Een stijlvolle uitvaart geheel naar uw wensen Uitvaart Hoe verzorgen wij de uitvaart?
Tips, vormen, mogelijkheden en meer.
Uitvaartverzorging
Van Boetzelaerlaan 2922581 BC DEN HAAG 070-3066030 070-3512563
Inhoud Voorwoord 5 1. Verzorging + extra verzorging 6 2. Dag en tijden van de uitvaart 6 3. Het aanname en kostenbegrotingsformulier 6 4. Drukproef 7 5. Aangifte van overlijden 7 6. Akte van overlijden 7 7. Vervoer 8 8. Eigen auto’s 8 9. Volgauto’s 9 10. Bussen 9 11. Parkeren 9 12. Het kisten van de overledene 9 13. Wat mag er mee in de kist 9 14. Kist sluiten 10 15. Naamplaat 10 16. Bezoek aan de rouwkamer 10 17. Tijden van het bezoek 11 18. Condoleancelijst 11 19. Draaiboek 11 20. Invulling van de herdenkingsdienst 11 21. Waar moeten sprekers aan denken 12 22. Muziek en andere media 12 23. Kleding uitvaart 12 24. Dragen (kerk) en zelf dragen 12 25. Condoleren en koffie drinken informeel 13 26. Extra consumpties 13 27. Grafgroen 13 28. Kist dalen 14 29. Strooibloemen 14 30. Sluiten van het graf 14 31. Geluid bij graf 14 32. Invoeren bij crematie 14 33. Linten kaarten – bestemming bloemen 15 34. Aula of kerk binnengaan 15 35. Plaatsnemen in de aula 15 36. Schikking bloemen aula 16 37. Bloemenauto – veel bloemen 16 3
38. Geluidsopname en/of beeldopname 16 39. Uitvaartdienst volgen via het Internet 16 40. Foto’s of video 16 41. Online gedenkplaats op het Internet. 16 42. Verlaten van de aula of het graf 17 43. Bedanken tijdens de uitvaart 17 44. Nazorg 17 45. Asbestemmingen 18 Nawoord 19
4
Voorwoord Geachte lezer, De uitvaartverzorger heeft met u de uitvaart besproken. De tijden zijn vastgelegd tijdens dit gesprek. Zoveel mogelijk details zijn met u besproken. Tijdens het eerste gesprek wordt er veel met u besproken. Dit alles is vastgelegd en zal straks terugkomen op het aanneemformulier en de kostenbegroting. De uitvaartverzorger gaat na het eerste gesprek voor u aan het werk om alles verder uit te werken. De formulieren moeten worden ingevuld en alles wat voor de uitvaart nodig is wordt besteld. Na een mondelinge afspraak zal alles schriftelijk worden bevestigd.
H. Boelkens Directeur Atropos uitvaartverzorging B.V.
5
1. Verzorging & extra verzorging De verzorging van de overledene zal plaatsgevonden hebben. Na de verzorging en het eventuele vervoer wordt de overledene in de kist gelegd. In sommige gevallen is een extra verzorging noodzakelijk of aan te raden. Hierbij valt te denken aan het verzorgen van de haren en eventueel het aanbrengen van make-up. Atropos zal nooit zonder uw toestemming overgaan tot het plegen van extra verzorgende handelingen. Indien er gedurende de dagen van de opbaring extra zorg aan de overledene moet worden verricht dan zal Atropos dit met u doornemen.
2. Dag en tijden van de uitvaart De dag en tijden van de uitvaart zijn besproken. De op de rouwbrief vermelde tijd is de tijd dat de begrafenis of crematie zal aanvangen. Bij begraven is dit het moment dat de herdenking in de aula aanvangt. Is er geen auladienst dan zal dit het tijdstip van de start van de gang naar het graf zijn. Bij crematie is de vermelde tijd de aanvang van de herdenkingsdienst in de aula. Met de beheerder van de begraafplaats of het crematorium is een tijdsduur afgesproken. Dit kan de standaardtijd zijn, maar ook de standaardtijd of extra tijd zijn. Deze tijd is gereserveerd. Uitlopen op deze tijden is alleen mogelijk als de uitvaarten daarna er geen hinder van ondervinden. Loopt de uitvaart of een deel daarvan uit dan zijn hieraan extra kosten verbonden. Veel begraafplaatsen en crematoria rekenen extra voor ongeplande uitloop. Mocht de uitvaart uitlopen dan zal de uitvaartverzorger dat aangeven en met u de eventuele mogelijkheden overleggen.
3. Het aanneem- en kostenbegrotingsformulier De uitvaartverzorger zal met u afspreken binnen welke termijn u een aanneemformulier en kostenbegroting zult ontvangen. Op dit formulier worden de belangrijkste afspraken opgenomen. Verder geeft dit formulier een opgave van de te verwachte kosten. De uitvaartverzorger probeert deze kosten zo goed mogelijk te specificeren. Alle kosten worden op het formulier opgezet. Voor een aantal kosten is het niet mogelijk om de juiste hoogte van deze kosten aan te geven. Ook kunnen er door uitloop kosten wijzigen. Atropos zal steeds proberen u tijdig van wijzigen op de hoogte te brengen. Nadat de uitvaartverzorger dit met u heeft besproken zal het ondertekend moeten worden door de opdrachtgever. Ook de aanvraag voor de begrafenis of crematie moet door de opdrachtgever worden getekend. Vindt er een bijzetting in een familiegraf plaats, dan moet ook de rechthebbende van het graf tekenen. (Tenzij de overledene de rechthebbende van het graf is.)
6
4. Drukproef Wanneer wij drukwerk voor u verzorgen zullen wij meestal werken met een drukproef. Deze drukproef kan per e-mail worden gezonden. Vaak is het beter om het drukwerk te bekijken op het originele papier. Daarom zal het drukwerk pas worden gedrukt nadat de drukproef ook op het originele papier gezien is. Het afdrukken van het drukwerk gaat tegenwoordig zo snel dat dit geen bezwaar is. Bovendien proberen wij de afgifte van het drukwerk vaak te combineren met een vervolg gesprek op het kantoor en/of een eerste bezoek aan de overledene.
5. Aangifte van overlijden Van het overlijden moet aangifte worden gedaan bij de gemeente. De aangifte vindt plaats in de gemeente van overlijden, ook al is dat niet de officiële woonplaats. Voor een aangifte van overlijden heeft u een Verklaring van overlijden van de arts nodig. Bij een natuurlijk overlijden zal deze verklaring door de behandelend arts worden afgegeven. In alle andere gevallen moet deze verklaring worden afgeven door een door de gemeente aangestelde lijkschouwer. Na de aangifte geeft de gemeente een Akte van overlijden af. (zie hier onder) Daarnaast zal de gemeente een verlof tot begraven of cremeren afgeven. Dit verlof moet de uitvaartverzorger overhandigen aan de beheerder van de begraafplaats of het crematorium. Tenzij anders met u afgesproken hebben wij de aangifte van overlijden voor u gedaan. De gemeente verwerkt dit in de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA of CRP) die ook melding maakt van overlijden bij het SVB, UWV en de fiscus. Atropos doet de aangifte van overlijden voor u. Wilt u de aangifte van overlijden zelf verzorgen, dan dient u dit tijdig aan ons kenbaar te maken.
6. Akte van overlijden Na aangifte van overlijden geeft de gemeente een uittreksel uit de akte van overlijden of een uittreksel hiervan. Hiervoor moeten leges worden betaald. U kunt later extra uittreksels of aktes kopen. Deze aktes kunnen alleen in de gemeente worden afgehaald waar het overlijden heeft plaatsgevonden. De akte van overlijden wordt aan u op de dag van de uitvaart met alle verdere bescheiden afgegeven. Sinds april 2015 wordt in de gemeente Den Haag de overlijdensaangifte digitaal verwerkt. De uittreksels of aktes worden zowel digitaal als per post aan ons gezonden. Hierdoor kan het voorkomen dat op de dag van de uitvaart alleen de digitale kopie beschikbaar is. Het originele exemplaar wordt u dan nagezonden.
7
7. Vervoer Tijdens de uitvaart zal er vervoer nodig zijn. We onderscheiden hierin het 1ste vervoer en het vervoer op de dag van de uitvaart. Dit laatste vervoer noemen we staatsievervoer. 1ste Vervoer Dit vervoer wordt gedaan met speciaal daarvoor ingerichte auto’s. Meestal zullen deze auto’s gesloten zijn. Hierdoor is de brancard, waarop de overledene in de regel vervoerd zal worden, niet zichtbaar. In bijzondere gevallen kan op verzoek niet op een brancard maar in een kist worden vervoerd. Door ARBOeisen kan het zijn dat hierdoor de kosten hoger worden. Er gelden hogere tarieven voor vervoer na werktijd en in het weekend geldt er een hoger tarief. Verder gelden er hogere tarieven voor vervoer buiten de regio en wanneer er extra mankracht nodig blijkt te zijn. Staatsievervoer Hiervoor wordt een rouwauto gebruikt. Deze rouwauto wordt alleen gebruikt voor het staatievervoer en zal anders zijn dan de auto die gebruikt wordt voor het 1ste vervoer. Standaard zal dit een grijze of zwarte Cadillac rouwauto zijn. Deze auto’s zijn ook in andere kleuren leverbaar. Het is ook mogelijk om auto’s van een ander merk te krijgen. Er zijn naast auto’s een legio andere mogelijkheden. Dit kan zijn: een koets met paarden, een rouwkoe, een motor met zijspan of aanhanger, een uitvaartbus, de Rouwcaravan, een fiets, enz. Zie hiervoor onze website of App.
8. Eigen auto’s Voor een uitvaart kan gebruik gemaakt worden van de eigen auto. Wanneer men wil aansluiten achter de rouwauto zijn er een aantal zaken waar men rekening mee moet houden: • Er geldt voor een rouwstoet geen extra voorrang. • Er is een beperkt verbod op het doorsnijden van de stoet. • Bij de meeste begraafplaatsen en crematoria is er onvoldoende parkeerruimte. Auto’s van familie en andere mensen mogen meestal niet op de begraafplaats of crematorium geparkeerd worden. • Bij sommige lokaties geldt een betaalde parkeerregeling. • Er mogen niet meer dan 10 auto’s achter de rouwauto aansluiten. (Artikel 5 van de Wegenverkeerswet)
• Het is mogelijk om de auto’s herkenbaar te maken met vaantjes. Vanwege de beperkingen in het verbod op doorsnijden van een rouwstoet heeft dit weinig toegevoegde waarde. 8
9. Volgauto’s Volgauto’s zijn eventueel in andere kleuren dan de normale standaard zwarte kleur te leveren. Voor afwijkende kleuren wordt een meerprijs berekend. De standaard tijd waarover men over de volgauto kan beschikken is 2½ uur. Langer gebruik van een auto door bv. uitloop of omrijden wordt doorberekend. De volgauto brengt u na de uitvaart en de condoléance terug naar het startadres.
10. Bussen Voor het vervoer van de familie en andere mensen is het mogelijk om bussen in te zetten. De bussen worden door ons gehuurd bij Koninklijke Beuk Touringcars Noordwijk. Dit zijn alle Koningsblauwe bussen. Het gebruik van bussen kan zeer voordelig zijn. Zeker wanneer er een grote groep mensen vervoerd moet worden.
11. Parkeren Het parkeren is in stedelijke gebieden een steeds groter probleem. Atropos heeft hierover contacten lopen met gemeenteraadsleden. Tot op heden is er nog niet door de Raad voorzien in een speciale regeling voor het parkeren tijdens uitvaarten. Atropos heeft wel de kennis en de mogelijkheid in huis om in de parkeerbehoefte te voorzien. Samen met u zullen wij naar een oplossing zoeken. Vraag ons gerust om advies.
12. Het kisten van de overledene Na het 1ste vervoer zal de overledene in de kist worden gelegd. Alle door Atropos geleverde kisten voldoen aan de door de wet gestelde eisen.
13. Wat mag er mee in de kist Er worden geen eisen aan de kleding van de overledene gesteld. Het is niet toegestaan de volgende zaken mee in de kist te plaatsen: • Alle zaken met een batterij, zoals een mobiele telefoon en een pacemaker. • Asbussen met de as van overledenen. (Tenzij de begraafplaats hier toestemming voor heeft gegeven). Glas in een kist kan bij het ruimen van het graf gevaren voor de medewerkers van de begraafplaats op leveren. • Bij cremeren is het niet toegestaan om glas, alcohol en gasaanstekers in de kist te plaatsen. (Schade aan de installatie wordt verhaald op de nabestaanden).
9
14. Kist sluiten Voor de uitvaart zal de kist gesloten moeten worden. Het is wettelijk niet toegestaan om in de openbare ruimte met een open kist te komen. Het sluiten van de kist wordt tegenwoordig vaak in het bijzijn en met een aantal familieleden gedaan. Vanwege de veiligheid zullen de kaarsen eerst worden gedoofd. Hierna zal een eventueel bloemstuk van de kist worden gehaald, waarna twee medewerkers van Atropos de deksel op de kist zullen leggen. Zij zullen ook de sluitschroeven bij het hoofdeinde en voeteinde plaatsen. Hierna kunnen de aanwezigen de sluitschroeven indraaien. Als de kist gesloten is zal het bloemstuk terug op de kist gelegd worden. Hierna zal de kist in de rouwauto worden geplaatst. Indien de familie dat wenst kunnen zij ook hierbij assisteren.
15. Naamplaat De wet schrijft voor dat de kist wordt voorzien van een registratienummer. Om te voorkomen dat er enkel een nummer op de kist wordt geplaatst, wordt in de meeste gevallen door Atropos een naamplaat op de kist geplaatst. Deze plastic naamplaat wordt voorzien van de naam, geboortedatum en overlijdensdatum van de overledene. Verder zal het registratienummer op de plaat worden gezet. In plaats van een plastic naamplaat kan ook een koperen naamplaat worden geleverd.
16. Bezoek aan de rouwkamer Tijdens de regeling van de uitvaart zal met u gesproken zijn over de tijden waarop er een bezoek aan de overledene kan worden gebracht. Dit eventueel in combinatie met de mogelijkheid om de familie te condoleren. We onderscheiden 2 soorten van bezoek. • Bezoek vermeld op de rouwbrief. • Familiebezoek. Bezoek dat op de rouwbrief vermeld wordt is in principe openbaar. Wanneer er bij Atropos geïnformeerd wordt naar dit bezoek zullen de tijden daarvan worden doorgegeven. Voor een familiebezoek geldt dat deze tijden afgesproken worden met de opdrachtgever. Bij informeren naar deze tijden zal Atropos de beslissing of deze tijden doorgegeven mogen worden altijd overlaten aan de opdrachtgever. Over het algemeen wordt naar de opdrachtgever doorverwezen. Familiebezoekuren kunnen afgesproken worden tijdens de regeling, maar ook in de loop van de dagen.
10
17. Tijden van het bezoek Atropos probeert zoveel mogelijk flexibel te zijn als het gaat om de tijden van bezoek. Wij proberen er voor te zorgen dat men eerder binnen kan komen. Het is echter niet altijd mogelijk omdat er soms meerdere bezoekuren op een avond zijn. Atropos wil de nabestaanden hier zo min mogelijk mee confronteren. Daarom zal er altijd tijd tussen het einde van het bezoek en het volgende bezoek zitten. De rouwkamer moet wel na het bezoek weer in gereedheid worden gebracht. Hierdoor kan het gebeuren dat wanneer men er eerder is de medewerker de rouwkamer nog niet klaar heeft staan voor het volgende bezoek. Wilt u echter zekerheid hebben of u eerder kunt komen, is het goed om van te voren te informeren of dit ook kan.
18. Condoleancelijst Atropos stelt voor elke uitvaart een condoleancelijst beschikbaar. Dit is een losbladige lijst. Hierdoor kunnen bij drukte meerdere lijsten getekend worden. Wilt u een luxere uitvoering van het condoleanceregister dan is dit mogelijk. Ook kunt u gebruik maken van condoleancekaartjes waarop naast naam, adres, enz., ook een persoonlijke boodschap kan worden geplaatst. Het is ook mogelijk om een online register aan te maken. Hierop kan dan via het Internet, maar ook via een App op de mobiele telefoon het register getekend worden.
19. Draaiboek Voor elke uitvaart wordt door de uitvaartverzorger een draaiboek gemaakt. Dit draaiboek heeft betrekking op hetgeen er tijdens de herdenkingsdienst plaatsvindt. Wordt de uitvaart complexer, dan zal het draaiboek worden uitgebreid met meerdere zaken. De uitvaartverzorger kan het draaiboek met u bespreken als dit wenselijk mocht blijken.
20. Invulling van de herdenkingsdienst Tijdens de herdenkingsdienst kan er geluisterd worden naar muziek en sprekers. Afhankelijk van de levensopvatting van de overledene zal er gesproken worden door een spreker vanuit de levensopvatting. Deze spreker zal meestal de gehele dienst invullen in samenspraak met de nabestaanden. Sprekers vanuit de familie, werkkringen of andere organisaties spreken dan in de dienst en krijgen het woord van de predikant of andere spreker. Wordt de dienst door de familie georganiseerd dan zal de uitvaartverzorger veelal de sprekers het woord geven. De uitvaartverzorger zal eventueel ook een kort intro of welkom uitspreken en de dienst indien gewenst afsluiten. Het is ook mogelijk om een professionele spreker te vragen om te spreken tijdens de uitvaart. Deze spreker zal de dienst in samenspraak met de nabestaanden samenstellen. Atropos heeft contacten met sprekers vanuit allerlei overtuigingen. Ook zijn er een sprekers uit de beroepsgroep van Ritueelbegeleiders. 11
21. Waar moeten sprekers aan denken Omdat een uitvaart aan tijd gebonden is zal de uitvaartverzorger graag vooraf willen weten hoeveel tijd elke spreker denkt nodig te hebben. Sprekers kunnen zich het beste voor aanvang van de dienst bij de uitvaartzorger melden. De uitvaartverzorger zal ze dan nog een korte instructie geven. Indien er een geluids- of beeldregistratie van de dienst wordt gemaakt dienen de sprekers de eventuele mobiele telefoons helemaal uit te schakelen. Dit om storing in de opname te voorkomen. Om een goede opname te garanderen en om ervoor te zorgen dat alle aanwezigen de speech kunnen verstaan is het noodzakelijk om gebruik te maken van de microfoon die op het spreekgestoelte staat. Mocht een van de sprekers rolstoelgebonden zijn, dan kan voor een losse microfoon worden gezorgd. Het is prettig als dit van te voren bekend is.
22. Muziek en andere media Tijdens de herdenking zal er in veel gevallen muziek zijn. Dit kan live muziek zijn, maar ook mechanische muziek. De muziek moet meestal 24 uur voor de uitvaart bekend of aanwezig zijn. Ook mediabestanden zoals PowerPoint presentaties en DVD’s moeten 24 uur van te voren aanwezig zijn. Atropos heeft een brochure beschikbaar waarin wordt beschreven hoe muziek en mediabestanden moeten worden aangeleverd. Ook kunnen wij adviseren en bijstaan met het maken van een presentatie. Voor live-muziek hebben wij contacten met gespecialiseerde impresariaten.
23. Kleding uitvaart Onze medewerkers zijn tijdens het uitvoeren van de uitvaart formeel gekleed. De uitvaartverzorgers dragen een jacquet. Dragers dragen speciale zwarte dragersjassen. Indien u dat wilt, kunt u ons vragen om de kleding aan te passen. De dragers kunnen ook grijze jassen dragen. De uitvaartverzorger kan eventueel een grijs of donkerblauw pak dragen tijdens de uitvaart.
24. Dragen (kerk) en/of zelf dragen Op de begraafplaats zal er, tenzij dit anders met u is afgesproken, worden gedragen door dragers van Atropos. Wordt de begrafenis of crematie vooraf gegaan door een herdenkingsdienst in een kerk of andere locatie, dan zal de kist na de herdenking in veel gevallen uitgedragen worden. In veel kerken is het ook de gewoonte om de kist binnen te dagen. Omdat het dragen van de overledene als een waardevolle toevoeging bij het afscheid kan zijn, wordt er soms ook de aula van het crematorium ingedragen. Het dragen kan ook door familie, vrienden of bekenden gedaan worden. Atropos heeft hiervoor een brochure beschikbaar. (zie ook “Aula of kerk binnengaan”)
12
25. Condoleren & koffie drinken informeel Na de uitvaart zal er gelegenheid zijn om te condoleren. Hierbij kan er van alles worden geserveerd. Atropos adviseert u graag in alle mogelijkheden. Het condoleren kan op verschillende manieren plaatsvinden. Formeel of informeel. Wanneer er formeel gecondoleerd wordt, zullen de directe familieleden een rij vormen waar langs de andere familieleden en belangstellenden gaan om te condoleren. Het is aan te raden om een eventueel overgebleven partner aan het begin van deze rij te zetten. Belangstellenden willen de partner als eerste condoleren. Bij een informele condoleance zal de directe familie zich mengen met de andere familieleden en belangstellenden. Hierdoor ontstaat een ongedwongen sfeer. Nadelen van het informele condoleren zijn dat de belangstellenden op zoek moeten naar de directe familieleden. Het ontbreken van de druk van de rij wachtenden leidt er vaak ook toe dat de gesprekken langer duren. Het wordt moeilijker om iedereen te condoleren. Ook zal het moeilijker zijn om alle directe familieleden terug te vinden. Om dit probleem te ondervangen kan er gebruik gemaakt worden van rouwcorsages. Deze rouwcorsages zorgen ervoor dat de directe familieleden herkenbaar zijn. Atropos kan deze rouwcorsages verzorgen.
26. Extra consumpties In de koffiekamer van de begraafplaats of van het crematorium worden op de tafels extra consumpties geplaatst. Dit kan jus d‘orange, frisdranken en/of water zijn. Mocht u niet willen dat dit gebeurt dan kunt u opdracht geven om dat niet te doen.
27. Grafgroen Het graf kan groen gemaakt worden. Door een graf groen te maken wordt voorkomen dat men langs de kist in de diepte van het graf kijkt. Wanneer de kist geheel daalt zal deze door het groen heen dalen waarna de takken terug veren en ook de kist voor een deel aan het oog onttrokken wordt. Het is dan niet mogelijk om bloemen op de kist te plaatsen. Op gemeentelijke begraafplaatsen worden de algemene graven standaard van Grafgroen voorzien. De Gemeentelijke begraafplaats Westduin maakt gebruik van een kunststof grafgroen.
13
28. Kist dalen Bij begrafenissen is het in veel gevallen mogelijk om de kist te laten dalen. Meestal is hiervoor een graflift aanwezig. Wanneer de graflift ontbreekt zal er gedaald worden met touwen. Men kan op verzoek van de nabestaanden ook gebruik maken van touwen in plaats van de graflift. Als er gedaald wordt met behulp van een graflift kan worden bepaald tot hoever de kist daalt. Tenzij anders is afgesproken zal de kist dalen tot het maaiveld. Dit betekent dat deksel van de kist gelijk zal blijven met het aardoppervlak.
29. Strooibloemen Bij het verlaten van het graf kan er een bloemengroet met strooibloemen gebracht worden. Strooibloemen zijn geplozen (rozen) bloemblaadjes. De bedienaar of een drager biedt de blaadjes aan in een mandje. In plaats van blaadjes kunnen ook losse bloemen op de kist gelegd worden. Praktisch is om dit voor het dalen van de kist te doen. De bloemen kunnen bij het graf klaarstaan of van te voren uitgedeeld worden. Voor losse bloemen geldt wel dat er een inschatting van het aantal benodigde bloemen moet worden gemaakt. Men kan via de rouwbrief ook oproepen om een bloem mee te nemen.
30. Sluiten van het graf Na het begraven in het graf wordt het graf gesloten. De begraafplaats is verplicht het graf af te dekken voor zonsondergang. Afdekken houdt in dat er tenminste 35 cm aarde boven de kist moet worden aangebracht. Meestal zal het sluiten van het graf direct plaatsvinden nadat de laatste belangstellenden het graf hebben verlaten. Het is mogelijk om aanwezig te zijn bij het sluiten van het graf of zelfs te assisteren.
31. Geluid bij graf Bij het graf kan geluidsversterking worden geplaatst. Hierdoor zullen de sprekers beter hoorbaar zijn. Wordt er veel gesproken rond het graf, worden er veel belangstellenden verwacht of is het in het belang van de veiligheid, dan is het aan te raden om geluidsversterking te gebruiken. De geluidinstallatie kan ook gebruikt worden om muziek af te draaaien bij het graf. (Bijvoorbeeld: de Last Post).
32. Invoeren bij crematie Na de crematieplechtigheid zal de kist naar de ovenruimte gaan voor de crematie. Bij extreme drukte kan het voorkomen dat er niet direct een oven beschikbaar is. Hierdoor kan een wachttijd van enkele uren ontstaan. De crematie moet wettelijk op de aangegeven dag plaatsvinden. De kist kan tot de ovenruimte worden begeleid en men kan bij de invoer aanwezig zijn. Dit is alleen mogelijk voor een beperkt aantal personen en dient van te voren te worden aangevraagd. 14
33. Linten kaarten – bestemming bloemen Bloemstukken zijn dikwijls voorzien van kaartjes of linten. Bij een crematie zullen deze kaarten en linten na de dienst van de bloemstukken worden gehaald. De kaarten en linten zullen direct na de uitvaart worden afgegeven aan de opdrachtgever. Bij een begrafenis zal u worden gevraagd of u de linten en kaartjes aan de bloemstukken wilt laten of dat u deze terug wilt hebben. Bij een begrafenis zullen de bloemstukken, tenzij u anders aangeeft, op het graf blijven. Bij een crematie zijn er meerdere mogelijkheden voor de bestemming van de bloemen: • Ze kunnen op het crematorium achterblijven. Een deel zal dan buiten op het terrein van het crematorium worden geplaatst. • De bloemen kunnen mee teruggenomen worden. • De bloemen kunnen naar een speciale bestemming worden gebracht. Dit kan een graf op een begraafplaats zijn, maar ook een andere gedenkplaats, zoals het Indisch monument of Scheveningse Vissersvrouw e.d.
34. Aula of kerk binnengaan Er zijn twee mogelijkheden: • De kist kan reeds in de aula aanwezig zijn. • De kist wordt de aula, zaal of kerk ingedragen. Indien de kist in de aula aanwezig is voordat de dienst begint, zorgt Atropos ervoor dat de kist in de aula wordt geplaatst en dat eventueel aanwezige bloemen gerangschikt worden. De kist kan ook bij aanvang van de dienst in de aula worden gedragen. Dit kan gedaan worden door dragers van Atropos, maar ook door familie of bekenden. (zie onder het kopje dragen). Bij het verlaten van de aula zal bij een begrafenis de kist de aula worden uitgedragen. Bij een kerkdienst is dit ook gebruikelijk. In een crematorium gebeurt dit meestal niet.
35. Plaatsnemen in de aula Het is verstandig om voor het betreden van de aula af te spreken hoe men wil gaan zitten en in deze volgorde de aula te betreden. Eventueel kan een familielid van te voren de situatie in de aula bekijken. In sommige gevallen zal een reservering op naam verstandig zijn. Hoe u dit wilt oplossen kunt u bespreken met de uitvaartverzorger.
15
36. Schikking bloemen aula Voor aanvang van de dienst zullen alle bloemen in de aula of kerk worden gelegd. De medewerkers van Atropos zullen dit zoveel mogelijk doen aan de hand van de namen op de linten. Bij twijfel zullen zij overleggen. Het is ook mogelijk om een familielid te vragen te assisteren bij het plaatsen van de bloemen. Na de dienst zullen de bloemen door medewerkers van Atropos of de begraafplaats naar het graf worden gebracht. Als er veel bloemen zijn, kan dit ook aan de familie of belangstellenden worden gevraagd. Dit is ook mogelijk als er niet zoveel bloemen zijn, maar door de familie op prijs wordt gesteld. Heeft u speciale wensen met de wijze van vervoer van de bloemen, maakt u dit dan kenbaar aan de uitvaartverzorger.
37. Bloemenauto – veel bloemen Als er veel bloemen zijn, dan kan het gebruik van een of meerdere bloemenauto’s nodig zijn. De medewerkers van Atropos zullen tijdig met u overleggen als het gebruik van een bloemenauto nodig is. Het is ook mogelijk om de bloemen op een andere wijze naar de begraafplaats of het crematorium te brengen.
38. Geluidsopname en/of beeldopname Op de meeste begraafplaatsen, crematoria en in de meeste kerken wordt de uitvaartdienst automatisch opgenomen. De geluidsopname wordt ongeveer een maand bewaard en is te verkrijgen via Atropos. De meeste begraafplaatsen en crematoria bieden naast geluidsopname ook een statische beeldopname op DVD.
39. Uitvaartdienst volgen via het Internet Een aantal crematoria hebben de mogelijkheid om het beeld online te zetten. Familieleden kunnen dan via een online verbinding de dienst volgen. Atropos kan deze oplossing ook bieden als de begraafplaats of het crematorium de mogelijkheid om de dienst online te volgen niet biedt.
40. Foto’s of video De uitvaart kan ook vastgelegd worden op foto of video door een vakman. Atropos doet dat in samenwerking met gespecialiseerde bedrijven die dit aanbieden. De bedrijven waarmee wij samenwerken zorgen ervoor dat u zo min mogelijk merkt van de aanwezigheid van de foto- of videograaf.
41. Online gedenkplaats op het Internet. Er zijn veel mogelijkheden om een digitale gedenkplaats te maken op het Internet. Atropos adviseert hier graag in.
16
42. Verlaten van de aula of het graf De aula of het graf kan op verschillende manier worden verlaten: • De familie verlaat als eerste de aula of het graf nadat de ceremonie is geëindigd. • De familie verlaat als laatste de aula of het graf nadat de ceremonie is geëindigd en alle belangstellenden en overige familie langs de kist zijn gegaan. Beide methodes hebben hun voor- en nadelen. Wanneer de aula of het graf als laatste wordt verlaten zal er gewacht moeten worden totdat iedereen langs de kist is gegaan. Dit kan erg belastend zijn. Na het afscheid gaan de belangstellenden en overige familie naar de koffiekamer. Zij krijgen daar direct koffie aangeboden. Hierdoor ontstaat al gauw een andere sfeer. De ervaring leert dat ook wanneer wij verzoeken om in stilte op de familie te wachten, dit vaak niet lukt. Het kan voor de directe familie erg onprettig zijn om na het emotionele laatste afscheid in een lawaaierige ruimte te komen. Als de directe familie als laatste afscheid neemt dan wordt van dit moment vaak nog weer een plechtig moment gemaakt. De aula wordt gesloten en de familie krijgt de ruimte om afscheid te nemen. Daarna verlaten zij pas de aula. Helaas betekent dit wel dat de tijd die nodig is voor het afscheid als gebruik van de aula wordt gezien en zal worden berekend. Dit kan leiden tot een extra onvoorziene uitloop. Als laatste de aula verlaten wordt door sommige nabestaanden gezien als een mogelijkheid om het laatste afscheid nog even uit te stellen. Of dit daadwerkelijk een voordeel is, zal door een ieder weer anders worden ervaren.
43. Bedanken tijdens de uitvaart Het is gebruikelijk om de aanwezigen tijdens de uitvaart te bedanken. Dit gebeurt meestal aan het einde van de dienst in de aula of de ceremonie rond het graf. Atropos kan het bedanken indien gewenst van u overnemen of suggesties voor de tekst aanreiken.
44. Nazorg Na de uitvaart bieden wij u nazorg. Op de dag van de uitvaart ontvangt u hiervoor een brochure. Wilt u deze brochure eerder ontvangen, dan is dit mogelijk. Nunazorg Ongeveer 6 weken na de uitvaart zal een medewerkster van het bureau Nunazorg contact met u zoeken om te kijken of zij u nog ergens mee van dienst kan zijn. Deze service wordt door Atropos betaald. Daarom zal zij ook informeren of wij ons werk naar verwachting hebben gedaan. 17
45. Asbestemmingen. De nieuwe Wet op de Lijkbezorging staat toe dat de as wordt gesplitst. Indien u een (klein) deel van de as wilt scheiden, dan dient u dit aan te geven. Het crematorium mag pas 30 dagen na de crematie overgaan tot de afgifte van de as of uitvoering van de asbestemming. In bijzondere gevallen kan hiervoor door de Officier van Justitie een ontheffing worden verleend. Binnen enkele dagen na de crematie krijgt u van het crematorium een formulier waarop u kunt aangeven waar u voor kiest. U kunt ons altijd bellen voor advies over het afhalen, bijzetten of verstrooien van de as. Hieronder vindt u de belangrijkste asbestemmingen nog even op een rijtje. • Verstrooien van de as op het terrein van het crematorium zonder familie. • Verstrooien van de as op het terrein van het crematorium met familie. • Verstrooien van de as op eigen plek. (Dit is alleen toegestaan, wanneer de eigenaar van de grond hiervoor toestemming heeft verleend). • Verstrooien van de as op zee zonder familie door het crematorium. • Verstrooien van de as op zee met familie. (Hiervoor kunt u contact opnemen met Atropos). • Bijzetten van de as in het columbarium van het crematorium. • Bijzetten van de as op of in een graf of speciaal urnengraf. • In huis bewaren van de as. De nieuwe wet heeft het ook mogelijk gemaakt om de as te spitsen. Hierdoor is er een scala van mogelijkheden ontstaan. Voor sierurnen en assieraden kunt u kijken op http://www.asbestemming.com Het verstrooien van de as op zee kan bijgewoond worden. Hiervoor wordt een Logger gehuurd. Atropos kan hierbij bemiddelen. Wanneer de as wordt verstrooid op een eigen gekozen plek, dan moet de eigenaar van de grond hiervoor toestemming geven. Sommige gemeenten hebben dit geregeld in een Algemeen Besluit. Atropos kan u adviseren in welke gemeenten dit het geval is en waar dit dan is toegestaan. Het plaatsen van as in een Columbarium, urnengraf of eigen graf kunt u laten regelen door Atropos. Wij kunnen u hierover voorlichten. Sierurnen e.d. Sierurnen kunnen via Atropos worden geleverd. Wilt u de as op een speciale manier bewaren, dan kunnen we u hierover ook adviseren.
18
Nawoord Wij besteden de grootst mogelijke aandacht aan het optimaliseren van onze dienstverlening. Op basis van praktijkervaringen worden waar nodig veranderingen doorgevoerd. Hierbij spelen de ervaringen van onze opdrachtgevers en relaties een zeer belangrijke rol. Mocht u suggesties hebben voor verbeteringen dan vernemen wij die graag van u. Atropos uitvaartverzorging B.V. Van Boetzelaerlaan 292 2581 BC Den Haag
[email protected] 070-3066030 www.atropos.nl
Y:\brochures\brochure na regeling uitvaart versie 2015
19
