EER

Werken binnen de EU/EER

Inhoud

Werk boven uitkering UWV stimuleert mensen om aan het werk te gaan en ondersteunt ze daarbij. Is werken niet mogelijk, dan verstrekt UWV tijdelijk inkomen op basis van wettelijke regelingen als WW, WIA, WAO, Wajong en Ziektewet.

uwv.nl werk.nl

Inleiding

2

Afspraken en regels over sociale verzekeringen in de EU/EER

2

In welk land bent u verzekerd?

6

Wat gebeurt er als u ziek wordt in een EU/EER-lidstaat?

9

Wat gebeurt er als u arbeidsongeschikt wordt in een EU/EER-lidstaat?

13

Wat gebeurt er als u werkloos wordt in een EU/EER-lidstaat?

16

Vrijwillige verzekeringen

18

Nieuwe afspraken binnen de EU

24

Meer informatie: formulieren, brochures, websites en adressen

25

Inleiding U werkt of bent van plan in een land van de Europese Unie (EU), van de Europese Economische Ruimte (EER) of Zwitserland te gaan werken. Dit heeft meestal gevolgen voor uw sociale verzekeringen. U krijgt dan te maken met afspraken en regels die binnen de EU/EUR en Zwitserland* zijn gemaakt over de sociale verzekeringen.

Afspraken en regels over sociale verzekeringen in de EU/EER Wanneer u van plan bent om te gaan werken in een EU/EER-lidstaat is het van belang om te weten of en waar u verzekerd bent.

Voor wie gelden de regels? Afspraken tussen de EU/EER-lidstaten over sociale verzekeringen zijn vastgelegd in de EG Verordeningen 1408/71 en 574/72. Hierin staat onder meer voor wie deze regels gelden: 1. U werkt in een EU-land en heeft de nationaliteit van een EU-land Voor een opsomming van de EU/EER-landen en Zwitserland zie het overzicht hiernaast. Meer informatie vindt u op http://europa.eu.int/eures/home.jsp. 2. U werkt in een EU-land en heeft niet de nationaliteit van een EU-land Voorwaarde is dat u tijdens uw werkzaamheden een werk- en verblijfsvergunning heeft. Meer informatie vindt u op http://europa.eu.int/eures/home.jsp.

Uitzonderingen Denemarken, Liechtenstein, Noorwegen, IJsland en Zwitserland passen de afspraken en regels die er gemaakt zijn niét toe op werknemers die niet de nationaliteit hebben van een EU-land. Noorwegen heeft voor deze groep een verdrag met Nederland afgesloten.

In welke landen gelden de regels? De landen in het overzicht houden zich aan de afspraken en regels die zij met elkaar hebben gemaakt over de sociale verzekeringen. • België •B  ulgarije* • ( Grieks) Cyprus •D  enemarken** •D  uitsland •E  stland • F inland • F rankrijk •G  riekenland •H  ongarije • I erland • I talië • L etland • L iechtenstein** • L itouwen • L uxemburg

• Malta •N  ederland •N  oorwegen** •O  ostenrijk •P  olen •P  ortugal • Roemenië* •S  lovenië •S  lowakije •S  panje • T sjechië •V  erenigd Koninkrijk • I Jsland** • Z weden • Z witserland**

*B  ij deze landen zijn er beperkende maatregelen voor het vrije verkeer van werknemers. ** D  eze landen passen de afspraken van de EU niet toe op werknemers die niet de nationaliteit hebben van een EU-land.

*Wanneer er in de brochure staat ‘EU-landen’ of ‘lidstaten’ bedoelen we de lidstaten van de EU/EER en Zwitserland.

2

3

Voor welke onderdelen van de sociale verzekeringen gelden de EU-regels? Sociale verzekering Nederlandse wetten Ziekte en moederschap Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) Ziektewet Zorgverzekeringswet (ZVW) Wet uitbreiding loondoorbetalingsplicht bij ziekte (Wulbz) Arbeidsongevallen WIA Beroepsziekten WIA Invaliditeitsuitkeringen WIA WAO Ouderdomspensioenen AOW Uitkeringen aan nabestaanden Algemene Nabestaandenwet (ANW) Uitkeringen bij overlijden Werkloosheidsuitkeringen WW Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) Gezinsbijslagen Algemene Kinderbijslagwet (AKW)

4

5

In welk land bent u verzekerd?

Weet u van tevoren dat u langer dan twaalf maanden in het buitenland werkt? Dan kunt u ook in Nederland verzekerd blijven. Dan moet er voor u een aparte overeenkomst worden afgesloten door de SVB (zie pagina 8).

Meestal geldt de wetgeving van uw werkland Gaat u in een EU-land werken? Dan geldt meestal voor u de wetgeving van het land waar u werkt. De wetgeving van dit land bepaalt of u verzekerd bent of niet. Maar er zijn uitzonderingen. Dan blijft u in Nederland verzekerd. De Nederlandse wetgeving blijft voor u gelden. Bij zo’n uitzondering moet u in het bezit zijn van formulier E101. Welke uitzonderingen dit zijn leest u na de uitleg over formulier E101.

U werkt als Nederlands ambtenaar in het buitenland Als u als Nederlands ambtenaar in een land van de EU gaat werken, dan blijft de Nederlandse wetgeving voor u gelden en bent u dus in Nederland verzekerd. Doet u naast uw ambtelijke functie nog ander werk? Dan gelden voor u dezelfde regels als voor werknemers die in verschillende lidstaten werken (zie pagina 8).

Formulier E101

U vaart op een zeeschip Werkt u op een zeeschip dat vaart onder de vlag van een lidstaat van de EU/EER of Zwitserland? Dan is de wetgeving van dat land op u van toepassing. Dus vaart u onder Nederlandse vlag, dan bent u in Nederland verzekerd. Vaart u onder Engelse vlag, dan bent u in Engeland verzekerd.

Met dit formulier toont u aan dat de wetgeving van een ander land dan uw werkland voor u blijft gelden. Op dit formulier staat: • dat de Nederlandse wetgeving voor u geldt; • waarom de Nederlandse wetgeving voor u geldt (op grond van welk artikel); • de termijn waarvoor deze afspraak geldt; • de plaats waar u gaat werken. Het formulier E101 kunt u of uw werkgever opvragen bij de afdeling Internationale Detachering van de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Deze SVB-afdeling kan u ook meer vertellen over dit formulier.

U werkt in het internationaal vervoer Onder het begrip internationaal vervoer vallen chauffeurs en bijrijders van internationale transportbedrijven, maar ook het cabinepersoneel van luchtvaartmaatschappijen of binnenvaartmatrozen. Als u werkt in het internationaal vervoer dan geldt de wetgeving van het land waar de transportonderneming is gevestigd. Is de transportonderneming in Nederland gevestigd, dan bent u in Nederland verzekerd. Is de transportonderneming in bijvoorbeeld België gevestigd? Dan bent u in België verzekerd.

Wanneer geldt de wetgeving van uw werkland niet? Als u in een lidstaat gaat werken geldt voor u meestal de wetgeving van dit werkland. Er zijn uitzonderingen waarin toch de Nederlandse wetgeving voor u geldt: U werkt tijdelijk in het buitenland voor een Nederlandse werkgever (detachering) Als u voor een bepaalde periode in het buitenland gaat werken, kunt u toch in Nederland verzekerd blijven. U mag dan niet langer dan twaalf maanden in het buitenland werken. Duren de werkzaamheden onvoorzien langer? Dan kan deze periode met maximaal twaalf maanden verlengd worden. Vraag hiervoor een formulier E102 aan in het land waar u werkt.

6

Op deze regel zijn twee uitzonderingen: • U werkt bij een filiaal dat in een andere lidstaat is gevestigd. U bent dan verzekerd in het land waar dat filiaal is gevestigd. • U werkt hoofdzakelijk in de lidstaat waar u woont. Dan blijft u daar verzekerd. Dat geldt alleen als u meer dan 70% van uw werkzaamheden in deze lidstaat uitvoert.

7

U werkt als werknemer in verschillende lidstaten Als u in verschillende lidstaten tegelijk werkt en u verricht een deel van uw werkzaamheden in uw woonland, dan geldt de wetgeving van uw woonland. Werkt u in meer lidstaten, maar niet in uw woonland? Dan geldt de wetgeving van het land waar uw werkgever gevestigd is. Zijn uw werkgevers in verschillende lidstaten gevestigd? Dan geldt de wetgeving van uw woonland. U werkt als werknemer en als zelfstandige in verschillende landen Als u werkzaam bent als werknemer én als zelfstandige, dan geldt voor u de wetgeving van het land waar u uw werkzaamheden als werknemer verricht. Het kan ook zijn dat voor u de wetgeving van twee landen geldt. Gaat u als zelfstandige en als werknemer werken in verschillende landen? De SVB kan u hierover meer informatie geven. Als u zelfstandige bent in het buitenland, maar in Nederland als werknemer gaat werken, bent u in Nederland verzekerd voor de werknemersverzekeringen (WIA, WW en Ziektewet). U werkt bij een diplomatieke missie of consulaat Als u werkt bij een diplomatieke missie of consulaat geldt de wetgeving van uw werkland. Hierop is de volgende uitzondering: heeft u de nationaliteit van de door de missie of consulaat vertegenwoordigde EU/EER-lidstaat? Dan heeft u een keuzerecht. U kunt er dan voor kiezen dat de wetgeving van het land van missie of consulaat van toepassing is. U kunt daarvoor formulier E103 aanvragen. Voor u wordt een aparte overeenkomst afgesloten In een aparte overeenkomst wordt vastgelegd dat de Nederlandse wetgeving voor u blijft gelden. Deze overeenkomst kan voor u bijvoorbeeld interessant zijn als u na uw dienstbetrekking weer in Nederland wilt wonen. U kunt de afdeling Internationale Detachering van de SVB vragen zo’n overeenkomst af te sluiten met het land waar u gaat werken.

8

Wat gebeurt er als u ziek wordt in een EU/EER-lidstaat? Als u ziek wordt terwijl u werkt in een EU-land, zijn er twee situaties mogelijk: •U  heeft formulier E101: dan geldt de Nederlandse wetgeving voor u. •U  heeft formulier E101 niet: dan gelden de regels van het land waar u verzekerd bent.

U heeft een formulier E101 Wordt u ziek in het buitenland en heeft u een formulier E101? Dan geldt de Nederlandse wetgeving voor u en is uw werkgever verplicht minimaal 70% van uw loon door te betalen. Dit geldt ook als u in dienst bent bij een buitenlandse werkgever. U moet zelf uw werkgever van uw ziekte op de hoogte stellen. Heeft u een Nederlandse werkgever? Dan moet u zich binnen drie dagen na het begin van uw ziekte melden bij de instelling die in het land waar u werkt ziekengeld betaalt (zie het overzicht hieronder). De Nederlandse arbodienst of uw werkgever krijgt van deze instelling informatie over het verloop van uw ziekte.

Instellingen waar u zich ziek moet melden, per EU-land en Zwitserland Land

Instelling waar u zich ziek moet melden

België

RIZIV – Rijksinstituut voor ziekte en invaliditeitsverzekering - Mutualiteit

Bulgarije

Nationalen osiguritelen institut - National Social Security Institute) Regionale diensten voor de sociale zekerheid

Cyprus

The social insurance services

Denemarken

Dagpengeudvalget (commissie voor ziekengeld)

Duitsland

AOK - Allgemeine Ortskrankenkasse

Engeland

Departement of Social Security

Estland

Eesti Haigekassa

9

10

Land

Instelling waar u zich ziek moet melden

Finland

KELA – Kansaneläkelaitos

Frankrijk

CNAMTS - Caisse nationale d l’assurance maladie des travailleurs salaries

Griekenland

IKA - Idryma Koinonikon Asphaliseon

Hongarije

ONYF - Országos Nyugdíjbiztosítási Fõigazgatóság

Ierland

Department of Social, Community and Family Affairs

IJsland

Tryggingastofnun risikins (nationaal instituut voor sociale zekerheid)

Italië

INPS - Istituto Nazionale della Previdenza Sociale (nationaal instituut voor sociale voorzieningen)

Letland

Labkläjïas ministrija (ministerie van welzijn)

Liechtenstein

AG - Amt für Gesundheit

Litouwen

SODRA – Valstybinio socialinio draudimo fondo valdyba

Luxemburg

Association Luxembourgoise des organismes de sécurité Sociale

Malta

Dipartimenttas Sigurtà Socjali (ministerie van sociale zekerheid)

Noorwegen

Folketrygdkontoret for utenlandersaker (nationaal sociaal verzekeringsinstituut)

Oostenrijk

Gebietskrankenkasse

Polen

ZUS - Zak ad Ubezpiecze ‘n Spo ecznuych

Portugal

Administraçoes Regional de Saude - Centros de Saude

Roemenië

CAS - Casa Nationala de Asigurari de Sanatate - National House for Pension and other Social Insurance Rights

Slovenië

ZZZS - Zavod za zdravstveno zavarovanje Slovenije (ziekteverzekeringsinstituut van Slovenië)

Slowakije

Sociálna Poistóvna (sociaal verzekeringsinstituut)

Spanje

INSS - Instituto Nacional de la Seguridad Social (nationaal sociaal verzekeringsinstituut)

Tsjechië

CSSA - Ceská správa sociálního zabezpecení (Tsjechisch sociaal zekerheidsinstituut)

Zweden

Forsakringskassa

Zwitserland

Bundesamt für Sozialversicherung (of bij beroepsziekten/ongevallen: Schweizerische Unfallversicherungsanstalt (Suva)

11

Bent u in dienst bij een buitenlandse werkgever en wordt u in Nederland ziek? Dan meldt u zich bij UWV. Wij voeren de controle uit namens uw buitenlandse werkgever en houden uw werkgever op de hoogte van uw ziekte en herstel.

Wat gebeurt er als u arbeidsongeschikt wordt in een EU/EER-lidstaat?

U heeft geen formulier E101 Als u ziek wordt en u heeft geen formulier E101, dan gelden de regels van het land waar u verzekerd bent. Is de maximale ziektetermijn verstreken? Dan kunt u in aanmerking komen voor een invaliditeitsregeling. In de ziekteverzekering van het land waar u verzekerd bent, staat hoe en binnen welke termijn u zich daarvoor kunt aanmelden. Wordt u in Nederland ziek? Meld u dan bij UWV. Wij voeren de controle uit namens uw buitenlandse werkgever. Wij houden ook de instellingen in het buitenland waar u zich ziek moet melden, op de hoogte van het verloop van uw ziekte. Werkt u voor een Nederlandse werkgever, dan kunt u mogelijk uw loon tijdens uw ziekte doorbetaald krijgen. Uw werkgever mag dan uw buitenlandse uitkering bij ziekte van uw loon aftrekken. Het kan zijn dat u pas ziektekosten vergoed of ziekengeld krijgt als u een bepaalde periode verzekerd bent geweest. In de regels van de EU/EER is vastgelegd dat verzekerde tijdvakken in verschillende lidstaten bij elkaar opgeteld mogen worden. Zo komt u eerder aan de minimale periode dat u verzekerd moet zijn.

Formulier E104 Met formulier E104 toont u aan dat u ergens anders verzekerd bent geweest. U kunt formulier E104 opvragen bij de instellingen die ziekengeld uitbetalen of ziektekosten vergoeden in de landen waar u verzekerd bent geweest. In Nederland kunt u dit formulier bij UWV telefonisch aanvragen: +31 88 898 20 01. Uw ziekengeld krijgt u volgens de wetgeving van het land waar u verzekerd bent. Uw woonplaats heeft daar dus niet mee te maken.

Werkt u in het buitenland als u arbeidsongeschikt wordt? Dan is het van belang of u wél of géén formulier E101 heeft.

U heeft een formulier E101 Als u het formulier E101 heeft, geldt de Nederlandse wetgeving voor u. Bent u 104 weken (2 jaar) ziek geweest? Dan kunt u mogelijk een WIA-uitkering krijgen. U wordt in uw woonland opgeroepen en medisch onderzocht. Als u in het buitenland woont, stuurt uw buitenlandse arts de resultaten van dit onderzoek naar UWV. De arts van UWV zal samen met de arbeidsdeskundige aan de hand van deze resultaten beoordelen in hoeverre u volgens de Nederlandse wetgeving nog arbeidsgeschikt bent. Opbouwstelsel of risicostelsel? Als u arbeidsongeschikt wordt in het buitenland, is het verder van belang of u in een land heeft gewerkt met een opbouwstelsel of een risicostelsel. Voor een overzicht van de landen die een opbouwstelsel of risicostelsel hebben: zie het kader hieronder. In landen met een opbouwstelsel is de hoogte van uw invaliditeitsuitkering afhankelijk van de duur van de verzekering. Hoe langer u verzekerd bent geweest, hoe hoger uw uitkering. Werkte u in een land met een risicostelsel, dan heeft de duur van uw verzekering geen invloed op de hoogte van uw uitkering.

Landen met een opbouwstelsel Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Griekenland, Hongarije, Italië, Letland, Liechtenstein, Litouwen, Luxemburg, Malta, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, IJsland, Zweden en Zwitserland. Landen met een risicostelsel België, Frankrijk, Ierland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk.

12

13

UWV en landen met een risicostelsel Heeft u in het verleden gewerkt èn bent u verzekerd geweest in landen met een risicostelsel? Dan heeft u recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering van het laatste land waar u gewerkt heeft. Omdat u het formulier E101 heeft waarop staat dat de Nederlandse wetgeving voor u geldt, kunt u een Nederlandse WIA-uitkering aanvragen.

U werkte als laatste in een land dat een opbouwstelsel heeft Als u als laatste in een land met een opbouwstelsel heeft gewerkt, passen de landen waar u gewerkt heeft in een risicostelsel, dezelfde regels toe. Dan is ook het aantal jaar dat u verzekerd was in het land met een risicostelsel bepalend voor de hoogte van uw arbeidsongeschiktheidsuitkering.

UWV en landen met een opbouwstelsel Heeft u in het verleden gewerkt én bent u verzekerd geweest in landen met een opbouwstelsel? Dan heeft u bepaalde rechten waarmee UWV rekening houdt. Hebben uw werkzaamheden in het land met een opbouwstelsel korter dan een jaar geduurd? Dan heeft u deze rechten niet.

Bijvoorbeeld: U heeft twee jaar in België (risicostelsel) gewerkt, twee jaar in Nederland (risicostelsel) en als laatste vier jaar in Duitsland (opbouwstelsel). Dit is in totaal acht jaar. U krijgt dan een uitkering uit deze drie landen: •u  it België 2/8e deel van een normale Belgische uitkering; u •  it Nederland 2/8e van een normale Nederlandse uitkering; •u  it Duitsland een uitkering gebaseerd op uw Duitse verzekeringsverleden.

Volgens de afspraken binnen de EU/EER zijn er twee rekenmethodes: 1. Uw Nederlandse uitkering wordt gewoon vastgesteld, maar wij verlagen dit met uw uitkering van het opbouwstelsel (anticumulatieberekening). Bijvoorbeeld: U heeft volgens UWV recht op een uitkering van ¤ 80,- per dag. U heeft in Duitsland recht op ¤ 60,- per dag. U ontvangt uit uw Duitse verzekering ¤ 60,- en uit uw Nederlandse verzekering ¤ 20,-. 2. UWV houdt rekening met de verhouding van de verzekerde tijdvakken in de verschillende lidstaten (prorata-berekening). Bijvoorbeeld: U bent de laatste twee jaar in Nederland en daarvoor zes jaar in Duitsland verzekerd geweest. Nederland betaalt dan een kwart van uw normale Nederlandse uitkering (twee jaar is een kwart van het totale verzekeringsverleden: acht jaar) en Duitsland betaalt wat u daar heeft opgebouwd. U heeft bijvoorbeeld recht op ¤ 80,- per dag. Duitsland betaalt het opgebouwde recht over zes jaar, Nederland betaalt een kwart van de totale uitkering.

U werkte alleen in landen met een risicostelsel Heeft u alleen in landen met een risicostelsel gewerkt en wordt u arbeidsongeschikt? Dan betaalt het laatste land waar u gewerkt heeft uw arbeidsongeschiktheidsuitkering of invaliditeitsuitkering. Bijvoorbeeld: U heeft twee jaar in Frankrijk gewerkt, twee jaar in Nederland en vier jaar in België. Deze landen hebben een risicostelsel. U wordt arbeidsongeschikt. U ontvangt vanuit België uw uitkering, omdat u daar arbeidsongeschikt bent geworden.

U heeft geen formulier E101

U werkte als laatste in een land met een risicostelsel, maar daarvoor in een land met een opbouwstelsel Werkte u toen u arbeidsongeschikt werd in een land dat een risicostelsel heeft, maar daarvoor in een land met een opbouwstelsel? Dan passen de landen met een risicostelsel dezelfde regels toe als een land met een opbouwstelsel. Het aantal jaar dat u verzekerd was in het land met een risicostelsel is dan ook bepalend voor de hoogte van uw arbeidsongeschiktheidsuitkering.

Als u arbeidsongeschikt wordt in het buitenland, dan gelden de regels van het land waar u verzekerd bent. Verder is het van belang of u in een land heeft gewerkt met een opbouwstelsel of een risicostelsel (zie hiervoor het kader op pagina 13). In landen met een opbouwstelsel is de hoogte van uw invaliditeitsuitkering afhankelijk van de duur van de verzekering. Hoe langer u verzekerd bent geweest, hoe hoger uw uitkering. Werkte u in een land met een risicostelsel, dan heeft de duur van uw verzekering geen invloed op de hoogte van uw uitkering.

Bijvoorbeeld: U heeft twee jaar in Duitsland (opbouwstelsel) gewerkt, twee jaar in Nederland (risicostelsel) en vier jaar in België (risicostelsel). Totaal acht jaar. U ontvangt dan uw uitkering uit drie landen: •u  it Duitsland ontvangt u een uitkering gebaseerd op uw verzekeringsverleden daar; •u  it Nederland 2/8e deel van een normale Nederlandse uitkering; u •  it België 2/8e van een normale Belgische uitkering.

UWV past de voor u meest voordelige rekenmethode toe.

14

15

Wat gebeurt er als u werkloos wordt in een EU/EER-lidstaat?

werkland, of wordt uw arbeidscontract tijdelijk opgeschort door onvoorziene omstandigheden zoals brand, vorst of economische teruggang? Dan vraagt u uw werkloosheidsuitkering aan in uw werkland.

Werkte u in een EU/EER-lidstaat of in Zwitserland, maar verliest u uw baan? Dan is het van belang of u wel of geen formulier E101 heeft.

U heeft een formulier E101 Heeft u het E101 formulier aangevraagd toen u in het buitenland ging werken? Dan blijft de Nederlandse sociale verzekeringswetgeving voor u geldig. Als u meteen terugkeert naar Nederland, kunt u een WW-uitkering aanvragen. Meld u binnen zeven kalenderdagen bij UWV WERKbedrijf (voorheen CWI) om een WW-uitkering aan te vragen.

U heeft geen formulier E101 Heeft u geen formulier E101 en verliest u uw baan bij een buitenlandse werkgever? Dan is het van belang hoe vaak u heen en weer reisde tussen uw woon- en werkland als u wilt weten waar u uw werkloosheidsuitkering kunt aanvragen. U reisde minstens één keer per week tussen uw woonland en uw werkland Dan vraagt u uw uitkering aan in uw woonland. Woont u in Nederland? Dan meldt u zich zo snel mogelijk bij UWV WERKbedrijf. UWV telt de verzekerde tijdvakken in het buitenland en de Nederlandse verzekerde tijdvakken bij elkaar op. U heeft daarvoor het formulier E301 nodig. Dit formulier vraagt u aan bij de werkloosheidsinstellingen van de andere landen waar u gewerkt heeft. Blijft u gedeeltelijk werken in uw werkland, of wordt uw arbeidscontract tijdelijk opgeschort door onvoorziene omstandigheden zoals brand, vorst of economische teruggang? Dan moet u een werkloosheids­ uitkering in uw werkland aanvragen. U reisde minder dan één keer per week tussen uw woonland en uw werkland Als u volledig werkloos wordt, kunt u kiezen waar u uw uitkering aanvraagt. U kunt een uitkering aanvragen in uw werkland, maar ook in uw woonland. Als u in Nederland WW wil aanvragen meldt u zich binnen zeven kalenderdagen bij UWV WERKbedrijf. Wilt u in uw werkland een werkloosheidsuitkering aanvragen? Dan meldt u zich zo snel mogelijk bij een buitenlands arbeidsbureau. In de periode dat u werkloos bent moet u in het land zijn waar u uw uitkering heeft aangevraagd, zodat u direct weer aan het werk kunt wanneer dat mogelijk is. Blijft u gedeeltelijk werken in uw

16

17

Vrijwillige verzekeringen Binnen de EU/EER en Zwitserland kunt u geen vrijwillige verzekering WW of Ziektewet afsluiten. U kunt zich alleen vrijwillig verzekeren voor de WIA. Daarmee bent u verzekerd tegen verlies van inkomen bij arbeidsongeschiktheid.

Wanneer heeft het zin u vrijwillig te verzekeren? Een vrijwillige WIA-verzekering afsluiten is zinvol als: U niet in Nederland verzekerd blijft Als u in een EU-land werkt kunt u toch in Nederland verzekerd blijven. U heeft dan een formulier E101 nodig. Uw buitenlandse werkgever moet zich hiervoor aansluiten bij het Nederlandse stelsel van sociale wetgeving. Wil uw werkgever zich niet aansluiten? Dan kunt u bij UWV een vrijwillige WIA-verzekering afsluiten. Dan bent u toch tegen arbeidsongeschiktheid verzekerd. U betaalt premie in uw werkland en u betaalt premie voor uw vrijwillige WIA-verzekering. Wordt u arbeidsongeschikt? Dan wordt uw buitenlandse uitkering van uw Nederlandse uitkering afgetrokken. U niet verzekerd bent in het land waar u gaat werken In sommige EU-landen bent u voor werkzaamheden niet verzekerd, waarvoor u in Nederland wel verzekerd zou zijn. Als u in uw werkland niet verzekerd bent tegen arbeidsongeschiktheid, kunt u een vrijwillige verzekering afsluiten. Omdat u nergens verzekerd bent (niet verzekerd in Nederland en niet in uw werkland) kunt u zich ook tegen ziekte en werkloosheid verzekeren. U betaalt alleen premie voor uw vrijwillige verzekering. Meer informatie vindt u in de brochure Werken in een niet-verdragsland.

Het uitkeringspercentage samen met het uitkeringsbedrag in het buitenland ongunstig voor u uitvalt In Nederland krijgt u een WIA-uitkering bij een arbeidsongeschiktheid van minimaal 35%. In sommige EU-landen krijgt u pas een uitkering als iemand minimaal 66% arbeidsongeschikt is. Daarnaast kan de hoogte van de arbeidsongeschiktheidsuitkering per land flink verschillen. Het kan dus gunstig voor u zijn een vrijwillige WIA-verzekering af te sluiten. Als u zich vrijwillig verzekert betaalt u premie in uw werkland en voor uw vrijwillige verzekering. Bij arbeidsongeschiktheid wordt uw buitenlandse uitkering van uw Nederlandse uitkering afgetrokken. In andere situaties heeft het meestal geen zin om een vrijwillige verzekering af te sluiten. Als u een beslissing neemt is het belangrijk dat u zich goed laat informeren over de sociale verzekeringswetgeving in uw werkland, bijvoorbeeld bij uw (toekomstige) werkgever of bij wetgevingsorganisaties in uw werkland.

Toelatingsvoorwaarden voor de vrijwillige verzekeringen U kunt een vrijwillige verzekering afsluiten als u aan één van de volgende toelatingsvoorwaarden voldoet: U woont in Nederland en werkt in een andere lidstaat voor een buitenlandse werkgever Als u in Nederland woont en in het buitenland werkt kunt u een vrijwillige verzekering afsluiten. Volgens de afspraken binnen de EU wordt het wonen in een andere EU/EER-lidstaat gelijkgesteld met het wonen in Nederland. Voorwaarde: u bent in het verleden als werknemer in Nederland verzekerd geweest. Heeft u niet de nationaliteit van een EU-land en werkt u in een EU-land? Dan geldt deze gelijkstelling ook, behalve als u woont in: Denemarken, Liechtenstein, Noorwegen, IJsland of Zwitserland. Woont u in Nederland of wordt u hieraan gelijkgesteld en gaat u voor een buitenlandse werkgever in een andere lidstaat werken? Meld u dan binnen dertien weken na uw eerste werkdag bij UWV Vrijwillige Verzekeringen. Een verplichte periode van verzekering is niet vereist. Uw verzekering gaat in vanaf uw eerste werkdag in het buitenland. Er is geen maximum aan hoe lang u vrijwillig verzekerd mag zijn.

18

19

U werkt en woont in het buitenland voor een Nederlandse werkgever U kunt zich ook vrijwillig verzekeren als u in een andere lidstaat gaat werken én wonen. Meld u dan binnen dertien weken na beëindiging van uw verplichte verzekering bij UWV Vrijwillige Verzekeringen. U moet wel minimaal één jaar verplicht verzekerd zijn geweest voordat u een vrijwillige verzekering kunt aanvragen. Als u in een andere lidstaat verzekerd bent geweest, telt dat ook mee. Voorwaarde is dat u de nationaliteit heeft van een van de EU-lidstaten. Heeft u deze nationaliteit niet? Dan geldt deze gelijkstelling ook, behalve als u woonde of werkte in: Denemarken, Liechtenstein, Noorwegen, IJsland of Zwitserland. De duur van de vrijwillige verzekering is maximaal vijf jaar. Uw verzekering begint op de dag waarop uw verplichte verzekering is beëindigd.

Wat kunt u verwachten van een vrijwillige verzekering? Het verzekerde bedrag Als u zich aanmeldt voor een vrijwillige verzekering, dan geeft u aan welke verzekeringen u wilt afsluiten en voor welk dagloon u zich wilt verzekeren. Het dagloon is het loon dat u gemiddeld per werkdag verdiende in een bepaalde periode. UWV adviseert u het dagloon te baseren op uw (gemiddelde) loon. Deze periode is meestal een jaar, maar kan ook een maand of vier weken zijn. Het verzekerde bedrag mag niet hoger zijn dan het maximumloon of het inkomen dat u kwijtraakt als u arbeidsongeschikt bent. Op het aanvraagformulier kunt u ook aangeven of UWV het dagloon van uw verzekering moet indexeren. UWV past het verzekerde bedrag dan ieder jaar aan de gemiddelde stijging van de lonen aan. De premie Als u een vrijwillige verzekering heeft afgesloten, betaalt u de premie per maand vooruit. De premie voor de WIA is een percentage van het dagloon dat u heeft opgegeven. UWV berekent de premie over het aantal werkdagen per maand. Uw premie kan per maand verschillen, doordat de werkdagen per maand verschillen. Een rekenvoorbeeld vindt u op uwv.nl.

Als u arbeidsongeschikt wordt Als u langer dan 104 weken (twee jaar) door problemen met uw gezondheid niet meer (volledig) kunt werken, kunt u mogelijk een WIA-uitkering krijgen. Tijdens uw ziekteperiode krijgt u meer informatie over het aanvragen van een WIA-uitkering. UWV bekijkt of u recht heeft op een WIA-uitkering. De hoogte van een WIA-uitkering is afhankelijk van wat u nog kunt verdienen. UWV kijkt wat u met uw ziekte of handicap nog wel kunt en wat u daarmee kunt verdienen. U krijgt een WIA-uitkering als u minimaal 35% arbeidsongeschikt bent en minder dan 65% kunt verdienen van het loon dat een gezond iemand met soortgelijke ervaring en opleiding kan verdienen. Woont u in een andere lidstaat of heeft u in het verleden in een andere lidstaat gewerkt? Dan gebeurt de beoordeling van uw arbeidsongeschiktheid en de berekening van uw WIA-uitkering op dezelfde manier alsof u in Nederland verplicht verzekerd was, zie pagina 13-15. Als u komt te overlijden Als u een WIA-uitkering ontvangt en u komt te overlijden, dan kunnen uw nabestaanden een overlijdensuitkering krijgen. De hoogte van de overlijdensuitkering is gelijk aan het bruto maandbedrag van uw WIA-uitkering. Meer informatie over de WIA Wilt u meer informatie over de WIA? Kijk dan op uwv.nl. U kunt daar ook brochures downloaden over dit onderwerp.

Verzekering aanvragen, wijzigen of beëindigen Aanvragen Met het formulier Aanmelding vrijwillige verzekering buitenland kunt u de verzekering aanvragen. U kunt dit formulier downloaden van uwv.nl of telefonisch aanvragen bij UWV Vrijwillige Verzekeringen via (020) 752 42 90. Als u zich op tijd meldt, gaat de verzekering meestal aansluitend op uw verplichte verzekering in.

U betaalt geen WIA-premie over de volledige werkweek waarin u ziek bent. U meldt zich dan uiterlijk in de dertiende week ziek bij UWV. Vanuit Nederland kunt u UWV Telefoon Werknemers bellen via 0900 - 92 94 (lokaal tarief). Vanuit het buitenland kunt u bellen via +31 888 98 20 01. Meldt u zich na de dertiende week ziek? Dan blijft u vanaf de eerste ziektedag tot aan de dag van uw ziekmelding WIA-premie betalen. Zorg voor een verklaring van uw arts en stuur deze naar UWV.

20

21

Wijzigen Gaat u meer of minder verdienen? Dan kunt u het verzekerde bedrag laten aanpassen. Geef wijzigingen jaarlijks vóór 1 oktober aan UWV door. Gebruik hiervoor het formulier Wijziging vrijwillige verzekering buitenland. U kunt dit formulier downloaden van uwv.nl of telefonisch aanvragen bij UWV Vrijwillige Verzekeringen. De wijziging kan dan ingaan op 1 januari van het jaar dat daarop volgt. Gaat u veel meer verdienen? Als uw inkomen meer dan 25% stijgt, kunt u ook op een ander moment in het jaar een hogere verzekering afsluiten. UWV vraagt u dan om bewijs van uw nieuwe loon, bijvoorbeeld een kopie van uw loonstrook of arbeidscontract. Beëindigen U kunt uw verzekering beëindigen wanneer u wilt. Maar dit kan niet met terugwerkende kracht. Voor het beëindigen gebruikt u het formulier Wijziging vrijwillige verzekering buitenland. U kunt dit formulier downloaden van uwv.nl of telefonisch aanvragen bij UWV Vrijwillige Verzekeringen. Uw verzekering wordt beëindigd op de dag dat wij uw wijzigingsformulier ontvangen. UWV beëindigt de uitkering: • als de maximumperiode voorbij is; • als de buitenlandse werkzaamheden zijn beëindigd; • als u weer verplicht verzekerd bent; • als u 65 jaar wordt; • als u een premieachterstand heeft van twee maanden of langer.

22

23

Nieuwe afspraken binnen de EU In 2010 gelden er nieuwe afspraken binnen de EU. Deze nieuwe afspraken worden momenteel nog besproken door de verschillende instellingen. Zodra er meer over bekend is, kunt u dat nalezen op uwv.nl. De volgende veranderingen worden verwacht: 1. In welk land u verzekerd bent, kan in twee situaties wijzigen: - als u in meerdere landen werkt als zelfstandige én als werknemer; - als u in het internationaal vervoer werkzaam bent. Zie voor de huidige afspraken hierover pagina 8. 2. Waarschijnlijk veranderen de regels over hoe u zich moet ziekmelden. Zie voor de huidige afspraken hierover pagina 9-12. 3. De berekening van de hoogte van uw arbeidsongeschiktheidsverzekering wordt afhankelijk van uw verzekeringsverleden. Zie voor de huidige afspraken hierover pagina 13-15 4. Als u werkloos wordt zult u in de meeste gevallen alleen een uitkering uit uw woonland kunnen krijgen. Zie voor de huidige afspraken hierover pagina 16-17.

Meer informatie: formulieren, brochures, websites en adressen Formulieren Als u in een ander EU/EER-land wilt gaan werken kunt u, zoals eerder in deze brochure vermeld, verschillende formulieren nodig hebben. Dit zijn formulieren die beginnen met de letter E (bijvoorbeeld E 101). Deze formulieren bestaan in verschillende talen. De inhoud van de formulieren is in elke taal precies hetzelfde. Gaat u bijvoorbeeld in Italië werken? Dan gebruikt u een Nederlandstalig E-formulier en heeft u geen formulier in de Italiaanse taal nodig.

E101 “Verklaring betreffende de toepasselijke wetgeving” Op dit formulier staat de wetgeving vermeld die voor u geldt. Dit is een andere wetgeving dan van uw werkland. U kunt dit formulier opvragen bij de afdeling Internationale Detachering van de SVB.

E102 “Verlenging van detachering of van werkzaamheden als zelfstandige” Een soortgelijk formulier als het formulier E101, maar hier gaat het om een verlenging van uw werkzaamheden als gedetacheerde of als zelfstandige in een EU-lidstaat. De periode moet eindigen uiterlijk 24 maanden na de ingangsdatum van het formulier E101.

E103 “Uitoefening van het recht van keuze” Dit formulier wordt afgegeven wanneer u behoort tot het diplomatiek en consulair personeel (inclusief personeel in persoonlijke dienst en huishoudelijk personeel) van een diplomatieke missie, ambassade of consulaat en u wilt gebruik maken van uw keuzerecht. Daarnaast wordt dit formulier afgegeven aan werknemers in dienst van de Europese Gemeenschappen die kunnen kiezen voor de sociale verzekeringswetgeving van het werkland, het uitzendende land of woonland.

24

25

E104 “Verklaring betreffende de samentelling van tijdvakken van verzekering, arbeid of wonen” Een eenvoudige registratie van de tijdvakken van verzekering, arbeid of wonen van een persoon in een bepaalde lidstaat. Op dit formulier worden de tijdvakken vermeld die u verzekerd bent geweest tegen ziekte. Verzekerde tijdvakken kunnen in verschillende lidstaten bij elkaar opgeteld worden. Zo kunt u voor een uitkering eerder voldoen aan de minimale periode dat u verzekerd moet zijn. • Gaat het om een opgave van tijdvakken van overlijdensverzekering? Dan kunt u bij de SVB het formulier aanvragen. • Wilt u een opgave van tijdvakken van ziekteverzekering, terwijl u niet verzekerd was volgens de Ziektewet, maar volgens de Zorgverzekeringswet? Vraag dan het formulier bij uw zorgverzekeraar aan. •B  ent u niet volgens de Ziektewet of volgens de Zorgverzekeringswet verzekerd, maar wel AWBZ-verzekerd? Dan vraagt u het formulier aan bij uw uitvoeringsorgaan van de AWBZ. •B  ent u Ziektewet-verzekerd? Vraag dan het formulier aan bij UWV.

E106 “Verklaring betreffende het recht op verstrekkingen wegens ziekte en moederschap van verzekerden die in een ander dan het bevoegde land wonen” Dit formulier vraagt u bij uw zorgverzekeraar op als u een ziekte- of moederschapsuitkering wilt aanvragen wanneer u in een ander land gaat werken dan waar u woont.

E301 “Verklaring inzake de tijdvakken die in aanmerking moeten worden genomen voor het verlenen van uitkering bij werkloosheid” Op dit formulier worden de tijdvakken van verzekering en arbeid vermeld. Ook worden de omstandigheden van het ontslag en de verdiensten die u bij de laatste werkgever had, vermeld. Dit formulier wordt in Nederland afgegeven door UWV. Heeft u van een andere lidstaat het formulier E301 nodig omdat u in Nederland een WW-uitkering wilt ontvangen? Vraag dit dan aan bij de werkloosheidsinstelling van die lidstaat.

26

Brochures Werken in een verdragsland U wilt gaan werken in het buitenland. Dan is het van belang te weten of met dat land een verdrag over sociale zekerheid is gesloten. De brochure Werken in een verdragsland is bedoeld voor werknemers met de Nederlandse nationaliteit of de nationaliteit van de volgende verdragslanden: Bosnië-Herzegovina, Kaapverdië, Marokko, Montenegro, Servië, Tunesië en Turkije. Een aantal verdragen is ook van toepassing op werknemers ongeacht hun nationaliteit: Australië, Canada, Chili, Egypte, Israël, Japan, Kroatië, Macedonië, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten en Zuid-Korea. Werken in een niet-verdragsland De brochure Werken in een niet-verdragsland is bedoeld voor werknemers die buiten de EU/EER of een verdragsland werken. Deze brochure is ook voor werknemers die in een verdragsland werken, maar op wie het verdrag niet van toepassing is.

Websites Op uwv.nl bij Particulieren vindt u Speciaal voor ‘Internationaal’. Onderaan de webpagina’s staan links naar andere websites met informatie over wonen, werken en de sociale verzekeringen in verschillende EU/EER-lidstaten.

Adressen Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) Postbus 58285, 1040HG Amsterdam UWV Telefoon +31 888 98 20 01 (internationaal tarief) www.uwv.nl UWV Vrijwillige Verzekeringen Postbus 58200 1040 HE Amsterdam Tel.: +31 207 52 42 90 UWV WERKbedrijf www.werk.nl

27

Sociale Verzekeringsbank (SVB) Afdeling Internationale detachering Postbus 357 1180 AJ Amstelveen Tel.: +31 206 56 52 25 www.svb.nl Sociale Verzekeringsbank (SVB) Bureau voor Belgische Zaken (BBZ) Postbus 90151 4800 RC Breda Tel.: +31 765 48 58 40 www.svb.nl/bbz Sociale Verzekeringsbank (SVB) Bureau voor Duitse Zaken (BDZ) Postbus 10505 6500 MB Nijmegen Tel.: +31 243 43 19 00 www.svb.nl/bdz College voor Zorgverzekeringen (CvZ) Postbus 32 1110AH Diemen Tel.: +31 104 28 95 51 www.buitenland.cvz.nl Belastingdienst/Particulieren/Ondernemingen buitenland Postbus 2865 6401DJ Heerlen Tel.: +31 455 60 32 70, +31 455 60 31 11 of 0800 - 024 12 12 www.belastingdienst.nl

28

Wilt u meer weten? Deze brochure geeft algemene informatie. Kijk voor meer informatie op uwv.nl. Als u daarna nog vragen heeft, bel dan met UWV Telefoon: +31 888 98 20 01 (internationaal tarief).

UWV Maart 2009 Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

AG 110 00565 03-09