een rechtvaardige wereld... de verantwoordlijkheid van ons allemaal!
Jaarverslag 2013
een rechtvaardige wereld... de verantwoordlijkheid van ons allemaal!
Kinderen een toekomst geven; het klinkt zo vanzelfsprekend. Wie is daar niet voor? Toch worden wij dagelijks met de gevolgen van kinderuitbuiting geconfronteerd. Verbinding Het lukt ons dankzij intensieve samenwerking met overheden, lokale partners en donateurs om de strijd tegen kinderuitbuiting aan te gaan. Door slachtoffers te helpen en het probleem tegelijkertijd bij de wortels aan te pakken. Opvallend en steeds zichtbaarder is de verbinding tussen de welvarende westerse wereld en ontwikkelingslanden. Het welvarende leven hier heeft direct invloed op de kansen en mogelijkheden voor ontwikkeling en rechtvaardigheid elders. De problematiek van slechte arbeidsomstandigheden in Bangladesh is daarvan een voorbeeld. Door harde concurrentie, op prijsgerichte consumenten en een grof verdienende tussenhandel moeten arbeiders het met een hongerloon doen. Met alle dramatische gevolgen van dien, ook – en vooral - voor de jongere generatie. Verwoestende impact In september van dit jaar presenteerden wij het onderzoek ‘Oppakken, aanpakken, doorpakken’ over 20 jaar sekstoerisme waarin wij de harde feiten over in herhaling vallende pedoseksuelen aantonen. Mannen die eerder in Nederland zijn veroordeeld vergrijpen zich in ontwikkelingslanden aan nieuwe slachtoffertjes. Confronterend zijn de uitkomsten in 2013 van ons onderzoek naar webcam kindersekstoerisme met kinderen. Ieder moment van de dag zijn meer dan 750.000 westerse mannen online op zoek naar seksuele contacten met jonge kinderen in ontwikkelingslanden. Mannen uit onze samenleving verwoesten de levens van duizenden meisjes. Een pro-actievere benadering van internationale politie en justitie kan veel leed voorkomen. Samenwerking Een mijlpaal in 2013 is de eerste samenwerking in Nederland met onze partner Fier waarbij wij mensen- en kinderhandel naar en in Nederland zullen bestrijden. Jaarlijks worden honderden meisjes uit ontwikkelingslanden onder valse voorwendselen naar Nederland ontvoerd en verdwijnen hier ondergronds in illegale circuits. Dankzij de steun van de Nationale Postcode Loterij bouwen wij nu het Centrum Kinder- Mensenhandel. Onderwijs In 2013 kwamen wij acuut in actie voor duizenden gevluchte kinderen onder meer op de Filippijnen en in Syrië. Naast het aanbieden van noodhulp - zoals voedsel, medische pakketten en tijdelijk onderdak – vragen wij bij deze rampen specifiek aandacht voor de kinderen. Het zijn vooral kinderen die risico lopen om (seksueel) te worden uitgebuit. En aangezien ze niet in hun vertrouwde omgeving leven, is ook de kans op schooluitval groot. Daarom zorgen wij ervoor dat kinderen onderwijs kunnen blijven volgen.
Een rechtvaardige wereld Een rechtvaardige wereld, waarin kinderen kans hebben op een eerlijk bestaan is dichterbij dan ooit. Wij zijn met elkaar verantwoordelijk voor de schadelijke gevolgen van de moderne samenleving en het beschermen van de slachtoffers daarvan. Terre des Hommes zet zich in de komende jaren harder dan ooit in om het bewustzijn hiervoor te stimuleren en zorg te dragen voor de slachtoffers. Het vraagt om een geïntegreerde, holistische aanpak gebaseerd op onze ijkpunten: preventie, bescherming, rechtshulp en publieke en politieke lobby. Toekomst Een ontmoeting met kinderen uit een van onze projecten is altijd heel waardevol. Het toont direct op een inspirerende wijze hoe groot de impact van ons werk is op het leven en de toekomst van een kind. En op haar of zijn familieleden. Tijdens ons bezoek in Oost-Afrika ontmoetten wij Nelson in Nairobi (Kenia). Zijn vader is overleden, en zijn moeder werkte lange, arbeidsintensieve dagen waarbij zij nauwelijks voor haar kinderen kon zorgen. Onze projectpartners Ruben Center en Nairobits hielpen Nelson met zorg en een gerichte beroepsopleiding. Inmiddels heeft hij zijn opleiding succesvol afgerond en heeft werk gevonden. Nelson kan nu voor zichzelf en zijn moeder en zusjes zorgen. Nelson is een van de vele duizenden kinderen die wij een kans op een betere toekomst bieden. Dank Dit werk kunnen wij alleen dankzij de steun van onze donateurs, vrijwilligers, sponsoren, institutionele donoren en de Nationale Postcode Loterij voortzetten. Een wereld zonder uitbuiting, een wereld waarin alle kinderen zich kunnen ontplooien en waarvoor wij mede verantwoordelijk zijn, komt een stapje dichterbij dankzij uw steun. Namens Terre des Hommes willen wij u daarvoor oprecht bedanken! Albert Jaap van Santbrink, Directeur
Rob Ruijter, Voorzitter Raad van Toezicht
433.029 { vierhonderd drie en dertigduizend negenentwintig }
...kinderen hielpen wij in 2013.
Wij haalden deze kinderen uit uitbuitingsituaties en zorgden ervoor dat zij zich in een veilige omgeving kunnen ontwikkelen. Indirect boden we hulp aan 2.300.000 kinderen en volwassenen met het doel te voorkomen dat kinderen worden uitgebuit.
2013
...in vogelvlucht
AUGUSTUS
MAART Januari Nederlander opgepakt op verdenking van kindermisbruik in Cambodja Terre des Hommes brengt dit nieuws naar buiten, waarop de nationale kranten en 40 nieuwswebsites er massaal aandacht aan besteden.
Terre des Hommes in reportage Brandpunt De reportage ‘De Wegwerpkinderen van Tanzania’ behandelt de politietrainingen die Terre des Hommes organiseert in Tanzania om seksueel misbruik van kinderen aan te pakken.
JUNI ‘Werk aan de winkel’ voor Burgemeester Aboutaleb Burgemeester Aboutaleb helpt een dag in de Rotterdamse Terre des Hommes winkel als vrijwilliger.
MEI FEBRuari Nationale Postcode Loterij steunt projecten Terre des Hommes € 1.6 miljoen voor het project Wordt Vervolgd waarbij wij in Azië kindersekstoeristen opsporen en vervolgen. € 3.1 miljoen voor het project ‘Centrum Kinderhandel Mensenhandel’ in samenwerking met Fier Fryslân.
Ludieke campagne EnKasa tegen huisslaafjes in Peru De Peruaanse politiek en de media ontvangen de campagne met enthousiasme. 49.000 sponsorlopers voor hartpatiëntjes De jaarlijks in Nairobi georganiseerde Mater Heart Run heeft dit jaar € 465.000,- opgehaald. Terre des Hommes is een van de sponsoren, waarbij de opbrengst bestemd is voor levensreddende operaties voor hartpatiëntjes.
Nominatie NRC Charity awards Met de campagne ‘Kindernachtverblijf’ krijgt Terre des Hommes een nominatie voor de NRC Charity awards.
DECEMBER OKTOBER CEO’ back to basic (uitgezonden door RTL7) Harald Swinkels, oprichter van de Nederlandse Energie Maatschappij, nemen wij mee naar het inspirerende project Nairobits in Kenia. Museum Beelden aan Zee Relaties van Terre des Hommes zijn voor het eerst uitgenodigd voor een informatiemiddag over nalaten aan Terre des Hommes. De inspirerende combinatie van informatieve presentaties en een culturele omgeving zorgt voor een geslaagde middag.
Cheque 20.000 leerlingen en 1900 medewerkers van de Rotterdamse Vereniging voor Katholiek Onderwijs (RVKO) halen voor Terre des Hommes maar liefst ruim € 368.000,- op voor een school in Bangladesh. Prijs! Wij winnen met onze beknopte versie van het jaarverslag 2012 de ‘Transparant Prijs’ in de categorie ‘jaarverslag op een A4’.
Milleniumdoelen Going Dutch brengt de 8 Milleniumdoelen van de United Nations in beeld vanuit een Nederlands perspectief. Voor de visualisering van het Millenniumdoel ‘alle kinderen naar school’ bezoekt Going Dutch een van onze projecten in Nairobi: de Ruben Elementary School.
Goud Martijn Krabbe bezoekt regiodirecteur Leny Kling in Cambodja voor het programma ‘Kanjers van Goud’ van de Nationale Postcode Loterij om haar in het zonnetje te zetten voor haar indrukwekkende werk.
Prijs! De Oegandese studente Best Ayiorworth van onze partner Kampabits wint prijs voor innovatieve jonge Afrikaanse ondernemer.
NOVEMBER De campagne Sweetie en het fenomeen webcam kindersekstoerisme bereiken 1.000.000.000 personen. Sweetie krijgt wereldwijd ongekend veel media-aandacht wanneer de ‘onthulling’ plaatsvindt van het virtuele karakter van het meisje. Sweetie is ingezet tijdens het onderzoek naar webcam kindersekstoerisme waarbij 1.000 personen worden geïdentificeerd die bereid zijn te betalen voor live webcamseks met kinderen. Webcam kindersekstoerisme staat hiermee in één klap op de kaart.
3JS Feestelijk openden de 3JS onze nieuwe winkels in Amersfoort, Kampen, Eindhoven en Apeldoorn
Scherpzinnige Loesje …en Terre des Hommes gezamenlijk tegen de mensenhandel. Aan deze campagne werkten onder andere ook Fier Fryslân, Stop the traffic en Free a Girl mee. Prijs! Met het project ‘Van prostituee naar office manager’ zijn wij de winnaar van de ASN bankwereldprijs 2013.
Schijnwerpers Op de ‘Nationale dag van de Vrijwilligers’ zet de heer Weisglas onze vrijwilligers in de schijnwerpers en zelf draagt hij ook een vrijwillig steentje bij in onze winkel. Primeur: fonds op eigen naam De familie Van Breen krijgt als eerste een fonds op eigen naam!
SEPTEMBER Overhandiging minister rapport tegen kindersekstoerisme Ons rapport ‘Aanpakken, oppakken en doorpakken’ bieden wij minister Opstelten van Justitie aan. De media pikken dit bericht massaal op met als hoogtepunt de reportage van Brandpunt: ‘De pedojagers van Phnom Penh’- over ons werk in Cambodja.
Tyfoon Filippijnen giro 555: aandacht voor kinderen Terre des Hommes vraagt en krijgt aandacht voor de Filippijnse kinderen in het rampgebied, die een makkelijk slachtoffer van misbruik zijn.
Prijs! De internationaal prijswinnende film ‘Lilet never happened’, mede gefinancierd door Terre des Hommes, ontvangt op de Filippijnen twee presidentiële onderscheidingen. ‘Verzamel je sieraden in de Happy Bag en lever deze bij ons in’ Bij de unieke samenwerking tussen Happinez en Terre des Hommes gaven Thekla Reuten, Hans Ubbink, Katja Schuurman en Marc de Hond de aftrap met het doneren van hun dierbaarste sieraden.
inhoud
1 2 3
ons werk 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 1.10.1 1.10.2 1.10.3 1.11
Hoe doen wij dit? Het resultaat van onze doelstellingen 2013? Hoe succesvol was Terre des Hommes in 2013? Kinderarbeid Kinderhandel en -migratie Seksuele kinderuitbuiting Kindermisbruik Noodhulp 2013 Landentabel Partnerbeleid en capaciteitsversterking Onze filosofie bij partnerbeleid Child Safeguarding Policy Capaciteitsversterking Publicaties Terre des Hommes in 2013
3
5 6 9 11 17 21 25 29 33 35 35 35 36 36
Fondsenwerving, marketing & communicatie 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6
Fondsenwerving Onze particuliere donateurs Bedrijven en vermogensfondsen Nationale Postcode Loterij Terre des Hommes winkels en onze vrijwilligers Marketing en Communicatie
39 41 42 42 43 44
4 5 6
verslag van de raad van toezicht
61
financien
69
jaarrekening 2013 Balans per 31 december 2013 Staat van baten en lasten over 2013 Resultaatbestemming Kasstroomoverzicht Algemene toelichting en grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Toelichting op de balans per 31 december 2013 Toelichting op de staat van baten en lasten 2013 Kengetallen personeel Resultaat vrijwilligersgroepen Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
73 75 76 76 77 81 86 94 95 98
ONZE organisatie 3.1. 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6
Structuur en personeel Organogram Terre des Hommes Terre des Hommes Internationaal Kwaliteitssysteem Planning en Control Risicomanagement
51 55 55 56 58 58
7
De toekomst van Terre des Hommes
99
236 { tweehonderd zesendertig }
...betrouwbare en bevlogen lokale projectpartners hebben ons in 2013 geholpen met het belangrijke werk om kinderuitbuiting en -misbruik te stoppen.
https://www.youtube.com/watch?v=AllWO9CcPlg&list=UUYtNkCylPGEvRDJeEFIoIVw
1
2
1
terre de hommes ons werk In het jaar 2013 hebben iedere dag 30 medewerkers in Den Haag, 68 lokale collega’s in de vier regio’s en ruim 1600 vrijwilligers in Nederland zich tegen kindermisbruik ingezet. Bijna 80 duizend donateurs en tientallen bedrijven staan achter ons. Samen hebben wij één doel: kinderuitbuiting stoppen.
Onze focus Kinderuitbuiting gaat om ernstige schendingen van kinderrechten, met soms vergaande gevolgen. Hieronder verstaan we de ergste vormen van: • seksuele uitbuiting van kinderen (zoals kinderprostitutie); • kinderhandel; • kinderarbeid (volgens ILO conventie 182); • kindermisbruik. Wereldwijd zijn er vele miljoenen kwetsbare kinderen. Onze visie Terre de Hommes werkt aan een wereld waarin alle kinderen een menswaardig bestaan hebben en kunnen opgroeien tot zelfstandige volwassenen. Een wereld waarin kinderen niet meer worden uitgebuit. Wij gaan net zo lang door tot dit bereikt is.
3
Onze missie Terre des Hommes voorkomt dat kinderen worden uitgebuit, haalt kinderen uit uitbuitingsituaties en zorgt ervoor dat deze kinderen zich in een veilige omgeving kunnen ontwikkelen. Onze aanpak Terre des Hommes wil kinderuitbuiting structureel de wereld uithelpen. Wij helpen daarom niet alleen de slachtoffers, maar pakken ook het probleem bij de wortels aan. Onze aanpak bestaat uit preventie, bescherming en rechtshulp voor slachtoffers. Daarnaast zijn we actief om kinderrechten op de publieke en de politieke agenda te zetten (en te houden).
4
1.1 Hoe doen wij dit?
Om zo effectief mogelijk ons werk te kunnen uitvoeren en daarmee zo veel mogelijk kinderen te kunnen helpen, hebben wij ons werk in de volgende programma’s ingedeeld: • Kinderarbeid • Kinderhandel en - migratie • Seksuele kinderuitbuiting • Kindermisbruik • Noodhulp Terre des Hommes bevrijdt binnen deze programma’s kinderen uit uitbuitingssituaties gebaseerd op onze duurzame aanpak: preventie, bescherming, rechtshulp en lobby. Preventie Wij investeren nadrukkelijk in onderwijs en voorlichting aan zowel kinderen als volwassenen, om kinderuitbuiting te voorkomen. Armoede is de belangrijkste oorzaak van kinderuitbuiting en daarom bieden we de ouders via spaar-en kredietgroepen de mogelijkheid hun inkomen te vergroten. Bescherming Kinderen die slachtoffer zijn van uitbuiting, hebben bescherming nodig. Wij zorgen voor opvang, medische zorg, therapie en scholing. Wij helpen de kinderen bouwen aan een zelfstandige toekomst en begeleiden familieleden. Ook betrekken wij op een duurzame wijze gemeenschappen bij het beschermen van deze kinderen. Rechtshulp Het is belangrijk dat slachtoffers voor zichzelf kunnen en durven opkomen en dat daders van 5
1.2 Het resultaat van onze doelstellingen 2013?
uitbuiting niet ongestraft blijven. Daarom begeleiden wij kinderen bij het doen van aangifte. Zij kunnen rekenen op juridische bijstand en hulp bij strafrechtelijke vervolging. Ook trainen we lokale politie en justitie zodat zij op een juiste wijze met slachtoffers en daders omgaan. Publieke en politieke lobby We voeren campagne om publieke aandacht te vragen voor kinderrechten. We doen onderzoek om trends en ontwikkelingen op het gebied van kinderuitbuiting te signaleren en agenderen. Wij volgen en beïnvloeden de besluitvorming van lokale en nationale overheden, de Europese Unie, het bedrijfsleven en internationale organisaties (zoals de VN). Ook pleiten wij voor de uitvoering van deze beslissingen. Onze identiteit Terre des Hommes heeft een eenhoofdige directie en werkt met een staf van 30,2 fte op het hoofdkantoor. Er werken 68 mensen in het veld. De Raad van Toezicht treedt op als werkgever van het bestuur en kan het bestuur benoemen, schorsen en ontslaan. Verder heeft de Raad van Toezicht een toezichthoudende rol ten aanzien van het beleid van de directie, die de dagelijkse leiding heeft, en is tevens sparringpartner. Terre des Hommes is lid van de Terre des Hommes Internationale Federatie (TDHIF). De federatie vervult een informatie-verstrekkende rol tussen de leden. Deze opereren zelfstandig onder de naam Terre des Hommes. Waar mogelijk voeren zij samen campagne om internationaal aandacht te vragen voor schendingen van kinderrechten, zoals de in 2013 succesvolle campagne ‘Destination Unknown’. Onze werkgebieden Onze projecten zijn verspreid over vier regio’s: Zuidoost-Azië, Zuid-Azië, Oost-Afrika en Zuid-Amerika. Binnen deze regio’s werken 68 lokale collega’s in 2013 in de volgende 17 landen: • Zuidoost-Azië: Cambodja, Indonesië, Filippijnen, Thailand, Laos en Myanmar. • Zuid-Azië: Bangladesh, India en Nepal • Zuid-Amerika: Bolivia, Peru en Brazilië • Oost-Afrika: Kenia, Tanzania, Oeganda en Ethiopië • Syrië (noodhulp)
Strategienota 2011-2015 De basis voor het beleid van Terre des Hommes is de Strategienota die van toepassing is voor de periode van vijf jaar: 2011-2015. Onze strategie valt uiteen in drie hoofddoelstellingen op het gebied van programma, organisatie en fondsenwerving - met elk eigen subdoelen. Voor het jaar 2013 hebben in een jaarplan actuele doelen in de lijn van ons beleid gesteld. Hieronder vindt u het resultaat van ons werk in 2013 samengevat:
Doelstellingen programma:
1
In 2013 ondersteunen we kinderen, die het slachtoffer zijn van kinderuitbuiting. Indirect bieden we hulp aan 1.500.000 kinderen en volwassenen
Resultaat: In 2013 hielpen we in het totaal 433.029 kinderen. Indirect boden we hulp aan 2.300.000 kinderen en volwassenen.
2
Terre des Hommes versterkt in 2013 haar positie als dé expert op het gebied van kinderuitbuiting. De naamsbekendheid (doelgroep 50+) is gestegen naar 77%. De merkkennis is gestegen naar 53%. De ‘past bij mij’-ratio is van 13% naar 17% gestegen.
Resultaat: In 2013 zijn wij diverse campagnes gestart om onze naamsbekendheid te vergroten en Terre des Hommes inhoudelijk meer bekendheid te geven. Door middel van een online-onderzoek hebben wij de resultaten onder het Nederlandse publiek 40+ gemeten naar bekendheid, imago en campagne effecten. • De naamsbekendheid binnen kinderorganisaties is niet significant gewijzigd t.o.v. 2012. Resultaat 2013: 71%. • De merkkennis is 52%. • De ‘past bij mij’-ratio is gestegen naar 19%. Daarnaast hebben wij via een ander onderzoek de spontane naamsbekendheid van Terre des Hom mes gemeten waaruit blijkt dat 92% van de ondervraagden de merknaam Terre des Hommes kent.
3
De samenwerking intensiveren met andere Terre des Hommes-organisaties Resultaat: In 2013 hebben wij bij diverse projecten intensief samengewerkt met collega Terre des Hommes-organisaties. Sprekende voorbeelden zijn de samenwerking bij projecten in Nicaragua, Filippijnen, India en noodhulp in Syrië.
6
4
In 2013 zetten wij het onderzoek voor samenwerking met partners voor Nederlandse programma’s voort en vindt de eerste concrete samenwerking plaats.
Resultaat: In 2013 is het eerste Nederlandse programma een feit. Terre des Hommes en de gerenommeerde en professionele organisatie Fier Fryslân bundelen de krachten om slachtoffers van kinderhandel in Nederland te beschermen en opvang te bieden. De organisaties wisselen kennis en expertise uit zodat daders sneller gepakt worden en de slachtoffers betere hulp krijgen.
5
De expertise op het gebied van opvang van uitgebuite kinderen op psychosociaal niveau willen we in 2013 verder ontwikkelen.
Leerpunt programma: In 2014 willen we onze projectpartners meer stimuleren om zelf met goede conceptprogramma’s te komen. In 2013 kwam het initiatief tot verbetering en ontwikkelingen van nieuwe programma’s hoofdzakelijk van Terre des Hommes-medewerkers.
De verantwoordelijkheid voor de projecten willen wij verder overdragen aan de lokale gemeenschappen en ook de initiatieven tot nieuwe programma’s moeten meer door onze lokale partners worden geïnitieerd. Hiertoe zullen wij hen nog beter opleiden en begeleiden.
Doelstellingen fondsenwerving:
7
koppelen, waardoor de bekendheid van onze organisaties en de fondsenwerving groeien. De fondsenwerving door regiokantoren blijft achter bij de doelstellingen. Fondsenwerving is een specifieke vaardigheid waartoe wij nieuwe medewerkers met fondsenwervende kwaliteiten moeten werven, dit is in 2013 niet gerealiseerd. De werving van regionale fondsenwervers is in 2014 gestart.
De fondsenwerving is hierdoor achter gebleven bij de verwachtingen. In 2014 zullen we Sweetie en vervolgacties beter aan Terre des Hommes
Doelstellingen organisatie:
Resultaat: In 2013 hebben wij een psychologe als nieuwe medewerker mogen verwelkomen. Met haar komst hebben wij nu specialisme op het psychosociale vlak in huis. Onder haar leiding zijn er diverse onderzoeken naar het onderwerp uitgevoerd. De concrete onderzoeksresultaten gebruiken wij bij het aanpassen van ons beleid op de diverse onderwerpen.
6
Leerpunt fondsenwerving: De Sweetie campagne heeft veel aandacht en publiciteit opgeleverd. Het onderwerp Webcam Kinder sekstoerisme is op de kaart gezet. Wat beter kan, is de koppeling van Sweetie aan Terre des Hommes. Veel mensen hebben gehoord van Sweetie, maar te weinig mensen weten dat Terre des Hommes de uitvoerende organisatie is.
In 2013 werft Terre des Hommes € 22 miljoen aan baten en heeft 70.000 donateurs Resultaat: We hebben € 27 miljoen aan baten geworven en we hebben ruim 78.000 donateurs.
Het versterken van de regiokantoren met als doel meer inkomsten uit de lokale markten te genereren voor Terre des Hommes en voor haar lokale partners.
8
Vereenvoudiging van beslissings- en verantwoordingsprocessen met ondersteuning van ICT
Resultaat: Het vereenvoudigen en stroomlijnen van processen is in 2013 voortgezet. De ICT-visie is in lijn gebracht met de strategie. Vier marktpartijen hebben hun visie gegeven over een nieuwe manier waarop ICT een bijdrage kan leveren aan de strategie van Terre des Hommes. Begin 2014 evalueren wij deze voorstellen.
9
De succesvolle Terre des Hommes- winkelformule rollen we in 2013 verder uit. Resultaat: In 2013 hebben wij nieuwe winkels geopend in Eindhoven, ’s-Hertogenbosch, Apeldoorn, Kampen en Amersfoort.
Leerpunten organisatie: Het vinden van een goede ICT-oplossing die Terre des Hommes ondersteunt in het verwezenlijken van haar doelstellingen is een complexe zaak. Zorgvuldigheid, kostenbeheersing, communicatie en tempo dienen in dit traject in balans te zijn. In 2013 lag de nadruk op zorgvuldigheid en kostenbeheersing waardoor het project wat vertraging opliep. In 2014 zullen we meer aandacht geven aan het tempo om versnelling van de implementatie te bevorderen. De interne communicatie speelt hierin ook een belangrijke rol. Ook in 2013 zijn er nieuwe winkels geopend. De groei met 5 winkels genereert nieuwe fondsen en
draagvlak. De keerzijde van een snelle groei is dat de beheersaspecten en de kwaliteit onder druk komen staan. Daarnaast is het belangrijk om beter in te spelen op externe factoren als BTW-heffing en VPB-plicht en de toegenomen concurrentie in de tweede hands-markt. De positieve effecten van groei willen we graag behouden. In 2014 zullen we het huidige winkelconcept evalueren en een nieuwe strategie vaststellen om beheersbaarheid en kwaliteit in lijn te brengen met de grootte van de organisatie. Hiermee zijn we beter voorbereid op nieuwe ontwikkelingen.
Resultaat: • In Cambodja waren we organisator van de Angkor Wat Bike 4 Kids: een jaarlijks fietsevenement rondom het hindoeïstische tempelcomplex Angkor. Lokale opbrengst ongeveer 30.000 euro. • Het kantoor in India verrichtte consultancy-opdrachten voor de organisatie Net4Fkids. De inkomsten zijn besteed aan een lokaal project.
7
8
1.3 Hoe succesvol was terre des hommes in 2013 Leerpunt: Het leveren van bewijs voor de impact, de langere termijn effecten, van het werk van Terre des Hommes is een punt van aandacht en vormt tegelijkertijd een dilemma. Het publiek verwacht van Terre des Hommes professioneel werk tegen lage kosten. Aan de andere kant wil men ook weten of het werk dat wordt gedaan, het verschil maakt. Om dit aan te tonen, dient Terre des Hommes onderzoek te verrichten, dat complex en kostbaar is. Desalniettemin zal Terre des Hommes in 2014 meer onderzoek doen naar de blijvende effecten van haar werk.
Kinderen naar school laten gaan
149.502 totaal aantal geholpen kinderen:
433.029
Gemeenschappen bewust gemaakt van kinderrechten
kinderen medische en psychosociale hulp geboden
1.464
9
72.464
195.214
Zuid Amerika
Oost Afrika
43.150 122.201 Zuid Oost Azië
Zuid Azië
slachtoffers legale hulp geboden
8.255
82.220 ouders met een lening geholpen
13.048
gemeenschapsgroepen opgericht om kinderen te beschermen
1.464 10
1.4 Kinderarbeid “Convention concerning the prohibition and immediate action for the elimination of the worst forms of child labour adopted by the conference at its eighty-seventh session.“ (geneva, 17 june 1999)
Wereldwijd werken zo’n 210 miljoen kinderen. Ze verdienen een paar cent per uur. Ze hebben geen tijd om naar school te gaan en zo hun toekomstperspectief te verbeteren. Terre des Hommes zet zich in voor miljoenen kinderen die met de ergste vormen van kinderarbeid te maken hebben. Het werk is schadelijk voor kinderen op lichamelijk, psychisch en/of moreel vlak.
(International Labour Organization (ILO), verdrag 182)
Samenwerking Kind en Ontwikkeling Terre des Hommes heeft samen met twee andere in Nederland gevestigde organisaties de handen bijeen geslagen en een alliantie ‘Kind en ontwikkeling’ gevormd. Terre des Hommes, Stichting Kinderpostzegels en Stichting Liliane Fonds werken samen in een vijf-jaren programma waarbij zij subsidie (MFS II) ontvangen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. De drie organisaties voeren met subsidie van het ministerie van Buitenlandse Zaken projecten uit in Ethiopië, Kenia, Tanzania, Oeganda en Nicaragua (Midden-Amerika). Aandachtsgebieden voor de alliantie zijn: • Onderwijs • Gezondheidszorg (voor moeders en kinderen) • Sociaal-economische hulp (inkomsten)
Het gaat om kinderen die als huisslaafjes bij vreemde families werken, waar ze lange dagen maken en als oud vuil behandeld worden. En ook kinderen die uitputtend en gevaarlijk werk verrichten bijvoorbeeld in fabrieken, op vuilnisbelten, in mijnen en steengroeven.
De alliantie heeft veel aandacht voor de training van lokale partners, zodat zij zo goed mogelijk en op een duurzame wijze, uiteindelijk Hoe helpen wij deze kinderen? In de gebieden waar Terre des Hommes actief is, wonen de mensen veelal in ernstige armoede, hun kinderen zijn een extra inkomstenbron. De algemene opinie die heerst, is dat kinderarbeid ‘normaal’ is. Terre des Hommes richt zich in deze gebieden met haar projecten op het beschermen van kinderen: wij bieden medische zorg, passen arbeidsomstandigheden aan en zetten ons in om zoveel mogelijk kinderen de kans te geven (terug) naar school te gaan. Wij geven voorlichting aan ouders om te voorkomen dat de volgende generatie ook in de vicieuze cirkel van armoede belandt. Daarnaast lobbyen wij bij overheden om kinderuitbuiting tegen te gaan en kinderrechten (terug) op de agenda te zetten. De lokale bevolkingen maken wij bewust van de veelvoorkomende desastreuze gevolgen van gevaarlijk en slecht betaald werk, het belang van gezondheidszorg en de noodzaak van onderwijs voor het kind. Wat was opvallend bij de projecten kinderarbeid? In 2013 steunt Terre des Hommes 41 projecten in de vier regio’s met het doel om zware en uitputtende kinderarbeid te voorkomen en/of tegen te gaan. Ons doel is om deze kinderen (weer) onderwijs te laten volgen met het oog op een beter toekomstperspectief.
11
Ontwikkelingen Oost-Afrika • In de regio Oost-Afrika hebben wij in 2013 zeven lopende projecten om kinderarbeid tegen te gaan. • 3.478 Kinderen hebben wij medische en psychosociale hulp gegeven; 1.503 voormalige kinderarbeiders volgen in 2013 een beroepsopleiding. • Terre des Hommes heeft 2.963 gezinnen een lening verschaft voor het opzetten van een eigen onderneming met het doel het inkomen te vergroten. • Er zijn 161 gemeenschapsgroepen opgericht om kinderen te beschermen en een oogje in het zeil te houden. • In Oeganda lobbyden onze partners succesvol bij een grote suikerrietteler om de handel in suikerriet, die geproduceerd is door kinderen, te stoppen. • In Kenia hebben wij in nauwe samenwerking met de overheid een aantal stranden bij Usenge, waar kinderen uitgebuit worden bij werkzaamheden in de visserij, vrij van kinderarbeid verklaard.
Ontwikkelingen in Zuid-Amerika: • In de regio Zuid-Amerika hebben wij in 2013 acht lopende projecten om kinderarbeid tegen te gaan. Zeven projecten van dezelfde partners zijn in andere gebieden succesvol uitgerold. • Nadruk lag in deze regio op de bewustwording van gemeenschappen, en dan in het bijzonder op de nieuwe generatie ouders, dat kinderarbeid een vorm van kinderuitbuiting is. • De startende projecten in Bolivia vanuit dit programma zijn succesvol geweest en hebben ervoor gezorgd dat 1.566 kinderen gestopt zijn met werken of minder zijn gaan werken. Deze kinderen volgen een (beroeps)opleiding. • In Peru ervoer ons kantoor een zichtbare, positieve impact van onze projecten en bewustwordingscampagnes. Vooral de verandering van de mentaliteit bij de gemeenschappen ten aanzien van kinderarbeid was opvallend. Ook de samenwerking in 2013 met regionale en lokale overheden bij het versterken van een duurzame structuur om kinderen te beschermen, was succesvol.
zelfstandig, hulp aan kinderen kunnen bieden. Terre des Hommes is trots op de samenwerking aangezien we met deze alliantie een ruim netwerk van lokale partners en andere belanghebbenden hebben opgezet. De alliantie heeft een grote bijdrage weten te leveren aan de ontwikkeling van een grote groep kwetsbare kinderen en hun samenleving. In dit jaar hebben wij met 90 lokale partners 99 projecten geïmplementeerd in de regio Oost-Afrika. Omgang met verbeterpunten Terre des Hommes heeft met de landen drie ‘Learning Agenda’projecten opgezet zodat op een adequate wijze met nuttige feedback omgegaan wordt. Op deze wijze werken wij continue aan de kwaliteit van ons werk. Terre des Hommes neemt deze ‘geleerde lessen’ mee in de nieuwe projectvoorstellen voor samenwerking met lokale partners.
Succesvol in 2013 Huisslaafjes-campagne Peru: ‘Hulp in de huishouding nodig? Betaal een eerlijke prijs, maar dan wél aan een volwassene!’ Dat is de boodschap van de ludieke campagne Enkasa van Terre des Hommes in Peru die mensen bewust wil maken dat het inhuren van een huisslaafje kinderuitbuiting is. Deze verborgen vorm van kinderarbeid komt veel in het Zuid-Amerikaanse land voor. De campagne krijgt veel aandacht: landelijke media pikken de campagne goed op en ook het Ministerie van Arbeid reageert vol enthousiasme. En maar goed ook: er verandert pas echt wat voor deze ‘huisslaafjes’ als overheden maatregelen nemen om hen te beschermen.
12
Ontwikkelingen in Zuidoost-Azië: • In de regio Zuidoost-Azië hebben wij vijf lopende projecten die zich richten op het stoppen van zware en uitputtende kinderarbeid. • Deze regio heeft dit jaar succesvol de focus gelegd op het kindvriendelijk en toegankelijk maken van de scholen. • Ook hebben onze medewerkers in samenwerking met de lokale partners de nadruk gelegd op bewustwording van kinderrechten bij de ouders, de zorgverleners en de gemeenschap. • In dit jaar heeft Terre des Hommes 636 ouders geholpen met een lening. • 997 Voormalige kinderarbeiders zijn weer terug naar school gegaan of volgen in 2013 een (beroeps)opleiding. 4.459 kinderen hebben wij medische en psychosociale hulp gegeven. • In Lombok (Indonesië) heeft Terre des Hommes een kinderforum opgericht om kinderen een stem te geven bij het uitroeien van de ergste vormen van kinderarbeid. • In 2013 hebben onze lokale partners gewerkt aan (strengere) wetgeving op het gebied van kinderarbeid en -bescherming. In 2014 zullen deze wetten via de formele procedures behandeld worden. • Een gemeenschap in Indonesië heeft een overeenkomst getekend dat zij niet langer kinderen aanneemt voor huishoudelijk werk. In 2014 maken wij ons ervoor sterk om andere gemeenschappen dit goede initiatief te laten volgen. 13
Ontwikkelingen in Zuid-Azië: • In de regio Zuid-Azië hebben wij in 2013 23 lopende projecten die zich richten op het stoppen van zware en uitputtende kinderarbeid. • Onze mensen in India hebben dit jaar als doel gesteld om de meest behoeftige gezinnen hulp te bieden binnen de ‘gezinnen met kinderarbeiders en kwetsbare gezinnen’. • In 2013 hebben onze medewerkers in India leningen verschaft aan 3.652 kwetsbare gezinnen en 2.226 gezinnen met uitgebuite kinderen, met het doel het inkomen te vergroten. In Bangladesh hielpen wij 1.238 gezinnen met het vergroten van hun inkomen. • In India hebben wij 3.144 kinderen medische en psychosociale hulp gegeven; 3.695 voormalige kinderarbeiders zijn weer terug naar school gegaan of volgen in 2013 een beroepsopleiding. Meer dan 1.200 kinderen zijn herenigd met hun familie of hebben wij een ander, veilig onderkomen geboden. 7.020 kinderen zijn geholpen door het versterken van de gemeenschapsstructuur waarbij ouders, leraren en andere belanghebbenden kinderen beschermen van uitbuiting. • In Bangladesh hebben wij 7.521 voormalig uitgebuite kinderen geholpen met: onderdak, onderwijs, juridische hulp, rehabilitatie en re-integratie met familie en gemeenschappen. • Wij hebben in Bangladesh 127.847 mensen weten te bereiken met onze bewustwordingscampagne, met de boodschap dat kinderarbeid een vorm van kinderuitbuiting is. • Op politiek niveau zijn wij in deze regio ook actief geweest. Diverse aanbevelingen van onze partners over handhaving en wijziging van wetten op het gebied van kinderarbeid en –bescherming, zowel op lokaal als nationaal niveau, zijn goedgekeurd. • Dit jaar was er in India een zichtbaar positieve mentaliteitsverandering van het bedrijfsleven ten aanzien van het niet aannemen van kinderen voor (zware) arbeid. 14
Project: SEEP (Social and Economic Enhancement Programme), Bangladesh Steun TdH: € 130.963,Periode: Juli 2012-juni 2015 Omschrijving project: In twee sloppenwijken van Dhaka verbetert Terre des Hommes samen met haar lokale partner SEEP (Social and Economic Enhancement Programme) de levensomstandigheden van duizenden kinderen, en hun families, via onderwijs, gezondheidszorg en activiteiten die inkomens vergroten.
15
PROJECT INGEZOOMD Inspiratie voor kinderen in de sloppenwijken van Dhaka Joy, een 15-jarige jongen met een grote glimlach op zijn gezicht, heeft veel meegemaakt in een korte periode van zijn leven. Hij vertelt: “Mijn familie komt uit de laaggelegen gebieden van het district Kishoregong in het noordoostelijke deel van Bangladesh. Dit gebied wordt bijna elk jaar overspoeld. Ik was erg klein toen mijn ouders gingen scheiden. Mijn moeder had twee jonge kinderen en zag geen andere oplossing dan voor ons levensonderhoud naar Dhaka te verhuizen. Na veel tevergeefse pogingen om werk te vinden, begon ze uiteindelijk te werken in een leerverwerkende fabriek in Hazaribag. Ik ging met mijn moeder mee en hielp haar op haar werk. Ik volgde onderwijs op een school, maar dat kon op een dag niet meer, ik weet niet precies waarom. Toen ben ik gaan werken in een andere leerlooierij. Het was zeer gevaarlijk werk. Ik verdiende daar ongeveer 15 euro per maand. Dit was een grote steun voor mijn familie; hiermee konden wij de huur en het eten betalen.” De medewerkers van SEEP wilden Joy graag helpen. Als eerste spraken zij met de werkgever van Joy over onderwijs. Joy was blij dat hij weer naar school kon gaan. Een school speciaal voor kinderarbeiders in het gebied, gerund door SEEP. Hij vervolgt: “Ik ben in 2011 aan mijn opleiding begonnen en vind het erg leuk. Ik heb veel vrienden op school.” SEEP heeft ondertussen verdere gesprekken met de werkgever gehad om de werkcondities en het salaris van Joy te verbeteren. Inmiddels voert hij geheel ongevaarlijk werk uit. Voorheen werkte Joy tussen de 9 en 12 uren per dag; nu werkt hij 6 a 7 uren per dag en gaat drie uur per dag naar school. “Ik doe in mijn werk heel wat vaardigheden op en ik verdien ongeveer 45 euro per maand, voor mijn familie. Ik wil mijn studie en mijn werk voortzetten. Ik voel mij, dankzij de medewerkers van SEEP, heel zelfverzekerd en wil graag carrière maken in deze branche,” aldus Joy. Het is niet gelukt om Joy volledig vrij te maken van kinderarbeid gezien zijn gezinssituatie, maar onderwijs en ontwikkeling spelen een grote rol in zijn toekomst. Het succes van SEEP en Joy is inspirerend voor andere kinderen in sloppenwijken.
Wist u dat? • 36% van de kinderen tussen de 5 en 14 jaar in de regio’s Oost- en Zuid-Afrika voert uitputtend, gevaarlijk en mensonterend werk uit. • 23,4% van de kinderen tussen de 6 en 17 jaar voert zwaar en slopend werk uit in Peru. In Bolivia worden er volgens officiële data bijna 1 miljoen kinderarbeiders uitgebuit. • In Azië bevinden zich naar schatting 61% van de totale kinderarbeiders ter wereld. Ongeveer 20% van hen, dat zijn zo’n 30 tot 46 miljoen kinderen, worden blootgesteld aan de meest mensonterende en ergste vormen van kinderarbeid.
Vanuit Den Haag…. Ratificatie ILO-verdrag Huishoudelijke hulp Ons hoofdkantoor heeft zich in 2013 hardgemaakt om de Nederlandse overheid ervan te overtuigen het ILO-verdrag 189 te ondertekenen, waarbij huishoudelijke hulpen beschermd worden. In dit verdrag staat onder meer een minimale leeftijd van 18 jaar opgenomen. Terre des Hommes hoopt van harte dat Nederland in 2014 dit verdrag wel zal ratificeren.
1.5 Kinderhandel en -migratie
17
Alle kinderen ‘onderweg’- hetzij verhandeld, verlaten, gedwongen of gevlucht - moeten de bescherming krijgen waar zij recht op hebben. Dat is de mening van Terre des Hommes. De thematiek van ontheemde kinderen is complex. Maar allen zijn onderweg extra kwetsbaar voor uitbuiting.
Deze kinderen vallen tussen wal en schip. Ze hebben vaak geen toegang tot onderdak, voedsel en onderwijs. Ook worden deze kinderen over de grens als criminelen behandeld en vaak als bedreiging gezien. Terre des Hommes eist dat hier verandering in komt.
Hoe helpen wij deze kinderen? Terre des Hommes helpt kinderen die vanuit sociaal-economische of politieke situaties ‘onderweg’ zijn. Wij richten ons in eerste instantie op het voorkomen van het verlaten van hun veilige omgeving door het verstevigen van de thuisbasis. Onze focus ligt hierbij op het vergroten van mogelijkheden tot onderwijs en het vergroten van het gezinsinkomen. Het bewust worden van de gevaren van kinderen die migreren is ook een aandachtspunt, waarbij wij gehele gemeenschappen voorlichten. Wij willen hiermee de structuur om kinderen te beschermen van de gemeenschap versterken zodat ouders goed op hun eigen en elkaars kinderen letten. In veel gemeenschappen zijn deze oudercomités in 2013 opgericht en succesvol. Slachtoffers van kinderhandel helpen wij door hen uit de situatie te halen en hen een veilig onderkomen te bieden waar zij therapie en onderwijs krijgen. Uiteindelijk willen wij ze herenigen met hun familie en re-integreren in de samenleving.
Wat was opvallend bij de projecten met het thema kinderhandel-en migratie? In 2013 steunt Terre des Hommes 29 projecten in de vier regio’s om kinderen te beschermen tegen handel en risicovolle migratie. Ontwikkelingen Oost-Afrika: In de regio Oost-Afrika hebben wij in 2013 vier lopende projecten vanuit dit programma. • In 2013 lag in deze regio de nadruk op het versterken van de gemeenschappen: 51 oudercomités zijn opgericht waarbij zij met diverse belanghebbenden hun kinderen beschermen tegen handel en andere vormen van uitbuiting. In dit verband zijn er 1610 mensen getraind die als ‘agenten’ een oogje in het zeil houden. 392 mensen zijn opgeleid om te helpen met bewustwordingsprojecten. • In Ethiopië zijn 342 kinderen gered van een risicovolle migratie en herenigd met hun familie. Voor deze operatie hebben vier lokale partners nauw samengewerkt langs een beruchte migratieroute. Een tijdelijk opvangcentrum met een opvangmoeder en een counselor, die voor begeleiding zorgden, droegen bij aan het succes.
Succesvolle campagne: Destination unknown ‘Millions of children around the world are on the move. They lost home. They are escaping poverty, violence or disaster. They may end up exploited or abused. Their destination is unknown. Let’s mobilize to protect their rights.’ (van: website Destination unknown) Om internationaal aandacht te vragen voor de situatie van ontheemde kinderen voert de Terre des Hommes Internationale Federatie – waar Terre des Hommes Nederland deel van uitmaakt – vanaf 2012 de komende 5 jaren internationaal campagne onder de naam Destination Unkown. Verdere info kunt u bekijken op www.destination-unknown.org
Ontwikkelingen in Zuid-Amerika: • In de regio Zuid-Amerika hebben wij in 2013 drie lopende projecten om kinderhandel en -migratie tegen te gaan. Deze zijn dit jaar opgestart en bevinden zich in de opstartfase. • In zowel Peru als Bolivia moet er op overheidsniveau nog een aantal slagen gemaakt worden om de slachtoffers van kinderhandel en -migratie te kunnen beschermen. Onze focus bij het preventieve deel ligt dan ook op politieke (zowel gemeentelijk als nationaal) als publieke bewustwording van deze vorm van uitbuiting. • In Peru hebben we 32.251 mensen bereikt bij een bewustwordingscampagne in risicovolle (grens)gebieden. In Bolivia voeren we voorlichtingscampagnes in grensgebieden uit: zowel bij gemeentelijke als onderwijsautoriteiten. • In het grensstadje Yapacani (Bolivia) hebben onze partners met een extra uitdaging te maken, aangezien de aanklagers worden bedreigd door georganiseerde groepen in mensenhandel. Onze medewerkers gaan desalniettemin verder met Ronde Tafelgesprekken met de lokale overheid. Ontwikkelingen in Zuidoost-Azië: • In de regio Zuidoost-Azië hebben wij in 2013 15 lopende projecten om kinderhandel en –migratie tegen te gaan. • In 2013 lag de focus voor onze medewerkers op kinderen die vanuit Myanmar, Laos, China en Cambodja Thailand als bestemming hadden, of kinderen die via Thailand op doorvoer waren naar Maleisië en Singapore- al dan niet gedwongen, op zoek naar werk. • 120 meisjes in Laos, die verhandeld waren, hebben wij geholpen met psychosociale en juridische hulp en de mogelijkheid tot het volgen van een beroepsopleiding. Aan 782 kinderen gaven onze partners in Indonesië, Cambodja en de Filippijnen hulpverlening in de vorm van opvang en rehabilitatie. En in Thailand hebben wij meer dan 3.000 migranten onderwijs geboden in diverse Migranten Onderwijs Centra.
• Op de Filippijnen hebben we een slachtoffer geholpen in een rechtszaak. De dader is veroordeeld en het slachtoffer kreeg financiële compensatie. • Met de kick off van de campagne Destination Unkown in Mekong, waarbij we diverse voorlichtingsactiviteiten uitgevoerd hebben, brachten we zo’n 29.000 mensen in beweging, waaronder 6.142 kinderen. • Onze partners in Thailand, Cambodja en op de Filippijnen hebben het thema ‘kinderhandel en- migratie’ op de politieke agenda geplaatst: in diverse plannen, beleid en procedures is dit thema overgenomen. Ontwikkelingen in Zuid-Azië: • In de regio Zuid-Azië hebben wij in 2013 acht lopende projecten om kinderhandel en –migratie tegen te gaan. • In 2013 lag de nadruk van ons werk op kinderen die vanuit Nepal of Bangladesh naar India migreren of kinderen die vanuit India naar landen in het Midden-Oosten trekken- al dan niet gedwongen, op zoek naar werk. Op basis hiervan steunt Terre des Hommes projecten in drie - vanuit dit programma - strategische gebieden: Goa, Anantapur en Bagalkot. • In India hebben wij 866 kinderen herenigd met hun familie of een andere veilige opvang geboden. Deze kinderen hebben onze medewerkers ook de nodige medische en psychosociale hulp gegeven en hen vaardigheden bijgebracht om voor zichzelf op te komen. • Ook hebben wij in onze projecten de nadruk gelegd op het versterken van de gemeenschappen. In 2013 hebben wij in India diverse oudercomités opgericht waarbij ouders met diverse belanghebbenden hun kinderen beschermen tegen handel en andere vormen van uitbuiting. • In Bangladesh lag de focus dit jaar op de bewustwording van de politiek op dit thema. Terre des Hommes heeft samen met 255 belangengroepen kinderhandel- en migratie op de lokale en nationale politieke agenda weten te plaatsen.
18
Project: ANPPCAN (African Netwok for the Prevention and Protection Against Child Abuse and Neglect) Steun TdH: € 203.555,Periode: 1/1/201221/12/14 Omschrijving project: Terre des Hommes werkt samen met de pan-Afrikaans kinderbeschermingsorganisatie ANPPCAN, die in 17 landen opereert. De organisatie richt zich op het voorkomen en stoppen van uitbuiting waarbij zij de uitgebuite kinderen de mogelijkheid bieden onderwijs te volgen. Ook bieden zij psychosociale, medische en juridische hulp aan slachtoffers. Focus op voorlichting over kinderrechten aan gemeenschap, ouders en docenten.
19
PROJECT INGEZOOMD Terug bij haar familie “Mijn naam is Aschila Lakew en ik ben een meisje van 15 jaar oud. Ik ben geboren in de oostelijke provincie Noord-Gondar van Ethiopië, in het dorpje Dabat (Dara). Ik was een succesvolle leerling voordat ik mijn dorp verliet vanwege de armoede van mijn familie. Mijn oom stuurde me naar Sanja, ook in Noord-Gondar, om te werken en geld te verdienen. Hij had een overeenkomst met een vrouw die een hotel in Sanja runde. Ik ken meisjes uit mijn dorp die in de steden werken en daarmee hun families helpen. Ik wilde ook mijn familie helpen en mijn eigen leven verbeteren. Inmiddels heb ik er twee jaar gewerkt, zonder dat ik naar school mocht gaan. Ik werkte 16 uur per dag, zonder hulp en pauzes. Ik leed aan migraine en had ook longontsteking opgelopen. Mijn werkgever vertelde anderen dat ik sinds mijn 7e een boze geest bij mij droeg. Ze nam me nooit mee naar het ziekenhuis voor behandeling. Na een lange tijd vroeg ik haar toestemming om mijn moeder te bezoeken, maar zij weigerde. Ik besloot om toch naar huis te gaan. Mijn werkgever achtervolgde me helemaal naar Dara om mij terug te halen. Maar voordat ik in Dara aankwam, ontmoette ik een ANPPCAN-medewerker die in dezelfde bus reisde. Na het aanhoren van mijn verhaal belde ze een politieagente, die achter mijn werkgever aanging. ANPPCAN informeerde mij over mijn rechten en gaf mij advies. Ik besloot om weer terug te gaan naar mijn familie en ik ben ook weer terug op school na twee jaar afwezigheid. ANPPCAN Ethiopië hielp mij bij de hereniging met mijn familie; ik ben zo blij om weer thuis te zijn en mijn opleiding voort te zetten.”
Wist u dat? • Ongeveer 214 miljoen personen wereldwijd zijn internationale migranten. 740 miljoen mensen migreren binnen hun landgrenzen. 33% van de migranten is tussen de 12 en 25 jaar oud.
Vanuit Den Haag…. VN en EU Terre des Hommes zorgde er samen met andere NGO’s voor dat dit jaar het onderwerp ‘kinderen in relatie tot migratie’ op de agenda kwam van de Verenigde Naties. Tijdens bijeenkomsten ter voorbereiding op de VN-top in het najaar van 2013 werd onder meer gesproken over de rechten en bescherming van migranten, waaronder specifiek kwetsbare groepen als vrouwen en kinderen. Ook heeft het hoofdkantoor lobby gevoerd om het onderwerp kinderhandel en –migratie op de Europese agenda te krijgen. Samenwerking Fier Fryslân De Nationale Postcode Loterij heeft Terre des Hommes en Fier Fryslân in 2013 gehonoreerd met een bedrag van € 3.070.000. Dit bedrag is bestemd voor de bouw van het Centrum Kinderhandel Mensenhandel (CKM) dat opvang, bescherming en rechtsbijstand biedt aan slachtoffers in Nederland. Terre des Hommes en Fier Fryslân wisselen kennis en expertise uit zodat daders sneller gepakt worden en de slachtoffers betere hulp krijgen. Zodra de mogelijkheid bestaat en het veilig is, zullen de organisaties starten met het terugkeertraject van de slachtoffers naar hun land van herkomst. Naar verwachting zal het centrum in november 2014 haar deuren openen.
1.6 Seksuele kinderuitbuiting
Seksuele uitbuiting van kinderen is een groeiend probleem in ontwikkelingslanden. Zo werken wereldwijd ruim drie miljoen kinderen in de seksindustrie. De fysieke en emotionele schade bij de kinderen is enorm. Meisjes zijn vaak nog maagd wanneer ze hun eerste klant ontvangen. Velen raken na enkele maanden besmet met het HIV-virus. Ook zijn veel kinderen slachtoffer van kindersekstoerisme en kinderporno. Hoe helpen wij deze kinderen? Al jarenlang pakt Terre des Hommes deze extreme, mensonterende vorm van kinderuitbuiting hard aan. In de landen waar we werken, besteden we aandacht aan het voorkomen van seksuele uitbuiting, het beschermen en opvang van slachtoffers en het veroordelen van daders. Beleidsbeïnvloeding is hierbij van groot belang om te zorgen voor een wettelijk kader waarin kinderen beschermd worden tegen seksuele uitbuiting. Wetten gericht op preventie en bestrijding van kinderprostitutie en kindersekstoerisme, maar ook toezicht op naleving van de wetgeving. Vanuit Nederland zet Terre des Hommes zich in om politieke wil te creëren voor het uitvoeren van nationale en internationale programma’s. Wat was opvallend bij de projecten om kinderprostitutie te voorkomen? In 2013 steunt Terre des Hommes 30 projecten in de vier regio’s om seksuele uitbuiting tegen te gaan. Ontwikkelingen in Oost-Afrika: • In de regio Oost-Afrika hebben wij in 2013 twee lopende projecten vanuit dit programma. • 1.503 meisjes, die seksueel zijn uitgebuit, hebben na het volgen van een beroepsopleiding, inmiddels werk gevonden of zijn ondernemer geworden. 21
• 2.963 ouders hebben het inkomen weten te verhogen met onze hulp in de vorm van leningen. Ouders kunnen nu beter voor hun kinderen zorgen en hen, de voormalige slachtoffers van seksuele uitbuiting, onderwijs laten volgen. Ontwikkelingen in Zuid Amerika: • In de regio Zuid-Amerika hebben wij in 2013 vier lopende projecten vanuit dit programma. • In Peru hebben we tientallen meisjes gered uit situaties waarin zij seksueel misbruikt werden. Wij hebben hen psychosociale hulp gegeven en ervoor gezorgd dat de banden met familieleden aangehaald werden. Ook zijn we dit jaar gestart met het trainen van gezinnen van slachtoffers om de inkomsten te vergroten. Bij het voeren van voorlichtingscampagnes zijn meer dan 10.000 mensen bereikt. • Op politiek terrein heeft Terre des Hommes er met haar partners voor gezorgd dat, zo wel op lokaal (Lima en Loreto) als nationaal niveau, er verbeteringen zijn op het gebied van regelgeving.
Ontwikkelingen in Zuidoost-Azië: • In de regio Zuidoost-Azië hebben wij in 2013 negen lopende projecten vanuit het programma. • We hebben in 2013 tientallen families geholpen met het opstarten of het uitbreiden van hun onderneming, met name bij het telen van gewassen. Ouders, van risicovolle gezinnen, hebben wij opvoedkundige trainingen gegeven en op scholen hebben wij een kindvriendelijke aanpak helpen implementeren. • Voormalig uitgebuite kinderen hebben wij onderdak geboden en psychosociale en medische hulp gegeven. • In 2013 hebben wij gewerkt aan standaardprocedures om de hulpverlening van verschillende instanties aan slachtoffers van seksuele uitbuiting te verbeteren en te uniformiseren.
Ontwikkelingen in Zuid-Azië: • In de regio Zuid-Azië hebben wij in 2013 tien lopende projecten vanuit dit programma. • In Bangladesh heeft Terre des Hommes het onderzoek ‘Snatch Childhood’ uitgevoerd naar kinderprostitutie. Met de lancering creëren we bewustwording van de ernst van dit onderwerp bij overheden, ouders, scholen en andere belanghebbenden. • We hebben in 2013 2.281 families geholpen met vergroten van het inkomen. • In India zijn 679 kinderen weer naar school gegaan. In samenwerking met scholen hebben onze medewerkers kinderen voorgelicht over hun rechten. Ouders, van risicovolle gezinnen, hebben wij opvoedkundige trainingen gegeven en het belang van onderwijs uitgelegd. • 2.562 kinderen hebben wij in India voorzien van medische of psychosociale hulp en • 1.701 gezinnen hebben wij herenigd met hun familieleden of andere, veilige opvang geboden. 3.595 kinderen zijn geholpen door het versterken van de gemeenschapsstructuur waarbij ouders en gemeenschapsleden kinderen beschermen van seksuele uitbuiting. • Op politiek gebied zijn onze partners in India actief geweest om het onderwerp kinderprostitutie zowel op de regionale als nationale politieke agenda te plaatsen. Ook zijn diverse aanbevelingen van onze partners over handhaving en wijziging van wetten op het gebied van kinderprostitutie goedgekeurd. • In Bangladesh hebben 6.156 belanghebbende politieke en publieke lobby gevoerd voor betere wetgeving en handhaving van bestaande wetten om kinderen te beschermen van seksuele uitbuiting.
Succesvol in 2013 WATCH Kindersekstoeristen, die zich in Azië aan kinderen vergrijpen, gaan nog te vaak vrijuit. De lokale politie heeft vaak niet de menskracht om deze zaken te onderzoeken en daarbij is bewijslast verzamelen ontzettend moeilijk. Met onze lokale partner APLE in Cambodja beschermen we in het project WATCH kinderen tegen pedoseksuelen. We leiden detectives op om Westerse en lokale pedoseksuelen op te sporen en vervolgen. Dankzij de steun van de Nationale Postcode Loterij kunnen wij dit succesvolle opsporingsmodel in het project Wordt Vervolgd nu ook uitrollen in India, Indonesië, de Filippijnen en Nepal. Project ‘WATCH’ (Working Actively Together for Children ‘not on our watch’) en ‘Wordt Vervolgd’ in het kort: • Speciale opsporingsteams installeren in met name populaire toeristenlocaties • Meer daders opsporen en vervolgen • Slachtoffers aansporen om aangifte te doen • Slachtoffers hulp en bescherming bieden • Training aan politiemedewerkers • Contact leggen met media en Interpol
Project: CHS Loreto, Peru Steun TdH: € 161.986,Periode: Januari 2012 – Januari 2014 Omschrijving project: Terre des Hommes en CHS richten zich op preventie en het terugbrengen van seksuele uitbuiting van kinderen in de provincie Maynas. Andere activiteiten zichten zich op lobby om regelgeving op dit gebied te implementeren.
PROJECT INGEZOOMD Uit de prostitutie Ana werd seksueel uitgebuit: zij werkte als prostituee op straat waar onze projectpartner CHS haar ontmoette. Op het moment dat onze projectpartners haar hulp boden, was ze net bevallen van een baby. Zij woont samen met haar dochter bij haar moeder en grootmoeder. De jaren van seksuele uitbuiting hadden Ana enorm geschaad. Met al haar familieleden had zij een moeizame en stroeve relatie. Ook kostte het haar soms moeite haar eigen baby liefdevol te verzorgen. Onze projectpsycholoog onderzocht Ana op het gebied van sociale vaardigheden, haar familiesituatie en persoonlijkheid. Bij aanvang van haar deelname aan het project, was ze zeer gesloten als zij het woord moest voeren. Ze vertelde bijvoorbeeld niet wat haar hobby’s waren. Ana mengde zich niet gemakkelijk met de andere deelnemers, en had moeite om in kleine groepen te werken. Zij bleef maandenlang erg verlegen. Ook nam Ana niet deel aan de workshops om vaardigheden te ontwikkelen. Onze medewerkers namen steeds meer huisbezoeken af, om hiervoor de reden te achterhalen. Ana gaf aan dat zij niemand had om voor haar pasgeboren dochter te zorgen. Dankzij de volhardende mentaliteit van de projectmedewerkers van CHS Loreto startte zij met het structureel bijwonen met haar dochter van de workshops. Na het volgen van workshops over sociale vaardigheden, leiderschap en computerkennis op school en een actieve deelname aan de preventiecampagnes, heeft Ana zich enorm ontwikkeld. Ana is assertiever geworden, verbeterde haar relatie met haar familieleden en kan veel beter met haar emoties omgaan. Ze heeft geleerd om haar gevoelens te uiten en voor zichzelf op te komen. Ana neemt nu haar eigen, verantwoordelijke beslissingen en doet haar uiterste best op school. Voor het grootste deel van de dag zorgt Ana toegewijd en liefdevol voor haar baby; in de avond gaat zij naar school. In de eerste maanden van haar re-integratie op school, stonden haar moeder en oma elke dag voor school om erop toe te zien dat ze naar huis kwam. Ana heeft onze projectpartner niet meer dagelijks nodig, al neemt ze regelmatig gemotiveerd deel aan workshops. Dit jaar rondt ze haar studie af.
23
Wist u dat? Wereldwijd worden er naar schatting 1,2 miljoen kinderen seksueel uitgebuit.
Vanuit Den Haag…. Het hoofdkantoor van Terre des Hommes heeft zich dit jaar hard gemaakt voor verdere maatregelen om Nederlandse daders van kinderprostitutie in het buitenland aan te pakken. Hiertoe hebben wij in september het rapport tegen kindersekstoerisme ‘Aanpakken, oppakken en doorpakken’ overhandigd aan minister Opstelten van Justitie. In dit rapport bepleiten wij een situatie waarbij de Nederlandse politie en justitie een actieve ondersteuning bieden bij de vervolging van verdachten van seksueel misbruik van minderjarigen in het betreffende land. Onze jarenlange lobby heeft resultaat opgeleverd want er zijn in 2013 goede resultaten geboekt: de minister heeft een plan van aanpak opgesteld ter bestrijding van kindersekstoerisme, waarin diverse punten uit ons plan over zijn genomen. Ook zijn er in Nederland sinds 2012 150 agenten vrijgemaakt die zich richten op de bestrijding van kinderporno, waaronder kindersekstoerisme.
1.7 Kindermisbruik
In de gebieden waar Terre des Hommes werkzaam is, komen diverse vormen van kindermishandeling veelvuldig voor. Mishandeling thuis, ‘achter gesloten deuren’, en op school, geweld specifiek tegen vrouwen (meisjes) en mishandeling op basis van traditionele of culturele gronden. Zoals kinderen die gedwongen worden om op een erg jonge leeftijd te trouwen of rituele, zeer risicovolle besnijdenissen bij meisjes.
Hoe helpen wij deze kinderen? Terre des Hommes zet zich in voor kinderen die slachtoffer zijn van verschillende vormen van misbruik door ondersteuning van onze partners bij de implementatie van diverse projecten. Wij halen de kinderen uit de situaties waarin zij mishandeld worden, vangen hen op en verschaffen medische en psychosociale hulp. Wij steunen de slachtoffers met juridische hulp en trainen agenten hoe zij om moeten gaan met slachtoffers van seksueel misbruik. Ook voeren wij politieke lobby voor het verhogen van de minimale wettelijke leeftijd om te trouwen. Meisjes stimuleren wij onderwijs te blijven volgen, proberen hen mondiger te maken in meisjesclubs, en geven hen vaardigheidstrainingen. Armoede blijft een van de grootste oorzaken voor kindermishandeling en daarom helpen wij met het vergroten van het inkomen van gezinnen van misbruikte kinderen.
25
Wat was opvallend bij de projecten om kindermisbruik te voorkomen? In 2013 steunt Terre des Hommes 32 projecten in de vier regio’s om misbruik tegen te gaan. Ontwikkelingen Oost-Afrika: • In de regio Oost-Afrika hebben wij in 2013 vier lopende projecten. • Dit jaar hebben wij 588 gezinnen geholpen met initiatieven om hun inkomsten te vergroten. • In Oeganda kregen 3.039 kwetsbare en voormalig mishandelde kinderen juridische en medische hulp. In Kenia hebben wij 335 kinderen medische en psychosociale steun gegeven. • In Tanzania hebben we 2.716 kinderen en vrouwen juridische hulp geboden. Onze lokale partner trainde honderden mensen die in hun werk met mishandelde kinderen te maken hebben: leden van gemeenschapsgroepen ter bescherming van kinderen, maatschappelijke werkers, politie en leden van de rechterlijke macht. In Kenia trainden wij 148 soortgelijke belanghebbenden op het gebied van kinderrechten. • In Tanzania hebben we met bewustwordingscampagnes 4.872 mensen persoonlijk bereikt en 500.000 via de radio. • In Ethiopië toonde een succesvolle gebeurtenis aan dat meisjesclubs op scholen en de gemeenschapscommissies voor de bescherming van kinderen werken. In zo’n club werd bekend dat twee kinderen uitgehuwelijkt zouden worden. De ouders werden vervolgens aan de tand gevoeld en veroordeeld. De kinderen volgen dankzij de interventie nog steeds onderwijs.
Ontwikkelingen in Zuid-Amerika: • In de regio Zuid-Amerika hebben wij in 2013 vier lopende projecten. • 538 kinderen die het slachtoffer zijn van seksueel geweld hebben via onze centra sociale, psychosociale en juridische hulp ontvangen. Een belangrijke gebeurtenis is de uitvoering van het vonnis bij 43 daders van misbruik. • Een pilotproject waarbij seksueel geweld een onderdeel is van het curriculum van docenten (in opleiding) is succesvol gebleken. De minister van Onderwijs gaat dit model landelijk implementeren. • Ook in 2013 hebben wij met onze partners inspanningen geleverd om betere wetten te krijgen waarbij kinderen beschermd worden tegen misbruik. Ontwikkelingen in Zuid-Oost Azie: • In de regio Zuid-Oost Azië hebben wij in 2013 acht lopende projecten. • Onze focus dit jaar was het opvangen van misbruikte kinderen, hen voorzien van juridische en psychosociale hulp en hen (beroeps)onderwijs te laten volgen. • Wij hebben een grote rol gespeeld bij de oprichting van kinderbeschermingsnetwerken, waarbij wij het functioneren nauw in de gaten hebben gehouden. Kinderen die mishandeld zijn, konden bij deze netwerken terecht voor diverse hulpverlening. Ook organiseren deze netwerken vele activiteiten met het oog op bewustwording van gemeenschappen op het gebied van kinderrechten.
Ontwikkelingen in Zuid-Azië: • In de regio Zuid- Azië hebben wij in 2013 zeven lopende projecten vanuit dit programma. • Onze focus dit jaar in de regio was bewustwording van de ernst en omvang van kindermishandeling. Kinderen maakten wij bewust van hun rechten, en gemeenschappen hebben wij voorgelicht over de ernstige effecten van deze vorm van misbruik. Dit programma staat in de kinderschoenen in deze regio; de komende jaren rollen wij het verder uit met de nadruk op de bewustwording van kinderrechten. In Bangladesh hebben we samen met de Nederlandse ambassade in Bangladesh een project opgestart voor de komende vier jaar, waarbij wij hulp bieden aan 18.000 jong getrouwde pubermeisjes. • Wij hebben met onze voorlichtingsprojecten 18.587 meisjes en 23.110 vrouwen in Bangladesh bereikt. • In India hebben wij de inkomens helpen vergroten van 1.120 gezinnen. 1.606 kinderen hebben wij herenigd met hun familie of een veilig onderkomen geboden. 459 kinderen hebben wij voorzien van psychosociale en medische hulp en 138 kinderen zijn onderwijs gaan volgen.
26
Project: Rumah Perempuan Kupang (RPK) Steun TdH: € 35.135,Periode: 1 oktober 201330 september 2014 Omschrijving project: Psychosociale en juridische hulp aan slachtoffers, veilig onderdak en voorlichting over de gevaren van misbruik.
PROJECT INGEZOOMD Misbruik door eigen vader Widya komt uit een klein dorpje op het Sabu eiland in de provincie Nusa Tenggara Timur, gelegen in het oostelijke deel van Indonesië. Ze is nu 17 jaar oud en heeft drie broers en zussen. “Vanaf mijn 12e jaar werd ik gedwongen door mijn vader om zijn lichaam te masseren. Na een tijdje veranderde het in seksueel misbruik. Ik werd misbruikt door mijn eigen vader. Op dat moment zat ik in mijn eerste jaar van de middelbare school en was niet in staat om iets te doen. Mijn vader dreigde me ook dat ik het aan niemand mocht vertellen. Het ging vijf jaar door. Mijn moeder, broers en zussen kwamen er later achter, maar werden ook bedreigd en mishandeld. Als ik weigerde om aan de seksuele behoeften van mijn vader te voldoen, verbrandde hij mijn handen met sigaretten. In augustus 2013 was ik zo depressief van deze situatie geworden en vluchtte daarom naar het huis van familie in Kupang. Ik heb 20 uur moeten reizen op een schip om naar het huis van mijn oom in Kupang te komen. Mijn familieleden brachten mij naar een lokale organisatie Rumah Perempuan Kupang (RPK). Deze organisatie bood mij juridische bijstand via een advocaat en gaf mij psychologische steun. Met de hulp van RPK is mijn vader nu gevangen gezet en wacht op zijn veroordeling. Na mijn ontsnapping ben ik niet meer naar school gegaan, maar ik wil nu terug naar school om te studeren, net zoals mijn vrienden dat doen. Ik wil mijn opleiding afmaken en ik hoop een goede baan te vinden in de toekomst.”
Wist u dat? • Tussen de 30% en 40% van de meisjes in Kenia en Tanzania is seksueel mishandeld. • 1 op de 2 kinderen in India wordt seksueel misbruikt: 80% wordt niet gerapporteerd. 27
1.8 noodhulp
Ook in 2013 heeft onze organisatie directe hulp aan kinderen en hun families verleend. Onze filosofie hierbij is dat wij geloven dat wij veel effectiever en resultaatgerichter zijn, wanneer wij samenwerken met andere organisaties. Alleen als wij zo goed mogelijk de krachten bundelen, kunnen wij optimale hulp aan kinderen in noodhulpsituaties verlenen. Overstromingen in Jakarta (Indonesië) In januari 2013 zorgde aanhoudende regen voor overstromingen in Jakarta. Terre des Hommes deelde noodhulppakketten uit, zodat de situatie van de getroffen kinderen niet verslechterde. Welke noodhulp hebben wij geboden? • In totaal hebben wij in West-, Zuid- en Centraal-Jakarta 957 kinderen en 2.581 volwassenen geholpen. • Ook hebben wij hygiënepakketten uitgedeeld ter voorkoming van een verergering van de gezondheidssituatie. • Om er voor te zorgen dat de kinderen voldoende nutriënten kregen, hebben wij voedsel uitgedeeld. • Het is van belang dat de kinderen naar school blijven gaan en daarom hebben we schoolmaterialen uitgedeeld.
Vluchtelingen in Birma en Thailand Langs de Thais-Birmese grens leven vele tienduizenden Birmese vluchtelingen. Terre des Hommes bood zowel in Birma als in Thailand hulp. Welke noodhulp hebben wij geboden? • In 2013 zorgde Terre des Hommes voor bescherming, gezondheidszorg en onderwijs aan meer dan 42.702 kinderen en hun families. • In de vluchtelingenkampen voor de Karen in Thailand hebben wij 3.345 kinderen, jonger dan vijf jaar oud, de mogelijkheid gegeven om naar kleuterscholen (inclusief speciaal onderwijs) te gaan. Daarnaast kregen deze kinderen eten en hebben wij ze verzorgd. • Om Birmese kinderen in zowel Thailand als Birma te beschermen tegen uitbuiting, en om ze toegang tot onderwijs te laten krijgen, hebben wij tien internaten ondersteund. Hierdoor wonen 502 kinderen in een veilige omgeving en gaan naar school.
Syrische vluchtelingen in Libanon In 2013 is de hulp aan Syrische vluchtelingen in Libanon onverminderd doorgegaan. Welke noodhulp hebben wij geboden? • Samen met onze zusterorganisatie Terre des Hommes Italië hebben wij 1.155 kinderen (zowel Syrische als Libanese) toegang tot onderwijs gegeven. Ook hebben wij ze de mogelijkheid tot psychosociale steun en bescherming geboden. • De meisjes gaven wij pakketten met specifieke producten voor de vrouwelijke hygiëne, kleding, zeep en een zaklamp met batterijen. • Met Giro 555-gelden zijn twee kindercentra opgezet. Hier kunnen kinderen in een veilige en kindvriendelijke omgeving met leeftijdsgenoten leren, spelen, sporten en creatieve activiteiten als drama, schilderen, zang en dans ondernemen. Door in twee shifts per dag te werken, maakten meer kinderen gebruik van deze diensten. Voorbereiding op rampen in Bangladesh Jaarlijks wordt het kustgebied in Patuakhali in Bangladesh getroffen door natuurlijke rampen zoals erosie van de rivier, stormen en orkanen en sterke getijdenwisselingen. Welke noodhulp hebben wij geboden? Terre des Hommes geeft voorlichting ‘hoe voor te bereiden op een naderende ramp’ aan 7.660 kinderen en 14.217 vrouwen en meest kwetsbare groepen, aangezien zij het grootste risico lopen tijdens een natuurramp.
29
Diverse noodhulp India Intern conflict Andrah Pradesh Door interne conflicten in Andrah Pradesh (India) zijn hele bevolkingsgroepen op de vlucht geslagen. Met name kinderen zijn de dupe van dit interne conflict. Welke noodhulp hebben wij geboden? • Terre des Hommes biedt 2.333 ontheemde kinderen in 35 nederzettingen onderwijs en psychosociale zorg. • Hun ouders krijgen de mogelijkheid tot het opzetten van activiteiten die de inkomsten voor onderhoud van het gezin genereren. • In totaal biedt Terre des Hommes hulp aan 1405 gezinnen. Overstroming Uttarakhand Uttarakhand is een moeilijk te bereiken gebied dat langs de Kedarnath pelgrimroute ligt. Welke noodhulp hebben wij geboden? Terre des Hommes heeft noodhulp gegeven aan 300 gezinnen, waaronder 540 kinderen, die getroffen zijn door de overstromingen in Uttarakhand. Zij ontvingen voedsel, medicijnen, pakketten voor persoonlijke hygiëne, dekens en wollen kleren. Cycloon Phailin India In oktober trof de cycloon Phailin India, waar ze veel slachtoffers maakte.
Welke noodhulp hebben wij samen met ECHO en Terre des Hommes Lausanne geboden? • Terre des Hommes heeft noodhulppakketten uitgedeeld aan meer dan 5.000 getroffen gezinnen. • De slachtoffers van deze natuurramp kregen onder meer een shelter kit, voor het maken van tijdelijke behuizing, een pakket voor persoonlijke hygiëne en schoolspullen voor de kinderen. Meer dan 18.000 mensen hebben wij met deze steun hulp kunnen bieden. Aardbeving en tyfoon Filippijnen In oktober werden de eilanden Cebu en Bohol (Filippijnen) getroffen door een aardbeving van 7.2 op de schaal van Richter. Welke noodhulp hebben wij geboden? • Terre des Hommes heeft psychosociale hulp gegeven aan 26.413 kinderen, 252 verzorgers, 330 leerkrachten en 120 vrijwilligers. Ook het personeel van lokale project partners hebben wij therapeutische hulp geboden. Daarnaast hebben wij een aantal kinderdagverblijven en een kleuterschool opgeknapt.
Welke noodhulp hebben wij geboden? • Terre des Hommes heeft de eerste maand na de ramp met Giro 555 geld noodhulppakketten uitgedeeld met voedsel, medicijnen, drinkwater en dekens aan 2.632 families uitgedeeld in Oost Samar. • Terre des Hommes bundelde krachten met zusterorganisatie Terre des Hommes Lausanne om onderdak, water, sanitaire voorzieningen en hygiëne te verbeteren. In totaal bereiken wij met dit doel 11.163 families. • In noodsituaties is het erg belangrijk dat bescherming aan kinderen wordt geboden ter voorkoming van uitbuiting. Dit wordt bereikt door ervoor te zorgen dat ze naar school kunnen gaan. Terre des Hommes restaureerde scholen en onderkomens van slachtoffers waardoor 3.200 leerlingen en 300 families een veilig onderkomen hebben.
De hulp aan de slachtoffers in Cebu en Bohol was goed op gang gekomen, toen een nieuwe ramp zich aandiende. Op 8 november werden de Filippijnen getroffen door tyfoon Hayan. Een massale, natuurlijke ramp met verstrekkende gevolgen voor velen. Miljoenen mensen raakten hun spullen kwijt. 30
Project: Noodhulp Filippijnen: SHO Steun TdH: € 1.334.781,Periode: November 2013
PROJECT INGEZOOMD Gevlucht voor een zware tyfoon Robert Caramol wist zich geen raad toen in de vroege ochtend van 7 november 2013 de autoriteiten de inwoners van Barangay San Roque (in de gemeente Marabut) waarschuwden voor de komende tyfoon. Hij vertelt: “Ik wist maar al te goed dat het afgegeven stormsignaal vier het hoogste signaal was; het gaf aan dat er een extreem zware tyfoon op komst was. Evacueren – kregen wij als advies van de autoriteiten. Evacueren…. maar waarheen? Een aantal dorpelingen stak de koppen bij elkaar en een van hen wist dat er een diepe grot boven in een nabij gelegen rotsformatie was. Maar het pad omhoog was stijl en door de modder en dichte begroeiing bijna onbegaanbaar voor ons, de kinderen, en voor de vrouwen. Maar er was geen alternatief. Koortsachtig werkten de mannen die dag om een pad omhoog vrij te maken. Uiteindelijk bereikten we tegen vier uur ‘s middags de grot, die diep en donker was. We waren met zeven families. Kaarsen en zaklantaarns zorgden voor enige verlichting. Wij bleven in de grot tot 10 uur in de ochtend. Het was een nachtmerrie, de storm en regen gierden langs de bergwand en vijf meter hoge zeegolven overspoelden ons dorp. Het was koud, maar we waren veilig. Toen we de ochtend na de tyfoon naar beneden glibberden, was ons dorp onherkenbaar. Een enorme ravage van weggevaagde huizen en ontwortelde bomen. De daken waren van de schoolgebouwen afgerukt. Bijna alle elektriciteitspalen lagen tegen de vlakte. De kerk, waarin ook een aantal dorpelingen geschuild hadden, stond nog overeind - maar was zwaar beschadigd. Ons huis was onherkenbaar. En het bleef maar regenen. Ik heb wat verfomfaaide golfplaten en wrakhout bij elkaar zocht om daar een tijdelijk onderkomen van te bouwen. Het was niet veel, maar in elk geval zat mijn familie droog,” aldus Robert. Een paar dagen later kwamen de eerste voedselpakketten aan. Toen de wegen schoongemaakt en weer begaanbaar waren, bereikte een 20ton truck van Terre des Hommes het dorpje San Rogue en werd eten, drinken, tentmateriaal, dekens en zeep verstrekt. Robert was er blij mee en staat nu op de lijst om een tijdelijk nieuw onderkomen van Terre des Hommes te krijgen.
31
1.9 Landentabel Aantal partners
Toegekend in Euro
Aantal partners
Overgemaakt in Euro
2013
2012
2013
2012
2013
2012
2013
2012
5 11 6 1 1 2 26
6 15 10 3 34
358.547 1.081.521 897.548 404.030 36.458 84.598 2.862.702
1.472.341 1.182.566 810.888 71.172 3.536.967
14 27 12 1 1 4 59
13 25 15 1 5 59
904.601 779.842 563.221 173.709 17.362 262.380 2.701.115
926.477 983.481 842.439 265.020 368.041 3.385.458
STRUCTUREEL Zuidoost-Azië Cambodja Indonesië Filippijnen Laos Myanmar Thailand Totaal Zuid-Azië Bangladesh India Nepal Sri Lanka Totaal Oost-Afrika Kenia Tanzania Uganda Ethiopië MFS II * Totaal Zuid-Amerika Bolivia Brazilië Peru Nicaragua Totaal Nederland/ Overig Totaal Structurele hulp
2 11 4 17
3 12 15
242.436 1.129.312 295.106 -74.296 1.592.558
617.648 249.310 -13.455 853.503
6 26 4 2 38
6 32 9 47
574.423 1.704.066 90.815 70.280 2.439.584
546.234 1.660.134 549.515 2.755.883
7 9 7 5
18 14 21 6
27 21 24 6
59
2.459.456 1.889.354 2.032.394 404.611 2.823.927 9.609.742
22 23 23 8
28
1.135.120 2.197.798 1.176.540 1.016.704 2.796.861 8.323.023
76
78
1.566.515 1.398.457 1.164.111 457.878 2.796.861 7.383.822
2.203.348 1.479.159 1.528.800 275.567 2.823.927 8.310.801
9 1 7 1 18
10 1 9 1 21
368.776 396.990 470.806 154.949 1.391.521
635.944 642.935 717.519 55.059 2.051.487
22 2 19 1 44
20 6 16 42
615.474 553.961 856.877 73.579 2.099.891
672.016 254.599 1.007.989 1.934.604
2
-
3.726.612
-
2
-
318.568
-
91
129
17.896.416
16.051.699
219
226
14.942.979
16.386.746
Aantal partners
Toegekend in Euro
Aantal partners
Overgemaakt in Euro
2013
2013
2012
2013
2012
2013
2012
2012
NOODHULP & REHABILITATIE / OVERIG Met eigen middelen Bangladesh Burkina Faso Filippijnen India Indonesië Libanon Thailand Uganda
1 2 5 1 4 -
1 2 1 2 1 4 1
75.000 84.752 394.392 12.126 513.255 -
50.000 154.580 46.048 28.985 130.000 508.174 20.351
2 2 5 1 1 4 -
1 2 1 3 1 5 1
100.000 35.810 299.585 12.126 60.891 454.053 -
25.000 77.290 35.000 24.337 65.000 316.294 20.351
Met SHO middelen Haïti Syrië Filippijnen Totaal Noodhulp
1 1 15
1 13
49.461 557.396 1.686.382
4.620 944.389
1 1 1 18
1 15
208.455 49.461 557.396 1.777.777
300.000 863.272
Totaal structurele hulp en noodhulp
106
142
19.582.803
16.996.088
236
241
16.720.756
17.250.018
* Betreft overmakingen aan alliantiepartners plus monitorings- en coördinatiekosten 33
34
Mogelijke overtredingen in 2013 In 2013 zijn er vier meldingen van mogelijke overtredingen van de CSP bij ons binnengekomen: 2 meldingen in Azië, 1 in Zuid-Amerika en 1 in Afrika.
1.10 Partnerbeleid en capaciteitsversterking
1.10.1 Onze filosofie bij partnerbeleid Terre des Hommes werkt vanuit de filosofie dat projecten het beste kunnen worden bedacht en uitgevoerd door lokale partners. Zij weten immers wat er speelt binnen een gemeenschap en aan welke hulp de grootste behoefte bestaat. Medewerkers van onze partnerorganisaties zijn afkomstig uit deze gemeenschappen en genieten daarom het vertrouwen van de bevolking. Het zogenaamde grassroots-principe, waarbij de mensen aan de basis zelf initiatieven nemen - in plaats van beleidsmakers of buitenstaanders - is hierbij leidend. Wat betekent dit uitgangspunt voor de samenwerking tussen Terre des Hommes en onze lokale partners? Bij de selectie van onze partners zijn de belangrijkste criteria: 1. Financiële betrouwbaarheid: de fondsen die we werven voor onze projecten moeten efficiënt en op een eerlijke manier worden besteed. Een goede screening van de financiële huishouding vooraf, periodieke rapportages op het gebied van financiën en uitvoering van onze partners en regelmatige audits tijdens de implementatie van projecten, zijn de instrumenten die wij inzetten om dit te waarborgen. 2. Veiligheid van de kinderen: staat in onze projecten centraal. Alle partners dienen daarom de Child Safeguarding Policy te ondertekenen, waarbij bijvoorbeeld is gegarandeerd dat een kind nooit alleen met een volwassene in één ruimte is. Kinderen beschermen tegen de ergste vormen van uitbuiting betekent dat hun veiligheid in onze projecten de hoogste prioriteit heeft. 35
3. Duurzaamheid van onze partners: Terre des Hommes streeft naar de verzelfstandiging van haar partners zodat zij hun projecten uiteindelijk zonder onze hulp kunnen voortzetten. De steun van Terre des Hommes aan een project is voor een periode van drie jaar. Na afloop kan de steun worden verlengd. Projecten kennen duidelijke en concrete doelstellingen met aantoonbare resultaten. Na afronding van een project kan Terre des Hommes ervoor kiezen een ander project van dezelfde partner te steunen. Nieuwe insteek samenstelling partners In 2013 is door Terre des Hommes besloten om beter te letten op de samenstellingen van partnergroepen in landen. Naast de bovengenoemde organisaties die vanuit het grassroots-principe werken, zijn voor de adequate uitvoering van lokale programma’s ook andere kwaliteiten nodig zoals lobby-expertise of onderzoekservaring. Terre des Hommes heeft besloten een flexibelere invulling van partnerbestanden te kiezen waarbij verschillende type partners elkaar aanvullen. Bij de samenstelling van verschillende partners zoekt Terre des Hommes een balans tussen expertise en ervaring op het gebied van lobby, onderzoek en het grassroots-principe. De verwachting is dat onze keuze resulteert in een grotere impact van ons werk op onze doelgroepen. Wij zullen dit in 2014 evalueren. Minder partnerorganisaties Daarnaast hebben wij de beslissing gemaakt om met minder partnerorganisaties te werken. In plaats van vele kleinschalige projecten
streeft Terre des Hommes steeds meer naar grootschalige programma’s, geïmplementeerd door enkele vakkundige sleutelpartners. Deze trend heeft in 2013 al geresulteerd in minder nieuwe projectpartners. 1.10.2 Child Safeguarding Policy De Child Safeguarding Policy (CSP) is binnen Terre des Hommes een integraal onderdeel van de capaciteitsopbouw van door ons gesteunde projectpartners. In de eerste plaats zijn alle partnerorganisaties verplicht om de CSP van Terre des Hommes Nederland te ondertekenen als onderdeel van het partnercontract. Vanaf 2013 hebben wij het ook verplicht gesteld dat projectpartners een eigen CSP ontwikkelen, onder begeleiding en met goedkeuring van Terre des Hommes Nederland, die is afgestemd op de specifieke context en aard van het project en de doelgroep. Eind 2013 had 78% van de projectpartners een eigen CSP.
De evaluatie van implementatie van de CSP vormt een integraal onderdeel van projectevaluaties en -monitoring. We zullen onder andere kijken naar de wijze waarop een project is ingericht, de manier waarop medewerkers met kinderen omgaan, de (kennis over) klachtenprocedure en maatregelen die worden genomen om kinderen optimaal te beschermen in het project. Tevens vinden er regelmatig trainingen in Child Safeguarding plaats.
Toelichting • In de eerste zaak wordt de verantwoordelijke van een opvanghuis beschuldigd van misbruik van drie kinderen. De zaak ligt bij de politie voor onderzoek en vervolging. • In de tweede zaak zijn vermoedens van een overtreding mondeling bij ons gemeld. Wij hebben de betreffende vermoedens onderzocht, maar onvoldoende aanwijzingen gevonden om de zaak aanhangig te kunnen maken bij de lokale overheid. Wel is geconstateerd dat er behoefte is aan training van sociaal maatschappelijke werkers en politie in dat betreffende gebied. • In de derde zaak wordt een priester van misbruik beschuldigd. Voordat vervolging kon plaatsvinden, heeft de betreffende priester zelfmoord gepleegd. • De laatste melding betreft een mogelijk misbruik van kinderen 10 jaar geleden in een opvanghuis. De beschuldigde persoon is twee jaar geleden overleden. Terre des Hommes heeft dit project, samen met andere internationale NGO’s, in 2007 en 2008 gesteund. Hoewel het misbruik niet in de periode dat wij het project steunden heeft plaatsgevonden, zullen wij indien gewenst eventuele slachtoffers (inmiddels volwassenen) samen met andere NGO’s juridisch bijstaan. De overheid is van de kwestie op de hoogte. In 2012 is er 1 melding ontvangen. Wij merken dat door de trainingen en aandacht voor CSP, mensen bewuster worden van de thematiek, alerter zijn en hierdoor eerder zaken ter discussie stellen. Dit is een goede ontwikkeling. Toch is er nog een lange weg te gaan. Zo is het in sommige landen bijvoorbeeld op scholen nog heel gewoon dat leraren ter correctie hun leerlingen slaan.
1.10.3 Capaciteitsversterking Om duurzaamheid van onze partners te realiseren is capaciteitsversterking noodzakelijk. Met trainingen helpen we partners zich te professionaliseren en te verzelfstandigen. Veel partners vinden bijvoorbeeld netwerken, lobby en beleidsbeïnvloeding en het zelfstandig fondsen werven een uitdaging.
on the Background and Psychosocial Consequences of Webcam Child Sex Tourism in the Philippines (november 2013) • Becoming Sweetie: a novel approach to stop the global rise of Webcam Child Sex Tourism (november 2013) • Snatch childhood: study on child prostitution Bangladesh
Hoe pakken wij dit aan? • Om trainingen zo gericht mogelijk te kunnen afstemmen, wordt door Terre des Hommes-medewerkers eerst in detail ge analyseerd waar mogelijkheden liggen ter professionalisering en verzelfstandiging. • Op basis van deze analyse spreken wij vervolgstappen af en rollen wij samen met de partners het traject voor capaciteitsopbouw uit. Terre des Hommes geeft trainingen ‘on-the-job’ of gezamenlijk met andere projectpartners. Specifieke doelstellingen voor deze capaciteitsopbouw leggen we vast ter toetsing aan het einde van het traject.
Kinderhandel • Identifying Actionable Strategies to Minimize Vulnerabilities of Nepali Girls Trafficked to India and Repatriated as Survivors of Trafficking • Stories from the field – a glimpse on trafficked children’s and justice in South East Asia • Survey on Children on the Move in Gondar Town, Wogera, Dabat and Debark Woredas, North Gondar Zone (Ethiopia, ECO, ANPPCAN)
1.11 Publicaties Terre des Hommes in 2013 In 2013 zijn er op het hoofdkantoor en in de regio meerdere onderzoeken uitgevoerd. De belangrijkste onderzoeken op een rij: Seksuele uitbuiting • The Scope and Magnitude of Online Sexual Abuse of Children in Highly Affected Areas in the Philippines (september 2013) • Aanpakken, oppakken, doorpakken. Aanbevelingen voor een betere balans rondom de bestrijding van kindersekstoerisme (september 2013) • Fullscreen on View. An Exploratory Study 36
1.000.000.000 { één miljard }
...mensen bereikten wij in 2013 met de mediacampagne van Sweetie. en het fenomeen webcam kindersekstoerisme. Sweetie kreeg wereldwijd ongekend veel media-aandacht wanneer de ‘onthulling’ plaatsvindt van het virtuele karakter van het meisje. Webcam kindersekstoerisme staat hiermee in één klap op de publieke en politieke agenda.
http://www.youtube.com/watch?v=1Pg6-ES44vI
37
2
Fondsenwerving Marketing & Communicatie
2.1 Fondsenwerving Terre des Hommes heeft in 2013 dankzij de steun van vrijwilligers, donateurs, loterijen, bedrijven en vermogensfondsen opnieuw kunnen werken aan een wereld zonder uitbuiting en misbruik van kinderen. Een wereld waarin kinderen kansen krijgen op een betere toekomst en ontplooiing.
• In 2013 werd ruim € 27 miljoen geworven voor onze projecten in de diverse regio’s waar wij werkzaam zijn. • We kregen steun van bijna 80.000 donateurs. • In het afgelopen jaar zijn de online donaties met 40% gegroeid: van ongeveer € 49.000 in 2012 naar ruim € 68.000 in 2013.
39
Aanpassing beleid fondsenwerving 2013 In 2013 hebben we onze bestaande donateurs goed geanalyseerd en een inschatting gemaakt van potentiële donateurs. Via gerichte marketingactiviteiten houden we nu meer rekening met de wensen en behoeften van de donateur. Denk aan het soort informatie, de frequentie. Daarnaast hebben wij de nadruk gelegd op de bekendheid van Terre des Hommes. Want als mensen je kennen, zijn ze eerder bereid zich in de organisatie te verdiepen en een donatie te geven.
2.2 Onze particuliere donateurs
2.3 Bedrijven en vermogensfondsen
Werkwijze 2013 We vinden het belangrijk om onze achterban goed te informeren over onze werkzaamheden en rekening te houden met de wensen en behoeften van onze donateurs. Voor onze particuliere relaties hebben we op jaarbasis het volgende ontwikkeld: 47 digitale mailings, 63 projectnieuwsbrieven, 3 Terre Magazines en 4 op de doelgroep afgestemde mailings.
In 2013 is hard gewerkt om met meer bedrijven en vermogensfondsen in contact te komen en de bestaande contacten te intensiveren. De aanpak bestaat vooral uit persoonlijk contact en het realiseren van op maat gemaakte samenwerking. Ook zijn er nieuwe initiatieven ontwikkeld zoals het televisieformat CEO’s Back to Basic: Harald Swinkels van de Nederlandse Energie Maatschappij bezocht ons project Nairobits in Kenia waarvan het verslag werd uitgezonden op RTL Z.
DenkLab Aan ons donateurspanel, het zogenaamde Terre des Hommes DenkLab van 889 donateurs, hebben we dit jaar onder meer gevraagd naar hun mening over het Terre Magazine, ons jaarverslag inclusief jaaroverzicht en onze imago-campagne. De uitkomsten hebben ons concrete handvatten gegeven om onze achterban effectiever te bereiken.
Daarnaast werden enkele kleinschalige bijeenkomsten georganiseerd om nieuwe contacten op te doen en bestaande relaties te onderhouden. Op 2 oktober 2013 vierde de Rotterdamse Vereniging voor Katholiek Onderwijs (RVKO) haar 140 jarig jubileum. De hierbij aangesloten scholen hebben een jaar lang allerlei fondsenwervende acties ontplooit.
Succesvolle projecten In het jaar 2013 heeft Terre des Hommes dankzij de steun van diverse bedrijven en vermogensfondsen veel kunnen betekenen voor kinderen in uitbuitingssituaties.
De 20.000 leerlingen en 1900 medewerkers van de
Geleerde les: Vanwege beperkte capaciteit is er dit jaar te weinig gebruik gemaakt van het panel. Met een duidelijke planning voor 2014 willen wij dit middel beter inzetten. Welkomstprogramma Daarnaast is in juni 2013 ons welkomstprogramma voor nieuwe donateurs van start gegaan. Alle nieuwe donateurs ontvangen maandelijks gedurende een periode van vijf maanden een digitale nieuwsbrief, zodat zij een goed beeld krijgen van Terre des Hommes. Zo ontvangen zij onder meer informatie in woord en beeld over onze projecten, donateursservice, winkels en het Terre des Hommes DenkLab. Nalatenschappen In oktober 2013 heeft Terre des Hommes een groep zeer trouwe donateurs uitgenodigd voor een bijeenkomst met het thema ‘Nalaten aan Terre des Hommes’ in het Museum Beelden aan Zee. De aanwezige donateurs waren enthousiast over de inspirerende locatie, de mooie rondleiding en de presentatie van de huisnotaris en Terre des Hommes.
RVKO haalden hiermee voor Terre des Hommes ruim € 368.000,- op. Dit bedrag zullen wij besteden aan het bouwen van een school in Bangladesh en het ter plaatse opleiden van leerkrachten.
Enkele voorbeelden uitgelicht: • We wonnen de ASN Bank Wereldprijs 2013 voor het project ‘van prostituee naar office manager’, waarin we zeer kwetsbare meisjes in India beroepsopleidingen en begeleiding naar (vast) werk bieden. Een bijzonder project dat mede mogelijk gemaakt wordt door de ASN Foundation en de GSRD Foundation. • Met steun van Stichting 10 September - verbonden aan D.E. Master Blenders - en de Sint Antonius Stichting, boden wij gezondheidszorg en voorlichting over kinderuitbuiting in afgelegen oevergemeenschappen in het Braziliaanse Amazonegebied. Ook in 2014 zetten we weer alle zeilen bij om de samenwerking met bedrijven en vermogensfondsen verder uit te bouwen.
2.4 Nationale postcode Loterij Wordt Vervolgd In 2013 hebben wij van de Nationale Postcode Loterij, naast onze jaarlijkse bijdrage van € 2.250.000,-, een extra bedrag van € 1.653.041,gekregen voor het project Wordt Vervolgd. Sekstoeristen die zich in Azië aan kinderen vergrijpen, gaan helaas nog te vaak vrijuit. Met dit bedrag kan Terre des Hommes met het project Wordt Vervolgd gebaseerd op de succesvolle aanpak (van haar projectpartner APLE) in Cambodja - in Indonesië, de Filippijnen, India en Nepal onderzoekers opleiden om Westerse en ook lokale pedoseksuelen op te sporen en te vervolgen. Centrum Kinderhandel Mensenhandel Groot was de vreugde toen wij vernamen dat wij nog een cheque met het bedrag van € 3.070.000,- in ontvangst mochten nemen. Dit bedrag is voor de bouw van het Centrum Kinderhandel Mensenhandel in Leeuwarden. Fier Fryslân en Terre des Hommes bundelen de krachten en delen kennis en expertise om slachtoffers van kinderhandel te helpen. Zo kan de strijd tegen kinderhandel daadkrachtiger en efficiënter plaatsvinden. “Terre des Hommes is een kleine en deskundige organisatie, werkt samen met lokale partners en heeft innovatieve en nieuwe projecten. Wij zijn trots dat we dankzij onze deelnemers in staat zijn Terre des Hommes te steunen in haar strijd tegen kinderuitbuiting.”
Judith Lingeman, Hoofd afdeling Goede Doelen Nationale Postcode Loterij
“Terre des Hommes biedt met het project ‘Van prostituee tot office manager’ meisjes in uitzichtloze situaties kans op een nieuw begin. Om de continuïteit van het project te behouden, bouwt Terre des Hommes aan een duurzaam netwerk met (lokale) bedrijven. Samen kunnen zij elk jaar meer meisjes opleiden. Mede dankzij deze innovatieve samenwerking was ‘Van prostituee tot office manager’ een terechte winnaar van de ASN Bank Wereldprijs 2013.”
Totaal hebben wij via onze particuliere markt €6.8 miljoen geworven.
Asceline Groot, Senior Adviseur Externe en Interne communicatie ASN Bank 41
42
2.5 Terre des Hommes winkels en onze vrijwilligers Ook dit jaar is er veel gebeurd op het gebied van vrijwilligerswerk. Ons netwerk met bijna 1700 vrijwilligers heeft zich tot het uiterste ingespannen. De resultaten en belangrijke gebeurtenissen op een rij:
Samenwerking vrijwilligers en hoofdkantoor In 2013 zijn er diverse initiatieven geweest om ervoor te zorgen dat de vrijwilligers en de medewerkers op het hoofdkantoor goed blijven samenwerken.
Winkels • Vijf nieuwe Terre des Hommes-winkels geopend in Apeldoorn (april), Eindhoven (juni), ‘s-Hertogenbosch (juni), Kampen (september) en Amersfoort (oktober) waarmee het totale aantal winkels komt op 39. • Er is één nieuwe stichting opgericht in Haarlemmermeer en één nieuw winkelpand gehuurd in Hoofddorp. • De 3J’s hebben officieel en feestelijk de winkels geopend van Eindhoven, Apeldoorn, Kampen en Amersfoort. Deze openingen hebben veel lokale bekendheid gegenereerd voor de nieuwe winkels en Terre des Hommes als organisatie. • In december hebben we samen met het blad Happinez de actie ‘Geluk geef je door’ geïnitieerd. Een oproep aan lezers van Happinez om mooie spullen naar de dichtstbijzijnde Terre des Hommes-winkel te brengen in de bijgevoegde Happybag. We hebben inmiddels € 24.000,- ingezameld met deze actie. • In 2013 hebben we een nieuwe, modernere en goedkopere winkelinrichting ontwikkeld. De winkel in Amersfoort heeft de primeur.
• Op 1 april vond in Utrecht de landelijke besturendag plaats. Van de 35 besturen waren er 28 aanwezig. • In september hebben we vijf verschillende bijeenkomsten georganiseerd in het land met onze regiodirecteuren. We bereikten daarmee slechts 10% van onze vrijwilligers. De aanwezigen waren wel zeer onder de indruk van de verhalen en inzet van de regiodirecteuren. Voor volgend jaar denken wij aan effectievere manieren om onze vrijwilligers te bereiken, wellicht met de organisatie van een bijeenkomst per winkel. • Er zijn vier trainingen op het gebied van ‘feedback geven’ verzorgd voor winkelcoördinatoren. De opkomst was hoog en de trainingen zijn goed ontvangen. De participanten vonden het vooral prettig om onderling ervaringen uit te wisselen. • In oktober is er 1 landelijke training op het gebied van PR en Communicatie gegeven in Doorn. Van de 35 winkels waren 20 vertegenwoordigers aanwezig. • In november hebben twee vrijwilligers diverse Terre des Hommes-projecten in India bezocht: Gerda Jonker (Heerenveen) en Els Melisse (Zundert). Zij zijn in 2013 onze ‘super ambassadeurs’ geweest en inspireren met deze unieke ervaring andere vrijwilligers. • In 2013 is een online boekhoudsysteem voor de penningmeesters geïmplementeerd.
Promotiewerkgroepen In Heemskerk en omgeving is in 2013 volop gecollecteerd, vrijwilligers in Arnemuiden hebben het hele jaar door spullen verkocht op allerlei markten en braderieën, de kledingbeurzen en workshops van de Terre des Hommes-werkgroep in Driebergen waren eveneens succesvol. 43
2.6 marketing en Communicatie Het afgelopen jaar hebben wij diverse publiekscampagnes gevoerd en marketingactiviteiten ingezet om het Nederlandse publiek te informeren over ons werk. Deze inspanningen zijn van essentiële waarde, aangezien wij hiermee een grotere betrokkenheid met en bekendheid van onze organisatie creëren. Want hoe meer mensen ons kennen en bereid zijn ons te steunen, des te meer kinderen wij kunnen helpen. We hebben in 2013 de BITSER-methode toegepast op onze marketingactiviteiten. BITSER staat voor; Brand awareness – kent men de organisatie? Imago – weet men wat men doet en waar men voor staat? Traffic – heeft men interesse in de organisatie? Sales – is men bereid een bijdrage te leveren /om te doneren? Extra sales – is men bereid om de bijdrage/donatie te continueren? Resales – is men bereid de organisatie bij anderen aan te bevelen?
Ruggengraat Onze vrijwilligersachterban is van oudsher zeer betrokken bij ons werk. Het waren vrijwilligers, die ooit het initiatief namen om Terre des Hommes te starten. Nu, bijna 50 jaar later, vormt het vrijwilligerswerk nog steeds de ruggengraat van onze organisatie. Paul Hogervorst, ‘sinds lang’ voorzitter van onze winkel in Pijnacker, verwoordt het als volgt: “O, het wonder van een huis is niet dat ons beschermt en verwarmt, en ook niet dat wij het bezitten. Het is dat het langdurig een voorraad geluk opslaat, dat het diep in het hart de donkere massa verzamelt waaruit dromen opwellen als uit een bron.” Uit het boek: Terre des Hommes: Als je het bovenstaande leest en je ziet dan in gedachten de beelden van de bewoners van verpulverde huizen op de Filippijnen, zoals het angstige en bibberende kind, dan
besef je dat bij deze slachtoffers een gevoel geborgenheid, veiligheid maar vooral van ‘menszijn’ diep is aangetast. Ik denk dat met name het begrip van het laatste ervoor heeft gezorgd dat zoveel mensen de afgelopen weken hun betrokkenheid in natura hebben getoond. Hierdoor hebben organisaties als Terre des Hommes snel kunnen reageren om de ergste nood te verhelpen. De komende jaren zullen de bewoners niet alleen hun huizen opnieuw moeten opbouwen, maar ook hun voorraad geluk. Onze winkel heeft de afgelopen dertig jaar geprobeerd om, door middel van het ondersteunen van projecten van Terre des Hommes, met name bedreigde kinderen kansen op geluk en kansen op een toekomst te bieden. Wat zou het toch fijn zijn als we nu konden zeggen: ‘Het is niet meer nodig, het geluk en de kansen zijn eerlijk verdeeld, we kunnen stoppen.” Ik stel voor dat wij nog even doorgaan.”
Elk van de bovengenoemde pijlers verdient aandacht. Door het toepassen van de BITSER-methode kan de mate van aandacht aan elke pijler bepaald worden en kunnen de activiteiten en budgetten daarop worden afgestemd. Aan de hand van de resultaten kan worden bijgestuurd zodat de gewenste resultaten worden bereikt. Het leren toepassen van deze methode was in 2013 de belangrijkste doelstelling. De bekendheid van de organisatie is met 72% geholpen naamsbekendheid behoorlijk groot. Maar onze doelgroep weet nog te weinig wat wij doen en waarvoor wij staan. Om dit te verbeteren is o.a. in de campagne met Martin Luther King gestart om onze vasthoudendheid op het gebied van kinderrechten te duiden. Onderstaande cijfers geven aan wat het effect is geweest van de communicatie over ons werk in 2013: • 92% van de ondervraagden in Nederland heeft wel eens van Terre des Hommes gehoord. Deze vraag is gesteld zonder context van goede doelen mee te nemen. • Binnen de context van goede doelen die zich richten op kinderhulp en rechten van het kind, kent 69% (40+ doelgroep) Terre des Hommes. • 14% van de ondervraagden kent Terre des Hommes op hoofdlijnen. De conversie van bekendheid naar overweging om te geven is 5%. • Als rapportcijfer krijgt Terre des Hommes een 6.5. Terre des Hommes wordt gezien als deskundig, sympathiek, betrouwbaar, strijdvaardig en gepassioneerd. 44
Beknopte analyse In het algemeen zien we dat de cijfers t.o.v. 2012 niet significant gegroeid of gedaald zijn. Vergelijk je deze cijfers met de prestaties van andere goede doelen, die zich richten op kinderhulp en rechten van het kind, dan vertonen deze evenmin een groeiende tendens. Onze externe communicatie heeft de juiste tone of voice gelet op de wijze waarop wij als organisatie gezien willen worden. De inhoudelijke bekendheid moet verder groeien. Dit blijft een van onze speerpunten in 2014. Resultaten van deze werkwijze: • Voor 2013 hadden wij ons ten doel gesteld de B (Brand Awareness) te vergroten. Dit doel hebben wij behaald, want de bekendheid = 92%. • Echter de inspanningen om de I (Imago) te verhogen, zijn deels gelukt want 14% kent TDH op hoofdlijnen. De omschrijving van ‘hoe Terre des Hommes gezien wordt’, klopt bij het imago dat we gevoed hebben met de campagne: ‘Vechten voor een toekomst’.
Vechten voor een toekomst Met onze campagne Vechten voor een toekomst in 2013 hebben we het onderscheidend vermogen van Terre des Hommes nog eens extra gecommuniceerd: onze vasthoudendheid. Martin Luther King, Aletta Jacobs en Aung San Suu Kyi - het zijn alle drie mensen die geen genoegen namen met een situatie van onderdrukking. Ze geloofden in een betere wereld met gelijke rechten voor iedereen. Ze gaven niet op, maar bleven knokken voor hun ideaal. Met succes. Deze iconen vormen een bron van inspiratie. Terre des Hommes ziet net als hen een betere wereld voor zich. Een wereld zonder kinderuitbuiting. Terre des Hommes houdt vol tot deze visie werkelijkheid is geworden. Want elk kind moet veilig kunnen opgroeien, met kansen op een goede toekomst. Zodat het ook zelf later de wereld een beetje mooier kan maken. En al gaat het vaak stapje voor stapje, Terre des Hommes gelooft dat de aanhouder wint.
Hoogtepunten 2013 MARKETING Campagne Sweetie: het gezicht van webcam kindersekstoerisme (november 2013) Webcam kindersekstoerisme is sterk in opkomst: een relatief nieuw fenomeen waarbij kinderen tegen betaling seksuele handelingen voor de webcam verrichten. Terre des Hommes heeft in 2013 een onderzoek verricht naar de aard, omvang en gevolgen van deze online seksuele uitbuiting van kinderen. De resultaten zijn schokkend. In slechts twee maanden tijd ontmaskerde Terre des Hommes, met behulp van het fictieve personage ‘Sweetie’, meer dan duizend plegers van webcamseks met kinderen. Deze grootse campagne was een enorm succes voor Terre des Hommes. De doelstelling was om het onderwerp ‘webcam kindersekstoerisme’ op de kaart te zetten en te pleiten voor een nieuwe pro-actieve manier van opsporing. Dat is ons meer dan gelukt! De belangrijkste resultaten op een rij: • ‘Sweetie’ krijgt ongekend veel media-aandacht als wij onthullen dat het meisje een virtueel karakter heeft. Meer dan 1 miljard mensen wereldwijd hebben via diverse media kennis gemaakt met Sweetie en dus met het onderwerp; • Meer dan 400.000 mensen wereldwijd hebben onze petitie getekend; • De Verenigde Naties plaatst het onderwerp in 2014 op de agenda van de VN-mensenrechtencommissie. Aan het eind van het jaar zijn wij gestart met een fondsenwervende campagne. Deze campagne is ondersteund via: • online bannering; • een actiewebsite www.steuntdh.nl • reclameboodschappen in bus en tram.
Geleerde les Een leermoment voor bij de uitvoering van een volgende campagne, is dat het duidelijker naar voren moet komen, dat wij de uitvoerende organisatie zijn. Uit onderzoek blijkt namelijk dat meer dan 44% van de mensen Sweetie gezien heeft. Slechts 20% van hen weet dat Terre des Hommes de organisatie achter deze campagne was. Dus we hebben zeer goed werk verricht om het onderwerp op de publieke en politieke agenda te krijgen, maar het heeft minder effect gehad op onze eigen naamsbekendheid en ons imago. Ook de aansluitende fondsenwervende campagne had op een meer impactvolle manier ondersteund kunnen worden.
diverse nieuwssites en met Als hoogtepunt een 15 minuten durende reportage van Brandpunt: ‘De pedojagers van PhnomPenh’ - over het werk van Terre des Hommes en haar projectpartner Action pour les Efants (APLE) in Cambodja. 5. ‘Onthulling’ virtueel meisje Sweetie en onderzoek naar webcam kindersekstoerisme (november 2013): Ongekend veel media aandacht wereldwijd. In Nederland opening van NOS en RTL nieuws, gesprek van de dag in o.a. RTL Boulevard, RTL late night, Radio 1 en Pauw en Witteman. Artikelen in alle dagbladen.
TV, PRINT & ONLINE Terre des Hommes is in 2013 veelvuldig in de media geweest:
Wereldwijd meer dan 400 unieke artikelen over Sweetie op online nieuwssites. TV: CNN, BBC, Al Jazeera, ABC, CBS, tv shows/ actualiteitenprogramma’s in India, Mexico, Rusland,Brazilië. Journaals in grofweg 40 landen.
1. Nederlander opgepakt op verdenking kindermisbruik in Cambodja (januari 2013): in nagenoeg alle nationale dagbladen en online op zo’n 40 websites waaronder nu.nl
Radio: Canada, Zuid-Afrika, Frankrijk, BBC Africa. Print: the Guardian, DailyMail, Washington Post, Der Bild, Die Welt, El Pais, El Mundo, Le Figaro, De Standaard etc.
2. Reportage van Brandpunt: ‘De Wegwerpkinderen van Tanzania’ (maart 2013): Een reportage van 16 minuten over politietrainingen georganiseerd door Terre des Hommes in Tanzania om seksuele uitbuiting van kinderen te voorkomen.
Grove schatting bereik: 1 miljard personen wereldwijd hebben via media kennisgenomen van Sweetie.
3. De Terre des Hommes’ winkels zorgen bijna wekelijks voor publiciteit in lokale en regionale dagbladen. 4. Bestrijding van kindersekstoerisme en rapport Terre des Hommes - aangeboden aan de Minister van Veiligheid en Justitie (augustus/september 2013): Opgenomen in: RTL nieuws, EenVandaag, de Volkskrant,
6. Goedkeuring project Wordt Vervolgd door Nationale Postcode Loterij (februari 2013)Groot verhaal in AD, diverse dagbladen berichten over (uitrol) project ‘Wordt Vervolgd’. 7. Diverse lokale dagbladen berichten over hoogste punt van de bouw van het nieuwe centrum kindermishandel Fier Fryslân.
8. Terre des Hommes en Fier Fryslân werken samen met Loesje in een campagne tegen mensenhandel (o.a. met Stop the traffic en Free a Girl) (november 2013): In Telegraaf, AD, het Parool, Metro nieuws en Trouw. 9. CEO ’s back to Basic (RTL 7): De oprichter Harald Swinkels van de Nederlandse Energie Maatschappij reist in 1 van de afleveringen met Terre des Hommes mee en bezoekt het inspirerende project Nairobits in Kenia. 10. Tyfoon Filippijnen giro 555/ Filippijnse kinderen in rampgebied makkelijk slachtoffer voor mensenhandel en seksindustrie (november/december 2013): Onder de noemer giro 555 veel publiciteit; specifiek over focus op kindermisbruik/Terre des Hommes in AD en regionale dagbladen. 11. Happinez actie: in de december-uitgave roept het blad Happinez lezeressen op sieraden te doneren via een Happy bag bij de Terre des Hommes-winkels. Deze actie levert in 2014 al meer dan € 24.000,- op. Aandacht voor deze actie via social media en diverse websites. CAMPAGNES TERRE DES HOMMES Terre des Hommes heeft in 2013 zelf vier campagnes gelanceerd via print en online media. Kinderarbeid: Ludieke campagne ‘EnKasa’ tegen huisslaafjes in Peru. De Peruaanse media pakken deze boodschap enthousiast op. Corporate Identity: ‘Vechten voor een toekomst’ in Elsevier, Parool, Trouw en de Volkskrant plus daarbij boodschap op diverse websites. Kinderprostitutie: Met Sweetie brengt Terre des Hommes webcam kindersekstoerisme op de publieke en politieke agenda. Kinderhandel: Samen met Loesje een campagne tegen kinderhandel. 46
social media:
Prijzen! Terre des Hommes valt in de prijzen! • Ons beknopte maar complete samenvatting van het jaarverslag 2012 heeft de Transparant Prijs in de categorie ‘jaarverslag op een A-4’ gewonnen. • Daarnaast hebben we met de campagne ‘Kindernachtverblijf’ een nominatie van de NRC charity awards in de wacht gesleept. • Lileth never happens, de mede door Terre des Hommes gesponsorde film is de meest onderscheidde Nederlandse film, onder andere op het filmfestival van Manhattan Ambassadeur & vrienden Ambassadeur Oud-Tweede Kamervoorzitter Frans Weisglas is sinds augustus 2009 ambassadeur van Terre des Hommes. Een taak die hij vol enthousiasme en belangeloos vervult. Ook in het jaar 2013 zette Frans Weisglas zich weer op diverse vlakken in voor Terre des Hommes. Zo opende hij op 7 december een nieuwe Terre des Hommes-winkel, waarbij hij het moment aangreep om als vrijwilliger in de winkel te helpen. Ook was hij bij de première van ‘Lilet never happened’ waarover hij uitgebreid verslag gaf op zijn website www.fransweisglas.nl. Daarnaast doneerde hij ook in 2013 tien procent van al zijn activiteiten aan Terre des Hommes.
10.980 VRIENDEN
+223%
+329%
Groei Twitter volgers t.o.v. 2012
Vrienden van Terre des Hommes Dit jaar hebben de volgende Vrienden van Terre des Hommes zich voor ons ingezet. • 3 J’s (band) hebben dit jaar Terre des Hommes-winkels geopend en kleding gedoneerd aan onze winkels. • Thekla Reuten (actrice) heeft zich in 2013 voor ons ingezet met de Happinez-actie, voerde werk uit ‘achter de schermen’ voor onze Sweetie-campagne en werkte daarbij mee aan een kindvriendelijk verhoor-filmpje (Tanzania) en heeft de voice over verzorgd ten behoeve van een projectreis. • Johanna Versteeghe (actrice) is de hoofdrolspeelster van de internationaal prijswinnende ‘Lilet never happened’. • Rick Engelkes (acteur) heeft in 2013 diverse brainstormsessies gehad over een televisieformat voor Terre des Hommes
Terre des Hommes is zeer blij met de inzet van de ambassadeur en de vrienden van Terre des Hommes en dankt hen allen van harte voor de betrokkenheid bij en bevlogenheid met ons werk.
47
2.498 VOLGERS
Communicatie online Dit jaar is er veel tijd geïnvesteerd in diverse social media. In 2014 willen wij de communicatie via de diverse online media verder uitbreiden.
Groei Facebook vrienden t.o.v. 2012
Hoe hebben wij in 2013 onze donateurs op de hoogte gehouden van ons werk? • Er zijn in 2013 drie uitgaven geweest van het Terre Magazine. • Wij hebben zes online nieuwsbrieven naar onze donateurs verzonden. • Diverse updates van onze projecten in de verschillende regio’s. • Updates op onze FaceBook-pagina, website en via Twitter.
1.200 BEZOEKERS PER DAG website:
RAPPORTCIJFER E-MAIL NIEUWSBRIEVEN: RAPPORTCIJFER WEBSITE:
8,3
7, 6 48
98 { achtennegentig }
...medewerkers en 1.687 vrijwilligers
…hebben zich in 2013 met gedrevenheid ingezet voor Terre des Hommes. Een stap dichterbij een wereld zonder kinderuitbuiting.
49
3
Onze organisatie
3.1 structuur en personeel
PERSONEELSBESTAND IN 2013 Hoofdkantoor
Terre des Hommes beschikt over gemotiveerd personeel waarmee in 2013 wederom veel en goed werk is verzet. Na de reorganisatie in 2011 heeft Terre des Hommes in 2012 en 2013 met name haar focus gelegd op meer slagkracht op het gebied van marketing en fondsenwerving. Hiertoe hebben wij extra fondsenwervers aangenomen en efficiency in de werkprocessen bevorderd.
Aantal FTE hoofdkantoor Vrouw Man Jonger dan 30 jaar 30 - 40 40 - 50 Ouder dan 50 jaar
Ultimo 2013
Ultimo 2012
30, 2(*)
31, 9(**)
64% 36% 6% 39% 33% 21%
59% 41% 15% 35% 32% 18%
vaste medewerkers wereldwijd:
98
Het gemiddeld aantal FTE in 2013 bedroeg 33,3 (2012: 32,0).
Aantal FTE regiokantoren
Ultimo 2013
Ultimo 2012
Aantal FTE regiokantoren (inclusief regiodirecteuren)
51
Zuidoost-Azië Zuid-Azië Oost-Afrika Zuid-Amerika
21 20 19 8
20 16 17 11
Totaal
68
64
Het totaal FTE ultimo 2013 bedroeg 98,2 (2012: 95,9).
30
8
19
21
20
Hoofdkantoor
Zuid Amerika
Oost Afrika
Zuid Oost Azië
Zuid Azië
Hoofdkantoor Instroom In 2013 heeft Terre des Hommes 8 nieuwe medewerkers op het hoofdkantoor mogen verwelkomen. Uitstroom In 2013 zijn 9 medewerkers uit dienst getreden. Van deze medewerkers is in 7 gevallen het jaarcontract niet verlengd door Terre des Hommes. Functioneren, belonen en arbeidsvoorwaarden Terre des Hommes beschikt over een beoordelingscyclus en een loongebouw gebaseerd op de Hay- functiewaarderingsmethodiek. Dit betekent dat: • Wij met iedere medewerker minimaal twee officiële gesprekken per jaar voeren. Hierin wordt bekeken welke werkafspraken gelden en hoe de voortgang hieromtrent is. • In december van elk jaar vinden de beoordelingsgesprekken plaats. Voor de leidinggevende gelden extra beoordelingscriteria. In 2013 is het salarissysteem van de regiokantoren vergeleken met andere goede doelen. In elk land waar wij werken, hebben wij benchmarkonderzoek laten uitvoeren door een onafhankelijk internationaal bureau. De algehele conclusie van dit onderzoek is dat de salarissen van Terre des Hommes in alle landen bij een aantal functies onder het gemiddelde liggen van wat gebruikelijk is. Terre des Hommes heeft in sommige landen dan ook moeite om aan juist gekwalificeerd personeel te komen. In 2014 zal bekeken worden welke maatregelen hieromtrent genomen dienen te worden.
53
Opleiding & ontwikkeling medewerkers Medewerkers met de juiste kennis en vaardigheden zijn van groot belang voor Terre des Hommes. Binnen de organisatie geven we aandacht aan opleiding en ontwikkeling. Hiervoor is een budget in de begroting gereserveerd van maximaal 2,5% van de bruto loonsom. In 2013 is gestart met het voeren van POP (persoonlijk ontwikkelplan)gesprekken voor een deel van het personeel, zowel op het hoofdkantoor als op de regiokantoren. In 2013 hadden de opleidingen zowel betrekking op het vergroten van vakinhoudelijke kennis als het verbeteren van vaardigheden. De totale kosten van opleiding en ontwikkeling van het hoofdkantoor bedroegen in 2013 € 25.539 wat neerkomt op 1,91% van de bruto loonsom. In 2012 was dit 1,31%.
Diversiteit Nationaliteiten Binnen onze organisatie is er sprake van een grote diversiteit aangezien wij een klein hoofdkantoor in Nederland hebben , weinig expats uitzenden en met veel lokale staf werken. Zo heeft 63% van de medewerkers een niet–Nederlandse nationaliteit. Deze is verdeeld over minimaal 13 verschillende culturele achtergronden en vele verschillende religieuze achtergronden. De diversiteit is niet alleen in de regio terug te vinden, maar ook op het hoofdkantoor. Man-vrouw verhouding; De diversiteit komt ook terug in de managementposities binnen Terre des Hommes. In 2013 worden drie van de zeven managementposities (inclusief algemeen directeur, managementteam en regiodirecteuren) bekleed door vrouwen. De man-vrouw verhouding binnen de totale organisatie inclusief regiokantoren is evenwichtig, met een meerderheid aan vrouwen (47% man en 53% vrouw).
Ziekteverzuim hoofdkantoor Het ziekteverzuim in 2013 was in totaal 6,93%. Dit bestond voor 0,39% uit kort (tot 7 dagen) ziekteverzuim, voor 1,04% uit middel (7 tot 42 dagen) ziekteverzuim en voor 5,40% uit lang (meer dan 6 weken) ziekteverzuim. De verzuimcijfers zijn exclusief zwangerschaps-en bevallingsverlof.
Voor 2013 had Terre des Hommes zich een ziekteverzuimpercentage van maximaal 4 % ten doel gesteld. Deze doelstelling is door het verzuimpercentage van 6,93% niet gehaald. Het percentage langdurig verzuim is in 2013 hoog geweest door de langdurige arbeidsongeschiktheid van twee medewerkers (1x10 maanden en 1x12 maanden). In 2012 was het ziekteverzuimpercentage 4,3 %. Er is dus sprake geweest van een stijging van het ziekteverzuim ten opzichte van vorig jaar. T.o.v. het gemiddelde verzuimpercentage in Nederland (4,1%, periode 2004/2012: bron CBS) is het verzuim binnen Terre des Hommes in 2013 hoger dan het landelijk gemiddelde. De verwachting is dat in 2014 het percentage flink zal dalen door minder langdurige verzuimperioden. Verzuimfrequentie De verzuimfrequentie bij Terre des Hommes lag in 2013 op 0,86. Dat betekent dat alle medewerkers van Terre des Hommes op het hoofdkantoor zich gemiddeld 0,86 keer per jaar ziek melden. In 2012 lag de verzuimfrequentie voor Terre des Hommes op 0,94. Er is dus sprake geweest van een lichte daling. Arbo • De verzuimbegeleiding bij Terre des Hommes werd in 2013 ondersteund door de arbodienst Human Capital Care. • Vier medewerkers van het hoofdkantoor beschikken over het diploma bedrijfshulpverlening (BHV). Vertrouwenspersoon Wij beschikken over zowel een externe vertrouwenspersoon, te weten de arbodienst/
bedrijfsarts, als een interne vertrouwenspersoon. De interne vertrouwenspersoon rapporteert jaarlijks op anonieme basis het aantal klachten van medewerkers aan de directie. Ook beziet deze persoon of deze klachten inmiddels zijn opgelost. In 2013 hebben twee medewerkers de interne vertrouwenspersoon geraadpleegd. Eén collega uit de regio en één collega op het hoofdkantoor. Beide kwesties zijn inmiddels opgelost. De vertrouwenspersoon kan geraadpleegd worden in het kader van de Klachtenregeling ongewenst gedrag, de klokkenluidersregeling en bij overige problemen waarbij de medewerker een drempel ervaart om deze direct te bespreken met de leidinggevende en/of directie. Problemen rond individuele arbeidscontracten of reorganisatie vallen hier niet onder. Klokkenluidersregeling Terre des Hommes beschikt over een klokkenluidersregeling. Deze regeling maakt het mogelijk voor zowel werknemers als derden om eventuele ernstige misstanden met betrekking tot Terre des Hommes te melden. In 2013 zijn er geen meldingen binnengekomen.
Sociale activiteiten In 2013 heeft het jaarlijkse bedrijfsuitje plaatsgevonden. Verder organiseerden wij een kerstborrel. Vooruitblik Terre des Hommes streeft er naar haar personeelsbeleid continu te verbeteren. De ontwikkeling van de medewerkers en ‘de juiste persoon op de juiste plek’ is hierbij het speerpunt. Daarnaast vindt verdere organisatieontwikkeling plaats door de implementatie van een nieuw ICT-systeem dat de informatiestromen binnen Terre des Hommes beter moet gaan beheren. Dit betekent dat zowel het hoofdkantoor als de regiokantoren op een andere wijze gaan werken. Het doel van het nieuwe systeem is om de slagkracht en efficiency van de organisatie nog verder te verhogen. Dit proces zal in 2014 veel van het personeel vragen.
Veiligheidsbeleid In 2010 zijn we gestart met het ontwikkelen van een Safety & Security beleid (veiligheidsbeleid) voor reizend personeel, zowel op het hoofdkantoor als regiokantoor. In 2013 hadden alle medewerkers van het hoofdkantoor, die op basis van hun functie regelmatig dienstreizen maken, een driedaagse veiligheidstraining gevolgd. De implementatie van het veiligheidsbeleid in de regiokantoren is nog lopende.
54
Raad van Toezicht
Nederland
3.2 Organogram Terre des Hommes
3.4 Kwaliteitssysteem
Directeur
Management assistent
Manager juridische zaken en HRM
Hoofd speciale Programma’s en noodhulp projecten •Programma-medewerkers •Kinderrechten-medewerker Regionale teams: Zuid-Amerika (Bolivia/Brazilië en Peru)
Hoofd Financiën en ICT Communicatie •Communicatieadviseur •Online marketeer •Persvoorlichter
Regionale directeur Oost-Afrika
Regionale directeur Zuid-Azië Regio- en landenkantoor Regionale directeur Zuidoost-Azië Regio- en landenkantoor
Regio
Regio- en landenkantoor
Front Office Coördinator Zakelijke en Vermogers markt
Back office Medewerker Marketing & Communicatie
• Medewerker Speciaal relatiebeheer Marketeer Bijzondere Giften • Sales medewerker • Senior programma manager • Marketeer Particuliere markt • Coördinatoren Vrijwilligers
• Database marketeer • Medewerkers donateurs-service • Medewerker nalatenschappen
Administrateurs
Medewerker financiële administratie Medewerkers facilitair/ financiële administratie Systeem- en netwerkbeheerder ICT projectmedewerker
1.687 vrijwilligers waaronder 4 regionale winkelpromotoren
3.3 Terre des Hommes internationaal Terre des Hommes is lid van de Terre des Hommes Internationale Federatie (TDHIF). De federatie vervult een coördinerende rol tussen de leden. Deze opereren zelfstandig onder de naam Terre des Hommes. In 2013 is een aanzet gemaakt om de samenwerking te intensiveren.
Italië
Zwitserland Waar staat Terre des Hommes Internationaal voor? De Terre des Hommes International Federation is een netwerk van tien nationale organisaties, die strijden voor kinderrechten. Hierbij promoot het netwerk gelijke ontwikkeling zonder raciale, religieuze, politieke, culturele of gender gebaseerde discriminatie. Gezamenlijke campagne De leden voeren waar mogelijk samen campagne om internationaal aandacht te vragen voor schendingen van kinderrechten, zoals de in 2013 succesvolle campagne ‘Destination Unknown’.
55
Canada
Luxemburg
Spanje GENERAL ASSEMBLY INTERNATIONAL BOARD
Nederland
Denenmarken
INTERNATIONAL SECRETARIAT GENEVA & BRUSSELS Duitsland
Algemeen Terre des Hommes is sinds 29 april 2004 ISO gecertificeerd (ISO 9001: 2008) door Lloyd’s Register Quality Assurance. Dat wil zeggen dat wij werken volgens de norm die eisen stelt aan het kwaliteitsbeleid van een organisatie. Dit certificaat is in 2013 na hercertificering verlengd tot 30 april 2016. Tevens voerde Lloyd’s in december 2013 een surveillancebezoek uit. Het management en de directie van Terre des Hommes kijken jaarlijks kritisch of alle beschikbare kwaliteitsinstrumenten naar behoren functioneren. Op deze wijze kunnen wij een oordeel vormen over de vraag of het totale kwaliteitsmanagementsysteem werkt. Dankzij dit systeem krijgen wij namelijk beter zicht op het functioneren van de totale organisatie. Resultaten en conclusies van bijvoorbeeld de operationele audits, de interne audits, het jaarlijkse klachtenoverzicht en de uitgevoerde klanttevredenheidsonderzoek(en) nemen wij hierin mee en verwerken wij in de jaarlijkse managementreview.
Frankrijk
Foundation Zwitserland
Afbeelding: De structuur van TDHIF en haar leden
Managementreview Hierbij zijn de volgende zaken van belang volgens de ISO-norm, naast uiteraard de evaluatie van de kwaliteitsdoelstellingen: • Resultaten audits; • Terugkoppeling klanten; • Procesprestaties en productconformiteit; • Status van preventieve en corrigerende maatregelen; • Vervolgmaatregelen van vorige managementreviews; • Veranderingen die van invloed kunnen zijn op het kwaliteitsmanagementsysteem.
Voor wat betreft de output van de managementreview zijn relevant: • Verbetering van de doeltreffendheid van het kwaliteitsmanagementsysteem en bijbehorende processen; • Verbetering van het ‘product’ met betrekking tot de eisen van klanten; • Behoefte aan middelen. Interne audits Hoofdkantoor In 2013 zijn de geplande interne audits uitgevoerd door het interne auditteam. Het proces hebben wij dit jaar herzien: • Het auditteam is teruggebracht van zeven naar drie leden: twee medewerkers en een vrijwilliger gespecialiseerd in kwaliteitszorg; • Het aantal audits is teruggebracht van acht naar vijf per jaar; • Iedere audit heeft een thema. Met deze wijzigingen hebben we niet alleen de efficiency maar ook de kwaliteit van de interne audits vergroot, gezien de betrokkenheid van een externe specialist op vrijwillige basis. De resultaten van de audits zijn samengevat in auditrapporten. Op basis van de opmerkingen en tekortkomingen hebben we waar nodig corrigerende maatregelen getroffen. Grote aanpassingen hebben zich op basis van de auditrapporten in 2013 niet voorgedaan. Wel is een belangrijke conclusie getrokken op basis van de interne auditrapporten, namelijk dat door alle veranderingen in de organisatie, het lastig is het kwaliteitssysteem actueel te houden. Het huidige geautomatiseerde kwaliteitssysteem is daar te bewerkelijk voor. Ook zijn de procesbeschrijvingen vaak tot op detailniveau beschreven hetgeen actueel houden extra bemoeilijkt. In 2014 zal naar een flexibeler kwaliteitssysteem gezocht worden, waarmee de actualiteit beter wordt geborgd. Alle betrokkenen bij de interne audits - de auditors en geauditeerden - constateerden dat dit instrument in alle opzichten goed functioneert. Regiokantoren Het hoofdkantoor bezoekt één keer per twee jaar elk regiokantoor voor een operationele audit. In 2013 werden Operational Audits uitgevoerd in de regio’s Oost-Afrika en Zuidoost-Azië. De Operational Audit 2013 stond net als in 2012 in het teken van LEAN-management (procesverbeteringen), een algehele beoordeling van de efficiency en het ‘in control’ zijn in de regio. Parallel aan de Operational Audit van Zuidoost-Azië heeft KPMG input geleverd.
56
3.5 Planning en control Iedere mondelinge of schriftelijke uiting van ongenoegen van een instelling, bedrijf of persoon, gericht aan Terre des Hommes, waarin deze zijn beklag doet over het beleid dan wel een gedraging van Terre des Hommes, en door betreffende derde als klacht wordt aangeduid.
Klachten Terre des Hommes kent een klachtenprocedure voor derden. Onze definitie van een klacht is: Klachten in Nederland worden centraal gecoördineerd en geregistreerd door de klachtencoördinator. Klachten in de regio worden door desbetreffende regiodirecteur in de regio geadministreerd. In 2013 is de klachtenprocedure in Nederland verder geoptimaliseerd door voortaan expliciet te vragen of de uiting van ongenoegen door een derde een officiele klacht betreft dan wel een persoonlijke mening die wordt geventileerd, waarvan men graag wil dat Terre des Hommes hiervan kennis neemt? Deze extra controlerende stap heeft er toe geleid dat van de in totaal 61 ontvangen uitingen, er 4 als klacht binnengekomen zijn bij Terre des Hommes. Dit is ook in de klachtendefinitie meegenomen. Twee klachten zijn naar tevredenheid van de klager opgelost. Met betrekking tot de andere twee klachten is dit niet bekend aangezien de klager hierop geen reactie heeft gegeven. Overige uitingen van derden worden steeds zorgvuldig bekeken en afgewogen of het een onderwerp is waar Terre des Hommes verbeteringen in kan doorvoeren. Voorbeelden van dergelijke uitingen zijn: meningen met betrekking tot de gevoerde campagnes in 2013 door Terre des Hommes, de houding van de straatwervers en door hen verstrekte informatie, kosten van het magazine van Terre des Hommes, na afmelding toch een digitale
nieuwsbrief ontvangen en het salaris van de directeur. Waar mogelijk zijn corrigerende maatregelen getroffen.In 2012 waren er drie klachten. Het aantal klachten in Nederland is in 2013 dus nagenoeg gelijk gebleven. Klachten in de regio In 2013 is zeven keer gebruik gemaakt van de klachtenprocedure en daarmee is het aantal klachten in 2013 ten aanzien van 2012 gelijk gebleven.
Meerjarenplan Terre des Hommes legt in haar meerjarenplan de doelstellingen en de strategie vast, die gevoerd wordt om deze doelstellingen te realiseren. Op dit moment geldt het meerjarenplan 2011-2015. Het meerjarenplan kende oorspronkelijk een dosis gezonde ambitie die we in 2012 slechts gedeeltelijk hebben kunnen realiseren. In 2013 zijn de cijfers positief beïnvloed door extra baten uit extra toekenningen van de Postcode Loterij en de SHO. In 2014 hanteren we een genormaliseerd niveau op basis van de resultaten van 2013. Eind 2013 is het proces gestart om een meerjarenplan op te stellen voor de periode 2016-2020. Jaarplan Het jaarplan is een omzetting van de strategische doelstellingen in concrete resultaten per jaar. Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst met de Regiovertegenwoordigers (najaarsoverleg) worden de begroting voor het komende jaar, de resultaten uit de laatste Management Review en de resultaten uit het afgelopen jaar besproken. Dit geeft samen de input voor het jaarplan. Verantwoording Maandelijks wordt er gerapporteerd over de organisatiedoelstellingen en de financiële resultaten. Na afloop van ieder kalenderjaar legt de directie verantwoording af aan de Raad van Toezicht en andere belanghebbenden. We stellen een jaarrekening op en daarnaast kunnen er rapportages opgeleverd worden ten behoeve van andere belanghebbenden. Management Review De directie geeft in de jaarlijkse Management Review een beoordeling over de doeltreffendheid van het kwaliteitssysteem, waarin resultaten van audits, terugkoppeling van stakeholders, procesprestaties, vervolgmaatregelen van vorige directiebeoordelingen en veranderingen, die van invloed kunnen zijn op het kwaliteitsmanagementsysteem, worden meegenomen.
3.5 Risicomanagement
Voor een adequate risicobeheersing en interne controle gebruikt Terre des Hommes diverse op elkaar afgestemde instrumenten. Risicomanagement vormt een vast onderdeel van onze planning- en controlcyclus. We identificeren, analyseren en bewaken de strategische en financiële risico’s en de risico’s die imago- reputatieschade tot gevolg kunnen hebben. Daarnaast hebben we andere instrumenten die ons hierbij helpen zoals bijvoorbeeld een kwaliteitssysteem, gedragscodes, een klokkenluiderregeling, een veiligheidsbeleid en een fraudereglement. Uiteindelijk is de manier waarop medewerkers invulling geven aan hun verantwoordelijkheden bepalend voor kwaliteit en de beheersing ervan. In dat kader werkt de directie aan een transparante omgeving waarin integriteit, voorbeeldgedrag, budgetdiscipline en kostenbewustzijn aandacht krijgen. Transparantie vraagt derhalve meer dan verantwoording achteraf. De vertaling van risicomanagement in de dagelijkse uitvoering van het werk zien we bijvoorbeeld terug in de strategie dat bedragen in fasen aan onze projectpartners worden toegekend. Een volgende aanspraak op betaling wordt pas definitief als een voortgangsverslag door ons is goedgekeurd. Hiermee houden wij er zicht op of het project wordt uitgevoerd zoals het aan ons is voorgelegd. Het laatste deel van het toegezegde bedrag wordt pas overgemaakt als er inhoudelijk en financieel verantwoording is afgelegd over de besteding. Daarnaast verlangen we een accountantsrapport als het project wordt afgerond. Projecten worden op basis van interne monitoring en evaluatie, evenals evaluaties van externe deskundigen, op kwaliteit beoordeeld. Voorafgaand het afsluiten van een contract met een projectpartner wordt zij grondig onderzocht. Zo is uitwisseling van kennis met en door collega- en brancheorganisaties een bron van informatie over de (potentiële) projectpartner. Wel moet rekening worden gehouden met de inherente beperkingen die aan ieder intern risicobeheersings- en controlesysteem zijn verbonden. Wij kunnen dan ook nimmer absolute zekerheid geven dat wij onze organisatiedoelstellingen realiseren of dat zich geen materiële fouten, verliezen, fraudes of overtredingen van wet- en regelgeving zullen voordoen.
58
7 { zeven }
...raad van toezicht-leden
…voerden in 2013 hun toezichthoudende rol met betrokkenheid uit. Zij hielden onder meer de uitvoering van de strategie en het realiseren van de doelstellingen scherp in de gaten.
59
4
verslag van de
Rob Ruijter
raad van toezicht Pim Oomens
Samenstelling van de raad De Raad van Toezicht van Terre des Hommes bestaat uit zeven personen. Een lid van de Raad van Toezicht wordt voor een periode van vier jaar benoemd door de zittende leden en mag twee keer worden herbenoemd.
Functie & Rol Rob Ruijter - Voorzitter CEO van VION Food Group en commissaris bij Wavin en Unit 4
Paul Nobelen
Arent van Wassenaer van Catwijck
Paul Nobelen - Vice-voorzitter Bestuursadviseur
Mieke van Laarhoven
Pim Oomens - Auditcommissie (vz) CFO & lid RvB Stork Technical Services Holding BV Arent van Wassenaer van Catwijck - Auditcommissie (lid) Advocaat Allen & Overy Daniëlle Smits van Waesberghe - Lid Adviseur marketing en communicatie Mieke van Laarhoven - Lid Advocaat van Laarhoven Legal Service Renée van Kessel-Hagesteijn - Lid Directeur gebied MaGW, NWO, zakelijk directeur (NIHC) 61
Renée van Kessel - Hagesteijn
Daniëlle Smits van Waesberghe
Onze toezichthoudende verantwoordelijkheid in 2013 De belangrijkste taken van de Raad van Toezicht zijn; • Goedkeuren van het jaarplan en de meerjarenstrategie van Terre des Hommes, inclusief de bijbehorende begroting en de benodigde investeringen; • Het toezicht houden op de uitvoering van de strategie en het realiseren van de doelstellingen; • Goedkeuren van de jaarrekening en het jaarverslag van Terre des Hommes; • Goedkeuren en wijzigen van het
Beoordelen van beleid De Raad van Toezicht (RvT) is het hoogste toezichtsorgaan van de Stichting Terre des Hommes Nederland. In zijn werkgeversrol keurt de RvT het door de directie gevoerde beleid goed of af. De uitvoering ervan beoordeelt de RvT continue. Ook is de RvT desgewenst sparringpartner van de statutaire directie. De directie geeft leiding aan de Stichting Terre des Hommes Nederland en legt daarover verantwoording af aan de Raad van Toezicht. De directie bracht in 2013 ieder kwartaal verslag uit aan de RvT tijdens de RvT-vergaderingen.
directiereglement; • Goedkeuren van wijzigingen in het arbeidsvoorwaardenbeleid.
Vergoeding De leden van de RvT van Terre des Hommes hebben in 2013 geen vergoeding ontvangen ook niet voor eventueel gemaakte reiskosten - en hebben geen zakelijke relaties met Terre des Hommes. Wijzigingen leden Raad van Toezicht Herbenoeming leden In april 2013 liep de tweede termijn af van het lidmaatschap van mevrouw D.C.M. Smits van Waesberghe. Van Waesberghe aanvaardt het verzoek van de RvT voor een derde en laatste termijnbenoeming. In juni 2013 liep de eerste termijn van het lidmaatschap van de heer A.G.J. Wassenaer af. De RvT benoemt Van Wassenaer voor een tweede termijn van vier jaar. Nieuwe leden In 2013 zijn er twee nieuwe leden aangetrokken, die wij graag aan u voorstellen. Wij hebben - conform de vastgestelde richtlijnen - de profielschets voor de betreffende zetel vastgesteld en vervolgens in de media geadverteerd. De leden van de RvT hebben unaniem voor de lidmaatschappen gestemd van:
63
mevrouw R.R. van Kessel-Hagesteijn (Directeur gebied MaGW, NWO, zakelijk directeur NIHC) en mevrouw A.M.H.W. Laarhoven (Advocaat Van Laarhoven Legal Services).
Mevrouw R.R. van Kessel-Hagesteijn: “De effectieve combinatie van het creëren van bewustwording over, het leveren van vangnetten voor en het geven van een beter perspectief aan kansarme kinderen in ontwikkelingslanden maakt mij zeer gemotiveerd om met het Terre des Hommes-team mee te kijken en waar mogelijk een bijdrage te leveren.”
Mevrouw A.M.H.W. van Laarhoven: “Van dichtbij en van binnenuit heb ik al vele jaren ervaren wat de organisatie Terre des Hommes betekent voor de meest kansloze kinderen in de wereld. Ik ben trots dat ik nu als lid van de Raad van Toezicht van Terre des Hommes Nederland een klein steentje kan bijdragen aan de verbetering van het lot van deze kinderen, het structureel aanpakken van de grove uitbuiting van deze kwetsbare en weerloze groep en het uiteindelijk opheffen van iedere schending van het VN Verdrag inzake de Rechten van het Kind.”
Wat heeft de Raad van Toezicht besproken, gedaan en goedgekeurd in 2013? • Vier vergaderingen: 27 maart 2013, 19 juni 2013, 28 oktober 2013 en 17 december 2013. • Op 25 september 2013 strategisch overleg met de regiodirecteuren die in Nederland waren. • Advies gegeven op de beleidsterreinen fondsenwerving en positionering. • Goedkeuring van het jaarverslag en de jaarrekening 2012. Twee leden van de raad zijn aanwezig bij de bijeenkomst van de MFS II alliantie ‘Kind en Ontwikkeling’ in september 2013. Gesproken wordt over eventuele verlenging van samenwerking na 2015. • Positief besluit inzake het voorstel voor de wijziging van het directie reglement. De directeur wordt wel gevraagd het voorstel op een tweetal punten aan te passen: - Het opnemen van een tweede persoon voor tekenbevoegdheid bij hogere bedragen, ook ter bescherming van de directeur - Goedkeuring regeling maximumbedrag per jaar voor het totaal van de programma’s met een budget hoger dan € 300.000,-. En voor het maximumbedrag voor het totaal van de periode waarvoor het project wordt goedgekeurd, bij goedkeuring voor meerdere jaren. • Doornemen van het accountantsverslag. • Goedkeuring jaarplan 2014. • Governance-activiteiten op het gebied van: - jaarlijkse 360 graden beoordeling van de directeur; - zelfevaluatie functioneren van de RvT; - evaluatie van diverse bestuurslidmaatschappen. • Goedkeuring voorstel om voortaan een Verklaring Omtrent Gedrag aan te vragen voor een nieuw lid van de RvT in het kader van een zorgvuldig aannamebeleid. • Besloten wordt dat de directie voortaan maandelijks een financiële rapportage inclusief KPI’ en MFS II rapportage aanlevert. • Goedkeuring toepassen prijsindexatie van 1% vanaf 01-01-2014 • Goedkeuring treasury statuut • Goedkeuring uitbesteding afhandeling nalatenschappen door VFI (Vereniging Fondsenwervende Instellingen)en verlening van volmacht aan deze vereniging. • Het voeren van vooroverleg zonder aanwezigheid van de directie.
Functioneren Raad van Toezicht Op 17 december 2013 is er een besloten vergadering gehouden waarin het functioneren van de leden is geëvalueerd. Conclusie: de RvT is tevreden is over het functioneren, de communicatie (onderling en die met de directie) en de werkwijze in 2013. Remuneratiecommissie De remuneratiecommissie van de RvT wordt vertegenwoordigd door de heer R.A. Ruijter en de heer P.W.M. Nobelen. Deze commissie adviseert de RvT over het beloningsbeleid voor de directie, de heer A.J. van Santbrink. Begin 2014 vond het positieve beoordelingsgesprek met Van Santbrink plaats. De commissie is van mening dat de directie dit jaar goed heeft gefunctioneerd en haar doelstellingen heeft behaald. De remuneratiecommissie van de RvT acht het salaris van de directie in lijn met de zwaarte van de functie. Van Santbrink geeft leiding aan 98 medewerkers in binnenen buitenland en 1687 vrijwilligers waarbij hij belast is met het genereren en verantwoord besteden van 27,1 miljoen euro in 2013. Het directiesalaris werd in 2013 aangepast.
64
Auditcommissie De heer A.G.J. van Wassenaer en de heer W.H.J.C.M. Oomens (voorzitter) zijn binnen de RvT lid van de auditcommissie. Deze commissie heeft in 2013 toezicht op de volgende aspecten gehouden en advies gegeven aan de RvT over: • De werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen: De externe ISO- en CBF-certificeerders spelen hier een grote rol bij. De interne beheersing is op verzoek van de RvT verder aangepakt en heeft in 2013 tot betere resultaten geleid. • Het jaarverslag, en de jaarrekening 2012, het strategische jaarplan en de begroting voor 2014. • Financiële informatieverschaffing: Terre des Hommes heeft in 2013 een helder beeld van de besteding van de financiële middelen gegeven. Dit is gebeurd via nieuwsbrieven, sponsorrapportages, folders, website, het magazine, social media en bijeenkomsten. • De relatie met de externe accountant.
65
Verantwoordingsverklaring Stichting Terre des Hommes draagt het CBF-keurmerk. Een van de voorwaarden: een Verantwoordingsverklaring, waarin we laten zien hoe we invulling geven aan de drie principes van het Reglement van het CBF-keur. De Raad van Toezicht van Stichting Terre des Hommes onderschrijft de volgende principes voor goed bestuur: 1. Binnen de stichting is het toezicht duidelijk gescheiden van het bestuur en de uitvoering; 2. De stichting werkt voortdurend aan een optimale besteding van middelen, zodat doelstellingen effectief en doelmatig worden gerealiseerd; 3. De stichting streeft naar optimale relaties met belanghebbenden. Scheiding van toezicht, bestuur en uitvoering De Raad van Toezicht is het hoogste orgaan van de stichting. Dit houdt toezicht op het
beleid van de statutair bestuurder/directie en op de algemene gang van zaken in de stichting. De Raad van Toezicht bestaat uit ten minste zeven leden. Leden van de Raad van Toezicht worden benoemd voor een periode van vier jaar en kunnen tweemaal worden herbenoemd voor eenzelfde termijn. De scheiding van bevoegdheden tussen de Raad van Toezicht en het bestuur hebben we formeel vastgelegd in de statuten; het directiereglement werkt dit verder uit voor de directievoering. In dit reglement hebben we onder meer vastgelegd welke besluiten van het bestuur altijd vooraf ter goedkeuring aan de Raad van Toezicht moeten worden voorgelegd. De besluiten van de Raad van Toezicht en die van het bestuur worden afzonderlijk vastgelegd. Jaarlijks evalueert de Raad van Toezicht het functioneren van het bestuur en zijn eigen functioneren. De Raad van Toezicht vergadert jaarlijks vier keer met het bestuur.
De Raad van Toezicht laat zich door de Auditcommissie adviseren over het te volgen financieel beleid en beleggingsbeleid. Het bestuur van de stichting ligt bij het statutair bestuur/de directie (directeur). De directie heeft de dagelijkse leiding en is eindverantwoordelijk voor de uitvoering van het beleidsplan en de activiteiten. Het directiereglement geeft daarbij houvast. De Raad van Toezicht benoemt de directie, houdt toezicht op zijn functioneren en mag hem schorsen en ontslaan. Optimale effectiviteit en efficiëntie van bestedingen In het algemeen geldt dat wij met behulp van onze planning & controlecyclus – ons vijfjarig beleidsplan, de jaarplannen met concrete en meetbare doelstellingen en onze beoordelingscyclus – streven naar een optimale besteding van middelen en hogere efficiëntie.
Gedurende het jaar houden we de vinger aan de pols met management-rapportages.
wervende Instellingen (Richtlijn 650) van de Raad voor Jaarverslaggeving.
Optimale relaties met belanghebbenden Terre des Hommes kent verschillende doelgroepen. We werken continu aan een optimale communicatie met hen. Elke doelgroep kent een eigen communicatie- en voorlichtingsbeleid. Daarbij gaan we uit van een klantgerichte opstelling, adequate en tijdige informatievoorziening, een transparante en open opstelling en professionaliteit. We hebben oog voor wensen, ideeën en klachten van alle doelgroepen. Voor onze vrijwilligers is een handboek opgesteld met daarin onder andere de gedragsrichtlijnen. We behandelen klachten volgens een vaste procedure
Dank De Raad van Toezicht dankt graag de directie, medewerkers, vrijwilligers, donateurs, sponsoren, institutionele donoren, de Nationale Postcode Loterij, TdH-ambassadeur Frans Weisglas en TdH-Vrienden de 3J’s, Thekla Reuten, Johanna Versteeghe en Rick Engelkes voor hun inzet en resultaten in het afgelopen jaar.
Verantwoording Terre des Hommes legt jaarlijks verantwoording af door middel van een jaarverslag volgens de Richtlijn Verslaggeving Fondsen-
Rob Ruijter, Voorzitter
Met vriendelijke groet, namens de Raad van Toezicht van de Stichting Terre des Hommes Nederland,
‘s-Gravenhage, 11 april 2014
66
27.077.168 { zevenentwintigmiljoen zevenenzeventigduizend honderdachtenzestig }
...euro's aan baten hebben wij in 2013
…voor onze projecten in de diverse regio’s waar wij werkzaam zijn. Dankzij de onmisbare steun van vrijwilligers, donateurs, Nationale Postcode Loterij, bedrijven en vermogensfondsen.
67
Eigen fondsenwerving
€10.528.329
5
Acties derden
FinanciEn 27.077.168
Gezamenlijke acties
€771.952 Subsidies overheid
€8.469.674
Bestedingen In 2013 werd in totaal een bedrag van € 27,1 miljoen besteed. Dit is gelijk aan de baten in 2013 en hoger dan het bedrag dat was begroot en ook hoger dan het bedrag dat in 2012 is besteed. De bestedingen aan structurele hulpverlening en noodhulp zijn hoger door de extra toegewezen bijdragen van de Nationale Postcode Loterij ( + € 4,7 miljoen) en de acties van de SHO voor Syrië en de Filippijnen (+ € 0,7 miljoen). De uitvoeringskosten eigen organisatie zijn circa € 71.000,- gestegen ten opzichte van 2012. De kosten in Nederland bleven nagenoeg gelijk, de kosten in de regio’s namen iets toe door koersverschillen en inflatie. In 2013 zijn de kosten bewustwording gestegen met circa € 322.000 ten opzichte van 2012 als gevolg van de toegenomen mediaactiviteiten. De ‘Sweetie’-campagne is daar een voorbeeld van. De kosten voor fondsenwerving daalden daarentegen circa € 224.000,ten opzichte van 2012. De reden hiervoor is dat fondsenwerving lastiger geworden is in de
69
€6.973.041
huidige economische markt en hierdoor zijn onze afwegingen nog zorgvuldiger. Zo werden de activiteiten op het gebied van ‘face to face’-werving teruggebracht met een daling van de kosten tot gevolg.
Rente/Overige baten
€334.172
inkomsten Beheer en administratie
uitgaven De kosten van beheer en administratie namen verder af als gevolg van kostenbesparingen en vergroting van de efficiëncy.
€1.075.181
Fondsenwerving en acquisitiekosten (exc. winkels)
€3.016.717
Bewustwording en voorlichting
27.032.652
€1.321.825 Uitvoeringskosten eigen organisatorische hulpverlening
€2.036.131 Projecten en programma’s
€19.582.798
70
Baten De begroting voor 2013 laat een post aan baten zien van € 22,6 miljoen. Voor het boekjaar 2012 was de begroting met een gezonde ambitie opgesteld die door gewijzigde marktomstandigheden niet meer langer als realistisch gezien kon worden. In de verwachtingen voor 2013 is rekening gehouden met een verdere verslechtering van het economisch klimaat, maar met de ambitie om tenminste het behaalde niveau van 2012 te evenaren. De uiteindelijke plus van € 4,2 miljoen ten opzichte van 2012 is het gevolg van baten uit extra trekkingen van de NPL (+ € 4,7 miljoen), extra baten SHO voor noodhulp aan Syrië en de Filippijnen (+ € 0,7 miljoen) en meer inkomsten uit de zakelijke markt (+ €0,8 miljoen). De inkomsten uit nalatenschappen daalden daarentegen met € 1,4 miljoen. De vaste bijdragen daalden met € 0,4 miljoen. Subsidies van overheden: Medefinancieringsstelsel (MFS-II) Terre des Hommes vormt met Stichting Kinderpostzegels en het Liliane Fonds de alliantie Child and Development. Het totale toegewezen subsidiebedrag voor de periode 20112015 bedraagt € 32,8 miljoen. • In totaal is er in 2013 € 6,5 miljoen ontvangen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. De rente over dit bedrag bedraagt ongeveer € 20.000 ultimo 2013. Deze rente wendt de alliantie aan om de programma’s in Oost-Afrika te financieren. • De kosten c.q. overmakingen aan de alliantiepartners in 2013 zijn in deze jaarrekening verantwoord onder de post: Structurele hulpverlening Oost Afrika. Rentebaten en baten uit beleggingen De rentebaten bedragen in 2013 € 349.281 (€ 418.630 in 2012). De lagere opbrengst is het gevolg van gedaalde rentetarieven in 2013. 71
Kengetallen: Kengetal
2013
2012
2011
2010
Besteed aan doelstelling / Inkomsten Besteed aan doelstelling/som der lasten Kosten beheer en administratie / totale lasten plus mutatie microkredieten Kosten eigen fondsenwerving / baten eigen fondsenwerving (CBF-norm = 25%) Totale inkomsten excl. Subsidies/ totale inkomsten (MFS II-norm > 25%) Uitvoeringskosten eigen organisatie /Inkomsten Uitvoeringskosten eigen organisatie hulpverlening / Structurele hulpverlening en Noodhulp/Rehabilitatie
85% 85%
87% 82%
93% 79%
81% 80%
4,0%
5,0%
5,5%
5,8%
23,3%
23,5%
24,1%
24,4%
68,7% 27,5%
61,3% 32,2%
72% 37,8%
66% 24,4%
10,4%
11,6%
11,0%
12,2%
Overschotten/tekorten Voor het aanwenden en aanhouden van haar vermogen hanteert Terre des Hommes de volgende uitgangspunten: • Terre des Hommes houdt rekening-courant saldi aan bij bankinstellingen die onder toezicht staan van de Nederlandsche Bank N.V.; • Terre des Hommes belegt haar middelen niet in aandelen, obligaties of andere beleggingsproducten; • Terre des Hommes hanteert een rendementsdoelstelling waarbij risicomijding en inflatiecorrectie de uitgangspunten zijn; • Terre des Hommes spreidt haar liquide middelen onder verschillende bankinstellingen. Terre des Hommes werkt met meerjarige committeringen en houdt daartoe reserves aan om aan de toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen. De verplichtingen van Terre des Hommes bedragen ultimo 2013 € 18,5 miljoen. Het verloop van de liquide middelen in 2013 lichten wij in de jaarrekening toe met een kasstroomoverzicht.
Toelichting op de kengetallen: 1 en 2. Kengetallen besteed aan doelstelling 3. Kengetal kosten beheer en administratie De Richtlijn 650 die Terre des Hommes toepast, introduceert onder andere ‘het kengetal Besteed aan doelstelling en het kengetal Beheer en administratie’. In alinea 423 van RJ 650 is een aanvullend vereiste opgenomen omtrent een verplicht kengetal die de besteding aan de doelstelling weergeeft als percentage van alle lasten. Deze kengetallen geven aan welk deel van de inkomsten/ lasten aan de doelstelling is besteed. Omdat de baten en bestedingen in evenwicht zijn in 2013 geldt dat beide percentages aan elkaar gelijk zijn. Het kengetal Beheer en administratie daalde met 1% t.o.v. 2012 door verdere kostenbesparingen en vergroting van de efficiency.
4. Kengetal: Percentage Fondsenwervingskosten (CBF) Dit kengetal geeft het aandeel weer van de kosten eigen fondsenwerving ten opzichte van de baten eigen fondsenwerving. Het Centraal Bureau Fondsenwerving hanteert als maximum norm een gemiddeld kostenpercentage van 25% over de laatste drie boekjaren. Dit kengetal is nagenoeg hetzelfde gebleven ten opzichte van 2012. 5. Kengetal: Ministerie van Buitenlandse Zaken: eigen bijdrage 2011 was het eerste jaar van het Medefinancieringsstelsel 2011 - 2015. In de subsidiebeschikking wordt van de subsidieontvanger verwacht dat minimaal 25% van de totale inkomsten door de subsidieontvanger zelf wordt verworven. Met een percentage van 68,7% voldoet Terre des Hommes ruimschoots aan deze norm. 6. Kengetal: Overhead organisatie Dit kengetal geeft de verhouding tussen overhead en inkomsten weer en geeft informatie ten behoeve van de monitoring van de ontwikkeling van de overheadkosten. De uitvoeringskosten bleven nagenoeg gelijk terwijl de inkomsten stegen met € 4,2 miljoen. Daardoor is dit kengetal flink gedaald ten opzichte van 2012. Terre des Hommes hanteert een norm van 30% voor dit kengetal. 7. Kengetal: Overhead hulpverlening. Met dit kengetal wordt de overhead rond hulpverlening getoetst. Dit kengetal is in 2013 gedaald ten opzichte van 2012. De bestedingen aan structurele hulpverlening en noodhulp/rehabilitatie namen toe ten opzichte van 2012 (+ € 2,6 miljoen). De uitvoeringskosten eigen organisatie hulpverlening (exclusief kosten vrijwilligersgroepen) stegen met circa € 71.000. De norm die Terre des Hommes hanteert bedraagt 10%.
6
jaarrekening 2013
BALANS PER 31 DECEMBER 2013 31 december 2013
31 december 2012
1.382.901 378.143 3.530 7.903.232 18.686.522 28.354.328
1.421.802 501.718 3.530 6.070.586 17.353.574 25.351.210
8.700.983 246.345 19.407.000 28.354.328
8.846.089 56.723 16.448.398 25.351.210
ACTIVA 01. Materiële vaste activa 02. Materiële vaste activa doelstelling 03. Financiële vaste activa doelstelling 04. Vorderingen 05. Liquide middelen Totaal activa PASSIVA 06. Reserves 07. Fondsen 08. Schulden Totaal passiva
73
STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2013
RESULTAATBESTEMMING Boekjaar 2013
Boekjaar 2012
189.622 -123.575 -21.531 44.516
-26.065 -123.575 -190.445 -1.083.385 -1.423.470
Boekjaar 2013
Boekjaar 2012
23.946.526 -12.573.555 -7.567.845 -2.645.993 1.159.133
18.221.474 -11.615.615 -8.939.508 -2.823.927 54.622 -5.102.954
357.921 45.180 403.101
517.511 42.808 560.319
-264.798 35.512 -229.286
-370.580 -370.580
1.332.948 -
-4.913.215 -3.638
1.332.948
-4.916.853
RESULTAATBESTEMMING Boekjaar 2013
Begroting 2013
Boekjaar 2012
BATEN 09. Baten uit eigen fondsenwerving 10. Baten uit gezamenlijke acties 11. Baten uit acties derden 12. Subsidies van overheden 13. Rentebaten en baten uit beleggingen 14. Overige baten en lasten TOTALE BATEN
10.528.329 771.952 6.973.041 8.469.674 349.281 -15.109 27.077.168
13.250.000 2.250.000 6.568.000 500.000 42.000 22.610.000
11.383.390 2.250.000 8.879.644 418.777 28.481 22.960.292
Overschot/tekort is toegevoegd / ontrokken (-) aan: Bestemmingsfondsen Reserve materiële vaste activa doelstelling Reserve financiële vaste activa doelstelling Reserve beschikbaar voor doelstelling OVERSCHOT/TEKORT
KASSTROOMOVERZICHT
LASTEN BESTEED AAN DOELSTELLINGEN 15. Structurele hulpverlening Overmakingen aan alliantiepartners 16. Noodhulp en rehabilitatie 17. Uitvoeringskosten eigen organisatie hulpverlening 18. Bewustwording en voorlichting Totaal besteed aan doelstellingen
15.099.555 2.796.861 1.686.382
11.619.000 2.381.000 1.000.000
13.227.772 2.823.927 944.389
2.036.131 1.321.825 22.940.754
2.260.000 2.161.000 19.421.000
1.965.235 999.821 19.961.144
1.773.137
1.428.000
2.185.550
680.484 161.522 170.792 201.427 29.356 3.016.717
899.000 145.000 145.000 257.000 42.000 2.916.000
492.235 141.886 71.707 300.689 33.289 3.225.356
19. WERVING BATEN Kosten eigen fondswerving direct Kosten eigen fondswerving uitvoeringskosten Kosten gezamenlijke acties Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten van beleggingen Totaal werving baten BEHEER EN ADMINISTRATIE Kosten beheer en administratie Totaal kosten beheer en administratie
TOTALE LASTEN OVERSCHOT/TEKORT 75
1.075.181 1.075.181
972.000 972.000
1.197.262 1.197.262
27.032.652 44.516
23.309.000 -699.000
24.383.762 -1.423.470
KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN Kasstroom uit bedrijfsoperaties: Ontvangsten van donateurs en sponsoren Betalingen aan lokale projectpartners Betalingen aan leveranciers en medewerkers Overmakingen alliantiepartners MFS II Ontvangsten microkredieten Totaal kasstroom uit bedrijfsoperaties Kasstroom uit beleggingen en overig: Ontvangen rente Ontvangen huur Totaal kasstroom uit beleggingen en overig Kasstroom uit investeringsactiviteiten: Investeringen in materiële vaste activa Opbrengst verkoop activa Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten NETTO KASSTROOM Netto kasstroom Koers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen TOENAME/AFNAME GELDMIDDELEN
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. De liquide middelen nemen ten opzichte van 2012 toe met € 1.332.948 (eindsaldo 2012: € 17.353.574, 2013: € 18.686.522). 76
ALGEMENE TOELICHTING EN GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Structuur verslaggevende eenheid Terre des Hommes Nederland Stichting Terre des Hommes Nederland heeft tot doel daadwerkelijke en onmiddellijke hulpverlening aan het noodlijdende kind, in zijn/ haar omgeving, waar ook ter wereld zonder onderscheid van ras, geloof of politieke gezindheid. Voor de uitvoering van haar activiteiten heeft Stichting Terre des Hommes Nederland (hierna Terre des Hommes) diverse kantoren en rechtspersonen tot haar beschikking. De jaarcijfers van de onderstaande eenheden zijn in de jaarrekening geconsolideerd. Onderlinge vorderingen en schulden zijn geëlimineerd. Hoofdkantoor Het hoofdkantoor van Terre des Hommes is gevestigd aan de Zoutmanstraat in Den Haag. Regiokantoren In de regiokantoren Zuidoost-Azië, Zuid-Azië en Oost-Afrika heeft Terre des Hommes de beschikking over regiovertegenwoordigers, die leiding geven aan een lokale staf. In Zuid-Amerika heeft Terre des Hommes twee landenkantoren. De kantoren zijn lokaal, volgens wetgeving in het betreffende land geregistreerd. Nelandeco In 2004 werd Nelandeco opgericht om in Sri Lanka microkredietprogramma’s te starten waarbij de betrokken projectpartners een terugbetalingsverplichting hebben. Deze rechtspersoon valt volledig onder de verantwoordelijkheid van Terre des Hommes. Nelandeco is in Sri Lanka geregistreerd als Limited Company onder de Companies Act, No. 17 van 1982. In 2013 is gestart met de liquidatie van Nelandeco omdat het microkredietprogramma is overgedragen aan lokale projectpartners. In 77
2014 verwachten we dat deze rechtspersoon ontbonden zal zijn. Vrijwilligersgroepen Ter ondersteuning van de fondsenwervende- en bewustwordingsactiviteiten van de Stichting Terre des Hommes Nederland waren in 2013 in het land 48 (2012: 42) vrijwilligersgroepen werkzaam namens en onder verantwoordelijkheid van Terre des Hommes. Van deze vrijwilligersgroepen hebben 39 (2012: 32) de rechtspersoonlijkheid van een stichting, 7 (2012: 8) de rechtspersoonlijkheid van een vereniging en 2 (2012: 2) vrijwilligersgroepen zijn werkzaam als steunpunt; dit zijn vrijwilligersgroepen zonder rechtspersoonlijkheid. Met alle vrijwilligersgroepen zijn overeenkomsten (protocollen) gesloten om te zorgen dat opbrengsten die namens Terre des Hommes geworven zijn ook daadwerkelijk aan de doelstelling van Terre des Hommes worden besteed. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Waarderingsgrondslagen De geformuleerde grondslagen hebben betrekking op de jaarrekening als geheel. De waarderingsgrondslagen zijn ten opzichte van het voorgaande jaar niet gewijzigd, tenzij dat als zodanig is vermeld. De jaarrekening is opgesteld conform de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen. Buitenlandse valuta Vorderingen, schulden en verplichtingen in buitenlandse valuta zijn omgerekend tegen de koers per balansdatum. De kosten en baten in vreemde valuta zijn omgerekend tegen een gemiddelde koers. De uit de omrekening voortvloeiende koersverschillen zijn opgenomen in de staat van baten en lasten. Transacties in
buitenlandse valuta gedurende de verslagperiode zijn in de jaarrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling. De jaarrekeningen van de regiokantoren luiden in buitenlandse valuta en worden ten behoeve van opname in de jaarrekening omgerekend tegen de geldende koersen per balansdatum. De koersverschillen over het begin- en eindvermogen en over de vermogensmutaties in de loop van het boekjaar worden opgenomen in de staat van baten en lasten.
Financiële instrumenten Financiële instrumenten omvatten handelsen overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt voor reële waarde. Na de eerste opname worden financiële instrumenten gewaardeerd op de geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rente methode.
Materiële vaste activa Onroerend goed en Verbouwingen/interieuraanpassingen Onroerend goed wordt gewaardeerd op de verkrijgingprijs. Met ingang van het boekjaar 1997 wordt op onroerend goed afgeschreven uitgaande van de aanschafwaarde, op basis van een economische levensduur van 40 jaar, zonder restwaarde. Er zijn geen inhaal-afschrijvingen toegepast. De lasten van bouwkundige c.q. interieuraanpassingen worden geactiveerd en in vijf jaar afgeschreven.
Financiële vaste activa De financiële vaste activa (leningen) worden gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs vermindert met bijzondere waardeverminderingsverliezen. De activa die luiden in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum.
Kantoorinrichting en apparatuur De materiële vaste activa worden gewaardeerd op de verkrijgingsprijs, verminderd met lineair berekende afschrijvingen, gebaseerd op de economische levensduur. De restwaarde van de vaste activa wordt op nihil gesteld. De volgende afschrijvingstermijnen worden gehanteerd: • computerapparatuur e.d.: 3 jaar; • vervoermiddelen: 4 jaar; • kantoorinventaris: 5 jaar. Materiële vaste activa doelstelling Op de materiële vaste activa aangewend in het kader van de doelstelling wordt als volgt afgeschreven; • hospitaalschepen: 10 jaar.
Vlottende activa Voorraden Per balansdatum aanwezige handelsvoorraden (bijvoorbeeld bij vrijwilligersgroepen) en andere voorraden, zoals welkomstgeschenken voor nieuwe donateurs, worden niet in de balans opgenomen, maar in het jaar van aanschaf ten laste van het resultaat gebracht. Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd op de geamortiseerde kostprijs. Passiva Bestemmingsreserve materiële/financiële vaste activa doelstelling Vermogen dat is vastgelegd in activa die direct en volledig worden aangewend voor het realiseren van de doelstelling, is opgenomen in de bestemmingsreserve materiële vaste activa doelstelling en in de bestemmingsreserve financiële vaste activa doelstelling.
Bestemmingsfondsen Bestemmingsfondsen zijn reserves die zijn opgebouwd uit daartoe ingezamelde of verkregen fondsen, welke dienen om meerjarige of toekomstige projectactiviteiten te financieren. Onttrekkingen aan de bestemmingsfondsen zijn gebaseerd op de in het desbetreffende boekjaar gedane committeringen, die verband houden met het fonds. Dotaties aan bestemmingsfondsen vinden plaats als er voor een bepaald project of hulpprogramma fondsen zijn ontvangen, die pas na het lopende boekjaar zullen worden aangewend. Met ingang van het boekjaar 1997 worden in de bestemmingsfondsen tevens begrepen schenkingen waaraan door de schenkers een specifiek doel is verbonden (fondsen op naam). Schulden Schulden worden gewaardeerd op de geamortiseerde kostprijs. Grondslagen voor resultaatbepaling Baten en lasten worden in beginsel toegerekend aan de periodes waarop zij betrekking hebben.
Nalatenschappen Baten uit nalatenschappen worden verantwoord in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Voorlopige uitbetalingen in de vorm van voorschotten worden in het boekjaar waarin zij worden ontvangen verantwoord als baten uit nalatenschappen voor zover niet reeds eerder als bate verantwoord. Verkopen artikelen (Terre des Hommes winkels) De opbrengst uit de verkoop van artikelen wordt verantwoord in het jaar waarin de feitelijke verkoop tot stand is gekomen. Samenwerkende Hulporganisaties Inkomsten van de Samenwerkende Hulporganisaties worden verantwoord in het jaar waarin zij worden ontvangen. Loterijen Als baten worden verantwoord de ontvangen en invorderbare netto-opbrengsten van de loterijen over het desbetreffende boekjaar. De per balansdatum nog te ontvangen bedragen worden als vordering op de balans opgenomen.
Baten Vaste bijdragen, giften uit acties, giften bedrijven, giften vrijwilligersgroepen en overige baten vrijwilligersgroepen Deze opbrengsten worden verantwoord in het jaar waarin zij worden ontvangen.
Subsidies Baten uit subsidies worden toegerekend naar rato van de voortgang van de activiteiten waarvoor de subsidie is toegekend.
Giften bedrijven ten behoeve van specifieke projecten Op basis van het matching principe worden giften van bedrijven ten behoeve van specifieke projecten verantwoord in het jaar waarin de lasten van het betreffende project worden verantwoord.
Resultaat beleggingen Zowel de gerealiseerde en ongerealiseerde koersresultaten worden in het desbetreffende boekjaar opgenomen in de staat van baten en lasten. De met de beleggingen gemoeide kosten worden afzonderlijk verantwoord onder kosten beleggingen in de staat van baten en lasten. 78
Lasten Kosten eigen fondsenwerving In de kosten eigen fondsenwerving zijn inbegrepen alle kosten die gemaakt zijn om de totale baten uit eigen fondsenwerving te verwerven, te weten de directe verwervingskosten en de met de fondsenwerving verband houdende uitvoeringskosten eigen organisatie. Uitvoeringskosten eigen organisatie De uitvoeringskosten eigen organisatie zijn te onderscheiden in kosten die verband houden met het verwerven van de baten en in kosten die verband houden met de bestedingen in het kader van de doelstelling. De totale uitvoeringskosten worden conform de richtlijn 650 verdeeld volgens vastgestelde sleutels die berekend zijn op basis van de werkelijke personele bezetting en de tijd die door medewerkers wordt besteed aan de verschillende activiteiten. Deze percentages zijn voor 2013 gewijzigd ten opzichte van 2012 omdat de relatieve inzet van medewerkers door organisatorische veranderingen en wijzigingen in het personeelsbestand veranderd is. Het merendeel van de overhead van Terre des Hommes wordt volgens deze percentages over de kostenrubrieken verdeeld. In de onderstaande tabel worden de doorbelastingpercentages weergegeven.
KOSTENRUBRIEK Kosten hulpverlening (onderdeel van doelstelling) Kosten bewustwording (onderdeel van doelstelling) Kosten eigen fondsenwerving Kosten gezamenlijke acties Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten van beleggingen Beheer en administratie
% 2013
% 2012
8,3% 17,7% 27,0% 4,1% 4,5% 6,3% 1,1% 30,9%
7,2% 16,2% 18,0% 5,2% 2,4% 11,0% 1,2% 38,8%
Een aantal kostenposten wordt volledig doorbelast aan een van de voorgaande rubrieken. Dit wordt in de volgende tabel weergegeven.
KOSTEN Kosten betalingsverkeer Kosten beleggingen Kosten MFS en EU subsidie Reis en verblijfskosten hulpverlening Research kinderrechten Overige projectkosten Kosten regiokantoren Kosten winkels (vrijwilligers-groepen)
DRUKT VOLLEDIG OP Beheer en administratie Kosten van beleggingen Kosten verkrijgen subsidies Kosten hulpverlening Kosten hulpverlening Kosten hulpverlening Kosten hulpverlening Kosten bewustwording 30% (2012: 6%) Kosten fondsenwerving 70% (2012: 94%)
De verdeling van de kosten van de winkels over de rubrieken “bewustwording” en “fondsenwerving” is gewijzigd ten opzichte van de verdeling in 2012. In de praktijk zien we dat er door de vrijwilligers veel aandacht wordt besteed aan informatieverstrekking over de projecten die de winkels steunen en de doelstellingen van Terre des Hommes. Er wordt actief voorlichting gegeven aan het publiek in de winkels zelf, op scholen, braderieën, jaarmarkten en service clubs. Daarnaast zorgen de winkels voor lokale (pers)publiciteit door zelf rommelmarkten, modeshows, benefietconcerten of fietstochten te organiseren en het werk van Terre des Hommes daarmee onder de aandacht te brengen.
Besteed aan doelstelling Structurele hulpverlening Verplichtingen (committeringen) aan projecten worden geacht te zijn aangegaan wanneer daartoe een besluit is genomen door directie of Raad van Toezicht en worden volledig toegewezen aan het jaar waarin het besluit is genomen. Dit besluit is gecommuniceerd met de begunstigde. Terre des Hommes heeft als vuistregel dat met bestaande projectpartners twee of driejarige verplichtingen worden aangegaan. Met nieuwe projectpartners worden eenjarige verplichtingen aangegaan. Noodhulp en Rehabilitatie. Onder de post ‘Noodhulp en Rehabilitatie’ worden committeringen ten behoeve van hulpverlening verantwoord, die direct zijn voortgekomen uit een rampsituatie en waarbij de periode van hulpverlening een periode van drie jaar niet overschrijdt. Ook de hulpverlening, die is mogelijk gemaakt door één of meer acties van de Samenwerkende Hulporganisaties, verantwoorden wij onder ‘Noodhulp en Rehabilitatie’. Alle overige hulpverlening wordt verantwoord onder ‘Structurele Hulpverlening’.
Personeelsbeloningen/pensioenen Uitgangspunt is dat de in de verslagperiode te verwerken pensioenlast gelijk is aan de over die periode aan het pensioenfonds verschuldigde pensioenpremies. Voor zover de verschuldigde premies op balansdatum nog niet zijn voldaan, wordt hiervoor een verplichting opgenomen. Als de op balansdatum reeds betaalde premies de verschuldigde premies overtreffen, wordt een overlopende actiefpost opgenomen voor zover sprake zal zijn van terugbetaling door het fonds of van verrekening met in de toekomst verschuldigde premies. Verder wordt op balansdatum een voorziening opgenomen voor bestaande additionele verplichtingen ten opzichte van het fonds en de werknemers, indien het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichtingen een uitstroom van middelen zal plaatsvinden en de omvang van de verplichtingen betrouwbaar kan worden geschat. Het al dan niet bestaan van additionele verplichtingen wordt beoordeeld aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst met het fonds, de pensioenovereenkomst met de werknemers en andere (expliciete of impliciete) toezeggingen aan de werknemers. De voorziening wordt gewaardeerd tegen de beste schatting van de contante waarde van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen op balansdatum af te wikkelen.
De marketing- en communicatiekosten kennen, afhankelijk van de kostensoort, eigen verdeelsleutels en worden verdeeld over de rubrieken bewustwording en fondsenwerving.
79
80
TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 01. Materiële Vaste Activa In 2013 is geïnvesteerd in groot onderhoud aan de buitenzijde van het kantoorpand in Den Haag. Voor nieuwe Terre des Hommes winkels die eind 2012 en in 2013 zijn opgericht (Den Bosch, Apeldoorn, Eindhoven, Nijmegen, Kampen, Zwolle, Hoofddorp en Amersfoort) is geïnvesteerd in de winkelinrichting. Het bedrag aan desinvesteringen betreft voornamelijk de ontbinding van de rechtspersoon Nelandeco in Sri Lanka. Het betreft hier afgeschreven activa waarvoor een opbrengst van ongeveer € 35.000 werd gerealiseerd.
Onroerend Goed / verbouwingen en interieuraanpassingen hoofdkantoor en vrijwilligersgroepen
Kantoorinrichting en apparatuur hoofdkantoor en vrijwilligersgroepen
Activa regiokantoren
Totaal
MATERIELE VASTE ACTIVA Aanschafwaarde Saldo 1 januari 2013 Aankopen Desinvesteringen Saldo 31 december 2013
1.713.714 67.500 1.781.214
1.721.953 136.140 1.858.093
Afschrijvingen Saldo 1 januari 2013 Afschrijvingen Desinvesteringen Saldo 31 december 2013
-772.860 -96.787 -869.647
-1.419.412 -122.313 -1.541.725
911.567
316.368
Boekwaarde 31 december 2013
Ambulanceboot Amazone
Hospitaalboot Amazone
356.122 61.149 -119.447 297.824
3.791.789 264.789 -119.447 3.937.131
-177.714 -2.369.986 -65.624 -284.724 100.480 100.480 -142.858 -2.554.230
154.966
02. Materiële Vaste Activa Doelstelling Bestemmingsreserve materiële vaste activa doelstelling Het saldo van de post materiële vaste activa doelstelling (€ 378.143) is gelijk aan de reserve materiële vaste activa doelstelling.
Afschrijvingen Saldo 1 januari 2013 Afschrijvingen Desinvesteringen Saldo 31 december 2013 Boekwaarde 31 december 2013
81
68.461 68.461
1.167.290 1.167.290
Bestemmingsreserve financiële vaste activa doelstelling. Het saldo van de post financiële vaste activa doelstelling (€ 3.530) is gelijk aan de reserve financiële vaste activa doelstelling.
Zuidoost-Azië FINANCIELE VASTE ACTIVA DOELSTELLING Hoofdsom lening 1 januari 2013 Stand per 1 januari 2013 Hoofdsom lening 31 december 2013 Stand per 31 december 2013
3.530 3.530 3.530 3.530
1.382.901
Totaal
MATERIELE VASTE ACTIVA DOELSTELLING Aanschafwaarde Saldo 1 januari 2013 Aankopen Desinvesteringen Saldo 31 december 2013
03. Financiële Vaste Activa Doelstelling In 2012 zijn de verstrekte microkredietleningen in India (omgezet in een gift) en Bangladesh (overgedragen aan lokale partners) afgebouwd. In Indonesië zijn de leningen in 2012 op een klein bedrag na volledig afgelost.
1.235.751 1.235.751
-50.236 -6.846 -57.082
-683.797 -116.729 -800.526
-734.033 -123.575 -857.608
11.379
366.764
378.143
04. Vorderingen De post Nalatenschappen betreft bedragen die nog ontvangen moeten worden op lopende dossiers. De vordering op de Nationale Postcode loterij betreft de jaarlijkse bijdrage uit reguliere trekkingen. *In december 2012 is een bedrag van € 2,0 miljoen aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken terugbetaald omdat er sprake was van een te hoge bevoorschotting MFS II (op basis van kasstelsel). Inmiddels is er geen sprake meer van een te hoge bevoorschotting en is er sprake van voorfinanciering vanwege hogere committeringen in 2013.
31-12-’13
31-12-’12
89.600 33.795 533.841 22.383 2.250.000 4.466.726 358.497 33.939 114.451
112.231 104.678 608.928 9.717 2.250.000 2.544.129 51.986 80.680 161.503 146.734
7.903.232
6.070.586
VORDERINGEN Rente liquide middelen Projecten, Regiokantoren en uitzendingen buitenland Nalatenschappen Vrijwilligersgroepen/winkels vooruitbetaalde kosten Nationale Postcode Loterij Ministerie van Buitenlandse Zaken MFS II* EU subsidie Sri Lanka Overige giften en subsidies te ontvangen Loonheffingen en pensioenen Overige vooruitbetaalde en te vorderen bedragen TOTAAL VORDERINGEN
82
31-12-’13 05. Liquide middelen Terre des Hommes kan ruim voldoen aan haar korte termijn verplichtingen van € 13,5 miljoen (2012: € 14,4 miljoen). Eind 2013 heeft Terre des Hommes een verplichting van € 18,5 miljoen (2012: 15,7 miljoen) aan lokale projectpartners staan.
LIQUIDE MIDDELEN Kas- en banktegoeden Hoofdkantoor 852.438 Spaarrekeningen (dagelijks opvraagbaar, rente variabel) 3.153.885 Deposito’s 13.000.000 De Saint Exupéry Fonds (hiervan is € 57.723 niet vrij beschikbaar) 85.934 Kas- en banktegoeden Vrijwilligersgroepen 584.593 Kas- en banktegoeden Regio’s 1.009.672 TOTAAL LIQUIDE MIDDELEN
06. Reserves Reserves Beschikbaar voor doelstelling Het vrij besteedbaar vermogen dat direct beschikbaar is voor bestedingen aan de doelstelling, bedraagt ultimo 2013 € 4,3 miljoen (2012 € 4,3 miljoen). Continuïteitsreserve Terre des Hommes houdt een continuiteitsreserve aan voor de dekking van risico’s op korte termijn en om zeker te stellen dat ook in de toekomst aan de verplichtingen kan worden voldaan. De hoogte van de continuïteitsreserve voldoet aan de VFI richtlijn financieel beheer Goede Doelen en mag maximaal 1,5 maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie bedragen. Bestemmingsreserves Terre des Hommes heeft een deel van de reserves afgezonderd voor de financiering van een speciaal doel. Dit betreft activa ter realisering van de doelstelling en ter financiering van microkredieten.
83
31-12-’12
558.301 6.413.869 9.119.745 84.193 642.320 535.145
18.686.522 17.353.574
Direct beschikbaar voor doelstelling
Continuiteitsreserve doelstelling
Reserve MVA doelstelling
Reserve FVA
Totaal
4.340.842 -
4.000.000 -
501.717 -
3.530 -
8.846.090 -
-
-
-
-
-
07. Fondsen Terre des Hommes heeft een drietal fondsen: een notarieel verleden schenkingsakte, een fonds op naam en een niet-besteed bedrag noodhulp Filippijnen. De Saint Exupéry Fonds (fonds op naam) Tot 31 december 2034 is een bedrag van € 56.723 niet vrij beschikbaar uit hoofde van een notarieel verleden schenkingsakte die bepaalt dat de schenkingsbedragen gedurende 30 jaar als stamvermogen in stand moeten blijven en dat slechts de vruchten direct door Terre des Hommes kunnen worden aangewend. Van Breen – New Future Fund (fonds op naam) De familie van Breen is in 2013 een samenwerking met Terre des Hommes aangegaan voor een looptijd van 5 jaar. In 5 jaarlijkse termijnen van € 20.000 wil de familie een bijdrage leveren aan de hulp aan kwetsbare kinderen in ontwikkelingslanden, in het bijzonder meisjes, ter preventie en bestrijding van seksuele uitbuiting, in het bijzonder kinderprostitutie. Zowel het ingelegde basisvermogen als het rendement is beschikbaar voor besteding aan deze doelstelling. Bestemmingsfonds Filippijnen Vanuit de actie van de Samenwerkende Hulporganisaties voor de slachtoffers van het door een tyfoon getroffen Filippijnen is in 2013 een bedrag van € 722.491 toegekend. Hiervan is een bedrag van € 552.869 in 2013 gecommitteerd. Het resterende deel is als bestemmingsfonds verantwoord en zal in 2014 worden besteed.
PASSIVA RESERVES Stand per 1 januari 2013 Mutaties Toevoeging via resultaatbestemming Onttrekking via resultaatbestemming Totaal mutaties Stand per 31 december 2013
De Saint Van BreenExupéry Fonds New Future Fund
SHO Filippijnen
Totaal
BESTEMMINGSFONDSEN
-21.532
-
-123.575
4.319.310
4.000.000
378.143
-
-145.107
3.530 8.700.983
Stand per 1 januari 2013 Bij: Inkomsten Af: Uitgaven Bij: Bestemming vanuit resultaat
56.723 -
20.000
169.622
56.723 189.622
Stand per 31 december 2013
56.723
20.000
169.622
246.345
De reserve materiële vaste activa doelstelling bestaat uit; • Een ambulanceboot in Brazilië met een resterende boekwaarde van € 11.379 • Een hospitaalboot in Brazilië met een resterende boekwaarde van € 366.764
84
31-12-’13 SCHULDEN Langlopende schulden: Langlopende schulden 2 jaar Langlopende schulden 3 jaar Totaal langlopende schulden Kortlopende schulden: Kortlopende projectschulden 1 jaar Overige kortlopende schulden Regiokantoren Overige kortlopende schulden Totaal kortlopende schulden Totaal schulden
TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2013
31-12-’12
5.373.707 492.411 5.866.118
4.731.165 2.075.892 6.807.057
12.605.476 324.455 610.951 13.540.882
9.004.095 71.043 566.203 9.641.341
19.407.000
16.448.398
08. Schulden Het deel aan projectverplichtingen met een looptijd van langer dan 1 jaar is opgenomen onder de langlopende schulden. De kortlopende schulden betreffen voornamelijk projectschulden die binnen een jaar voldaan moeten worden. De toename van deze verplichtingen is het gevolg van de extra bijdragen van de Nationale Postcode Loterij (€ 4,7 miljoen) die in 2013 volledig zijn gecommitteerd. Uitvoering vindt plaats in 2013 en 2014.
Geconsolideerde staat van Baten 2013
Staat van baten Baten eigen fondsenwerving Baten gezamelijke acties Baten acties derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Overige baten en lasten Totaal inkomsten
Hoofdkantoor
Regiokantoren / Landenkantoren
Vrijwilligers
Microkrediet
Totaal
8.358.709 771.952 6.973.041 8.469.674 340.610 44.089
31.824 1.358 -59.198
2.137.796 6.563 -
750 -
10.508.329 771.952 6.973.041 8.469.674 349.281 -15.109
24.938.075
-26.016
2.144.359
750
27.057.168
09. Baten uit eigen fondsenwerving Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Rechten Door middel van een notariële akte van schenking hebben 1.078 (2012: 1.083) begunstigers van Terre des Hommes voor de komende jaren bijdragen aan Terre des Hommes toegezegd. Met de uit hoofde van deze schenkingsaktes te ontvangen lijfrente-termijnen is in de balans ultimo 2013 geen rekening gehouden. Deze worden in het jaar van ontvangst als inkomsten verantwoord. Met de te verwachten ontvangsten uit hoofde van nalatenschappen, waarvan de omvang op 31 december 2013 nog niet betrouwbaar kon worden vastgesteld, wordt geen rekening gehouden. Naar schatting is hieruit per 31 december 2013 nog een bedrag van ca. € 1,3 miljoen (2012: € 1,5 miljoen) aan inkomsten te verwachten; deze nalatenschappen zullen grotendeels in 2014 worden afgewikkeld.
Verplichtingen Terre des Hommes staat door middel van een bankgarantie garant voor drie maanden huur voor 17 winkels (2012: 17 winkels), voor een totaalbedrag van € 65.848 (2012: € 65.848). Daarnaast zijn er voor 6 winkels concerngaranties afgegeven voor een totaal bedrag van € 23.950. Terre des Hommes huurt twee kopieer/printapparaten bij NIC Rental Services. Hiervoor is een huurovereenkomst gesloten die eindigt op 1 oktober 2016. Met ingang van 2012 is er ook een bedrijfswagen geleased. Deze overeenkomst is afgesloten voor de duur van 42 maanden. Daarnaast is er per 1 november 2013 een bedrijfsauto geleased voor een periode van 6 maanden.
OVERZICHT VERPLICHTINGEN
< 1 jaar
> 1 jaar
Totaal
Huur winkels Bedrijfsauto’s Kopieermachines
513.438 7.390 31.048
735.884 2.897 54.333
1.249.322 10.287 85.381
551.876
793.114
1.344.990
Totaal verplichtingen
85
2013
Begroting 2013
2012
Particuliere markt Vaste bijdragen Giften uit acties Nalatenschappen Spontane giften/overig Totaal particuliere markt Zakelijke markt Totaal zakelijke markt
4.658.609 563.390 1.258.880 325.068 6.805.947 1.532.762 1.532.762
5.500.000 800.000 2.300.000 200.000 8.800.000 1.750.000 1.750.000
5.179.629 699.926 2.636.062 193.296 8.708.913 676.624 676.624
Vrijwilligers Verkoopopbrengsten Ontvangen giften Overige baten Totaal vrijwilligers Regiokantoren
2.026.477 74.641 36.678 2.137.796 31.824
2.000.000 80.000 120.000 2.200.000 500.000
1.831.298 104.701 42.545 1.978.544 19.309
TOTAAL BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING
10.508.329
13.250.000
11.383.390
BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING
De daling van € 875.000 ten opzichte van 2012 wordt veroorzaakt door een afname van de vaste bijdragen (-/- € 0,5 miljoen) en minder nalatenschappen (-/- € 1,4 miljoen). De inspanningen op de zakelijke markt zorgden voor een stijging van de inkomsten in dit segment met € 0,8 miljoen.
86
10. Baten uit gezamenlijke acties SHO actie Syrië
SHO actie Filippijnen
Boekjaar
tot en met boekjaar Totaal
Baten Baten uit gezamenlijke acties Rente Totaal baten
49.461 Noodhulp Wederopbouw
Lasten Committeringen van deelnemer (D) • verstrekte steun via de UO • verstrekte steun via de IK • verstrekte steun via de D zelf Totaal beschikbare committeringsruimte
Totaal
49.461 49.461
Kosten voorbereiding en coördinatie (AKV) AKV Totaal beschikbaar voor hulpactiviteit
49.461 49.461
-
49.461 49.461
49.461 49.461
Totaal
49.461 49.461
Baten Baten uit gezamenlijke acties Rente Totaal baten
722.491 722.491
722.491 722.491
49.461
Kosten voorbereiding en coördinatie (AKV) AKV Totaal beschikbaar voor hulpactiviteit
50.574 671.917
50.574 671.917
49.461 49.461
Lasten Committeringen van deelnemer (D) • verstrekte steun via de UO • verstrekte steun via de IK • verstrekte steun via de D zelf Totaal beschikbare committeringsruimte
Noodhulp Wederopbouw
552.869 119.048
tot en met boekjaar Totaal
Noodhulp
Wederopbouw
-
Noodhulp Wederopbouw
552.869 119.048
552.869 119.048
Boekjaar Totaal
Noodhulp
Wederopbouw
-
552.869 119.048
tot en met boekjaar Totaal
Noodhulp
Wederopbouw
Totaal
Totaal
Totaal
Inzicht in kasstromen van de deelnemer Overmakingen door D met betrekking tot; • verstrekte steun via de UO • verstrekte steun via de IK • verstrekte steun via de D zelf
49.461
Inzicht in kasstromen van de deelnemer Overmakingen door D met betrekking tot; • verstrekte steun via de UO • verstrekte steun via de IK • verstrekte steun via de D zelf
486.185
-
486.185
486.185
-
486.185
49.461
Inzicht in bestedingen ter plaatse • Besteding ter plaatse door de UO • Besteding ter plaatse door de IK • Besteding ter plaatse door de D zelf
146.213
-
146.213
146.213
-
146.213
Inzicht in bestedingen ter plaatse • Besteding ter plaatse door de UO • Besteding ter plaatse door de IK • Besteding ter plaatse door de D zelf
87
Wederopbouw
-
tot en met boekjaar Totaal
Noodhulp Wederopbouw
Boekjaar Noodhulp
Boekjaar
49.461
49.461
-
-
49.461
49.461
49.461
49.461
-
-
88
11. Baten uit acties derden Naast de reguliere bijdrage van € 2.250.000 heeft Terre des Hommes een tweetal extra bedragen toegekend gekregen voor ingediende projectvoorstellen. Het betreft de projecten; Wordt vervolgd: € 1.653.041 De Garaasje (i.s.m. Fier Fryslan): € 3.070.000
12. Subsidies van overheden De MFS baten en lasten worden bruto verantwoord. Dat wil zeggen dat overmakingen aan alliantiepartners deel uitmaken van de bestedingen (lasten) en de hieruit volgende baten deel uitmaken van de baten uit subsidies. De reden dat dit niet gesaldeerd wordt gepresenteerd is gelegen in het feit dat Terre des Hommes niet slechts een kassiersfunctie vervult voor deze middelen, maar als penvoerder de verantwoordelijkheid draagt voor een juiste en rechtmatige besteding van de volledige MFS II subsidie, door de gehele alliantie, en derhalve ook het risico hiervoor draagt.
2013
Begroting 2013
2012
Nationale Postcode Loterij Totaal baten uit acties derden
6.973.041
2.250.000
2.250.000
6.973.041
2.250.000
2.250.000
2013
Begroting 2013
2012
Begroting 2013
2012
Huuropbrengst Koersresultaat Overige baten en lasten
44.089 -94.710 35.512
42.000 -
37.741 -46.092 36.832
Totaal overige baten en lasten
-15.109
42.000
28.481
De post overige baten en lasten bestaat voornamelijk uit de verkoopopbrengst van activa uit de ontbinding van de rechtspersoon Nelandeco (€ 34.742).
SUBSIDIES VAN OVERHEDEN BUZA Medefinancieringsstelsel Overige subsidies Totaal subsidies van overheden
8.475.010 -5.336
6.568.000 -
8.879.644 -
8.469.674
6.568.000
8.879.644
Geconsolideerde staat van Lasten 2013
Begroting 2013
2012
RENTEBATEN EN BATEN UIT BELEGGINGEN
89
2013 OVERIGE BATEN EN LASTEN
2013
13. Rentebaten en baten uit beleggingen De rentevergoedingen op spaarsaldi en deposito’s zijn in 2013 flink gedaald en zorgden voor een lagere opbrengst in vergelijking met 2012.
14. Overige baten en lasten In 2013 is een gedeelte van het kantoorpand onderverhuurd aan firma Virenze, een dienstverlener in de psychosociale zorg. Een ander deel van het kantoorpand is sinds 2013 onderverhuurd aan International Justice Mission, een stichting die recht verschaft aan slachtoffers van slavernij, seksuele uitbuiting en andere vormen van gewelddadige onderdrukking.
BATEN UIT ACTIES DERDEN
Rente: Rente opbrengst rekening courant / spaarrekeningen/Deposito’s Rente ontvangen door vrijwilligersgroepen Rente ontvangen door regiokantoren
340.610
500.000
410.457
6.563
-
5.644
-
Rente microkrediet
1.358 348.531 750
-
699 416.800 1.977
TOTAAL RESULTAAT BELEGGINGEN
349.281
500.000
418.777
Hoofdkantoor
Regiokantoren / Landenkantoren
Vrijwilligers
Totaal
Structurele hulpverlening Noodhulp en rehabilitatie Uitvoeringskosten hulpverlening Bewustwording / voorlichting Kosten eigen fondsenwerving Kosten gezamenlijke acties Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies Kosten beleggingen Kosten beheer en administratie
17.896.416 1.686.382 254.833 1.041.501 1.773.137 161.522 170.792 201.427 29.356 1.075.180
1.781.298 -
280.324 680.484 -
17.896.416 1.686.382 2.036.131 1.321.825 2.453.621 161.522 170.792 201.427 29.356 1.075.180
Totaal lasten
24.290.546
1.781.298
960.808
27.032.652
Staat van baten
90
2013
Begroting 2013
2012
3.500.000 2.500.000 3.626.000
3.536.967 853.503 6.785.815
2.381.000 1.993.000 -
2.823.927 2.051.487 -
14.000.000
16.051.699
STRUCTURELE HULPVERLENING
15. Structurele hulpverlening
Zuidoost-Azië 2.862.702 Zuid-Azië 1.592.558 Oost-Afrika 5.526.162 Oost-Afrika (overmakingen alliantiepartners MFS II) 2.796.861 Zuid-Amerika 1.391.521 Nederland / Overig 3.726.612 Totaal structurele hulpverlening
17.896.416
19. Kostentoerekening Doelstelling Hulpverlening
Kosten Bewust -wording
Fondsenwerving
Gezamelijke acties
Acties derden
Verkrijging subsidies
BelegBeheer& gingen administratie
Totaal 2013
Begroting 2013
Totaal 2012
17.896.416
14.000.000
16.051.699
Hulpverlening
16. Noodhulp en rehabilitatie Van de baten die Terre des Hommes in 2013 ontving ten behoeve van projecten in Syrie (€ 49K) en de Filippijnen (€ 0,7 miljoen) is € 0,6 miljoen in 2013 gecommitteerd. Het nog niet bestede deel is in overeenstemming met de verslaggevingsrichtlijnen opgenomen in een bestemmingsfonds.
2013
Begroting 2013
2012
NOODHULP EN REHABILITATIE Eigen noodhulp Met SHO middelen
1.079.525 606.857
1.000.000 -
939.769 4.620
Totaal noodhulp en rehabilitatie 1.686.382
1.000.000
944.389
2013
Begroting 2013
2012
UITVOERINGSKOSTEN EIGEN ORGANISATIE HULPVERLENING 17. Uitvoeringskosten eigen organisatie hulpverlening De stijging van de kosten ter plaatse wordt voornamelijk veroorzaakt door inflatie en koersresultaten.
In Nederland Ter plaatse Totaal uitvoeringskosten eigen organisatie hulpverlening
254.833 1.781.298
2.036.131
307.000 1.953.000
2.260.000
248.085 1.717.150
1.965.235
Structurele hulpverlening 17.896.416 Noodhulp / rehabilitatie 1.686.382 Totaal hulpverlening 19.582.798
-
-
-
-
-
164.119 8.958 24.626 57.130 254.833
350.043 19.108 52.525 54.187 475.863
533.673 29.131 80.079 87.671 730.554
81.485 4.448 12.228 11.538 109.699
88.372 4.824 13.260 12.513 118.969
133.987 6.828 18.772 17.714 177.301
21.806 1.190 3.272 3.088 29.356
609.420 33.265 91.445 251.187 985.317
1.982.905 107.752 296.207 495.028 2.881.892
2.069.516 159.400 196.500 569.200 2.994.616
2.036.215 119.747 111.015 591.977 2.857.952
Totaal Regiokantoren 1.781.298 Totaal Overhead (uitvoeringskosten) 2.036.131
-
-
-
-
-
-
-
1.781.298
1.952.957
1.717.150
475.863
730.554
109.699
118.969
177.301
29.356
985.317
4.663.190
4.947.573
4.575.103
-
565.638 280.324
1.042.583 680.484
51.823 -
51.823 -
24.126 -
-
89.863 -
1.825.856 960.808
2.331.740 1.029.200
1.930.313 882.259
-
845.962
1.723.067
51.823
51.823
24.126
-
89.863
2.786.664
3.360.940
2.812.572
21.618.929
1.321.825
2.453.621
161.522
170.792
201.427
29.356
Overhead Hoofdkantoor Personeelskosten Huisvestingskosten ICT kosten Overige indirecte kosten Totaal hoofdkantoor Regiokantoren
Marketing & Communicatie Algemeen Vrijwilligers Totaal marketing en communicatie Totale lasten
2013
Begroting 2013
2012
845.962 475.863
1.441.000 720.000
556.974 442.847
Totaal bewustwording en voorlichting 1.321.825
2.161.000
999.821
1.686.382 1.000.000 944.389 - 19.582.798 15.000.000 16.996.088
-
1.075.180 27.032.652 23.308.513 24.383.762
BEWUSTWORDING EN VOORLICHTING 18. Bewustwording en voorlichting
91
Directe kosten Uitvoeringskosten eigen organisatie
92
19. Kostentoerekening
Zuid-Oost Azië
Zuid Azië
Oost-Afrika
2013
2012
2013
2012
2013
2012
345.528 131.578 477.106
248.918 175.180 424.098
170.532 116.012 286.544
237.417 114.736 352.153
386.352 281.716 668.068
334.771 195.379 530.150
21
20
20
16
19
17
Specificatie regiokantoren Hulpverlening Personeelskosten Kantoorkosten Totaal Aantal FTE’s per regiokantoor incl. regiovertegenwoordiger Gemiddelde personeelskosten per FTE per jaar incl. salaris regiovertegenwoordiger
KENGETALLEN PERSONEEL 16.454
12.446
8.527
14.839
20.334
19.692
Zuid Amerika 2013
2012
2013
Begroting
2012
211.235 144.340 355.575
212.145 198.604 410.749
1.113.647 673.646 1.781.293
1.352.086 596.870 1.948.955
1.033.251 683.899 1.717.150
Specificatie regiokantoren Hulpverlening Personeelskosten Kantoorkosten Totaal Aantal FTE’s per regiokantoor incl. regiovertegenwoordiger Gemiddelde personeelskosten per FTE per jaar incl. salaris regiovertegenwoordiger
8
11
68
70
64
26.404
19.286
16.377
19.315
16.145
De kosten in de regio Zuid-Oost Azië zijn gestegen vanwege versterking van het landenkantoor in Cambodja, de start van activiteiten in Myanmar en versterking van het regiokantoor in Indonesië. De kosten voor de regio Zuid-Azië zijn gedaald vanwege het stationeren van staf op het regiokantoor in Indonesië en het uitfaseren van de activiteiten in Sri Lanka.
In regio Zuid-Amerika zijn de kosten gedaald als gevolg van een herstructurering van het landenkantoor in Bolivia. De personeelskosten bleven echter gelijk vanwege de kosten van herstructurering en overheidsmaatregelen in Bolivia op het gebied van inflatiecorrectie en beloningen gerelateerd aan de duur van het dienstverband.
Personeelsbestand Gedurende het boekjaar 2013 bedroeg het gemiddelde aantal werknemers op het hoofdkantoor 30,2 fte (2012: 32,0). In de regio’s waren gemiddeld 68,0 fte (2012: 64,0) werkzaam. Totaal gemiddeld aantal werknemers in 2013 bedroeg 98,2 fte (2012: 98,0).
Bezoldiging directie Conform richtlijn 650 worden de personeelslasten van de directie in dit jaarverslag afzonderlijk vermeld. De directie van Terre des Hommes bestaat uit een eenhoofdige statutaire directie met een werkweek van 38 uur. Het bestuur acht het salaris van de directie in lijn met de zwaarte van de functie. Er zijn geen voorschotten, leningen of garanties verstrekt aan de directie.
Naam Functie Aard dienstverband
Uren per week Part-time percentage Periode in dienst
A.J. van Santbrink Algemeen directeur Bepaalde tijd tot 1 maart 2016 (in dienst 1 maart 2011)
2013
2012
38 100% 1/1 – 31/12
38 100% 1/1 – 31/12
100.704 8.056 3.000 111.760 4.373 14.536 130.669
99.696 7.976 107.672 4.963 14.046 126.681
Jaarinkomen Bruto loon Vakantiegeld Bonus Totaal jaarinkomen SV lasten (werkgeversdeel) Pensioenlasten (werkgeversdeel) Totaal bezoldiging
De kosten in regio Oost-Afrika zijn gestegen vanwege de inzet van extra capaciteit op het MFS II programma. Daarnaast is er geïnvesteerd in capaciteit voor regionale fondsenwerving om voorbereid te zijn op de periode na de MFS II subsidie.
93
94
RESULTAAT VRIJWILLIGERSGROEPEN
Balans vrijwilligersgroepen 2013
STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2013 Bruto omzet
*
95
Verwervings kosten
Netto omzet
Kostprijs verkochte artikelen
Bruto resultaat
Giften
Overige opbrengsten
Totaal resultaat
Amersfoort 7.916 Amsterdam 63.940 Apeldoorn 37.141 Arnhem 47.295 Assen 33.516 Barneveld 34.893 Bergen op Zoom 53.133 Breda 81.638 Delft 62.366 s’Hertogenbosch 23.489 Den Haag 50.913 Deventer 32.060 Drachten 17.602 Eindhoven 44.517 Emmen 36.321 Enschede 37.069 Goes 30.134 Groningen 47.310 Haarlem 52.850 Haarlemmermeer Heerenveen 42.313 Helmond 68.312 Hengelo 110.768 Hilversum 55.055 Kampen 7.625 Leeuwarden 64.434 Leiden 45.900 Maastricht 67.181 Middelburg 60.217 Nijmegen 57.228 Oosterhout 60.604 Pijnacker 156.523 Rotterdam 48.622 Utrecht 51.816 Venlo 59.373 Wageningen 62.856 Zoetermeer 63.922 Zundert 59.075 Zwolle 62.515 TOTAAL WINKELS 1.998.442 Werkgroepen 28.035 Correctie 2011 -
10.900 38.620 24.975 19.455 29.266 6.922 19.328 20.725 27.863 22.136 32.079 23.275 24.147 21.191 20.885 23.846 25.775 23.998 30.029 2.747 21.388 30.111 52.111 28.449 11.092 27.552 18.044 24.128 33.924 30.370 21.888 16.657 39.360 29.670 20.679 20.219 31.885 11.265 30.197 947.151 890 -
-2.984 25.320 12.166 27.840 4.250 27.971 33.805 60.913 34.503 1.353 18.834 8.785 -6.545 23.326 15.436 13.223 4.359 23.312 22.821 -2.747 20.925 38.201 58.657 26.606 -3.467 36.882 27.856 43.053 26.293 26.858 38.716 139.866 9.262 22.146 38.694 42.637 32.037 47.810 32.318 1.051.291 27.145 -
13 944 3.218 15 885 120 435 36 10.728 518 129 282 416 17.739 7.521 -
-2.997 25.320 12.166 27.840 4.250 27.027 30.587 60.913 34.503 1.353 18.834 8.785 -6.545 23.326 15.421 13.223 4.359 22.427 22.821 -2.747 20.805 38.201 58.222 26.606 -3.503 36.882 27.856 43.053 15.565 26.858 38.198 139.866 9.133 22.146 38.694 42.355 31.621 47.810 32.318 1.033.552 19.624 -
59 184 468 25 2.815 2.817 545 1.240 137 155 404 26 268 237 954 1.050 613 1.978 3.097 223 507 2.381 203 753 211 304 847 1.192 966 425 347 688 3.197 9.052 38.368 36.274 -
918 2.295 156 290 248 17 45 20 40 149 143 201 489 570 1.837 32 343 700 44 352 1.263 91 295 102 35 984 365 12.024 28.741 -
-2.997 25.379 13.268 30.603 4.431 30.132 33.404 61.706 35.743 1.353 18.851 8.967 -6.370 23.730 15.446 13.531 4.745 23.524 23.871 -2.747 21.619 40.668 61.889 28.666 -2.996 36.914 30.237 43.599 17.018 27.113 38.854 141.976 10.325 23.203 39.414 42.804 32.344 51.991 41.735 1.083.943 84.638 -
65.140 53.723 67.190 44.716 57.603 62.753 168.727 35.817 48.640 72.719 67.809 73.614 67.593 66.407 1.802.898 28.401 -
NIEUW IN 2013 37.156 37.156 -955 -955 -1.531 -1.484 9.409 9.789 21.520 35.130 22.631 29.467 30.414 33.337 40.187 40.951 NIEUW IN 2013 35.361 39.131 13.354 13.379 -4.545 -4.341 NIEUW IN 2013 16.612 17.471 2.094 2.594 9.395 9.692 31.826 32.883 1.283 3.903 NIEUW IN 2013 16.023 17.764 32.066 33.361 89.122 93.124 14.776 14.776 NIEUW IN 2013 39.744 40.535 41.323 42.293 32.960 33.322 6.167 20.091 29.443 29.954 41.483 42.043 153.856 155.723 434 3.127 23.145 23.956 56.584 57.737 50.172 50.522 44.203 44.780 61.083 63.237 37.731 43.384 1.034.496 1.107.832 15.275 94.829 -6.329 -6.329
TOTAAL
948.041
1.078.436
25.260
1.053.176
74.641
40.764
1.168.581
1.831.298
1.043.442
2.026.477
BALANS 2013
BATEN EN LASTEN 2012 Bruto omzet
67.948 6.002 35.340 27.412 44.639 57.417 64.895 63.589 34.863 16.651 38.715 20.945 31.941 53.731 21.788 42.434 65.287 114.894 41.960
Bruto resultaat
Activa
Overlopende Activa
Liquide middelen
TOTAAL ACTIVA
Vermogen
Crediteuren
Belastingen (BTW)
Overlopende Passiva
TOTAAL PASSIVA
Amersfoort Amsterdam Apeldoorn Arnhem Assen Barneveld Bergen op Zoom Breda Delft s’Hertogenbosch Den Haag Deventer Drachten Eindhoven Emmen Enschede Goes Groningen Haarlem Haarlemmermeer Heerenveen Helmond Hengelo Hilversum Kampen Leeuwarden Leiden Maastricht Middelburg Nijmegen Oosterhout Pijnacker Rotterdam Utrecht Venlo Wageningen Zoetermeer Zundert Zwolle TOTAAL WINKELS Werkgroepen
2.479 186.921 1.053 190.454 -
-70 377 2.100 1.615 2.628 464 8.036 -66 113 2.293 1.740 2.721 432 22.383 -
3.139 4.550 24.597 11.150 19.905 37.293 1.229 14.187 4.444 11.859 10.127 9.056 7.768 7.218 5.670 15.903 13.051 17.340 13.114 5.000 7.460 35.002 28.955 13.142 3.173 7.418 3.702 29.623 6.353 13.478 16.556 6.873 10.550 9.954 20.607 16.287 13.390 67.452 15.303 561.878 22.715
5.548 4.550 24.597 11.527 19.905 37.293 1.229 14.187 6.544 13.474 10.127 9.056 10.396 7.218 5.670 15.903 13.051 17.804 13.114 5.000 7.460 35.002 28.955 13.142 3.173 15.454 3.702 29.623 6.353 13.478 16.490 193.907 12.843 11.694 23.328 16.287 14.875 67.452 15.303 774.715 22.715
771 4.550 18.941 9.896 19.905 37.293 1.229 10.516 6.544 7.714 10.127 9.056 6.396 7.218 5.670 13.591 13.051 17.554 13.114 -388 7.460 35.002 3.378 13.142 1.673 15.454 3.702 29.623 6.353 13.478 16.490 186.750 12.843 11.694 3.860 16.287 10.503 67.343 15.303 683.087 22.715
69 4.287 4.355 -
3.671 25.577 7.157 19.468 55.874 -
4.777 5.656 1.562 5.761 4.000 2.312 250 5.388 1.500 85 109 31.400 -
5.548 4.550 24.597 11.527 19.905 37.293 1.229 14.187 6.544 13.474 10.127 9.056 10.396 7.218 5.670 15.903 13.051 17.804 13.114 5.000 7.460 35.002 28.955 13.142 3.173 15.454 3.702 29.623 6.353 13.478 16.490 193.907 12.843 11.694 23.328 16.287 14.875 67.452 15.303 774.715 22.715
TOTAAL
190.454
22.383
584.593
797.430
705.802
4.355
55.874
31.400
797.430
Totaal resultaat
1.196.332
De verwervingskosten betreffen de op de inkoop en verkoop drukkende directe kosten zoals huur winkellocatie en energiekosten.
** Het merendeel van de winkels verkrijgt de te verkopen goederen om niet. Het betreft tweedehands goederen. Een aantal winkels koopt artikelen in. Bovenstaande resultaten kunnen mogelijk afwijken met de resultaten van de winkels zelf. Deze afwijkingen worden veroorzaakt doordat het hoofdkantoor diverse kosten voor haar rekening neemt zoals o.m. diverse verzekeringen, leges i.v.m. oprichting, coördinatiekosten etc. Daarnaast financiert het hoofdkantoor bij oprichting van de winkel het winkelinventaris. De afschrijvingskosten van het inventaris, worden volledig voor rekening van het hoofdkantoor genomen en in vijf jaar afgeschreven. De afschrijvingskosten worden vervolgens toegerekend aan de resultaten per winkel.
96
BALANS 2012
Amersfoort Amsterdam Apeldoorn Arnhem Assen Barneveld Bergen op Zoom Breda Delft s’Hertogenbosch Den Haag Deventer Drachten Eindhoven Emmen Enschede Goes Groningen Haarlem Haarlemmermeer Heerenveen Helmond Hengelo Hilversum Kampen Leeuwarden Leiden Maastricht Middelburg Nijmegen Oosterhout Pijnacker Rotterdam Utrecht Venlo Wageningen Zoetermeer Zundert Zwolle TOTAAL WINKELS Werkgroepen TOTAAL
Activa
Overlopende Activa
Liquide middelen
TOTAAL ACTIVA
-
-
9.081
9.081
-
2.481
7.740 18.788 40.448 815 38.392 5.863
7.740 18.788 40.448 815 38.392 8.344
-
2.628
20.863 11.125 6.178
20.863 11.125 8.806
26.688 -
-
2.407 16.883 10.460 17.081 9.397
2.407 43.571 10.460 17.081 9.397
-
-
18.524 29.823 26.424 11.210
18.524 29.823 26.424 11.210
177.806 1.328 205.822 -
611 3.626 371 9.717 -
10.729 8.455 25.187 6.353 16.164 10.252 48.517 12.359 23.626 25.565 16.272 27.951 70.842 11.173 614.943 27.377
11.340 8.455 25.187 6.353 16.164 10.252 226.323 12.359 23.626 29.190 16.272 29.650 70.842 11.173 830.483 27.377
205.822
9.717
642.320
857.860
Vermogen
controleverklaring van de onafhankelijke accountant Crediteuren
NIEUW IN 2013 9.081 NIET NIEUW, WEL GESTART IN 2013 1.251 18.788 40.448 815 -3.495 8.344 NIEUW IN 2013 20.863 11.125 3.806 NIEUW IN 2013 2.407 3.955 10.460 16.831 9.397 NIEUW IN 2013 18.524 29.823 24.289 11.210 NIEUW IN 2013 11.340 8.455 17.701 6.353 15.639 10.252 222.064 12.359 23.626 22.190 16.272 26.149 70.842 11.173 712.334 27.377 739.711
-
Belastingen (BTW)
Overlopende Passiva
TOTAAL PASSIVA
-
-
9.081
41.887 -
6.489 -
7.740 18.788 40.448 815 38.392 8.344
-
5.000
20.863 11.125 8.806
4.116 -
35.500 250 -
2.407 43.571 10.460 17.081 9.397
2.135 -
-
18.524 29.823 26.424 11.210
5.646 4.259 7.000 1.618 66.661 -
1.840 525 1.884 51.488 -
11.340 8.455 25.187 6.353 16.164 10.252 226.323 12.359 23.626 29.190 16.272 29.650 70.842 11.173 830.483 27.377
66.661
51.488
857.860
Balans vrijwilligersgroepen 2012 Het totale resultaat van de winkels is licht gedaald ten opzichte van 2012 ondanks een toename van het aantal winkels. De toegenomen concurrentie en de aanhoudende crisis zorgen ervoor dat de resultaten onder druk staan. In 2013 is gestart met het bepalen van de toekomstvisie op het winkelconcept om in de toekomst succesvol te kunnen blijven. In het hoofdstuk “Niet uit de balans blijkende verplichtingen”, worden de bedragen vermeld voor afgegeven bankgaranties door het hoofdkantoor en tevens de verplichtingen inzake de huur van de winkels. Eventuele openstaande voorschotten, zijn tevens in mindering genomen op de resultaten van de desbetreffende winkels. In 2013 zijn er 5 nieuwe winkels geopend. 97
98
7
De toekomst van Terre de hommes
Onze organisatie is voortdurend in beweging en speelt daarmee in op veranderende omgevingsfactoren. De komende jaren zal deze ontwikkeling mogelijk nog sneller gaan dan tot nu toe. Ontwikkelingslanden worden opkomende economieën die meer verantwoordelijkheid tonen voor mensen en kinderrechten. In meer welvarende landen zien we toenemende excessen van kinderuitbuiting zoals kinderhandel. Onze uitvoerende partners worden professioneler en zelfstandiger. Naast directe armoedebestrijding zien we dat het beïnvloeden van beleid tot meer impact leidt. Fondsenwerving in landen waar wij werken is realistisch, terwijl donoren in Nederland hun beleid wijzigen. Wat blijft is het belang van onze toegevoegde waarde. Wat kan Terre des Hommes bijdragen aan het verbeteren van kinderenlevens? Door actieve samenwerking met andere organisaties, het vergroten van onze expertise en effectiviteit verwachten wij meer kinderen in een veilige omgeving te kunnen laten opgroeien en een goede toekomst te kunnen bieden. Ter voorbereiding op het strategieplan 2016-2020 zullen wij een uitvoerige analyse uitvoeren.
99
in 2014... Begroting 2014
Begroting 2014 Boekjaar 2013
Terre des Hommes zoekt naar nieuwe kansen en mogelijkheden die de inkomsten
BEGROTING 2014
in de toekomst op peil houden. De MFS II subsidie, die ruim 20% van onze bestedingen vormt, loopt in 2015 af. Wij proberen in aanmerking te komen voor diverse strategische nationale en internationale subsidies om de bestedingen op peil te houden. Om nieuwe inkomsten te genereren is het zaak dat Terre des Hommes een aantrekkelijke partner blijft. Dit betekent dat de impact van onze programma’s nog duidelijker zichtbaar moet zijn. Daarnaast zal onze organisatie kosteneffectief haar werk moeten blijven doen. Zowel op het gebied van fondsenwerving, door bijvoorbeeld inzet van nieuwe medewerkers, als op het gebied van efficiency en effectiviteit, door bijvoorbeeld de invoering van betere ICT-processen
Baten Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit gezamenlijke acties (met name SHO) Baten uit acties derden (met name loterijen) Baten uit subsidies Rentebaten en baten uit beleggingen Overige baten en lasten Totaal inkomsten
14.350.000 2.250.000 5.390.000 250.000 50.000 22.290.000
10.528.329 771.952 6.973.041 8.469.674 349.281 -15.109 27.057.168
Bestedingen Structurele hulpverlening Noodhulp/Rehabilitatie Uitvoeringskosten eigen organisatie hulpverlening Bewustwording/Voorlichting Kosten fondsenwerving Kosten beheer en administratie Overige kosten Totaal bestedingen Overschot
13.622.000 1.000.000 2.188.000 1.368.000 2.620.000 758.000 547.000 22.103.000 187.000
17.896.416 1.686.382 2.036.131 1.321.825 2.453.621 1.075.181 563.097 27.032.653 44.515
nemen wij daartoe actie.
Fondsenwerving Terre des Hommes zal de activiteiten op het gebied van online marketing verder uitbreiden en (nieuwe) horizontale verbanden zoals (gemeenschappen, sociale en fysieke netwerken) aangaan. De inzet op lokale fondsenwerving zet zich voort in 2014. Regiokantoren dienen binnen de komende drie jaar 40% van hun budget zelf te werven. De winkelformule is succesvol en Terre des Hommes zal deze verder uitbreiden in 2014 met samenwerkingsverbanden op het gebied van inzameling, maar ook hebben we oog voor nieuwe locaties en online-formules. Kennis Terre des Hommes ontwikkelt zich verder ontwikkelen als expert en kenniscentrum tegen kinderuitbuiting. We onderzoeken de achter101
grond, omvang en het ontstaan van geweld tegen kinderen. We investeren in competente medewerkers met kennis van dit onderwerp en die nieuwe programma’s ontwikkelen, coördineren en implementeren. Organisatie Het hoofdkantoor ontwikkelt zich verder in de rol van shared service center op het gebied van kennis, strategie en beleid, fondsenwerving, financiën, ICT en HR. De regiokantoren zijn verantwoordelijk voor de ontwikkeling en gedeeltelijke financiering van programma- en partnervoorstellen. Zij monitoren en evalueren de programma’s. Een benadering van de processen met de LEAN-methode continueren wij in 2014 om efficiënter en effectiever te kunnen werken.
ICT Om de organisatie professioneler te maken wordt gewerkt aan een centraal systeem voor input en output. In 2013 is gestart met het vaststellen van de functionaliteiten en is de markt voor oplossingen verkend. In 2014 nemen we beslissingen en worden de eerste onderdelen geïmplementeerd. Het is een complex project dat in 2015 volledig operationeel moet zijn.
Samenwerking In de MFS II subsidie wordt samengewerkt met het Liliane fonds en Kinderpostzegels Nederland. In 2014 zal Terre des Hommes opnieuw een aanvraag indienen bij het Ministerie van Internationale Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Daarnaast staan we open voor nieuwe samenwerkingsverbanden op het gebied van fondsenwerving, uitvoering van programma’s en projecten en het delen van infrastructuur. In beweging De Terre des Hommes organisatie is voortdurend in beweging, door proactief in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. In 2014 verwachten we belangrijke stappen te kunnen zetten in onze strijd tegen kinderuitbuiting en onze doelstellingen te realiseren.
De resultaten van ons werk zijn mede mogelijk gemaakt door:
236 Partnerorganisaties
400.000 Petitie ondertekenaars van de Sweetie campagne
31 grote donoren 78.734 donoren 2.498 twitter-volgers 68 Terre des Hommes
30 Terre des Hommes
partners
1.200 dagelijkse bezoekers 1.687 vrijwilligers
ambassadeurs
61 grote zakelijke
medewerkers in Nederland
website
6 vrienden
10.980 facebook-fans 2.500.000 deelnemers van de
nationale postcode loterij
Colofon
medewerkers in Zuid-azie, zuid-oost azie, oost-afrika, zuid-amerika
Eindredactie: Terre des Hommes Redactie:
Brook Communications
Foto’s:
Beyond Borders, Ronald de Hommel, Benno Neeleman,
en vele anderen...
Sven Torvinn, Bart Coolen Daimon Xanthopoulos Vormgeving: Newton21
103
104
www.terredeshommes.nl
