magazine december 2015
EEN NIEUWE TIJD VOOR DE TWEE GEZUSTERS ~~~~~ 10 Zuster Liesbeth Burghout is de laatste zuster die in het Savelbergklooster woont. Ze heeft een rijk leven.
VROEGER WAS GELUK HEEL GEWOON ~~~~~ 23 Al 70 jaar woont Bram Kole in de oude Egge. Het plein verlaten is dan ook geen optie. Bram heeft veel herinnerringen aan een mooi leven.
HALLO BITE! ~~~~~ 6 Weller krijgt een nieuw computersysteem. Wat zijn de voordelen en wat merkt u ervan.
Hoofdredactie Krista Wauben Redactie Karin Theunissen, Krista Wauben, Yvette Verhooren en Zuiderlicht
En verder: Buddy zoekt maatje / 4 Hoe buddy's hun maatje helpen zijn of haar kracht te hervinden.
Fotografie Arjen Schmitz en Marcel van Hoof (pagina 5-7 en 12)
Maankwartier werkelijkheid / 8 Harry van Dijck: We krijgen weer iets om trots op te zijn. De taal van de mam / 15 Moeder en dochter Bruist / 16 Een bijzonder verhaal dat al in de oorlog begon. Hoe is het met... / 18 Angelique van Schendel
Vormgeving en productie Zuiderlicht
HEERLERBAAN ZOEKT HET HOGEROP ~~~~~ 21
Drukwerk Drukkerij Walters Wellermagazine is een uitgave van Weller. In een biologisch afbreekbare plastic
Het nieuwe wijkpunt Peter Schunck zorgt voor dagelijkse gezellige activiteiten voor àlle ouderen in de wijk. De invulling daarvan bepalen ze zelf.
'Die goeie ouwe tijd...' / 26 Roelof Braad over nostalgie
folie vinden zo’n 10.000 exemplaren hun weg naar Wellerklanten en -relaties. Het plastic folie kan uiteraard in de GFT-bak! Heeft u tips, opmerkingen,
Een koepel voor alle huurders / 30 Hoe Weller huurders betrekt bij belangrijke beslissingen.
vragen of leuke berichten voor dit magazine? Stuur ze dan naar Wellermagazine, t.a.v. de redactie, Postbus 2, 6400 AA Heerlen. 2
KRISTA'S COLUMN Sprookjes zijn van alle tijden:
een aantal jaren werden ze volledig
De Tandenfee schaamde zich diep.
ter lering en vermaak. Jaren geleden
geaccepteerd. De sproetjes voelden
Normaal gesproken handelde ze
brachten we een Wellermagazine uit
zich gewaardeerd en elk jaar kwamen
alleen maar in tanden. Maar sinds de
met het thema sprookjes. Een van
er een paar bij. Tot vandaag. Toen het
crisis, had ze te weinig centjes om
mijn favorieten. Alhoewel het moeilijk
meisje die morgen op de weegschaal
alle kinderen een beloning onder het
is om in deze tijd over sprookjes te
ging staan was ze een heleboel
kussen te leggen. Dat brak haar hart.
spreken. Vluchtelingenproblematiek,
afgevallen. Ze snapte er niets van…
Ze besloot eenmalig wat sproetjes te
terreurdreiging, …! De aanvallen in
tot ze in de spiegel keek! Verschrikt
stelen, met als gevolg dat ze nu ziek
Parijs veroorzaken ontwrichting,
zag ze dat al haar sproetjes waren
was van schuldgevoel. De kikker die
boosheid en verdriet in de hele
gestolen. Wie had dat nu gedaan?
het emotionele betoog met lede ogen
wereld. Ook in corporatieland is er
Verdrietig zat het meisje op het
aanzag, kreeg medelijden en bood de
weinig sprookjesachtigs aan. Regel
bankje bij de Droomvijver. De torens
fee zijn spaarvarken aan. Een hele
geving, het imago van de sector en
van Kasteel Hoensbroek weerspiegel
speciale spaarpot, die zichzelf steeds
de nieuwe woningwet zorgen voor
den fraai in het water en de vijver
opnieuw kon vullen. De Tandenfee
extra uitdagingen. Maar Weller pakt
elfen zongen een prachtig lied. Maar
was uitzinnig van blijdschap. Ze
het positief op: we gaan efficiënter
het meisje kon er niet van genieten.
maakte een vreugdedansje en pakte
werken met als doel om de klant
Dikke tranen biggelden over haar
de zak met sproetjes om die snel
effectiever te bedienen. Goed, dat
sproetloze wangen.
weer terug te geven. Opgelucht
wel. Maar het zijn andere tijden!
vlogen de sproetjes op het meisje af, Opeens sprong er een dikke kikker uit
om zich tevreden te nestelen op hun
Ook Maankwartier wordt wel eens
het rimpelige water. “Niet huilen
vertrouwde plekje.
gekscherend een sprookje genoemd.
meisje,” zei de kikker. “Ik weet waar
Jammer want dit unieke project is niet
we moeten zoeken.” Verbaasd keek
Samen met de kikker klom het meisje
alleen een aanwinst voor de stad,
het meisje op. “Jouw sproetjes lagen
de vijver uit. Ze was dolblij met de
maar ook voor de regio. Kijk op blz. 8
vanmorgen op de markt van Vijver
hulp en vroeg hoe ze hem kon
voor een update over Maankwartier.
land, bij het kraampje van de Tanden
bedanken. De kikker hoefde zich niet
fee.” De kikker trok het meisje mee
lang te bedenken. “Lang geleden was
Echte sprookjes bestaan misschien
de vijver in en samen gingen ze op
ik een knappe prins, maar door de
niet meer, het is meer het tijdperk
zoek. Al snel kwamen ze aan op de
betovering van een oude toverkol ben
van de Disney Sprookjes. Maar in het
bedrijvige markt. Het meisje keek
ik een kikker geworden. Ik zou van jou
kader van nostalgie wilde ik jullie toch
haar ogen uit: Assepoester, Sneeuw
graag een dikke pakkerd krijgen,
nog eens meenemen naar jaren
witje en Doornroosje waren samen
zodat de betovering verbroken kan
geleden, naar het sprookje dat ik toen
aan het winkelen, Roodkapje stond te
worden.” Verwachtingsvol gaf het
schreef. Al was het alleen maar om de
praten met de rode schoentjes, ze
meisje de kikker een kus. Maar er
foto van 10 jaar geleden…. zucht!
zag Goudlokje zonder de drie beren
gebeurde helemaal niets. “Hmmn,
en een paar shoppende draken die
misschien moet je het nog eens
Er was eens een bruinharig
uitgebreid naar handtasjes zochten.
proberen zei de kikker.” Het meisje
meisje met heel veel sproetjes.
Uiteindelijk kwamen ze bij het tanden
strekte haar hals uit, tuitte haar
Zóveel dat je een dag nodig had om
kraampje en daar sprak het meisje
lippen en gaf de glibberige kikker nog
ze te tellen. Vroeger vond het meisje
haar boosheid uit.
een kus.”Ha ha, zei de kikker. Dacht je
de sproetjes niet zo leuk, maar sinds
nou echt dat ik een prins zou worden? Jij gelooft zeker in sprookjes.” <
wellermagazine december 2015
3
Het woord ‘nostalgie’ komt uit het Grieks en is een samenvoeging van ‘nostos’ dat terugkeer betekent, en ‘algos’ dat droefheid en pijn betekent. We gebruiken het woord voor een stukje heimwee naar wat ooit was. Buddy’s komen dit gevoel dagelijks tegen in hun vrijwilligerswerk.
Projectmedewerker Corine Simons (links) en coördinator Marie-Louise Weerts
Op de Maatschappelijke
CONTACT TUSSEN MENSEN KAN ZÓ BIJZONDER EN PUUR ZIJN
Beursvloer van 2014 leerden wij Buddyzorg Limburg kennen. Onder de indruk van wat buddyzorg voor zieke volwassenen en kinderen kan betekenen, sloten wij een ‘match’. In ruil voor een leuke activiteit van de buddy’s in onze Wellerij bieden wij Buddyzorg Limburg de mogelijk heid om zich aan u te presenteren. Een kleine geste met, hopelijk, een groot resultaat. Want er zijn altijd méér vrijwilligers nodig die iemand die ziek is bij kunnen staan met een lach, wat extra hulp en soms ook een traan. Iets voor u of voor jou? Buddyzorg Limburg greep onze match met beide handen aan. Zo kon u enkele buddy’s onlangs tegen komen in de ‘shopping centra’ van Weller in Heerlerheide en Heerler baan. Hier deelden zij gezonde traktaties uit, om mensen te wijzen op de ondersteuning die zij aanbie den voor kinderen en volwassenen met obesitas. Projectmedewerker Corine Simons en coördinator Marie-
4
tenaf’; daar kun je alles bij kwijt. Daarbij helpt de buddy bij het leren omgaan met de ziekte, het opbou wen van een sociaal netwerk en bij dagelijkse activiteiten, zoals een bezoek aan de arts. Uiteindelijk helpt de buddy zijn maatje zo zijn of haar kracht te (her)vinden. Een buddy geeft dan ook veel. Het is soms best zwaar vrijwilligerswerk. Maar je krijgt er nog veel meer voor terug. Als buddy sta je er ook nooit alleen voor: alle buddy’s worden geschoold en begeleid.
<
Buddyzorg is gratis! Meer weten? Kijk op www.buddyzorglimburg.nl.
Louise Weerts vertellen vol vuur over
vrijwilligers op om mensen die
deze nieuwe ‘tak’ van hun werk.
lichamelijk erg ziek zijn te onder
“Overgewicht is een groot probleem
steunen. Vervolgens brengen wij
van deze tijd. Maar er is iets aan te
vraag en aanbod, oftewel de buddy
doen. Door je leefstijl te veranderen
en zijn maatje, bij elkaar. Vaak is deze
kun je weer gezond en fit worden.
match het begin van een vriend
Een buddy kan je daarbij steunen,
schap voor het leven. Al hoeft dit
door oude gewoontes te doorbreken
natuurlijk niet. Ons belangrijkste doel
en te helpen bij het vinden van een
is het voorkomen dat mensen door
nieuwe leefstijl. Samen sta je sterker
hun ziekte alleen komen te staan.”
in dit lastige proces.” POSITIEVE ENERGIE BUDDY ZOEKT MAATJE Volgens ditzelfde principe van
De kracht van buddyzorg is dat de zieke alles kan delen met zijn
‘samen sta je sterker’ doet Buddy
buddy. Je partner, vader of moeder
zorg Limburg nog veel meer. Corine:
vertel je vaak niet al je angsten,
“We zijn in de jaren 90 ontstaan voor
maar je buddy is iemand van ‘bui
de begeleiding van hiv- en aidspatiënten die vanwege hun ziekte
Een buddy aan het werkin het winkel centrum.
vaak in een isolement terechtkwamen. De aandacht en steun van een buddy bleek enorm waardevol. Vandaar dat
Projectmedewerker Corine Simons legt het belang van een buddy uit.
wij er, toen hiv een chronische ziekte werd, voor hebben gekozen om de buddyzorg ook in te zetten voor mensen met bijvoorbeeld kanker of ALS.” Het werk van Buddyzorg is tweeledig. Marie-Louise: “Wij leiden wellermagazine december 2015
5
We gaan meer digitaal regelen. Is het tijdperk van de brief op papier en het persoonlijke contact dan definitief voorbij? Nee, natuurlijk niet. Als u dat liever heeft, sturen we alle brieven aan u gewoon per post. En u kunt ons altijd bellen of bezoeken in de Wellerij. Dat verandert niet.
HALLO BITE!
Weller stapt deze maand over op een nieuw computersysteem.
WAT IS BITE? BITE is het project waarin we
WAT BETEKENT BITE VOOR U? U kunt voortaan meer digitaal
Deze overstap is een hele klus, want
het nieuwe computersysteem,
regelen bij Weller. Ons digitale
álle gegevens van onze huurders,
Dynamics Empire, gaan invoeren.
klantportaal (MijnWeller) wordt
woningen, winkelpanden en garages
Al onze medewerkers gaan hiermee
hiervoor helemaal opnieuw ingericht.
moeten in het nieuwe systeem inge
werken. Het heeft veel voordelen,
Elke huurder krijgt een eigen account
voerd worden. Daar hebben we in
want voor het eerst wordt het
dat toegankelijk is via een persoon
december en januari onze handen
mogelijk om alle ‘werkprocessen’ die
lijke inlogcode en een wachtwoord. In
vol aan. Hopelijk zonder dat u er iets
bij een woningcorporatie voorkomen,
deze beveiligde internetomgeving
van merkt. Maar helemaal geruis
binnen één systeem te regelen. Van
worden al uw documenten en bij
loos zal de overstap niet gaan,
het ondertekenen van het huurcon
voorbeeld ook onderhoudsaanvragen
omdat er ook dingen veranderen.
tract en het melden van een storing
bewaard. Zoals u dat wellicht al kent
Zo kunt u vanaf volgend jaar veel
tot het opzeggen van de huur. Dat
van uw energieleverancier. U hebt zo
meer digitaal regelen bij Weller.
werkt efficiënter en sneller, want
altijd overzicht van alle afspraken
zelfs het ondertekenen van een
met Weller.
formulier kan digitaal. Zo levert het nieuwe systeem ook een kosten-
3 TIPS VOOR VEILIG INTERNET
besparing op.
1. Kies een slim wachtwoord, liefst een combinatie van hoofdletters, kleine letters,
Het is mogelijk dat u in december en januari iets langer op een
cijfers en leestekens.
antwoord moet wachten dan u van ons gewend bent.
2. Verander dit wachtwoord regelmatig en gebruik niet
6
voor al uw accounts hetzelfde
mogelijk dat u iets langer op een
FINBOX STOPT!
wachtwoord.
antwoord moet wachten dan u van
3. Wij sturen u nooit een mail
ons gewend bent. Eind januari is de
banken met Finbox. Dan vervalt deze
met een link naar betaalgege
overstap klaar. In maart openen we
betaalmogelijkheid dus ook voor
vens. Mocht u ooit een derge
vervolgens ook ons vernieuwde
ongeveer 300 huurders die bij Weller
lijke ‘nepmail’ of ‘phishingmail’
klantportaal, dat vanwege BITE vanaf
gebruik maken van de ‘digitale
namens Weller ontvangen,
eind november uit de lucht is. In de
acceptgiro’. U krijgt weer als vanouds
meld dit dan meteen bij ons.
loop van 2016 volgt tenslotte een
een acceptgiro toegestuurd. U kunt
Op 1 januari 2016 stoppen de
‘Weller-APP’ waarmee u ook vanuit
ook kiezen voor automatische incasso.
MAAR IK HEB EN WIL GEEN
uw smartphone of tablet snel toegang
Of u boekt het bedrag van uw huur
INTERNET?
heeft tot al uw huurgegevens.
Dat is geen enkel probleem.
zelf over met vermelding van de betaalgegevens. Deze vindt u duide-
U ontvangt uw berichten dan gewoon
lijk terug op uw maandelijkse nota.
per post. Ook de Wellerij blijft ge opend. En u kunt ons altijd bellen via de vertrouwde telefoonnummers. WAT MERKT U VAN DE OVERSTAP? BITE vraagt in december en januari veel werk van iedereen bij Weller. Twee weken voordat het nieuwe computersysteem op 16 december ‘live’ gaat, gaan al onze computers op zwart en regelen we álles tijdelijk op papier. Deze afspraken moeten daarna opnieuw ingevoerd worden. En dan moeten we natuurlijk ook nog wennen aan het nieuwe systeem. Hierdoor is het wellermagazine december 2015
<
7
‘Het Maankwartier is eerherstel in de vorm van allure en lef.’ Marcia Luyten (de presentatrice van Buitenhof) in haar boek ‘Het Geluk van Limburg’ (oktober 2015).
MAANKWARTIER WORDT WERKELIJKHEID Het duurt nu niet lang meer. Over een paar weken kan iedereen de sfeer in Maankwartier zien, ervaren en proeven. Allereerst in Noord rond het Maanplein met zijn Heliostaat. Kom kijken en laat u verrassen.
De status van de bouw bij Maankwartier Noord met prachtige gevel details van kunstenaar Michel Huisman.
8
Ineens gaat het snel met Maankwartier. Deze
“Over een paar maanden wandelen we écht door
maand worden in Noord de kantoren van het UWV en
Maankwartier. Dan wordt de visie van Michel Huisman,
de gemeente Heerlen opgeleverd. In maart krijgen de
de bedenker van Maankwartier, werkelijkheid”, opent
eerste bewoners de sleutel van hun appartement of
Harry van Dijck ons gesprek. “Wij zijn ervan overtuigd
woning. Rond het Maanplein worden de panden gevuld
dat de nieuwe stationsomgeving Heerlen en Parkstad
met gezellige cafés, restaurants en winkels. En onder
zal versterken. Vroeger kon je een gebied in ontwikke
het plein openen begin volgend jaar de nieuwe parkeer
ling brengen met een snelweg. Kijk maar langs de A2.
garage en supermarkt Jumbo hun deuren.
Daar zie je dat alle steden een graantje meepikken van de goede verbinding. Tegenwoordig geldt de ontwikke ling van een goede stationsomgeving als dé motor voor
Harry van Dijck, manager Weller Vastgoed Ontwikkeling
stedelijke ontwikkeling. Dat merken wij ook aan de animo om in Maankwartier te willen wonen en werken. De tien huurwoningen in Noord zijn allemaal al verhuurd en van de 30 koopwoningen zijn er 12 verkocht en op nog eens 2 is een optie genomen. De levendigheid die hier ontstaat zal een positieve impuls zijn voor het hele centrum.” VIERSTERRENHOTEL Het laatste goede nieuws voor Maankwartier is dat in Zuid de ontwikkeling van het Maanhotel met 188 kamers doorgaat. De bouw start in 2016; ernaast komt een parkeergarage. Harry van Dijck: “Een Duitse investeerder ziet Maankwartier als dé perfecte locatie in Parkstad voor een viersterrenhotel met welness, een restaurant en de modernste vergaderfaciliteiten. Alleen al vanwege de centrale ligging bij het station in het centrum van de stad zal dit hotel in trek zijn bij zakelijke gasten. Maar ook de toeristische bezoeker zal er met plezier verblijven, met de belangrijkste trekpleisters en het grote culturele aanbod in Zuid-Limburg binnen hand bereik.” ALLE VERTROUWEN U hebt de berichten vast gehoord of gelezen in de media: wij houden van Maankwartier, maar het project krijgt ook kritiek. Tegenstanders vinden het te groot en te duur voor Heerlen en zijn bang dat Maankwartier de leegstand in de binnenstad vergroot. Bestaat dit risico? “Maankwartier kost geld. Natuurlijk!”, antwoordt Harry van Dijck. “Maar het merendeel van de investeringen komt van private en commerciële partijen die in Maan kwartier willen investeren. Deze investeerders zien net zoals wij rendement, meerwaarde! Ook zal de leegstand niet vergroten: in Maankwartier komen vijftien winkels, die allemaal ingevuld worden door nieuwe ondernemers voor de binnenstad. Er zijn dus geen verplaatsingen, al leen maar aanvullingen. Door het stationsgebied, dat tot voor kort nog léég was, op een mooie manier in te vullen met wonen, werken en verblijfsfuncties, gaat dit deel van Heerlen pas leven en wordt de stad weer compleet. Tegelijk krijgen we iets om trots op te zijn, zoals Rotter dam trots is op zijn Markthallen en Aken op zijn Dom. Daar heb ik álle vertrouwen in.”
wellermagazine december 2015
9
<
Links: De prachtige binnentuin van het Savelbergklooster. Rechts: De minstens zo mooie binnentuin van de Luciushof.
10
EEN NIEUWE TIJD VOOR DE TWEE GEZUSTERS In hartje Heerlen beheert Weller twee historische pareltjes die een zorgzaam verleden met elkaar delen: de Luciushof en het Savelbergklooster. Samen treden de beide kloosters de toekomst tegemoet als ‘de TWEE gezusters’. Ga gerust kijken en proef de sfeer uit andere tijden… wellermagazine december 2015
11
Op 4 oktober 1867 opende kape laan Savelberg aan de huidige Gasthuisstraat in Heerlen een ‘gasthuisje’ voor de verzorging van verwaarloosde kinderen en nood lijdende bejaarden. In 1872 stichtte hij hier samen met zes zusters de congre gatie ‘De Kleine Zusters van de Heilige Joseph’. Zij hielpen waar niemand anders hielp. In 1936
KARMELIETESSEN
bouwde een andere
Het Savelbergklooster en de
De lange kloostergangen waarin de Karmelietessen hun dagelijkse rondgang maakten. In gebed bij het maria beeld in de binnetuin van de Luciushof.
geloofsgemeen
Luciushof delen een stukje geschie
schap in Heerlen,
denis aan de rand van de Heerlense
de Zusters Karme-
binnenstad. In 1930 namen de Zus
lietessen, naast het
ters Karmelietessen hun intrek in een
NIEUWE FUNCTIES
Savelbergklooster
gebouw aan de Gasthuisstraat, waar
Weller kreeg het voormalige
nog een nieuw
toen ook al het Savelbergklooster
klooster in 2013 in beheer en besloot
klooster: de Lucius-
lag. Maar door de snelle groei van de
het complex, waar sinds de jaren 70
hof. Ook deze zus
stichting Flos Carmeli waar de Heer
niets meer aan was verbeterd, gron
ters zagen het als
lense Karmelietessen deel van uit
dig te renoveren. Maar met behoud
hun roeping om
maakten, was dit onderkomen gauw
van de karakteristieke elementen,
voor de hulpbehoe
te klein. In 1935 besloten de nonnen
zoals de kapel met zijn mooie glas-
vende medemens
een nieuw klooster te bouwen aan de
in-loodramen en de binnentuin.
te zorgen.
Putgraaf. Dit is de huidige Luciushof:
Sinds vorig jaar beheren we ook het
een klooster met een eigen kapel,
Savelbergklooster, dat nu dienst doet
een binnentuin en lange klooster
als museum en waar net zoals in de
gangen waarin de Karmelietessen
Luciushof werkplekken zijn ingericht
hun dagelijkse rondgang maakten.
voor kleine bedrijven die voor een
In 1971 verlieten de zusters het
unieke werkomgeving in de stad
gebouw om meer onder de mensen
kiezen. In de kloosterkapel worden
te gaan wonen. Sindsdien heeft de
evenementen en concerten georga
Luciushof een sociaal-maatschappe
niseerd. In dit oude complex, dat De
lijke functie.
Kleine Zusters nog niet zo lang gele
De binnentuin van de Luciushof werd bij aan genaam weer door de nonnen ook gebruikt om te lezen.
den zelf hebben gerenoveerd, woont nog één zuster. Haar woning op de tweede etage is met een glazen loop brug met het vroegere huis van Mgr. Savelberg verbonden. Van hieruit heeft zuster Liesbeth Burghout een prachtig uitzicht op zowel het negen tiende-eeuwse klooster als de kloos tertuin die in 2013 werd voorzien van een prachtige muurschildering. Een heel bijzondere plek.
12
>
ZUSTER LIESBETH BURGHOUT: DIENSTBAARHEID AAN MENSEN DIE ZORG NODIG HEBBEN, SPRAK MIJ ENORM AAN.
DE GESCHIEDENIS VAN DE KLEINE ZUSTERS VAN DE HEILIGE JOSEPH > wellermagazine december 2015
13
Zuster Liesbeth Burghout werd in 1941 geboren in Hengelo in een gezin met tien kinderen. Zij kreeg haar roeping in Bussum waar zij als jong meisje in de huishouding werkte bij De Kleine Zusters van de Heilige Joseph. “Hun dienstbaarheid aan mensen die zorg nodig hebben, sprak mij enorm aan. Zo wilde ik ook leven. Ik ben in 1960 ingetreden in het klooster en heb daar mijn hele leven lang géén seconde spijt van gehad. Ik heb een rijk leven.” ZORGZAAM
overgedragen. Verder bleef de deur
Openhartig vertelt zuster Lies
van dat klooster hermetisch geslo
beth, 74 jaar oud, over haar leven
ten. Onze zorg in het ziekenhuis en
in het klooster in Heerlen. “Na mijn
op scholen is intussen overgenomen
intrede en professie heb ik eerst een
door de samenleving. Zelf zorgen wij
aantal jaren in Roermond, Baarn en
nog voor de bejaarde zusters die in
Kerkrade gewoond en gewerkt. In
Huize de Berg wonen en verpleegd
1987 ben ik naar Heerlen verhuisd.
worden. Ook zorgen wij voor de zus
In eerste instantie woonde ik in Huize
ters van onze congregatie die elders
de Berg, het klooster aan de rand
in het land wonen.”
van het Aambos. Maar omdat ik hier een andere functie kreeg, verhuisde ik in 1992 naar het Savelbergkloos
TOEKOMST “Vanwege de renovatie moest
ter. Er woonden toen nog 39 zusters,
ik het Savelsbergklooster in 2008
die zich allemaal in de voetsporen
even verlaten. In maart 2010 ben ik
van Mgr. Savelberg inzetten voor
weer thuisgekomen in het huis van
zieke kinderen en bejaarden. In de
onze stichter. Hier zorg ik nu voor de
geschriften valt zelfs te lezen dat
grafkapel, naast het vrijwilligerswerk
er ook wel eens iets extra’s werd
dat ik nog doe in Huize de Berg. Ik
gebracht naar het klooster van de
woon in rust en stilte maar met de
Karmelietessen in de Luciushof.
levendigheid van de stad in de buurt.
Dat werd dan door een klein luikje
Daar kan ik echt van genieten, zeker als ik gasten krijg. Dan eten we in een restaurant of we genieten op een van de terrassen. Ik vind het ook fijn dat ons klooster weer een werk plek is voor mensen in de zorg en dat er steeds meer activiteiten worden georganiseerd. Toneel, muziek, lezingen, recepties, feesten en ook de muurschildering in onze binnen tuin: al die activiteiten trekken weer publiek over de drempel van ons klooster. Het verleden is voorbij maar het spirituele en materiële erfgoed van deze bijzondere plek blijft zo bewaard voor de toekomst.” 14
<
Zuster Liesbeth Burghout woont in rust en stilte maar met de levendigheid van de stad in de buurt.
GER PRICKAERTS DE TAAL VAN DE MAM De taal van de mam wordt geschreven in onze moedertaal: het dialect. We spreken van ’taal’ omdat het Limburgs een echte en erkende taal is, die in niets onderdoet voor het Nederlands. Ten opzichte van onze standaardtaal – het Nederlands – is het Limburgs een dialect, zoals het Nederlands een dialect is in relatie tot het handels- en diplomatiek Engels.
höare naam hoeëd, pakde heë zieng
Boete-aanzich van de hoezer joa,
luit en zóng:
meh va binne zint de mieëste verbouwd en gemoderniseerd.
Doe bis zoeë knap Merieke, ich bin boete oam van ’t kieke
Hei geet aod en nui óp ing sjoeën maneer same. ’t Ouwesjhoes van ’t Merieke is noe ’t VVV-kantoer en
’t Merieke woar ’t ungesjte boave
dat is igerich um dich de vingere an
van zoeng serenade en dan óch nog
aaf te lekke:
van d’r kuëning zelf...
sjtukker aod metselwerk gecombi
D’r kuëning deë gewend woar nurges
neerd mit modern sierpleister, de
gras uëver te loate gruie, (logies,
ieëwe-ouw plafonbelk zint professio
want heë houw gaar gee gras) lag de
neel behandeld zoeëdat hootworm
NOSTALGIE
luit an ing zie, leep óp ’t meëdje aaf
en verval ging kans mieë kriege.
mit oetgesjtoake hank en zag:
Hei zuus-te en preufs-te d’r vakman,
”Merieke, wils-te mit mich mit goa
inne binne-hoes-architek hat hei get
noa mie palies, doa zals-te gelukkig
gecreëerd doa sjtees-te versjteld
neet groeët is, kling dus, ee dörpke
weëde en alles kriege was-te mar
van.
dus. Een dörpke oet de middelieëwe
wils, want ich han pieke genog, ging
Alles zoeë vanzelfsjpreëkend óp de
dat nog ummer wie vreuger is, nieks
gölles, meh euro’s”.
juuste plaatsj, asof ’t d’r vuur gemak
an verenderd en geblieëve wie ’t
”Ja mar kuëning, mie hoes dan? Ich
woar en ummer doa gesjtange of
ummer woar.
han dat van mieng ouwesj gekrieëge
gehange hat.
Teminste uuterlik, an de boete zie
en hön mótte beloave dat ich dat
Uëver aod en nui gesjproake: combi
dus, zint de hoezer genau zoeë wie
ummer good zow verzörge, dat kan
natie van modern design-meubels
ze ummer al woare. Brikke en sjting
ich toch neet zoeëmar in d’r sjtieëk
bei die antieke opa/oma-kas, sjitte
in orizjinele sjtoat.
loate”
rend!
D’r is ee hieël aod dörp dat
Mieë wie ins gerenoveerd in de loop
Groeët contras tusje aod en nui zint
der joare, meh zónger óch mar get
D’r kuëning sjtaarde vuur zich oet en
de luuj mit I-phone en tablet in de
te verendere. ’t Nostalgiese druup
dach ins gans deep noa en umdat
historiese sjtröätjes….
d’r vanaaf!
heë dat neet gewend woar, doerde
De luuj die zich aafvroage wie dat
’t nogal get vuurdat heë mit ing
En loat noe juus in dat dörpke ee
zoeë perfek is kinne blieve besjtoa,
óplossing koam. Meh dat woar
wónder gebure…
wete de gesjiedenis neet en doarum
danóch ing verduld gow besjlissing:
Me dinkt dat is get va vreuger, meh
zal ich dat in ’t kót an ze oetlegke.
Dat ganse nostalgiese dörpke weëd
neë noe in dizze moderne tied is hei
vanaaf noe ónger monumentezörg
ee wónder gebuëd, ee sjtatisties
In dat dörpke wónde ee jónk meëdje
geplaatsjt en die zörge dat alle
wónder!
gans alling in ing van die hoezer en
hoezer óp sjtaatskas weëde ónger
In ee kling sjtröätje (logies, in ee
knap dat ze woar….De ouwesj woare
haote. En…. d’r maag noeëts mieë
kling dörpke) mit mar ee paar hoezer
per óngeluk veróngelukt en doarum
get nuits weëde beigebouwd.
(logies in ee kling sjtröätje) woeëne
woar ze dus gans alling in dat hoes.
neet inne meh twieë gentleman…
Noe woar d’r kuëning ins óp inne
Ja, noe woar ’t Merieke durch alle sjrek
Te herkinne an de coulante, attente
sjoeëne zónnige daag ’nt peëdrieje
hin en mit blozende wange en get
maneer wie ’ne man zieng vrouw
en koam toevallig an dat dörpke
sjuchter zag ’t: ”Joa geer majesteit”
behulpzaam is bei in-en oetsjtappe
vuurbei en zoog- weer toevallig- dat
’t Allingsjtoand meëdje zit óch wal
van d’r auto… zier attent, kalm en
meëdje in d’r gaat wirke. Toevallig
ins en noe zoot ’t ee twieë drei
vuurzichtig. En dan och nog twieë
keek ’t meëdje, Merieke geheesje,
boave óp ’t peëd, d’r kuëning óch en
bei die paar hoezer: D’r inne hat inne
noa de gow zieë en zoog d’r kuëning
same galloppeerde ze (’t peëd dus)
nuie auto en d’r angere ing nui
óp ’t peëd. Neet alling ’t peëd, meh
regelrech noa ’t palies.
vrouw.
noa ’t meëdje en woar óp sjlaag
Noe d’r wit wie dat klassiek nostal
Ger Prickaerts, Heëlesj
verleef tot achter de oere en nog
giese dörpke gered is vuur projek-
wier.
óntwikkeleers, mót d’r toch neet
Heë hool ’t peëd sjtil, sjtapde aaf,
mene dat doa alles mar aod en
vroog wie zie heesjde en wie heë
antiek is.
vuural d’r kuëning keek indringend
wellermagazine december 2015
15
DE MOEDER VAN DEBBIE, MIA BRUIST
Samen ondernamen moeder en dochter een ‘trip down memorylane’. Langs al die vertrouwde plekken en gezichten uit het verleden. En toen… verscheen ineens cupido. Hoe verrassend kan het leven zijn.
23 JULI 1986 ~ 23 JULI 2015 16
Afgelopen
ringen aan. En bij een vakantie hoort
van onze levens er altijd al lagen
zomer nodigde
natuurlijk ook een vakantieliefde. Zo
maar nu ineens in elkaar schuiven.”
Debbie Bruist haar
leerde ik op 23 juli 1986 in Appelscha
Mia kan niet anders dan trots toe-
moeder Mia uit
Peter Kooi kennen. Wij hebben toen
kijken op het verloop van de geschie
voor een korte
twee jaar verkering gehad, totdat
denis. “Wieb is tien jaar geleden
vakantie. Mia mocht
we ieder onze eigen weg gingen.
overleden. Als hij dit 63 jaar geleden
een bestemming
Onze ouders hielden echter contact.
had kunnen voorzien, was hij zo
kiezen en koos voor
Twee jaar geleden kregen Peter en
gelukkig geweest. Daar ben ik van
vier dagen Fries-
ik elkaar opnieuw in het vizier via
overtuigd. De sterke band met de
land; de provincie
Facebook, maar daar bleef het bij.
familie die hem met gevaar voor
waar het gezin
Tot we deze zomer op verzoek van
eigen leven geholpen heeft, blijft
Bruist uit Brunssum
mijn moeder ook even bij de familie
zo voor altijd bestaan.”
<
een sterke band mee heeft. Het werd een vakantie met een wending waar iedereen nog lang van kan (na) genieten.
Dit bijzondere verhaal begint in de oorlog. Mia vertelt: “Mijn man Wieb werkte bij de post en kreeg op een dag de mededeling dat hij te werk werd gesteld in Duitsland. Natuurlijk wilde hij dat niet, maar thuisblijven was vanaf dat moment geen optie meer. Dan zou hij opge pakt worden. Via zijn zus die toevallig in Soest in het ziekenhuis terecht kwam voor een operatie, kreeg hij een adres in Friesland. Dus sprong Wieb op zijn fiets om naar Friesland te gaan. Slechts enkele kleine stukjes
Kooi langsgingen en Peter aan kwam
kon hij met de trein afleggen. Na een
fietsen. Nota bene op 23 juli sloeg op
barre tocht mocht hij onderduiken
de oprit van de familie Kooi de vonk
bij boer en boerin Rinsma in Wijnje
opnieuw over. Onze ouders zagen
woude. Dit echtpaar heeft veel
het meteen: hier gebeurt iets! Dit
mensen geholpen in de oorlog. Het
voelde zó bijzonder.”
waren zulke goede mensen. Wieb is hen altijd enorm dankbaar gebleven.
THUIS
Na de oorlog hebben we daarom
Het laatste korte bezoek van
altijd contact met elkaar gehouden.
Limburg aan Friesland heeft dan ook
De familie Rinsma is gewoon familie
grote gevolgen. Binnenkort verhuist
voor ons.”
Peter naar Limburg. Voor altijd! “Het voelt gek genoeg als thuiskomen”,
VAKANTIELIEFDE
lacht hij. “Ik ben geboren in Drenthe,
“Regelmatig kwam ‘Friesland’
opgegroeid in Friesland en thuis in
bij ons op bezoek en zo lang ik het
Limburg. Doordat ik vroeger vaker
mij kan herinneren bracht ‘Bruns
naar Brunssum kwam, ken ik al veel
sum’ elke zomer de vakantie door op
mensen. Dat scheelt natuurlijk.
de boerderij van Rinsma”, vervolgt
Overal word ik even hartelijk ontvan
Debbie. “Ik heb daar mooie herinne
gen. Het lijkt alsof alle puzzelstukjes
wellermagazine december 2015
17
Dochter Debbie is tijdens ons gesprek druk in de weer met het haar van moeder Mia.
HOE IS HET MET… ANGELIQUE VAN SCHENDEL Afgelopen zomer vierde Studio
en zingen. Datzelfde gevoel wilde ik
En dan organiseer ik nog allerlei
het Podium zijn tienjarig bestaan.
anderen meegeven, maar dan wel
workshops en projecten voor scho
Samen met oprichtster Angelique
op mijn manier. Die is anders dan de
len. Elk ‘schooljaar’ sluiten we af met
van Schendel kijk ik in haar zonnige
standaard leermethode. Ik wil het
een presentatie op het podium. Als ik
appartement in de Morenhoek terug
beste uit elke leerling halen en dat
dan zie welke groei mijn leerlingen in
op haar beginjaren als ondernemer.
vraagt voor elke leerling een andere
hun muzikale en persoonlijke ontwik
“Ik had geluk”, opent Angelique.
benadering. Er was voor mij dan
keling hebben doorgemaakt, ben ik
“Weller bood mij in een oud pand aan
ook géén andere optie dan zelf een
zó ongelofelijk trots.”
de Stationsstraat alle ruimte om mijn
school te beginnen.”
zangschool op te bouwen. Daarboven
PASSIE
kon ik wonen. De studio was oud en
TROTS
klein, maar ik had er iets leuks van
De start van Studio het Podium
gemaakt.” Angelique is zangeres, zang
Ook buiten Studio het Podium is Angelique een bezige bij. Ze pro
vond plaats aan de Stationsstraat.
grammeert de VOCAL jazzconcerten
“Na vijf jaar werd dit pand helaas
in het Savelbergklooster. Maar nog
gesloopt”, vervolgt Angelique. “Dat
liever treedt zij zelf op als zangeres,
pedagoge en presentatiecoach. In
was jammer. Ik woonde en werkte
met een grote voorliefde voor jazz.
2005 trok de in Heerlen geboren en
er graag. Maar niets in het leven
“Iconen als Ella Fitzgerald en Billie
in Brunssum getogen zangeres de
gebeurt zonder reden. Daar geloof ik
Holiday hebben mij besmet met het
stoute schoenen aan om een eigen
in, want ik zit nu perfect in een grote,
jazzvirus. De passie voor muziek was
zang- en dansschool te starten.
lichte ruimte aan de Huskensweg.
ook de reden om zo laat nog naar het
“Ik ben een laatbloeier”, vertelt zij.
Hier is mijn schooltje gegroeid en
conservatorium te gaan. Sinds mijn
“Op mijn 27ste ben ik nog naar het
begeleid ik ongeveer 80 leerlingen
zevende zong ik al in meerdere koren
conservatorium gegaan. Toen ik
van 6 tot 80 jaar met individuele
en daarna in allerlei coverbandjes.
afstudeerde als zangpedagoge heb
zanglessen en groepslessen in zang,
Mijn opleiding heeft mij geholpen om
ik mijn kans gegrepen. Ik was 31 jaar
dans en acteren, zeg maar een soort
mijn droom waar te maken. Want in
en genoot zelf enorm van muziek
musicalles. Daarnaast begeleid ik
mijn muziekschool deelt iedereen
vocalgroup Fizz. Als presentatiecoach
dezelfde passie: zingen!
<
help ik volwassenen en jongeren met het beter leren presenteren. Angelique begeleidt leerlingen van 6 tot 80 jaar in zang, dans en acteren, zeg maar een soort musicalles.
18
“Als ik terugkijk zijn ze omgevlogen: 10 onvergetelijke jaren boordevol leuke momenten en muziek. Maar het leukste: het gaat goed met Studio het Podium. Ik voel alleen maar blijdschap en dankbaarheid voor iedereen die mij hierbij geholpen heeft.”
3FM SERIOUS REQUEST Als ‘The Next Generation Popstad Parkstad’ zet Studio het Podium zich samen met alle andere muziekopleidingen in de regio in voor 3FM Serious Request. Zij hebben een top 100 samengesteld van hun favoriete songs waarop gestemd kan worden. De opbrengst is voor het Glazen Huis.
wellermagazine december 2015
19
ARCHITECT JULES BECKERS EN MONIQUE HERMANS VAN MEANDER
Hoe hoger je komt, hoe indrukwekkender het uitzicht wordt over Parkstad, Duitsland, zelfs België. De flats fungeren in dit veranderende landschap als landmark. Vanuit de verte zie je: dáár is Heerlerbaan. En voor de bewoners: dáár is thuis!
20
HEERLERBAAN ZOEKT HET HOGEROP MET EEN COMBINATIE VAN WONEN, ZORG EN ONTMOETING wellermagazine december 2015
21
Begin 2016 opent in Heerlerbaan het Wijkpunt Peter Schunck. Weller heeft het wijkpunt gebouwd, Meander gaat er de thuiszorg en thuis hulp voor Heerlerbaan organiseren. En vanaf januari zijn er elke dag gezellige activi teiten voor álle ouderen in de wijk.
Wijkpunt Peter Schunck in aanbouw.
en moderne communicatie met de
Om mee te kunnen
als dat thuis even niet kan. Voor
zorgpartij mogelijk te maken. De flats
doen hoeft u dus
het gebouw ligt een ruim terras. En
krijgen een mooiere uitstraling en een
niet in de flats aan
tenslotte zijn er enkele flexwerkplek
entree die meer past bij deze tijd.
de Peter Schunck-
ken en een plankamer voor onze
En om het ‘hoger wonen’ voor de
straat te wonen,
wijkverpleegkundigen en thuishulpen.
lange termijn aantrekkelijk te houden,
waar u het nieuwe
Zij krijgen het wijkpunt als thuisbasis
krijgen de woningen een betere isolatie
wijkpunt vindt.
om zo dichter bij de klant te staan.”
en duurzame energievoorzieningen.
Iedereen is welkom!
Dit levert voor de bewoners meteen Welke activiteiten in het wijkpunt
Het Wijkpunt Peter Schunck is
ook lagere energielasten op.”
<
georganiseerd worden, wordt binnen
een van de vele centra van Weller
kort bekend. De bewoners van
voor ontmoeting en ondersteuning
Heerlerbaan hebben hiervoor een
in Parkstad. Eerder bouwden we,
enquête ingevuld. Op basis van de
IBA ATTENTION PROJECT
ook met Meander dienstencentrum
uitkomst wordt het activiteiten-
Na de upgrading kunnen
Molenwei in Schandelen. “De succes
programma samengesteld. Ook zijn
de flats weer jaren vooruit. Deze
sen van dit wijkpunt, waar veel
mensen uitgenodigd om in het wijk-
verduurzamingsopgave van ruim
senioren gebruik van maken, hebben
punt mee te helpen als vrijwilliger.
400 woningen is de grootste die in Parkstad plaatsvindt. Het nieuwe
we meegenomen naar Heerlerbaan”, vertelt Monique Hermans van Mean der. “Zo is er bewust voor een open
LEVENSLOOPBESTENDIGE WIJK
wijkpunt speelt een cruciale rol in
De bouw van het Wijkpunt
de leefbaarheid voor de bewoners
en licht gebouw gekozen waar je
Peter Schunck staat niet op zichzelf
in de wijk. In het wijkpunt is ruimte
haast doorheen kunt kijken. Hierdoor
maar maakt deel uit van een groot
voor ontmoeting en wordt dicht bij
zie je van buitenaf dat er binnen iets
upgradingsproject, waarbij Weller de
huis zorg georganiseerd. Met behulp
gebeurt en dat werkt voor iedereen
hoogbouwflats (blok 1 t/m 4) opknapt
van nieuwe digitale voorzieningen
uitnodigend.”
voor de toekomst. “De flats zijn
kunnen mensen elkaar straks ook
vanwege de ruimte, de parkachtige
‘digitaal ontmoeten’ en wordt op
RUMMIKUPPEN
omgeving en de goede bereikbaar
termijn zorg op afstand mogelijk. Met
“In het wijkpunt hebben we
heid enorm geliefd bij veel mensen”,
name veel oudere bewoners kun-
een grote en een kleine ontmoetings
zegt architect Jules Beckers van
nen dankzij deze voorzieningen een
ruimte ingericht: de een voor bijvoor
Teeken Beckers Architecten. Zij zijn
stap ‘hogerOP Heerlerbaan’ zetten:
beeld cursussen voor een kleine
verantwoordelijk voor het ontwerp
zij hoeven hun vertrouwde woonom-
groep, de ander voor activiteiten
van dit bijzondere project. “Veel
geving niet meer te verlaten omdat
waar veel animo voor bestaat, zoals
bewoners geven ook aan dat ze hier
zij ouder worden. En dat was voor
kienen en rummikuppen. Er is een
graag oud willen worden. Daar gaan
IBA een reden om ‘hogerOP Heerler-
keuken met een kookeiland waar
wij bij de renovatie voor zorgen door
baan’ aan te wijzen als ‘IBA attention
mensen gezellig samen kunnen
de flats ‘levensloopbestendig’ te
project’.
koken of bakken. In de welness-
maken. Onder andere door de
en doucheruimte kunnen wij bloed
bereikbaarheid en de veiligheid
Kijk voor meer informatie over IBA op
prikken en onze cliënten verzorgen
rondom de gebouwen te verbeteren
www.iba-parkstad.nl
22
BRAM KOLE WOONT 70 JAAR AAN HET EGGEPLEIN
wellermagazine december 2015
23
Bram Kole woont 70 jaar aan het Eggeplein. In het hart van de Oude Egge. Hij is 89 jaar. Een hele leeftijd. Als ik aanbel voor ons gesprekje blijft de voordeur hermetisch gesloten. Zou hij mij vergeten zijn?
Elke ruimte bij Bram Kole is gevuld met mooie herinneringen. Bram Kole is dol op zijn tuin.
24
Ik kijk over het metalen tuinpoortje van de hoekwoning aan
KOPJE KOFFIE “Vier zoons en een dochter
het Eggeplein en zie mijn gespreks
hebben Mia en ik grootgebracht in de
partner op zijn knieën aan het werk
Oude Egge. Zij zijn intussen allemaal
in de tuin. “Het is misschien de
ook al aardig op leeftijd en hebben
laatste mooie herfstdag van het jaar.
zelf kinderen. De tijd gaat zo ongelo
Die benut ik om de tuin onkruidvrij
felijk snel. Dan komt er een kleinkind
en winterklaar te maken”, vertelt
uit Den Haag of Rotterdam op
Bram Kole even later. “Mijn hele
bezoek. Mooi is dat. Onze eigen
leven al tuinier ik graag. Maar ook in
kinderen hadden op het plein alle
huis doe ik zo veel mogelijk nog zelf.
ruimte om te spelen. En we hadden
Dat vult mijn dagen en houdt mij
natuurlijk zelf een grote tuin mét een
OUDE EGGE WORDT 100
actief.”
moestuin. Dat hoorde bij de mijn
De Oude Egge is één van de
werkerswoningen: groente was duur,
vijf mijnkoloniën die tussen 1910
dus teelde je je boontjes, sla en
en 1930 in Brunssum werden ge
aan het Eggeplein. “Mia en ik waren
wortelen zelf. Wat over was ging naar
bouwd voor het personeel van de
net getrouwd en trokken in bij mijn
de buren. Je kende ook iedereen in
staatsmijnen Emma en Hendrik.
schoonouders. Hun mijnwerkershuis
de buurt en als er even een uurtje
De woningen werden tussen 1918 en
aan het plein was ruim, de tuin was
over was, ging je bij elkaar op de
1924 gebouwd naar het ontwerp van
groot, dus er was plek genoeg. Ik
koffie om bij te kletsen. Je wist
de architect Jan Stuyt. Ze worden
werkte in die tijd zelf ook bij de
daardoor alles van iedereen. Dat is
over een paar jaar dus 100 jaar oud.
Staatsmijnen. Eerst ondergronds
nu niet meer zo, al heb ik nog steeds
Heel bijzonder is dat de buurt toen
bij de Hendrik en daarna bij de
prima buren. Als het nodig is helpen
tertijd een kleine, op zichzelf staande
reddingsbrigade en het spoor van
we elkaar: met een pakje aannemen,
gemeenschap was die aan alle
de Emma. Dat wij introkken bij onze
een klusje en soms een warme
kanten omgeven werd door het
ouders was heel gewoon: je had niet
maaltijd. Elkaar helpen hoort gewoon
Brunssumse landschap. Pas na de
veel en deelde alles. Jaren later
bij de Egge.”
Tweede Wereldoorlog werd de ruimte
Bram Kole woont sinds 1935
tussen De Egge en Schuttersveld
werden de rollen omgedraaid. Toen heeft mijn schoonmoeder nog een hele tijd bij ons in huis gewoond.
MOOIE HERINNERINGEN
bebouwd met de Nieuwe Egge.
”Het grootste verschil is dat
Voor ons was dit normaal en we
vroeger alles snel ging. De laatste
Tegenwoordig maakt de Oude Egge
hebben al die jaren graag voor haar
jaren gaat alles langzamer voor mij.
deel uit van het beschermde dorps
gezorgd.”
Maar ik werk nog steeds graag in de
gezicht van Brunssum. Hier blijft het
tuin. Dan doe ik mijn klompen aan en
historische beeld van de mijnge
ga ik aan de slag met gras maaien,
schiedenis voortbestaan. Het aan
het terras en de oprit onkruidvrij
zicht van de mijnwerkerswoningen
houden en de borders bijhouden.
en de straten en pleinen zijn nog
Gelukkig krijg ik een handje hulp met
niet zo lang geleden gerenoveerd.
het snoeien van de hagen. En mijn
Weller onderzoekt nu samen met
dochter doet mijn boodschappen.
BAM/Wilma de bouwkundige staat
Zij kookt ook voor mij. Zo kan ik mij
van het interieur van de 121 huizen.
nog goed redden. Want het Egge
De keuken, badkamer, vloeren,
plein verlaten is voor mij geen optie.
plafonds, alles wordt onderzocht.
Elke ruimte in dit huis is gevuld met
Op basis van de resultaten van dit
mooie herinneringen aan een rijk en
onderzoek gaan we bekijken hoe we
vol leven.”
<
de Oude Egge toekomstproof kunnen maken. Een mooie, gezonde wijk voor ouderen en jongeren, gezinnen met kinderen en alleenstaanden met een vette knipoog naar het bijzon dere verleden van onze regio.
wellermagazine december 2015
25
ROELOF BRAAD VROEGER
'DIE GOEIE OUWE TIJD...' Roelof Braad is stadshistoricus van Heerlen en bereikbaar bij Historisch Goud - Rijckheyt, centrum voor regionale geschiede nis te Heerlen, Foto’s: Collectie Historisch Goud-Rijckheyt, Heerlen en Thijs Abbenhuis, Haelen (alle foto’s gebruikt in het boek: Molenberg vroeger…)
↓ Kampioenselftal A1 van VVH´16 Molenberg 1953-1954. V.l.n.r: Wiel Boerakker, Ger Spijkers, Thijs Abbenhuis, Paul Moonen, Toon Vrancken, May Baltus, Karel Wolters, Jack Selder, Hub Jongen, Wim Aerts, George Maigray, Wiel Hellebrand.
Niets is zo moeilijk voor een historicus als het schrijven over nostalgie. Want eigenlijk is dat wat een historicus nu precies niet wil doen. In de geschiedschrijving probeert hij (of zij) een beeld te schetsen van wat er werkelijk gebeurd is in een bepaalde periode over een bepaald thema. En dat gaat dan vaak over naakte feiten en het harde bestaan van mensen in vroeger tijd: oorlog met talloze slachtoffers, Jodenvervolging, hongersnoden, mislukte oogsten, epidemieën, bokkenrijders die onschuldig aan de galg kwamen door foute rechters, de slachtoffers van de mijnbouwperiode in onze regio door mijnongelukken en ‘sjtub’ (stoflongen-silicose), de grote werkloosheidgolven in de jaren 1930 en na de sluiting van de steenkolenmijnen in de jaren 1970/80 - om maar wat voorbeelden te noemen.
↑↑ Het zomerkamp van 1949 in Etenaken (Schin op Geul). De padvinders van Scouting Jong Nederland bij de tent.
↑ Mevrouw Swinkels in haar kruideniers winkel aan de Kerkraderweg, 14-12-1982.
GEZELLIGHEID... In nostalgie zit iets verborgen van een (jeugd)herinnering aan ‘die goeie ouwe tijd’. Aan de gezelligheid van vroeger toen er nog geen tv was, het samen optrekken in verenigin gen. Bijvoorbeeld bij de voetbalclub, de zangvereniging, de harmonie of fanfare. In elke buurt waren wel enkele verenigingen waar je je inbreng kon geven. En je had natuur lijk de jaarlijkse kerkelijke feesten als communie, de processie, Pasen, Sint Maarten en kerst. Toch kan ook ik als stadshistoricus het niet laten regelmatig met de gekleurde bril van de nostalgie terug te kijken naar het verleden van de stad. Dat is misschien zo langzaam aan ook wel noodzaak geworden om
26
← De sacramentspro cessie van 10 juni 1959 in de Zondags traat.
↓ De Raad van Elf van de ‘Mühlepieken’ met president Herman Bidlot in 1960.
waar je je dropveters kon halen voor 2 cent of een kauwgum kocht van 5 cent waarvan je een flinke ballon kon blazen en laten spatten. Ook de foto’s van kermis, sinterklaas en carnaval roepen vaak herinneringen op waar je even bij wegdroomt… EEN GOEDE BUUR… Het leven in de buurt werd vooral voordat de Algemene Bijstands wet in 1965 van kracht werd bepaald door het zijn aangewezen op elkaar. Daarvoor was men, als men werkloos was door ziekte of ontslag, aangewe zen op de liefdadigheid van de kerkelijke en andere armenzorg instellingen. Dan kon het gebeuren dat zoals in de notulen van de Heerlense St. Vincentiusvereniging van rond de Eerste Wereldoorlog te lezen staat, dat iemand een week niets van de broodbedeling kreeg, omdat hij een affiche van de socialis ten voor zijn raam had gehangen. Was moeder ziek dan was burenhulp in de meestal grote gezinnen in de
→ Een sportdag in het nieuwe stadion Kaldenborn in 1964.
arbeidersbuurten heel normaal en een must. En voor weduwen en bejaarden was het voor ´Drees´ (de AOW, Algemene Ouderdoms Wet die is ingevoerd in 1957) en de Algeme ne Weduwen en Wezenwet (inge voerd in 1959) ook geen makkie.
de interesse voor de geschiedenis van de stad en zijn samenleving levendig te houden. Ook wel om te begrijpen waarom de eigen stad uniek is in zijn geschiedenis en waarom de stad de moeite waard is om er ook nu te wonen en te werken. HERINNERINGEN? Zo merk ik bij het samenstel len van de boekenserie ´De geschie denis van de Heerlense buurten´ dat oude foto´s vaak de nostalgische gevoelens versterken. Een foto van op kamp met de scouting of een van de gezellige kruidenier op de hoek, wellermagazine december 2015
↑ De optocht van Koninginnedag 31 augustus in de jaren 1930.
27
>
HARDE WERKELIJKHEID Bij de kruidenier gingen de wekelijkse boodschappen vaak ‘op de lat’, waardoor het vaak moeilijk was voor de gezinnen om op de wekelijkse loondag de schuld af te lossen. Vooral als pa voordat hij met het loontuutje naar huis kwam, eerst ‘gezellig’ doorzakte in een café bij de mijn om even het harde bestaan te vergeten. → De wekelijkse was was nog handwerk met als enige hulpmiddel het wasbord en de tobbe en water en zeep natuurlijk.
Water moest in de meeste buurten nog tot in het midden van de jaren 1950 bij de pomp of een gemeen schappelijke waterkraan voor enkele woningen worden gehaald. Een warme douche was er ook niet bij,
↓ De kippenslacht
daarvoor moest je naar het badhuis. Meestal waste je je één keer in de week in de ‘tobbe’, de teil, met wat warm water dat op de kolenkachel was warm gemaakt. Eén keer warm water voor de hele kinderschaar… De tuin bij de woning was geen luxe plek om te ‘chillen’, maar voor de verbouw van groente en aardappelen en het houden van kippen, konijnen en soms een varken. Die ‘huis’-die ren werden dan met de feestdagen geslacht. Voor de wekelijkse was moesten de vrouwen nog flink schrobben in de waskuip met was bord en wat zeep. Zwaar en vies
→ Het rad van de tijd lijkt het wel, het molenrad van de Oliemolen, ca. 1900.
↑ De kruidenierswin kel aan het Dr. Schaepmanplein. ← De moestuin met onder andere het ‘îeëwig moos’.
28
↓ Vertrouwd beeld in vroeger tijd: de kolenboer komt langs….
werk als je bedenkt dat de werkkle ding van de mijnwerkers zwaar was en vol zwarte kolenstof. DIE GOEIE OUWE TIJD???? Er is niets mis met even wegdromen in de herinnering aan het verleden. Het helpt om je verbon den te weten met de plek waar je bent opgegroeid, waar je je ‘roots’ hebt. Maar was die goede ouwe tijd zoveel beter als nu?
<
In de serie ‘De geschiedenis van de Heerlense buurten’ verschenen afleveringen over Mariarade, Palemig, Welten, Maria Gewanden-Terschuren, Heerlerheide, Heksenberg en in november j.l. Molenberg. Ze zijn te koop bij Historisch Goud-Rijckheyt/ Thermenmuseum. De laatste afleve ringen ook via de webshop van de Historische Kring ‘Het Land van Herle’ op www.landvanherle.nl/bestellen. Herinneringen ophalen over uw buurt kunt u op de websites www. heerlenvertelt.nl (daar kunt u ook uw verhaal vertellen!), www.rijckheyt.nl, www.demijnen.nl. Zo’n 1600 bijdragen over de regio nale geschiedenis vindt u in 65 jaargangen Historisch tijdschrift voor Parkstad Limburg en is doorzoekbaar op www.landvanherle.nl.
↑ Antieke inrichting van een kapperswinkel. ← Koken op de houtof kolenhaard. Soep werd meteen voor drie dagen gemaakt.
↑ Cover Molenberg vroeger.
wellermagazine december 2015
29
EEN KOEPEL VOOR ÀLLE HUURDERS
V.l.n.r: Frans Souren, Ber Maas, Herman Moes, Wim Elbers, Harry Franz, Mevr Jos van Aarnhem, Theo Latten en Wim Dumont. Afwezig, Mevr. Riet Degeulle van Schinveld en Herbert Wittman van Brunssum.
30
Frans Souren en Herman Moes: “Het sociale hart van Weller is altijd zó sterk geweest. We leven nu in een andere tijd met andere regels en wetten. In deze veranderde omgeving is het onze ambitie om die sociale kracht sterk te houden.”
GOED TEAM Om de belangen van de huurders bij Weller op álle mogelijke fronten te kunnen behartigen moeten de leden van de Huurderskoepels op de hoogte zijn van alles wat er leeft en speelt in de samenleving. “Wets veranderingen, nieuwe energievoor zieningen, herstructurering van wijken, noem het maar op: wij volgen het allemaal op de voet”, somt Frans Souren op. “Daarnaast zitten wij regelmatig met diverse commissies aan tafel om goed te kunnen rea
De jaarlijkse huurverhoging
vragen, ervaringen en eventuele
geren op specifieke bewonersvraag
en de servicekosten. Nieuwbouw
problemen die in de wijk leven
stukken. Zo zijn wij in samenwerking
plannen, het groot onderhoud en het
nemen de leden van de Huurders
met de klachtencommissie betrokken
plaatsingsbeleid. Alle belangrijke
koepels vervolgens mee naar het
bij het oplossen van klachten. En
beslissingen neemt Weller in overleg
‘koepeloverleg’. Hierbij bespreken
voor de Raad van Commissarissen
met de huurders. Maar, omdat wij
de vertegenwoordigers van de vijf
kiezen wij niet alleen twee leden;
niet met iedereen kunnen overleg
koepels met het management en
samen sturen wij ook op de rol die
gen, spreken we per Wellerbuurt
de directie van Weller álles wat te
Weller kan vervullen bij het voorko
met vertegenwoordigers van de
maken heeft met het huurbeleid van
men of oplossen van maatschappe
‘Huurderskoepel’. Herman Moes en
Weller in de woningen en wijken.”
lijke problemen zoals eenzaamheid,
Frans Souren vertegenwoordigen de koepels van Brunssum en Heerler baan: “Wij zijn kritisch! Jazeker, maar
financiële problemen of huurders die SOCIALE BALANS
zorg nodig hebben. Ouderen moeten
‘Wat gaat goed en wat kan
tegenwoordig langer zelfstandig
we komen er met Weller uiteindelijk
beter’ is kort samengevat de insteek
thuis wonen en iedereen moet mee
altijd uit.”
van de Huurderskoepels bij het
kunnen doen aan de samenleving,
overleg met Weller. “Dat levert soms
maar niet iedereen kan deze stap
best pittige gesprekken op”, vervolgt
zetten. Via de Huurderskoepel
zijn werk? “Weller telt vijf Huurders
Hoe gaat dit ‘koepeloverleg’ in
Herman Moes. “Maar de samenwer
hebben huurders een stem om zaken
koepels, voor elke Wellerbuurt één”,
king is goed. Niet alleen tussen de
te verbeteren. Want samen sta je
legt Frans Souren uit. “Dit zijn:
vertegenwoordigers van de vijf
sterker, zeker als je zoals wij kunt
‘Huurderskoepel Brunssum’, ‘GBP’
koepels maar ook met Weller lukt het
bouwen op een zeer betrokken en
voor het stadsdeel Heerlen-Centrum,
zelfs bij de lastigste discussies om de
gemotiveerd team.”
‘Huren en Wonen’ voor het stadsdeel
beste oplossing voor beide partijen
Heerlerheide, ‘Huurderskoepel
te realiseren. Zoals bij de huurver
Heerlerbaan’ en ‘Huurderskoepel
hoging van dit jaar. Weller is één van
Schinveld’. Alle vijf de koepels zitten
de weinige corporaties waarbij de
ongeveer eens per maand aan tafel
variabele huur dit jaar met maar 2%
met de besturen van de verschil
is gestegen. Dit is op ons verzoek,
lende bewonerscommissies en
want wij zien de problemen in de
Huurdersbelangenverenigingen die ín
wijken waar mensen met steeds
hun wijk actief zijn. Hier verzamelen
minder moeten rondkomen. Samen
zij informatie. Alle opmerkingen,
zoeken we zo de sociale balans van Weller in veranderende tijden.”
wellermagazine december 2015
31
<
APPELTJES VAN ORANJE Herinneringsbord met koninklijk portret in Delfts blauw. Velox € 10,-
LET IT SNOW Het hele jaar door sneeuw pret met deze sneeuwbol. Eigenwijs € 4,95
GOED VERZEGELD Sluit je brieven af met een zegel van rode was. Xenos € 3,99
FIJNE MEEZINGERS Ob-La-Di, Ob-La-Da en andere plaatjes van vroeger. Mediamarkt € 6,99 LEUKE PRENTJES Zwart wit kaarten om te versturen of in te lijsten. Velox € 3,50 per 5 stuks LIEF MUURBLOEMPJE Fotolijstje van stof voor herinneringen met een gouden randje. Eigenwijs € 9,95
MIJN THEEDOEK Afdrogen met een knipoog naar het mijnverleden. 100% Heerlen € 12,50 voor een set van 3. ECHTE KLASSIEKER Smeer je zacht met crème uit het bekende blauwe blik. Etos € 2,65
LEKKER KRIJTEN Voor de boodschappenlijst of een lieve boodschap. Zeeman € 0,99
32
