aan den Heer Frans B...... De Bouwmanswoning, op den staat onder artikel „ ...,... 1 beschreven, ter waarde van ...... gulden Onder verplichting nochtans, om aan den Heer Karel B...... uit te keeren, het hem te veel „ ...,... toebedeelde, ter somma van ...... gulden
Ten tweede, aan den Heer Karel B...... lo. Eenige perceelen hooi- en weiland, onder artikel 3 beschreven, ter waarde van ... gulden I....... 2o. Uit de effecten, onder artikel 5 vermeld, een „ ...,... waarde van ...... gulden 3o. Aan contanten een som van ...... gulden „ ...,... 1) Men boude in 't oog, dat hier moet worden ingebracht de waarde, die de gift tijdens de schenking had, en dus niet de waarde, die het goed op het oogenblik van het overlijden van den schenker hebben mocht, De begiftigde moet, óf het geschonkene zelf. óf de waarde inbrengen.
207 4o. Het bedrag van hetgeen door hem in dezen boedel is ingebracht, ter somma van ... gulden „ ...,.. 5o. Tot aanvulling de uitkeering, door den Heer Frans B...... verschuldigd, ter somma van „ ....... Hetwelk te zamen uitmaakt zijn aandeel ter somma van ...... gulden f ...,... (Zie verder het voorgaande formulier). N.B. Zegel, registratie en overschrijving als voren.
SUCCESSIEWET, Aangifte. Binnen acht maanden na het overlijden moeten de erfgenamen van den overledene, op straffe van boete, een memorie van aangifte voor het recht van successie aan den ontvanger van 't recht van successie, binnen wiens kring de overledene zijn domicilie had, inzenden. Meerderjarigen teekenen de memorie zelven 1 ) ; voor minderjarigen of onder curateele gestelden doen zulks hun ouders, voogden of curators. Voor in wettelijke algeheele gemeenschap van goederen getrouwde vrouwen doet dit haar echtgenoot. De memoriën van aangifte zijn vrijgesteld van zegelrecht en kunnen dus op ongezegeld papier worden gesteld. De berekening van het successierecht is vrij ingewikkeld en dememoriën van aangifte moeten aan verschillende wettelijke voorschriften voldoen. Tenzij de memorie dus een zeer kleinen boedel geldt, doet men verreweg het beste haar te laten opmaken door een notaris. Berekening van het successierecht. Het successierecht wordt percentsgewijze bepaald en wel progressief, d.w.z. hoe hooger de verkrijging is, des te grooter het percentage, dat geheven wordt. Van de geheele verkrijging door een erfgenaam wordt niet eenzelfde percentage geheven. Van de eerste f 1000 wordt b.v. minder betaald dan van de 2de f 1000, van de 2de f 1000 weer minder dan van de 3de, Ode en 5de duizend enz. Voor elk volgend deel van de verkrijging stijgt het percentage. Voorts stijgt het percentage ook naar mate de verwantschap tusschen erflater en erfgenaam minder nauw is. Kinderen betalen b.v. lager percentage dan broers en zusters. 1) De aangifte mag ook geschieden door anderen krachtens een schriftelijke aan de memorie gehechte volmacht.
3
4,50 10 14
20,50 29
2,50
3,75 9,50 13 19,50 28
33
32
31
30
24,50
23,50
22,50
34
25,50
12,50
19
18
8,25
5,50
12
7,50
~1,50
11,50 17
6,75
5
11 16
6
5,25
4,50
10,50 15
4
3,50
36
27,50
26,50 35
13,50 21.
9,75
6,50
20
13
9
6
37
28,50
22
14
10,50
7
Wanneer de erfgenaam of legataris vier of meer minderjarige eigen of aangehuwde kinderen of pleegkinderen in leven heeft tijdens het openvallen der nalatenschap, worden de rechten verminderd met 10 pCt. voor ieder kind hoven het derde, met dien verstande, dat de vermindering een bedrag van f 1000,-, of 50 pCt, van hetgeen volgens bovenstaande tabel zou zijn verschuldigd, niet mag overtreffen,
echtgenoot]e) ...........• 2. door afstammelingen in tweeden en verderen graad .... 3, door bloedverwanten in de rechte opgaande Iijn . 4, door broeders en zusters .. 5, door kinderen van broeders en zusters . 6, in alle andere niet voorziene geval1en .
1. door kinderen of door de (n)
VERKREGEN WORDT
INOlEN GE£RFD OF
Percentage voor het gedeelte der verkrijging dat bedraagt:
Tabel voor het recht van successie en schenking..
tV 00
o
209 V rijsiellingen. Van het recht van suceessie is o.a, vrijgesteld: Q. al wat door iemand in de reehte lijn en door de (n) echtgenootje] van de(n) overledene wordt geerfd of verkregen, indien het zuiver saldo der verkrijging volgens de aangifte duizend gulden niet te boven gaat Dit bedrag van duizend gulden wordt voor kinderen beneden 21 jaar, alsmede voor met de kinderen overblijvende weduwe of weduwnaar verhoogd, voor kinderen met f 300,- voor ieder jaar, dat de verkrijger jonger is dan 21 jaar, voor de(nl echtgenoot]e] met het bedrag, dat voor het jongste der kinderen wordt afgetrokken; b. van hetgeen door iemand in de reehte lijn of door de(n) echtgenoot]e] wordt geerfd of verkregen, een bedrag gelijk aan dat, hetwelk sub Q voor den verkrijger als maximum der geheele vrijstelling is bepaald, indien het zuivere saldo der verkrijging, volgens specifieke aangifte, dit maximum overschrijdt, doch niet meer beloopt dan tienmaal dat maximum in geval van verkrijging door de weduwe (dil geldi dus niet voor den weduwnaar) of door een minderjarig kind en anderhalf maal dat maximum in de overige gevallen; c. al wat geerfd of verkregen wordt door andere personen, die behooren tot de door de wet geroepen erfgenamen, indien het zuiver saldo der verkrijging volgens de specifieke aangifte drie honderd gulden niet te boven gaat; d. een bedrag van een honderd gulden op hetgeen door iemand in de sub c bedoelde gevallen geerfd of verkre.. gen wordt, indien het zuiver saldo der verkrijging, volgens de specifieke aangifte, meer dan driehonderd gulden, doch niet meer dan vijfhonderd gulden beloopt; e. al wat in andere gevallen geerfd of verkregen wordt, indien het zuiver saldo der verkrijging volgens de specifieke aangifte honderd gulden niet te boven gaat; " de waarde van een periodieke uitkeering, groot na te melden bedrag per week, verkregen door iemand, die niet behoort tot de bloed- en aanverwanten tot en met den vierden graad en die krachtens arbeidsovereenkornst ten minste twee jaar in dienst is geweest van den overledene of diens echtgenoot, Het bedrag is een gulden vijftig cents per week voorelk jaar, dat de Geerling. 18e druk. 14
210 dienstbetrekking langer dan twee jaar heeft geduurd, met een minimum van 5 gulden per week en tot een maximum van 30 gulden per week; een gedeeltelijk jaar wordt voor een vol jaar gerekend. De vrijstelling komt slechts voor de helft in aanmerking, indien de verkrijger jonger is dan 50 jaar. (Ook voor de weduwe van den werknemer en diens kinderen geeft de wet eenige vrijstelling) . Recht van overgang. Verder is er nog een recht, bekend onder den naam van „recht van overgang". Dit recht wordt geheven van de waarde van alle onroerende zaken binnen het Rijk in Europa gelegen of gevestigd, door erfenis, legaat, of schenking verkregen van iemand, die geen ingezetene is van het Rijk en wiens boedel dus niet aan successierecht is onderworpen. Het bedraagt 4 %. Beëediging memorie van aangifte. Binnen een maand na de aangifte moet de memorie van successie door de aangevers worden beëedigd voor den kantonrechter te hunner keuze. De eedsaflegging geschiedt kosteloos. Geen eed wordt o.a. afgelegd: a. voor boedels, waarvan het actief volgens de specifieke aangifte, driehonderd gulden niet te boven gaat. b. door de erfgenamen in de rechte neerdalende linie en den echtgenoot, indien hetgeen aan elk hunner uit het actief toekomt, volgens de aangifte duizend gulden niet te boven gaat. In geval van ziekte, afwezigheid buiten het Rijk of andere wettige redenen van verhindering, kan de eed, met toelating van den Minister van Financiën, krachtens een bijzondere volmacht, worden afgelegd voor den kanton keuze van den lasthebber. -recht Indien eene aangifte door of namens meerdere personen is gedaan, wordt de eed afgelegd door één hunner, daartoe door den Rijksambtenaar aan te wijzen. Bij verzuim van tijdige eedsaflegging wordt door iederen nalatige, voor iedere ingegane week verzuim, een boete van f 25,— verbeurd. Kwijtschelding of vermindering van rechten en boeten. De Directeuren -der registratie en domeinen, binnen den kring hunner directie, kunnen, ingevolge machtiging van den Minister van Financiën, in enkele gevallen kwijtschelding
211 of vermindering verleenen, o.a. van de rechten, verhooging van recht en boete, verschuldigd ten gevolge van dwaling of onwillig verzuim in de aangifte of in de nakoming van andere voorschriften der wet. Wij laten een voorbeeld van een daartoe strekkend request volgen: Aan den Heer Directeur der Registratie - en Domeinen te Arnhem.
Geeft met verschuldigden eerbied te kennen ...... (voornamen, naam, beroep), wonende te Rotterdam, dat zijn moeder ...... (voornamen, naam) , gewoond hebbend te Arnhem, aldaar op 30 Mei 1930 is overleden; dat zij tot eenig erfgenaam achterliet den requestrant; dat requestrant op 12 Februari 1931 ten kantore van den ontvanger van het recht van Successie te Arnhem een aangifte wegens voormelde nalatenschap heeft ingediend; dat requestrant 28 Maart 1931 een kennisgeving ontving van voormelden ontvanger, dat de successieeed vóór 12 Maart j.l. had moeten zijn afgelegd en voor iedere week verzuim f 25, als boete verschuldigd was; dat de boedelnotaris te Arnhem, de Heer ......, bij navraag mededeelde op 18 Februari j.l. aan requestrant een brief te hebben gezonden met mededeeling, dat requestrant den successieeed moest afleggen vóór 12 Maart j.l., bij welken brief was ingesloten een kennisgeving van het recht van successie; dat bedoelde brief requestrant echter nimmer bereikt heeft; dat hij zich gehaast heeft een duplicaat van bedoelde kennisgeving aan te vragen en op 1 April 1931 op het kantongerecht te Rotterdam den successieeed heeft afgelegd; dat thans een boete van f 75.— door requestrant is verschuldigd; dat het niet binnen den voorgeschreven termijn afleggen van den eed echter een geheel onwillig verzuim van requestrant is geweest; Weshalve requestrant eerbiedig verzoekt hem kwijtschelding te willen verleenen van voormelde boete. Rotterdam, 2 April 1931. (Handteekening). N.B. Te stellen op formaatzegel, zoo groot als men noodig heeft, doch van minstens f 0.30.
212 Specifieke aangifte. In den regel moet een zoogenaamde specifieke aangifte worden gedaan, dat wil zeggen, dat er
al de bijzonderheden in moeten voorkomen, die de wet vereischt. In eenvoudige gevallen kan men echter volstaan met een niet-specifieke aangifte, en wel, wanneer de erfenis geheel verkregen wordt door bloedverwanten in de rechte lijn, door de(n) echtgenoot(e), of door die bloedverwanten met de(n) echtgenoot(e) en wanneer dan hetgeen door ieder wordt geërfd of verkregen niet meer bedraagt dan f 1000. Voorbeeld. Van zoodanige niet-specifieke aangifte laten wij hier een voorbeeld volgen: Memorie van aangifte, betreffende de nalatenschap van Pieter Knap, gewoond hebbende
en overleden te ...... den ......
De ondergeteekende: Maria Schoon, weduwe van Pieter Knap, wonende te ..., domicilie kiezende aldaar aan de ......, zoo voor zich, als in hare hoedanigheid van moeder en wettelijk voogdes over de twee minderjarige kinderen uit haar huwelijk met den overledene geboren, genaamd Anton en Bernardina Knap, Verklaart bij deze: dat den ...... te ...... overleed haar echtgenoot Pieter Knap, zonder bij testament over zijn nalatenschap te hebben beschikt, dat die nalatenschap mitsdien is verkregen door haar en de twee minderjarigen, als eenige erfgenamen bij ver -sterf;(1) dat de overledene geen onroerende goederen heeft nagelaten; (2) dat het actief (3) der nalatenschap bedraagt eensom van .......................................... f 1500,— en het zuiver saldo een som van ............... f 1200, dat de overledene geen goederen als bezwaarde erf genaam, bezwaarde begiftigde, of in vruchtgebruik bezat en door het overlijden geen periodieke uitkeeringen bij opvolgin g zijn overgegaan of vervallen; (4) (1) Dit beteekent: bij gebreke van testament. (2) Anders moeten deze worden vermeld. (3) Het actief is het gezamelijk beloop der baten; zonder deze opgaaf is de memorie niet vrij van eed. (4) Deze opgaaf moet in alle memories voorkomen, tenzij zulke zaken wel zijn nagelaten of overgegaan.
213 dat, voor zooveel haar bekend is, de erfgenamen in geenerlei vorm van den erf later eenige aan recht onder -worpen schenking ontvangen hebben; dat het haar niet bekend is, dat tengevolge van het overlijden van den erflater, krachtens eene overeenkomst van levensverzekering uitkeering in kapitaal of rente moet plaats hebben, [anders dan een uitkeering groot f 100. door de Rijksverzekeringbank krachtens verzekering ingevolge de Ouderdomswet 1919 en een uitkeering groot f 200.— uit een begrafenisfonds, waarbij de erflater was ingeschreven] . ........., den ...... 19.... (Handteekening). Wanneer hij, die verplicht is aangifte te doen, zijn naam niet kan schrijven, zal hij bij notarieele volmacht een lasthebber moeten aanwijzen, tenzij de ontvanger der registratie, bij wien de memorie moet worden ingediend, met een andere regeling genoegen neemt. SCHENKING. Wijze van schenking. Schenkingen of giften kunnen, behoudens de hieronder vermelde uitzonderingen, niet anders worden gedaan dan bij notariëele akte, en hebben geen gevolg, zoolang ze niet door den begiftigde en bij des schenkers leven zijn aangenomen; door deze aanneming, welke kan geschieden bij de akte van schenking zelve, of bij latere authentieke akte, wordt de gift onherroepelijk gemaakt. Aanneming. De aanneming geschiedt door den begiftigde zelf; voor een minderjarige, die onder de ouderlijke macht staat, door hem, die de macht uitoefent; voor onder voogdij staande minderjarigen, of voor onder curateele gestelden, door den voogd of curator, doch deze moeten daartoe vooraf door den Kantonrechter gemachtigd worden. Schenking van een nalatenschap. Een schenking mag alleen tegenwoordige en bij de akte bepaaldelijk omschreven goederen betreffen; over een nalatenschap kan men niet bij onherroepelijke akte van schenking, maar alleen bij testament beschikken. Alleen giften bij en ter zake des huwelijks, door de aanstaande echtgenooten aan elkander of door derde personen aan hen gedaan, mogen de geheele of gedeeltelijke nalatenschap des schenkers bevatten.
214 De schenker kan zich het vruchtgebruik van het goed voorbehouden, hetzij voor zich zelven, of voor een ander; hij kan zich ook voorbehouden over een bepaalde geldsom uit het geschonkene te beschikken; beschikt hij daarover echter niet, dan is zij voor den begiftigde. Bevoegdheid om bij wege van schenking te beschikken en te genieten. Alle personen mogen bij wege van schenking beschikken en genieten, uitgezonderd degenen welke onbe. kwaam zijn (d.z. de gehuwde vrouw, de minderjarige, de onder curateele gestelde, de krankzinnige) . Minderjarigen kunnen echter wel een schenking doen ter zake van hun huwelijk aan de (n) aanstaanden) echtgenoot (e) bij de huwelijksvoorwaarden. Schenkingsrecht. Van al wat door schenking wordt verkregen van een ingezetene des Rijks, moet schenkingsrecht betaald worden, hetwelk gelijk is aan het successierecht. Men zie de tabel op pag. 208. Van het recht van schenking is o.m. vrijgesteld: a. hetgeen gedurende een kalenderjaar door ouders of één der ouders aan een kind is geschonken tot een bedrag van 2000 gulden. In het jaar, waarin een kind in het huwelijk is getreden, wordt dit bedrag met het viervoud er van verhoogd. b. hetgeen gedurende een kalenderjaar door ouders of één der ouders aan een gehuwd kind is geschonken tot een bedrag gelijk aan één vijfde van het inkomen, naar hetwelk voor het aan dat kalenderjaar voorafgaande belastingjaar de ouders gezamenlijk of één hunner alleen in de rijksinkomstenbelasting zijn of is aangeslagen, doch ten hoogste tot een bedrag van 5000 gulden; C. elke andere schenking, welke 2000 gulden niet te boven gaat; meerdere schenkingen door denzelfden schenker of diens echtgenoot aan denzelfden begiftigde of diens echtgenoot binnen 2 jaar worden als één ten bedrage van het gezamenlijk bedrag aangemerkt; d. de helft van het voor -een begiftigde onder c. als maximum vrijgesteld bedrag, indien de schenking meer dan 2000 gulden, doch niet meer dan 3000 gulden beloopt; e. elke schenking die de strekking heeft om den begiftigde, die niet in staat is zijn schulden te betalen, daartoe in staat te stellen; F. de schenking van een periodieke uitkeering en de periodieke schenking van een uitkeering door -een werkgever
215 aan zijn vroegeren of tegenwoordigen werknemer, niet behoorende tot de bloed- en aanverwanten tot en met den vierden graad des werkgevers en die krachtens arbeidsovereenkomst ten minste 10 jaren in dienst van het bedrijf van den werkgever is geweest. Deze vrijstelling is alleen toepasselijk, indien de bedoelde schenkingen kunnen worden aangemerkt te zijn gedaan ter redelijke belooning van bewezen diensten en indien de uitkeering niet meer dan 4000 gulden per jaar bedraagt, (Ook voor de weduwe en weezen van een werknemer geldt nog eenige vrijstelling). Giften van hand tot hand. Echter moet worden vermeld, dat giften van hand tot hand van roerende voorwerpen, of van schuldvorderingen aan toonder, geen akte vereischen; en eindelijk dat, daar bij die schenkingen, waarvan door titel moet blijken, een notariëele akte moet opgemaakt worden, het noodeloos kan geacht worden, hiervan een voorbeeld op te geven. Aangifte. De aangifte voor het recht van schenking geschiedt door den schenker en den begiftigde te zamen of ieder afzonderlijk bij schriftelijke memorie ten kantore, in welks kring de woonplaats van den schenker is gelegen en zulks als regel binnen 2 maanden, te rekenen van den dag, waarop de schenking tot stand komt. De aangifte van hetgeen gedurende een kalenderjaar aan een kind door zijn ouders of één hunner geschonken is, moet echter geschieden vóór 1 Maart van het daarop volgend jaar. BEVOORRECHTE SCHULDEN. Al zijn roerende en onroerende goederen zijn voor iemands persoonlijke verbintenissen aansprakelijk en strekken tot waarborg van zijn schuldeischers; de opbrengst daarvan wordt onder hen pondspondsgewijze, naar evenredigheid van ieders vordering of inschuld verdeeld, behalve wanneer er tusschen de schuldeischers wettige redenen van voorrang mochten bestaan. Die voorrang kan voortvloeien uit privilege, pand of hypotheek. Privilege.
Privilege is een recht door de wet toegekend aan den eenen schuldeischer boven den anderen, alleen uit hoof de van den aard der schuld. Het wordt geboren uit kracht
216 der wet bij het ontstaan der inschuld, waaraan de wet dat recht verbindt; het kan dus niet bij overeenkomst worden bedongen. Enkele privileges gaan boven pand en hypotheek. Dit is bijv. het geval met de gerechtskosten, uitsluitend veroorzaakt door de uitwinning van een roerende of onroerende zaak. Voorrecht van den verhuurder. Ook het voorrecht van den verhuurder gaat in sommige gevallen boven pandrecht. Verschuldigde huurpenningen zijn bevoorrecht op de roerende goederen in en op het gehuurde aanwezig tot stoffeering van het gehuurde huis of der landhoeve, of tot bebouwing of gebruik van het land, onverschillig of die voorwerpen al dan niet aan den huurder toebehooren.') De verhuurder is zelfs gerechtigd die roerende goederen in beslag te nemen, wanneer deze buiten zijn toestemming zijn vervoerd, al waren ze ook aan derden in pand gegeven, of op een andere wijze verbonden, mits hij die voorwerpen gerechtelijk hebbe opgeëischt binnen den tijd van 40 dagen na het vervoer van de roerende goederen, die tot een landhoeve behooren, en binnen 14 dagen, indien het voorwerpen betreft, welke tot stoffeering van een huis hebben gestrekt. Dit voorrecht van den verhuurder strekt zich uit tot de vervallen huur- en pachtpenningen gedurende de drie laatste jaren en het loopende jaar. Voorrecht van den verkooper. De verkooper heeft een voorrecht voor den nog onbetaalden koopprijs van roerende goederen. Hij kan zijn voorrecht doen gelden op den koopprijs van die goederen, mits deze zich nog in handen van den schuldenaar bevinden, zonder onderscheid of hij die goederen op tijd of zonder tijdsbepaling verkocht heeft. Indien de verkoop geschied is zonder tijdsbepaling, kan de verkooper de goederen zelve terugeischen, zoolang zij zich in handen van den kooper bevinden en kan hij het weder-verkoopen daarvan beletten, mits de terug geschiede binnen dertig dagen na de aflevering en-eischng de goederen zich nog bevinden in denzelfden staat waarin zij zijn geleverd geworden, (zgn. reclamerecht ). Het reclamerecht is eenigszins anders geregeld in geval van terugvordering van koopmansgoederen bij faillissement van den kooi) De onderhuurder heeft echter onder zekere voorwaarden het recht opheffing te vorderen van het pandbeslag op zijn roerende goederen gelegd ter zake van de huurschuld van den huurder. De verkooper van roerende en nog onbetaalde goederen kan eveneens onder zekere voorwaarden opheffing vorderen van pandbeslag ter zake voormeld op de door hem verkochte goederen gelegd.
217 per. Deze kunnen dan n.1. worden teruggevorderd, hetzij zij op tijd, hetzij zij zonder tijdsbepaling verkocht zijn, indien zij nog onderweg zijn, hetzij te land, hetzij te water, of indien zij zich nog in natura bevinden onder den failliet, of onder een derde, die de koopmansgoederen voor hem bezit of bewaart. De terugvordering moet geschieden binnen den tijd van dertig dagen te rekenen van den dag, waarop de goederen onder den failliet of onder den derde zijn opgeslagen. Overige voorrechten. Dit zijn lo. de kosten tot behoud van een zaak gemaakt; 2o. de kosten tot bewerking van een zaak aan den werkman verschuldigd; 3o. hetgeen door een herbergier als zoodanig aan een reiziger is geleverd; 4o. de vrachtloonen en bijkomende onkosten; 5o, hetgeen aan metselaars, timmerlieden en andere werkbazen is verschuldigd wegens den opbouw, aanbouw en reparatiën van onroerende goederen, mits de schuldvordering niet ouder dan drie jaren, en de eigendom van het perceel aan den schuldenaar verbleven zij. Alle bovengenoemde privileges zijn privileges op bepaalde goederen. Zij gaan boven privileges op alle goederen. Voorrechten op alle goederen van den schuldenaar zijn o.m.: lo. de gerechtskosten, uitsluitend veroorzaakt door uitwinning en boedelberedding (deze hebben voorrang boven pand en hypotheek) ; 2o. de begrafeniskosten, behoudens de bevoegdheid van den rechter om die te verminderen, als zij bovenmatig zijn; 3o. alle kosten van de laatste ziekte; 4o. het loon van arbeiders over het verschenen jaar en het loopende; het bedrag der verhooging van dat loon, als de werkgever te laat betaalt; het bedrag der uitgaven door den arbeider voor den werkgever gedaan en het bedrag der schadevergoeding door den werkgever aan den arbeider bij het einde der dienstbetrekking verschuldigd; 5o. de levering van levensmiddelen gedurende de laatste zes maanden; 6o. de schuldvorderingen van kostschoolhouders over het laatste jaar; 7o, die van minderjarigen of onder curateele gestelden, wegens het beheer van hun voogden en curators, alsmede hetgeen door ouders, die van de ouderlijke macht of voogdij ontheven of ontzet zijn, verschuldigd is wegens onderhoud en opvoeding van de minderjarigen. 'S Rijks schatkist heeft voor grondbelasting een voorrecht op bepaalde goederen, dat geldt boven alle andere voor (behalve wegens bovenvermelde gerechtskosten),-rechtn zelfs boven pand en hypotheek. Voor de overige directe
218 belastingen bestaat gelijk voorrecht op alle goederen van den belastingschuldige, behalve dat dit voorrecht niet boven hypotheek gaat. De Rijksverzekeringbank heeft voor premie krachtens de Invaliditeitswet een voorrecht op alle goederen, dat geldt boven alle andere voorrechten met uitzondering van de grondbelasting, van hypotheek en van de boven vermelde gerechtskosten. Pandrecht.
Pandrecht is een recht, hetwelk de schuldeischer verkrijgt op eene roerende zaak, die hem door den schuldenaar, of door een ander in deszelfs naam, tot zekerheid der schuld is ter hand gesteld en aan den schuldeischer de bevoegdheid geeft om zich bij voorkeur boven de andere schuldeischers uit die zaak te doen betalen. Voor het ontstaan van het pandrecht is noodig: lo. de overeenkomst van inpandgeving; 2o. de inbezitstelling. Pandovereenkomst kan men bewijzen door alle middelen, die voor het bewijs van de schuld zelf zijn toegelaten; bijv. door getuigen. Natuurlijk is een schriftelijk bewijs het beste. Ook een schuldvordering op naam kan in pand worden gegeven. Dan moet de schuldenaar met de verpanding in kennis worden gesteld. Deze kan daarvan een schriftelijk bewijs vorderen. Tot vestiging van pandrecht op papier aan order (bijv, een wissel) wordt behalve het endossement, de overgaaf van het papier gevorderd. Wanneer degene, die iets in pand gaf voor zijn schuld, die schuld niet betaalt, mag de pandhouder zich het pand niet toeeigenen. Hij kan het alleen na het verstrijken van den bepaalden termijn, of, indien geen vaste termijn is bepaald, na eene sommatie tot voldoening, tot verhaal der schuld in het openbaar naar plaatselijke gewoonten en op de gebruikelijke voorwaarden laten verkoopen, teneinde uit de opbrengst het beloop der schuld met de renten en kosten te verhalen. Bestaat het pand uit ter markt of ter beurze verhandelbare koopmansgoederen of effecten, dan kan de verkoop ook aldaar geschieden, mits door tusschenkomst van twee makelaars in het vak. Men noemt dit: parate executie. Al is nu tusschen partijen bedongen, dat de schuldeischer geen parate executie
219 zal kunnen toepassen, dan kan de verkoop toch plaats hebben krachtens vonnis van de rechtbank, óf deze kan bepalen, dat het pand aan den schuldeischer zal verblijven voor een bedrag bij het vonnis te bepalen. Akte van onderpand voor geleende gelden door een derde ten behoeve van den schuldenaar.
De ondergeteekende A......, van beroep ......, wonende te ......, verklaart ontvangen te hebben van den medeondergeteekende M......, een heerenrijwiel, merk ....... No......., strekkende tot zekerheid en onderpand voor de behoorlijke voldoening van een som van zeventig gulden, welke som de mede-ondergeteekende Z....... erkent schuldig te zijn aan den ondergeteekende A....... voor ter leen ontvangen gelden, welke som hij zich verbindt aan den schuldeischer voor of op den ...... terug te geven.') Goed voor zeventig gulden met rente. Gedaan en in duplo geteekend te ........ den ....... . (Hand teekeningen) Q)
Akte van in pand gegeven goederen door een schuldenaar.
De ondergeteekende N......, van beroep ......, wonende te ....... verklaart bij deze ter zake van geleend geld schuldig te zijn aan A......, (naam, enz.) de som van ......, van welke som de schuldenaar aanneemt aan den schuldeischer te voldoen een rente vanaf den ......, berekend tegen vijf ten honderd in het jaar tot aan d-en dag van de voldoening der hoofdsom toe, welke zal moeten plaats hebben uiterlijk opden ...... Tot zekerheid van de stipte voldoening op den vervaldag verklaart de mede-ondergeteekende, schuldeischer, van den schuldenaar in pand ontvangen te hebben ...... (voorwerpen te omschrijven), en zulks onder de volgende voorwaarden: 1. dat gedurende den tijd, dat gemelde goederen in handen zullen zijn van den schuldeischer, deze er de (1) Het zegelrecht bedraagt minstens f 0.50. Registratierecht is niet verschuldigd, als de akte binnen 3 maanden na hare dagteekening ter registratie wordt aangeboden, tenzij blijkt, dat zij meer dan drie maanden voor hare aanbieding ter registratie is opgemaakt. 2) Deze woorden moeten door den schuldenaar eigenhandig worden geschreven; geldsom in letters uitdrukken.
220 noodige zorg voor zal dragen en derhalve alles zal moeten doen en verrichten, wat tot hun behoud vereischt wordt, zoodat hij verantwoordelijk zal zijn voor alle schaden, nadeelen of waardevermindering, welke de goederen in dien tijd mochten ondergaan, met het recht echter om de kosten, door de aangeduide verzorging veroorzaakt, den schuldenaar in rekening te brengen. 2. dat, na de geheele aflossing van bovenvermelde schuld, benevens de deswege bedongen interessen en kosten de verpande voorwerpen door den schuldeischer aan den schuldenaar zullen moeten worden teruggegeven. i) Goed voor ......... gulden met rente. 2 Gedaan en in duplo geteekend te ........ den ....... . )
(Handteekeningen) 1) Zegel en registratie als bij de vorige akte. 2) Zie noot bij vorige akte.
Afstand van huishuur als pand.
De ondergeteekende Pieter Z......, van beroep .......... wonende te ......, machtigt bij deze Abraham L......, van .. beroep ......, wonende tee ......, om het beloop van den M...... verhuurd huurprijs van een aan Adolf huis en erve, staande en gelegen te ......, en wel ten bedrage van ...... per maand, te innen, voor het geïnde kwijting te verleenen en - het geïnde te doen strekken tot aflossing van een som, groot ......, door den ondergeteekende aan Abraham L... akte van den ...... derhandsche on verschuldigd krachtens Gedaante ...... den ...... ..
(Handieekening). N.B. Dit is geen eigenlijk gezegde pandakte, maar alleen een machtiging om de huurpenningen ter verrekening eener schuld te ontvangen. Zekerder is het, den huurder bij een afzonderlijk bewijs te doen aannemen, om de huur op den bepaalden tijd aan L. af te dragen. Is deze daartoe niet bereid, dan moet een werkelijke pandakte of acte van cessie door partijen worden opgemaakt en daarvan aan den huurder worden kennis gegeven. = Zegelrecht f 0.30. Registratie als voren.
Hypotheekrecht.
Hypotheekrecht verschilt van pandrecht, -doordat het alleen op onroerende goederen kan worden gevestigd. Het kan niet worden verkregen dan bij notariëele akte, op tegenwoordige goederen, en van hem, die de bevoegdheid heeft om het te bezwaren goed te vervreemden. Alvorens geld op hypotheek uit te zetten, zie men wel toe,
221 of den schuldenaar het goed in eigendom toebehoort en welke hypothecaire inschrijvingen daarop reeds zijn genomen. Daar de akte van hypotheek door een notaris moet worden opgemaakt, zal de schuldeischer zijn belangen het best aan een notaris toevertrouwen, dezen de eigendomstitels behoorlijk laten onderzoeken en tevens inzage van hypotheekregisters doen nemen. De kosten van het vestigen van de hypotheek komen ten laste van den schuldenaar; zoo ook de doorhaling of het royement, waartoe ook een notariëele akte vereischt wordt. De volmacht tot het verleenen van hypotheken moet notariëel zijn verleden; de volmacht tot het verleenen van royement behoeft niet notariëel te worden verleden, doch moet wel schriftelijk worden gegeven, GELDLEENING. De schuld, welke uit het leenen van geld voortspruit, bestaat alleen in de geldsom, die bij de overeenkomst is uitgedrukt. Is bij de overeenkomst geen rente bedongen, dan is geen rente verschuldigd. In het algemeen is dan eerst van den dag, dat zij in rechten is gevorderd de zoogenaamde wettelijke rente (n.l. 5 % in burgerlijke en 6 % in handelszaken) verschuldigd. De voogd of curator mag ten behoeve van den minderjarige of onder curateele gestelde geen geld opnemen zonder daartoe door -den kantonrechter te zijn gemachtigd. Indien ouders aan een hunner kinderen een geldleening willen doen met het oogmerk, dat zulks na hun dood aan dat kind zal toegerekend worden, is het hun aan te raden, om, in plaats van een geldleening, een schenking te doen.') Want indien hun kind met het nalaten van afstammelingen vóór hen kwam te sterven, en die afstammelingen de nalatenschap hunner ouders verwierpen, zijn zij niet verplicht in te brengen de schuld van hun ouders, maar wel de giften aan hen door de grootouders gedaan. Een voorbeeld zal dit ophelderen: A. en B. hebben drie kinderen C,, D. en E. C, gaat trouwen en krijgt van zijn ouders ter leen 13000; C. sterft vóór A. en B, en laat een kind na F,; F. verwerpt de nalatenschap van C. en komt bij plaatsvervulling van C. tot de nalatenschap van A. en B., die f 9000 bedraagt, de schuld van C. inbegrepen. Dit zou dus voor D. en E. en het kind van C. elk f 3000 zijn; doch F., die de nalaten1) Men lette echter op het schenkingsrecht. Zie onder schenking: pag. 214.
222 schap van C. heeft verworpen, is niet voor diens schulden aansprakelijk en is derhalve met D. en E. tot de nalatenschap van A. en B. voor een gelijk deel gerechtigd, zonder dat hem de schuld van C., zijn vader, mag worden toegerekend. Daarom is een schenking voor zulke gevallen aan te bevelen. Onderhandsche schuldbekentenis.
Ik ondergeteekende (voornamen, naam, beroep en woon verklaar wegens geleend geld schuldig te zijn aan-plats) ......, de som van ......, terwijl ik mij verbind om van die som op den ...... negentien honderd ...... het eerst, en verder van jaar tot jaar op dien dag een rente te zullen ten honderd, en zoo verbetalen, berekend tegen ....ten volgens tot aan de geheele voldoening van de hoofdsom, die op den verschijndag der renten zal moeten geschieden, wanneer de opzegging van de eene of andere zijde ...... maanden te voren zal hebben plaats gehad. Voorts zullen alle betalingen, zoo van hoofdsom als van interessen, geschieden vrij van kosten ten woonhuize van den schuldeischer in gangbaar Nederlandsch geld of bankpapier. Bij gebreke van de voldoening der renten op den bepaalden tijd zal de geldschieter het recht hebben om zonder eenige inverzuimstelling het geheele verschuldigde kapitaal op te eischen, ten einde dadelijk te worden afgelost, met de renten tot den dag der voldoening en de kosten. ......... den ......... 1900 en ..... . .
N.B. Deze onderhandsche, eenzijdige schuldbekentenis moet door den schuldenaar zelf worden geschreven. Indien deze door een ander is geschreven, moet de schuldenaar boven zijn handteekening eigenhandig schrijven: goed voor ... .. (het getal in letters voluit te schrijven). Zegel f 0,30. Registratie als voren.
Hoofdelijkheid. Wanneer twee of meer personen schuldenaren worden en het de bedoeling is, dat elk van hen voor het geheel zal kunnen worden aangesproken, richte men de schuldbekentenis in als volgt: Wij ondergeteekenden: A. B., timmerman en C. D., metselaar, beiden wonende te ......, verklaren wegens geleend geld hoofdelijk schuldig te zijn aan .:.... een som van . Wij ondergeteekenden verbinden ons, onder gemelde hoofdelijke verplichting, om, enz. (als voren). ...... den ...... 19.. , .
223
Schuldbekentenis met pandovereenkomst. Wanneer men tot zekerheid van hoofdsom en renten een roerend goed in pand neemt, kan men ten slotte laten volgen: Tot zekerheid van de hoofdsom en daarop te verschijnen renten, heeft de schuldenaar aan den geldschieter, die zulks bij onderteekening dezer acte erkent, in pand gegeven; of: heeft de schuldenaar, ten behoeve van den schuldeischer, in pand gegeven, hetwelk tot hun wederzijdsch genoegen is ter hand gesteld aan ......, die zulks door mede-onderteekening erkent en zich met de bewaring verklaart te belasten: (volgt beschrijving van het in pand gegeven goed, bijvoorbeeld: Vijf certificaten Nationale Werkelijke Schuld, ten laste van het Koninkrijk der Nederlanden, ieder groot nominaal één duizend gulden, rentende ...... ten honderd in het jaar, met de coupons tot den ......, waarvan de eerste zal verschijnen den ......) . Aldus overeengekomen en onderteekend tee ........... .......... den ....19.. 19.. ..
...
N.B. Zegel 50 cent. Registratie als voren,
Schuldbekentenis met borgtocht. Indien, in plaats van pand, borgtocht gegeven wordt, kan men het voorbeeld volgen, bij dat onderwerp opgegeven.
BORGTOCHT. Borgtocht is een overeenkomst, waarbij een derde zich verbindt, ten behoeve van den schuldeischer aan de ver schuldenaar te voldoen, indien deze niet-bintesvad zelf daaraan voldoet. Een borg kan zich tot niets meer, noch onder meer bezwarende voorwaarden verbinden, dan waartoe de hoofdschuldenaar verbonden is. De verbintenissen der borgen gaan over op hun erfgenamen. De borg, die betaald heeft, heeft verhaal op den schuldenaar; hij treedt van rechtswege in alle rechten, welke de schuldeischer tegen den schuldenaar heeft gehad. Tenzij zulks bij de akte is uitgesloten, heeft de borg het recht om, wanneer hij wordt aangesproken, voorafgaande uitwinning van den hoofdschuldenaar te vragen (het z.g. voorrecht van uitwinning) en wanneer er meerdere borgen zijn, om te eischen, dat de schuld over allen gelijkelijk verdeeld worde (het z.g. voorrecht van schuldsplitsing).
224 Regelmatig treft men in borgtochtacten de clausule aan, dat de borgen verklaren afstand te doen van de voorrechten van uitwinning en schuldsplitsing en alle andere voorrechten door de wet aan borgen toegekend. Komt deze clausule niet voor in de acte, dan kunnen de borgen dus vorderen, dat de schuldeischer zijn vordering eerst tracht te verhalen op de goederen van den schuldenaar (welke de borg dan dient aan te wijzen) en voorts, dat zij slechts ieder voor hun deel worden aangesproken. De borg mist het voorrecht van schuldsplitsing niet alleen wanneer hij er afstand van heeft gedaan, doch ook wanneer hij zich als hoofdelijk medeschuldenaar heeft verbonden. Eenvoudige borgtocht voor de betaling eener geldsom.
Ik, ondergeteekende N. N....... (naam, voornamen, beroep en woonplaats), verbind mij bij deze, onder afstand van het voorrecht van uitwinning, als borg voor den heer A. B......., en neem dientengevolge aan, te betalen aan den heer C. D,...... de som van ...... door genoemden heer A. B....... aan hem schuldig erkend bij onderhandsche akte van schuldbekentenis van den......, ingeval gezegde heer A. B....... op de bij die akte bepaalde termijnen aan zijn verplichtingen niet mocht voldoen. Gedaan te ...... den ...... (Handteekening) N.B. De borg behoeft de borgtocht niet eigenhandig te schrijven en onder zijn handteekening geen goedkeuring van de som te stellen. Dit is alleen voor de eenzijdige schuldbekentenis zelve voorgeschreven. Zegelrecht f 0.30. Registratie als voren.
Borgtocht door één persoon onder een schuldbekentenis stelle men aldus: Na lezing van het bovenstaande verklaar ik ondergeteekende ...... onder afstand van het voorrecht van uit mij te stellen tot borg voor den schuldenaar, ten-wing, behoeve van den schuldeischer, tot zekerheid van voormelde som van ...... en daarop verschenen renten, met belofte, om, in plaats van den schuldenaar, de hoofdverbintenis na te komen, indien deze deswege in verzuim blijft. ......... den.......
225 Wanneer zich twee of meer personen als borg stellen, schrijve men ten slotte aan het slot der acte: Verklaren wij ondergeteekenden A ...... B. , .... C...... en D......, wonende te ......, na lezing van bovenstaande voorwaarden, onder afstand van de voorrechten van uitwinning en schuldsplitsing ons te stellen tot borgen voor en hoofdelijke medeschuldenaren van ...... tot zekerheid voor de richtige nakoming van al de door hem in dit opzicht op zich genomen verplichtingen, N.B. Soortgelijke borgtocht kan men aan het eind van een buur-, koop- of ander contract stellen. (De borgtocht maakt dan deel van het contract uit en wordt dus vóór de onderteekening van het contract gesteld). Het zegelrecht bedraagt in dat geval zooveel als verschuldigd is op het huur- of koopcontract (zie aldaar). iet wordt namelijk bepaald door de hoogst belaste beschikking of verklaring.
OVER BETALING EN KWIJTING, Een schuld kan gekweten worden door een ieder, die belang daarbij heeft, gelijk een medeschuldenaar of borg, en ook door een derde, die daarbij geen belang heeft, mits die derde handele in naam en tot kwijting van den schuldenaar. Somtijds kan men er belang bij hebben, een schuld te kwijten, zoowel om van de betaling der renten te worden bevrijd, als anderszins; wanneer men derhalve zulk een schuld heeft, die aflosbaar is, en de schuldeischer weigert de betaling daarvan aan te nemen, dan kan men hem laten doen aanbod van betaling, hetgeen door een notaris of deurwaarder moet gedaan worden. Dit aanbod, gevolgd van consignatie of gerechtelijke inbewaargeving, bevrijdt den schuldenaar, die echter de op een en ander vallende kosten voor zijn rekening heeft. Wanneer het tegendeel niet kan worden bewezen, wordt door drie kwijtingen, waaruit van de voldoening van drie achtereenvolgende termijnen van huur, renten, jaargelden en dergelijke geregeld terugkeerende betaling blijkt, het vermoeden geboren, dat de vroegere termijnen voldaan zijn. De schuldenaar van verschillende schulden kan de betaling doen strekken tot kwijting van die schuld, welke hij verkiest; echter kan hij niet vorderen, dat de betaling bid voorkeur zal strekken tot aflossing van de hoofdsom, indien door hem ook renten verschuldigd zijn; en wanneer de betaling gedaan is op rekening of in mindering van hoofdsom en renten, strekt zij in de eerste plaats ter voldoening van de renten. Geerling. 18e druk. 15
226
Voorbeeld van een kw ij ting.
Ontvangen van ...... een som van ......, strekkende tot betaling van een jaar rente ad ......, verschenen den ...... en aflossing ad ...... van de hoofdsom groot ...... rentende .••••. ten honderd in het jaar, door hem aan mij schuldig erkend bij akte van den •..... voor den notaris •..... te •••••• verleden. ••••••••• den .........
(Handteekening v. d. schuldeischer). of:
Ontvangen van •..... een som van •..... voor een jaar pacht, verschenen den •....... , van een bouwhof, gelegen te •.....•. door hem van mij gepacht bij contract verleden voor den notaris •..... te ...... A......... den .........
(Hand teekening v. d. schuldeischer). of:
Ik ondergeteekende verklaar te hebben ontvangen uit handen van ....•. de som van •..... ter voldoening van de kooppenningen van een huis en erf, staande en gelegen te ......, kadastraal aldaar bekend sectie •..... no. ..., op den •..... van dit jaar door hem aangekocht in publieke veiling, gehouden door den notaris •..... te ...... Ik ondergeteekende quiteer en dechargeer hem deswege zonder eenig voorbehoud bij deze. ••••••••• den .........
(Hand teekening v. d. schuldeischer). of:
Ik ondergeteekende ••••••••. erken te hebben ontvangen van •...•.... een som van •..... voor zijn aandeel in de som van ......, welke verschuldigd is door ......, met wien hij zich als medeschuldenaar verbonden had, ...... bij akte van den ...... voor den notaris ...... te ...... verleden, waarvoor hem bij deze kwijting wordt verleend. •••••.••• den ......... (Handteekening v. d. schuldeischer). N.B. Het zegelrecht bedraagt f 0.10, tenzij de som, waarvoor kwijting wordt verleend, tien gulden of minder bedraagt en de som niet strekt in mindering of tot afdoening van grootere bedragen.
227 KOOP EN VERKOOP, Koop en verkoop wordt gehouden 'tusschen partijen voltrokken te zijn, zoodra deze het eens zijn geworden over de zaak en den prijs, hoewel ook de zaak nog niet geleverd mocht zijn, noch de prijs betaald zijn. Van een koopovereenkomst kan men dus zonder toestemming van de weder niet meer af, ook al is aan de overeenkomst nog geen-partij uitvoering gegeven (door levering eenerzijds en betaling anderzijds), of van de overeenkomst geen acte opgemaakt. Kooper wordt niet door de koopovereenkomst eigenaar van de zaak die hij gekocht heeft; voor eigendomsovergang is nog noodig, dat hem de zaak geleverd wordt. Men lette er dus op, dat levering plaats heeft. Levering heeft plaats: a. bij roerende goederen (uitgezonderd schuldvorderingen niet aan toonder) door overgave van de zaak; b, bij schuldvorderingen niet aan toonder luidend, door middel van een acte, waarbij de rechten op een ander worden overgedragen; *) c. bij onroerende goederen door overschrijving van de acte in de daartoe bestemde registers. Men late koopacten van eenige importantie opmaken door een advocaat, of, waar het onroerend goed betreft, door een notaris. De volledige en juiste omschrijving van de overeenkomst met al haar bedingen, het scheppen van waarborgen voor de wederzijdsche rechten, de beoordeeling ten slotte ook van de handelingsbekwaamheid van partijen en hun recht om over de zaak, die verkocht wordt, te beschikken, dit alles vereischt te zeer grondige kennis van het recht en de rechtspraktijk, dan dat het opstellen der acte aan minder deskundigen kan worden overgelaten. Bij koop en verkoop van onroerend goed is in het bijzonder een authentieke (notarieele) acte gewenscht om de bezwaren aan onderhandsche acten verbonden (mogelijk betwisting van de echtheid der handteekening, ver--heidvan loren gaan van de acte) te ondervangeen. Wil men koopacten niettemin zelf opmaken, dan lette men op het volgende. *) Die overdracht heeft ten aanzien van den schuldenaar geen gevolg, dan van het oogenblik af, dat dezelve aan hem beteekend is geworden, of dat hij de overdracht schriftelijk heeft aangenomen of erkend. Indien vóór de beteekening enz. de schuldenaar aan den verkooper betaald heeft, is hij op voldoende wijze bevrijd.
228 lo. Alvorens de acte op te maken:
a) Overtuige men zich of de verkoopers bekwaam zijn om te verkoopen. Minderjarigen en onder curateele gestelden zijn daartoe altijd onbekwaam, voogden en gehuwde vrouwen zijn onbekwaam zonder de ver machtiging. -eischt b) Onderzoeke men of verkooper eigenaar is van de zaak en bevoegd is over de zaak te beschikken. Ten aanzien van onroerende goederen kan men aan het kantoor van hypotheken, waaronder deze goederen gelegen zijn, onderzoeken of de verkoopers in de registers als eigenaars bekend staan, en of die goederen met geen of met meer hypotheken of andere zakelijke rechten buiten de opgegevene bezwaard zijn. Het is verstandig altijd zulk een extract ten hyp otheekkantore aan te vragen en zich niet te bepalen tot , het overschrijven van -de goederen uit vroegere akten. Men lette voorts -erop, of verkooper wel alleeneigenaar is van de te verkoopen zaak (de zaak b.v. niet tot een nog onverdeelden boedel behoort) . Een gehuwde man is, niettegenstaande de wettelijke gemeenschap, zonder medewerking van zijn vrouw niet bevoegd te beschikken over de onroerende goederen, de inschrijvingen op het Grootboek der Nationale Schuld en de andere effecten en inschulden ten name der vrouw staande en door haar aangebracht, indien dat bij huwelijksche voorwaarden is bepaald. 2o. De akte moet inhouden:
a) Een bepaalde aanduiding van den verkooper, d.i. zijn naam, voornaam en woonplaats, en de verklaring, dat hij verkoopt. b) Gelijke aanduiding van den kooper en verklaring, dat hij in koop aanneemt. c) De juiste omschrijving van het verkochte, bij onroerende goederen geheel overeenkomstig de kadastrale indeeling. d) De bedingen omtrent de wederzijdsche verplichtingen van verkooper en kooper, bijv. of verkooper al dan niet tot vrijwaring, en zoo ja, tot welke, zal gehouden zijn; wanneer het gekochte geleverd moet worden; bij onroerend goed de bepalingen omtrent de betaling van belasting, enz.
229 e) Den prijs, het tijdstip en de wijze van betaling daarvan. f) De bepaling wie de kosten zal dragen. Zoo deze geheel of gedeeltelijk voor rekening van den verkooper worden gesteld, moet dit uitdrukkelijk vermeld worden, hetgeen onnoodig wordt, indien de kooper zich daar belast, omdat dit geen afwijking van de wet is.-me g) De dagteekening en onderteekening. Men kan als onderteekening niet aanmerken het stellen van kruisjes, zelfs al ware dit geschied in tegenwoordigheid van getuigen. 30. Na het opmaken van de akte: a) Koopacten van roerende goederen (inbegrepen schuldvorderingen) late men zoo spoedig mogelijk registreeren. Dit geschiedt kosteloos, mits de acte ter registratie worde aangeboden binnen drie maanden na dagteekening der acte, tenzij blijkt, dat de acte meer dan drie maanden vóór haar aanbieding ter registratie is opgemaakt. b) Koopacten van onroerende goederen moeten uiterlijk binnen één maand na hare dagteekening, of nadat aan de overeenkomst geheel of gedeeltelijk uitvoering is gegeven, ter registratie aangeboden worden. Het registratierecht bedraagt als regel twee gulden vijftig cent van elke honderd gulden over de verkoop -warde, c) Koopacten van onroerende goederen moeten ter overschrijving ten kantore van hypotheken en kadaster worden aangeboden. Aangezien eerst hierdoor de eigendom verkregen wordt, kan men zulks niet te veel bespoedigen. V erkoo pacte van roerend goed. Ik ondergeteekende N. N. ...... (naam, voornamen, en woonplaats) verklaar bij deze te hebben verkocht aan A. B....... (naam enz.), die door mede-onderteekening in koop verklaart aan te nemen (volgt (volgt de opgave en beschrijving van de roerende goederen), zulks voor de som van ...... gulden. Ondergeteekende A. B. verklaart, dat de levering aan hem heeft plaats gehad en N. N. dat hij den koopprijs -ontvangen heeft en daarvoor aan A. B. alge -hel kwijting verleent. Gedaan en in duplo geteekend te ........ den ........ .
K.B. Zegel 50 peat.
(Hand teekeningen).
230 Verkoopacte van een vordering (cessie). Ondergeteekende A. (naam, voornamen en woonplaats) verklaart te hebben verkocht aan B. (naam, enz.), die ver koop aan te nemen een vordering op C. (naam,-klartin enz.), voortspruitende uit de aanneming van een blok panden aan de ......straat te Y., zulks voor de som van ...... gulden, welk bedrag ondergeteekende A. verklaart van ondergeteekende B. ontvangen te hebben, wordende hierbij algeheele kwijting deswege door A. aan B. verleend. (Plaats, datum). (Handteekeningen). N.B. Zie noot onderaan pag. 227.
Ander voorbeeld acte van cessie. Ondergeteekende A. (naam, enz.) verklaart hierbij te cedeeren aan B. (naam, enz.) zijn vordering -op C. (naam, enz.) ten bedrage van ...... gulden ter zake van door A. aan C. verkochte en geleverde goederen en daarbij in te staan voor de gegoedheid van C., welke vordering B. verklaart van A. in betaling te nemen tegen kwijting van het saldo zijner vordering op A. ten bedrage van ...... gulden uit hoofde van geldleening, verklarende B. ten slotte niets meer van A. te vorderen te hebben, mits door of van wege C. behoorlijk en op tijd aan hem, B., bedoelde schuld wordt betaald, behoudende B. zich alle rechten tegen A. voor, indien C. aan zijn verplichtingen niet mocht voldoen. ...... den ..................... (Handteekeningen). ...
N.B. Zie noot onderaan pag. 227. De verkooper is voor de genoegzame gegoedheid van den schuldenaar niet verantwoordelijk, tenzij hij zich daarvoor verbonden hebbe, en slechts ten beloope van den koopprijs, welke hij voor den inschuld ontvangen heeft.
Verkoopakte van een huis. De ondergeteekende ...... (aanduiding van den verkooper) verklaart bij deze te hebben verkocht, en mitsdien in vollen eigendom over te dragen aan ...... (aanduiding van den kooper), die door mede-onderteekening van deze acte verklaart te hebben gekocht : Een huis en erf gelegen te ...... in de.......... straat, wijk ...... no. ...... kadastraal bekend sectie ...... No, ...... .en groot en zulks op de volgende voorwaarden: lo. Dat de verkooper tot geen vrijwaring wegens zichtbare of verborgen gebreken, noch voor de juistheid .
231 der opgegeven kadastrale indeeling gehouden is, en onder beding, dat over- of ondermaat, hoeveel die ook mocht bedragen, geen grond zal opleveren tot het vorderen van vermeerdering of vermindering van den koopprijs, 20. Dat het gekochte met al zijn aan- en toebehooren, rechten en lasten, en in alles voetstoots zal oveegaan aan den kooper, die het dadelijk (01 ander tijdstip) zal kunnen aanvaarden. 30. Dat de belastingen, welke tot den door den verkooper zullen worden aangezuiverd, vervolgens voor rekening des koopers zullen zijn, Voor het overige is deze koop aangegaan voor een som van , die de verkooper erkent uit handen van den kooper te hebben ontvangen, waarvoor hij hem quiteert bij deze (01: in mindering waarvan de verkooper erkent van den kooper te hebben ontvangen f , terwiji wat betreft de som van f , die de kooper nog schuldig blijft, is overeengekomen, dat de kooper daarvan te rekenen van interest zal betalen tegen ten honderd in het [aar, hetaalbaar op den tot aan de volledige voldoening van de hoofdsom toe, die elk jaar bij de verschijning der renten zal kunnen worden opgeeischt en alsdan zal moeten betaald worden, wanneer de opzegging drie maanden te voren zal hebben plaats gehad). Ten aanzien van de kosten van deze akte en aile gevolgen daarvan, zijn de ondergeteekenden overeengekomen, dat deze door den kooper aIleen (of door den verkooper voor 1/3en door den kooper voor 2/3) zullen worden gedragen. Aldus gedaan en in duplo geteekend te .... , den .... [Handteeheningen]. N.B. De acte moet aan h.£t kantoor van bypotbeken en bet kadaster ter overschrijving worden bezorgd, V66r die overschrijving is geschied, is de kooper in reehte geen eigenaar vall het gekochte.
Verkoopacte van een boerderij, De ondergeteekende [uoornamen, naam en woonplaats verkooper) verklaart te hebben verkocht vrij van servituten en andere zakelijke rechten en mitsdien hi; deze in vollen en vrijen eigendom onder vrijwaring als vol. gens de wet over te dragen aan (voornamen, naam en woonplaats kooper), die verklaart te hehben
232 gekocht en in koop aan te nemen de boerderij genaamd „Willemshoeve", bestaande uit een bouwmanswoning met daarbij behoorende erven, stallen en bergplaatsen, alsmede 12 Hectaren bouw- en weiland, alles staande en gelegen te G...... aan den ...... weg, kadastraal bekend sectie ...... no...., groot . aan aan den kooper volkomen bekend, die daarvan geen nadere omschrijving verlangt, waarvan de ver eigendom verkreeg door de overschrijving ten-koperdn hypotheekkantore te G....... den ...... 19... in deel ...... no,... van het afschrift eener acte van transport denzelfden dag voor den notaris ....... te ....... verleden. Deze verkoop en koop is geschied onder de volgende bedingen: lo. De kooper treedt op heden in het bezit en genot van het door hem gekochte en moet alle vanaf heden daarvan verschuldigde lasten en belastingen betalen; 2o. Het gekochte gaat op den kooper over in den staat, waarin het zich op heden bevindt met alle rechten en verplichtingen; 3o. De verkoop en koop is geschied voor een som van ...... gulden, welke som op heden is voldaan en waarvoor verkooper bij deze aan kooper kwijting verleent; 4o. De kosten op koop en levering vallende, zijn voor rekening van den kooper. R...... 19..., (Hand ieekeningen). .
N.B. Zie noot onder vorige acte.
Verkoop van graanoogst. Tusschen de ondergeteekenden A. ...... (naam, voornamen en woonplaats), ter eene en B. (naam enz.), ter andere zijde is overeengekomen als volgt: De eerstgemelde A...... verkoopt bij deze aan B......, (den grond aandie erkent te koopen den -oogst van wijzen) voor een bedrag van ......, dat genoemde B...... aanneemt te betalen (de termijnen van betaling opgeven); verklarende A...... aan B...... toe te staan het gebruik van de schuren en zolders...... (opgeven welke en waar gelegen) tot den ......, op welken tijd genoemde B... gehouden zal zijn die te ontruimen en er de herstellingen aan te doen verrichten, welke door dat gebruik noodig mochten zijn geworden. Aldus gedaan en in duplo geteekend te .... , den ... . (Handieekeningen) ......
......
......
233 Verkoop van tuinoogst.
Wij, ondergeteekenden, A...... (naam, voornamen en woonplaats), ter eene en B...... (naam enz.), ter andere
zijde, zijn het navolgende overeengekomen: Ik, ondergeteekende, A...... verkoop door deze aan B......, die erkent te koopen den oogst van ...... (den aard van den oogst), zich bevindende in ...... (ligging van den tuin opgeven), en wel voor een som van ......, die zal moeten betaald worden op den ......, onder voorwaarde, dat deze oogst niet zal kunnen worden ingezameld, dan in tegenwoordigheid van den tuinman van verkooper, terwijl tot den gezegden koop niet zullen behooren (hier opgeven, wat daartoe niet zal behooren); dat bijaldien er door genoemden B...... of een zijner ondergeschikten eenige schade, hetzij aan het latwerk, hetzij aan de leiboomen, mocht worden toegebracht, zulks voor zijn rekening zal worden hersteld, en wel voor de inbezitneming van gezegden oogst. Aldus gedaan en geteekend te ......, den ...... (Handteekeningen)
RECHT VAN WEDERINKOOP, De bevoegdheid om het verkochte weder in te koopen, spruit voort uit een beding, waarbij de verkooper zich het recht voorbehoudt om het verkochte terug te nemen tegen teruggave aan den kooper van den oorspronkelijken koop js met de kosten op den verkoop gevallen en de nood--pri zakelijke onkosten van reparatiën. Dat recht mag wel voor korteren, doch voor geen langeren duur dan van vijf jaren worden bedongen; indien het voor een langeren tijd bedongen is, wordt het tot gemelde vijf jaren ingekort. Wanneer de verkooper gedurende den gestelden termijn het verkochte niet terugeischt, blijft de kooper onherroepelijk eigenaar; doch wanneer hij van zijn recht gebruik maakt, gaat het goed aan hem terug, vrij van alle lasten daarop door den kooper gelegd. De verkooper is echter verplicht de huurovereenkomsten, welke de kooper te goeder trouw mocht hebben aangegaan, gestand te doen, — Voor het overige gelden omtrent de overdracht de gewone bedingen, zooals die bij koop en verkoop reeds zijn opgegeven, zoodat men het aldaar gegeven voorschrift kan volgen, en alleen aan het slot zou kunnen zetten:
234 Ten slotte verklaren de ondergeteekenden, dezen koop en verkoop te hebben aangegaan onder uitdruk kelijk beding en met voorbehoud van het recht aan de zijde des verkoopers, om het verkochte weder in te koopen, en tot zich te nemen, binnen den tijd van ...... jaren, te rekenen van heden af, en zulks tegen teruggave van den boven bedongen koopprijs en de kosten daarop gevallen; zoomede van alles, waarop de kooper ingevolge de wet aanspraak zou kunnen maken. ... en ...... Gedaan en in duplo geteekend te ......, den .
(Hand teekeningen). Akte van wederinkoop. Ik ondergeteekende A... (naam, voornamen, beroep en woonplaats), verklaar op heden te hebben ontvangen van den heer B...... (naam, enz.), die zulks door zijn mede-
gulden, zijnde onderteekening erkent, een som van ..gulden, het bedrag van den koopprijs van een door hem aan mij verkocht huis en erf, te ......, kadastraal bekend sectie ... no...., blijkens akte daarvan ondershands opgemaakt den ......, alsmede de som van ...... gulden wegens kosten op gemelden koop en verkoop gevallen, welke gemelde verkoop en koop is geschied onder voorbehoud door genoemden heer B...... van het recht van wederinkoop gedurende den tijd van ...... jaren. Verklarende ik alzoo genoemden heer B...... bij deze volledig te kwijten voor gezegden, mij heden ter hand gestelden koopprijs met de kosten, tot een gezamenlijk bedrag van ...... gulden, en alzoo weder aan hem in vollen en vrijen eigendom over te dragen het bovenomschreven perceel, waardoor gemelde verkoop bij deze geheel ver. nietigd en buiten alle effect gesteld wordt. Aldus overeengekomen en in duplo geteekend te ...... en...... den .
....
(Hand teekeningen).
HUURKOOP. De verkoop op crediet van roerende goederen aan minder kapitaalkrachtigen, die noch zakelijke (pandrecht) , noch persoonlijke (borgtocht) zekerheid kunnen geven, is niet raadzaam. Bij verkoop gevolgd door levering gaat de eigendom van de zaak aan kooper over; voldoening van den
235 koopprijs is voor eigendomsovergang onnoodig. Het feit dat kooper den eigendom van het goed heeft verkregen, maakt, dat hij vrij is er over te beschikken, het mitsdien mag wederverkoopen of wegschenken, en tevens dat het, als eigendom van den schuldenaar, valt onder elk beslag (ook faillissementsbeslag) op de goederen van den schuldenaar. Terugvordering van de verkochte en geleverde zaak, zelfs wegens niet betaling van den koopprijs, is slechts in uitzonderingsgevallen mogelijk. Teneinde nu te bewerkstelligen dat geen eigendom overgaat, zoolang de tegen niet is voldaan, sluit men z.g. huurkoopcontracten.-warde Een voorbeeld laten wij volgen, Acte van Huurkoop.
Ondergeteekenden A. (voornamen, naam, woonplaats), hierna te noemen verhuurder, en B (voornamen, naam, woonplaats), hierna te noemen huurder, verklaren het volgende te zijn overeengekomen: 1. A verhuurt aan B, gelijk B van A huurt, een piano merk ......, eiken kast, No......., tegen een maandelijkschen huurprijs van dertig gulden, te voldoen bij vooruitbetaling ten huize van verhuurder op den eersten van elke maand, of zoo de eerste op een Zondag of daarmee gelijkgestelden feestdag mocht vallen, op den eersten werkdag daarna. 2. De huur wordt aangeg voor den tijd van vijf en twintig maanden en gaat in ..... .. 3. De huurder is verplicht de piano in goeden staat te houden en deze minstens 4 maal in het jaar ten genoege van verhuurder te laten stemmen. Hij is voor de schade daaraan, onverschillig van welken aard en hoe ook ontstaan, zelfs door overmacht, tegenover verhuurder aansprakelijk. 4. De piano wordt kosteloos bezorgd ten woonhuize van huurder te . aan aan de ...... straat No, ...... De piano zal uit dat pand niet verwijderd mogen worden dan met toestemming van verhuurder. 5. Huurder zal in gebreke zijn met de betaling, zoodra het tijdstip voor betaling verstreken is en geen betaling is gevolgd, mitsdien zonder dat aanmaning of ingebrekestelling zal noodig zijn. 6. De huur eindigt, behalve door het verstrijken van den termijn waarvoor zij is aangegaan, tusschentijds ingeval: a. huurder de verplichtingen niet nakomt, welke hem sub 1 ...
...
1
236 en 3 van dit contract zijn opgelegd, zulks zonder dat aanmaning, ingebrekestelling of rechterlijke tusschenkomst vereischt zal zijn. b. huurder in staat van faillissement wordt verklaard, surséance van betaling aanvraagt, onder curateele gesteld wordt, of beslag op zijn goederen wordt gelegd. C. de piano buiten goedkeuring van verhuurder uit de sub 4 genoemde woning vervoerd is. Bij het -eindigen der huur in deze 3 gevallen heeft verhuurder het recht de piano terug te halen, of door iemand van zijnentwege terug te doen halen van de plaats, waar zij zich bevindt, zonder dat huurder aanspraak kan maken op vergoeding of terugbetaling van welken aard ook. In dat geval zal huurder die terughaling niet mogen bemoeilijken, maar de piano onverwijld moeten afstaan. 7. Behoudens het bepaalde in art. 8 van dit contract blijft het gehuurde onbetwist eigendom van verhuurd-er, zoodat huurder de piano niet mag verkoopen, verhuren of verpanden, vervreemden, in bewaring of bruikleen geven, of op eenigerlei andere wijze er over mag beschikken, en in geval hij eventueel mocht w-orden verklaard in staat van faillissement of er eenig beslag op zijn goederen mocht worden gelegd, de piano niet tot zijn boedel behoort, zijnde hij verplicht zulks aan den curator of den beslagleggenden deurwaarder mede te deelen, alsmede om onmiddellijk na gedaan beslag daarvan aan verhuurder kennis te geven, 8. Zoodra alle 25 huurtermijnen door huurder betaald zijn, wordt de gehuurde piano geacht door verhuurder aan huurder te zijn verkocht voor het bedrag der betaalde huurtermijnen, zijnde zevenhonderd vijftig gulden, en zal de eigendom er van .aan huurder overgaan zonder eenige verdere betaling. Aldus overeengekomen en in duplo geteekend te ....... den ...... 193...... (Hand teekeníngen). ,
N.B. Deze acte is aan evenredig zegelrecht onderworpen; zie zegelrecht huurovereenkomsten. Men late de acte terstond registreeren.
VAN SCHEPEN. Er zijn drie rubrieken van schepen: a. Nederlandsche zeeschepen, aangeduid in de scheepsboekhouding met Z. b. schepen, welke voor zeevisscherij of kustvisscherij worden gebezigd, aangeduid met V.
237 schepen, welke de rivieren of binnenwateren bevaren, aangeduid met B. Hoewel schepen roerende goederen zijn, kan overdracht van schepen, metende 20 M 3 bruto-inhoud of meer, niet anders plaats hebben dan bij akte, welke moet worden overgeschreven in het daarvoor bestemde register ten kantore der scheepsbewijzen. Gewoonlijk wordt in de meetbrieven de inhoudsruimte van schepen (de grootte) door registertonnen -aangeduid. Een registerton is gelijk aan 2.83 M3 Een scheepston is 1 M 3 .). Wie een schip, metende 20 M 3 , bruto-inhoud of meer, hier te lande heeft doen bouwen, moet, vóórdat het in de vaart wordt gebracht, het in het betrokken scheepsregister (Z, V, of B) te boek laten stellen ten hypotheekkantore, binnen welks kring de bouwplaats is gelegen; er moet dan een verklaring van aanbouw ingeleverd worden. Overigens zijn zij, die voor de eerste maal de teboekstelling van -een schip in het scheepsregister vragen, vrij in de keuze van het hypotheekkantoor. Wanneer een schip voor de eerste maal is te boek gesteld, zal de naam van het kantoor, alwaar zulks is geschied, het no. van het register van overschrijving, benevens de aan rubriek Z, V, of B, alsmede het jaartal,-wijzngvade door een beëedigd scheepsmeter in het schip worden gebrand, waarvan een getuigschrift wordt afgegeven. Elk hypotheekkantoor is tevens kantoor van scheepsbewijzen . Bovendien is te 's-Gravenhage gevestigd het ,,Hoofdkantoor van bewaring der scheepsbewijzen" voor alle bewijzen van eigendom of inbeslagneming van en hypotheken op de schepen bovenvermeld, en bestemd om het verband met de gezamenlijke kantoren in stand te houden en het ver toezicht ten aanzien van de overschrijvingen,-eischt inschrijvingen, toestemmingen tot doorhaling en aanteekeningen uit te oefenen. Op schepen van de aangeduide grootte kan men ook geld schieten, waaromtrent bijna dezelfde bepalingen zijn in acht te nemen, als bij hypotheek op onroerende goederen is vermeld (zie aldaar) . C.
.
(
Verkoop van een binnenschip.
De ondergeteekende ...... verklaart bij deze te hebben verkocht en, onder vrijwaring als rechtens, over te dragen
238 aan ......, die door zijn mede-onderteekening verklaart te hebben gekocht en in koop aan te nemen: Een overdekte aak, genaamd ......, thuis behoorende te ...... en volgens meetbrief, afgegeven door den scheepsmeter ...... te ...... den ...... groot 40 registertonnen, aan den verkooper in vrijen eigendom toebehoorende, en tot hiertoe bevaren door ...... en zulks met al haar staand en loopend want en verderen inventaris, zooals zij op dit oogenblik ligt in de haven te .... , een en ander aan den kooper genoegzaam bekend, die daarvan geen nadere beschrijving heeft begeerd en den verkooper heeft ontslagen van alle vrijwaring voor zichtbare of onzichtbare gebreken. Deze koop en verkoop is gesloten voor de som van ...... gulden, die de verkooper erkent van den kooper te hebben ontvangen en waarvoor hij quiteert zonder eenig voorbehoud. Hij stelt den kooper in alle rechten van eigendom, die hij, verkooper, op het verkochte zou hebben kunnen uitoefenen, terwijl het dadelijk in gebruik en genot op den kooper overgaat. De kooper erkent van den verkooper te hebben overgenomen al de papieren en bescheiden op den voorschreven koop betrekkelijk, terwijl deze laatste er in toestemt, dat de wettelijke levering aan den kooper zal geschieden door overschrijving van deze akte in de daartoe bestemde registers, waarvan de kosten, evenals de kosten van deze akte, door den kooper moeten gedragen en betaald worden. Aldus overeengekomen en geteekend te . . . . , den ... . (Hand teekeningen) . zegelrecht bedraagt minstens f 0.50. Daar schepen en vaartuigen roerende goederen zijn, is slechts een vast registratierecht van f 1.50 verschuldigd, of, als de acte tijdig (d.w.z. binnen 3 maanden na hare dagteekening) wordt aangeboden, geen registratierecht, tenzij blijkt, dat zij meer das drie maanden vóór hare aanbieding ter registratie is opgemaakt. N.B. Het
RUILING.') een overeenkomst, waarbij partijen zich verRuiling is binden, om aan elkander wederkeerig eene zaak in de plaats van een andere te geven. Al hetgeen voor verkoop vatbaar is, kan ook onderwerp van ruiling uitmaken, en de regelen voor de overeenkomst van koop en verkoop zijn op die ruiling toepasselijk. Indien de eene partij, hetgeen haar in ruiling gegeven wordt, reeds ontvangen heeft, en naderhand bewijst, dat de andere daarvan geen eigenaar was, kan zij niet genood1) Men
zie hoofdstuk Ruilverkaveling.
239 zaakt worden tot levering van hetgeen zij van haar kant heeft beloofd, doch alleen tot de teruggave van dat, hetwelk zij ontvangen heeft. Hij, wien door uitwinning ontnomen is het bezit van iets, dat hij in ruiling heeft ontvangen, heeft de keus om van de wederpartij vergoeding van kosten, schaden en interessen, of de teruggave van het door hem gegevene te vorderen. Indien eene zekere en bepaalde zaak, die men beloofd had in ruiling te geven, buiten schuld van den eigenaar is verloren gegaan, wordt de overeenkomst voor vervallen gehouden, en kan degene, die van zijn zijde aan de overeenkomst voldaan heeft, de teruggave van het in ruiling gegeven goed vorderen. De waarde van de in ruiling gegeven goederen moet worden opgegeven in de overeenkomst met het oog op het registratierecht. Ruilcontract van gelijkwaardig onroerend goed. De ondergeteekende A......, van beroep ......, wonende tee ...... , ter eerier, en B ...... , van beroep ...... , wonende te , ter andere zijde, zijn als volgt met elkander overeengekomen: Contractant ter eene verklaart bij deze in ruiling af te staan, en mitsdien in vollen eigendom onder de gewone vrijwaring over te dragen aan contractant ter andere zijde, die zulks in eigendom aanneemt: Een onverhuurd huis en erf, staande en gelegen te ......, kadastraal bekend gemeente .... , sectie .... , No. .... , door de ondergeteekenden naar waarde geschat op tien duizend gulden. De contractant ter andere zijde verklaart daarentegen, aan dien ter eene onder gelijke vrijwaring in ruiling af te staan en over te dragen, zooals laatstgenoemde verklaart aan te nemen: zijn huis en erf, staande en gelegen te......, kadastraal bekend gemeente .... , Sectie .... , No, .... mede geschat op een waarde van tien duizend gulden. De contractanten verklaren elkander de geruilde goederen over te dragen, vrij van hypothecaire inschrijvingen; doch wijders met alle lusten en lasten, vrij- en onvrijheden, rechten en verplichtingen, als aan elk perceel vanouds en met recht verbonden zijn. Contractanten treden over en weder dadelijk in het genot van de goederen, door hen bij deze ruiling in eigendom .
240 verkregen, terwijl zij van dit oogenblik af ook elk daarvan zullen moeten betalen de belastingen, welke tot dato dezes door ieder hunner zijn aangezuiverd. Alle kosten dezer ruilakte en die der juridische levering betalen de ondergeteekenden ieder voor de helft. Aldus gedaan en geteekend te......, den...... 19... (Handteekeningen). N.B. Registratierecht ad 21 /2 % is verschuldigd over de verkoopwaarde van een der loten. Zegelrecht minstens f 0.50.
Ruilcontract van ongelijkwaardig onroerend goed. Ik ondergeteekende A...... (naam, voornamen, beroep en woonplaats), verklaar bij deze in ruiling af te staan en alzoo in vollen eigendom, onder vrijwaring volgens de wet, over te dragen aan den heer B ...... (naam enz.), die dit aanneemt: Een huis en erf, staande en gelegen te......, bekend bij het kadaster gemeente ....... sectie ....... No. ......, bij taxatie geschat op een waarde van vier duizend gulden, door mij in eigendom verkregen bij akte van ...... Terwijl ik, mede-ondergeteekende B...... (naam, voornamen, beroep en woonplaats), verklaar daartegen in ruiling af te staan en alzoo over te dragen, onder vrijwaring volgens de wet, aan den heer A......, die dit aanneemt: ... bij het kadasEen huis en erf, staande en gelegen tee ......, ter bekend gemeente .... , sectie .... , No, .... , bij taxatie geschat op een waarde van drie duizend tweehonderd gul den, door mij in eigendom verkregen bij akte van ...... Verklarende wij, ondergeteekenden, elkander wederzijds te stellen in het volledig bezit van het door ons bij deze respectievelijk in ruil afgestane, ten einde dadelijk te treden in het volle genot en bezit van de voorschreven perceelen; terwijl alle grond- en andere lasten door ieder onzer van heden af zullen gekweten en de kosten dezer overeenkomst door ieder voor de helft zullen gedragen worden. Terwijl eindelijk nog is overeengekomen, dat ik, tweede ondergeteekende, B......, zal betalen aan den heer A......, een som van achthonderd gulden, zijnde het verschil in waarde van bovenomschreven perceelen, welke ik aanneem aan genoemden heer...... te voldoen in twee jaarlijksche termijnen, ieder van vierhonderd gulden, waarvan de eerste zal verschijnen den...... en de tweede den...... met .
241 den interest á 5 pCt. 's jaars berekend; terwijl de heer A...., ingeval ik met de voldoening van den eersten termijn in gebreke mocht blijven, het recht zal hebben de geheele schuld ineens op te vorderen. Aldus overeengekomen en geteekend te .... , den ... . (Onderteekeningen), N.B. Het Registratierecht ad 2s/s % wordt geheven over het bedrag van de toegift en over de verkoopwaarde van het lot, dat wordt afgestaan door hem, die de toegift doet, dus over de totale waarde, welke deze partij afstaat. Zegelrecht minstens f 0.50. Voor ruiling van landerijen — daaronder begrepen de rechten van erfpacht en beklemming op landerijen gevestigd — gelegen in dezelfde of aangrenzende gemeenten van het Rijk, wordt het recht, voorzoover het verschuldigd is over het bedrag der verkoopwaarde van een der loten, of, bij verschil, van die van het minste lot, verminderd tot 0,5 ten honderd.
BEWAARGEVING. Wanneer men het goed van een ander aanneemt, onder voorwaarde dit te zullen bewaren en dan in natura terug te geven, heeft er bewaargeving plaats. Deze bewaargeving is van verschillenden aard. De eigen gezegde bewaargeving bepaalt zich uitsluitend tot-lijk roerende goederen en geschiedt om niet, als het tegendeel niet uitdrukkelijk wordt bedongen; zij is vrijwillig of uit noodzaak, en kan in het eerste geval slechts aangegaan worden tusschen personen, die de bekwaamheid hebben om verbintenissen te sluiten; in het tweede is men door eenig onvoorzien toeval, brand, overstrooming, enz., gedwongen goederen aan een ander toe te vertrouwen. De bewaarnemer is verplicht voor de in bewaring genomen goederen behoorlijk zorg te dragen; hij mag zich daarvan niet tot eigen gebruik bedienen zonder uitdrukkelijke toestemming van den bewaargever, en moet de goederen in denzelfden staat teruggeven, waarin hij die ontvangen heeft, voor zoover dit namelijk geschieden kan, en zulks aan dengene, die ze hem heeft ter hand gesteld, of aan diens gevolmachtigde. Deze teruggave moet geschieden, zoodra de bewaargever dit vordert, al ware ook bij de overeenkomst een bepaalden tijd voor die teruggave vastgesteld. De bewaarder is echter gerechtigd om het goed onder zich te houden, totdat hem alle onkosten en schaden, uit de bewaring voortgevloeid, voldaan zijn. Sequestratie is de bewaargeving van iets, waarover geschil is, in de handen van een derde, die op zich neemt om, na beslissing van het geschil, het goed met de vruchten terug te geven aan hem, die daartoe gerechtigd verklaard Geei ling. 18e druk. 16
242 wordt. Zij kan plaats hebben bij overeenkomst of op rechterlijk bevel, en heeft zoowel roerende als onroerende goederen tot onderwerp. Overigens is de sequestratie op weinige uitzonderingen na aan dezelfde regelen onderworpen, als de eigenlijke bewaargeving. Indien deze echter op rechterlijk bevel is geschied, dan is hij, aan wien het goed is toevertrouwd, aan alle verplichtingen der sequestratie bij overeenkomst onderworpen, en moet hij bovendien jaarlijks aan de Arrondissements- Rechtbank, op de vordering van het Openbaar Ministerie, een summiere (beknopte) rekening afleggen van zijn beheer met vertooning en aanwijzing van de hem toevertrouwde goederen. Bewaargeving van geld of goederen. De ondergeteekende Cornelis R...... (beroep en woonplaats), verklaart bij deze van den medeondergeteekende Nicolaas K......, (beroep, enz.), in bewaring ontvangen en gelijk Nicolaas K...... verklaart aan genomen ebben, te h Cornelis R...... in bewaring gegeven te hebben de volgende goederen. lo ...... (de goederen nauwkeurig omschrijven); 2o, benevens een som gelds, groot ...... en wel in de volgende speciën ...... (al de speciën, bankpapier, enz., nauwkeurig op te geven). Cornelis R...... verbindt zich om de omschreven goederen en gelden aan den genoemden Nicolaas K......, of aan zijn wettigen vertegenwoordiger of gevolmachtigde in behoorlijken staat te zullen teruggeven, met vergoeding van alle schaden, die gezegde goederen gedurende de bewaring mochten hebben geleden. Gedaan te...... den ...... (Handteekeningen). .
N.B. Men zij indachtig, dat de bewaarder het in bewaring genomene volstrekt niet mag gebruiken, en dus niet volstaan kan met teruggave van de som, maar dezelfde specie, die hij ontving, moet teruggeven. Er kan ook loon bedongen worden. Zegel minstens f 0.50. Registratie kosteloos, tenzij de acte later dan drie maanden na hare dagteekening wordt aangeboden, of blijkt dat zij meer dan 3 maanden vóór hare aanbieding ter registratie is opgemaakt.
Vrijwillige sequestratie van roerende goederen. Tusschen den ondergeteekende Hendrik N...... (beroep en woonplaats), ter eene, en Frans 0...... (beroep enz.), ter andere zijde, is overeengekomen: dat de goederen ...... (deze omschrijven), thans in be-
243 waring (de plaats waar), uitmakende het onderwerp van het tusschen ons bestaande geschil betreffende den eigendom er van, met onderling goedvinden vrijwillig in gerechtelijke bewaring zullen gesteld worden in de magazijnen van den heer Eduard P......, waar zij zullen verblijven, totdat het geschil zal zijn vereffend door -een onherroepelijk geworden uitspraak, hetzij van arbiters, hetzij van een rechterlijk college of op eenige andere wettige wijze, zonder dat één onzer de gezegde goederen uit de magazijnen van den Heer Eduard P...... zal kunnen wegnemen, tenzij daartoe gerechtigd verklaard bij een vonnis of arrest, in kracht van gewijsde gegaan, of bij onderlinge overeenkomst; op straffe voor dengene onzer, die deze overeenkomst overtreedt, van 1. . . jegens den andere. Nog verklaren wij onder te zijn overeengekomen, dat alle kosten, zoo-getknd van transport der gezegde goederen naar de magazijnen van den genoemden heer Eduard P......, van opslag als anderszins, zullen worden betaald door hem, te wiens nadeele de uitspraak van arbiters, of van het rechterlijk college zal zijn gewezen, of die op een andere wijze in het ongelijk mocht worden gesteld. Verklarende ik, mede-ondergeteekende Eduard P...... (beroep enz.), hierbij den post van gerechtelijk bewaarder op mij te nemen, met belofte de bovenvermelde goederen wederom te zullen uitleveren aan dengene, die zal blijken daarop recht te hebben, alles onder verband ingevolge de wet. Aldus overeengekomen te .... , den ... . (Handteekeningen). Zegel en Registratie als boven.
Vrijwillige sequestratie van een onroerend goed.
De ondergeteekenden, Jacob N...... (beroep en woonplaats), ter eene, en Pieter T...... (beroep enz.) ter andere zijde, verklaren bij deze te zijn overeengekomen om: In afwachting, dat bij onherroepelijk geworden rechter uitspraak zal zijn beslist het geschil tusschen ons-lijke bestaande omtrent den eigendom van het huis (opgeven, waar het huis staat, alsook de kadastrale omschrijving), uit vrije beweging en ter voorkoming van kosten te benoemen tot gerechtelijk bewaarder van het gezegde huis, gelijk de ondergeteekenden zulks doen bij deze, den heer Eduard V ...... wonende te ......, die tevens zal belast
244 zijn om daarvan de huur te ontvangen, zoowel die, welke vervallen is, als die, welke nog vervallen zal, de lasten van het gemelde huis te betalen, zonder dat één van ons, onder iets deswege zal mogen vorderen, vóór en-getknd, aleer daarover bij rechterlijk gewijsde zal zijn beslist; zullende de kosten van de sequestratie komen ten laste van hem, te wiens nadeele de uitspraak zal vallen. En verklaar ik, mede-ondergeteekende, Eduard V ........ . (beroep, enz.), gezegde sequestratie aan te nemen, belovende alle noodige zorg voor het onderhoud van het huis te zullen dragen, er de huren van te ontvangen, de lasten te betalen, en de gelden daarvan overblijvende te zullen teruggeven nauitspraak in kracht van gewijsde gegaan, waar en aan ween het zal behooren. ......, den ...... Zegel en Registratie als boven.
(Handteekeningen).
BRUIKLEENING, Men kan bij overeenkomst eenig goed aan een ander voor eenigen tijd om niet ten gebruike afstaan, met bepaling, dat deze het goed na bestemden tijd in behoorlijken staat zal teruggeven; deze overeenkomst heet bruikleening; zij strekt zich niet uit tot de voorwerpen, die door het gebruik verloren gaan. Hij, die ter leen -ontvangt, is voor de goede instandhouding en de teruggave van het goed aansprakelijk, en moet het meestal ook vergoeden, indien het door eenig toeval, hetzij met of buiten zijn schuld, mocht verloren gegaan zijn; hij is echter niet ver voor de vermindering, die het geleende voor--antwordelijk werp door het bedoelde gebruik in waarde geleden heeft. Acte van bruikleen. Ondergeteekende A (naam enz.) verklaart aan B (naam, enz.) de navolgende goederen tot wederopzegging toe in bruikleen te hebben afgestaan: (volgt nauwkeurige omschrijving der goederen). Ondergeteekende B verklaart voormelde goederen in bruikleen ontvangen te hebben, zich te verbinden daarvoor als een goed huisvader te zullen zorgen en ze op eerste aanvrage weer aan A te zullen teruggeven. Aldus overeengekomen te ...... den ...... (Handteekeningen). N.B. Zegelrecht f 0.50. Registratierecht wordt niet geheven, indien de akte binnen 3 maanden na hare dagteekening ter registratie wordt aangeboden, tenzij blijkt, dat zij meer dan drie maanden vóór hare aanbieding ter registratie is opgemaakt,
245 VERBRUIKLEENING. een overeenkomst, waarbij de een aan den ander Dit is een zekere hoeveelheid van verbruikbare goederen afgeeft, op voorwaarde, dat de laatste den eersten er even zooveel van gelijke soort en hoedanigheid teruggeve. Daardoor wordt hij, die in verbruikleen ontvangen heeft, eigenaar van het geleende, terwijl bij bruikleening de uitleener eigenaar blijft. Is het geleende goed een som gelds, dan bestaat de schuld alleen in die bij de overeenkomst bepaalde geldsom. De uitleener kan zijn goed niet terugvorderen, voordat de bij overeenkomst bepaalde tijd verstreken is. Is geen tijdsbepaling gemaakt, dan kan de rechter, wanneer de uit teruggave vordert, naar gelang der omstandig--lenrd heden, aan dengene, die de zaak ter leen ontvangen heeft, eenig uitstel toestaan. Indien men is overeengekomen, dat hij, die een zaak of geldsom ter leen heeft ontvangen, deze zal teruggeven, wanneer hij daartoe in staat zal zijn, zal de rechter, naar gelang der omstandigheden, den tijd der teruggave bepalen. Men kan ook bij het uitleenen interessen, hetzij voor het gebruik van geld, hetzij voor andere verbruikbare voorwerpen, bedingen. Akte van verbruikleen.
De ondergeteekende Johan Z......, (beroep en woonplaats), verklaart in leen ontvangen te hebben van den den medéondergeteekende, den Heer Eduard 0......, die verklaart aan den Heer Johan Z...... in leen gegeven (voorwerpen, die door het gebruik ver te hebben gaan), en wel voor den tijd van acht achtereenvolgende maanden, te rekenen van de dagteekening dezer akte; welke geleende goederen worden geschat op een som van ......, terwijl de ondergeteekende Z... zich verbindt aan den Heer 0......, op den aangewezen tijd, een gelijke hoeveelheid ......, van dezelfde soort en hoedanigheid, terug te zullen geven; bij gebreke waarvan de ondergeteekende Z...... belooft en op zich neemt, de gezegde geschatte waarde te zullen voldoen, met bijbetaling van renten, gerekend tegen vijf ten honderd in het jaar, van den dag af, waarop de teruggave was bepaald. Aldus gedaan te ......, den ...... (Hand teekeningen) . ......
N.B. Zegelrecht f 0.50. Registratierecht wordt niet geheven, indien de akte binnen 3 maanden na hare dagteekening ter registratie wordt aangeboden, tenzij blijkt, dat zij meer dan drie maanden vóór hare aanbieding ter registratie is opgemaakt. Zie ook hoofdstuk Geldleening pag. 221.
246 HUUR EN VERHUUR, w) Alle goederen, hetzij roerende of onroerende, kunnen worden verhuurd. Bij iedere verhuring, en zonder dat daartoe eenig beding wordt vereischt, hebben verhuurder en huurder de volgende verplichtingen. De verhuurder:
lo. Om het verhuurde aan den huurder, in alle opzichten, in goeden staat van onderhoud te leveren; 2o. Om het te onderhouden in zoodanigen staat, dat het dienen kan tot het gebruik, waartoe het is verhuurd, terwijl de verhuurder gedurende den huurtijd de gedaante of inrichting van het gehuurde niet mag ver -ander; 3o. Om den huurder het rustig genot te doen hebben, zoolang de huur duurt. De huurder:
lo. Om het gehuurde als een goed huisvader te gebruiken overeenkomstig de bestemming, welke daaraan bij de huurovereenkomst gegeven is. De huurder mag, indien hem deze bevoegdheid niet door den verhuurder is toegestaan, het goed niet weder verhuren, noch zijn huur aan een ander afstaan, op straffe van vernietiging der huurovereenkomst en schadevergoeding, terwijl de verhuurder niet verplicht is, zoodanige onderhuur gestand te doen. N.B. Indien het gehuurde in een huis of woning bestaat, kan de huurder op zijn verantwoordelijkheid een gedeelte daarvan weder aan anderen verhuren, tenzij hem dit bij de overeenkomst is verboden.
2o. Om den huurprijs op de bepaalde termijnen te voldoen. Reparatiën. De reparatiën, die gedurende 'den huurtijd noodzakelijk zijn, komen voor rekening van den verhuurder, met uitzondering van de geringe en dagelijksche, welke door den huurder moeten gedragen worden, tenzij ze door een vervallen toestand van het verhuurde, of door overmacht zijn veroorzaakt. Alle kleine reparatiën moet de huurder bekostigen, zooals reparatiën aan winkelkasten, de sluiting der luiken of blinden, de binnensloten, de vensterglazen binnen- en buitenshuis, en alles wat het plaatselijk gebruik verder daaronder begrijpt. Onderhoud. Voorts komt ook het schoonhouden van de *) Men denke aan het evenredig zegelrecht. Zie hoofdstuk: Zegel en registratie.
247 schoorsteenen ten laste des huurders, terwijl het schoonhouden van putten, regenbakken en privaten ten laste des verhuurders komt, alles voor zoover het tegendeel niet bedongen is. De huurder moet het gehuurde goed bij het eindigen van den huurtijd opleveren in den staat, waarin hij het ontvangen heeft, met uitzondering van hetgeen door ouderdom of onvermijdelijke toevallen vergaan of verminderd is, en hij wordt ondersteld het in goeden staat van onderhoud te hebben ontvangen, totdat hij het tegendeel bewijst. Einde der huur. Ten aanzien van het eindigen der huur bepaalt de wet het volgende: Indien de huur bij geschrift is aangegaan, houdt zij van rechtswege op, wanneer de bepaalde tijd verschenen is, zonder dat daartoe een opzegging vereischt wordt; doch indien de huurder na het verloop van dien huurtijd in het bezit gebleven is, ontstaat daardoor een nieuwe huur, welke in de gevolgen gelijk staat met mondelinge huur; de borg voor de huur gesteld, strekt zich niet uit tot die-toch verlenging. Indien de huur zonder geschrift is aangegaan, houdt zij op den bepaalden tijd niet op, dan voor zoover de eene partij aan de andere die huur heeft opgezegd met inachtneming van de termijnen, welke het plaatselijk gebruik medebrengt; indien zoodanige opzegging door de eene partij aan de andere is beteekend, kan de huurder, hoewel hij in het genot blijft, zich niet beroepen op een stilzwijgende inhuring. De huur-overeenkomst eindigt niet door den dood van den verhuurder, noch door dien van den huurder. Door verkoop van het gehuurde wordt een te voren aangegane huur niet verbroken, en de verhuurder kan de huur niet doen ophouden door te verklaren, dat hij het verhuurde zelf wil betrekken, tenware in het eene, zoowel als in het andere geval het tegendeel bedongen mocht zijn. Maar dan nog blijft de verhuurder altijd verplicht den huurder zoodanigen tijd vooraf te waarschuwen, als het plaatselijk gebruik tot het doen van opzeggingen medebrengt, en bij huur van landerijen ten minste een jaar te voren. Bij ontruiming van het gehuurde goed mag de huurder afbreken en tot zich nemen al hetgeen hij daaraan op zijn kosten heeft doen maken, mits zulks gedaan worde zonder beschadiging van het gehuurde goed. Voor huur van huisraad en gemeubileerde kamers, en
248 voor huur van landerijen zonder geschrift aangegaan, zijn eenige hijzondere regelen hij de wet vastgesteld met hetrekking tot den duur daarvan, De huur van meubelen, om een geheel huis, een geheele woning, een winkel, of eenig ander vertrek daarmede te stoffeeren, wordt gehouden voor zoa lang te zijn aangegaan, als de huizen, woningen, winkels of vertrekken, volgens plaatselijk gehruik, doorgaans verhuurd worden, . De huur van gestolfeerde kamers wordt gehouden te zijn aangegaan hij het jaar, hij de maand af bij den dag, naarmate zij is aangegaan tegen een bepaalde som in het jaar, in de maand of voor iederen dag: en wanneer noch van het eene, noch van het andere blijkt, wordt de huur gerekend volgens plaatselijk gebruik te zijn geslaten, De huur van landerijen wordt geacht te zijn aangegaan voor zoodanigen tijd, als de huurder noodig heeft om de vruchten in te zamelen, Aldus wordt de huur van een weide, een boomgaard, wijngaard en aIle andere granden, waarvan de vruchten binnen den loop van een jaar geheel worden ingezameld, gerekend voor een j aar te zijn aangegaan, De huur van bouwlanden, welke bij afwisselende zaaibeurten bebouwd worden, wordt gerekend te zijn aangegaan voor zoo vele jaren, als er beurten van dien aard zijn, Onder- 01 bovenmaat van landerijen. Indien de huurovereenkomst van landerijen algescheidene en afzonderlijke erven tot onderwerp heeft en een kleinere of grootere uitgestrektheid opgegeven wordt, dan de landerijen werkelijk hebben, zal zulks grond opleveren tot evenredige vermeerdering van den huurprijs ten behoeve des verhuurders voor het meerdere der maat, of tot evenredige vermindering ten behoeve des huurders voor het mindere der maat, zoodra het verschil tusschen de werkelijke maat en die, in de overeenkomst uitgedrukt, meer bedraagt dan 1/20, behoudens beding van het tegendeel, Bedraagt het verschil minder, dan kan men er niets aan doen, Indien er grond bestaat tot vermeerdering van den huurprijs, heeft de huurder de keus om of van de huur af te zien, of den verhoogden huurprijs te betalen. Indien daarentegen de huurovereenkomst van landerijen is geschied met vermelding van de uitgestrektheid tegen betaling van een zekeren prijs voor de maai, moet, indien de uitgestrektheid kleiner is dan opgegeven, de verhuurder de meerdere hoeveelheid er bij geven, of genoegen nemen met een evenredige vermindering van den huurprijs; indien de uitgestrektheid grooter is dan opgegeven, heeft de huur-
249 der het recht om of in evenredigheid meer te betalen, of van de huur af te zien, indien nl. het meerdere 1/20 beloopt boven den omvang bij de overeenkomst uitgedrukt, Na verloop van een jaar, te rekenen van den dag af waarop de huur is ingegaan, kan op deze bepalingen geen beroep meer worden gedaan; de acties van huurder en verhuurder zijn dan vervallen, Te niet gaan van den oogsi. Indien gedurende den huurtijd de geheele of de halve oogst door onvermijdelijke toevallen is verloren gegaan, kan de huurder een vermindering van de huurpenningen vorderen, en zelfs, mocht de huurder zich bij een uitdrukkelijk beding voor toevallen, als vorst en het ontijdig afvallen van de bloesems aansprakelijk gesteld hebben, dan strekt zich dat beding daarom nog vanzelf niet uit tot de buitengewone toevallen, als bijv, verwoestingen door oorlog, of overstroomingen, waaraan het land niet gewoonlijk onderworpen is, Bij een huur voor meerdere jaren aangegaan, wordt echter het genot van aIle jaren tegen elkaar in vergelijking gebracht; is de huurder door de goede jaren reeds schadeloos gesteld voor zijn verlies, dan kan hij geen vermindering van huur bekomen, Meestal echter wordt in de huurcontracten de bepaling opgenomen dat de huurder alle, zoowel voorziene, als onvoorziene toevallen op zich neemt. Huurcontract van een huis. De ondergeteekende A , wonende te , verklaart bij deze te hebben verhuurd aan B , die in huur aanneemt en ten blijke daarvan mede onderteekent: een Huis en Erf, Tuin en verder toebehooren, staande en gelegen te ...... in de straat, wijk No, aan den huurder volkomen bekend, die daarvan geen nadere omschrijving verlangt, En zulks op de navolgende voorwaarden: 1, De huur wordt aangegaan: jaren, aanvangende den . a, voor den tijd van en eindigende den . b. voor de scm van gulden in het jaar, door den huurder te betalen aan en ten huize van den verhuurder ieder jaar in vier termijnen van elk . gulden, waarvan de eerste termijn verschijnt den ...... en zoo vervolgens tot het einde der huur toe, 2, De huurder zal voormeld perceel behoorlijk van meubelen en verder huisraad voorzien, het gedurende den huurtijd als een goed huisvader gebruiken en bewaren, en tevens voor zijn rekening nemen aIle geringe en
250 dagelijksche reparatiën, bij de wet voorgeschreven of volgens plaatselijk gebruik bepaald, terwijl daarentegen de verhuurder zich verbindt, genoemd perceel behoorlijk te onderhouden en den huurder daarvan het rustig genot te verzekeren, onder vrijwaring als naar rechten. 3. De huurder zal het gehuurde niet aan zijn bestemming van woonhuis mogen onttrekken en geen veranderingen aan het gehuurde mogen aanbrengen, zonder schriftelijke toestemming van den verhuurder. 4. De huurder zal het gehuurde noch geheel noch gedeeltelijk mogen onderverhuren, noch zijn huur aan een ander mogen afstaan, 5. Het is den huurder verboden de plafonds en muren te doen snelwitten, zullende alle kosten van weer in goeden staat brengen ten laste van den huurder zijn. 6. De kosten van waterlevering zijn voor rekening van den huurder, benevens alle boeten en onkosten, welke gedurende den huurtijd door de Directie der Drinkwaterleiding aan verhuurder mochten worden opgelegd ten gevolge van handelingen of nalatigheden van den huurder ten opzichte van de in het gehuurde aanwezige waterleiding. 7. De huurder is verplicht het huis drie maanden vóór het eindigen van de huur ten minste twee dagen per week ter bezichtiging te stellen. Zoo ook ingeval van publieken verkoop, 14 dagen voor en hangende de veiling. 8. Indien de huurder in gebreke mocht blijven de huurpenningen op de bepaalde. termijnen te voldoen, zoomede ingeval van overtreding van deze overeenkomst, zal de verhuurder het recht hebben ten allen tide de ontbinding van de huur te vorderen, en zulks zonder eenige in-verzuim-stelling. De kosten van dit contract heeft de huurder voor zijn rekening genomen. Aldus gedaan en in duplo geteekend te .... den ... . (Handteekeningen).
Contract van onderverhuring.
De ondergeteekende A...... (naam, voornamen, beroep en woonplaats) als huurder van een huis, staande aldaar in de ......straat, wijk ... no. ..., toebehoorende aan den heer C...... blijkens onderhandsch (of notarieel) huurcontract ......... (beschrijving daarvan), verklaart in deze zijn be-
251
trekking van huurder te hebben onderverhuurd aan den heer P...... [naam, enz.}, die door mede-onderteekening dezes verklaart in huur aan te nemen: Drie kamers met een keuken, alle op de tweede verdieping van het voorschreven door hem in huur bezeten en bewoond huis, tot den tijd, dat zijn huur van dat huis , en zulks voor een som zal eindigen, en alzoo tot den van gulden in het jaar, betaalbaar in vier gelijke termijnen, waarvan de eerste zal verschijnen , en zoo vervolgens tot aan het einde dezer huur toe, en voorts onder de navolgende bepalingen, te weten: Dat de onderhuurder de voorschreven kamers van voldoende meubelen zal voorzien en deze daarin tot het einde der huur houden, ze gedurende dien tijd in goeden staat zal bewaren, en aIle kleine reparatien aan het door hem gehuurde voor zijn rekening zal moeten nemen: dat hij tevens zal moeten toestaan, dat aIle groote, maar noodzakelijke reparatien aan gemelde kamers worden gedaan, al ware het ook, dat hij, onderhuurder, daardoor voor eenigen tijd van het volkomen genot er van verstoken werd; terwijl eindelijk de onderhuurder geen geheele of gedeeltelijke overdracht van zijn huur zal mogen doen, zonder uitdrukkelijke en schriftelijke toestemming van den verhuurder. 1 ) Gedaan en in duplo geteekend te .... den ....
[Handieeheningen] Overdracht van huur, Tusschen ons ondergeteekenden, [naam, uoornamen, beroep en woonplaats), huurder krachtens onderhandsch huurcontract van den van [perceel-beschrijoing], behoorende aan R , gelegen (de gemeenie, de straat en hei nummer) ter eene, en 0 , [naam, enz.], ter andere zijde, is overeengekomen als voIgt: Ik, , verklaar over te dragen en af 'te staan aan 0 , die zulks aanneemt, mijn recht van huur, voor den tijd, gedurende welken ik daartoe nog bevoegd ben, te rekenen van , welke huur door mij is aangegaan met genoemden R...... voor jaren, tegen een som van f...... (voorwaarden oermelden], van welke huur genoemde 0... . . . verklaart goon nadere omschrijving te verlangen, 1) Deze gedeeltelijke onderverhuring is geoorloofd. te:ozij zij verboden is bij de overeenkomst tusschen verhuurder en huurder II
252 De overdracht geschiedt echter onder voorwaarde, dat de huurder al de conditiën nakome, vervat in gemeld huurcontract, mitsgaders, dat hij aan R......, eigenaar, te rekenen van heden ...... tot aan het einde der huur, op tijd en wijze,. ik mij daartoe heb verbonden, betale de -som van ...... jaarlijks voor de hierboven vermelde verhuring, in dier voege, dat de eerste termijn ten laste van genoemden 0...... zal vervallen en door hem worden betaald den ...... en de tweede den ...... en zoo verder van drie tot drie maanden tot aan het einde van den huurtijd, zoodat ik, ......, daarvoor niet verder aansprakelijk zal zijn, Deze overdracht is geschied ten gevolge van schriftelijke toestemming daartoe van R...... verkregen, waarvan afschrift van dit contract is vastgehecht. ij R...... 19..., (Hand ieekeningen) Huurcontract van een bouwhof.
De ondergeteekende N. N......., van beroep ......, wonende te ......, in hoedanigheid van voogd over de minderj arige kinderen van wijlen A. B. en C. D., in leven echtelieden, gewoond hebbende en overleden te ......, met name ......, (d e namen der minderjarigen), verklaart verpacht te hebben aan ......, die bij mede-onderteekening dezes verklaart in pacht te hebben aangenomen: Den bouwhof genaamd ......, gelegen in de gemeente ... op den kadastralen legger dier gemeente bekend in Sectie ...... No, ...... bestaande uit huis, schuur en verder getimmerte, mitsgaders tuin en ...... Hectaren ...... Aren bouwen weiland met boomgaard, welke landerijen, voor zooverre die een bijzonderen naam hebben, heeten ...... alles aan den huurder genoegzaam bekend, die daarvan geen nadere beschrijving verlangt. En is deze huur en verhuur geschied op de navolgende voorwaarden, te weten: 1 o, Voor den tijd van ...... jaren, ingegaan voor de landerijen den ......, en ten opzichte van het huis, de schuur, den tuin, enz. met den ......, om dienvolgens ook op de bedoelde tijdstippen van het jaar 1900...... te eindigen. 2o. Jaarlijks om en voor de som van ...... gulden, te b e t alen op den ...... in gangbaar Nederlandsch geld. 1) Zonder toestemming van den verhuurder is overdracht van huur verboden op straffe van vernietiging der huurovereenkomst.
253 30. Geen verschil van maat der opgegeven hoegrootheid van de landerijen zal eenigen invloed op deze overeenkomst hebben; terwijl de huurder de risico, zoowel voor onvoorziene, als voor gewone en buitengewone toevallen, voor zijn rekening neemt. 4o. De huurder zal het bouwland om de vier jaren ééns moeten mesten met ten minste ...... karrevrachten goede meststoffen per H.A., zoomede behoorlijk bebouwen en behandelen gelijk een goed landbouwer verplicht is te handelen; en in den herfst van het laatste pachtjaar zal hij slechts ...... H.A. met winterkoren mogen bezaaien, waarvan hij de helft van den oogst zal kunnen genieten; het overige land moet hij ter beschikking van den verpachter laten liggen; in de lente van het laatste jaar heeft de pachter niet meer zaairecht, dan van het land, waarop het winterkoren mislukt mocht zijn. Ten opzichte van het weiland wordt bepaald, dat het nimmer met heelgras mag blijven liggen, en steeds gedurende het weideseizoen met één schaap per H.A., moet worden beweid; de pachter moet alle mols- en mierenhoopen slechten, den grond van onkruid zuiver houden, en over het geheel het gepachte zooveel mogelijk zoeken te verbeteren; hij moet alle vruchting doen, alsmede de slooten, waterleidingen en andere greppels onderhouden. 5o. De mest, die op het gepachte valt, moet uitsluitend daarop gebezigd worden en moet ook bij vertrek daar blijven; de pachter zal ook geen koren op het land mogen verkoopen, terwijl hij verplicht zal zijn het laatste jaar het gewone getal beesten op te stallen en ten minste tot half April te voederen. 6o. Alleen vierjarig hout van heggen en knotwilgen zal de pachter mogen, doch ook moeten hakken; de opgaande boomen zal hij wel mogen snoeien, doch niet laten vellen; voor het overige zal hij daar, waar zulks noodig is, nieuwe boomen poten. 7o. De pachter zal de personeele en andere gewone pach-terslasten moeten betalen, en is verder gehouden, voor niet te verrichten al de diensten, welke het polderbestuur of het bestuur der gemeente mocht vorderen. Aldus gedaan en in duplo geteekend te .... den .... (Handteekeningen).
254 Huurcontract van een landgoed.
De ondergeteekende A...... (naam, voornamen, beroep en woonplaats), verklaart bij dezen te verhuren aan B...... (naam, enz.), die door mede-onderteekening dezes in huur verklaart te nemen: Het landgoed genaamd Eikenhof, bestaande uit een heerenhuis, stalling, schuren enz., met daarbij gelegen tuinen en landerijen, (specifieke aanduiding), alles gelegen onder de gemeente ......, en zulks onder de volgende voor -warden: lo. Deze huur is aangegaan voor den tijd van acht achtereenvolgende jaren, ingaande heden en zullende emdigen den...... 2o. De huurder zal voor huurprijs moeten betalen een ..gulden gulden 's jaars, telkens terstond na den som van afloop van een jaar te voldoen. 30. Hij zal de hooilanden niet meer dan eenmaal 's jaars mogen hooien, en daarna, evenals de weilanden, met hoornvee behoorlijk moeten beweiden, alle onderhoud van dammen, dijken, wegen en slooten voor zijn rekening nemen, en in het geheel het gehuurde in een goeden staat houden; voorts zal hij moeten slooten, greppelen, bouwwerk maken, de landerijen behoorlijk bemesten en de mest van het laatste huurjaar bij zijn vertrek moeten -achterlaten. Aldus gedaan en in duplo geteekend te .... den .... .
(Hand teekeningen). Vrijwillige ontbinding van huur.
De ondergeteekende H...... (naam, voornamen, beroep en woonplaats), als verhuurder, en B...... (naam, enz.), als huurder, verklaren hierbij te ontbinden de huur van een huis (nauwkeurige beschrijving), ingevolge huurcontract van den ...... aangegaan. Voorschreven huurcontract zal volkomen buiten werking worden gesteld zonder eenige kosten of schadevergoeding voor partijen wegens den tijd, die nog moet verstrijken, zullende genoemde B...... als huurder gehouden zijn gemeld huis te ontruimen en te verlaten en het vrij en in goeden staat op te leveren, zooals huurders volgens de wet zijn verplicht, op den ...... onder beding, dat gezegde B......, huurder, zal voldoen alle ver-
255 schenen huren, tot op den boven bepaalden dag van afstand, gelijk zulks in het huurcontract is bepaald. Aldus gedaan en in duplo geteekend te .... , den ... . (Handteekeningen) N.B. Zegelrecht f 0.50.
Contract van weder-inhuring. Tusschen de ondergeteekenden B...... (naam, voornamen, beroep en woonplaats), ter eene, en Arie Z...... (naam, enz.), ter andere zijde, is overeengekomen: dat de huur, aangegaan bij onderhandsch huurcontract van den ......... zal worden vernieuwd voor denzelfden tijd en onder dezelfde voorwaarden, welke in het bestaande contract zijn vervat. Aldus gedaan en in duplo geteekend te .... , den ... . (Handteekeningen) N.B. Zie voor het zegelrecht hoofdstuk: Zegelrecht en registratie.
Bewijs van ontvangen huur. Ontvangen van den heer .......... de som van ...... voor drie (zes) maanden huur, verschenen den ...... krachtens onderhandsch huurcontract van den ...... (dagteekening). ......... den ......... (Handteekening)
N.B. Zegelrecht. f 0.10.
OVEREENKOMSTEN TOT HET VERRICHTEN VAN ARBEID, De wet onderscheidt drie soorten van overeenkomsten tot het verrichten van arbeid: lo. die tot het verrichten van enkele diensten, 2o. de arbeidsovereenkomst, 3o. de aanneming van werk. De eerste soort behoeft hier niet nader besproken te worden. Zij wordt bepaald door de gemaakte afspraken en overigens door het gebruik. De derde soort, de aanneming van werk, is een overeenkomst, waarbij de eene partij, de aannemer, zich verbindt, voor de andere partij, den aanbesteder, tegen een bepaalden prijs een bepaald werk tot stand te brengen. Wij komen hierop later terug. De tweede soort, de arbeidsovereenkomst (het arbeidscontract) , is de meest belangrijke. Wij geven hieronder de voornaamste bepalingen er van weer.
256 De arbeidsovereenkomst.
Wanneer iemand (een arbeider) zich verbindt om in dienst van een ander (werkgever, patroon) tegen loon gedurende zekeren tijd arbeid te verrichten, dan ontstaat een arbeidscontract. Arbeider moet hier in den ruimsten zin worden genomen: werklieden, dienstboden, kantoorbedienden, enz. Ook gehuwde vrouwen kunnen arbeidsovereenkomsten aangaan èn als werkgeefster (ten behoeve der huishouding) èn als arbeidster. De wet veronderstelt, dat zij daarvoor de toestemming van haar man hebben verkregen. Minderjarigen kunnen arbeidsovereenkomsten als arbeider aangaan met machtiging van hun wettelijken vertegenwoordiger, ouder of voogd; deze machtiging kan mondeling of schriftelijk gegeven worden; de mondelinge machtiging wordt verondersteld gegeven te zijn, indien een daartoe niet bekwaam minderjarige een arbeidsovereenkomst heeft aangegaan en dientengevolge gedurende 4 weken, zonder verzet van zijn wettelijken vertegenwoordiger, in dienst van den werkgever, arbeid heeft verricht. De bepalingen van de wet zijn niet toepasselijk op arbeidsovereenkomsten tusschen reederij en schipper en tusschen schipper en knechts 1 ) en zij gelden in het algemeen ook niet ten aanzien van personen in dienst van Staat, provincie, gemeente of waterschap. De arbeidsovereenkomst kan schriftelijk of mondeling worden aangegaan. Alle akten betreffende het aangaan, wijzigen of eindigen van arbeidsovereenkomsten, alsmede alle stukken ter uitvoering van de arbeidsovereenkomst opgemaakt, zijn vrij van zegel. Reglement. Op grootere werkplaatsen en fabrieken pleegt de patroon een reglement vast te stellen. Zulk een reglement is voor den arbeider verbindend indien,. lo. de arbeider schriftelijk heeft verklaard zich met dat reglement te vereenigen; 2o. een exemplaar van het reglement kosteloos aan den arbeider is verstrekt; 3o. een exemplaar in het arbeidslokaal goed leesbaar is opgehangen; 4o, een exemplaar ter griffie van het kantongerecht is neergelegd. 1) De Zeearbeidsovereenkomst is nog niet in werking getreden.
257 Indien gedurende de dienstbetrekking een reglement wordt vastgesteld of het bestaande wordt gewijzigd, is dit nieuwe of gewijzigde reglement voor den arbeider slechts verbindend, indien een volledig exemplaar van het reglement hem tijdig is verstrekt, opdat hij er zich over kan beraden. Vereenigt hij er zich niet mee, dan geldt de weigering om de verklaring af te leggen, dat hij zich met dat nieuwe reglement vereenigt, voor een opzegging uiterlijk tegen den dag, waarop het nieuwe of gewijzigde reglement in werking zal treden. De werkgever mag boete stellen op niet behoorlijke naleving van het reglement. Zulks moet in het reglement zelf worden bepaald en de boete mag niet ten voordeele van den patroon komen. Godspenning. Met dezen terug te geven of te laten houden, is men niet van elkaar af. Alleen, wanneer de dienst niet langer dan drie maanden (d.i. dus drie-betrking maanden of korter) duurt, terwijl zij voor lang-eren of onbepaalden tijd was aangegaan, mag een patroon hem bij de betaling van het loon afhouden. Loon. Het loon van niet-inwonende arbeiders mag uitsluitend bestaan in: a. geld; b. voedsel te nuttigen, alsmede verlichtings- en verwar te gebruiken ter plaatse, waar ze worden-mingsdel verstrekt; c. kleeding, door den arbeider te dragen bij de waarneming zijner dienstbetrekking; d. voortbrengselen van het bedrijf, alleen wanneer die behooren tot de eerste levensbehoeften; e. vrije woning, gebruik van grond, weide of stalling; f. het geven van onderricht. Ook de zgn. gedwongen winkelnering is verboden. Het loon moet elke week worden uitbetaald, wanneer het ook bij de week is bepaald; iedere maand, wanneer het bij de maand is bepaald; is het bij langer termijn vastgesteld (bv. per jaar), dan moet per kwartaal betaald worden. Indien het loon f 4,— of minder per dag bedraagt, mag het loon van niet - inwonende arbeiders, niet anders worden uitbetaald dan uiterlijk telkens na eene halve maand. De kost en inwoning moeten zijn naar plaatselijk gebruik Geerling. 18e druk.
17
258 en overeenkomstig de eischen van gezondheid en goede zeden. Is dit niet het geval, dan kan de werknemer de dienstbetrekking opzeggen en bovendien schadeloosstelling eischen. Getuigschrift. Ook is de patroon verplicht op verlangen van den arbeider, dezen bij het vertrek een getuigschrift mee te geven. Daarin moet staan, welken arbeid de werknemer heeft verricht en hoe lang. Vraagt de arbeider het, dan moet de patroon er ook in zetten, hoe de arbeider gewerkt heeft en de wijze waarop de dienstbetrekking geëindigd is. Heeft de werkgever de dienstbetrekking echter zonder aanvoeren van redenen doen eindigen, dan is hij slechts gehouden zulks te vermelden, zonder verplicht te zijn de redenen zelve mede te deelen. Heeft de arbeider de dienstbetrekking onrechtmatig doen eindigen, dan mag de werkgever zulks in een getuigschrift zetten, ook tegen den wil van den arbeider. Verplichtingen bij ziekte of ongeval. Deze hebben betrekking op doorbetaling van loon en op verpleging en genees behandeling. Zij bestaan niet, wanneer de ziekte-kundige of het -ongeval veroorzaakt is door opzet of onzedelijkheid van den -arbeider, of het gevolg is van een lichaamsgebrek, waaromtrent hij bij het aangaan der overeenkomst den werkgever opzettelijk valsche inlichtingen heeft gegeven. De arbeider behoudt alsdan zijne aanspraak op loon 1 voor een betrekkelijk korten tijd. Wat onder een betrekkelijk korten tijd in een speciaal geval te verstaan is, wordt beoordeeld naar den tijd gedurende welken de arbeider al in dienst van den werkgever is en den tijd voor welken de dienstbetrekking is aangegaan. Hoe langer deze tijden zijn, des te langer is de betrekkelijk korte tijd. Komt hem in zoodanig geval krachtens de ziektewet of een der ongevallenwetten, of krachtens eenige verzekering of uit eenig fonds, waarin de deelneming is bedongen bij de arbeidsovereenkomst, een uitkeering toe, dan wordt het loon verminderd met het bedrag dier uitkeering. Van de verplichting tot loondoorbetaling bij ziekte of ongeval mag bij schriftelijk aangegane overeenkomst of bij reglement worden afgeweken. Wat verpleging en geneeskundige behandeling betreft, hierbij moet men onderscheid maken tusschen inwonende en niet- inwonende arbeiders. Bij eerstgenoemden moet men )
.
1) Zie hfst. Ziektewet.
259 niet alleen gedurende de ziekte het loon uitkeeren, maar ook, voor zoover daarin niet uit anderen hoof de is voorzien (bijv. doordat de ouders van den arbeider zich bereid verklaren er voor te zorgen) voor verpleging en geneeskundige behandeling zorgen. 1 ) Deze verplichting bestaat zoolang de dienstbetrekking duurt, doch uiterlijk tot een tijd van zes weken. De werkgever kan de kosten over de laatste twee wéken op den arbeider verhalen. Men behoeft den arbeider niet thuis te verplegen, maar mag hem ook naar een ziekeninrichting brengen, Loonaanspraak in andere gevallen van verhindering om te arbeiden. Eveneens behoudt de arbeider zijn aanspraak
op het naar tijdruimte vastgesteld loon voor een korten, naar billijkheid te berekenen tijd, wanneer hij, hetzij tengevolge van de vervulling eener door wet of, overheid, zonder geldelijke vergoeding, - opgelegde verplichting, die niet in zijn vrijen tijd kon geschieden 2 ), hetzij ten gevolge van zéer bijzondere, buiten zijn schuld ontstane omstandigheden, verhinderd is geweest zijn arbeid te verrichten.') Ook in gevallen, waarin door schuld van den werkgever niet gewerkt kan worden, natuurlijk tenzij er overmacht in het spel is. Ook voor deze gevallen kan bij schriftelijke overeen reglement afgeweken worden. -komstf Einde der dienstbetrekking. De dienstbetrekking eindigt door het verloop van den termijn, waarvoor zij is aangegaan. Was zij voor onbepaalden tijd aangegaan, dan kunnen beide partijen door opzegging er van af, mits -een termijn in acht nemende zoo groot, als de tijd, die verloopt tusschen twee uitbetalingen van het loon, maar niet langer dan zes weken. De opzegging mag alleen geschieden tegen den dag, die daarvoor door het gebruik wordt aangewezen. Bestaat er zulk een gebruik niet, dan kan men tegen eiken dag opzeggen, Door den dood van den werknemer eindigt de arbeidsovereenkomst. De dienstbetrekking eindigt niet door den dood van den werkgever, tenzij uit de overeenkomst het tegendeel voortvloeit. Maar dan zijn zoowel de erfgenamen 1) Zie hfst, Ziektewet. 2) B.v. bij uitoefening van het kiesrecht; niet echter bij vervulling van militairen dienstplicht, omdat alsdan geldelijke vergoeding genoten wordt. 3) Hieronder worden begrepen de bevalling van de echtgenoote van den arbeider, zoomede het overlijden en de begrafenis van een zijner huisgenooten of van een zijner bloed- en aanverwanten in de rechte linie onbepaald en in den tweeden graad der zijlinie.
260 van den werkgever als de arbeider bevoegd de dienstbetrekking voor bepaalden tijd aangegaan, door opzegging te doen eindigen, als ware zij voor onbepaalden tijd aangegaan. Schadeloosstelling. Indien de overeenkomst door een der partijen tusschentijds verbroken wordt zonder dat de wederpartij daarin toestemt, is hij verplicht deze schadeloos te stellen. De schadeloosstelling staat gelijk met het in geld vastgestelde loon, dat verdiend zou zijn, wanneer de overeenkomst op regelmatige wijze ware beëindigd (z.g. gefixeerde schadeloosstelling). In plaats daarvan kan ook volledige schadevergoeding gevorderd worden. Elk van beide partijen kan ten allen tijde van zijn verbintenis af, als hij aan de wederpartij de bij de wet bepaalde schadeloosstelling betaalt. De actie tot betaling dier schadeloosstelling vervalt met verloop van zes maanden. Dringende redenen tot tussehentijdsche beëindiging der dienstbetrekking. Deze geven den werkgever of den werk recht op staanden voet, mitsdien zonder opzeg -nemrht
arbeidsovereenkomst te verbreken zonder schade--ginde vergoeding te moeten betalen. Zij moeten van dusdanigen ernstigen -aard zijn, dat van den werkgever/werknemer redelijkerwijs niet gevorderd kan worden, dat deze de overeenkomst nog een oogenblik laat voortbestaan. De dringende reden moet bij het beëindigen der dienstbetrekking medegedeeld worden. Dringende redenen voor den werkgever zijn o.m.. dronkenschap, diefstal, mishandeling van den werkgever, diens huisgenooten of van de medearbeiders, ernstige onbekwaamheid, hardnekkige weigering om aan een redelijk bevel te voldoen. Voor den arbeider zijn o.a. dringende redenen: dat hem het loon niet op den bepaalden tijd voldaan wordt, en in het algemeen, dat de werkgever grovelijk de plichten veronachtzaamt, welke de overeenkomst hem oplegt. De rechter beslist, of het geval ernstig genoeg is om tot verbreking van het contract te leiden. Hij, die oorzaak is van het tusschentijds verbreken van de dienstbetrekking, is tot schadeloosstelling verplicht.
261 Indien dus de patroon de meid wegstuurt, omdat zij steelt, dan moet de meid den patroon schadeloosstellen, terwijl als hij haar wegzendt zonder reden, het de patroon is, die schadeloosstelling betalen moet. Concurrentieclausule. De werkgever kan bij schriftelijke overeenkomst den werknemer beperken in zijn bevoegdheid om na het einde der dienstbetrekking op zekere wijze werk te zijn; De rechter kan op vordering van den werk--zam nemer zulk een beding geheel of gedeeltelijk te niet doen op grond, dat in verhouding tot het te beschermen belang des werkgevers de arbeider door dat beding onbillijk wordt benadeeld. De rechter kan ook het bedrag d-er bedongen schadevergoeding lager bepalen, indien dit hem bovenmatig voorkomt. Staangeld. De patroon kan een zoogenaamd staangeld bedingen, d.w.z. hij kan afspreken, dat hij een deel van het loon op den betaaldag niet zal uitbetalen, doch beleggen, ten einde daaruit datgene te nemen, wat de arbeid-er hem eventueel bij het einde van het contract als -schadeloosstelling schuldigd is. Het inkorten van het loon bij de betaling ten behoeve van het staangeld mag echter niet meer dan 1/10 van dat loon bedragen. Het staangeld moet -op de Rijks belegd. Loopt de dienstbetrekking-postarbnkwde af, zonder dat de werkgever iets te vorderen heeft, dan is het staangeld en de daarvan gekweekte rente voor den arbeider.
De arbeidsovereenkomst kan onder een groote verscheidenheid van omstandigheden gesloten worden. Wij nemen een eenvoudig algemeen model. Arbeidscontract.
Op heden ...... 19... is te ...... tusschen ...... (voorletIers, naam, woonplaats) als werkgever en ...... (voorletters, naam, woonplaats) als werknemer de volgende arbeidsovereenkomst gesloten. Art. 1. De werknemer verbindt zich in dienst van den werkgever werkzaam te zijn als ......
262 Art 2. Het loon dat de werkgever aan den werknemer verschuldigd is, bedraagt f ...... per week (per maand of anderen termijn.) Geen loon is verschuldigd ...... (hier de gevallen aan te geven, met inachtneming van de bepalingen der wet.)-')
Art. 3. De dienstbetrekking is aangegaan voor den tijd van ...... De opzegging geschiedt van weerszijden met een termijn van ...... dagen, (weken enz.) In tweevoud opgemaakt en onderteekend, De werkgever ......... . De werknemer .
N.B. Indien er op de akte kosten vallen, zijn deze voor rekening van den werkgever. Zegelrecht is niet verschuldigd. 1) Sedert de invoering der Ziektewet wordt ten aanzien van werknemers, die onder de werking der Ziektewet vallen, veelal overeengekomen, dat geen loon verschuldigd is, wanneer de werknemer door ziekte of ongeval verhinderd is geweest zijn arbeid te verrichten. Personeel voor huishoudelijke diensten valt niet onder de werking der Ziektewet.
Aanneming van werk.
Bij aanneming van werk kan men overeenkomen, dat de aannemer alleen arbeid verrichten, óf ook de stof leveren zal. Indien een gebouw, voor een bepaalden prijs aangenomen en gemaakt, geheel of gedeeltelijk vergaat door een gebrek in de samenstelling, of zelfs uit hoofde van de ongeschiktheid van den grond, zijn de aannemers en bouwmeesters daarvoor tien jaren aansprakelijk. Indien een bouwmeester of aannemer op zich genomen heeft, een gebouw bij aanneming te maken, volgens een bestek met den eigenaar van den grond beraamd en vastgesteld, kan hij geen vermeerdering van den prijs vorderen, noch onder voorwendsel van vermeerdering der arbeidsloonen of bouw noch onder dat van gemaakte veranderingen of bij--stofen, voegselen, die niet in het bestek begrepen zijn, tenzij die veranderingen of vergrootingen schriftelijk zijn ingewilligd, en over den prijs met den eigenaar een overeenkomst is getroffen. De aanbesteder kan, wanneer hij zulks goedvindt, de aanneming opzeggen, ofschoon het werk reeds is begonnen, mits hij den aannemer voor alle gemaakte kosten, arbeid en winstderving volkomen schadeloos stelle. Aanneming van werk houdt op door den dood van den aannemer. Maar de aanbesteder is gehouden aan de erfge-
263 namen, naar evenredigheid van den bij de overeenkomst bedongen prijs, te betalen de waarde van het gedane werk en die van de in gereedheid gebrachte bouwstoffen, mits dat werk of die bouwstoffen hem tot eenig nut kunnen strekken. De aannemer is verantwoordelijk voor de daden van degenen, die hij in het werk stelt. Metselaars, timmerlieden, smeden en andere ambachtslieden, die hij in zijn dienst heeft, hebben geen rechtsvordering tegen den aanbesteder, dan ten beloope van hetgeen deze aan den aannemer schuldig is op het oogenblik, dat zij hun rechtsvordering instellen. Arbeidslieden, die eenig goed van een ander onder zich hebben, om daaraan eenig werk te verrichten, zijn gerechtigd om dat goed onder zich te houden tot de volle voldoening van de kosten en arbeidsloonen daaraan besteed, tenzij de aanbesteder voor alle kosten en arbeidsloonen genoegzame zekerheid hebbe gesteld. (Retentierecht) . Inschrijvingsbiljet voor openbare aanbesteding: 1 De ondergeteekende ...... (naam en voornaam), wonende )
te
., verbindt zich door onderteekening dezes, overeen-
komstig de voorwaarden van aanbesteding, vervat in het bestek no, ..., goedgekeurd den ......... 19... tot de aanneming van ......... (omschrijving van het werk, zooals deze in het hoofd van het bestek voorkomt) voor eene som van ......... gulden. Zegge ƒ ...... Tot hoofdelijke borgen stellen zich (naam en voornamen), wonende te ...... Gedaante ......... den ......... 19... De Borgen: De Aannemer: ...............
...............
Onderhandsche overeenkomst van aanneming van werk. Ondergeteekenden .... (naam, beroep, woonplaats van den aanbesteder), contractant ter eener zijde en .... (naam, woonplaats van den aannemer), Aannemer, wonende te . . . . , contractant ter andere zijde, verklaren te zijn overeengekomen als volgt. 1. Contractant ter andere zijde verbindt zich tot de uitvoering van de volgende werken: ...... (opsomming van het 1) Bij enkele bestekken worden inschrijvingsformulieren gevoegd, die alleen behoeven te worden ingevuld. Zegelrecht f 0.50.
264 werk, zooals het in het bestek is beschreven met verwijzing naar het bestek).
2. Voor de uitvoering van de sub 1 genoemde werken en de daarvoor benoodigde leverantiën betaalt contractant ter eener zijde aan den contractant ter andere zijde de som van .. termijnen, an ............ (in letters) betaalbaar in ...termijnen, vervallende ......... (data waarop de termijnen opeischbaar ....
..
zullen zijn).
3. Tot hoofdelijke borgen voor de nakoming van de verplichtingen van den contractant ter andere zijde stellen zich ...... (naam, voornamen en woonplaats). . ..19...... 19 ......... den De Aanbesteder: De Aannemer: ,
...
....
...............
De Borgen: 0000. .. 0000
..............
.
(Handteekening)
... .
(Handteekening) N.B. Zegelrecht f 0.50.
Contract van aanbesteding.
De ondergeteekenden A......, van beroep ......, wonende te ., ter eene en B ..., Mr. metselaar, wonende te ter andere zijde, verklaren te zijn overeengekomen als volgt: lo. De contractant ter andere zijde, aannemer, verklaart aan te nemen om voor contractant ter eene zijde, aanbesteder, te bouwen: een Huis, ...... (ligging omschrijven), alles volgens het daarvan gemaakte bestek en de teekeningen, welke daarvan voorhanden zijn, op heden door de contractanten mede wederkeerig geteekend, waarvan elk een exemplaar heeft ontvangen.') 2o. De aannemer zal het werk moeten uitvoeren volgens bestek en teekening en zonder vergoeding boven na te melden aannemingssom verrichten en leveren al hetgeen kenlijk tot den aard van het werk behoort, ook al is dit niet beschreven en tevens moeten bezorgen alle daartoe benoodigde materialen en gereedschappen, zonder eenige uitzondering hoegenaamd. 3o. De aannemer is verplicht voorschreven werk binnen den tijd van ......, te rekenen van heden, en derhalve .
0000..,
1) De bestekken en teekeningen moeten ook gezegeld worden; zij kunnen daartoe aan den ontvanger van het zegel worden aangeboden.
265 vóór of uiterlijk op den ...... der maand ...... 19..., voltooid op te leveren, op straffe van een boete van I ...... voor eiken dag, dat hij met de oplevering in gebreke mocht blijven. Hij is verplicht het werk gedurende ...... maanden na de oplevering voor zijne rekening te onderhouden, bij gebreke waarvan de aanbesteder dit voor rekening voor den aannemer kan laten doen. 4o. De aannemingssom bedraagt ...... gulden, welke de aanbesteder aan den aannemer zal betalen als volgt: a) de som van ...... gulden, zoodra enz., b) de som van ...... gulden, zoodra enz., c) de resteerende som van ...... gulden, zoodra het aangenomen werk geheel zal zijn afgemaakt, opgenomen en goedgekeurd door of vanwege den aanbesteder. Bij de betaling van den laatsten termijn is de aanbesteder gerechtigd een waarborgsom, groot .... % van de aannemingssom in te houden voor onderhoud van het uitgevoerde werk. Na afloop van den onderhoudstermijn wordt dit bedrag aan den aannemer uitbetaald na aftrek van de uitgaven voor zijne rekening door den aanbesteder gedaan en nog te doen. 5o, Op deze aanneming zullen toepasselijk zijn de bepalingen in de Algemeene Voorschriften voor de uitvoering en het onderhoud van werken onder Beheer van het Departement van Waterstaat opgenomen omtrent wijze van uitvoering en bouwstoffen, voorzoover daarvan in het bestek niet is afgeweken. 6o. Geschillen uit deze overeenkomst ontstaan, zullen met uitsluiting van den burgerlijken rechter door partijen ter beslechting worden voorgelegd aan den Raad van Arbitrage in de Bouwbedrijven. Tot borg voor den aannemer stelt zich, onder afstand van het voorrecht van uitwinning ......, wonende ......, die op zich neemt al de verplichtingen van den aannemer te vervullen, indiendeze zelf daaraan niet voldoet en zich verbindt bij overlijden van den aannemer het werk uit te voeren, voort te zetten, of te voltooien. R ...... , den ...... 19 .. (Hand teekeningen aanbesteder, N.B. Zegelrecht minstens f 0.50. aannemer, borg).
266 Contract van aanneming om iets te vervaardigen voor iemand, die de ruwe stof levert. Tusschen ons ondergeteekenden, Z. (naam, voornamen, beroep en woonplaats), ter eene en N. (naam, enz.) ter andere zijde, is overeengekomen: 1. Z. neemt aar_ te maken voor genoemden heer N. een aantal van ...... (den aard, het getal, gewicht, enz. enz. der goederen vermelden) voor den prijs van f ...... per stuk. 2. N. zal daartoe gratis ter hand stellen aan Z. (de te leveren ruwe stoffen beschrijven) opp ........... 3. De te maken goederen zullen geleverd en contant betaald worden op ......... Aldus gedaan en in duplo geteekend te .... , den ... . (Hand teekeningen) .......
N.B. Zegelrecht f 0.50.
VAN LASTGEVING, PROCURATIE OF VOLMACHT, Lastgeving, Procuratie of Volmacht is een overeenkomst, waarbij iemand aan een ander de macht geeft, om in zijn naam iets te verrichten. Zij kan worden gegeven bij authen.tieke of bij onderhandsche akte, ook bij brief en zelfs mondeling. Lastgeving geschiedt om niet, tenzij het tegendeel bedongen worde; zij is bijzonder of algemeen. Een bijzondere lastgeving is de zoodanige, die slechts op één of meer bepaalde zaken betrekking heeft, terwijl een algemeene lastgeving zich tot alle zaken van den lastgever uitstrekt. Tot het verrichten van daden, welke het eigen betreffen, wordt steeds een uitdrukkelijke last--domsrecht geving vereischt. Een volmacht, in algemeene bewoordingen vervat, strekt zich niet verder uit dan tot daden van beheer, zooals verhuren van goederen, enz. Iedereen kan lasthebber zijn, ook de getrouwde vrouw en de minderjarige. Op deze heeft echter de lastgever geen verhaal, als de minderjarige zich op zijn minderjarigheid beroept, of de gehuwde vrouw gehandeld heeft zonder bijstand van haar echtgenoot. Men kan ook twee of meer personen tot zijn lasthebbers benoemen met bepaling, dat de een buiten den ander niets zal mogen verrichten, of wel, dat zij ieder afzonderlijk mogen handelen. De lastgever is verplicht, om de verbintenissen, welke de
267 lasthebber uit kracht der volmacht heeft aangegaan, gestand te doen, aan den lasthebber zijn onkosten en voorschotten terug te geven, en hem het bedongen loon te betalen. Lastgeving eindigt: lo. Door herroeping van de volmacht, hetzij uitdrukkelijk, of door het geven van een nieuwen last aan een ander tot het verrichten van dezelfde opdracht. 2o. Door het opzeggen van den last door den lasthebber. 3o. Door den dood, de curateele, den staat van faillissement, van den lastgever of den lasthebber. 4o. Door het huwelijk van de vrouw, welke den last gegeven of ontvangen heeft. De erfgenamen van een lasthebber moeten van zijn overlijden dadelijk kennis geven aan den lastgever, op straffe van vergoeding van kosten, schaden en interesten. Hoewel een lastgeving, in vele gevallen, onderhands kan worden gegeven, is het verkieslijk, dat een algemeene lastgeving notariëel worde verleden, terwijl in enkele gevallen bepaaldelijk een notariëele volmacht vereischt wordt, bijv, de volmacht tot het verleenen van hypotheek. Algemeene Volmacht.
Ondergeteekende ...... (voornamen, naam, beroep, woonplaats) machtigt .. (voornamen, (voornamen, naam, enz.) om tijdens zijn afwezigheid zijn zaken waar te nemen, te besturen en te beheeren; overeenkomsten aan te gaan en uit te voeren, of daarvan de nakoming, desnoods in rechte, te vorderen; betalingen te doen en te ontvangen en daarvoor kwijting te verleenen, acten te teekenen, schikkingen te treffen, dadingen aan te gaan, kortom alles te doen wat ondergeteekende, zelf aanwezig zijnde, zoude kunnen, mogen en moeten doen, alles onder belofte van goedkeuring. A......, den ...... 19... (Handteekening). ..
N.B. Zegelrecht 30 cent.
Algemeene volmacht speciaal met betrekking tot een nalatenschap. Ik ondergeteekende, ...... (naam, voornamen, beroep en woonplaats), verklaar bij deze algemeene volmacht te ver-
leenen aan den h-eer ...... om mijn rechten en belangen in alle opzichten gedurende mijn afwezigheid waar te nemen en te behartigen, alle erfenissen en legaten, mij aankomende, na mens mij te accepteeren en te aanvaarden 1 ), 1) Schenkingen onder de levenden kunnen alleen bij notariëele volmacht worden aangenomen.
268
hetzij zuiver of onder het voorrecht van boedelbeschrijving, of wel deze te verwerpen; alle verzegelingen te vorderen of te voorkomen; de zegels, zoo die gelegd zijn, wederom te doen opheffen; bijstand te verleenen bij het maken van inventarissen, daarbij alle noodige aanmerkingen te maken en vorderingen te doen; alle memoriën van aangifte voor het recht van successie te teekenen en in te leveren, de deugdelijkheid daarvan met eede te bevestigen en het verschuldigde recht te voldoen; roerende en onroerende goederen, hetzij publiek of uit de hand te verkoopen; de koopers in den eigendom te stellen, de kooppenningen, alsmede alle andere gelden en inschulden in te vorderen en te ontvangen en daarvoor kwijting te geven; alle rekeningen van administratie te hooren doen, op te nemen, te sluiten en te teekenen, of wel die te betwisten, en met en tegen een ieder, die daarbij geïnteresseerd mocht zijn, te procedeeren tot behoorlijke regeling er van; over te gaan met de medeërfgenamen tot scheiding en verdeeling van datgene, wat ten opzichte van zulke boedels en nalatenschappen zal blijken overig en deelbaar te zijn; alle schulden en lasten dier inboedels af te doen; afgifte van legaten te doen; toestemming te geven tot doorhaling van hypothecaire inschrijvingen; over te nemen en te ontvangen al hetgeen mij zal blijken te competeeren, en daarvoor te kwiteeren en te dechargeeren; in alle voorkomende gevallen in rechten op te treden, zoo eischender- als verwerenderwijze; vonnissen ten uitvoer te leggen, of van deze zoo noodig hoogere voorziening aan te teekenen; arresten op gelden en goederen te leggen en die wederom op te heffen; borgtochten te stellen; alle noodige akten en consenten te teekenen, domicilie te kiezen, en verder al datgene meer te doen en te verrichten wat ik zelf, aanwezig zijnde, zou moeten, mogen en kunnen doen, alles met recht van substitutie, onder belofte van goedkeuring. Geteekend te ...... , den ...... •(Hand teekening). N.B. Zegelrecht f 0.30.
Lastgeving tot verkoop van een perceel onroerend goed. Ik ondergeteekende, A. van beroep ......, wonende te ......, verklaar hierbij macht en last te geven aan B., koopman te ......, om voor mij en in mijn naam te verkoopen: mijn Huis en erf, staande en gelegen te
269 ......, kadastraal bekend gemeente ......, sectie ...... No....... en zulks op zoodanige voorwaarden en voor zoodanigen prijs, als de gemachtigde zal goedvinden en mocht kunnen bedingen, hetzij uit de hand of in het openbaar; in het laatste geval de noodige veilconditiën te doen opmaken en vast te stellen; het naar genoegen geldende aan den hoogsten bieder toe te wijzen, of anders te mijnen kosten op te houden; de kooppenningen te ontvangen en daarvoor kwijting te geven; den eigendomstitel en alle andere op het bedoelde huis betrekkelijke bewijzen aan den kooper ter hand te stellen, en het hem, onder vrijwaring als rechtens, over te dragen; alle akten en stukken, tot voorschreven overdracht benoodigd, te teekenen en te verlijden, en wijders met de machtiging, om voor uitvoering van dat alles domicilie te kiezen, zich te doen substitueeren en alles te doen, wat ik ondergeteekende, zelf tegenwoordig zijnde, zou kunnen en moeten doen, alles onder belofte van goedkeuring als volgens de wet. Geteekend te ......, den...... .
N.B. Men kan den prijs ook in de volmacht bepalen. In dit geval stelle men na de omschrijving van het perceel ..en en zulks voor een som van niet minder dan .... gulden, doch wijders onder zoodanige voorwaarden, als de gemachtigde zal goedvinden, enz. Ook kan men hierbij een belooning (provisie) vaststellen. Zegelrecht f 0.30. . ...
Lastgeving om zich te doen vertegenwoordigen bij de verificatie van schuldvorderingen in zake faillissement.
Ik ondergeteekende ...... verklaar bij deze, machtigen den Heer ...... om mijn schuldvordering ad . ..... gulden ...... cents, welke ik wegens gedane leverantie van .ten ten laste van den faillieten boedel van ...... heb, ter verificatie in te dienen, en te vorderen, dat die op de lijst van erkende schuldeischers worde gebracht; om voor mij te verschijnen ter verificatie-vergadering en alle andere vergaderingen van schuldeischers in dit faillissement; de deugdelijkheid van mijn schuldvordering in handen van den Heer RechterCommissaris met eede te bevestigen; een aan te bieden akkoord aan te nemen of zich daartegen te verzetten; de gelden voor deze mijne vordering in ontvangst te nemen; alle akten en stukken te teekenen, en wijders enz. (Als boven) . .
N.B. Een volmacht tot het verschijnen ter verificatievergade3 ing is vrij van zegel en van de formaliteit van registratie.
,
270 Volmacht om zich te doen vertegenwoordigen ter vergadering van geërfden in een polder. Ik ondergeteekende, ...... verklaar hiermede te machtigen den Heer ...... speciaal om mij als geërfde in den ......schen polder te vertegenwoordigen op alle vergaderingen, in het belang van dien polder te beleggen; alle beraadslagingen dienaangaande bij te wonen en daaraan deel te nemen; daarin te stemmen, of zich te verzetten tegen alle voorstellen, welke door het Bestuur of door anderen zullen worden ter tafel gebracht; voorstellen te doen en te verdedigen; alle rekeningen te onderzoeken, ze goed of af te keuren, en wijders, enz. Volmacht, gegeven door een man aan zijn vrouw, om als openbare koopvrouw handel te drijven.
Ik. ondergeteekende, ......(voornamen, naam, beroep en woonplaats), verklaar door deze te machtigen achtigen ......, . .. mijn huisvrouw, om handel te drijven voor haar eigen rekening *) als openbare koopvrouw in (uitdrukken den aard van den handel) en voorts tot het verrichten van alle zoodanige daden als op het drijven van voorschreven handel zullen betrekking hebben. ......, den ...... (Handteekening). ....
N.B. Zegelrecht f 0.30.
Volmacht, gegeven door een koopman aan zijn zoon, om zijn handelszaken waar te nemen.
Ik ondergeteekende, ...... (voornamen, naam, beroep en woonplaats), verklaar door deze te machtigen Cornelis J...., mijn oudsten zoon, om voor mij en in mijn naam waar te nemen alle zaken mijn handel betreffende, te koopen en te verkoopen, te ontvangen alle aan mij verschuldigde sommen, en uit te betalen die, welke ik mocht schuldig zijn; kwijting te geven; aan te nemen of te weigeren alle bezendingen van commissionnairs, en verder al le s t e verrichten, wat op mijn gezegden handel betrekking *) Wanneer de vrouw met haar man in gemeenschap van goederen gehuwd is, is ook hij door die handelingen verbonden.
271 heeft, gelijk ik zelf zou kunnen doen; uitgezonderd wat betreft wissels of ander handelspapier, waarvan ik de teekening, hetzij voor het afgeven, hetzij voor het accepteeren of endosseeren, uitsluitend aan mij voorbehoud in elk ander opzicht belovende alles goed te keuren en te bekrachtigen, onder verband als naar rechten. ......, den ...... (Hand teekening). ;
N.B. Zegelrecht f 0.30.
VEREENIGINGEN, De oprichting eener vereeniging (in engeren zin) tot het bereiken van een bepaald doel, geschiedt door wilsovereenstemming van de oprichters. Het doel moet in hoofdzaak een zedelijk en niet een stoffelijk doel zijn (dus niet: winst behalen) en mag niet in strijd zijn met de openbare orde. De verhouding tusschen de vereeniging en hare leden en haar optreden naar buiten, wordt beheerscht door statuten, die tevens het doel der vereeniging en de middelen ter bereiking daarvan omschrijven. Wil een vereeniging rechtspersoonlijkheid bekomen, dan moet zij daartoe de goedkeuring op hare statuten vragen aan H.M. de Koningin. 1 ) Het verzoekschrift daartoe is aan een zegelrecht van 150, onderworpen, 2 ) Wijziging of verandering der goedgekeurde statuten vereischt nadere goedkeuring. Wenschelijk is het de statuten te laten opmaken, althans te laten nazien, door een advocaat en deze met -de aanvraag om erkenning als rechtspersoon te belasten. De erkenning als rechtspersoon brengt mede, dat de ver bevoegd is rechten te hebben en die uit te oefenen-enig (het door contributies, erfstellingen en giften bijeengebracht vermogen, is dus vermogen der vereeniging, de vereeniging kan erfgenaam zijn, eigendom hebben, in rechte optreden, enz.) en dat zij overeenkomsten kan aangaan, die alleen de vereeniging binden. De vereeniging, die geen rechtspersoonlijkheid heeft, heeft geen eigen vermogen; het door de leden bijeengebracht 1) Wordt erkenning voor langer dan 30 jaren of voor onbepaalden tijd gewenscht, dan moet de vereeniging door een wet erkend zijn. De goedkeuring moet alsdan niet aan H.M. de Koningin gevraagd worden, doch aan de Wetgevende Macht. 2) Dit recht wordt verminderd tot f 25.— ingeval verzocht wordt goedkeuring van een verandering of bijvoeging in vroeger goedgekeurde statuten. De gemakkelijkste wijze om het zegelrecht te betalen, is, op het zegelkantoor een plakzegel van f 50.— of f 25.— te koopen en te hechten op het verzoekschrift; minstens één handteekening moet over het zegel heen gesteld worden.
272 vermogen blijft hun vermogen; overeenkomsten door haar bestuurders aangegaan binden niet de vereeniging, doch de vereenigde leden, terwijl de bestuurders voor de schulden door hen in hun functie aangegaan, persoonlijk hoofdelijk aansprakelijk zijn. De niet-rechtspersoonlijkheid -bezittende vereeniging kan niet in rechte optreden, kan geen erfgenaam zijn. Het is dus wenschelijk, dat elke vereeniging erkenning als rechtspersoon aanvraagt; is deze verkregen, dan is het de taak der bestuurders er voor te waken, dat de rechts niet verloren ga door het verloop van den-personlijkhd tijd, waarvoor de erkenning is verleend en tijdig nadere goedkeuring van de statuten voor een nieuwen termijn aangevraagd wordt. Hebben bestuurders van een vereeniging te haren behoeve overeenkomsten aangegaan, voordat rechtspersoonlijkheid was verkregen, dan moet na de verkrijging der rechts uitdrukkelijk van overgang van de rechten-personlijkhd en verplichtingen daaruit op de vereeniging blijken. Voor aanvraag om erkenning aan H.M. de Koningin zendt het Bestuur der Vereeniging in; lo. een gezegeld verzoekschrift, door alle bestuursleden geteekend, strekkende tot goedkeuring der statuten en erkenning der vereeniging daardoor als rechts -person; 2o, -een door den secretaris „voor extract" gewaarmerkt ongezegeld uittreksel uit de notulen der ledenvergadering, waarin tot de aanvraag om erkenning is besloten; 30, twee ongezegelde exemplaren van de statuten, waarvan één door alle bestuursleden moet zijn onder -teknd, Het verzoekschrift kan luiden: Aan Hare Majesteit de Koningin der Nederlanden. Geven eerbiedig te kennen (voornamen, namen, beroep en woonplaats der bestuursleden), domicilie kiezende ten huize van ...... te ....... i ..... no, ...... , te zamen vormend het Bestuur der Vereeniging (naam), gevestigd te ...... dat de leden dezer vereeniging besloten hebben hare erkenning als rechtspersoon aan te vragen, Reden, waarom zij zich wenden tot Uwe Majesteit met r
,
273 het verzoek aan bijgaande statuten Hare goedkeuring te willen verleenen en daardoor de Vereeniging te erkennen, -
(Plaats en datum).
(Handteekeningen).
Het uittreksel uit de notulen kan luiden; Uittreksel der notulen van de Vergadering der leden van de vereeniging ....... gevestigd te ....... gehouden den ...... 1 9 . . . .. . , Op voorstel van (bv. het Bestuur) wordt met (bv. alge stemmen besloten de koninklijke goedkeuring op-men) de vastgestelde statuten en daarmede de erkenning van de vereeniging als rechtspersoon aan te vragen. De vergadering machtigt het Bestuur tot verrichting van de daarvoor noodige handelingen, alsmede tot het aanbrengen van de veranderingen, welke later noodig mochten blijken tengevolge van aan- of opmerkingen vanwege het Departement van Justitie. Voor extract afgegeven (datum) ........
Secretaris.
CO ÖPERATIEVE VEREENIGINGEN. Onder Coöperatieve Vereenigingen verstaat de wet Ver personen, waarbij de in- en uittreding van-enigva leden is toegelaten, en die bevordering van de stoffelijke belangen der leden ten doel hebben, als door middel van gemeenschappelijke uitoefening van hunne nering of ambacht, door aanschaffing van hunne benoodigdheden, of het hun verstrekken van voorschotten of crediet. De wet geeft hiermede niet een volledige opsomming van alle vormen van coöperatie. Buiten die in de wet genoemd, zijn nog andere coöperatieve vereenigingen bestaanbaar, bijv. de co öperatieve bouwvereeniging enz. De Coöperatieve Vereeniging verliest haar karakter niet, als zij naast stoffelijke ook andere belangen behartigt, bijv. het bevorderen van de belangen van een bepaalde politieke partij. Naam. De naam van de Coöperatieve Vereeniging moet de aanwijzing van haar doel bevatten, het woord ,,coöperatief" en een aanduiding omtrent de wijze, waarop de aansprakelijkheid van de leden voor de verbintenissen der verGeerling. 18e druk. 18
274 eeniging is geregeld. Het is namelijk geoorloofd om van de wettelijke regeling der aansprakelijkheid bij de statuten af te wijken, of wel elke aansprakelijkheid uit te sluiten. De Cooperatieve Vereeniging wordt aangeduid met de letters W.A., indien hare statuten geen regeling van de aansprakelijkheid bevatten, die afwijkt van de wettelijke regeling; met de letters G.A., als de statuten een van de wettelijke regeling afwijkende regeling der aansprakelijkheid bevatten en met de letters U.A., als de aansprakelijkheid is uitgesloten. Behoudens in telegrammen, is de cooperatieve vereeniging verplicht haren naam volledig te voeren. Aansprakelijkheid der leden. De wet bevat de volgende regeling d-er aansprakelijkheid: indien bij gerechtelijke of buitengerechtelijke vereffening eener coöperatieve vereeniging blijkt, dat hare bezittingen ontoereikend zijn om aan hare verbintenissen te voldoen, dan zijn zij, die bij hare ontbinding leden waren of minder dan een jaar te voren hebben opgehouden leden te zijn, tegenover de vereffenaars voor gelijke deelen van het tekort aansprakelijk. Kan op een of meer der leden of oud-leden zijn evenredig aandeel in het tekort niet worden verhaald, dan zijn voor het ontbrekende de overige leden en oud-leden mede voor gelijke deelen aansprakelijk. Oprichting. De acte van oprichting, welke de statuten moet bevatten en de acte, waarbij de statuten worden gewijzigd, moeten notarieel worden verleden in de Neder taal. -landsche De bestuurders zijn verplicht te zorgen voor openbaar Nederlandsche Staatscourant van de acte-makingde van oprichting der Vereeniging en van die, waarbij hare statuten worden gewijzigd. Zij zijn voor de handelingen ten name der vereeniging door hen, of op hunnen last, verricht vóórdat de acte van oprichting is openbaar gemaakt en de handelszaak is ingeschreven in het handelsregister, met de vereeniging persoonlijk en ieder voor het geheel verantwoordelijk. Wat niet is openbaar gemaakt, geldt niet tegen derden te goeder trouw. Lidmaatschap. Voor zoover de statuten niet anders bepalen, is het lidmaatschap persoonlijk. De gehuwde vrouw
275 wordt geacht de machtiging van haren man te hebben verkregen om als lid toe te treden tot een coöperatieve ver geen andere stoffelijke belangen beoogt dan-enig,d het verkrijgbaar stellen van gewone en dagelijksche behoeften der huishouding. Aanvrage. Het lidmaatschap der coöperatieve vereeniging wordt schriftelijk aangevraagd. Aan den aanvrager wordt eveneens schriftelijk bericht, dat hij als lid is toegelaten of geweigerd. Zoo de statuten niet anders bepalen, wordt over de toelating tot het lidmaatschap door het bestuur beslist en heeft de aanvrager, die door het bestuur is afgewezen, gedurende eene maand na den dag der schriftelijke mede afwijzing recht van beroep op de algemeene-delingva vergadering. Opzegging. De opzegging van het lidmaatschap kan alleen geschieden tegen het einde van het boekjaar. Is bij de statuten geen termijn voor de opzegging bepaald, dan kan zulks alleen geschieden met inachtneming van een termijn van ten minste vier weken. De opzegging van het lidmaatschap kan slechts geschieden hetzij bij afzonderlijk schriftuur (bijv. een brief) , hetzij door eene door het lid onderteekende, gedagteekende verklaring in de boeken der vereeniging. Het lid, dat de opzegging doet, ontvangt daarvan een schriftelijke erken bestuur. Wordt de schriftelijke erkentenis-tenisvah niet binnen veertien dagen gegeven, dan is het lid bevoegd de opzegging op kosten der vereeniging bij deurwaardersexploit te herhalen. Met het oog op de boven omschreven regeling der aansprakelijkheid is het wenschelijk casu quo van deze bevoegdheid gebruik te maken. Bestuur. Het bestuur der vereeniging wordt door de alge
vergadering benoemd. De statuten kunnen echter eene-men andere wijze van benoeming, mits door de leden, voor Tenzij de statuten anders bepalen, bestaat het-schrijven. bestuur uit vijf personen, die uit hun midden een voorzitter, een secretaris en een penningmeester aanwijzen. Het bestuur maakt bij de oprichting der vereeniging en bij den aanvang van ieder boekjaar eene lijst op der leden, tevens ieders woonplaats vermeldende. Tegelijk met de inschrijving van de handelszaak eener vereeniging, welker leden op eenige wijze aansprakelijk zijn voor de verbinte-
276 nissen der vereeniging, wordt door het bestuur een gewaarmerkt afschrift van de eerste ledenlijst ten kantore van het handelsregister neergelegd. Binnen een maand na het einde van ieder boekjaar wordt door het bestuur eene schriftelijke opgaaf van . de wijzigingen, die de ledenlijst in den loop van het boekjaar heeft ondergaan, aan de ten kantore van het handelsregister neergelegde lijst toegevoegd, of wordt, zoo de Kamer van Koophandel en Fabrieken dit noodig oordeelt, een nieuwe lijst neergelegd. Het bestuur vertegenwoordigt de vereeniging in en buiten rechte. Het doet op een algemeene vergadering binnen de eerste zes maanden na afloop van het boekjaar, onder overlegging der noodige bescheiden, rekening en verantwoording over zijn in het afgeloopen boekjaar gevoerd beheer. Na verloop van dien termijn van zes maanden kan ieder lid die rekening en verantwoording in rechte van het bestuur vorderen. De rekening en verantwoording wordt door het bestuur, binnen eene maand na hare goedkeuring neergelegd ten kantore van het handelsregister, waar de handelszaak der vereeniging is ingeschreven. Iedere bestuurder is tegenover de coöperatieve ver aansprakelijk wegens tekortkomingen bij de ver-enig -vulingderhm opgedragen taak. Indien eene tekortkoming betreft eene aangelegenheid, welke behoort tot den werkkring van meer dan een bestuurder, zijn deze allen deswege hoofdelijk voor het geheel aansprakelijk; niet aansprakelijk is echter hij, die bewijst, dat de tekortkoming aan hem niet te wijten is en dat hij zoo spoedig mogelijk de in zijn bereik, liggende maatregelen heeft genomen om de gevolgen daarvan af te wenden. Dit alles geldt ook voor de aansprakelijkheid van Commissarissen. Ontbinding. De vereeniging wordt ontbonden: 1 °, door het verstrijken van den tijd, voor welken zij is aangegaan; 2°. door een daartoe strekkend besluit der algemeene vergadering; 3°, door hare insolventie, nadat zij in staat van faillissement is verklaard.
277 IETS OVER VENNOOTSCHAPPEN, De wet kent drie soorten van vennootschappen van koophandel; de vennootschap onder firma, de commanditaire vennootschap en de naamlooze vennootschap. a. De vennootschap onder firma is de zoodanige, waarbij twee of meer personen onder een gemeenschappelijken naam koophandel drijven. Elk der vennooten is wegens de verbintenissen der vennootschap hoofdelijk voor het geheel aansprakelijk. Tot het oprichten van een zoodanige vennootschap behoeft men juist geen twee of meer verschillende geslachtsnamen of in compagnie, of en zoon te bezigen; een enkele geslachtsnaam is voldoende.') b. De commanditaire vennootschap wordt meestal aangegaan tusschen één of meer hoofdelijk voor het geheel aansprakelijke vennooten, en een of meer andere personen als geldschieters. Deze laatsten zijn slechts aansprakelijk tot het beloop der gelden, door hen in de vennootschap gestort. Ingeval van faillissement worden eerst de schuldeischers der firma betaald, voordat de geldschietende vennoot zijn geld kan terugnemen. Tegenover deze risico van verlies bedingt de geldschietende vennoot meestal een bepaald aandeel in de winsten, en heeft daardoor boven een gewonen geldschieter dit voor, dat laatstgenoemde slechts aanspraak op de bepaalde interesses mag maken. c. De naamlooze vennootschap voert geen firma, maar ontleent haar benaming aan het onderwerp harer handels zijn niet verder aansprakelijk-ondermig.Dvtn dan voor het volle beloop hunner aandeelen. Elke vennootschap moet schriftelijk worden aangegaan. De acte voor de vennootschappen sub a en b kan onderhands worden opgemaakt, terwijl de acte van oprichting eener naamlooze vennootschap notariéel moet worden verleden. Daar een naamlooze vennootschap bovendien niet anders dan voor grootere handelsondernemingen aangegaan wordt, zullen wij ons tot de twee eerstgemelde bepalen; het verdient echter aanbeveling deze contracten door een advocaat of notaris te laten opmaken. De vennooten onder een firma zijn verplicht de vennootschap te doen inschrijven in het handelsregister. Zoolang de inschrijving in het handelsregister niet is geschied, zal de vennootschap onder firma ten aanzien van derden worden aangemerkt: a) als algemeen voor alle 1) Zie hfst. Handelsnaam.
278 handelszaken; b) als aangegaan voor onbepaalden tijd; c) als geen der vennooten uitsluitende van het recht om voor de firma te handelen en te teekenen. De ontbinding van een vennootschap onder firma, voor den tijd bij de overeenkomst bepaald, of door afstand of opzegging tot stand gebracht, haar verlenging na verloop van het bepaalde tijdstip, alsmede alle veranderingen in de -oorspronkelijke overeenkomst gemaakt, welke derden aangaan, zijn aan de voormelde inschrijving onderworpen. Elk der vennooten, die daarvan niet bij de acte is uitgesloten, is bevoegd om in naam der vennootschap te handelen, gelden uit te geven en te ontvangen, de vennooten aan derden, en derden aan de vennootschap te verbinden, De vennootschap begint van het oogenblik der overeenkomst, indien daarbij geen ander tijdstip bepaald is. Ieder vennoot is verplicht in te brengen, hetgeen hij beloofd heeft; bestaat zulks in een geldsom, dan is hij verplicht de renten te betalen van den dag van het verzuim, onverminderd schadeloosstelling, indien de vennootschap daardoor schade mocht hebben geleden. Ditzelfde geldt -ook, wanneer een der vennooten geld tot zijn bijzonder voordeel uit de kas genomen heeft. Het is niet altijd noodig, dat een vennoot geld of goed inbrengt; ook zijn arbeid en vlijt kan hij inbrengen. Ieder vennoot deelt in de winsten en verliezen naar evenredigheid van hetgeen hij in de vennootschap heeft ingebracht, waarbij het aandeel van den vennoot, die slechts zijn arbeid heeft ingebracht, berekend wordt gelijk te staan met het aandeel van dengene der vennooten, die het minst heeft ingebracht. In de practijk worden deze regelen echter vervangen door de bijzondere bedingen tusschen de vennooten in het contract van vennootschap opgenomen. Model eerier akte van vennootschap onder firma. Wij ondergeteekenden, A. en B., beiden kooplieden, wonende te ......, verklaren met elkander te hebben aangegaan een handelsvennootschap onder firma onder de navolgende bepalingen: Art. 1. De vennootschap wordt gevestigd te Z. onder Zij heeft ten doel den handel in allerhande Zij de firma .. grove en fijne, binnen- en buitenlandsche zaden en granen in den meest ruimen zin. Art. 2. De vennootschap zal aanvang nemen den ...... , alzoo aangegaan zijn voor den 19... en eindigen den .
279 tijd van ...... achtereenvolgende jaren. Zij wordt gerekend voor den tijd van ...... jaren stilzwijgend te zijn verlengd, indien niet zes maanden voor het verstrijken van voormeld tijdvak een der vennooten schriftelijk aan den ander te kennen heeft gegeven, dat hij de vennootschap wil doen eindigen. Deze wijze van verlenging is van toepassing op elk volgend tijdvak van ...... jaren, Art. 3. Bij den aanvang der vennootschap zal worden ingebracht: door A. een bedrag van ...... gulden, door B. een bedrag van .... gulden, terwijl beide vennooten tevens zullen inbrengen hun arbeid en vlijt. Art. 4. Ieder der vennooten zal voor het bedrag van zijn inbreng in de boeken der vennootschap gecrediteerd worden en ten laste der onkosten-rekening een rente van het saldo zijner rekening ontvangen ad .... percent 's jaars. Art. 5. De winst zal door elk der vennooten voor de helft worden genoten, terwijl het verlies ook in dier voege zal worden geleden. Elk der vennooten zal gerechtigd zijn, om in voorschot op de te verwachten winst maandelijks tot zijn onderhoud uit de kas te nemen een som van ... . Art. 6, Tijdens het bestaan der vennootschap zal het aan geen der vennooten geoorloofd zijn, voor zich zelven, noch met anderen, middellijk of onmiddellijk, eenigen handel in dit vak te drijven. Art. 7. Ieder der vennooten is bevoegd voor de vennootschap te handelen en te teekenen binnen de grenzen door het doel der vennootschap aangegeven. Voor het ter leen geven en ter leen nemen van gelden, voor het koopen en verkoopen van onroerend goed, of het bezwaren daarvan, of het verleenen van zakelijke rechten daarop, alsmede voor het aangaan van borgtochten is evenwel de handteekening van beide vennooten vereischt. Art. 8. Het boekjaar loopt van 1 Januari tot en met 31 December. Elk jaar in de maand Februari, alsmede in geval van ontbinding der vennootschap, zal een balans en winsten verliesrekening worden opgemaakt, waarvan elk der vennooten één, wederzijds onderteekend exemplaar onder zijn bewaring zal nemen. Art. 9. De vennootschap wordt tusschentijds ontbonden door faillissement, curateele of overlijden van een der ven andere vennoot heeft alsdan het recht om de-note.D
280 zaken der vennootschap onder dezelfde firma, hetzij alleen, hetzij met anderen voort te zetten en om hare activa tegen contante betaling over te nemen tegen de waarde, waarop zij in de laatst goedgekeurde balans voorkomen, of bij ontbreken daarin, volgens taxatie door deskundigen. Van dit recht zal binnen 6 maanden na het uitspreken van het faillissement of de curateele, of na den dag van overlijden gebruik moeten gemaakt worden. Art. 10. Wanneer Benig geschil betrekkelijk de onderneming tusschen de vennooten mocht ontstaan, zal dit, met uitsluiting van den in deze bevoegden rechter, worden beslist door een scheidsman, door hen met onderling goedvinden of, bij verschil, door den bevoegden rechter te benoemen. Aldus gedaan en in duplo geteekend te .... , den ... . (Hand teekeningen) N.B. Zegelrecht f 0.50 of meer, naar gelang van de grootte van het papier.
Model eener akte van vennootschap bij wijze van geldschieting. (Commanditaire Vennootschap).
De ondergeteekende A., koopman in granen, wonende te ......, ter eene, en B., rentenier, wonende te , ter andere zijde, verklaren bij deze vast te stellen de bepalingen waarop zij hebben aangegaan een vennootschap bij wijze van geldschieting, in voege als volgt: Art. 1. Deze vennootschap zal ten onderwerp hebben den handel in granen en zaden; zij zal gevestigd zijn te..., en aanvangen met den ......, en eindigen met den en ....... en is alzoo gesloten voor den tijd van ...... jaren. Art. 2. De ondergeteekende ter eene brengt in al zijn kennis en arbeid. Bovendien brengt hij in al zijn voorraden granen en zaden, al zijn werktuigen, gereedschappen, rechten, vorderingen en verbintenissen, kortom de geheele tot nog toe door hem gedreven handelszaak in granen en zaden, een en ander met wederzijds goedvinden geschat op ...... gul den. De ondergeteekénde ter andere brengt in bij wijze van geldschieting een som van ...... gulden in contanten. Beide vennooten zullen voor het bedrag van hun inbreng in de boeken van de vennootschap gecrediteerd worden en over het saldo hunner rekening ten laste der onkostenrekening een rente genieten van .... % 's jaars. .
...
281 Art. 3. De winsten of verliezen, welke deze handel zal hebben of lijden, komen voor twee derde gedeelten voor den contractant ter eene, en voor één derde voor dien ter andere zijde; doch zal laatstgemelde, ondanks alle moge verliezen, geen verder nadeel kunnen lijden dan ten-lijke beloope der door hem gestorte som. Elk der vennooten zal gerechtigd zijn om maandelijks in voorschot op de te verwachten winst uit de kas te nemen een bedrag van .... gulden. Art. 4. De ondergeteekende ter eene zal verplicht zijn boek te houden overeenkomstig de voorschriften der wet. Het zal aan den ondergeteekende ter andere zijde vrijstaan, steeds en te allen tijde daar inzage van te nemen of te doen nemen en hij zal gerechtigd zijn voor zich te vervaardigen, of te doen vervaardigen afschriften uit of van voormelde boeken en bescheiden ten kantore der vennootschap. Art. 5. Het boekjaar der vennootschap loopt van 1 Januari tot en met 31 December. De balans en winst- en verliesrekening zullen elk jaar binnen de eerste drie maanden moeten opgemaakt en in het daarvoor bestemde register ingeschreven worden en onderteekend door den ondergeteekende ter eene, die een gelijkluidend en onder afschrift daarvan aan ondergeteekende ter andere-teknd zijde zal ter hand stellen. Ingeval van winst zal laatstgenoemde binnen zes weken na het -opmaken van die balans zijn aandeel daarin kunnen ontvangen. Indien de verliezen, welke de vennootschap in zulk een jaar mocht hebben geleden, de winsten te boven gaan, - zal dat tekort volgens art. 3 worden geleden, hetwelk voor beide vennooten van hunne rekening zal worden afgeschreven. Art. 6. Door overlijden van den geldschietenden vennoot gedurende deze vennootschap zal zij niet worden ontbonden, maar met zijn erven of rechtverkrijgenden worden voortgezet. Art. 7. In geval van overlijden van den beheerenden vennoot, alsmede in geval van faillissement of curateele van een van beide of beide vennooten zal de vennootschap zijn ontbonden. Art. 8. De liquidatie zal, zoo mogelijk, geschieden door den beheerenden vennoot, diens erven of vertegenwoordigers, of anders door een liquidateur met onderling goed bij verschil, ten verzoeke van de meest gereede-vinde,of partij door den bevoegden rechter te benoemen. Art. 9. Zie art. 6 van het vorige contract.
282 Art, 10. Zie art. 10 van het vorige contract. Aldus gedaan en in duplo geteekend te .... , den ... . N.B. Zegelrecht als voren.
Vrijwillige ontbinding van een vennootschap.
Wij ondergeteekenden, Z......, wonende te ...... en C......, wonende te ......, verklaren met onderling goedvinden te willen ontbinden de vennootschap in ...... (invull en het onderwerp van den handel), gedreven wordende onder de firma ...... en door hen aangegaan bij onderhand sche acte van den ...... 19..., en zulks op de navolgende wijze. Art. 1, De thans bestaande vennootschap zal ontbonden worden met ingang van den .... Op dat tijdstip zullen de boeken en registers afgesloten worden, welke sluiting dadelijk door de beide vennooten eigenhandig zal worden onder zullende alsdan tevens een aanvang gemaakt en-teknd, onafgebroken voortgegaan worden met het opmaken van een specifieken inventaris van de in de magazijnen voorhanden koopmansgoederen, benevens van een inventaris van alle overige eigendommen der vennootschap, zonder eenige uitzondering. Beide inventarissen zullen door ieder der deelhebbers worden nagezien en bij accoordbevinding onderteekend worden. Art. 2. Dadelijk met den .... zal een aanvang worden gemaakt met de vereffening van de zaken der vennootschap, waarmede de heer Z...... zal worden belast, en wiens handteekening daarvoor zal valideeren, waartoe de contractant ter eene, de heer C......, verklaart hem te machtigen, onder belofte van goedkeuring; verklarende de heer Z...... ten allen tijde aan den heer C....... de gevraagde inlichtingen te zullen geven en van alles wat hij zal hebben verricht, te doen behoorlijke rekening en verantwoording. Art. 3. De aan den heer Z...... verstrekte opdracht tot liquidatie omvat het afwikkelen van loopende contracten, het innen der uitstaande vorderingen en het betalen der loopende schulden, alsmede het verkoopen van de aanwezige koopmansgoederen; zij strekt zich evenwel niet uit tot het te gelde maken van de overige eigendommen der vennootschap. Art. 4. Aan al degenen, die met voorschreven firma in betrekking of open rekening staan, zal bij circulaire kennis worden gegeven van de ontbinding der vennootschap en
283 van de machtiging, die aan den Heer Z...... is gegeven om de loopende zaken der vennootschap te liquideeren, terwijl voorts deze ontbinding in het Handelsregister zal worden ingeschreven. Art. 5. Ieder der vennooten zal na de ontbinding der vennootschap voorschreven handel voor eigen rekening en onder eigen naam kunnen aanvangen en voortzetten. Art. 6. Ingeval tusschen contractanten onderling te dezer zake geschillen mochten ontstaan, zullen zij deze ter beslissing opdragen met uitsluiting van den bevoegden rechter aan een scheidsman, tot welke functie zij aanwijzen den Heer D., wonende te ......, aan wiens uitspraak zij zich onherroepelijk verklaren te onderwerpen, Aldus in duplo opgemaakt en geteekend te ...... den ...... (Hand teekeningen) N.B. Zegelrecht als voren. Verlenging van een vennootschap. Wij ondergeteekenden, Z. en C., beiden wonende te ....... Zijn overeengekomen de vennootschap, tusschen ons opgericht bij onderhandsche akte, den ......, te ......, tot het drijven van handel in .., onder de firma ......, welke volgens gemelde akte zou moeten eindigen den en ....... voort te zetten voor den tijd van ...... achtereenvolgende jaren, te rekenen vanaf ......, onder dezelfde voorwaarden als in bovenvermelde akte is bepaald, zonder eenige verandering hoegenaamd, behoudens dat .... (de .
..
verandering uitdrukken).
Aldus gedaan en ' geteekend in duplo, te ......, den...... (Handteekeningen)
N.B. Zegelrecht als voren.
HANDELING VOOR GEMEENE REKENING, Behalve de vennootschap onder firma, de commanditaire vennootschap en de naamlooze vennootschap, kent de wet nog de handeling voor gemeene rekening. Deze heeft betrekking op een of meer bepaalde handels -ondermig. De deelnemers in deze maatschap treden naar buiten niet op onder een gemeenschappelijken naam en zijn ook niet allen voor het geheel voor de in naam dezer maatschap aangegane verbintenissen tegenover derden aansprakelijk; slechts de deelgenoot, -die met derden gehandeld heeft, is tegenover hen aansprakelijk.
284 Deze maatschap is niet onderworpen aan de formaliteiten en voorschriften voor vennootschappen voorgeschreven. Model eener acte. Tusschen ons ondergeteekenden, Pieter A...... (beroep en woonplaats) ter eene, en Christiaan B...... (beroep en woonplaats) ter andere zijde, is overeengekomen: Dat wij te zamen en voor gezamenlijke rekening zullen aankoopen .... (de waren beschrijven), waartoe ieder onzer de helft van het benoodigde kapitaal zal bijdragen; dat na het aan ontvangen van gemelde goederen, wij dade--kopenht lijk in elkanders tegenwoordigheid tot den verkoop van die goederen zullen overgaan, zullende de winst, die deze verkoop zal opleveren, door beiden gelijkelijk worden gedeeld, evenals het verlies door beiden gelijkelijk zal worden gedragen; terwijl alle verliezen en kosten, zoo van inkoop, assurantie, transport of verkoop, door ieder onzer voor de helft zullen worden geleden of vergoed aan .hem, die deze mocht hebben voorgeschoten. Aldus gedaan en in duplo geteekend te D. . . . , den ... . N.B. Zegelrecht 50 cent, (Handteekeningen)
ZEGEL EN REGISTRATIE, Het recht van zegel is een belasting, die geheven wordt van bepaalde in de zegelwet genoemde stukken. Men onderscheidt voornamelijk: I. Het vaste zegelrecht, o.a. op de quitantién en het z.g, kort-papier; II. Het zegelrecht, dat verschilt, naarmate van de grootte van het papier, dat gebruikt wordt (formaatzegel); III. Het zegelrecht, dat verschilt, naarmate van de som, die in het stuk is uitgedrukt (evenredig zegel). Over elk dezer hoofdsoorten wordt hierna achtereen -volgens iets medegedeeld. Echter gaan daaraan vooraf eenige algemeene voor die bij het gebruik van gezegeld papier of van-schriften, zegels in acht genomen moeten worden, Wanneer men aanvangt met het beschrijven van gezegeld papier, of daarmede op de keerzijde voortgaat, moet men goed toezien, dat geen letters of woorden door den afdruk van den zegelstempel heen worden geschreven. Die afdruk
285 toch mag zoo min op de voorzijde als op de keerzijde door letters bedekt of op eenige wijze onkenbaar gemaakt of beschadigd worden. Het is ook niet onverschillig, op welke plaats men begint te schrijven. Men moet aanvangen ter hoogte van of onder (dat wil zeggen onmiddellijk onder) den afd ruk van den zegelstempel. Indien in strijd met deze bepalingen gehandeld is, wordt het stuk als ongezegeld beschouwd. Wanneer het stuk geschreven is op ander van wege het Rijk uitgegeven gezegeld papier dan het daarvoor bestemde, mits de belasting ten volle is voldaan, of op een papier van een hooger recht, is er geen overtreding begaan. Wel is er overtreding, wanneer men papier van een lager recht dan noodig is, gebruikt. De schatkist wordt dan benadeeld. Om gezegeld papier te verkoopen, moet men daartoe gemachtigd of aangesteld wezen door den Minister van Financiën. Een gezegeld papier, dat reeds éénmaal voor een akte of een geschrift is gebezigd, mag daarvoor onder geen voorwendsel voor de tweede maal worden gebruikt, zelfs dan niet, wanneer het oude stuk is doorgehaald of op eene andere wijze vernietigd.
Bij overtreding van deze bepaling wordt hetgeen na het eerste stuk is geschreven, beschouwd als op ongezegeld papier te zijn gesteld. Er zijn echter op deze bepaling vele uitzonderingen. Een aantal akten en geschriften nl. kan wel achter elkander op hetzelfde zegel worden geschreven. Op particulieren hebben die uitzonderingen weinig betrekking. De voornaamste, voor hen van belang, bestaat hierin, dat quitantiën, voor sommen, die men achtereenvolgens ontvangt in mindering van dezelfde schuldvordering, ook op hetzelfde zegel kunnen worden gesteld, mits uit den inhoud van de latere quitantie duidelijk blijkt, dat de betaling betrekking heeft op dezelfde vordering. Dit is mede het geval met de quitantiën voor sommen in mindering van een en denzelfden termijn van huur. Voorts mogen de voldaanteekeningen op postwissels, postbewijzen, kassierspapier, cheques, assignatiën en ander handelspapier worden gesteld zonder nieuw zegel. Geen afzonderlijk zegelrecht is verschuldigd voor de quitantiën, endossementen, acceptatiën, visa's en avals op wissels en ander handelspapier.
286 Huiselijke papieren, brieven en andere geschriften, die niet worden opgemaakt tot bewijs van overeenkomsten, handelingen, verbintenissen en verklaringen, behoeven niet op gezegeld papier te worden geschreven. Elk houder van eenig zegelplichtig stuk, dat niet of niet behoorlijk is gezegeld, kan dit tegen voldoening van het verschuldigde recht doen zegelen, mits hij tegelijkertijd de boete voldoet, of het stuk in handen van den ambtenaar late ter constateering der overtreding. Alle hier te lande wonende personen, die eenig aan zegelrecht onderworpen stuk opmaken of afgeven, of op zoodanig stuk hun handteekening stellen, worden geacht het stuk hier te lande te hebben opgemaakt of afgegeven, of daarop hier te lande hun handteekening te hebben gesteld, zoolang het tegendeel niet aannemelijk is gemaakt. Voor de toepassing dezer wet worden stukken, die voorzien zijn van een paraaf, het facsimile van een handteekening of paraaf, of den afdruk van een naam- of paraaf stempel, als onderteekende stukken beschouwd. Het vaste zegelrecht. Behoudens de hierna te vermelden uitzondering ten aanzien van quitantiën, niet meer dan f 10.— bedragende, is een vast zegelrecht van tien cent
verschuldigd wegens alle eenzijdig opgemaakte stukken, vermeldende de ontvangst of overneming van gelden, of wel bevattende de erkenning door of namens den schuld dat een geldschuld geheel of gedeeltelijk is vol--eischr, daan of verrekend, alsmede de verklaring, dat niets te vorderen is. 1 Dat recht is verschuldigd, ook al zijn die stukken opgemaakt in den vorm van berichten of brieven, zelfs als deze stukken wegens niet onderteekening of om andere redenen in rechte niet kunnen dienen tot schriftelijk bewijs, (Onderworpen zijn dus zelfs stukken, die niet onder zijn, of slechts van de geschreven of gestempelde-teknd woorden „betaald ", „verrekend", „voldaan" e.d. zijn voorzien). Hij aan wien een niet behoorlijk gezegeld stuk is afgegeven, is verplicht dit onder opgaaf van naam en woonplaats van hem, van wien het werd ontvangen, binnen een maand na de ontvangst ter constateering van de overtreding aan )
1) Een bericht van ontvangst van gelden per giro aan dengene, die de gireering deed verrichten, is zegelplichtig.
287
's Rijks ambtenaar aan te bieden op stralle van aansprakelijkheid voor de boeie. Zoo niet het tegendeel bedongen is, komt het recht ten laste van den schuldenaar. Het is dus aan te bevelen, dat bij het uitschrijven van rekeningen tot een bedrag van meer dan f 10.-, tien cents voor het quitantiezegel wordt uitgetrokken, Bij de betaling zal de schuldenaar dan weI toezien, dat de rekening behoorlijk van het door hem betaalde plakzegel wordt voorzien op de wijze als dit is voorgeschreven, Vrijgesteld van dit recht zijn aIleen door den schuldeischer onderteekende quitantien, in welken vorm ook, wanneer voor niet meer dan f 10.- wordt gequiteerd en de kwijting niet strekt in mindering of tot afdoening van een grootere som, Is dit weI het geval, dan moet voor elke betaling, ook al is deze kleiner dan f 10.-, zegelrecht betaald worden, tenzij aIle quitantien voorkomen op hetzellde papier, waarop de eerste gezegelde quitantie voorkomt en uit den inhoud der latere quitantien duidelijk blijkt, dat de betaling betrekking heeft op dezelfde vordering, in welk geval men dus slechts eenmaal zegelrecht betaalt, Het hier bedoelde recht is eveneens als regel van toepassing op beuiijzen van onioangst van gelden a deposito, ter crediteering, ter nadere oerrekening 01 in bruikleen gegeven, op bewijzen van oniuangsi van postwissels, cheques en ander handelspapier, indien deze stukken de strekking hebben een geldschuld te doen ontstaan of te delgen, Het zegelrecht is echter niet verschuldigd voor stukken, vermeldende de ontvangst van gelden enz., waarbij een gezegelde kwitantie wordt toegezonden, of waarin wordt verklaard, dat een gezegeld bewijs van ontvangst of crediteering is uitgereikt of toegezonden, Zoo de quitantien hier te lande zijn opgemaakt, kan de voldoening van het recht op drieeerlei wijze geschieden: 1"
door gebruik te maken van het daarvoor bestemde gezegeld papier, van wege het rijk uitgegeven. 2 door eigen papier of perkament te Iaten stempelen op het zegelkantoor, dat daarvoor is aangewezen, 3. door v66r de onderteekening het stuk van een plakzegel te voorzien, verkrijgbaar aan de registratiekantoren en de postkantoren, lijn de hierboven gemelde voorschrilten niet na~eleeld,
288 dan wordt een boete van f 100,— verbeurd door hem, die het stuk heeft onderteekend, en, zoo het niet is onderteekend, door den uitgever.
Het plakzegel moet op de volgende wijze gebruikt worden: Het wordt geheel en al vastgeplakt, gaaf en ongeschonden, daar, waar het stuk moet worden onder zegel gebruikt. Deze schrijft zijn-tekndorhm,it onderteekening met inkt over het zegel en vermeldt tevens op het zegel, en mede met inkt, het tijdstip, waarop het wordt gebruikt door aanduiding van den dag, de maand en het jaar. Wordt deze bepaling niet nageleefd, dan wordt het stuk als ongezegeld beschouwd. Zoo de quitantiën buitenslands zijn opgemaakt, geschiedt zegeling door den ontvanger na voldoening van het zegelrecht Aan een vast recht van 10 cent is ook onderworpen het z.g. kortpapier. Hieronder verstaat de wet wissels en andere stukken, die betaalbaar zijn gesteld, hetzij op zicht of vertoon, hetzij uiterlijk drie dagen na zicht of vertoon, of wel uiterlijk acht dagen na hunne dagteekening. Hij, die opzettelijk een plakzegel, dat reeds gebruikt is, verkoopt of te koop aanbiedt, aflevert, ten verkoop in voorraad heeft, of andermaal gebruikt, als ware het nog niet gebruikt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste 3 jaar of geldboete van ten hoogste
f 300.—. (Zie ook hierna bij het wisselzegel) .
Het formaat zegel onderscheidt men in vijf soorten. Hoe grooter papier men gebruikt, hoe meer belasting men betaalt. De voormelde soorten zijn de volgende: 1, groot registerpapier van f 2.2. klein registerpapier „ „ 1.50 „ „ 1, 3. gewoon papier 4, halfvel gewoon papier „ „ 0.50 5, klein papier „ „ 0.30 Het gebruik van papier van 30 cent wordt slechts toegelaten voor: 1, verzoekschriften, 2, onderhandsche volmachten en machtigingen, 3, akten van schuldbekentenis en akten van borgtocht voor geldsommen,
289 4, door eigenaars en rechthebbenden verleende vergunningen om op eens anders grond te jagen, en nog eenige andere, voor de lezers van geen belang zijnde stukken. Papier van 50 cent of hooger (naarmate men meer ruimte behoeft) moet worden gebruikt voor alle stukken, opgemaakt tot bewijs van privaatrechtelijke overeenkomsten, handelingen, verbintenissen en wilsverklaringen, die niet aan evenredig zegelrecht onderworpen zijn. Aldus worden b.v. op formaatzegel van 50 cent en hooger gesteld: koop-, ruil-, pandovereenkomst, aanneming van werk, overeenkomst van bewaargeving of (verbruik) leening, acten van vennootschap, boedelscheidingen, enz. Een testament kan geschreven worden op ongezegeld papier; eerst wanneer het geregistreerd wordt, of daarvan op eenigerlei wijze gebruik wordt gemaakt, moet men het stuk ter zegeling aan den ontvanger aanbieden. Twijfelt men, welk zegel men gebruiken moet, dan doet men het verstandigst met de ongeteekende acte even naar het zegelkantoor te gaan en daar te informeeren. Van het zegelrecht naar de oppervlakte van het papier zijn o.a. vrijgesteld: 1. De verzoekschriften tot benoeming tot ambtenaar, met een bezoldiging van niet meer dan f 1000.— 's jaars. 2. De stukken door ambtenaren van den Staat, van provinciën, gemeenten en waterschappen en door onderwijzers benoodigd tot het bekomen van pensioenen, voor zoover hun bezoldiging of belooning niet meer dan f 1000.— 's jaars bedraagt en daarvan uit de stukken blijkt; de stukken benoodigd tot het bekomen van weduwen- en weezenpensioen, ingeval de belanghebbende personen onvermogend zijn, blijkens een verklaring, afgegeven door het hoofd van het bestuur hunner woonplaats en daarvan op de stukken melding is gemaakt. 3. De verzoekschriften en verdere stukken benoodigd tot het bekomen van vergunning tot handelingen, waarvoor krachtens de wet, of krachtens reglementen of verordeningen van politie vergunning moet worden gevraagd. 4. De volmacht van ouders, voogden en bloedverwanten, gegeven ter vertegenwoordiging bij een door de wet G.erling. 18e druk.
19
290
gevorderd verhoor in het belang van een minderiarige; de volmacht van den echtgenoot, de bloedverwanten of aangehuwden, gegeven ter vertegenwoordiging bij een verhoor, betreffende een verzoek tot onder curaieele stelling: de volmacht van een schuldeischer in een laillissement ter verschijning op de verificatievergadering. 5_ AIle stukken, die worden opgemaakt tot regeling van belastingen. 1) 6_ Stukken, benoodigd tot het aangaan van huwelijken, betreffende voorziening in de voogdij en toeziende ooogdl], curaieele en ioeziende curateele, meerderjariguerhlaring, erhenning en wettiging van natuurlijke kinderen en betreffende uerbeiering van acien van den Burg. Stand, alles voor zoover de personen onoermogend zijn, mits dat onvermogen blijkt uit een verklaring afgegeven door het hoofd van het bestuur . hunner woonplaats, 7. De 2-jaarlijksche summiere rehening en verantwoording van den voogd en van den curator over een onder curateele gestelde, 8, De jaarlijksche summiere rekening en oeranturoording van den bewindvoerder voor een afwezlge. 9, AIle akten en geschriften betreffende het aangaan, wijzigen of eindigen van een arbeidsovereenkomst. In 't algemeen is bepaald, dat al de bovengemelde onderhandsche akten, enz, aan het zegelrecht naar de grootte van het papier onderworpen, geschreven moeten worden op het gezegeld papier, dat van wege hei rijk verkrijgbaar wordt gesteld. Degenen echter, die zich van ander papier of wei van perkament willen bedienen, kunnen dit doen siempelen, alvorens daarvan gebruik wordt gemaakt. De oppervlakte van het papier wordt dan berekend en daarnaar het recht betaald volgens den maatstaf, dien de wet aanwijst, nameIijk 30 cent, 50 cent, f 1,-, ! 1,50, ! 2,-. I
Evenredig zegelrechi is verschuldigd voor: a, wissels en ander handelspapier en b, huurconiracten, Het recht wordt voldaan door het stuk te stel1en op gezegeld papier vanwege het Rijk uitgegeven, of op buitengewoon gezegeld papier of door gebruik van plakzegel, 1) Hieronder vallen aangiften, belastingen,
bezwaar- en verzoekschriften betreffende
291 Aan deze stukken mag ongezegeld papier worden vastgehecht, als het gezegeld papier niet groot genoeg is om daarop de geheele akte te schrijven. Zoo mag men een reep ongezegeld papier aan een wissel hechten, als er plaats te kort komt voor de endossementen. Zoo mag men aan een huurcontract een vel gewoon papier toevoegen, als de akte zoo groot is, dat men geen plaats genoeg heeft op het gezegelde papier. a. Zegelrecht voor wissels en ander handelspapier. Alle wissels, orderbriefjes, cheques en ander handels
uitgezonderd het kort papier, zijn onderworpen aan-paier, een recht van vijf cent van iedere f 100, indien zij binnen het Rijk betaalbaar zijn. Het recht bedraagt ten minste 10 cent en wordt berekend over de som in het stuk uitgedrukt, over ronde sommen van f 100 tot en met een bedrag van f 500, boven de f 500 tot en met een bedrag van f 10.000 over ronde sommen van ƒ 500, en boven de I 10,000 over ronde sommen van f 1000. Ook alle dubbelen of afschriften van deze stukken zijn aan hetzelfde recht onderworpen. Zijn de stukken buiten het Rijk betaalbaar gesteld door den uitgever, dan zijn zij slechts onderworpen aan een vast recht van 10 cent. Ook het zoogenaamde, binnen het Rijk betaalbare, „kortpapier", (dat is dat, wat betaalbaar is gesteld, hetzij op zicht of vertoon, hetzij uiterlijk drie dagen na zicht of vertoon, of wel uiterlijk acht dagen na zijn dagteekening) is onderworpen aan een vast recht van 10 cent. Is een aan evenredig recht onderworpen in het buitenland getrokken wissel in meer dan één exemplaar opgemaakt, of zijn daarvan copieën vervaardigd, dan zijn de latere exemplaren en de copieën vrij van recht, als op één der exemplaren of den oorspronkelijken wissel het recht behoorlijk is voldaan. Ook is het in zoodanig geval, om vrijdom van recht te genieten, een noodzakelijk vereischte, dat de houder of acceptant, die binnen het Rijk op een der latere exemplaren of der copieën het eerst zijn handteekening zet, boven die handteekening de volgende verklaring schrijft of doet schrijven: Het zegelrecht is op den (prima, secunda enz. of oor -spronkelij)w behoorlijk voldaan. (Volgt handteekening).
292 Iemand, die deze verklaring in strijd met de waarheid onderteekent, beloopt een boete van duizend gulden. Het zegelrecht van wissels enz. moet, voor zoover zij binnen het Rijk worden opgemaakt, door den trekker of uitgever worden voldaan, op verbeurte van boete van honderd maal het niet betaalde recht, doch ten minste f 100.—. Indien de stukken buitenslands zijn opgemaakt, moet het zegelrecht daarvan voldaan worden, vóórdat zij hier te lande verhandeld, geaccepteerd, geëndosseerd, betaald, gekwiteerd, of voor aval geteekend worden, of eindelijk vóórdat wegens non-acceptatie of non-betaling protest wordt opgemaakt. De voldoening van het recht op deze stukken geschiedt door het ter zegeling aan te bieden aan 's Rijks ambtenaar of door gebruik van een of meer plakzegels bij het stellen van het accept, endossement, aval of van de kwijting. Een boete van honderd maal het niet overeenkomstig de wet betaalde recht, doch minstens f 100.—, wordt verbeurd door ieder, die eenig hierboven bedoeld papier, niet van behoorlijk zegel voorzien, onverschillig of het binnen- of buitenslands is opgemaakt, hier te lande heeft verhandeld, geaccepteerd, geëndosseerd, betaald, gekwiteerd of voor aval geteekend, of eindelijk wegens non-acceptatie of nonbetaling van zoodanig stuk een akte van protest heeft doen opmaken, zonder vooraf het zegelrecht te voldoen. Deze voldoening kan door hem, vóór het verrichten van een dier handelingen,zonder betaling van boeten op de bovengemelde wijze geschieden, indien zijne handteekening niet of niet in strijd met de wet op het stuk voorkomt, waarna dat stuk, ten aanzien van hem en van latere hou -ders, als behoorlijk gezegeld wordt aangemerkt. Iedere houder is tot deze voldoening verplicht, op straffe van aansprakelijkheid jegens den Staat voor de boeten ter zake van het stuk vroeger door anderen beloopen. b. Zegelrecht voor huurcontracten.
De authentieke akten en de door of namens huurder en verhuurder of door of namens een van beiden, onderteekende onderhandsche stukken, onverschillig in welken vorm opgemaakt, al ware het in dien van berichten of brieven, houdende erkenning van de huur of verhuur van roerende zaken of van binnen het Rijk gelegen of gevestigde onroerende zaken, zijn onderworpen aan een
293 zegelrecht van 10 cent van iedere f 100 van den huurprijs over den geheelen huurtijd berekend, Met de [aren, die ter keuze staan van den huurder of verhuurder, (de zgn, "optie[aren"] wordt dadelijk rekening gehouden, Onder den huurprijs wordt verstaan de som door den huurder aan den verhuurder te betalen, benevens al de lasten, die de huurder voor zijn rekening neemt ter ontlasting van den verhuurder, als b.v, grondbelasting. eigenaarsreparatien enz. [Als last wordt niet beschouwd de verplichting voor den huurder om de waterleiding te betalen], Voor de berekening van het recht wordt de duur van een voor het leven of tot wederopzegging aangegane huur gesteld op tien [aar, die van eenige andere huur voor onbepaalden tijd op twintig jaren, Indien de akte of het stuk niet de noodige gegevens bevat voor de berekening van het recht, moeten deze aan den voet door of namens partijen bi] onderteekende verklaring worden opgegeven, Ontbreekt deze opgave. dan is een recht van twintig gulden verschuldigd, tenzij wegens de in de akte of het stuk voorkomende gegevens een hooger recht verschuldigd is, in welk geval dit recht, verhoogd met J 20, verschuldigd is. Het recht wordt herekend over ronde sommen van f 250 tot en met een bedrag van f 5000 en hoven de f 5000 over ronde sommen van f 500, Huur en verhuur onder opschoriende voorwaarde wordt gelijkgesteld met zuivere huur en verhuur, Onderhuur en -verhuur, oernieuuiing van huur en verhuur en overdracht of overneming van huur is gelijkgesteld met huur en verhuur, Voor de berekening van het recht wordt, ingeval van onderhuur en van overdracht van huur, als huurprijs beschouwd hetgeen de verkriiger van het genot zal moeten voldoen aan of voor den oorspronkeIijken verhuurder, oermeerderd met wat de verkrijger moet voldoen aan den onderverhuurder, of aan hem, die het genot heeft overgedragen, Geen zegelrecht is verschuldigd: a. indien de huurprijs (hieronder begrepen de lasten], over den geheelen huurtijd berekend, niet meer bedraagt dan f 250; b. indien de huur en verhuur bij andere dan notarieele akte is geconstateerd voor het voor een der partijen bestemde exemplaar van de akte, dat tegelijk met het behoorlijk
294
gezegelde stuk en binnen 3 maanden na de dagteekening der akte, in ieder geval binnen een maand na den aanvang der huur, ter registratie wordt aangeboden, Het zegelrecht moet worden voldaan door de akte te stellen op gezegeld papier, van wege het Rijk uitgegeven of op buitengewoon gezegeld papier of door gebruik van plakzegel, Is het recht niet geheel voldaan op de akte, dan is verschuldigd wegens een onderhandsche akte of verklaring eene boete van honderd maal het te weinig betaalde recht, doch ten minste f 500, welke boete komt ten laste van den verhuurder of den cedent der huur, als de akte door beide partijen is onderteekend, en ten laste van den onderleekenaar, indien de akte of verklaring slechts door een der partijen is onderteekend, Zekere vermelding in of op eenig niet behoorlijk gezegeld stuk, waarbij de onderteekenaar of de uitgever van dat stuk zich verbindt het door een behoorlijk gezegeld te vervangen en iedere aanduiding, vermelding of overeenkomst, welke ten doel heeft een overtreding der zegelwet aan de kennisneming van's Rijksambtenaar te onttrekken, is nietig, Hierdoor is een eind gemaakt aan de vroeger gebruikelijke ontduiking van zegelrecht bij huurcontracten. Behoudens beding van het tegendeel is het zegelrecht verschuldigd door de huurders, door of namens wie zij zijn onderteekend. Zijn de stukken aileen door of namens de verhuurders onderteekend, dan is het zegelrecht te hunnen laste, ,
Registratie. De formaliteit van registratie bestaat uit het in beknopten vorm aanteekenen in een register van zooveel uit den inhoud eener akte, als noodig is om de identiteit dier akte, z66als zij aan 's Rijksambtenaar is overhandigd, zoo goed mogeliik vast te stellen; eene ambtelijke verklaring op het stuk duidt dan aan dat, en wanneer de formaliteit is verricht, De beteekenis er van is deze, dat de aanteekening in het register aantoont het bestaan of althans het bestaan hebben der akte op het oogenblik der reglstratie: de akte bekomt daardoor "een zekere dagteekening" , Het recht wordt onderscheiden in: a] Euenredig« rechten op: 1. overdracht van onroerende zaken, waaronder mede verstaan wordt vestiging, wijziging en afstand van
295 zakelijke rechten op onroerende zaken met uitzondering van hypotheek; 2. het geplaatste kapitaal van naamlooze vennootschappen en daarmede gelijk gestelde vennootschappen en vereenigingen; 3. openbare verkoopingen van roerende zaken. b) Vaste rechten op alle overige akten.
Van de evenredige rechten is hier alleen van belang dat op overdracht van onroerende zaken. Het bedraagt ƒ 2.50 van elke 1100 over de verkoopwaarde, die in het algemeen geacht wordt gelijk te zijn met het bedrag van den prijs en de lasten, Dit recht wordt verminderd tot ƒ 0.50 van elke I 100, indien de acte van overdracht geregistreerd wordt binnen 15 maanden na den dag, waarop een akte, houdende overdracht van dezelfde zaak, is geregistreerd. Het. vaste recht bedraagt 11.50 voor iedere akte, met uitzondering van de huiselijke papieren en nog enkele stukken waarvoor 30 cent betaald wordt. Van onderhand akten en van in het buitenland opgemaakte akten,-sche wordt het recht van f 1.50 niet geheven, indien zij binnen 3 maanden na hare dagteekening ter registratie worden aangeboden, tenzij blijkt, dat zij meer dan 3 maanden voor haar aanbieding ter registratie zijn opgemaakt. Ieders belang brengt dus mede elke akte terstond na de dagteekening en onderteekening te laten registreeren; het geschiedt dan kosteloos. (Zie ook bij zegelrecht huurovereenkomsten). Worden meerdere exemplaren van één akte tegelijk aangeboden, dan worden zij als één akte geregistreerd. Alle akten zijn aan de formaliteit van registratie onder uitzonderingen na, van welke hier alleen-worpenig van belang zijn, die voor handelspapier, handelscedullen, beide met de daarop voorkomende aanteekeningen of verklaringen, effecten, talons en coupons. Zij kunnen, op eenige voor particulieren minder ter zake doende uitzonderingen na, te allen tijde ter registratie worden aangeboden, doch behoeven daartoe niet te worden aangeboden, voordat zij worden vermeld in een akte van een notaris. Particulieren behoeven dus feitelijk een akte nooit te laten registreeren, maar ter wille van de zekere dagteekening, die de akte er door bekomt, is registratie zeer aan te bevelen.
296 VAN FAILLISSEMENT. Wanneer iemand meerdere, opeischbare schulden heeft, die hij niet kan of niet wil betalen, kan hij in staat van faillissement worden verklaard, wanneer de rechter oordeelt, dat dit niet betalen den vorm aanneemt van ophouden met betalen, met andere woorden, wanneer het blijkt, dat men zijn geregelde betalingen staakt. De toestand van te hebben opgehouden met betalen wordt veelal ook aangenomen te bestaan, wanneer blijkt van één schuld, tot welker betaling de schuldenaar veroordeeld is. Zoolang de staat van faillissement niet door de rechtbank is uitgesproken, kan ieder schuldeischer voor zich zelf vervolgingen instellen en trachten betaling te verkrijgen, of, zooals men het noemt, zijn recht van executie uitoefenen, maar bij de faillietverklaring houdt dit op. Alle door schuldeischers gelegde beslagen vervallen dan; tengevolge van de faillietverklaring rust dan evenwel een (algemeen) faillissementsbeslag op den boedel van den gefailleerde, hetwelk ten doel heeft, een zoo billijk mogelijke verdeeling van de waarde, of de opbrengst daarvan, tusschen alle schuldeischers mogelijk te maken. Faillissementsaanvrage. De betrokken persoon, die den toestand van zijn boedel zelf inziet, kan zelf de faillietverklaring aanvragen op de griffie van de rechtbank binnen welks arrondissement hij woont. Hij behoeft daartoe geen rechtskundigen bijstand. Anders geschiedt dit op verzoek van een of meer der crediteuren die zich evenwel daartoe van den bijstand van een procureur bedienen moeten en desnoods op vordering van den officier van justitie, namelijk wanneer het openbaar belang ' de failliet-verklaring vordert en het bijv. blijkt, dat deze noodig is, maar -de schuldenaar zelf, noch de schuldeischers, die van den toestand kennis dragen, die verklaring vragen.
De rechtbank stelt bij het vonnis van faillietverklaring een of meer curators aan ter regeling van den boedel en benoemt tevens -een zijner leden tot rechter commissaris. De griffier geeft dadelijk van het faillissement kennis aan de administratie der posterijen en telegrafie, waardoor alle briefwisseling met den gefailleerde in handen van den curator komt. De curator zorgt, dat het faillissement wordt bekend gemaakt. -
-
297 Wat omvat het faillissement? Het faillissement omvat het geheele vermogen van den schuldenaar en ook, wat hij tijdens het faillissement verwerft. Niettemin blijven buiten faillissement o. m.: het noodige bed en beddegoed van den gefailleerde, diens echtgenoote of van diens inwonende kinderen, de kleeren, waarmede zij gedekt zijn en hetgeen de gefailleerde door persoonlijke werkzaamheid of als bezoldiging dan wel pensioen gedurende het faillissement verkrijgt, of een gedeelte daarvan, ter beoordeeling van den rechter-commissaris. Is hij in gemeenschap van goederen gehuwd, dan wordt het goed van de vrouw ook in den boedel opgenomen. Verificatie. Binnen veertien dagen, nadat het vonnis van faillietverklaring in kracht van gewijsde is gegaan, bepaalt de rechter-commissaris den termijn, binnen welken de vorderingen moeten worden ingediend bij den curator, zoo mede den dag, waarop de verificatie-vergadering wordt gehouden. De curator geeft van deze beschikking kennis aan de crediteuren. Deze dienen dan onder overlegging van bewijsstukken hun vordering bij den curator in. Sommige menschen meenen voordeeliger uit te zijn, indien zij dit niet doen, zulks om, indien de gefailleerde later weer in goeden doen mocht geraken, het geheele bedrag hunner vordering te kunnen verhalen. Dit is echter een dwaling; het kan niet anders dan nadeelig zijn, indien men zijne vordering niet indient; -eindigt toch het faillissement door het verbindend worden eener uitdeelingslijst, dan behoudt men zijne vordering voor het onvoldaan gebleven gedeelte en heeft het voordeel door de verificatie een executorialen titel te bezitten; eindigt het door homologatie (bekrachtiging) van een accoord, dan is -de niet geverifieerde schuldeischer evengoed aan het accoord gebonden, als de wel geverifieerde, en de eerste heeft het nadeel gehad, dat hij op de aanneming van het accoord geen invloed heeft kunnen uitoefenen. Wanneer men met een gefailleerde in rekening staat, kan men zich op schuldvergelijking of compensatie beroepen. Bijv.: A., timmerman, heeft een rekening bij B. van I 100; B., metselaar, daarentegen een van f 75 bij A. Wanneer A. nu failleerde, zou B. slechts ,f 25 aan den boedel behoeven te betalen. Op de verificatievergadering worden de ingediende vorderingen nagegaan en, zoo ze niet betwist worden, erkend.
298 Vorderingen, die door den curator of een der schuld betwist worden, worden naar een gewone terecht--eischr zitting verwezen. Verschijnt de schuldeischer, die de verificatie heeft gevraagd, op de bepaalde terechtzitting niet (bij procureur) , dan wordt hij geacht zijn aanvrage te hebben ingetrokken; verschijnt hij, die de betwisting doet, niet, dan wordt hij geacht zijn betwisting te hebben laten varen en erkent de rechter de vordering. Bij verschijning van beide partijen (bij procureur) wordt op de gewone wijze geprocedeerd over de gegrondheid der vordering. De gefailleerde moet in persoon op de verificatievergadering aanwezig zijn. De schuldeischers kunnen in persoon of bij schriftelijke gevolmachtigde 1 ) verschijnen. Acoord. Indien de gefailleerde een accoord wil aan zal hij goeddoen, dit zoo spoedig mogelijk ter-biedn, kennis zijner schuldeischers te brengen. Deze stemmen dan over het accoord, dat alleen wordt aangenomen, indien twee derden der . erkende en voorwaardelijk toegelaten concurrente schuldeischers, vertegenwoordigende drie vierden van het bedrag der erkende en voorwaardelijk toegelaten concurrente vorderingen, er vóór stemmen. Concurrente schuldeischers staan tegenover preferente. Deze laatsten zijn op den geheelen boedel of op sommige bepaalde goederen -er uit bevoorrecht en hebben -dus veel kans hun vordering geheel uitbetaald te krijgen, terwijl de concurrente alleen maar percentsgewijs het overschot deelen. Wil men een preferentie doen gelden, dan moet men dit bij de indiening zijner vordering aan den curator mededeelen. Zie over „bevoorrechte schulden" het desbetreffend hoofdstuk. Wordt het accoord aangenomen, dan moet het door de rechtbank worden bekrachtigd (gehomologeerd). Insolventie. Indien er geen accoord wordt aangeboden, of het aangebodene verworpen is, verkeert -de boedel in staat van insolventie en gaat de curator over tot het te gelde maken er van, Daarna stelt deze een uitd eel ingslijst op (of achtereenvolgens, al naar er weder iets te gelde gemaakt is, meerdere) en worden de crediteuren uitbetaald. Door de homo (bekrachtiging) van het accoord of het verbindend-logatie worden van de eenige of slot-uitdeelingslijst eindigt het faillissement, 1) N.B. Deze volmacht is vrij van zegel.
299 Verplichtingen van den koopman. In verband met het feit, dat onder zekere voorwaarden strafbaar is de koopman, die in staat van faillissement verklaard, niet voldaan heeft of niet voldoet aan de op hem rustende verplichtingen omtrent het houden, bewaren en te voorschijn brengen van boeken, meenen wij goed te doen hier omtrent de verplichtingen, die de wet te dien aanzien stelt, enkele mededeelingen te doen. Elk koopman is verplicht van zijn vermogenstoestand en van alles, wat zijn bedrijf betreft, aanteekening te houden op zoodanige wijze, dat uit de gehouden aanteekeningen te allen tijde zijne rechten en verplichtingen kunnen worden gekend. Hij is verplicht alle jaren, binnen de eerste zes maanden van elk jaar, eene naar de eischen van zijn bedrijf ingerichte balans op te maken en eigenhandig te onderteekenen. Hij is gehouden de boeken en bescheiden, waarin hij aanteekening heeft gehouden, alsmede de balansen 30 jaren, de ontvangen brieven en telegrammen en afschriften van de uitgaande brieven en telegrammen tien jaren lang te bewaren. Kooplieden zijn diegenen, die daden van koophandel uit -oefn daarvan hun gewoon beroep maken.
BELASTING. Belasting wordt geheven door: A. het Rijk, B. de Provincie, C. de Gemeente, D. Waterschappen, veenschappen en veenpolders. Over ieder dezer belastingen zullen wij een en ander mededeelen. A. Het Rijk. De Rijksbelastingen zijn verdeeld in 4 groepen: 1. directe belastingen; 2. indirecte belastingen (o.a. zegelrecht, successierecht); 3. accijnzen (o.a. op suiker, gedistilleerd, tabak) ; 4. rechten (rechten o.a. op den invoer) . Wij zullen alleen de eerste groep hiervan bespreken. De directe belastingen zijn onderverdeeld in: a. grondbelasting; deze wordt geheven naar de belastbare opbrengst van onroerende goederen en bedraagt 4.86 % voor gebouwde eigendommen en 6 % voor ongebouwde;
300 b. personeele belasting; dit is een verteringsbelasting, waarvan de grondslagen zijn: 1. huurwaarde van gebouwde perceelen (10 % met even redigen aftrek), 2. meubilair (naar een vaste schaal), 3, dienstboden (één dienstbode ƒ 6,—, twee f 17,—), 4. paarden, 5, motorrijtuigen, waaronder begrepen motorrijwielen; (motorrijwiel voor vervoer van één persoon ingericht I 6,— , voor meer dan één persoon f 8,— ; automobielen naar de waarde er van), 6, pleziervaartuigen (naar de waarde er van), 7, biljarten. C. vermogensbelasting; deze wordt niet geheven over ver dan f 16.000.—; zij bedraagt 1 per mille,-mogensidr behalve voor de vermogens beneden de 130.000, waarvan 2 per mille geheven wordt over het deel, dat de f 15.000,— te boven gaat. d. dividend- en tantièmebelasting, te betalen door naamboze vennootschappen, commanditaire vennootschappen op aandeelen, coöperatieve vereenigingen enz. (deze bedraagt 5 %) . e. inkomstenbelasting. Inkomens beneden f 800,— zijn niet belastbaar. De belasting wordt geheven volgens onderstaand tarief: Belasting Belastbare som I 800 tot I 850 ............ ,f 0.60
,,850 ,,
,,900 ............
900 19 ,,
1.20
950 ............
1.80
1000 ............
„ 1050
1100 ............
2,40 3. — 3.80
,,1100 ,,1150 ,, 1200
1150 ............ 1200 ............ ,, 1250 ............
4.60 5.40 7.
,,950 ,, 1000
,,
,,
,, 1050 ............
„ 1250
1300 ............
,, 1300 ., 1350
,, ,, 1350 ............ ,,1400 ............
9. — 10. —
1450 ............ „ 11,
„ 1400
1500 ............ „ 12. — 1550 ............ „ 13. —
, 1450
„ 1500 ^^ 1550
8,
,,
,, 1600 ............ „ 14..—
301 Is de belastbare som f 1600.— of meer, doch minder dan
I 2000.—, dan is verschuldigd f 15.— benevens f 2,40 voor
elk geheel bedrag van f 100, waarmede zij de som van f 1600 te boven gaat. Is de belastbare som f 2000 of meer, doch minder dan f 4000, dan is verschuldigd f 24,60 benevens f 2.80 voor elk geheel bedrag van f 100, waarmede zij de som van f 2000 te boven gaat. Is de belastbare som I 4000 of meer, doch minder dan f 7000, dan is verschuldigd f 80,60 benevens f 3.20 voor elk geheel bedrag van f 100, waarmede zij de som van f 4000 te boven gaat, enz. Het belastbaar inkomen wordt, alvorens bovenstaand tarief er op wordt toegepast, voor ieder minderjarig eigen of aangehuwd kind of pleegkind, dat niet zelf in deze belasting wordt aangeslagen, verminderd volgens onderstaande schaal: minder dan f 1400 ................ f 100 ,,1500 ................ „ 110 I 1400 ,,1500 1600 ................ „ 120 ,,1600 1700 ................ .. 130 „1700 „1800 ................ .. 140 ,,1800 1900 ................ „ 150 ,,1900 ,,2000 ................ „ 160 ,,200 0 ,,2300 ................ „ 170 ,,2300 ,,2600 ................ „ 180 ,,3004 ................ „ 190 ,,2600 „ 3 000 of meer „ 200 ,
,
................
Indien het aantal der bovenbedoelde kinderen meer dan vier bedraagt, wordt de vermindering voor ieder kind gesteld op een en een vierde maal het bedrag der in bovengenoemde schaal bepaalde vermindering per kind. De opbrengst van een bron van inkomen wordt, ter berekening van haar zuiver bedrag, verminderd met de kosten tot verwerving, inning en behoud der opbrengst en met de op de opbrengst rustende lasten 1 ) . Van de onzuivere op1) Uitgaven voor aankoop, stichting, verbetering of verandering van gronden, gebouwen, werktuigen, gereedschappen en andere zaken, die voor de uitoefe. ning van het bedrijf of beroep worden gebruikt, uitgaven voor overneming, uitbreiding, verbetering of verandering van het bedrijf en andere uitgaven van dien aard, worden niet beschouwd als bedrijfs- of beroepskosten, met uitzondering van a) uitgaven noodig ter vervanging van zaken, waarop niet wordt afgeschreven, gebouwen daaronder niet begrepen, b) uitgaven tot aanschaffing van voorwerpen van geringe waarde, voor zoover deze tot de dagelijksche Onkosten van het bedrijf of beroep gerekend kunnen worden.
302 brengst van een beroep of bedrijf worden bovendien afgetrokken de afschrijvingen op zaken, die voor de uitoefening van het bedrijf of beroep worden gebruikt en de afschxijvirtgen op schuldvorderingén, een en ander volgens goed koopmansgebruik. Traktementen, verlof en nonactiviteitstractementen, wachtgelden en pensioenen worden verminderd met verplichte bijdragen voor pensioenen en fondsen. Voorts mogen van het inkomen worden afgetrokken o.a. premiën voor levensverzekering, lijfrente of pensioen, (niet meer dan 5 % van het inkomen tot een maximum van f 100), renten van schulden niet met een bron van inkomen in verband staande, verschuldigde uitkeeringen wegens levensonderhoud. Wanneer ten aanzien van een bron van inkomen bij toepassing der regelen omtrent de bepaling d-er zuivere opbrengst een verlies wordt geleden, komt dit in mindering van de zuivere - opbrengst der verdere bronnen van inkomen. De opbrengst van iedere bron van inkomen wordt gesteld op het bedrag, dat zij voor den belastingplichtige zuiver heeft opgeleverd over het laatst verloopen kalenderjaar of, voor zooveel de opbrengst van onderneming tof arbeid betreft, over het laatst verloopen boekjaar, indien dit niet met het kalenderjaar samenvalt. Is de opbrengst van eenige bron van inkomen nog niet over -een vol kalender- of boekjaar door den belasting genoten, dan wordt zij in rekening gebracht-plichtge tot haar bekend of te begrooten jaarlijksch zuiver bedrag. Voor de vaststelling van dit bedrag wordt uitsluitend op bij .den aanvang van het belastingjaar bestaande feiten gelet; al wat na den aanvang van het belastingjaar (1 Mei) voorvalt, moet buiten beschouwing blijven. f. Gemeentefondsbelasting. Tot grondslag van de heffing
als ten aanzien van de inkomstenbelasting. Alvorens na te noemen tarief wordt toegepast, word het zuiver inkomen verminderd met den kinderaftrek (gelijk aan die, welke geldt t.a.v. de inkomstenbelasting) en daarna verhoogd met een bedrag, afhankelijk van de klasse, waarin -de gemeente is gerangschikt. Indien van in ge samenwonende personen (geen echtge--zinsverbad nooten) twee of meer belastingplichtig zijn, wordt voor ieder van hen het volgens bovengenoemde regels be-
303 rekend inkomen verhoogd met zooveel maal f 50.— als het aantal samenwonende belastingschuldigen bedraagt. Het tarief bedraagt: -
Belastbare som Belasting ,f 800 tot f 850 ............ f 1, „ 850 „ 900 ............ „ 2, -
„
„ 900 „ 950 „100-0 „ 1050 g ,1100 „
950 ............ 1000 ............ „1050............ ,, 1100 ............ 1150 ............
1150
„ 1200 „ 1250 „ 1300 „ 1350 „ 1400 „ 1450 „ 1500 „ 1550
,s
,, .,
1200 ............ 1250 1300. 1350 1400 1450 1500 1550 1600
............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............
3.— 4.— 5.— „ 6. „ 7. 8, 9, 10, 11, 12. 13.— 14.— 15.— 16.50 „
„
Is de belastbare som 1 1600, of meer, doch minder dan f 4000.—, dan is verschuldigd f 18.—, benevens f 3.— voor elk geheel bedrag van f 100.—, waarmede zij de som van f 1600.— te boven gaat. Is de belastbare I 4000.— of meer, doch minder dan f 7000.—, dan is verschuldigd I90, , benevens f 4.—, voor elk geheel bedrag van f 100.—, waarmede zij de som van 14000. te boven gaat, enz.
g. nerd ed igingsbelasting. Deze wordt tot het jaar 1934 geheven en dient ter bestrijding der kosten van den oorlogstoestand. B. De Provincie. Deze mag opcenten heffen op de hoofdsom der grond-, vermogens- en inkomstenbelasting. C. De Gemeente. Ten behoeve van een gemeente kunnen o.m. worden geheven:
304
a. opcenten op de hoofdsom der grond-, gemeentefonds -, vermogens -, personeele-, dividend en tantièmebelasting. b. straatbelasting op gebouwde en ongebouwde eigendommen; C. zakelijke belasting op het bedrijf van ondernemingen en inrichtingen, welke binnen de gemeente een bedrijf uitoefenen en waar ten minste gemiddeld 10 arbeiders werkzaam zijn; deze belasting mag nooit meer bedragen dan f 12 per arbeider; d. belasting van personen, die, zonder in de gemeente hoofdverblijf te hebben, er gedurende het belastingjaar meer dan 90 malen nachtverblijf houden of voor zich of hun gezin een gemeubileerde woning beschikbaar houden. Deze belasting wordt geheven naar -den duur van het ver naar de huurwaarde der gemeubileerde woning of-blijf, naar andere bij verordening vast te stellen grondslagen. Het bedrag der belasting mag echter niet onmiddellijk of middel afhankelijk zijn van het inkomen of van een deel van-lijk het inkomen. e. belasting in natura, of verplichting tot arbeid of levering ten behoeve van gemeentewerken (o. a. hand- en spandiensten) . Ook deze belastingen zijn indien zij geheven worden -bij plaatselijke verordening geregeld.
D. Waterschappen, veenschappen en veenpolders. Ook deze publiekrechtelijke instellingen kunnen belastingen (omslagen) heffen, welke bij verordeningen geregeld zijn.
Aanslag, reclame en ontheffing.
Aanslag. De belastingschuldige ontvangt een aanslag inhoudende het bedrag der verschuldigde som, waar--biljet, voor hij is aangeslagen. Zulk een aanslagbiljet ontvangt hij eerst dan, als het kohier der belasting invorderbaar (executoir) is verklaard en daarvan een openbare afkondiging heeft plaats gehad. Reclame. Bij het ontvangen van het aanslagbiljet kan men vermeenen, dat men te hoog, verkeerdelijk of ten onrechte i$ aangeslagen.
305 Meent men reden te hebben zich over te hoogen, ver onrechte opgelegden aanslag te beklagen-kerdn,oft en gaat men hiertoe over, dan lette men -op de dagteekening van het aanslagbiljet en 'op den tijd van reclame, die insgelijks op ieder aanslagbiljet (zie de achterzijde van dit biljet) vermeld staat en voor de verschillende belastingen verschillend is. Reclames in zake aanslag in de Rijksinkomsten- en Gemeentefondsbelasting, in de Personeele- en Vermogensbelasting moeten bij den Inspecteur der Directe Belastingen, in zake aanslag in de Grondbelasting bij de Gedeputeerde Staten der provincie, en wat betreft de dividend- en tantième-belasting bij den Raad van Beroep voor de directe belastingen worden ingediend. Reclame betreffende den aanslag in de Rijksinkomstenbelasting wordt geacht tevens den aanslag in de gemeentefondsbelasting te betreffen. De reclame behoeft niet op zegel geschreven te zijn. Na het indienen van een reclame mag de belastingschuldige zich niet onttrekken aan de betaling van de verschijnende termijnen van den aanslag, maar is hij verplicht die geregeld te voldoen, bij gebreke waarvan hij zich aan de gewone vervolging zou blootstellen. Bij gunstige beschikking op zijn reclame wordt hem het te veel betaalde teruggegeven. Geldt de reclame eenigen aanslag in de Personeele belasting, zoo duide men bepaald aan, dat men zich bezwaard acht met den aanslag, waarmede men naar den zooveelsten grondslag is belast, of dat men geen genoegen neemt met de vermindering voor het aantal kinderen, enz. Ontheffing. Zij, die zich ontdoen van belastbaar gebruik van dienstboden of paarden, enz., wenden zich onmiddellijk tot den Inspecteur der directe belastingen, enz., met verzoek om ontheffing van personeele belasting; eveneens zij, die een perceel verlaten zonder achterlating van roerende goederen, en niet binnen zes weken daarna een ander of hetzelfde perceel in gebruik nemen, alsmede de personen, die een gemeubeld perceel niet meer dan 10 dagen van het belastingjaar bewoond hebben. Vermindering van personeele belasting kan voorts aangevraagd worden, indien men verhuist naar een perceel, waarvan de belastbare huurwaarde meer dan 114 verschilt met die van het perceel waarnaar men aangeslagen is. Leerling. 18e druk.
20
306 Is een gebouwd perceel gedurende een tijdvak van 12 achtereenvolgende maanden onverhuurd en ongebruikt geweest, dan kan men binnen 30 dagen na het verloopen van dien tijd zich wenden tot Gedeputeerde Staten zijner provincie ter bekoming van teruggave van grondbelasting. Ontheffing of vermindering der grondbelasting in evenredigheid tot het geleden verlies wordt eveneens toegestaan voor eigendommen, waarvan onvoorziene rampen de opbrengst of het genot met meer dan 20 % hebben doen verloren gaan, Ontheffing van den aanslag in de Rijksinkomstenbelasting wordt o. m. over de nog niet ingetreden maanden van het belastingjaar verleend aan den belastingplichtige, die binnen het Rijk woont, wanneer hij het Rijk metterwoon verlaat. Bij overlijden van een belastingplichtige wordt, indien het inkomen waarvoor hij is of wordt aangeslagen, geheel of ten deele bestond uit opbrengst van onderneming of arbeid, uit periodieke uitkeeringen van het leven afhankelijk, of uit opbrengst van zaken, waarvan hij vruchtgenot had, aan zijne erfgenamen over de nog niet ingetreden maanden van het belastingjaar geheele of gedeeltelijke ontheffing van zijn aanslag verleend. Deze ontheffingen moeten uiterlijk binnen drie maanden na afloop van het belasting aar schriftelijk worden aangevraagd - aan den inspecteur in-j wiens dienstkring de aanslag is of zal worden opgelegd. Reclame wegens aanslag in de grondbelasting. Aan Heeren Gedeputeerde Staten der provincie Groningen.
Geeft met verschuldigden eerbied te kennen de ondergeteekende Arie Blom, wonende te Delfzijl; dat hij over het loopend belastingjaar in de Grondbelasting onder artikel .... van het kohier is aangeslagen over het perceel .... kadastraal bekend Gemeente ...., sectie .... , No, .... dat hij echter door den watersnood van .... , zijnde een onvoorziene ramp, een verlies heeft geleden in de opbrengst van voormeld onroerend goed van vijftig ten honderd; dat immers ............
307 waarom hij Uw College eerbiedig verzoekt, hem voor 50 % van dezen aanslag te willen ontheffen. Hetwelk doende, enz. Delfzijl, (Handteekening) den 2 April 19... Reclame wegens een te hoogen aanslag in de personeele belasting. Aan den Heer inspecteur der Directe Belastingen, te Amsterdam.
Geeft met den meesten eerbied te kennen: Pieter van Duyl, wonende te IJselstein: dat hij over het loopende dienstjaar in de gemeente IJselstein in de personeele belasting onder artikel .... van het kohier is aangeslagen voor een som van .... ; dat hij zich echter bezwaard acht met de som van ......, waarvoor hij naar den eersten grondslag is aangeslagen , en zulks op grond, dat ............................ . . . . . . .. . 0040 . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . ... . . . .. . ... ... . . .. ... .
weshalve hij de vrijheid neemt, zich tot UWeIedelgestrenge te wenden met eerbiedig verzoek, dat deze aanslag naar de huurwaarde de noodige wijziging moge ondergaan.') Hetwelk doende, enz. IJselstein, (Handteekening) den 3den October 19... Reclame wegens te hoogen aanslag in de inkomstenbelasting. Aan den Heer Inspecteur der, Directe Belastingen tee ..... . ...
Geeft met den meesten eerbied te kennen Pieter Meijers, tabakshandelaar te Amersfoort: dat hij over het loopende dienstjaar in deze gemeente is aangeslagen in de Inkomstenbelasting naar een zuiver inkomen van .... 1) Belanghebbende kan tevens verzoeken persoonlijk gehoord te worden.
308 dat hij zich echter met den bedoelden aanslag bezwaardacht op grond dat .................................... ........................................................................ weshalve hij de vrijheid neemt, zich tot U Wel te wenden met het eerbiedig verzoek, dat-edlgstrn aan zijn reclame het noodige gevolg gegeven, en op gemelden aanslag teruggekomen moge worden. i) Hetwelk doende, enz. (Handteekening) Amersfoort, den 14den Augustus 19... Verzoek om ontheffing door de erfgenamen van een overleden belastingplichtige. Aan den Inspecteur der Directe Belastingen, te Rotterdam.
Geven eerbiedig te kennen Johannes van Vliet, van beroep .... ; Anna van Vliet, zonder beroep, huisvrouw van en ten deze bijgestaan door Bernard Geerst, van beroep .... ; Pieter van Vliet, van beroep .... ; allen wonende te Rotterdam en gezamenlijke erfgenamen van wijlen Marinus van Vliet, in leven schoenaker binnen de gemeente Rotterdam en aldaar den 1 sten Juli dezes jaars overleden: dat de aanslag in de door den overledene ver inkomstenbelasting geheel is aangezuiverd tot-schuldige en met de maand Juli, in welke het overlijden heeft plaats gehad; dat het inkomen van den overledene geheel bestond uit de opbrengst van zijn onderneming; weshalve zij de vrijheid nemen zich tot U te wenden met verzoek om van de betaling der belasting over de nog niet ingetreden maanden van het belastingjaar te mogen worden ontheven. Hetwelk doende, enz. Rotterdam, (Handteekeningen). den 2 0s ten Augustus 19... 1) Belanghebbende kan tevens verzoeken persoonlijk gehoord te wordea.
309 Invordering. Indien de belastingplichtige in gebreke blijft het verschuldigde vóór of op den verschijndag aan te zuiveren, zendt de ontvanger hem een aanmaning om binnen tien dagen aan zijn verplichting te voldoen (kosten f 0.25). Bij niet voldoening volgt een dwangbevel, medebrengend het recht om de roerende en onroerende goederen van den schuldenaar zonder vonnis aan te tasten. Na het dwangbevel kan nog betaald worden ten kantore, waaraan de ambtenaar, houder van het dwangbevel, verbonden is, of, bij inbeslagneming, in handen van dien ambtenaar. De tenuitvoerlegging van het dwangbevel kan niet worden geschorst dan door verzet, dat echter nimmer tegen de wettigheid of de hoegrootheid van den aanslag gericht, noch gegrond kan zijn op de bewering, dat aanspraak zou bestaan op ontheffing, of dat het aanslagbiljet of de aanmaning niet ontvangen zou zijn. Om verzet te doen, moet men een procureur nemen; het wordt door de Rechtbank behandeld, In geval bij inbeslagneming van roerende goederen, derden op de daarin begrepen goederen geheel of gedeelte recht meenen te hebben, kunnen zij hun bezwaarschrif--lijk ten te dier zake door tusschenkomst van den ontvanger en tegen een door dezen af te geven bewijs, indienen bij den Commissaris der Koningin. Bij afwijzing van het bezwaarschrift kandegene, die tegen het beslag opkomt mits binnen 3 dagen de zaak voor den rechter brengen. Hij moet dan een procureur nemen. Bezwaren kunnen niet inbracht worden door derden ter zake van ingeoogste of nog niet ingeoogste vruchten of roerende goederen tot stoffeering van een huis of landhoeve, of tot bebouwing of tot gebruik van het land, wanneer deze zich tijdens de inbeslagneming op den bodem van den belastingschuldige bevinden. Belastingschulden kunnen ook verhaald worden onder derden, die gelden onder zich hebben van of verschuldigd zijn of worden aan de belastingschuldigen. Deze houders of schuldenaars van penningen (werkgevers, huurders, pachters, rentmeesters, notarissen, deurwaarders, enz.) zijn verplicht op de daartoe gedane vordering van den ontvanger, voor rekening van den belastingschuldige, voor zooverre de penningen, onder hen berustende of door hen verschuldigd, strekken om de directe belastingen door dezen verschuldigd,
310 te betalen, zonder daartoe een rechterlijke uitspraak of anderszins te mogen afwachten, tenzij onder hen beslag gelegd of verzet gedaan is ter zake van inschulden, waaraan voorrang is toegekend boven 's Rijks schatkist.') Deze houders of schuldenaars van penningen, in gebreke blijvende aan de vordering van den ontvanger te voldoen, worden door dezen bij executoriaal beslag vervolgd. Uitgezonderd van het verhaal op loon of gage onder den werkgever is het gedeelte, dat niet vatbaar is voor beslag 2 Beslag is eveneens toegelaten op bezoldigingen wegens ambten en op pensioenen, met dien verstande, dat van iemands totaal bedrag aan bezoldiging 3 ) en pensioen 4 ) een zeker bedrag, variëerend naar de grootte van bezoldiging of pensioen, voor beslag niet vatbaar is. Ten slotte dient nog vermeld te worden, dat, indien de belastingschuldige niet in staat is anders dan met buitengewoon bezwaar de belasting of de volle belasting te betalen, de belasting door of vanwege den Minister van Financiën geheel of gedeeltelijk kan worden afgeschreven, terwijl ook door of vanwege dezen Minister uitstel van betaling kan worden toegestaan tegen rentebetaling. ) .
1) Dit zijn de kosten van uitwinning van een roerende of onroerende zaak, kosten van boedelredding en hypotheek (behoudens bij de grondbelasting). 2) Dit bedraagt, indien het in geld vastgesteld loon f 4 per dag of minder bedraagt, 115 van het in geld vastgesteld loon. Is het in geld vastgesteld loon hooger dan f 4 p. d., dan is ten aanzien van dit bedrag beslag evenzeer slechts tot 1/5 geldig en is beslag op het meerdere onbeperkt toegelaten. 3) Bezoldiging is voor de eerste f 2000.— per jaar of deel van dat bedrag voor beslag vatbaar tot 114, voor het meerdere tot 1/3. 4) Pensioen is voor de eerste f 800.— per jaar of deel van dat bedrag voor beslag niet vatbaar, voor de tweede f 800.— of deel daarvan tot 1/4, voor de derde f 800.— of deel daarvan tot 318, voor de vierde f 800.— of deel daarvan tot 1/2, voor het meerdere onbeperkt.
ARBEIDSWET 1
)
De Arbeidswet regelt den arbeid in ondernemingen van mannen en vrouwen van 18 jaar en ouder en van jeugdige personen (jongens en meisjes beneden 18 jaar) . De wet geldt o.m. niet voor arbeid in ondernemingen van landbouw, tuinbouw, boschbouw of in een veehouderij, terwijl evenmin als arbeid in den zin der wet wordt beschouwd de arbeid door het hoofd of den bestuurder der onderneming of diens echtgenoote verricht. 1) Verkrijgbaar met besluiten ter uitvoering in de Schuurman en Jordens 1.60. editie; prijs
f
311 Kinderarbeid. De Wet stelt voorop dat een kind beneden 14 jaar of nog leerplichtig geen arbeid mag verrichten.
Arbeids- en Rusttijden. De Wet onderscheidt arbeid in en buiten fabrieken of werkplaatsen, winkels, kantoren, apotheken, koffiehuizen, hotels en verplegingsinrichtingen. Voor arbeid in fabrieken of werkplaatsen geeft de wet zelf allerlei voorschriften, zooals verbod van Zondagsarbeid, van arbeid op Zaterdag na 1 uur, -een maximum arbeidsduur van 8 1 /2 uur per dag en 48 uur per week, verbod van arbeid tusschen 6 uur des namiddags en 7 uur des voormiddags, rusttijd na ten hoogste 41 /2 uur arbeid van ten minste een half uur. Voor arbeid buiten fabrieken en werkplaatsen, winkels, kantoren enz. is de vrije Zondag voor jeugdige personen bij de wet geregeld, terwijl de regeling daarvan voor mannen en vrouwen aan een algemeenen maatregel van bestuur is overgelaten; de regeling van den vrijen Zaterdagmiddag is voor alle arbeiders ook aan een algemeenen maatregel van bestuur overgelaten. De normale arbeidsdag is bij de wet voor al deze arbeiders vastgesteld op 10 uur per dag en 55 uur per week. Een verbod van arbeid tusschen 7 uur namiddag en 6 uur voormiddag is alleen voor jeugdige personen bij de wet opgenomen. De regeling van den rusttijd is voor alle arbeiders weer aan een algemeenen maat bestuur overgelaten. -reglvan Voor broodbakkerijen, winkels, kantoren, apotheken, koffiehuizen, hotels en verplegingsinrichtingen gelden weer afzonderlijke regels. De wet geeft zelf uitzonderingen op de bovenvermelde regels en laat bijna overal de gelegenheid open bij algemeenen maatregel van bestuur er van af te wijken. Arbeidsregister, -lijst en - kaart. In fabrieken en werkplaatsen, enz, moet aanwezig zijn: a. een arbeidsregister, dat de namen, voornamen en geboortedata van alle arbeiders, werkzaam in de onderneming, vermeldt, benevens voor ieder hunner een aan welk blad der arbeidslijst te hunnen aanzien-wijzngop ,de arbeidsregeling is vermeld; b. een arbeidslijst, door het hoofd of den bestuurder gedagteekend en onderteekend, waarin de werk- en rusttijden der arbeiders moeten zijn aangegeven.
312 Bovendien moet het hoofd of de bestuurder der onder voor elk jeugdig persoon of gehuwde vrouw een-nemig arbeidskaart hebben, Arbeid voor gezamenlijke rekening. Indien twee of meer personen voor gezamenlijke rekening
of als leden eener coöperatieve vereeniging tot bereiking van haar doel werkzaamheden verrichten, worden zij als arbeiders en die werkzaamheden als arbeid beschouwd, tenzij op hen de verplichtingen rusten van het hoofd of den bestuurder der onderneming. Deze personen of de bestuurders wijzen aan den Burgemeester, zoomede aan het districtshoofd der arbeidsinspectie, onder vermelding van naam en woonplaats, één dier personen, of één der leden van de vereeniging aan, dien zij als hoofd of bestuurder der onderneming wenschen te zien aangemerkt. Bij gebreke van deze aanwijzing, wordt degeen, die in de onderneming feitelijk het beheer voert, als hoofd of bestuurder aangemerkt. Van meerdere beheerders wordt de oudste in jaren als hoofd of bestuurder aangemerkt. Het districtshoofd is bovendien bevoegd personen, niet aangewezen als bovenstaand, op hun daartoe strekkend verzoek als hoofd of bestuurder aan te wijzen. Bij weigering van het districtshoofd om zoodanig verzoek in te wil kan in beroep gegaan worden bij den Minister van-ligen, Economische zaken en Arbeid. Op de ingevolge het bovenstaande aangewezen personen rusten de verplichtingen bij de Arbeidswet op het hoofd of den bestuurder der onderneming gelegd. Bij twijfel in een bepaald geval kan men zich wenden tot de arbeidsinspectie in het district, waarin men woont, die met het toezicht op de naleving der wet is belast. HINDERWET,
1)
Het is verboden inrichtingen, welke gevaar, schade of hinder kunnen veroorzaken, op te richten zonder vergunning, welke, behoudens enkele uitzonderingen, door het gemeentebestuur (Burgemeester en Wethouders) wordt gegeven. Welke die inrichtingen zijn, vindt men in de hinderwet opgesomd. O.a. behooren er toe die, bij welke stoom, ga ssen of dampen van hooge spanning worden gebe11 Verkrijgbaar met besluiten ter uitvoering in de Schuurman en Jordens editie; prijs f 0.70.
313 zigd en die, welke gedreven worden door een of meer electromotoren, alles behoudens uitzonderingen.') Bij het verzoek om vergunning moeten verscheidene stukken en teekeningen worden overgelegd. Men wende zich voor het in orde brengen dier stukken tot zijn architect. Van elk verzoek om vergunning geeft het Gemeentebestuur schriftelijk kennis o.m. aan de eigenaars en gebruikers van elk der perceelen, onmiddellijk grenzende aan dat, waar de inrichting zal worden opgericht, terwijl het verzoek ter visie wordt gelegd op de secretarie en door aanplakking op het terrein voor de inrichting bestemd ter openbare kennis wordt gebracht. Op den 14den dag na de openbare kennisgeving wordt op daarin aangewezen plaats en uur gelegenheid gegeven om ten overstaan van het Gemeente bezwaren tegen het oprichten der inrichtingen in te-bestur brengen. Binnen een maand beslist het Gemeentebestuur op het verzoek (behoudens verdaging). Tot weigering van het verzoek kunnen alleen leiden bezwaren, ontleend aan vrees voor; a. gevaar; b. schade aan eigendommen, bedrijven of de gezondheid; C. hinder van ernstigen aard, waartoe behoort het ter bewoning ongeschikt maken van woonhuizen, het belemmeren van het gebruik van gebouwen, bestemd tot zie kerk of school, en het verspreiden van-kenirchtg, vuil of van walgelijke uitdampingen. Reden tot weigering mogen niet zijn: vrees voor mededinging in -eenig bedrijf, door belanghebbenden geuit; vrees voor eventueele waardevermindering van naburige perceelen; mogelijkheid van verhooging van assurantiepremíe, door buren te betalen; bezwaren ontleend aan den persoon van den verzoeker. Een nieuwe vergunning is noodig o.a, om de inrichting uit te breiden. Van de beslissing van het Gemeentebestuur staat beroep op de Kroon open binnen 14 dagen na afkondiging daarvan. Tot dat beroep zijn gerechtigd de verzoeker en de belang1) Uitgezonderd zijn b.v. locomobielen tot tijdelijk gebruik bij den landbouw, inrichtingen gedreven door stoomwerktuigen met een vermogen van niet meer dan 1 P.K., of door gaskrachtwerktuigen van niet meer dan 114 P.K., of door een of meer electromotoren, waarvan het vermogen of bet gezamenlijk vermogen niet meer dan 2 P.K. is.
314 hebbende, ieder voor zoover zij in het ongelijk zijn gesteld. Hij die beroep instelt, geeft daarvan gelijktijdig kennis aan het Gemeentebestuur. VEILIGHEIDSWET. 1) Deze wet eischt, dat bij algemeene maatregel van bestuur voorschriften worden gegeven ter beveiliging der arbeiders bij het verblijven in fabrieken en werkplaatsen. Open of besloten ruimten, waarin geen krachtwerktuig of oven wordt gebezigd, of waarin geen vijf of meer personen plegen te verblijven, worden niet als fabriek of werkplaats aangemerkt en vallen dus niet onder deze wet. Hij, die eene fabriek of werkplaats wenscht op, te richten of uit te breiden, is bevoegd vooraf het bouwplan aan de beoordeeling van het districtshoofd der arbeidsinspectie te onderwerpen. Men zal inzien, dat het wenschelijk is, ten einde groote onkosten van latere verbouwing te voorkomen, van deze bevoegdheid gebruik te maken. Bij het verzoek om beoordeeling moeten verscheidene stukken en teekeningen worden overgelegd; men wende zich om deze in orde te brengen tot zijn architect. Zoowel met betrekking tot den bouw of inrichting van fabrieken en werkplaatsen (t.a.v. vrije luchtruimte voor elken arbeider, verlichting, luchtverversching, temperatuur, voorkomen van brand en van ongevallen bij brand, kleedkamers, schaftlokalen enz.), als tot het voorkomen van ongevallen door machines, vervoermiddelen, electrische gelei bijtende of ontplofbare stoffen, enz. worden velerlei-dinge, voorschriften gegeven. Deze zijn te vinden in het Veilig -heidsbl uit. Het toezicht op de naleving der wet is opgedragen aan de arbeidsinspectie, die ook eischen kan stellen aan het hoofd of den bestuurder van de fabriek of werkplaats met betrekking tot de voorschriften, die de wet en het besluit ter uitvoering daarvan geven. Bij bezwaar tegen zoodanigen eisch, staat binnen 14 dagen na dagteekening er van beroep open op den Minister van Economische Zaken en Arbeid. Zoolang beroep nog open staat of omtrent een ingesteld beroep niet is beslist, vloeit uit een door de arbeidsinspectie ges telden eisch geen verplichting voort. 1) Verkrijgbaar met besluiten editie; prijs f 0.60.
ter uitvoering in de Schuurman en Jordens
315 WONINGWET. 1
)
De Woningwet heeft ten doel de volkshuisvesting te verbeteren. Verordeningen. De wet draagt aan de gemeenteraden op het maken van voorschriften betreffende de eischen, waaraan moet worden voldaan: a. bij het bouwen van nieuwe woningen; b. bij het vernieuwen van bestaande woningen; C. met betrekking tot bestaande woningen (verbetering, onbewoonbaarverklaring) . Verder moet de gemeenteraad voorschriften vaststellen ter bepaling van de voorgevel- en de achtergevelrooilijn, met betrekking tot de plaatsing der woningen ten opzichte van elkander en tot de hoogte, alsmede nopens de behoorlijke bewoning. Die laatste voorschriften bevatten onder meer eischen omtrent ligging en afmeting -d-er vertrekken, trappen, toegangen en portalen, privaten, beschikbaarheid van drinkwater, voorkoming van brandgevaar en vochtigheid, toevoer van licht en lucht, enz. Bouwvergunning. Het is verboden zonder schriftelijke vergunning van Burgemeester en Wethouders: 1. een woning of een ander gebouw te bouwen, geheel of voor een gedeelte te vernieuwen of te veranderen, of uit te breiden. 2. tot woning in gebruik te nemen of te geven een gebouw of gedeelte van een gebouw, laatstelijk niet als woning gebezigd. De vergunning bedoeld onder 1 mag alleen en moet worden geweigerd: a. indien het plan, voor welks uitvoering zij wordt gevraagd, afwijkt van een goedgekeurd plan van uitbreiding. b. indien gebouwd zou worden in strijd met door den gemeenteraad gegeven voorschriften met betrekking tot den aard van de bebouwing of het gebruik van gronden in de bebouwde kom gelegen of met een bouwverbod. C. indien niet wordt voldaan aan de voorschriften, gegeven in en krachtens de beide eerste artikelen dezer wet, 1) Verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens editie; prijs f 1.10. De tekst. uitgaaf ad f 0.40.
316 onverminderd B. en W.'s bevoegdheid nadere eischen te stellen en behoudens hun bevoegdheid vrijstelling te ver bij verordening omschreven eischen. -lenva Van weigering dezer vergunning en het verleenen van voorwaardelijke vergunning staat den verzoeker beroep open op den gemeenteraad. De voorwaarden, aan een vergunning verbonden, mogen alleen strekken tot naleving van de bepaling van wet en verordening, krachtens welke zij wordt verleend en waaraan het plan, voor welks uitvoering de vergunning wordt gevraagd, moet voldoen. Bouwpolitie, Woningbeurs. De gemeenten zijn verplicht door daartoe aangewezen ambtenaren toezicht te laten houden op de uitvoering dier voorschriften (bouwpolitie). De gemeenten, die meer dan 20.000 inwoners tellen, moeten, tenzij zij vrijstelling hiervan hebben, een woningbeurs instellen. Ieder, die een woning te huur heeft of een onbewoonde woning verkoopt, moet daarvan mededeeling aan die woningbeurs doen. Verbetering, Onbewo onbaarverklaring. Burgemeester en Wethouders zijn verplicht nauwlettend toezicht uit te oefenen op de geschiktheid der woningen, de noodzakelijke verbeteringen en de overbevolking. De gezondheidscommissie dient hierin van advies en heeft de bevoegdheid om het gemeentebestuur de desbetreffende woningen aan te wijzen. Dit kunnen eveneensdoen, door een met redenen omkleed bezwaarschrift in te dienen, 3 of meer meerderjarige ingezetenen der gemeente en het hoofd van een gezin of een afzonderlijk levend persoon, deze laatsten echter alleen betreffende het door hen zelf bewoonde perceel. Indien B. en W. beslissen, dat het aanbrengen van verbeteringen noodzakelijk is, of dat er werkelijk overbevolking is, wordt in het eerste geval aan den eigenaar of dengene, die tot het aanbrengen der vereischte verbeteringen bevoegd is, in het tweede geval aan den bewoner, hoofd van het gezin, kennis gegeven de verbeteringen aan te brengen, of de overbevolking te doen ophouden binnen een door B. en W. vast te stellen termijn van ten minste een maand en ten hoogste een jaar. In plaats van de verbetering aan te brengen kan ook de bewoning gestaakt worden. Wanneer tot iemand een aanschrijving tot het aanbrengen van verbeteringen is gericht, kan het voorkomen, dat hij
317 het hiervoor benoodigde geld mist en geen crediet kan krijgen. Om nu te voorkomen dat de verbeteringen onuitgevoerd blijven, kan aan bedoelde personen bij besluit van den gemeenteraad een voorschot onder hypothecair ver betreffende gebouw met zijn ondergrond wor--bandvhet den verleend, Deze voorschotten moeten uiterlijk in 20 jaren worden afgelost. Daar de gemeente gewoon hypotheekhouder wordt, zonder bevoorrechting boven andere reeds bestaande hypotheken, zal juist in de gevallen, waarin het voorschot het meest noodig is, de gemeente huiverig zijn zich achter alle andere hypotheekhouders te scharen. Wanneer een woning ongeschikt is ter bewoning en niet door aanbrengen van verbeteringen in bewoonbaren staat kan worden gebracht, verklaart de gemeenteraad haar onbewoonbaar en gelast haar ontruiming binnen een bepaalden termijn, welke in normale gevallen niet langer dan 6 maanden mag zijn. Wel kan de gemeenteraad bedoelde termijn telkens met een jaar verlengen. Van de onbewoonbaarverklaring wordt aan bewoner en eigenaar kennis gegeven en op het huis wordt duidelijk vermeld „onbewoonbaar verklaarde woning ". Na afloop van den bovengenoemden termijn gelasten B. en W., wanneer de bewoning voortduurt, onverwijlde ontruiming en zijn B. en W. zelfs bevoegd tot sluiting over te gaan. Wanneer het huis gevaar of overwegenden hinder gaat veroorzaken, kunnen B. en W. tot afbraak besluiten; de bouwmaterialen worden in het openbaar verkocht en de opbrengst wordt aan den recht gesteld. De onbewoonbaarverklaring-hebndtra kan opgeheven worden, als blijkt dat de woning weer in bewoonbaren staat is gebracht. Bouwverbod. In het belang van stelselmatige bebouwing is de gemeenteraad bevoegd te verbieden het bouwen en herbouwen op grond, welke ingevolge een voorafgaand raadsbesluit in de naaste toekomst voor den aanleg van een straat, gracht of plein is bestemd (bouwverbod) . Het herbouwen kan verboden worden, omdat anders gemakkelijk het bouwverbod ontdoken zou kunnen worden. Reparaties zijn natuurlijk geoorloofd. Bovendien kan de gemeenteraad in bepaalde gevallen, behoudens koninklijke goedkeuring, in het belang der volkshuisvesting onteigening vorderen. Op overtreding der verschillende verordeningen en het niet nakomen der aanschrijvingen tot het doen aanbrengen van verbeteringen, het doen ophouden der overbevolking,
318 het wegnemen van bordjes tot onbewoonbaarverklaring en het niet verlaten of toch betrekken van dergelijke woningen staat straf. Bovendien is het gemeentebestuur bevoegd tot het desnoods ten koste der overtreders doen wegnemen, beletten of verrichten van hetgeen in strijd met deze wet of verordeningen is tot stand gekomen, ondernomen of nagelaten. In den regel worden belanghebbenden eerst schriftelijk gewaarschuwd. De kosten, die de gemeente hiervoor maken moet, zijn bevoorrecht op de betrokken gebouwen. DRANKWET. 1) De drankwet regelt den kleinhandel in alcoholhoudende dranken en tevens den verkoop van alcoholvrijen -drank voor gebruik ter plaatse. Zij maakt onderscheid tusschen: a. sterken drank, 2 ) zwak-alcoholischen drank s) en alcoholvrijen drank, b. verkoop bij hoeveelheden van minder dan 10 L. („verkoop in liet klein") en van 10 L. en daarboven, C. verkoop voor gebruik ter plaatse, voor welke de vergunning of het verlof is verleend, en verkoop voor gebruik elders. Voor verkoop van al de sub a vermelde -dranken is vergunning of verlof noodig, te verleenen door Burgemeester en Wethouders der gemeente. „Volledige vergunning" is noodig voor verkoop van sterken drank in het klein zoowel voor gebruik ter plaatse als voor gebruik elders. „Tapvergunning” is noodig voor den verkoop van sterken drank in het klein uitsluitend voor gebruik ter plaatse. „Slijtvergunning" is noodig voor verkoop van sterken drank in het klein uitsluitend voor gebruik elders dan ter plaatse. „Verlof A" wordt vereischt voor den verkoop van zwak klein, zoowel voor gebruik ter-alcohisendrkt plaatse, als voor gebruik elders. „Verlof B" wordt vereischt voor den verkoop uitsluitend van alcoholvrijendrank voor gebruik ter plaatse. 1) Verkrijgbaar met besluiten ter uitvoering in de Schuurman en Jordenm editie; prijs f 0.60. 2) Di, drank, die bij een zekere temperatuur voor 15 of meer procenten uit alcohol bestaat, met uitzondering van wijn. 3) D.i. bier, wijn, vruchtenwijn en andere alcoholhoudende drank, die bij een zekere temperatuur voor minder dan 15 procenten uit alcohol bestaat.
319 De vergunning voor den verkoop in een hotel alleen aan logeergasten (hotelvergunning) of in de localiteit van eene societeit (societeitsvergunning) wordt gevraagd aan Gedeputeerde Staten. De localiteiten, waarvoor een volledige vergunning, een tapvergunning, een hotelvergunning of een verlof A wordt aangevraagd, moeten aan verschillende bij algemeenen maatregel van bestuur gestelde eischen met betrekking tot ruimte, licht en luchtverversching voldoen, terwijl bovendien bij gemeentelijke verordening aan de localiteiten nog eischen gesteld kunnen zijn om voor een -te verleenen ver aanmerking te kunnen komen. -guni De vergunning geldt uitsluitend voor den persoon des verzoekers. De onder de vorige drankwet geldende practijk van het verpachten van vergunningen kan onder de huidige drankwet niet blijven voortbestaan. Wanneer gegrond vermoeden bestaat, dat de verkoop van sterken drank in het klein niet op naam en voor rekening van den vergunninghouder plaats heeft, trekken B. en W. de vergunning in. Het verzoekschrift om vergunning of verlof moet aan verschillende vereischten voldoen. Men wende zich voor het opmaken daarvan tot een advocaat. MERKENWET. 1) Het recht tot uitsluitend gebruik van een merk .ter onderscheiding van iemands fabrieks- of handelswaren van die van anderen komt toe aan dengene, die het 'eerst tot omschreven doel van dat merk in het Rijk in Europa of in de koloniën of bezittingen in andere werelddeelen gebruik heeft gemaakt, doch alleen voor die soort van waren, waarvoor het door hem gebruikt is, en niet langer dan drie jaren na het laatste gebruik. Behoudens bewijs van het tegendeel wordt als regel hij, die het eerst het merk bij het Bureau voor den Industrieelen Eigendom (gevestigd te 's-Gravenhage) heeft laten inschrijven, geacht de eerste gebruiker van het ingezonden merk te zijn. Deze inschrijving vestigt slechts een vermoeden van eerder gebruik, doch stelt den aanvang van het gebruik niet vast, zoodat de dag der inschrijving voor het eerder gebruik niet beslissend is, . Een merk dient ter onderscheiding van waren van dezelfde soort als die van anderen; gebruik van een merk ,
1) Verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens editie; prijs f 0.80.
320 voor waar van andere soort dan die, waarvoor het reeds gebruikt werd, is dus niet ongeoorloofd, Inschrijving. Ter verkrijging van de inschrijving van een merk zendt de belanghebbende aan het Bureau voor den Industrieelen Eigendom te 's-Gravenhage een voldoend cliché van dat merk ter lengte en breedte van ten minste 1,5 en ten hoogste 10 c.M. en ter dikte van 2,4 c.M., benevens twee door hem onderteekende exemplaren eener duidelijke afbeelding van zijn merk. Tevens moeten worden vermeld de soort van waren, waarvoor het merk bestemd is en de volledige naam en woonplaats van den inzender. Indien de inzender de kleur als onderscheidend kenmerk wenscht, geeft hij een beknopte aanwijzing van de kleur of de kleuren, waarin het merk is afgebeeld en stelt hij een door het Bureau van den Ind. Eigendom te bepalen getal afdrukken in kleur van het merk ter beschikking van dat Bureau. Het merk mag niet bevatten, zij het ook met geringe afwijking, een wapen van het Rijk, een provincie, gemeente, een ander publiekrechtelijk lichaam, of wel „Het Roode Kruis ". Bij de inzending moet voor elk merk een bedrag van dertig gulden voldaan worden. Ook kan men zich de bescherming van zijn merk in andere Staten verzekeren door bemiddeling van het Bureau voor den Ind. Eigendom. Bij inzending is voor één merk zestig, voor elk volgend merk, gelijktijdig met het eerste en door of namens denzelfden inzender ingezonden, dertig gulden verschuldigd. De inzending kan geschieden door een schriftelijk daartoe gemachtigde. Verschillende bureaux te 's-Gravenhage belasten zich speciaal met het doen inschrijven van merken en het aanvragen van octrooien. Vooral wanneer men internationale inschrijving wenscht, is deze tusschenkomst aan te raden. Het Bureau voor Ind, Eigendom kan de inschrijving o.m. weigeren, als het merk geheel of in hoofdzaak overeenstemt met een merk, dat voor hetzelfde soort waren van een ander is ingeschreven. Bij zoodanige weigering kan de inzender zich bij door hem of zijn gemachtigde onderteekend verzoekschrift wenden tot de Arr. Rechtbank te 's-Gravenhage, opdat de inschrijving worde bevolen; de termijn hiervoor is één maand (bij weigering van internationale inschrijving zes maanden) . Indien een merk is ingeschre-
321 ven, kan daartegen opkomen hij, die beweert, dat het ingeschreven merk inbreuk maakt op zijn recht op een merk; binnen zes maanden (bij internationale inschrijving 9 maanden) na de openbaarmaking der inschrijving moet hij zich dan bij verzoekschrift wenden tot voormelde Rechtbank met verzoek dat de inschijving worde nietig verklaard. Bovendien staan hem bij inbreuk op zijn recht de gewone rechtsmiddelen open, OCTROOIWET. 1) Onder den naam van octrooi worden aan hem, die een nieuw voortbrengsel, een nieuwe werkwijze, of een nieuwe verbetering van een voortbrengsel of van een werkwijze heeft uitgevonden, op zijn aanvrage uitsluitende rechten toegekend. Een uitvinding is slechts vatbaar voor octrooi, wanneer zij strekt tot verkrijging van eenige uitkomst op het gebied van de nijverheid. Rechten van den octrooihouder. Een octrooi geeft den octrooihouder het uitsluitend recht: a, een voortbrengsel, waarvoor het octrooi verleend is, of een voortbrengsel met de geoctrooide verbetering in of voor zijn bedrijf te vervaardigen, in het verkeer te brengen, verder te verkoopen, te verhuren, af te leveren of voor een of ander in voorraad te hebben of wel te gebruiken, b, de geoctrooide werkwijze of geoctrooide verbetering van werkwijze in of voor zijn bedrijf toe te passen, of de stof volgens de werkwijze of met toepassing van die verbetering bereid, in of voor zijn bedrijf te vervaardigen, in het verkeer te brengen, te verhuren enz. (als sub a). Uitvinder en voorgebruiker. Als uitvinder wordt als regel beschouwd hij, die het eerst de aanvrage om octrooi bij den Octrooiraad heeft ingediend. Echter wordt, evenals bij de Merkenwet, ook hier de voorgebruiker tegen -den eersten aanvrager beschermd. De voorgebruiker blijft, ondanks het octrooi aan den aanvrager verleend, het recht behouden bovenbedoelde handeling te verrichten. Van het voorgebruik kan aan den voorgebruiker op diens verzoek een verklaring door den Octrooiraad afgegeven worden. Ook 1) Verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens editie; prijs f 1,—. Teerling, 18e druk.
21
322 kan de voorgebruiker een octrooi opeischen van den octrooihouder; hiervoor heeft hij zich tot een advocaat te wenden. Aanvullingsoctrooi en licentie. Voor een verbetering van een reeds geoctrooieerd voortbrengsel of geoctrooieerde werkwijze kan een aanvullingsoctrooi aangevraagd worden door den octrooihouder. Derden kunnen door middel van een licentie de bevoegdheid verkrijgen de handelingen te verrichten, welke de octrooihouder mag verrichten. Licenties kunnen door over. eenkomst met den octrooihouder verkregen worden, doch ook op andere wijzen; o. m. door een besluit van den Octrooiraad. Duur octrooi. De duur van een octrooi is beperkt en wel tot 15 jaar, te rekenen vanaf zijn -dagteekening; het aanvullingsoctrooi eindigt tegelijk met het hoofdoctrooi. Behalve door tijdsverloop kan een octrooi eindigen door afstand (bij acte ingeschreven in de registers van den Octrooiraad), door niet betaling van de jaarlijksche kosten aan den Octrooiraad (f 60 bij den aanvang en verder elk jaar een bedrag van f 60 1140) -door niet voldoening aan de exploitatieplicht (binnen 5 jaar na dagteekening van het octrooi moet door den octrooihouder in -een inrichting van nijverheid het geoctrooide voortbrengsel worden ver werkwijze worden toegepast),-vardigofect alsmede door nietigverklaring (omdat het niet had behooren te zijn verleend of in strijd met een ander octrooi is verleend). Aanvrage. De aanvrage om octrooi (die vrij van zegel is) moet bevatten den naam en de woonplaats van den aanvrager, alsmede de tijdstippen waarop, en de landen waarin een aanvrage voor dezelfde uitvinding werd ingediend en vergezeld zijn van een volmacht om den Octrooiraad in staat te stellen zelf inlichtingen in andere landen in te winnen; de aanvrage moet door den aanvrager of diens schriftelijk gemachtigde onderteekend zijn. De aanvrage moet verder bevatten een korte aanduiding van datgene, waarop de uitvinding betrekking heeft en ver zijn zoowel van een duidelijke en volledige beschrij--gezld ving van de uitvinding, als van een nauwkeurige aanduiding van datgene, waarvoor het uitsluitend recht verlangd
323 wordt. De beschrijving moet zoo noodig van daarmede overeenstemmende teekeningen vergezeld zijn, desverlangd door modellen, monsters en proefnemingen worden toegelicht en overigens van zoodanigen aard zijn, dat de uitvinding daaruit door een deskundige kan worden begrepen en aan de hand van die beschrijving toegepast. Bij de aanvrage moet een bewijs worden overgelegd, dat een bedrag van f 75, bij het Bureau voor den Industrieelen Eigendom gestort is. Daar noch het stellen der aanvrage en het in orde maken der toe te voegen bescheiden, noch de daarop volgende behandeling voor den Octrooiraad (er heeft vooronderzoek plaats door een lid of ambtenaar van den Octrooiraad, dat gevolgd kan worden door een behandeling voor de aanvraagafdeeling van den Octrooiraad en ten slotte nog door een afdeeling van den Octrooiraad zelve) eenvoudig is, late men bij voorkeur zijn aanvrage stellen en behandelen door een octrooibureau, zooals er te 's-Gravenhage meerdere gevestigd zijn. INVALIDITEITSWET, 1 Verzekering waartegen? Het doel dezer wet is de arbeiders te verzekeren tegen de geldelijke gevolgen van ouderdom en invaliditeit. )
Wie zijn verzekerd? Onder arbeider wordt voor de toepassing dezer wet verstaan ieder, die -den leeftijd van 14 jaar heeft bereikt, niet in werkelijken militairen dienst is en in loondienst arbeid verricht binnen het Rijk tegen een loon van niet meer dan f 2000.— per jaar. Er is dus loondienstverhouding, een arbeidsovereenkomst, noodig om het bestaan van verzekeringsplicht aan te nemen. Fooien of andere ontvangsten van derden, welke verband houden met ten behoeve van den werkgever verrichten arbeid, worden als loon beschouwd. In het algemeen (bepaalde omstandigheden kunnen tot een andere conclusie leiden) kunnen kinderen, die van hun ouders vrijen kost, inwoning, kleeding en zakgeld genieten en werkzaam zijn in het bedrijf of de huishouding dier ouders, niet geacht worden met hun ouders een arbeidsovereenkomst te hebben gesloten, omdat het verrichten van die werkzaamheden voortvloeit uit het familieverband. Voor hen behoeft dus als regel niet te worden geplakt. 1) Verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens editie, prijs f 1.60.
324 Dikwijls levert de vraag, of er loondienstverhouding bestaat, moeilijkheden op. Verricht b. v. de thuiswerker, die in de kleedingindustrie veel voorkomt, zijn arbeid in loondienst? Als regel wordt aangenomen, dat dit wel het geval is en dat uitzonderingen op dien regel alleen aangenomen worden, wanneer in de omstandigheden van een bepaald geval daar aanleiding toe bestaat (b.v. als de thuiswerker ook voor particulieren werkt en voor zich als zelfstandig kleermaker reclame maakt door een bordje met zijn naam en het woord „Kleermaker" op zijn deur) . Ook bij aanbesteding en aanneming van werk doet zich dikwijls de vraag voor, of, ondanks dezen rechtsvorm, toch een loondienstverhouding moet worden aangenomen. In het landbouwbedrijf doet deze vorm zich veel voor, ook al bestaat er in wezen een arbeidsovereenkomst. De wet heeft deze kwestie ondervangen door te bepalen, dat onder arbeider mede wordt verstaan ieder, die in aangenomen werk ten behoeve van een ander persoonlijk arbeid verricht en ten aanzien van wien door het bestuur der Rijksverzekeringsbank niet is beslist, dat hij in den zin der ongevallenwetten in een onderneming een verzekeringsplichtig bedrijf uitoefent. Hij wordt geacht dien arbeid krachtens arbeidsovereenkomst te verrichten in dienst van dengene, van wien het werk is aangenomen. Hetgeen voor de verrichting van dien arbeid wordt genoten, wordt als loon beschouwd. Indien bovenbedoelde persoon zich bij het verrichten van den arbeid laat bijstaan door een of meer personen, worden ookdeze personen beschouwd hun arbeid te verrichten krachtens arbeidsovereenkomst in dienst van den persoon, van wien het werk is aangenomen. Ook zij, die bij wijze van werkverschaffing te werk zijn gesteld en daarvoor een geldelijke uitkeering genieten, worden geacht den opgedragen arbeid krachtens arbeidsovereenkomst te verrichten in loondienst van dengene, die het werk verschaft. Vreemdelingen, die hier te lande in loondienst zijn, vallen in het algemeen onder deze wet. Vrijstelling van verzekeringsplicht kent de wet o. m. voor den arbeider: 1. die niet reeds verplicht verzekerd is en die, niet bij wijze van beroep, tegen loon arbeid verricht, wanneer hij alleen in buitengewone gevallen arbeid van korten duur verricht;
325 2, die den leeftijd van 35 jaar bereikt heeft en niet reeds verplicht verzekerd is. 3, die invalide is en niet reeds verplicht verzekerd; 4. wien door het Rijk (of door een ander publiekrechtelijk lichaam onder bepaalde voorwaarden) pensioen is verzekerd; 5, die zelf of wiens echtgenoot aangeslagen is in de inkomstenbelasting naar een inkomen van meer dan I 3000 of in de vermogensbelasting. 6. die aantoont, dat hij het vooruitzicht heeft om binnen eenige jaren een loon van meer dan f 3000 per jaar te genieten en dat te blijven genieten en die niet reeds verplicht verzekerd is geweest. Ieder, die arbeider wordt, moet binnen 14 dagen, nadat hij arbeider is geworden, in persoon zich aanmelden bij den Raad van Arbeid. Doet hij dit niet, dan is hij strafbaar. De verzekerden ontvangen eene rentekaart. Premie. De premiebetaling moet als regel door den werkgever geschieden. Als hij deze verplichting niet na -komt,is ook hij strafbaar. Hij moet daartoe een zegel plakken op de rentekaart van den arbeider. De arbeider, voor wien de premie in zegels door den werkgever moet worden betaald, kan niet vorderen betaling van zijn loon in geld, als hij zijn rentekaart niet aan den werkgever in bewaring heeft gegeven, of hij aan den werkgever niet overlegt een rentekaart met voldoende open zegelvakken voor de zegels, die ter voldoe -nigderpmë daarop geplakt moeten worden. Premiebetaling door den werknemer geschiedt, wanneer hij geen werkgever heeft, of, indien hij bevoegd iis tot het afleggen der verklaring, dat hij de verzekering als vervallen beschouwt, Hij is niet verplicht om premie te betalen over een kalenderweek, waarin hij ten gevolge van ziekte, gebrek aan werk, of werkstaking niet heeft gewerkt. Navordering van premie heeft plaats, indien blijkt, dat door of voor een arbeider te weinig premiën of premiën van een lagere klasse dan voorgeschreven betaald zijn. De Raad van Arbeid is bevoegd om het nagevorderde bedrag met 10 % te verhoogen. Navordering heeft niet plaats over weken, die sedert meer dan twee jaar verstreken zijn. Loonklassen. De wet kent 5 loonklassen, waarvoor de premie als volgt is vastgesteld:
Il
326 . . 25 cts. Klasse I. II.. . 30 40 ,,1II. „ IV. . . . . . 50 ,, 60 V. . In welke loonklasse een arbeider valt, wordt niet bepaald door zijn loon, maar door zijn leeftijd, geslacht en beroep. De eenige uitzondering op dezen regel vormen, onafhankelijk van hun leeftijd of geslacht, de arbeiders, wier loon geheel bestaat in verstrekkingen in natura. Zij worden gerangschikt in de eerste loonklasse.
11
,,
t1
De mannelijke arbeiders worden gerangschikt: I. indien zij den leeftijd van 21 jaar bereikt hebben, in de vijfde loonklasse; II, indien zij den leeftijd van 18 jaar, doch dien van 21 jaar niet bereikt hebben, in de vierde loonklasse; III, indien zij den leeftijd van 14 jaar, doch dien van 18 jaar niet bereikt hebben, in de derde loonklasse. Op al deze regels zijn uitzonderingen. De vrouwelijke arbeiders worden gerangschikt: I. indien zij den leeftijd van 21 jaar bereikt hebben, in de vierde loonklasse; II. indien zij den leeftijd van 18 jaar, doch dien van 21 jaar niet bereikt hebben, in de derde loonklasse; III. indien zij den leeftijd van 14 jaar, doch dien van 18 jaar niet bereikt hebben, in de derde loonklasse. Alles behoudens uitzonderingen, die met het beroep in verband staan. Op de sub *II genoemde vrouwelijke arbeiders vormen een belangrijke uitzondering zij, die belast zijn met administratieve of technische bureauwerkzaamheden (kort gezegd: kantoorpersoneel) en onderwijzend personeel. Zij vallen in de vierde loonklasse. Op de sub III genoemde vrouwelijke arbeiders vormen een belangrijke uitzondering zij, die werkzaamheden verrichten ten behoeve van land-, tuin- en boschbouw of in een veehouderij, die in de tweede loonklasse gerangschikt worden. Voor stukwerk, verricht buiten de werkplaats en niet onder toezicht van den werkgever, gelden afzonderlijke regels. In het algemeen moet in den loop van elke kalenderweek het zegel geplakt worden. Wanneer iemand in den regel in
327 dezelfde kalenderweek niet langer dan drie dagen in dienst van denzelf den werkgever werkzaam is (bijv. werksters, waschvrouwen, huisnaaister), kan men dagzegels plakken. Over eiken dag, een gedeelte van een dag voor een geheelen dag gerekend, wordt een premie geheven ten bedrage: in loonklasse I van 7 1 /2 cent. 7 /2 !! „ „ III „ 10 „ IV !! 121/2 !! of 12 /2 !, De zegels zijn verkrijgbaar op het postkantoor en bij de Raden van Arbeid. Zij moeten worden geplakt op de daarvoor bestemde vakken der rentekaart in de daarvoor op de kaart aangegeven volgorde en worden gedagteekend met inkt of in druk. Zij mogen geparafeerd worden. De arbeider moet vóór het verstrijken van den geldigheidsduur der rentekaart deze aan den Raad van Arbeid of aan het Postkantoor afgeven, waarna hem een nieuwe kaart wordt uitgereikt. !!
!!
!!
!!
!!
,,
!!
,
Renten. De wet geeft recht op: a. invaliditeitsrente, indien de verzekerde blijvend of tijde
invalide is en tevens over tenminste 150 weken-lijk premie voor hem is betaald. Tijdelijke invaliditeit, die korter duurt dan een half jaar, geeft geen recht op rente. Als invalide wordt beschouwd hij, die ten gevolge van ziekte of gebreken niet meer in staat is om met arbeid, die met zijn krachten en bekwaamheden overeenkomt, en die hem, met het oog op zijn opleiding en vroeger beroep, redelijkerwijze opgedragen zou kunnen worden op de plaats, waar hij gewoonlijk werkte, 1 /3 te verdienen van hetgeen lichamelijk en geestelijk gezonde personen van dezelfde soort en van soortgelijke opleiding aldaar met arbeid gewoonlijk verdienen. Het jaarlijksch bedrag dezer rente hangt af van de betaalde premïën, zij kan in het gunstigste geval ongeveer f 6.50 per week bedragen. b. ouderdomsrente, indien de verzekerde den leeftijd van 65 jaar heeft bereikt. Ook deze rente wordt berekend naar de betaalde premie en bedraagt in het gunstigste geval ongeveer f 6.50 per week. Deze rente kan niet genoten worden door hen, die bij den aanvang hunner
328
verzekering reeds 35 jaar of ouder waren en nog geen 1248 premiën in rekening kunnen brengen. Als overgangsmaatregel bestaat er een vaste ouder voor hen, wier-domsrent(f3.—cq2,50prwek) verzekering is aangevangen voor 1 Juli 1922, mits een bepaald aantal premiën is betaald. Dit aantal wordt voor elke verzekering afzonderlijk berekend. Deze vaste ouderdomsrente kan genoten worden bij of na het bereiken van den 65 jarigen leef tijd, maar wordt niet toegekend bij aanslag in de vermogensbelasting van ver diens echtgenoote. -zekrdof C. W ed uwenrente, indien de weduwe van een verzekerde blijvend invalide is, of den leeftijd van 60 jaar heeft bereikt. Deze wordt alleen toegekend, wanneer haar echtgenoot reeds in het genot was van een invaliditeitsof ouderdomsrente, of 40 premiën in rekening kan doen brengen. Zij bedraagt ten hoogste f 3.60 per week. d. Weezenrente, uifkeering aan kinderen beneden 14 jaar en aan pleegkinderen. De rente kan alleen worden genoten, indien de vader reeds invaliditeitsrente heeft genoten, of 40 premiën in rekening kon doen brengen. Zij bedraagt ten hoogste 13,60 per week. Deze rente kan in enkele gevallen ook worden genoten krachtens verzekering van de moeder. Geneeskundige behandeling wordt krachtens deze wet slechts verstrekt, indien de Raad van Arbeid van oordeel is, dat er gevaar bestaat, dat een verzekerde blijvend invalide zal worden en dat dit gevaar kan worden afgewend door doelmatige geneeskundige behandeling en verpleging. Hij kan dan aan de Rijksverzekeringsbank voorstellen den verzekerde geneeskundige behandeling voor rekening der Bank te doen verleenen, of wel den verzekerde in een inrichting te doen opnemen. Vervallen van de verzekering. De verzekerde, die sedert 6 maanden (als regel) niet langer voldoet aan de voorwaar voor verzekeringplicht, kan de verzekering doen verval--den len door de verklaring aan den Raad van Arbeid, dat hij de verzekering als vervallen beschouwt. De arbeider, die den leeftijd van 34 jaar nog niet bereikt heeft, kan deze verklaring afleggen, noodra hij niet meer voldoet aan de voorwaarden voor verzekeringsplicht. De verklaring kan
329
echter niet afgelegd worden vóór het loon van den arbeider I 3000 per jaar bedraagt. Wordt hij, die de verklaring heeft afgelegd, wederom verplicht-verzekerd, dan herleeft de vroegere verzekering. Wanneer de verzekering vervallen is, wordt een bedrag aan vrije premiën ten name van den betrokkene geboekt. Gemoedsbezwaren. De arbeider en de werkgever, die gemoedsbezwaren hebben tegen de hun bij de Invaliditeitswet opgelegde verplichtingen, kunnen aan den Raad van Arbeid verzoeken van die verplichtingen te worden vrijgesteld. Het verzoek wordt gedaan door het afleggen van de
volgende verklaring: „De ondergeteekende ......, geboren te ......, den ....... wonende te ......, verklaart naar waarheid, dat hij overwegende gemoedsbezwaren heeft tegen elke verzekering, welke ook, en dat hij noch zich zelf, noch iemand anders, noch zijne eigendommen heeft verzekerd." ,den ...... (Handleekening).
Oordeelt de Raad van Arbeid de verklaring juist, dan doet hij aan dengene, die de verklaring heeft afgelegd, een bewijs van vrijstelling toekomen. De gevolgen van de vrijstelling zijn voor: a) den arbeider, dat hij van de verplichtingen, die de wet hem oplegt, is vrijgesteld, terwijl de werkgever van den Raad van Arbeid zijn rentekaart ontvangt en deze ook weer na afloop van de dienstbetrekking aan dien Raad moet terugzenden. b) voor den werkgever, dat hij geen premie behoeft te betalen, maar zijn aanslag in de Rijksinkomstenbelasting verhoogd wordt met 1 1 /4 maal het bedrag, dat hij aan premie had moeten betalen, zoo hij geen gemoedsbezwaren had. Dus blijft de arbeider in ieder geval, ondanks gemoedsbezwaren, verzekerd. Wanneer men omtrent zijne verplichtingen, voortspruitende uit de wet, in onzekerheid verkeert, wende men zich om inlichtingen tot den Raad van Arbeid.
330 OUDERDOMSWET. 1 De invaliditeitswet strekt zich, behalve wat betreft de zgn. vrije verzekering, alleen uit tot loonarbeiders, dus niet tot den zelfstandigen ondernemer. Echter zal de economische positie van dezen somwijlen nog ongunstiger zijn dan die van den loonarbeider. Nu is door bovengenoemde wet de gelegenheid geopend om zich vrijwillig dezelfde voordeelen ij ouderdom te verzekeren, als -de in gelijke economische omstandigheden verkeerende arbeider krachtens de wet geniet. Krachtens de ouderdomswet 1919 kan ieder Rijksingezetene zich een ouderdomsrente verzekeren naar eigen keuze van 3 tot 20 gulden per week. Aan deze verzekering is verbonden een uitkeering bij overlijden groot f 100, te betalen aan dengene, die daartoe door den verzekerde is aangewezen. Deze uitkeering vereischt echter het vervullen van een wachttijd van 3 j aren. De voor de verzekering verschuldigde premie is afhankelijk van den leeftijd van den verzekerde bij het aangaan der verzekering, van het bedrag der verzekerde rente en van de administratie-kosten. Men bedenke echter, dat krachtens deze wet geen rente bij invaliditeit kan worden genoten. Wil men, als nietarbeider, deze toch genieten, dan moet men een vrije ver sluiten krachtens de invaliditeitswet, Deze vrije-zekring verzekering heeft het nadeel, dat de hieraan verbonden ouderdomsrente pas na het bereiken van den 70-jarigen leeftijd ingaat. Voor inlichtingen omtrent deze verzekering wende men zich tot den Raad van Arbeid. )
ONGEVALLENWET. 2
)
Verzekering waartegen? De Ongevallenwet heeft tot doel de verzekering van werklieden in de verzekeringsplichtige bedrijven werkzaam, tegen de geldelijke gevolgen van ongevallen, hun in verband met hunne dienstbetrekking overkomen. Wie zijn verzekerd? Onder werkman verstaat deze wet ieder, die in dienst van den werkgever in diens onderneming in een verzekeringsplichtig bedrijf tegen loon werkzaam is. 1) Verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens editie, prijs f 0.50. 2)
Verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens editie, prijs f 1.50.
331 Hoewel zij geen loon ontvangen, worden ook als werklieden beschouwd: 1. volontairs, leerlingen en dergelijke personen, die in verband met hun opleiding nog geen loon ontvangen; 2. personen beneden den leeftijd van 21 jaren; 30 personen, die wegens werkzaamheden in dienst van den werkgever verricht, van derden uitkeeringen in geld ontvangen (b.v. chauffeurs, die uitsluitend van fooien bestaan) . Sinds een op 18 Juni 1931 gegeven beslissing van den Centralen Raad van Beroep wordt algemeen aangenomen, dat kinderen, die in het bedrijf hunner ouders werkzaam zijn tegen kost, inwoning, kleeding en zakgeld, niet zijn te beschouwen als werklieden in den zin dezer wet en derhalve niet onder de ongevallenverzekering vallen. Ook t.a.v. deze wet gaf de vraag, of menschen, die in aangenomen werk arbeid verrichten, onder deze verzekering vallen, herhaaldelijk aanleiding tot moeilijkheden. Die vraag is op dezelfde wijze opgelost als in de invaliditeitswet (vgl, blz. 324) . Zij, die in werkverschaffingen werken, vallen eveneens onder deze wet. Verzekeringsplichtig zijn alle bedrijven met uitzondering van de volgende bedrijven: van landbouw, veehouderij, tuinbouw en boschbouw (deze zijn echter verzekeringsplichtig krachtens de Land- en Tuin personen- of goederenvervoer-bouwngevalt), over zee (hiervoor bestaat de Zeeongevallenwet) en van visscherij, welke als regel wordt uitgeoefend buiten het gezicht der Nederlandsche kust. Wat biedt deze wet den verzekerde? De Rijksverzekeringsbank verleent den verzekerde, wien een ongeval in verband met zijn dienstbetrekking overkomt genees- en heelkundige behandeling, of een geldelijke vergoeding daarvoor. Indien op den derden dag na het ongeval de verzekerde nog niet in staat is zijn gewone werk in de onderneming van den werkgever te verrichten, dan wordt hem een tijdeHike uitkeering gedaan voor den tijd, dat de ongeschiktheid duurt, maar uiterlijk gedurende zes weken na het ongeval; het bedrag dier uitkeering bedraagt voor elken dag, uitgezonderd de Zondagen, 80 % van het dagloon des verzekerden.
332 De verzekerde, die zes weken na het ongeval nog geheel of ten deele ongeschikt is tot w-erken, ontvangt een rente, zijnde een geregelde uitkeering, gedurende den tijd van zijn geheele of gedeeltelijke ongeschiktheid. Deze bedraagt bij geheele ongeschiktheid tot werken 70 % van het dagloon van den verzekerde (het dagloon dat meer bedraagt dan I 8,— per dag, komt voor dat meerdere niet in aanmerking) . In geval van gedeeltelijke ongeschiktheid tot werken bedraagt de rente een deel van voormelde 70 % in verhouding tot de verloren geschiktheid tot werken; in sommige gevallen van hulpbehoevendheid, welke geregelde oppassing en verzorging noodig maakt, kan de rente worden gelijkgesteld aan het volle dagloon, dat de verzekerde genoot. Indien de verzekerde ten gevolge van het ongeval overlijdt, dan worden tegemoetkomingen in de begrafeniskosten uitgekeerd en wordt een rente toegekend aan de nagelaten betrekkingen van den overledene. Op verzoek van den door een ongeval getroffene kan de Rijksverzekeringsbank voor haar rekening hem een opleiding doen geven ten einde zijn geschiktheid tot werken te verho-ogen; b.v. kan aan een sjouwer, die door een ongeval één zijner beenen verloren heeft, onderricht worden gegeven in het kleermakersvak. Hij, die ingevolge deze wet vermeent aanspraak te kunnen maken op een schadeloosstelling en aan wien die niet ambtshalve is toegekend, kan zich tot het verkrijgen hiervan wenden tot het bestuur der Rijksverzekeringsbank. De uitbetaling der schadeloosstellingen en renten geschiedt op Dinsdag van elke week aan de verschillende postkantoren. Van beslissingen der Rijksverzekeringbank staat binnen een maand na de kennisgeving der beslissing beroep open bij de Raden van Beroep en in hoogste ressort bij den Centralen Raad van Beroep. -
Verplichtingen van den werkgever. De grootte der door een bedrijf te betalen premie hangt af van de bonen en het gevaar, dat het bedrijf voor de verzekering oplevert. De werkgevers zijn verplicht loonlijsten aan te houden en geregeld bij te houden. De werkgever is verplicht van het door hem uitgeoefende bedrijf schriftelijk aangifte te doen ten postkantore, binnen welks kring hij zijn woonplaats heeft; voor het doen dezer aangifte zijn kosteloos formulieren beschikbaar gesteld. Eveneens is de werkgever verplicht binnen 14 dagen aangifte
333 te doen aan het bestuur der Riiksverzekeringsbank van elke verandering in zijne onderneming, welke het gevaar der onderneming kan wijzigen, Ook van staking van het bedrijf moet aangifte worden gedaan. Wanne,er er in het bedrijf een ongeluk gebeurt, is de werkgever verplicht te zorgen dat, zoo noodig, geneeskundige hulp wordt ingeroepen. Binnen 24 uur daarna moet hiervan aangifte worden gedaan door inlevering van een formulier ten postkantore, Wegens gemoedsbezuiaren kan de werkgever van deze verplichtingen worden vrijgesteld, Zijn aanslag in de rijksinkomstenbelasting wordt dan verhoogd met 11 /4. maal het bedrag, dat hi; aan premie betaald zou moeten hebben,
Yrijunllig« uerzehering. De uierkgeoer kan ook zich zelf bij de Rijksverzekeringsbank vrijwillig verzekeren tegen geldelijke gevolgen van een bedrijfsongeval, Maar het loon, dat tot grondslag dient mag niet hooger zijn dan het loon, dat Ide best betaalde arbeider in zijn bedrijf of in een soortgelijk bedrijf in dezelfde of een naburige gemeente verdient en ten hoogste f 8.-. Zoo kan dus de kleine baas, welke ,geen arbeiders in zijn dienst heeft, maar een verzekeringsplichtig bedrijf uitoefent, zich op deze wijze tegen bedrijfsongevallen verzekeren, Ten slotte zij nog opgemerkt, dat deze verzekering plaats heeft, of bij de Riiksverzekeringsbank, of wei kan de werkgever worden toegelaten dit risico zelf te dragen of over te dragen aan een naamlooze vennootschap of rechtspersoonlijkheid bezittende vereeniging. Zelf het risico te dragen kan aan kieine werknemers wegens de daaraan verbonden zekerheidsstelling practisch niet toegestaan worden. De uitkeeringen blijven echter over de Rijksverzekeringsbank loopen,
LAND- EN TUINBOUW ONGEVALLENWET. 1) Yerzehering uiaariegen? Deze wet regelt de verzekering tegen bedrijfsongevallen van arbeiders, werkzaam in de bedrijven van landbouw, veehouderij, tuinbouw en bosch.. bouw, 1) Verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens editie: prijs
f
1.10.
334 Zij geeft voor dit onderwerp in hoofdzaak dezelfde bepalingen als de Ongevallenwet voor de verzekering van arbeiders in andere bedrijven werkzaam dan de hierboven genoemde; wij kunnen dus volstaan met naar de behandeling van die wet in dit boek te verwijzen. Men lette er op, dat inwonende kinderen krachtens deze wet zelf niet onder deze verzekering vallen, Het instituut der bedrijfsvereenigingen is t.a.v. deze ver sterk ontwikkeld, De bedrijfsvereeniging, van wie-zekring alleen werkgevers in verzekeringsplichtige bedrijven lid kunnen zijn, draagt dan in plaats van de Rijksverzeke ringsbank het risico der verzekering van de arbeiders, werkzaam in de bedrijven der bij de vereeniging aangesloten werkgevers en verzorgt geheel zelfstandig -deze verzekering. ZIEKTEWET. 1
)
Deze wet vormt de laatste in de trits der sociale verzekeringswetten: invaliditeitswet, ongevallenwetten, ziektewet. Verzekering waartegen? Deze wet regelt de verplichte verzekering tegen ongeschiktheid tot het verrichten van arbeid wegens ziekte. Met ziekte worden zwangerschap en bevalling van een gehuwde vrouw (de ongehuwde vrouw is bewust buiten deze verzekering gesloten) gelijkgesteld. Onder deze wet vallen niet ziekten, die een gevolg zijn van een ongeval den arbeider overkomen in verband met zijn dienstbetrekking. Het komt in het algemeen hierop neer, dat de ziektewet helpt, daar waar de ongevallenwetten niet helpen, Wie zijn verzekerd? Onder de ziektewet vallen alle arbeiders, die tegen loon in dienst zijn van een onderneming, tenzij bij de desbetreffende onderneming de voorwaarden van uitkeering bij ziekte publiekrechtelijk zijn geregeld en door de Kroon verklaard is, dat de uitzondering in het belang der arbeiders is. 2 )
1) Verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens editie; prijs f 0.90. 2) Voor arbeiders, die in dienst zijn bij ondernemers van een spoorwegdienst, geldt over het algemeen niet deze wet, maar de regeling vervat in een hun dienstvoorwaarden betreffend reglement. Zij, die in dienst zijn van een publiekrechtelijk lichaam, kunnen door de Kroon van de in deze wet geregelde verzekering worden uitgezonderd. Dit is b.v. gebeurd ten aanzien van groote categorieën van ambtenaren.
335
Bij het bovenstaande moet men in het oog houden, dat als arbeiders ook worden aangemerkt (evenals bij de invaliditeits- en de ongevallenwetten) zij, die in aangenomen werk persoonlijk arbeid verrichten, die van arbeiders in het in de onderneming uitgeoefend bedrijf wordt verlangd-) ; b.v. is aangenomen werk aardappelen rooien op een boerderij. 2 Hoewel zij arbeiders in dienst van een onderneming zijn, vallen niet onder de ziektewet degenen: a. die, niet bij wijze van beroep, tegen loon arbeid verrichten, wanneer zij alleen in buitengewone gevallen tegen loon arbeid van korten duur verrichten; b. wier loon uitsluitend bestaat in onderricht; C. wier overeengekomen vast loon in geld meer bedraagt dan f 3000 per jaar; d. die deel uitmaken van de bemanning van een schip, dat de zee bevaart en buiten het gezicht der Nederlandsche kust pleegt te gaan; e. die ter vervulling van zijn militairen dienstplicht in werkelijken dienst zijn. Boven lieten wij uitkomen dat alléén arbeiders, die in dienst van een onderneming zijn, onder de ziektewet vallen. Hieruit zou volgen dat zij, die bij particuliere personen in dienst zijn, buiten deze verzekering vallen. Dit was ook aanvankelijk het geval. Er is echter reeds ruim gebruik gemaakt van de in de wet gegeven mogelijkheid om bepaaldelijk aan te wijzen categorieën van -deze, niet in dienst van bedrijven zijnde, arbeiders eveneens onder de ziekteverzekering te doen vallen. Dit is b.v. reeds geschied ten aanzien van hen, die in loondienst werkzaam zijn: e. aan inrichtingen, staande onder beheer van een natuurlijk of een rechtspersoon; b. van personen, die een vrij beroep uitoefenen, zooals advocaten, procureurs, zaakwaarnemers, geneesheeren, notarissen, architecten, accountants, ten behoeve van de uitoefening van dat beroep; C. als tuinman, boschwachter of in een soortgelijke betrekking; )
1) Tenzij ten aanzien van hen door het Bestuur der Rijksverzekeringsbank is beslist, dat zij in den zin der Ongevallenwet of der Land- en Tuinbouw -ong.weti een onderneming een verzekeringsplichtig bedrijf uitoefenen. 2} Indien deze personen zich bij het verrichten van den arbeid laten bijstaan door andere personen, worden ook die andere personen beschouwd hun arbeid te verrichten in dienst van den aanbesteder-werkgever.
336
d. voor de verzorging van dieren of voor de bediening van rijtuigen, motorrijtuigen, vliegtuigen en pleziervaartuigen. e. bij in aanbouw, aanleg, onderhoud, herstelling of slo-oping zijnde bouw-, water- of grondwerken, uitgevoerd in eigen beheer. Een dergelijke aanwijzing mag zich echter niet uitstrekken tot personen, uitsluitend belast met het verrichten van huiselijke of persoonlijke diensten. Dienstboden, kameniers, huisknechten zijn dus niet tegen ziekte verzekerd 1 ); onder
vigueur van deze wet kunnen zij dit nooit worden ook. Behalve de bovengenoemde arbeiders hebben oQk aanspraak op ziekengeld zij, wier dienstbetrekking reeds is geëindigd, indien althans hun ongeschiktheid tot werken intreedt binnen een maand na het einde hunner dienst zij gedurende de laatste twee maanden voor-betrking het einde daarvan onafgebroken verzekerd waren geweest. 1
Bij wie vindt de verzekering plaats? De verzekering geschiedt, of bij de ziekenkas van den Raad van Arbeid, of bij een erkende bedrijfsvereeniging. Tenzij de werkgever t.a.v. de ziekteverzekering van zijn personeel is aangesloten bij zulk een bedrijfsvereeniging, vindt de verzekering plaats bij de ziekenkas van den Raad van Arbeid, binnen wiens gebied de verzekerde arbeid pleegt te verrichten. De werkgever behoeftzijn nieuwen nog niet verzekerden arbeider niet speciaal aan te gaan melden bij de ziekenkas. Hij vult hiervoor een bij den Raad van Arbeid te ver formulier in en zendt dit op tegelijk met de inleve--krijgen ring van de loonlijst (zie ongevallenwetten), Wordt geen loonlijst aangehouden (b.v, in de zgn. vrije beroepen), dan wordt bedoeld formulier ingezonden als een afzonderlijk stuk. Wanneer de werkgever bij een erkende bedrijfsvereeniging is aangesloten, hangt het van haar reglementen af, of een nieuwe werknemer al of niet afzonderlijk moet worden aangemeld. 1) Wonen deze personen bij hun werkgever in, dan is deze verplicht tijdens hun ziekte gedurende ten hoogste 6 weken zorg te dragen voor hun behoorlijke verpleging en geneeskundige behandeling. (Zie onder hoofdstuk arbeidsovereenkomst). N. B. Voor de verzekering van personen in dienst van kermisreizigers, schippersknechts, bij wijze van werkverschaffing te werk gestelde personen en seizoenarbeiders geldt een eenigszins afwijkende regeling.
337 Premie. Om de ziekteverzekering mogelijk te maken, moet er premie worden betaald. De premie van ingeschrevenen bij de ziekenkassen bedraagt thans 2,3 % van het loon. i) Bij de bedrijfsvereenigingen is de premie in den regel lager dan bij de ziekenkassen; hooger mag deze nooit zijn. De premie moet worden betaald door den werkgever. Deze is echter gerechtigd van het loon van den verzekerde af te houden de helft der premie, en in geen geval meer dan 1,15 % van het dagloon, over den tijd, waarover dat loon wordt betaald. Wordt het loon b.v. om de week betaald, dan mag de werkgever voor ziektepremie wekelijks 1.15% afhouden; hij is echter niet gerechtigd om wekenlang het loon geheel uit te betalen en dan plotseling op eenmaal over al die weken terug de helft der ziektepremie in te houden. Wegens gemoedsbezwaren kan de werkgever van premiebetaling worden vrijgesteld. Zijn aanslag in de rijksinkomstenbelasting wordt dan verhoogd met het bedrag, dat aan premie betaald zou moeten zijn.
Ziekmelding. Wanneer de tegen ziekte verzekerde arongeschikt tot werken wordt, moet hij, althans de verzekerde bij de ziekenkassen van den Raad van Arbeid, zich ziekmelden door ten kantore van den Raad van Arbeid, of ter plaatse door dezen daartoe aan een hiertoe strekkend formulier ingevuld in te-gewzn, leveren. De meeningen zijn verdeeld omtrent de vraag, of op verzuim van ziekmelding de sanctie staat van weigering van ziekengeld. Meer en meer gaat men zich op het standpunt stellen, dat de ziekmelding slechts een administratieve maatregel is, door het niet nakomen waarvan het recht op ziekengeld niet wordt verwerkt. Men neme echter in deze geen risico's op zich en melde zich tijdig binnen 24 uur na het intreden der arbeidsongeschiktheid ziek. beider door ziekte
Ziekengeld. Na de ziekmelding wordt over het ziekengeld beslist. Dit bedraagt bij de ziekenkassen 80 % van het dagloon van den verzekerde. Voor de vaststelling daarvan 1) Voor sommige bedrijven, waarin ziekten meer dan in andere bedrijven plegen voor te komen (b.v. gla:blazers-, steenhouwers -, bontwerkersbedríjf) bedraagt de premie 3,4%, in het bedrijf van mijnbouw en het bedrijf van aanleggen van mijngangen en mijnschachten bedraagt deze zelfs 4,9%. Geerling. 18e druk.
22
338
komt het dagloon, hetwelk meer dan f 8.— bedraagt, voor dat meerdere niet in aanmerking. Bij de bedrijf svereenigingen mag het ziekengeld wel hooger, niet lager zijn. Het ziekengeld wordt uitgekeerd over iederen dag, uit Zondagen, dat de ongeschiktheid tot werken-gezondr duurt, te beginnen met den derden dag na dien, waarop zij aanving, gedurende ten hoogste 6 maanden. Is de arbeider met tusschenpoozen van beterschap en aan het werk zijn ziek en komt de ziekte steeds weer uit dezelfde oorzaak voort, dan kan hij in een tijdvak van 12 maanden slechts over 180 dagen ziekengeld genieten. In het daarop volgend tijdperk van 12 maanden kan hij, indien hij daarin, na aan het werk geweest te zijn, wederom uit dezelfde oorzaak ziek wordt, niet meer dan 90 dagen ziekengeld genieten. Hetzelfde geldt voor iedere volgende periode van 12 maanden, zoolang de ziekte uit dezelfde oorzaak blijft voortkomen. Het aantal van 90 dagen wordt eventueel met zooveel dagen vermeerderd, als het getal dagen, waarover in de onmiddellijk voorafgaande periode van 12 maanden wegens ziekte uit die oorzaak ziekengeld wordt genoten, beneden de 90 is gebleven. Komt de ziekte telkens uit een andere ziekteoorzaak voort (b,v, influenza, roodvonk, blindedarmontsteking) , dan beginnen de termijnen bij elke nieuwe ziekte opnieuw te loopen. Een gehuwde arbeidster kan ziekengeld genieten van 6 weken voor haar bevalling gedurende ten minste 6 weken en ten hoogste 6 maanden nadien. Ziekengeld en loon. Bij de behandeling van -de wet op het arbeidscontract is reeds besproken dat .de werkgever, tenzij anders is overeengekomen, verplicht is zijn zieken arbeider gedurende betrekkelijk korten tijd vol loon door te betalen. In mindering op dat loon komt het ziekengeld. Waar het ziekengeld pas na 3 wachtdagen ingaat en 80 % van het loon bedraagt, komt de verplichting van den werk om bij ziekte loon door te betalen in de practijk-gevr hierop neer, dat de werkgever de eerste 3 dagen vol loon uitbetaalt en over het resteerend gedeelte van den betrekkelijk korten tijd 20 % bijbetaalt. Is de betrekkelijk korte tijd verstreken, dan ontvangt de arbeider alleen nog het ziekengeld. Ziekengeld en kosten der ziekte. De kosten der ziekte (dokter, apotheker, enz.) zijn in het algemeen voor rekening
339
van den arbeider. Is de arbeider inwonend, dan moet de werkgever gedurende ten hoogste 6 weken voor zijn behoorlijke verpleging en geneeskundige behandeling zorg dragen (vgl. noot 1, blz. 336) . Indien dit geschiedt, komt, zoo de arbeider geen kostwinner is, 2/3 van het ziekengeld toe aan den werkgever als vergoeding voor de door dezen gemaakte kosten, -de overige 1/3 zijn voor den werknemer. Ditzelfde geldt, wanneer de arbeider anders dan voor eigen rekening, in een gesticht is opgenomen. HET HANDELSREGISTER. 1) Het handelsregister is een door de wet ingesteld register, waaruit men kanervaren, door wie bepaalde handelszaken worden gedreven, welke de rechtsvorm van de zaak is, welke de bevoegdheden van den bestuurder zijn en in hoeverre deze aansprakelijk is. Het register wordt gehouden door de Kamers van Koophandel en Fabrieken en wel door iedere Kamer over de handelszaken in haar gebied gevestigd. Daar het handelsregister dient om het publiek over een handelszaak inlichtingen te verschaffen, ligt het voor een ieder kosteloos ter inzage en is de secretaris der Kamer van Koophandel en Fabrieken verplicht aan een ieder op diens verzoek afschriften van, of uittreksels uit hetgeen in het register ingeschreven is te geven tegen een bepaalde vergoeding, waarvan het bedrag op het uittreksel of afschrift wordt vermeld. Welke zaken moeten ingeschreven worden?
In het algemeen kan men zeggen, dat iedere handelszaak, in Europeesch Nederland gevestigd en toebehoorend aan iemand, die eenigen tak van handel of nijverheid beoefent, in het register moet worden ingeschreven. Niet ingeschreven behoeft de zaak, die toebehoort aan: publiek lichamen (b.v. provincie of gemeente) ; aan min--rechtlijk derjarigen, die geen handlichting hebben bekomen; aan land- en tuinbouwers, alsmede aan visschers, die uitsluitend verkoopen, hetgeen in hun onderneming is voortgebracht of gevangen; aan straatventers, die niet tevens een winkel houden; aan handelslieden, die niet in de Rijksinkomstenbelasting zijn aangeslagen, of wier belastbaar inkomen over elk der laatstverloopen drie belastingjaren, blijkens den 1) Verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens editie, prijs f 0.80. (Handels -registw,nz.)
340 aanslag, zonder kinderaftrek, minder bedraagt dan f 2000 'S jaars 1 ) ; aan de ambachtslieden, die gedurende minstens 6 maanden per jaar niet meer personen boven 18 jaar 2 in hun dienst hebben, dan voor verschillende soorten van bedrijf wordt aangegeven in het Koninklijk Besluit van 29 September 1920 (Staatsblad 764) . )
Inschrijving. De opgaven, noodig voor de inschrijving in het register, moeten uiterlijk een week voor of na het vestigen van de zaak bij de Kamers van Koophandel en Fabrieken zijn ontvangen. De koopman, eigenaar der zaak (bij vennootschappen, coöperatieve of andere rechtspersoonlijkheid bezittende vereenigingen, rust deze plicht op de bestuurders) moet voor de vereischte opgaven zorgen, waartoe opgaafformulieren bij den secretaris van de Kamer van Koophandel en Fabrieken kosteloos zijn te verkrijgen. Men vermelde bij de aanvraag van zoo'n formulier onder welken vorm de zaak wordt gedreven (b.v. vennootschap onder firma, naamlooze vennootschap, enz.). Hij, die verplicht is tot het doen der opgaaf, is strafbaar, indien hij dit nalaat; eveneens is deze persoon strafbaar, indien door zijn schuld een onjuiste en onvolledige opgave geschiedt. Indien meerdere personen (b.v. een zaak behoort aan 2 of meer handelslieden, of er zijn meerdere bestuurders van een coöperatieve vereeniging) tot het doen der opgaaf gehouden zijn, dan ontslaat de - voldoening aan deze verplichting door één van hen de overigen. Al wat hierboven gezegd is over de opgaaf voor de inschrijving, geldt ook voor de opgaaf van wijzigingen, die in den loop van den tijd ten aanzien van de ingeschreven feiten kunnen plaats vinden; dit geldt eveneens voor de opheffing van een handelszaak, terwijl hier ook de vereffenaar gehouden is van deze gebeurtenis opgaaf te doen. Zoolang niet de voorgeschreven opgaaf is gedaan, kan hij, die gehouden is die opgaaf te -doen, zich niet op dat feit beroepen tegenover derden, die te goeder trouw verklaren, dat het hun onbekend was. Hij, die gehouden is eenig feit op te geven, kan niet de onjuistheid of onvolledigheid -
1) Belastbaar inkomen beteekent het inkomen in zijn geheel en niet alleen dat, hetwelk door het handelsbedrijf is verworven. De hoegrootheid hiervan wordt alleen beoordeeld naar het tijdstip van inschrijving. Eenmaal inge schreven, blijft ingeschreven, ook al daalt het inkomen beneden f 2000.—. 2) Twee personen beneden 18 jaar worden gelijkgesteld met één persoon boven de 18 jaar.
341 van de opgaaf tegenwerpen aan derden, die zich te goeder trouw op het handelsregister beroepen. Voor de inschrijving is een bedrag ineens verschuldigd, terwijl na het jaar van inschrijving elk jaar een kleinere som verschuldigd is; de hoegrootheid dezer bedragen hangt af van het in de zaak gestoken kapitaal; indien dit kapitaal niet meer dan f 10.000 bedraagt, dan moet men bij inschrijving f 5.— betalen en verder jaarlijks ƒ 2.50. Een ieder, te wiens aanzien hetgeen in het register is ingeschreven, onvolledig of onjuist is, of in strijd met de openbare orde of de goede zeden, kan, indien de Kamer van Koophandel en Fabrieken weigert of nalaat een ver Kantonrechter te richten tot aanvulling-zoekschriftdn of wijziging van het ingeschrevene, zelf een verzoekschrift daartoe tot den Kantonrechter richten. Men kan van de beslissing des kantonrechters in beroep komen bij de Arrondissements-Rechtbank; van haar beslissing kan men ten slotte in cassatie-beroep gaan bij den Hoogen Raad; dit alles geschiedt ook weer bij verzoekschrift, DE HANDELSNAAM,') Onder handelsnaam verstaat de wet den naam of de firma, waaronder een koopman zijn bedrijf uitoefent; dit kan dus zijn eigen naam zijn, of een of andere fantasie-naam. De wet geeft nu omtrent den handelsnaam eenige bepalingen, die ten doel hebben oneerlijke concurrentie en mis -leidngvaht publiek te voorkomen. De gevoerde handelsnaam mag niet, in strijd met de waarheid, aanduiden, dat de zaak geheel of gedeeltelijk aan een ander zou toebehooren dan den werkelijken eigenaar; het verbod geldt eveneens, indien de in den handelsnaam voorkomende aanduiding slechts in geringe mate afwijkt van den naam van dien ander. Indien dus de eigenaar van de zaak Bakker heet, dan mag hij zijn zaak niet drijven onder den naam Pietersen en evenmin onder den naam Bakker en Pietersen, indien hij geen vennoot heeft, die den naam Pietersen draagt. Het komt echter voor, dat iemand een zaak overneemt van een ander onder voorwaarde den handelsnaam van dien a nder te mogen voeren. Dit laat de wet toe, - indien de 1) De Handelsnaamwet is te zamen met nog eenige andere wetten (o.a. handelsregisterwet) te verkrijgen in de Schuurman en Jordens editie, prijs 0.80.
I
342 verkooper den handelsnaam niet in strijd met de wet voerde, Dus Bakker mag den naam Pietersen voeren, indien hij de zaak heeft gekocht van Pietersen, onder voorwaarde den handelsnaam Pietersen te mogen gebruiken, Evenmin mag een koopman een handelsnaam voeren die, in strijd met de waarheid, zou aanduiden, dat de handelszaak zou toebehooren aan een of meer kooplieden, handelende ais een vennootschap onder firma of als een commanditaire vennootschap, of weI dat deze toebehoort aan een naamlooze vennootsehap, een wederkeerige verzekerings- of waarborg-maatschappij, eene cooperatieve of andere vereeniging, of aan een stichting, Ook hier is het vorengezegde niet van toepassing, indien de zaak wordt g,evoerd door een koopman zonder vennooten en de naam en de zaak (siechts in verbinding met elkaar) afkomstig zijn van een vennootschap onder firma of commanditaire vennootschap, De wet verbiedt voorts een handelsnaam te voeren die, v66rdat de handelszaak onder dien naam werd gedreven, reeds door een anderen koopman rechtmatig gevoerd werd, of die van diens handelsnaam slechts in geringe mate afwijkt, een en ander voor zoover dientengevolge, in verband met den aard der beide handelszaken en de plaats, waar zij gevestigd zijn, bij het publiek verwarring tusschen die handeIszaken te duchten is, Derhalve is dus niet verboden, dat in een zelfde stad b.v. onder den naam "Regentes" twee zaken worden gedreven, waarvan de een tot onderwerp heeft de exploitatie van een bad-inrichting en de ander van een broodbakkerij, Evenmin is het in strijd met de wet, dat b.v, een kleine winkelier in Winschoten, die alleen ter plaatse bekend is, denzelfden naam voert als een dergelijke winkelier in dezelfde branche, handeldrijvende in Middelburg, Men kan een handelsnaam aan zijn erlgenamen nalaten, men kan den naam ook verkoopen of op andere wijze overdragen, maar dit alies slechts te zamen met de zaak, Indien een handelszaak in het handelsregister wordt ingeschreven, wordt tevens bij de aangifte tot inschrijving medegedeeld onder welken handelsnaam de zaak gevoerd wordt. Indien een handelsnaam in strijd met deze wet wordt gevoerd, dan kan ieder belanghebbende bij verzoekschrift den kantonrechter vragen dengene, die den verboden handelsnaam voert, te veroordeelen daarin de door den reebter
343 aan te geven wijzigingen te brengen, met veroordeeling tevens van de wederpartij tot een bepaalde som gelds als schadevergoeding in geval van -overtreding van het bevel des rechters. Het verzoekschrift moet worden gericht tot den kantonrechter van de plaats, waarin de in overtreding zijnde zaak gevestigd is. Van zijn beslissing is hooger beroep mogelijk op de rechtbank en van haar beslissing kan men in cassatie gaan bij den Hoogen Raad. Bovendien kan het voeren van een handelsnaam in strijd met de wet op den handelsnaam worden gestraft met een geldboete van ten hoogste f 500.—, terwijl bij herhaling van het feit hechtenis in plaats van geldboete opgelegd kan worden. Het recht tot strafvordering vervalt, indien men binnen den door den ambtenaar van het Openbaar Ministerie gestelden tijd in den naam de wijzigingen aanbrengt, die door dezen ambtenaar worden gewenscht. WARENWET, 1) De Warenwet heeft ten doel den eerlijken handel te bevorderen, misleiding van het publiek en benadeeling van de volksgezondheid te voorkomen. De wet en de Koninklijke Besluiten ter uitvoering van deze wet zijn van toepassing op: a. eetwaren (uitgezonderd vleesch en vleeschwaren, voorzoover de keuring daarvan , niet is van scheikundigen aard; overigens is de keuring daarvan afzonderlijk geregeld bij de Vleeschkeuringswet) , b. drinkwaren, C. gebruiksartikelen, die worden gebezigd voor de bereiding, de vervaardiging, de samenstelling of de bewaring van eetwaren of drinkwaren, d. andere artikelen voor zoover zij voor den handel bestemd zijn of in den handel gebracht zijn en bij Koninklijk Besluit zijn aangewezen. Het K.B. van 26 Maart 1921 wijst de volgende artikelen aan: lo. alle grondstoffen, ook kleur-, reuk- en smaakstoffen, alsmede conserveermiddelen, die bestemd zijn of gebruikt worden voor of bij de bereiding van eet- en drinkwaren; 2o. alle artikelen bestemd of gebruikt voor verpakking van eet- en drinkwaren; 1) Verkrijgbaar met besluiten editie; prijs f 1.40.
ter uitvoering in de Schuurman en Jordene
344 3o. behangsel, zoowel van papier als van andere grondstof vervaardigd, meubelstof en gordijnstof; 40. kinderspeelgoed; 50. caoutchoucartikelen, voor zoover zij gebruikt worden bij de voeding van kinderen; 6o, toiletartikelen en kosmetische middelen; 7o. eet- en drinkgerei; 8o, wasch-, bleek-, poets- en schoenkleurmiddelen; 9o. verdelgingsmiddelen voor insecten of ander gedierte. Zooals uit deze opsomming blijkt, is de wet van toepassing op een zeer groot deel van de dagelijksche ge- en ver zal zich misschien afvragen, hoe kan-bruiksateln.M nu bijvoorbeeld behangselpapier schadelijk voor de gezondheid zijn? Toch is dit mogelijk; verschillende ziektegevallen, waarvan men de oorzaak maar niet kon vinden, bleken later het gevolg te zijn van de arsenicumhoudende kleurstof van het behangselpapier! Al deze waren nu kunnen onderworpen worden aan een keuring; daartoe is het Rijk in verschillende keuringsgebieden verdeeld, terwijl elk gebied zijn eigen keuringsdienst heeft en ambtenaren, speciaal belast met het opsporen van overtredingen dezer wet, van haar besluiten ter uitvoering en van de gemeentelijke verordeningen. Krachtens de wet worden bij verschillende Koninklijke Besluiten bepalingen gemaakt over den naam, die bepaalde waren uitsluitend mogen voeren, niet mogen voeren, of moeten voeren. Het hoofddoel dezer soort bepalingen is te bevorderen, dat -een artikel den naamdraagt, die daaraan werkelijk toekomt en dat niet door ondoorzichtige benaming verwarring ontstaat, die kan leiden tot nadeel voor den kooper en tot oneerlijke mededinging. Zoo mag, om een voorbeeld te noemen, met den naam honi(n)g slechts worden aangeduid het zoete product, dat door de bijen wordt bereid. Een kunstproduct, dat precies zoo smaakt, maar niet door bijen is bereid, mag dus niet met dien naam worden gesierd. Eveneens kunnen bij Koninklijk Besluit de zelfstandigheden, voorwerpen of gereedschappen worden aangewezen, waarvan bij de fabricage van bepaalde waren gebruik mag worden gemaakt; er kunnen eischen worden gesteld betreffende de bereiding, verpakking, behandeling of het vervoer van waren en eischen, waaraan de waren zelf moeten voldoen.
Er zijn reeds vele Koninklijke Besluiten, die dergelijke
345 eischen voor en in verband met bepaalde waren stellen, verschenen. O.a. noemen wij: het papierbesluit, broodbesluit, suiker en stroopbesluit, jam- en limonadebesluit, behangselbesluit (dit omvat ook meubel- en gordijnstof) , specerijenbesluit, meelbesluit, vleeschwarenbesluit, vleeschextractenbesluit, cacao- en chocoladebesluit, koffie- en theebesluit, melkbesluit, kaasbesluit, consumptieijsbesluit, waschmiddelenbesluit, honigbesluit, vetbesluit, margarinebesluit, azijnbesluit, bierbesluit. Eindelijk is nog van belang het Algemeen Besluit ter uitvoering van de Warenwet van 23 Juni 1925. S. 262; het geeft voorschriften omtrent de bereiding, verpakking of behandeling van eet- en drinkwaren. Om te weten te komen, aan welke eischen een bepaalde waar moet voldoen, kan men niet volstaan met te onder er dienaangaande een Koninklijk Besluit bestaat;-zoeknf men zal ook de gemeenteverordeningen van de gemeente waarin zich de waar bevindt, moeten nakijken. Voor zoover er bij Koninklijk Besluit of gemeenteverordening nog geen eischen voor een bepaalde waar zijn vastgesteld, moet de rechter zelfstandig (hij kan zich laten voorlichten door deskundigen) besluiten, of een waar aan redelijke eischen voldoet. LANDARBEIDERSWET. 1) Het doel der Landarbeiderswet is het bevorderen van de verkrijging door landarbeiders van land met een woning in eigendom en van los land in pacht. De voordeelen, die deze wet biedt, strekken ten bate van landarbeiders, waarmee de wet bedoelt, alle personen, die van het in loondienst verrichten van werkzaamheden in den landbouw, den tuinbouw, den boschbouw, de veehouderij of de veenderij hun hoofdberoep maken. Voorwaarden ter verkrijging. Wil een landarbeider van de voordeelen -dezer wet gebruik kunnen maken, dan moet hij aan de volgende voorwaarden voldoen: a. hij moet Nederlander zijn,ingezetene des Rijks; hij mag niet het beheer of de beschikking over zijn goederen verloren hebben door onherroepelijke rechterlijke uitspraak; (b.v . m ag hij niet onder curateele staan wegens verkwisting. 1) Verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens serie; prijs f 0.50.
346 krankzinnigheid, zwakheid van vermogens of gewoonte van drankmisbruik) . b. hij moet gedurende ten minste twee jaren, aan de aanvrage tot verkrijging van onroerend goed onmiddellijk voorafgaande, gewoond hebben binnen den kring van de vereeniging of stichting ter bevordering van de verkrijging van onroerend goed door landarbeiders werkzaam, of waar zoodanig lichaam ontbreekt, in de gemeente of eene daaraan grenzende gemeente, waar hij onroerend goed wenscht te verkrijgen; C. hij moet bekwaam voor zijn werk zijn; d. hij moet van goed zedelijk gedrag zijn; e. hij moet den leeftijd van 25 jaar bereikt hebben en hij mag, zoo hij een plaatsje wenscht te verkrijgen, niet ouder zijn dan 50 jaar. Onder „plaatsje" wordt verstaan land met landarbeiderswoning, die zoo met elkaar verbonden zijn, dat -zij één geheel vormen. f. zoo hij een plaatsje wenscht te verkrijgen, moet hij voldoende gegoed zijn om tenminste 1/10 te betalen van de koopsom en van de kosten, die vallen op de eerste noodige verbeteringen aan bestaande gebouwen en land. Van het onder b gestelde vereischte kan in bijzondere gevallen afwijking toegestaan worden. Plaatsje, los land. Een landarbeider, die aan de genoemde vereischten voldoet, kan een plaatsje in eigendom verkrijgen, of los land in pacht. Een arbeider, die niet over voldoende kapitaal beschikt om zonder hulp of crediet zich onroerend goed of het gebruik ervan te verschaffen, wordt door deze wet daartoe in de gelegenheid gesteld. Het „plaatsje" mag met inbegrip van de eerste noodige verbeteringen aan bestaande gebouwen en land, niet meer dan f 4000.— kosten, wil de landarbeider de door de wet toegezegde hulp ontvangen. Over het voor het plaatsje ver bedrag moet 4 % rente 's jaars worden betaald-schuldig gedurende ten hoogste drie jaren na het aangaan der schuld. Daarna geschiedt de betaling dezer rente met de aflossing der schuld in dertig annuïteiten, ieder groot 5 4 /5 % van het verschuldigd bedrag (in dit percentage is dus de rente inbegrepen) , De landarbeider wordt in de gelegenheid gesteld de annuïteit in wekelijksche termijnen te voldoen. Het losse land moet in de nabijheid van de landarbeidersrwoning gelegen zijn en de jaarlijksche pacht mag als regel niet meer -dan f 50, bedragen. ,
347 Aanvrage. Hoe moet een landarbeider nu te werk gaan om geholpen te worden bij het verkrijgen van een plaatsje in eigendom of los land in pacht? Wanneer de landarbeider een plaatsje weet, dat hij in eigendom kan verkrijgen, dan kan hij zich ter bekoming van het door hem benoodigde bedrag wenden tot een rechtspersoonlijkheid bezittende vereeniging of stichting, uitsluitend ter bevordering van de verkrijging van onroerend goed door landarbeiders werkzaam, en als zoodanig door de Koningin toegelaten. Is er in zijn buurtschap geen dergelijke stichting of vereeniging, dan wende hij zich tot burgemeester en wethouders van de gemeente, waarin hij onroerend goed wenscht te verkrijgen. Bij de aanvrage moeten overgelegd worden: a. eene verklaring, waaruit blijkt dat de arbeider het plaatsje in eigendom kan verkrijgen; b. eene verklaring van den burgemeester zijner woonplaats, dat hij reeds de twee onmiddellijk aan de aanvrage voorafgaande jaren in de buurt zijn woonplaats had; C. zijn geboorteakte; d. een door hem onderteekende gespecificeerde opgave waaruit zijn gegoedheid blijkt; e. ingeval de woning nog gebouwd moet worden, het bouwplan met de raming der kosten. Kan de arbeider geen plaatsje aanwijzen, welks eigenaar bereid is het aan hem te verkoopen, dan kan hij zich tot de reeds genoemde vereeniging of stichting of tot het dage bestuur der gemeente wenden. Dezen kunnen hem-lijksch dan een plaatsje verschaffen, dat zij reeds bezaten of dat zij voor dat doel aankoopen; wenscht de eigenaar niet vrijwillig een geschikt plaatsje af te staan en zijn dezulke niet op deze wijze in de buurt te bekomen, dan kan de gemeente zelfs tot onteigening overgaan. Bij de aanvrage worden de stukken hierboven onder b, c en d genoemd overgelegd. Door het college, waaraan het verzoek is gericht, wordt een plaatsje aangewezen, waarmee de landarbeider zich al of niet kan vereenigen; in beide gevallen moet hij hiervan schriftelijk aan het college kennis geven. Ingeval de woning nog gebouwd moet worden, legt hij, indien hij zich met de aanwijzing vereenigt, bij de kennisgeving het bouwplan met de raming der kosten over. Om los land in pacht te krijgen moet de landarbeider zich tot het reeds meermalen genoemde college wenden met
348 overlegging van de verklaringen onder b en c hierboven genoemd. Alle aanvragen tot de colleges gericht moeten schriftelijk geschieden, waartoe kosteloos formulieren ter gemeentesecretarie zijn te verkrijgen. Op zijn verlangen kan het college den landarbeider over zijn aanvrage hooren, zoodat hij dus deze nog eens mondeling kan toelichten. Zoo het college besluit aan de aanvrage te voldoen, dan neemt het in zijn beslissing op de voorwaarden, waaronder het onroerend goed kan worden verkregen, of het geld kan worden verschaft, Van elke beslissing wordt een afschrift aan den aanvrager gezonden, welke tegen de beslissing gedurende 1 maand na de verzending van het afschrift bezwaren kan inbrengen bij gedagteekende en onderteekende memorie bij Gedeputeerde Staten der provincie, waar hij onroerend goed wenscht te verkrijgen. Herhaalde aanvrage. Het college behoeft den landarbeider slechts éénmaal in staat te stellen een plaatsje te verkrijgen, maar het kan hem meerdere malen daartoe in staat stellen, b.v. indien de arbeider een hem aangewezen plaatsje had geweigerd, -omdat het voor hem te duur was, in het algemeen, indien het den indruk heeft, dat de arbeider niet uit onwil of al te groote kieskeurigheid het aangewezene weigert. Den landarbeider, die in staat is gesteld om los land te pachten en hiervan geen gebruik heeft gemaakt, behoeft geen land te worden verpacht door het college gedurende 2 jaar na het door het college genomen besluit, waarbij hij tot pachten in de gelegenheid werd gesteld; hetzelfde geldt gedurende 2 jaar na het eindigen van de pacht, indien deze geëindigd is door eigen toedoen van den landarbeider. Grondrente en hypotheek. De landarbeider kan, ter vergemakkelijking van zijn betalingsverplichtingen, op het plaatsje een jaarlijksche grondrente vestigen van ten hoogste 25 % van het door hem verschuldigd bedrag. Het volgende voorbeeld, aan de Memorie van Toelichting ontleend, zal dit duidelijker maken: „Stel, dat een plaatsje kost f 1800.— en dat de land„arbeider f 300, kan betalen, dan moet hij f 1500.— „opnemen. „Hiervan is verschuldigd gedurende twee jaren en het
349 „loopende jaar 4 % 's jaars f 60.—. Daarbij bedraagt de „annuïteit (ad 5 4/5 %) gedurende dertig jaren f 87.—. Ves„tigt de landarbeider eene grondrente op het goed van „f 14.—, vertegenwoordigende een kapitaal van f 350.—, „dan blijft over f 1150, , waarvoor de annuïteit bedraagt „f 66.70. Hij zal dan jaarlijks te betalen hebben f 66.70 „plus f 14.— is f 80,70 en na dertig jaren het plaatsje „alleen bezwaard met de grondrente overhouden." Tot zekerheid van de voldoening van het verschuldigde bedrag, moet de landarbeider een eerste hypotheek op het plaatsje verleenen. De notarissen moeten bij het verlijden der hypotheekakten hun diensten kosteloos verstrekken. Het losse land moet onderhands en schriftelijk worden gepacht; publieke verpachting is hier verboden, ten einde prijsopdrijving te voorkomen. De pachtovereenkomst moet een regeling bevatten betreffende het weder-inhuren. Alle stukken, uit deze wet voortvloeiende of op hare uitvoering betrekking hebbende, zijn vrij van zegel en worden gratis geregistreerd, voorzoover hun registratie noodig is. RUILVERKAVELINGSWET. 1 ) Ruilverkaveling heeft plaats ter bevordering van den landbouw; in het belang van woningbouw of stadsuitbreiding kent onze wetgeving haar niet. Het doel van ruilverkaveling is om daar, waar landelijke eigendommen zeer verspreid liggen, een voor het landbouw vorm hebben, of gebrekkige uitwegen of-bedrijfongust waterafvoer hebben, een betere economische indeeling der perceelen te verkrijgen, zooveel mogelijk met behoud van hoedanigheid en gebruiksbestemming. Voor zoover mogelijk wordt b.v. zorg gedragen, -dat iedere kavel op een openbaren land- en waterweg uitweegt en daaraan belendt. Verspreid liggende perceelen vereischen meer toezicht; de nieuwere machines, die alleen op groote terreinen met voordeel worden gebruikt, kunnen op versnipperd liggende perceelen niet worden aangewend; de regeling van den waterafvoer is bezwaarlijk. Deze en nog vele andere moeilijkheden kunnen door -een nieuwe indeeling der gronden worden opgelost. De pogingen, daartoe aangewend, zijn echter meermalen afgestuit op den onwil van een kleine minderheid. Deze wet nu dwingt een onwillige minderheid 1) Verkrijgbaar in Schuurman en Jordens editie; prijs f 0.40.
350 deel te nemen aan een ruilverkaveling, waartoe de meerderheid besloten heeft. In het algemeen kunnen alle gronden in een ruilverkaveling ter bevordering van den landbouw begrepen worden. Tegen den wil van den eigenaar worden o.m. in een ruil niet begrepen: -verkaling a. gebouwen en daarbij behoorende erven en tuinen; b. parken; C. boomgaarden, bosschen van opgaand hout (niet kreupelhout), warmoezerijen, bloemisterijen, kweekerijen en vijvers voor kunstmatige vischteelt; d, terreinen bestemd of gebruikt voor andere bedrijven dan voor landbouw en vischvangst. Heeft er ruilverkaveling plaats, dan heeft ieder, wiens goed daarin is opgenomen, recht op het verkrijgen van een waarde in kavels, welke tot het totaal der waarde van alle kavels staat, als de waarde van zijne tot het totaal der waarde van alle opgenomen onroerende goederen. Deze waardeverhouding kan natuurlijk lang niet altijd precies zoo worden verkregen. Het waardeverschil mag echter tegen den wil van den eigenaar niet grooter zijn dan 1/20 van de waarde van het onroerend goed, op de verkrijging waarvan hij recht heeft. Dit verschil in waarde wordt in geld ver Geldelijke verrekening komt ook vaak te pas bij-reknd. de regeling der zakelijke- en huurrechten en lasten. Voor zoover zulks met -een behoorlijke ruilverkaveling vereenigbaar is, wordt aan ieder eigenaar onroerend goed toebedeeld van gelijke hoedanigheid en gebruiksbestemming als, en bij voorkeur bestaande uit, het onroerend goed, dat van hem in de ruilverkaveling is opgenomen. Tegen den wil van den eigenaar mag van dezen regel niet dermate worden afgeweken, dat dientengevolge ingrijpende verandering in den aard van zijn bedrijf noodzakelijk wordt. Aanvrage. Een aanvrage om ruilverkaveling moet onder overlegging van een kaart van het blok (de gronden die in de ruilverkaveling zullen begrepen worden) schriftelijk gericht worden tot Gedeputeerde Staten der provincie, waarin het blok of het grootste gedeelte daarvan gelegen is. Deze aanvrage wordt alleen in behandeling genomen, indien zij is gedaan door tenminste 1 /4 van hen, die bij het kadaster bekend staan als eigenaren of rechthebbenden op de perceelen, gelegen in het desbetreffende blok. Gedeputeerde Staten stellen, indien zij geen bezwaar tegen de aanvrage hebben, een voorloopig plan van het blok
351 en van de wegen en waterloopen vast, Wanneer zij bezwaar tegen de aanvrage hebben, leggen zij het met redenen omkleed besluit ter inzage op de gemeente-secretarie (n), van welke nederlegging openbare kennisgeving wordt gedaan. Binnen 30 dagen kunnen belangstellenden van dit besluit in beroep bij de Kroon komen, Bestaat er geen bezwaar tegen de aanvrage, dan roepen Ged. Staten een vergadering bijeen van de op het kadaster bekendeeigenaren en rechthebbenden, Belanghebbenden kunnen hun bezwaren voordien schriftelijk bij Ged. Staten indienen; ook mondeling kunnen deze op de vergadering worden te berde gebracht. In deze vergadering wordt dan besloten, of werkelijk tot ruilverkaveling overgegaan zal worden. Het besluit tot ruilverkaveling vereischt de toestemming der meerderheid van hen, die bij het kadaster bekend staan als eigenaren of rechthebbenden; bovendien moeten de perceelen dier meerderheid in kadastrale grootte meer dan de helft van de kadastrale grootte der in de ruilverkaveling begrepen perceelen bedragen. Zij, die noch in persoon, noch bij schriftelijk gemachtigde aan de stemming deelnemen, worden geacht hunne toestemming te verleenen. Vanaf dit oogenblik mogen de eigenaren van dergelijke perceelen geen handelingen meer verrichten, waardoor de waarde van het perceel zou verminderen. Na dit besluit tot ruilverkaveling benoemt de rechtbank een rechter-commissaris onder wiens leiding de ruilverkaveling zal geschieden. De uitvoering der ruilverkaveling geschiedt door een door Gedeputeerde Staten benoemde plaatselijke commissie, bestaande uit drie personen, die ter plaatse goed op de hoogte zijn en het vertrouwen der bevolking genieten. Deze plaatselijke commissie benoemt 3 schatters; de uitkomsten der schatting worden ter visie gelegd op de gemeente-secretarie; binnen 30 dagen kunnen bij de plaatselijke commissie bezwaren worden ingediend. Gelukt het deze niet de bezwaren op te heffen, dan tracht de rechter- commissaris overeenstemming te bereiken; bij niet slagen verwijst hij naar de terechtzitting. De rechter-commissaris stelt eveneens de lijst der rechthebbenden vast; partijen, tusschen wie geen overeenstemming is verkregen, verwijst hij naar de terechtzitting. Is eindelijk de lijst der rechthebbenden gesloten en staat de schatting vast, dan wordt door de plaatselijke commissie een verkavelingsplan gemaakt, rechten en lasten worden geregeld en berekend, evenals eventueele waardeverschillen.
352 Dit plan wordt ook ter visie gelegd; binnen 30 dagen kunnen bezwaren bij de plaatselijke commissie worden ingediend. Als dan ten slotte -de door de plaatselijke commissie, den rechter-commissaris of ter terechtzitting de geschillen zijn uitgemaakt, staat het plan van ruilverkaveling vast. Een notaris maakt de acte van ruilverkaveling op; deze wordt overgeschreven in de registers. Door deze overschrijving worden de in de acte omschreven zakelijke rechten verkregen; de hypotheken en beslagen rusten in het vervolg op de in de acte aangewezen kavels. Deze kosten der verkaveling en beslagen komen ten deele voor het Rijk, ten deele worden zij voorgeschoten door het Rijk. Deze laatste kosten (waaronder vallen de kosten der procedures omtrent schattingen en omtrent het plan der ruilverkaveling, die betreffende openbare wegen en waterloopen en de helft der bezoldiging van den landmeter, die de plaatselijke commissie ter zijde heeft gestaan), worden omgeslagen over de kavels naar den maatstaf van de waarde van de in de verkaveling opgenomen onroerende goederen, onder den naam „ruilverkavelingsrente". Deze wordt geheven gedurende 10- jaren en bedraagt 13.6 % van het door het Rijk voorgeschoten bedrag. WEGENBELASTING. 1) Door het Rijk wordt een belasting geheven, waarvan de opbrengst strekt tot verbetering van ons wegennet. Deze „wegenbelasting" wordt geheven ter zake van het rijden met motorrijtuigen op den openbaren weg. Onder motorrijtuigen worden verstaan alle rij- of voertuigen bestemd om uitsluitend of mede -door een mechanische kracht, op of aan het rij -of voertuig zelf aanwezig, anders dan langs spoorstaven te worden voortbewogen (hieronder vallen ook rijwielen met hulpmotor, walsen, tractors, enz.). Belastingplicht. Belastingplichtig is niet de bestuurder als zoodanig, maar de houder van het motorrijtuig, d.i. hij, die het rijtuig houdt en er mede op den openbaren weg rijdt of doet rijden. Iemand, die zich bij een huurovereenkomst gedurende eenige maanden die beschikking over een motorrijtuig verzekert, zal dus gedurende den huurtijd als houder van het rijtuig moeten worden aangemerkt. 1) Verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens editie; prijs f 0.50.
353
Vrijstelling van belastingplicht. Belasting is o.a. niet ver voor motorrijtuigen, welke uit den aard bestemd-schuldig zijn om elders dan op wegen te worden gebruikt, indien die uitsluitend ten dienste van het eigen landbouwbedrijf van den houder of van de eigen landbouwbedrijven van de houders van den openbaren weg gebruik maken. Bedrag der belasting. De belasting bedraagt voor een vol jaar: a. voor een rijwiel, waarop of waaraan een hulpmotor is aangebracht, onverminderd de rijwielbelasting, I3, . b. voor een motorrijtuig op twee wielen, niet vallende onder de omschrijving van letter a, f 10.—, f 20.— of f 30.—, al naar mate het eigen gewicht niet meer bedraagt dan resp. 60 K.G. of 120 K.G., of meer dan 120 K.G. C. voor een motorrijtuig op meer dan twee wielen, niet vallende onder de omschrijving sub a. en ingericht voor personenvervoer, indien het is ingericht voor niet meer dan 7 personen, den bestuurder inbegrepen, per 100 K.G. eigen gewicht f 6.— , doch tenminste f 48.— en indien het is ingericht voor meer dan 7 personen, den bestuurder inbegrepen, per 100 K.G. eigen gewicht 18, , d. voor -een motorrijtuig op meer dan twee wielen, niet vallende onder de omschrijving sub c (dus b.v. een vrachtauto) per 100 K.G. eigen gewicht f 6.—, doch minstens f 48.—. De belasting voor een motorrijtuig op twee wielen wordt, indien door middel daarvan een rij- of voertuig of zijspan wordt voortbewogen, verhoogd met 110, , Met een naar het gewicht variéerend bedrag wordt de belasting voor een motorrijtuig op meer dan 2 wielen verhoogd, indien door middel daarvan een rij- of voertuig anders dan langs spoorstaven wordt voortbewogen. Ook wordt de belasting voor de motorrijtuigen, bedoeld onder c en d verhoogd, indien de wielen daarvan zijn voorzien van cushionbanden met 30 % , van massieve rubberbanden met 60 % en van metalen banden met 100 %. Het belastingjaar begint met 1 Mei en eindigt met 30 April. Indien de belastingplicht aanvangt in het tweede, derde of vierde kwartaal van het belastingjaar, is de belasting verschuldigd onderscheidenlijk voor 3 /4, 1 /2 of 1 /4 van hetgeen over een vol jaar verschuldigd zoude zijn. Desverlangd kan een kwartaalkaart worden afgegeven tegen beGeerling. 18e druk. 23
354 taling van 1 /4 van hetgeen voor dat motorrijtuig over een vol jaar verschuldigd zou zijn vermeerderd met 3 %. Dan bestaat er nog de zgn. zestigdagenkaart, krachtens welke gedurende ten hoogste 60 dagen per jaar met een motorrijtuig met meer dan 2 wielen op den openbaren weg mag worden gereden tegen betaling van 1 /4 van hetgeen over een heel jaar verschuldigd zou zijn plus 3 %. Deze zestigdagenkaart wordt alleen verstrekt aan de in de ministerieele beschikking van 9 Mei 1927 stc. 89 genoemde personen, o.a. loonploegers, dorschers enz. voor tractors ten dienste van het land- en boschbouwbedrijf. Aangifte, belastingkaart. De houder van een motor is
verplicht tot aangifte ten kantore van den ontvanger der directe belastingen; voordat met het motorrijtuig op den openbaren weg wordt gereden, is aangifte niet verplicht. De aangifte geschiedt voor ieder motorrijtuig afzonderlijk door inlevering van een behoorlijk ingevuld formulier. (Deze formulieren worden kosteloos verkrijgbaar gesteld ten kantore van den ontvanger der directe belastingen) . De verschuldigde belasting moet bij het doen der aangifte worden voldaan. Op de aangifte wordt door den ontvanger een belastingkaart afgegeven, die dient als bewijs van betaling. De bestuurder van een motorrijtuig, die daarmede op den openbaren weg rijdt, is verplicht op de eerste vordering van de ambtenaren van de Rijks- en gemeentepolitie en de ambtenaren van de directe belastingen enz. het motorrijtuig te doen stilhouden, alsmede een bij dat rijtuig behoorende, ten name van den houder staande belastingkaart te vertoonen, waarop de kenmerken van het motorrijtuig op de juiste wijze zijn omschreven en waaruit blijkt, dat de voor dat motorrijtuig verschuldigde belasting is betaald, dan wel dat daarvoor geen belasting verschuldigd is. MOTOR- EN RIJWIELWET, 1 )
Deze wet stelt regelen nopens het verkeer op de wegen en rijwielpaden in verband met het gebruik van motorrijtuigen en rijwielen. De regelen zijn deels te vinden in de wet zelve, deels in het Koninklijk Besluit ter uitvoering dezer wet, het z.g. Motor- en rijwielreglement, deels in de 1) Wet en besluiten ter uitvoering verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens editie; prijs f 0.90.
355
Ministerieele beschikking ter uitvoering van wet en reglement, de z,g, Motor- en rijwielbeschikking. Zij betreffen niet alleen de vrijheid en veiligheid van het verkeer, doch tevens de instandhouding en bruikbaarheid der wegen. Bovendien kunnen provincie en gemeente nog aanvullende regelen geven bij verordening. Enkele der voornaamste bepalingen der wet en van het motor- en rijwielreglement zullen wij laten volgen. De bepalingen zijn van toepassing op alle voor het openinbegrepen de baar verkeer openstaande rijwegen 1 daarin liggende bruggen, duikers, en de tot de wegen behoorende voetpaden en bermen of zijkanten , en op de als zoodanig door een bordje aangeduide rijwielpaden. )
Voorwaarden tot het mogen berijden van wegen. De wet verbiedt met een motorrijtuig over een weg of rijwielpad te rijden, tenzij: lo. dit voorzien is van een behoorlijk zichtbaar en 's avonds verlicht nummer met letter, opgegeven door den Commissaris der Provincie, waar de eigenaar of houder woont; 2o de -eigenaar of houder een geldig nummerbewijs heeft, afgegeven door voormelden Commissaris der Provincie ; 3o. de bestuurder een geldig rijbewijs heeft voor het besturen van het motorrijtuig, waarmede hij rijdt, Rijbewijs. Er zijn drieërlei rijbewijzen: a. voor motorrijtuigen op meer dan 2 wielen; b. „ „ twee wielen; C. „ „ twee wielen, waarmede geen grootere snelheid kan worden bereikt dan 30 K.M. per uur. Een rijbewijs wordt behoudens eenige uitzonderingen aan ieder, die den leeftijd van 18 jaar heeft bereikt, (voor rijbewijzen sub c 16 jaar) , op aanvrage afgegeven. Bij de aanvrage moet worden overgelegd: a. een geneeskundige verklaring, dat bij den aanvrager geen lichaams- of zielsgebreken zijn waargenomen, welke dezen zouden kunnen beletten een motorrijtuig naar behooren te besturen; b. een of meer welgelijkende fotografische portretten van den aan vrager; 1) Ook particuliere wegen, die slechts krachtens gedoogen van den eigenaar voor het algemeen verkeer openstaan, zijn hieronder begrepen.
356
een rijvaard igheid sbewijs met betrekking tot een motorrijtuig, als waarop de aanvrage betrekking heeft. Dit wordt verkregen door aflegging van een proef rit, waarvoor f 10.— aan de Staatskas verschuldigd is, te storten bij een Ontvanger der Registratie en Domeinen. De proefrit wordt onder overlegging van de quitantie van storting aangevraagd bij den Rijksdeskundige voor de provincie waarin de aanvrager woont. 1 Als regel zijn de stukken sub a en c slechts bij aanvrage van het eerste rijbewijs over te leggen. Een rijbewijs kan tijdens den duur waarvoor het verleend is (twee jaar) zijn geldigheid verliezen, indien de houder daarvan vermoed wordt ongeschikt te zijn tot het besturen van een motorrijtuig als in het rijbewijs vermeld en, alsdan gevorderd tot het afleggen van een proef, ongeschikt blijkt, of aan zijn verplichting een proef af te leggen zonder geldige reden niet voldoet. Ook kan op grond van overtreding van verschillende bepalingen de bevoegdheid om motorrijtuigen te besturen voor een bij vonnis te bepalen tijd (maximaal 1 of 2 jaar) ontnomen worden; ook dan verliest het rijbewijs zijn geldigheid. C.
)
Schade en aansprakelijkheid voor schade. Het is den bestuurder van een motorrijtuig of rijwiel verboden daarmede te rijden over een weg of een rijwielpad: a. op zoodanige wijze of met zoodanige snelheid, dat de vrijheid of de veiligheid van het verkeer wordt belemmerd of in gevaar gebracht; b. terwijl hij verkeert onder zoodanigen invloed van het gebruik van alcoholhoudenden drank, dat hij niet in staat moet worden geacht het motorrijtuig of rijwiel naar behooren te besturen. Aansprakelijkheid voor de schade. Hieromtrent geeft de wet voor het geval van botsing, aan- of overrijding de volgende regels, welke gelden naast die van het Burgerlijk Wetboek. De eigenaar, resp. de houder, is aansprakelijk voor de schade, toegebracht aan, niet door zijn motorrijtuig vervoerde, personen en goederen, tenzij aannemelijk is, dat de schade is te wijten aan overmacht, daaronder begrepen schuld van iemand, voor wien de eigenaar of houder niet a ansprakelijk is. De automobilist is dus altijd aansprakelijk, 1) Men kan zich ook wenden tot het Centraal Bureau voor de afgifte van bewijsstukken van rijvaardigheid te 's-Gravenhage. Wendt men zich tot de K.N.A.C. of de A.N.W.B,, dan is het verschuldigde bedrag lager.
357
ook zonder dat schuld bij hem aangetoond kan worden, tenzij aannemelijk is, dat hij gehandeld heeft, zooals hij behoorde te handelen. De eigenaar of houder, die het motorrijtuig niet zelf bestuurt, is aansprakelijk voor de gedragingen van dengeen, door wien hij het rijtuig doet of laat rijden. Wanneer een ongeval iemands dood ten gevolge heeft, hebben de overblijvendeechtgenoot, de kinderen of de ouders van den gedoode, die door zijn arbeid plegen te worden onderhouden, een rechtsvordering tot schadevergoeding, „te waardeeren naar gelang van den wederzijdschen stand en de fortuin der personen, en naar de omstandigheden," In geval van kwetsing of verminking heeft de gewonde het recht, om behalve de vergoeding der kosten van herstel, ook die der schade, door de kwetsing of ver veroorzaakt, te vorderen, op bovengemelde wijze-minkg gewaardeerd. Ter zake van een zelfde geval is het totaal bedrag voor aan goederen toegebrachte schade beperkt tot de waarde van het motorrijtuig op het oogenblik van het ongeval, tenzij wordt aangetoond schuld van den eigenaar of houder zelf of van iemand, voor wien de eigenaar of houder aan -sprakelij. De bovenvermelde regelen vinden geen toepassing ten aanzien van schade door een motorrijtuig toegebracht aan losloopende dieren, aan een ander motorrijtuig in beweging, of aan personen en goederen, welke daarmee vervoerd worden. De rechter kan het bedrag der schadevergoeding beperken, wanneer aannemelijk is, dat het ongeval mede te wijten is aan de schuld van iemand, voor wien de eigenaar of houder niet aansprakelijk is. Deze rechtsvordering uit de motor- en rijwielwet vervalt door tijdsverloop van 6 maanden, te rekenen van den dag, waarop het ongeval heeft plaats gehad. Na die 6 maanden is een actie uit onrechtmatige daad nog mogelijk; bij deze laatste actie moet de eischer echter schuld van den autobestuurder bewijzen, terwijl, gelijk gezegd, bij de actie uit de motor- en rijwielwet deze schuld wordt aangenomen en de bestuurder alleen wordt toegelaten tot het bewijs van overmacht, Voor benadeelden is het dus zaak deze termijn van 6 maanden niet onbenut te laten verstrijken. Ten slotte verbiedt de wet den bestuurder van een motorrijtuig na een plaats gehad hebbend ongeval door te rijden
358
en gewonden opzettelijk in hulpeloozen toestand te laten; voorts legt zij hem de verplichting op om de bevelen en aanwijzingen in het belang van de vrijheid en veiligheid van het verkeer door de bevoegde ambtenaren gegeven na te komen, op hun eerste vordering het motorrijtuig te doen stilhouden en nummer- en rijbewijs te vertoonen, alsmede desgevorderd zijn medewerking te verleenen om het rijtuig te vervoeren naar een nabijgelegen plaats, indien onderzoek den ambtenaar gewenscht voortkomt. Motor en rijwielreglement. In het motor- en rijwielreglement zijn de algemeens verkeersvoorschriften vervat. Deze betreffen niet alleen motorrijtuigen en rijwielen, maar ook alle andere rij- of voertuigen, alsmede bestuurders en geleiders van rij- of trekd iêren en vee. Deze •zijn op de wegen verplicht, met hetgeen door hen wordt bestuurd of geleid,
behoorlijk uit te wijken; a. naar rechts bij het tegenkomen van motorrijtuigen, rijtuigen, rijwielen, andere rij- of voertuigen, rij- of trekdieren of vee; b, naar links bij het inhalen van motorrijtuigen enz.; C. naar rechts bij het ingehaald worden door motorrijtuigen, enz., indien door hem, die wenscht in te halen, het verlangen, dat uitgeweken worde, behoorlijk kenbaar is gemaakt. Indien een bestuurder van een motorrijtuig enz., dan wel een bestuurder of geleider van rij- of trekdieren of vee, een weg berijdende of gebruikende, welke door een of meer andere wegen wordt gekruist, of waarmede een of meer andere wegen zich vereenigen, het punt van kruising of vereeniging nadert, gelijktijdig of nagenoeg gelijktijdig met een bestuurder van een motorrijtuig, een rijwiel of een ander rij- of voertuig, dan wel met een bestuurder of geleider van rij- of trekdieren of vee, die den anderen weg of een der andere wegen berijdt of gebruikt, is de bestuurder of geleider, die den ander aan zijn rechter hand heeft, verplicht met hetgeen door hem bestuurd of geleid wordt, voor dezen den doorgang vrij te laten, zoo noodig stil te houden of langzamer te rijden of te gaan. M,a.w, moet de genoemde bestuurder of geleider het voor hem van rechts komend verkeer laten voorgaan. Het is den bestuurder van eenig rij- of voertuig, of geleider van dieren verboden de linkerzijde van den weg te houden, voor zoover dit niet noodzakelijk is voor het uit-
359
wijken bij het inhalen van motorrijtuigen enz. in bochten moet rechts gehouden worden. Voorts legt het M. R. R. aan de bestuurders van voertuigen de verplichting op, op duidelijke wijze tijdig te doen blijken van vermindering van vaart, stilhouden en richting veranderen. Voor het verkeer op rijwielpaden gelden gelijke regelen bij uitwijken, inhalen of ingehaald worden, als voor de wegen vermeld, met deze afwijking, dat de bestuurder van een rijwiel bij het inhalen van een anderen wielrijder op een met een weg gemeen liggend rijwielpad, dat voor den bestuurder links van den weg is gelegen, verplicht is behoorlijk naar rechts uit te wijken en voor zooveel noodig het rijwielpad te verlaten , en de ingehaald wordende bestuurder niet verplicht is uit te wijken. Voorts bepaalt het reglement, dat, indien zich aan beide zijden van een rijweg een rijwielpad bevindt, het den bestuurder van een rijwiel verboden is buiten noodzaak het voor hem aan de linkerzijde van den rijweg gelegen rijwielpad te berijden. Ook de bepaling, dat de bestuurder het voor hem van rechts komend verkeer • moet laten voorgaan, is bij kruising of vereeniging van rijwielpaden toepasselijk. Voorts geeft het M. R. R. nog uitvoerige bepalingen in het belang van de instandhouding en bruikbaarheid der wegen waaraan een wegenindeeling in 3 klassen ten grondslag ligt; in verband hiermede moet de eigenaar of houder van het motorrijtuig of van een aanhangwagen zich van een inschrijvingsbewijs voorzien, behoudens in de bij het reglement uitgezonderde evallen. Wijders bevat het M. R. R. nog tal van bepalingen voor motorrijtuigen (betreffend stuurtoestel, reminrichting, ver voorkoming van hinder door-lichtng,sarume rook of damp, enz.), voor aanhangwagens en voor rijwielen (stuurtoestel, reminrichting, signaalinstrument, verlichting enz.) . Ten slotte verplicht het M.R.R, voetgangers voor zooveel mogelijk op de wegen aan motorrijtuigen, rijwielen of andere rij- of voertuigen behoorlijk ruimte tot voorbijgaan te laten, JACHTWET.1) De Jachtwet heeft ten doel de jacht te regelen en daarbij in het belang van den landbouw voorschriften vast te stellen ter voorkoming van schade door wild of schadelijk gedierte. 1) Verkrijgbaar in Schuurman en Jordens editie; prijs f 0.70.
360 Eenerzij ds treffen wij derhalve maatregelen tot behoud van een matigen wildstand, anderzijds maatregelen ter bescherming van landbouwbelangen. Wild en schadelijk gedierte. De wet onderscheidt wild en schadelijk gedierte. Onder wild wordt verstaan: grof wild: herten, damherten en reeën; klein wild: hazen, korhoenders, patrijzen en houtsnippen; waterwild: zwanen, ganzen, eenden, duikers, watersnip goudplevieren, kemphanen, wulpen, scholeksters,-pen, grutto's, tureluurs, meerkoeten en waterhoentjes. Wat schadelijk gedierte is, omschrijft de wet niet; zij verklaart alleen, dat daaronder medebegrepen zijn wilde zwijnen, konijnen en fazanten. Bij Koninklijk Besluit kan echter voor bepaalde gedeelten van het Rijk van de bovenvermelde regelen worden afgeweken, behalve voor wat betreft wilde zwijnen en konijnen. Zoo zijn b.v. fazanten in bepaalde gedeelten van het Rijk tijdelijk tot wild verklaard en zoo kunnen bepaalde wildsoorten ook tijdelijk tot schadelijk gedierte worden verklaard. Jagen en jachtacte. Onder jagen verstaat de wet slechts het opsporen, bemachtigen of dooden van wild (niet derhalve van schadelijk gedierte) . Om te jagen heeft men een jachtacte noodig. Deze wordt aangevraagd aan het hoofd der plaatselijke politie. Behoudens in bepaalde door de wet genoemde gevallen kan de jachtacte aan personen van 18 jaar en ouder alleen geweigerd worden, indien misbruik of gevaar te vreezen is van de bevoegdheid om te jagen of een schietgeweer voorhanden te hebben. Tegen weigering van het verzoek staat den verzoeker beroep open op den Minister van Justitie. De groote jachtacte, tot alle geoorloofd jachtbedrijf kost f 30.—; de groote jachtacte, tot alle geoorloofd jachtbedrijf met uitzondering van de valkenjacht f 15.—; de kleine jachtacte tot het vangen van waterwild met netten f 5.—. Naast de jachtacte moet hij, die jaagt op grond, waar een ander tot het genot van de jacht gerechtigd is, nog voorzien zijn van een vergunning tot jagen, een schriftelijk bewijs (te stellen op zegel van 30 cent) van den tot dat genot gerechtigde, tenzij hij zich in diens gezelschap bevindt. Een zoodanige vergunning wordt geacht tot wederopzeggens toe verleend te zijn. Wordt zij voor een bepaalden termijn
361 die echter niet langer mag zijn dan drie achterverleend eenvolgende jaren , dan moet deze in het schriftelijk bewijs zijn vermeld. Het genot der jacht wordt veelal verhuurd. Hoewel de wet tusschen de vergunning tot jagen en het verhuren van het genot der jacht geen onderscheid maakt, worden deze verhuringen in de practijk voor veel langer dan 3 jaren aangegaan. De rechtspraak sanctionneert deze practijk. Jachtmiddelen. Tot het jagen zijn alle jachtmiddelen geoorloofd met uitzondering van: kunstlicht (z.g. lichtbakken) , lijm, strikken, beugels, vallen, klemmen, kanongeweren, staltnetten, bepaalde soorten vang- of treknetten 1 giftige of verdoovende middelen, lange honden ) , lokvogels, die geblind of verminkt zijn. Het is verboden te jagen: a, in gesloten jachttijd; b. op Zondagen, 3 C. voor zonsopgang en na zonsondergang, 4 d. bij spoorsneeuw, d,i, het jagen op een jachtveld, dat zoodanig onder de sneeuw ligt, dat men, het spoor van het wild daarop volgende, kan komen tot de plaats waar het wild zich verscholen houdt; 5 e. bij hoogwater, d,i, wanneer de grond met uitzondering van de hoogten, waarop het wild schuilplaats kan vinden, onder water staat; f. op andere wijze dan door middel van een eendenkooi binnen een kring eener geregistreerde en afgepaalde eendenkooi; g. met schietgeweer in de bebouwde kommen der gemeenten en in de onmiddellijk aan die kommen of aan woningen grenzende tuinen. ) ,
)
)
)
1) N.l. die, waarvan de vleugels een lengte hebben van meer dan tien Meter, gemeten van stijggaren tot stijggaren, zooals het bevestigd is aan de bovenlijn, en een breedte van meer dan 2 Meter, gemeten volgens de lengte der staven en waarvan de mazen een lengte en breedte hebben van minder dan 3 c.M. 2) De z.g. lange jacht is hierdoor verboden. Onder „lange honden" vallen ook de bastaard - hazewindhonden. 3) Hiermede worden gelijkgesteld de Nieuwjaarsdag, de Christ. tweede Paasch- en Pinksterdagen, de beide Kerstdagen en de Hemelvaartsdag. 4) Met uitzondering van het vangen van waterwild met netten en van het vangen van eenden door middel van een eendenkooi, alsmede met uitzondering van het schieten van ganzen en eenden, welke jachtbedrijven geoorloofd zijn van een half uur voor zonsopgang tot een half uur na zonsondergang. 5) Met uitzondering van het vangen van _ eenden door middel van een eendenkooi , alsmede van de drijf- en klopjachten en van het schieten van waterwild aan het zeestrand en aan de oevers van rivieren, meren en plassen.
362 Opsporen enz. van schadelijk gedierte. Voor het opsporen, bemachtigen en dooden van schadelijk gedierte is in het algemeen geen vergunning van overheidswege noodig. Alle bovengemelde jachtmiddelen mogen daarvoor worden gebruikt, met dien verstande echter, dat in het belang der openbare veiligheid voor het gebruik van een schietgeweer een ministerieele vergunning 1 ) vereischt wordt. Bij de hoofden der plaatselijke politie zijn aanvraagformulieren daarvoor verkrijgbaar. Behalve de vermelde geoorloofde jachtmiddelen mogen voor het opsporen, enz. van schade gedierte nog gebruikt worden vallen, beugels en klem--lijk men, mits hiervoor schriftelijke vergunning van het hoofd der plaatselijke politie is bekomen en de vallen, beugels en klemmen zoodanig zijn ingericht, dat daarin: óf het dier onmiddellijk gedood wordt, óf, indien levend gevangen, niet verminkt wordt. Indien iemand schadelijk gedierte opspoort, enz. op grond bij • een ander in gebruik, heeft hij een schriftelijk bewijs van den grondgebruiker noodeg, tenzij hij zich bevindt in diens gezelschap. ,
Het is verboden: a. schadelijk gedierte te bemachtigen of te dooden met een schietgeweer 2 ) op Zondagen; b. iemand met het opsporen daarvan met kunstlicht bij te staan. Gerechtigdheid tot jagen en opsporen van schadelijk gedierte.
Gerechtigd tot het genot van de jacht is: a. de eigenaar van den grond of ieder ander, die krachtens zakelijk recht bezit heeft van den grond; b. voor zooveel betreft gronden, die in pacht of ander persoonlijk gebruik zijn gegeven, de pachter of gebruiker, tenzij het genot van de jacht bij de overeenkomst, waarbij het zakelijk of persoonlijk recht werd gevestigd, is voorbehouden. Ingeval van voorbehoud, is de eigenaar (of andere zakelijke gerechtigde) niet bevoegd het 1) Deze vergunning is niet noodig, indien men in het bezit is van een jachtacte. In open en gesloten jachttijd mag men op zulk een acte schadelijk gedierte schieten. 2) Met alle andere geoorloofde middelen is het toegestaan.
363
genot van de jacht te verhuren of te verpachten of vergunning tot jagen te verleenen, tenzij met bijzondere toestemming van den grondgebruiker. 1) Afstand of voorbehoud van het recht van genot van de jacht, hetzij bij overeenkomst, hetzij krachtens eenzijdige verklaring door den pachter of grondgebruiker gedaan, kan op verzoek van dezen door den Kantonrechter worden te niet gedaan wegens gewichtige redenen, zooals wanneer te duchten is, dat ten gevolge van een overmatigen wildstand het landbouwbelang geschaad wordt, alles onder zoodanige voorwaarden en bepalingen als de Kantonrechter in het belang der wederpartij noodig oord-eelt. Gerechtigd tot het opsporen, bemachtigen en dooden van
schadelijk gedierte is bij uitsluiting de grondgebruiker.
Deze kan echter anderen een schriftelijk bewijs geven, dat zij op den grond bij hem in gebruik het schadelijk gedierte mogen bemeesteren. De rechtspositie van den pachter en den verpachter is dus met betrekking tot het schadelijk gedierte principieel dezelfde als ten aanzien van het wild. Ingeval van verpachting van den grond behoort zoowel het recht om schadelijk gedierte te bemeesteren als het recht om te jagen (op wild) aan den pachter. Slechts dan is het recht om te jagen bij den eigenaar, niet-grondgebruiker, als hij zich bij het pacht de jacht heeft voorbehouden of de grondgebruiker-contra hem de jacht heeft afgestaan. Precies hetzelfde kan geschieden ten aanzien van het schadelijk gedierte, slechts met dit onderscheid, dat de grondgebruiker ten aanzien van schadelijk gedierte, ondanks afstand of voorbehoud, zelf tot het bemeesteren daarvan bevoegd blijft. VOGELWET. 2 ) Ter bescherming van in het wild levende vogels zijn bij deze wet verschillende bepalingen vastgesteld. Onderscheiden wordt tusschen beschermde vogels en schadelijke vogels (n.l, voor den land-, tuin- of boschbouw o f vischvangst) , 1) Deze toestemming wordt niet vereischt voor een vergunning aan huisgenooten en kinderen van hem, die het voorbehoud heeft gemaakt, aan dengene die in zijn gezelschap jaagt, alsmede aan een bij hem in dienst zijnden jager. 2) Verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens editie; prijs f 0.30.
364
Beschermde vogels zijn alle vogels, welke behooren tot een der in Europa in het wild levende soorten vogels met uitzondering van: a. het pluimvee; b. de bij de Jachtwet als „wild" aangewezen vogels (zie boven) ; C. de bij algemeenen maatregel van bestuur als schadelijk aangewezen vogels, n.l. schollevaar, blauwe reiger, sperwer, woudduif, kraai, ekster, vlaamsche gaai, huis -muschenrig. Het is verboden beschermde vogels te vangen, te dooden, hun nesten opzettelijk te verstoren, alsmede hen, hun huiden of hun nesten ten verkoop voorhanden te hebben, te koop aan te bieden, te verkoopen, af te leveren of te vervoeren. 1 Op verzoek van de eigenaren of gebruikers van gronden of wateren, waar beschermde of schadelijke vogels schade toebrengen of overlast veroorzaken of zulks dreigen te doen, wordt aan die eigenaren of gebruikers of aan hun lasthebbers vergunning verleend deze vogels te dooden of te vangen en daarna te vervoeren. In die gevallen kan tevens vergunning worden verleend om de nesten dezer vogels te verstoren. Deze vergunning wordt aangevraagd aan den Burgemeester van de gemeente waarin de grond, het water of het grootste gedeelte daarvan is gelegen. Bij weigering staat beroep open op den Commissaris der Koningin binnen 14 dagen na dagteekening van den geadviseerden dienst Burgemeester, houdende weigering van het-briefvand verzoek. Ook kan vergunning worden verleend door den Commissaris van de provincie, waarin de verzoeker woont, tot het vangen, ten verkoop in voorraad hebben, enz. van beschermde vogels voor de kooi of voor de jacht. Van deze vergunning mag op gronden of wateren van derden geen gebruik worden gemaakt dan in gezelschap van den eigenaar of rechthebbende, of met diens schriftelijke toestemming. De verboden middelen om vogels te vangen of te dooden zijn dezelfde als die welke bij de Jachtwet genoemd zijn (met uitzondering der lange honden). Krachtens vergunning van den Burgemeester kan echter het gebruik van één of meer der verboden middelen weer geoorloofd worden. )
1) Ook ten aanzien van het rapen, uithalen, verkoopen enz. der eieren van beschermde vogels zijn verschillende beperkende bepalingen gemaakt.
365
CRISISPACHTWET 1932.
1)
De crisispachtwet geeft aan den pachter van een hoeve 2 of van los land, die van oordeel is, dat van hem ten gevolge van de heerschende buitengewone tijdsomstandigheden in redelijkheid niet kan worden gevorderd den bedongen pachtprijs te voldoen, de gelegenheid geheele of gedeeltelijke ontheffing van betaling te bekomen. Van deze wet kan alleen gebruik gemaakt worden ten aanzien van pachtovereenkomsten, aangegaan vóór 1 Januari 1932 en ten aanzien van pachttermijnen vervallen na 12 Februari 1932. De pachter dient, ten einde ontheffing te bekomen, een verzoekschrift in aan den Kantonrechter binnen wiens kanton het gepachte of het grootste deel daarvan gelegen is en wel binnen 14 dagen nadat de pachttermijn vervallen is. De kantonrechter roept partijen voor hem op, die zich door gemachtigden kunnen laten vertegenwoordigen. Geeft de pachter zonder een naar het oordeel van den Kanton geldige reden van verhindering aan de oproeping-recht geen gevolg, dan wijst de Kantonrechter het verzoek af. Kan de Kantonrechter geen regeling tusschen partijen tot stand brengen, dan roept hij partijen op voor de Kamer voor crisis-pachtzaken aan het Kantongerecht. Deze kamer let bij hare beslissing mede op de uitkomsten van vroegere jaren, gedurende welke het gepachte door denzelfden pachter van denzelf den verpachter was gepacht. In aan kan ook komen de vermogenstoestand van partijen.-merking De ontheffing geldt alleen voor -den vervallen termijn, voor welken zij aangevraagd is. Ingeval van ontheffing wordt, voor zooveel deze termijn betreft, de pachtprijs in de oorspronkelijke overeenkomst geacht te zijn bepaald op het bedrag tot hetwelk deze termijn is teruggebracht, zoo-dat de borgen van den pachter mede profiteeren van ontheffing aan den pachter verleend. Wij laten hier een voorbeeld van een request volgen, dat met de noodige wijzigingen voor vrijwel elk geval benut kan worden. )
1) Verkrijgbaar in de Schuurman en Jordens editie; prijs f 0.30. 2) Hoeve: land met de daarbij behoorende gebouwen en het roerend toe-
behooren.
366
Aan den Edelachtbaren Heer Kantonrechter te ...... Geeft eerbiedig te kennen: Jan Jansen, landbouwer, wonende te......, aan de......
dat hij blijkens hierbij overgelegd huurcontract sinds November 1928 pachter is van de hoeve Nooitgedacht, groot ...... H.A., gelegen aan den ......weg te ......, (grootendeels) binnen het Kanton ...... ; dat hij deze hoeve heeft gepacht van den Heer A. Klaassen, wonende te ...... aan de ...... straat No,...... voor den tijd van zeven achtereenvolgende jaren tegen een pachtsom van f 2500.— per jaar, te voldoen telken jare op den eersten November; dat hij op 1 November j.l. niet in staat is geweest om den vollen pachttermijn ad f 2500.— te betalen en hij slechts f 1700.— heeft kunnen voldoen; dat verpachter met deze gedeeltelijke betaling geen genoegen heeft willen nemen en deze f 1700.— slechts heeft willen aannemen in mindering op den pachttermijn van I 2500.— (of: niet heeft willen aannemen) ; dat verzoeker echter van oordeel is, dat van hem in verband met de -heerschende buitengewone omstandigheden niet in redelijkheid kan worden gevorderd den bedongen pachtprijs te voldoen; dat de opbrengst van het gepachte over 1932 meer dan ...... (hier tot uitdrukking brengen de mate van teruggang in het bedrijf) ten ach ter is gebleven bij die over de laatste jaren voorafgaande aan de pachtóvereenkomst, naar den opbrengst van welke jaren de pachtsom bij het aangaan der huur is bepaald; . dat de prijs van ...... (het gewas noemen), waarmede hij dit jaar ...... H.A, had bezaaid, van ƒ ...... per mud in 1927 en 1928 tot f ...... per mud in 1932 is gedaald, en de prijs van ...... (het gewas noemen), waarmede hij dit per mud in 1927 H.A. had bepoot, van f jaar ..H.A. en 1928 in 1932 is gedaald tot f .........per mud; dat 1 ,
-
.
.
)
1 Hier verdere gegevens omtrent het bedrijf verschaffen. Indien men in het bezit van een boekhouding is, verdient het aanbeveling die mede te nemen bij verschijning voor Kantonrechter of Kamer voor Crisispachtzaken. Anders neme men veilingsbewijzen en dergelijke mede, om zoo noodig de feiten, bij request gesteld, te staven.
367
dat ook de uitkomsten van het bedrijf in de jaren 1929 tot en met 1931 niet dusdanig zijn geweest, dat zij een vergoeding vormen voor het in 1932 geleden verlies; Met eerbiedig verzoek hem te ontheffen van betaling van een bedrag van f 800.— voor den op 1 November 1932 vervallen pachttermijn oorspronkelijk groot f 2500.I
3 November 1932, (Handteekening van verzoeker).
Wijzigingen op blz. 326,
tweede alinea: In het achter III vermelde 14 wijzigen in 16.
Onder III toevoegen een IV, luidend als volgt: 1 V indien zij den leeftijd van 14 jaar, doch dien van 16 jaar niet bereikt hebben in de tweede loonklasse. In de laatste zin van deze alinea het woordje „al" schrappen,
derde alinea: In het achter III vermelde 14 wijzigen in 16.
Onder III toevoegen een IV, luidend als volgt: 1V indien zij den leeftijd van 14 jaar, doch dien van 16 jaar niet bereikt hebben in de tweede loonklasse,
INHOUD. Brieven. Hfdst.
Blz.
I. Inleiding. Iets over brieven in het algemeen .......... 5 Titulatuur .................................. 9 III. Visitekaartjes .............................. 11 IV, Algemeene Voorschriften. A. Voor brieven van raadpleging, raadgeving en waarschuwing .................. 12— 13 B. Voor brieven van gelukwensching ...... 13— 14 C. Voor brieven van deelneming, troost en rouwbeklag ............................ 14-- 15 D. Voor brieven ter begeleiding van een 15 geschenk .............................. E. Voor uitnoodigingsbrieven .............. 15-- 16 F. Voor brieven van aanbeveling .......... 16 G. Voor brieven van dankbetuiging ........ 16 H. Voor brieven, houdende kennisgeving of mededeeling.......................... 17 I. Voor klachten ........................ 18 V. Brieven ter inwinning van informatiën of inlich19— 23 tingen VI. Commissiën of opdrachten en bestellingen .... 24— 26 VII. Brieven, die een of ander verzoek behelzen .. 27— 32 A. Brieven, waarin tot iemand een eenvoudig verzoek gericht wordt ..........27— 27— 32 B. Sollicitatiebrieven ...................... 33— 40 41— 50 C. Requester VIII. Brieven over rekeningen .................... 51— 58 IX. Handelsbrieven, Vrachtbrieven en Wisselzaken A. Circulaires en Kennisgevingen van vestiging eener zaak, ontbinding van- of uittreding uit een Vennootschap, enz. ... 60— 65 B. Brieven ter bekoming van inlichtingen .. 65— 68 C. Over onderneming voor gemeenschap pelijke rekening ........................ 68— 69 D. Brieven over aanbieding en bestelling van waren; Reclames ................. 70— 70— 77 E. Brieven over verzending en incasseering van gelden 77— 80 F. Wissels ................................ 80— 84 G. Orderbriefjes .......................... 84— 85 H. Brieven over crediet- en wisselzaken .. 85— 95 II.
..................................
......
.....................0.040,.
........
......................0000..
Geerling. 18e druk.
24
370
Diversen,
Hfd:t.
Blz.
I. Boekhouding ............................ A—J Formulieren van Koopmansboekhouding II, Waarde van eenige vreemde muntspeciën in Nederlandsche munt III—IV. Rentetafel voor een maand en voor een jaar V. Ons Metriek Stelsel ...................... VI, Namen der 32 Windstreken .............. VII, Lijst der meest voorkomende verkortingen .. VIII. Het voornaamste uit de wetten betreffende de Posterijen ............................ IX. Telegrammen X. Rijkstelefoon ............................ XI. Aanplakbiljetten .......................... XII. Strooibiljetten .......................... XIII, Advertentiën ............................ XIV. Iets over Levensverzekering .............. XV. Ongevallen- en Ziekteverzekering .......... XVI, Hoe wordt men kiezer? .................... -
....:...........0009
96— 97 98-106 107 108-109
110-112 112 113-119 120-137 138-141 141-142
142 143 143--144 144-146
146 146-148
Wettelijke bepalingen, Practische wenken op juridisch gebied. .
e oorteaangite ...................................... 154 Overlijdensaangifte .................................... 155 Huwelijk .............................................. 155 Model huwelijksaangifte bij geschrifte ................ 157 Huwelijksgoederenrecht ................................ 157 Echtscheiding ........................................ 160 Scheiding van tafel en bed .............................. 162 Aanvulling en Verbetering registers Burgerlijken Stand .... 162 Naams- en Voornaamsveranderingen .................... 163 Curateele............................................ 163 Minderjarigheid en Voogdij ............................ 165 Volmacht vertegenwoordiging nabestaanden bij voogdij benoeming ........................................ 165 Model eener voogdijrekening ........................ 171 Actevan décharge .................................. 173 Acte ingeval een bij eindigen voogdij iets aan pupil verschuldigd is . ................................. 174 Som aan voogd verschuldigd op voogdijrekening ........ 174 Handlichting en Brieven van meerderjarigverklaring 175 Burenrecht.......................................... 175 Servituten ............................................ 179 Actevan vestiging .................................. 181 Erfrecht .........182 182 Olographisch testament .............................. 192 .....
.......
...
371
Geheim testament .................................... 193 Codicil............................................ 194 Volmacht aanvaarden nalatenschap onder voorrecht van oedelbeschrijving ................................ 196 boedelbeschrijving Volmacht verwerping nalatenschap .................... 197 Volmacht vertegenwoordigen in nalatenschap .......... 197 Model onderhandschen inventaris weduwnaar met minderjarige kinderen .................................. 199 Scheiding ouderlijke nalatenschap 202 Scheiding met overbedeeling en inbreng 205 ........................................ 207 Successiewet Request kwijtschelding boete 211 Model (niet specifieke) successiememorie 212 Schenking ............................................ 213 Bevoorrechteschulden ................................ 215 Acte van onderpand voor geleende gelden door een derde ten behoeve van den schuldenaar .................. 219 Acte van in pand gegeven goederen door een schuldenaar 219 Afstand van huishuur als pand ................ 220 Geldleening .......................................... 221 Onderhandsche schuldbekentenis 222 Hoofdelijke schuldbekentenis ........................ 222 Schuldbekentenis met pandovereenkomst 223 Schuldbekentenis met borgtocht ...................... 223 Borgtocht ............................................ 223 Eenvoudige borgtochtacte ............................ 224 Borgtochtclausules onder schuldbekentenis ............ 224 Betaling en Kwijting .................................. 225 Voorbeelden van kwitanties .......................... 226 Koop en Verkoop .................................... 227 Verkoopacteroerend goed ............................ 229 Voorbeeldenacte van cessie .......................... 230 Verkoopacte van een huis uis .......................... 230 Verkoopacte van een boerderij 231 Verkoop van graanoo ............................ 232 Verkoop an tuinoogst 233 Recht van wederinkoop ................................. 233 Acte van wederinkoop .................................. .............................. 234 Huurkoop ............................................ 234 Acte van huurkoop 235 en .............................................. chepen .............................................236 Verkoop van een binnenschip 237 Ruiling .............................................. 238 Ruilcontract van gelijkwaardig onroerend goed 239 Ruilcontract van ongelijkwaardig onroerend goed ...... 240 Bewaargeving ........................................ 241 Bewaargeving van geld of goederen 242 Vrijwillige sequestratie van roerende goederen 242 Vrijwillige sequestratie van onroerend goed ............ 243 ........
..................... ...............
.........................
..............
......
.......................
................
..
..........................
Schep
..
...
..........................
.........
...................
.........
372
Bruikleening .......................................... 244 bruikleen .................................. 244 Actevan Verbruikleening ...................................... 245 Actevan verbruikleen .............................. 245 Huur en Verhuur ...................................... 246 Huurcontract van een huis 249 Contract van onderverhuring ........................ 250 Overdracht van huur ................................ 251 Huurcontract van een bouwhof ...................... 252 Huurcontract van een landgoed ...................... 254 Vrijwillige ontbinding van huur ........................ 254 Contract van wederinhuring .......................... 255 i .......................... 255 Bew js van ontvangen huur Overeenkomsten tot het verrichten van arbeid .......... 255 Arbeidscontract .................................... 261 Inschrijvingsbiljet voor openbare aanbesteding ........ .263 Onderhandsche overeenkomst aanneming van werk .... 263 Contract van aanbesteding ............................ 264 Contract van aanneming om iets te vervaardigen voor iemand, die de ruwe stof levert .................... 266 Lastgeving, procuratie of volmacht ...................... 266 Algemeene volmacht ................................ 267 Algemeene volmacht speciaal met betrekking tot nalatenschap ........................................ 267 Lastgeving tot verkoop van een perceel onroerend goed 268 n bij verificatie schuldvorLastgeving vertegenwoordige deringen in faillissement ............................ 269 Volmacht vertegenwoordiging vergadering geërfden in een polder ...................................... 270 Volmacht door man aan zijn vrouw om als openbare .............270 koopvrouw handel te drijven Volmacht door koopman aan zijn zoon om zijn handels zakenwaar te nemen ............................ 270 Vereenigingen ........................................ 271 Verzoekschrift erkenning vereeniging ................ 272 ............................ 273 otulen Uittreksel notulen .................................. Coöperatieve Ve reenigingen ............................ 273 Vennootschappen ...................................... 277 278 Model acte vennootschap onder firma 280 Model acte commanditaire vennootschap ennootschap ............... 282 Vrijwillige ontbinding vennootschap .................. Verlengingvennootschap ............................ 283 ' ...................... 283 Handeling voor gemeens rekening Modeleener acte .................................... 284 Zegel en Registratie .................................. 284 ........................................ 296 Faillissement ........................................... 299 elasting ting ............................................ Reclame wegens aanslag grondbelasting .............. 306 Reclame wegens te hoogen aanslag personeele belasting 307 ............................
.....
......
.................
...............
....
.......................
Belas
....
373
Reclame wegens te hoogen aanslag inkomsten belasting 307 Verzoek ontheffing erfgenamen overleden belasting -
plichtige.........
.........................0940..
Arbeidswet ............................................ Hinderwet ............................................ Veiligheidswet ........................................ .......................................... Woningwet Drankwet ............................................ Merkenwet ............................................ Octrooiwet ............................... Invaliditeitswet ........................................ Verklaring omtrent gemoedsbezwaren .................. Ouderdomswet ........................................ Ongevallenwet ........................................ Land- en Tuinbouwongevallenwet ...................... Ziektewet ............................................ Handelsregister ...................................... Hand lsnaam e ........................................ Warenwet ............................................ .............
Landarbeiderswet .................................... Ruilverkavelingswet ..................................
308 310 312 314 315 318 319 321 323 329 330 330 333 334 339 341 343 345 349 352 354 359 363 365
...................................... Wegenbelasting Motor- en Rijwiel .................................. Jachtwet ............................................ Vogelwet ............................................ Crisispachtwet 1932 .................................. Request aan den kantonrechter ...................... 366 ..................................
REGISTER op brieven en diversen. (blz. 1-148).
A
Buitenlandsche port, 122, 123, 126,
Aanbevelingsbrieven, 16. Bijvoegsels bij nieuwsbladen, Aanbieding van waren (brieven 124. over), 70-77. Aangegeven waarde, 128, 136. c Aanplakbiljetten, 142. . Commissiën, 24-26. Aanspraak in brieven, 6. Aanteekening van stukken, 128. Credietzaken (brieven over), 85-95. Acceptatie wissels, 81. Crediteurenboek, 96, (formulier) Accepten, 84-85. 101. Adreskaarten, 121. Cijfers (Romeinsche), 111, 112. Adresseering brieven, 8. Adresseering gedrukte stukken D en nieuwsbladen, 127. Adreswijziging (kaarten Dankbetuigingsbrieven, 16. voor), 121. Debiteurenboek, 96, (formulier), Advertentiën, 143. 100. Afkortingen, 113-119. Drukwerk, 123. Afkortingen (op visiteDouaneverklaring, 121. kaartjes), 11. Allonge, 84. E Arbeidslijsten, 121. Endossement, 81, 83, 84, Audiëntie, 41, 45. Expresse-bestelling, 127, 136, Aval, 82. 0
B Balans (formulier), 106. Begin (van een brief), 7. Bestelling van waren (brieven over) , 70-73. Binnenlandsche port, 122, 123. Boekhouding, 96-106. Borderellen (voor inschrijving kwitanties), 121, 132. Briefkaarten, 120, 123. Briefomslagen (met zegelafdruk), 121. Brieven, 5. Brieven (gewicht), 125. Brieven (port), 122, 126.
F Formulieren (verkrijgbaar a.h. postkantoor), 121.
G Gedrukte stukken, 123, 125, 127. Geldverzending, 128, 130, Gelukwensching (brieven van), 13. Gemeenschappelijke rekening (brieven over onderneming voor), 68-69. Gewichten, 111, Girodienst, 132. Gratie, 42.
375
Handelsbrieven, 59-95,
I Incasseering van gelden (brieven over), 77-80. Informatiën (brieven ter inwinning van) , 19-23. Inhoudsmaten, 111. Indeeling van een brief, 6, Inkoopboek, 96, (formulier), 103. Inleiding (schrijven van brieven) , 5-9. Inlichtingen (brieven ter bekoming van), 65-68. Inpakken (gedrukte stukken en nieuwsbladen), 127. Inschrijvingen op het Grootboek, 134, Inventaris, 96, (formulier), 106. Invordering van gelden door posterijen, 132. K Kasboek, 96 (formulier), 98, 99. Kennisgevingen (vestiging zaak, ontbinding van- of uittreding uit vennootschap, enz), 60-65. Kiezer, 146. Kiezerslijst (verbetering), 47, 147. Klachten (brieven), 18. Koningin (requesten aan), 41-45. Kort papier, 82, Kwitantie (toezenden), 58. Kwitantie (incasseering), 121, 132,
L Lengtematen, 110, Levensverzekering, 144, Locaal port, 122, 123, Luchtpost, 123,
Maten, 110, 111, Maximum-gewicht (poststukken) , 125. Memoriaal, 96, (formulier), 105. Metriek-Stelsel, 110-112. Minister (audiëntie), 45. Modellen (port), 124. Monsters (port), 124. Muntspeciën (waarde), 107.
N Naturalisatie, 44. Nieuwsbladen (port), 124, Non- acceptatie (wissels), 80. X Offerte (model), 71. Ongevallenverzekering, 146. Opdrachten (brieven), 24-26, Orderbriefjes, 84-85, Overzending van gelden, 77. P Pacht (verzoek om uitstel), 28. Pakketpost, 135, Plakzegels, 121, Port, 122, 126, Postbewijsformulieren, 121, Postbewijzen, 131, Postbladen, 121, 122. Postcheque en Girodienst, 132, Posterijen, 120-137, Post-Scripta, 67, 68, Postwisselformulieren, 121, Postwissels, 130, Postzegelboekjes, 120, Postzegelrollen, 120, Postzegels, 120, Promessen, 84-85. Protest (wissel), 80, 81, Q Quitantie (toezenden), 58. Quitantie (incasseeren), 121, 132.
376
Reclames (brieven over), 74, 76. Reiziger (bericht komst), 64. Rekeningen (brieven n.a.v.), 51-58. Rekening-courantboek, 96, (formulier), 102.
Titulatuur, 9-11, Tijdwissel (modellen) 82--83. Traite, 82.
U Uitnoodigingsbrieven, 15. Uitstel (verzoeken), 27-28.
Rekeningen (brieven over) ,
v
50-58, 75, 79.
Rembourspakketten, 136. Remise, 82, 89. Rentetafels, 108-109, Rentezegels, 121. Requesten, 41-50. Ridderorde (dragen van vreemde), 41. Rijkspostspaarbank, 133. Rijkstelefoon, 141. Romeinsche cijfers, 111, 112. Rouwbeklag (brieveen van) , 14-15. Samenstelling (brieven), 5-9. Schadevergoeding (bij verlies v. aangeteekende stukken), 129. Slot (van brieven) , 7. Sluiting (v. aangeteekende stukken) , 129. Sollicitatiebrieven, 33-40. Spaarbankboekjes, 134. Staangeldboekjes, 135, Staatsschuldboekjes, 135. Stalen (port), 124. Strooibiljetten, 143, vM
Tarieven (briefport), 122, 123, 124, 126, 136. Telefoon, 141. Telegrammen, 138.
Verkoopboek, 96, (formulier), 104.
Verkortingen, 113-119. Verlengstuk, 84. Verrekenpakket, 136. Verrekenzendingen, 130. Verzegeling (aangeteekende stukken) , 129. Verzending van gelden (brieven n.a.v.), 77-80. Verzoeken in brieven, 27-32. Verzoekschriften, 41-50. Visitekaartjes, 11, 127. Vlaktematen, 110. Vrijstelling (port), 125.
w Waarde (aangegeven), 128, 136. Waarschuwingsbrieven, 12. Waren (aanbieding per brief), 70-77.
Windstreken, 112. Wissel-protest, 80, 81. Wissels, 80-84.
Wisselzaken (brieven over), 85-95,
Z Zegelrecht van wissels, 82. Zichtwissel, 80, 81, (model), 83. Ziekteverzekering, 146, Zondagsetiketten, 121,
REGISTER op wettelijke bepalingen. (blz. 154-367).
A Aanbesteding (contract van), 264.
Aangifte geboorte, 154. Aangifte huwelijk (model), 157, Aangifte overlijden, 155. Aangifte schenking, 215. Aangifte successie, 207. Aanmaning belasting, 309. Aanneming schenking, 213. Aanneming van werk (mo-dellen) , 262, 263, 266. Aanslag belasting, 304. Aansprakelijkheid leden coop. verg., 274. Aansprakelijkheid bestuurder motorrijtuig, 356. Aanvaarding erfenis, 188. Aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving, 188. Aanvulling registers burgerlijken stand, 162. Aanvullingsoctrooi, 322, Accoord in faillissement, 298. Afscheiding van erven, 176. Afsluiting van erven, 176. Afstand gemeenschap, 160, 199. Arbeidscontract (model), 261. Arbeidskaart, 311. Arbeidslijst, 311. Arbeidsovereenkomst, 256, Arbeidsregister, 311, Arbeidstijden, 311. Arbeidswet, 310-312.
B Beëediging successiememorie, 260.
Begraven, 155,
Beheer gemeenschap, 158. Belasting, 299-310. Beperking testeervrijheid, 185. Beraad (recht van), 188. Berekening successierecht, 207. Beschermde vogels, 364. Beschikking gemeenschap, 158. Betaling (modellen kwitanties), 225-226.
Bevoegdheid tot schenking, 214. Bevoegdheden voogd, 167. Bevoordeeling bij tweede of verder huwelijk, 159. Bevoorrechte schulden, 215-221. Bewaargeving (modellen acte), 241-244.
Bezwaarschrift (modellen), 304, 306, 309.
Bloedverwantenverhoor, 161, Boedelbeschrijving, 198. Boomen, 177. Borgtocht (modellen acte),
165.
223-225.
Bouwpolitie, 316. Bouwverbod, 317, Brieven van meerderjarigverklaring, 175. Bruikleening (model acte), 244. Burenrecht, 175-178. Buurweg, 178. Bijstand van den man, 158.
C Centraal testamentenregister, 194.
Cessie (modellen acte), 230. Codicil (model), 194. Commanditaire vennootschap (model acte), 277, 280.
378
Concurrentieclausule, 261. Coöperatieve vereeniging, 273-276.
Crisispachtwet (model request), 365-367.
Curateele, 163-164,
D Decharge (model acte), 168, 173, Dividend- en tantièmebelasting, 300.
Drankwet, 318-319, Dreef, 181. Dringende reden tot ontslag, 260.
Dwangbevel, 309,
E Echtscheiding, 160-162. Einde dienstbetrekking, 259. Einde voogdij, 168. Erf dienstbaarheden, 179-182. Erfenissen, 188, Erfgenamen, 188, Erfrecht, 182-207. Evenredig registratierecht, 294. Evenredig zegelrecht, 284, 290, Executeur-testamentair, 195,
F Faillissement, 296-299, Formaatzegel, 284, 288. Formaliteiten huwelijksvoltrekking, 157.
Geboorte, 154. Geheim testament (model), 192, 193.
Geldleening (modellen schuldbekentenis), 221-223. Gemeentebelasting, 303, Gemeentefondsbelasting, 302. Gemeenschap van goederen, 157. Gemoedsbezwaren (model), 329, 333, 337.
Geneeskundige behandeling (invaliditeitswet), 328. Geneeskundige behandeling (inwonend arbeider), 258. Geneeskundige behandeling (ongevallenwet), 331. Getuigschrift, 258. Giften van hand tot hand, 215, Godspenning, 257, Gootrecht, 181, Grondbelasting, 299. Gronden tot echtscheiding, 160,
M Handeling voor gemeene rekening, 283-284. Handelsnaam, 341-343. Handelspapier (zegelrecht), 291, Handelsregister 339-341, Handlichting, 175, Heggen, 177. Herroeping testament, 194. Hinderwet, 312-314, Hotelvergunning, 319, Huur, 246-255. Huur (zegelrecht), 292. Huurcontract (bouwhof), 2 52, Huurcontract (huis), 249. Huurcontract (landgoed), 2 54, Huurkoop (model acte), 234--236.
Huwelijk, 155-157, Huwelijksaangifte, 153. Huwelijksgoederenrecht, 157-160.
Huwelijkstoestemming, 155, 156, Huwelijksvoltrekking, 157, Huwelijksvoorwaarden, 158, Hypotheekrecht, 220. Inankering, 181, Inbalking, 181, Inboedel, 184, Inbreng, 187, Inkomstenbelasting, 300. Inschrijving (handelsregister) , 320.
379 Inschrijving (merk), 340. Inschrijvingsbillet openb. aanbesteding, 263.
Invaliditeitswet, 323-329, Invaliditeitsrente, 327. Invordering belasting, 309.
N Naamlooze Vennootschap, 277, Naamsverandering, 163, Noodweg, 178,
Octrooiwet, 321-323. Olographisch testament (model),
Jachtwet, 359-363,
191, 192,
K Kinderarbeid, 311, Kloving, 184, Koop en verkoop (modellen koopacten), 227-233. Kwaadwillige verlating, 160, Kwijting, (modellen), 225-226, 255.
Kwijting (zegelrecht), 286. Kwijtschelding (vermindering) successierecht of- boeten (model request), 210, 211,
L Landarbeiderswet , 345-349. Land- en Tuinbouwongevallenwet, 333-334.
Lastgeving (modellen acten), 266-271.
Leeftijd bij huwelijk, 155. Levering, 227, Licentie, 322. Licht en uitzicht, 180. Lidmaatschap coop. verg., 274. Loon, 257.
Loon bij ziekte en ongeval, 258. Loonklassen invaliditeitswet, 325.
f^Í
Machtiging van den man, 158.
Merkenwet, 319-321, Minderjarigheid, 165. Motor- en rijwielwet, 354-359.
Onbewoonbaarverklaring, 316. Onderhandsche inventaris door een weduwnaar, die met minderjarige kinderen achter blijft (model), 199.
Onderhandsche schuldbekentenis (modellen) , 213. Onderhoud bij huur, 246. Onderverhuring (contract van), 250.
Ongeval van een arbeider, 258. Ongevallenrente, 332, Ongevallenwet, 330-333. Ongevallenwet (land- en tuinbouw), 333-334. Onroerend goed (koop en verkoop), 227-233. Onroerend goed (ruiling), 238-241.
Ontbinding huur (model acte vrijwillige) , 254. Ontbinding huwelijksgemeenschap, 159;
Ontbinding vennootschap (model acte vrijwillige), 282. Ontheffing belasting (model verzoek), 305, 308. Openbaar testament, 191. Openingen, 177. Overdracht van huur (model acte), 251.
Overeenkomsten tot het verrichten van arbeid, 255-266. Overlijden, 155, Overspel, 160, Ouderdomsrente, 327, 330. Ouderdomsverzekering (vrij -wilge),30.
380
P Pandrecht (modellen pandovereenkomsten), 218, 219. Personeele belasting, 300. Practische wenken op juridisch gebied, 149-153. Premie invaliditeitswet, 325. Premie ongevallenwet, 332. Premie ziektewet, 337. Privilege, 215. Procuratie (modellen acte), 266-271.
Provinciale belasting, 303. Provisoneel bewindvoerder, 164.
Schadelijk gedierte, 360, 362, Schadelijke vogels, 363. Scheiding ouderlijke nalatenschap (model acte), 202. Scheiding met overbedeeling en inbreng (model acte) , 205. Scheiding van tafel en bed, 162. Schenking, 213-215. Schenkingsrecht, 208, 214, Schepen, 236-238. Schuldbekentenis n.a.v. voogdij rekening (modellen), 174, Schuldbekentenis (modellen onderhandsche), 222. Sequestratie (modellen acten), 241.
Q Quitantie (modellen), 225-226, 255.
Quitantie (zegelrecht), 286. Recht van beraad, 188. Recht van overgang, 210 Recht van wederinkoop (model acte'), 233-234. Recht van weg, 181. Reclame (belasting), 304. Registratie, 294-295. Reglement bij arbeidsovereenkomst, 256. Rekening en verantwoording voogd (model), 168, 171. Reparatiën bij huur, 246. Roerend goed (model verkoopacte), 229. Ruiling (modellen contract van),
Servituten, 179-182, Slijtvergunning, 318. Societeitsvergunning, 319. Staangeld, 261. Statuten vereeniging (request goedkeuring), 272. Straatbelasting, 304. Successiememorie, 207. Successiememorie (model nietspecifieke), 212. Successierecht, 208, Successiewet, 207-213. Tapvergunning, 318. Testamenten, 190, Toestemming huwelijk, 155, 156, Toeziende voogdij, 170. Tuinbouwongevallenwet (landen tuinbouw), 333, 334. Tweede of verder huwelijk, 159.
U
238-241.
Ruilverkavelingswet, 349-352, Rusttijd (arbeidswet), 311. Rijbewijs, 355, Rijksbelasting, 299. Rijpad, 181.
S Schadeloosstelling bij onrechtmatig ontslag, 260.
Uitdeelingslijst in faillissement, 298.
Uitvinder (octrooiwet), 321. Uitzicht, 177, 180.
V Vast registratierecht, 295. Vast zegelrecht, 284, 286. Veiligheidswet, 314,
381 Vennootschappen, 277-283. Vennootschap onder firma (model acte), 278. Vensters, 177, Verbetering registers burgerlijken stand, 162. Verbruikleening (model acte), 245.
Verdedigingsbelasting, 303, Vereenigingen, 271-273. Verhuur, 216, 246-255. Verificatie vorderingen in faillissement, 297, Verkoop, 216, 227-233. Verkoopacte van binnenschip, 237.
Voltrekking huwelijk, 157. Voogdij, 165-174, Voogdijrekening (model), 168, 171,
Voorgebruiker (octrooiwet), 321. Voornaamsverandering, 163. Voorrecht verhuurder, 216. Voorrecht verkooper, 216. Vruchtgebruik, 186. Vrije verzekering, 330. Vrijstellingen successierecht, 209. Vrijwillige ouderdomsverzekering, 330. Vrijwillige sequestratie (modellen acte), 242, 243.
Verkoopacte van boerderij, 231 Verkoopacte van graanoogst, 232.
Verkoopacte van huis, 230. Verkoopacte van tuinoogst, 233. Verkoopacte van roerend goed, 229.
Verkoopacte van vordering (cessie) , 230, Verlenging vennootschap (model acte), 283, Verlof A en B, 318. Vermogensbelasting, 300. Versterf (erfrecht bij), 182-184. Verwerping erfenis, 188. Verzoekschriften (zegelrecht), 288, 289.
Vestiging erf dienstbaarheid (model acte), 181. Voetpad, 181. Vogelwet, 363-364, Volmacht (modellen), 165, 266-271.
Volmachten (met betrekking tot nalatenschap), 196.
Warenwet, 343-345. Waterafloop, 178. Waterleiding, 181. Waterloop en drop, 181. Waterschapsbelasting, 304. Wederinhuring (contract van), 255.
Wederinkoop (model acte), 233-234.
Wegenbelasting, 352-354. Wettelijk erfdeel, 185. Wild, 360.
Wissels (zegelrecht), 291. Woningwet, 315-318. Woningbeurs, 316.
z Zegel, 284-294. Ziekte van een arbeider, 258. Ziektewet, 334-339. Ziekmelding, 337. Ziekengeld, 337.
DIVERSE SPELENBOEKJES C. BEND, Contract en Royal Auction Bridge. Een nieuw, uitgebreid boek over het „Bridge" -spel, met duidelijke heldere verklaring. C. Bend is de bekende medewerker der „Haagsehe Post". Het is het beste boek over Bridge, dat in Nederland verscheen, Derde druk. Ingenaaid . . . . . . . . . . . . . . , f 1.90 Gebonden . . . . . . . . . . . . . . . f 2.50 C. BEND, Contract Bridge. Korte wenken over bieden en spelen, die iedereen moet kennen. Met de tellingen van Portland-Club en Nederlandschen Bridge-Bond. De auteur van dit boekje is de bekende Haagsche speler C. Bend. De 33 wenken zijn kort en zakelijk geformuleerd en bevatten zeer veel leerzaams, als men ze ernstig wil bestudeeren. Als alle Bridge- spelers precies wisten wat in deze wenken en regels staat, zou het spelpeil reeds veel verbeteren . . . . . . . . . . . . . . . f 0.25 BRIDGER, Royal Auction en Contract Bridge. Handleiding voor eerstbeginnenden en meergevorderden. Vierde druk met losse bijlage . . . . . . . . . . . . . . . . f 0.90 Bridge-Blocs voorzien van de nieuwste voorschriften betreffende de puntentelling van den Nederlandschen Bridge-Bond en Amerikaansche telling ( „kwetsbaar" of ,,niet-kwetsbaar"). Serie A Standaarduitvoering gesorteerd in drie verschillende uitvoeringen. Prijs per exemplaar . . . . . . . . f 0.50 „Losse Blocs". Prijs per exemplaar . . . . . . . f 0.20 J. HAGENAAR, De volmaakte kaartspeler, handleiding voor whit, boston, bridge, bésigue, écarté, omber, quadrille, skai, pandoeren, zes en zestigen, royal auction bridge. 17e druk f 0.90 De eenige complete handleiding die in ons land bestaat. J. HAGENAAR, Patiences of geduldspelen met kaarten. Eerste vijftigtal. Zesde druk, geïllustreerd . . . . . f 0.75 „ Tweede vijftigtal. Zesde druk . . . . . f 0.75 J. HAGENAAR, Het Whistspel, handleiding voor eerstbeginnenden en meergevorderden. Derde verbeterde druk . . f 0.90 K. C. DE JONGE, Nieuwe beschrijving der meest gebruikelijke kaartspelen zooals die hier te lande worden gespeeld. (Vijf Kruis -, Schutjassen, Jassen -forcé, Pandoeren, Kleur-honder, of Favorite, Piket, Commerce of Kleuren. Domineeren m. d. kaart, Zwarte Pieten, Kometten, Banken, Hoopjes, Ecarté, Poker enz.) . Vijftiende druk . . . . . . . . . f 0.90 K. C. DE JONGE, Pandoeren, Volledige handleiding. Tweede, geheel herziene en vermeerderde druk . . . . . f 0.60 K. C. DE JONGE, Handleiding voor het Klaverjassen. Met reglementen en voorbeelden uit 'de praktijk . . . . f 0.75 H. C. L. WENNING, Het Biljartspel. Handleiding voor beginnend e n en meergevorderde. . . . . . . . . . f 0.75
E. LOWE, Nieuwste regels voor het Vijfhonderden en Smous jassen . . . . . . . . . . . . . . . , f 0.35 Zwikken of Partoutenf 0.35 Rikken (Brabantsch Whisten) . . . . . . . . f 0.35 Whisten . . . . . . . . . . . . . . . . f 0.35 Boston-Whist . . . . . . . . . . . . . . f 0.35 Bluffen en Ecarté . . . . . . . . . . . . . f 0.35 Zwarte Pieten, Besique en Een en dertigen f 0.35 Commerce en Loterijen . . . . . . . . . . . f 0.35 Kruisjassen . . . . . . . . . . . . . . . f 0.35 Pandoeren. Tweede druk . . . . . . . . . . f .0.45 Dr. M. EUWE, Inleiding tot het Schaakspel. 2e druk f 0.45 .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Dr. M. EUWE en H. J. DEN HERTOG, Practische Schaaklessen. Deel I, Vierde druk, door H. J. den Hertog . . f 1.25 „ II, Tweede druk, 'door H. J. den Hertog en Dr. M. Euwe . . . . .. . . . . . f 2.25 ,,III, door Dr. M. Euwe . . . . . . . . . f 2.25 IV, door Dr. M. Euwe . . . . . . . . . f 2.25 ,, De vier deelen compleet, gebonden in één band . . . f 7.90
HANS FAHRNI en J. W. KEEMINK Jr., Het Eindspel. Handleiding voor schakers . . . . . . . . . . f 1.90 JACQUES MIESES, De kleine Schaakgids, korte leidraad ten dienste van de in de theorie onervaren spelers, uit het Duitsch bewerkt door W. A. T. Schelfhout. le deel, OPENINGEN, tweede druk . . . . . . . f 0.45 2e EINDSPELEN . . . . f 0.48 3e „ DE FRANSCHE PARTIJ, een critische vergelijking van haar voornaamste varianten op grond van den huidigen stand der theorie en de praktijk . . . . . . . . . . . f 0.45 H. WEENINK, Het schaakprobleem, ideeën en scholen. Met talrijke diagrammen . . . . . . . . . . . . f 2.90 Dr. ALEXANDER ALEKHINE, Mijn beste Schaakpartijen. Het grootste en mooiste schaakboek der laatste jaren. Een prachtwerk van den Wereld - Schaakkampioen, 544 pagina's in geheel linnen band. Gebonden . . . . . . . . . . . f 5.90 A. K. W. DAMME, Zwart -Wit, eenvoudige handleiding voor het Damspel . . . . . . . . . . . . . . f 1.25 A. K. W. DAMME, Voor het Dambord. Tweede, geheel gew. en herziene druk . . . . . . . . . . . . . f 1.50 A. K. W. DAMME, Het Damspel. 2e geheel herziene dr. f 1.50 Deze drie boeken van DAMME vormen te zamen een standaardwerk voor het Damspel en kosten, tegelijk-besteld . . f 3.75 B. SPRINGER, Hoe Ik Wereldkampioen werd. Wereldkampioen dammen . . . . . . . . . . . . . . . . f 1.50 B. SPRINGER, Problemen, Lokzetten en Studies. Een nieuw damboek van den wereldkampioen . . . . . . . f 0.90
UITGAVEN VAN G. B. VAN GOOR ZONEN's U. M.N.V. - DEN HAAG
KRAMERS' WOORDENTOLK, bewerkt door Dr. G. A. Brands en R. W. Lieve. Bevattende de vertaling en verklaringen van de meest voorkomende vreemde woorden en uitdrukkingen. Met ruim 35000 woorden, 19e druk Geb. in linnen band f 2.25 Geb. in echt saffiaan leeren band . . . . . . . f 2.75
KRAMERS' WOORDENBOEKEN
12e druk bew. door Dr. F. P. H. Prick van Wely 10e druk bew. 'door Dr. H. W. J. Kroes ENGELSCH, 12e druk bew. door Dr. F. P. H. Prick van Wely Per deel . . . . . . . . . . .. .. . . f 3.90 Per stel . . . . . . . . . . . . . . . f 11.50 Per deel in premoïd band . . . . . . . . f 4. Per stel in premoïd band in kastje .... . . . . . . f 12.95 FRANSCH, DUITSCH,
SERVAAS DE BRUIN NEDERLANDSCHE HANDELSBRIEVEN, een verzameling van 200 brieven met inleiding en verklarende aanteekeningen. f 0.95 Vijfde druk der nieuwe bewerking 160 blz. . . FRANSCHE HANDELSBRIEVEN 3e druk 160 blz. f 0.95 DUITSCHE HANDELSBRIEVEN 3e druk 154 blz. f 0.95 ENGELSCHE HANDELSBRIEVEN 3e druk 155 blz. f 0.95 Deze laatste drie deelen sluiten zich aan bij de Nederlandsche Handelsbrieven. De vier reeksen brieven loopen parallel, wat de bruikbaarheid van het geheel verhoogt.
J. SCHRIJVER, BRIEVENBOEK VOOR IEDEREEN
Een verzameling brieven over de meest uiteenloopende onderwerpen, getuigschriften, verzoekschriften enz. 130 blz. f 0.75
UITGAVEN VAN 0. B. VAN GOOR ZONEN's U. M. N.Y. - DEN HAAG
