rolverdeling op de achterzijde van arjan ederveen
een morfine sprookje
regie gerardjan rijnders scenografie paul gallis kostuumontwerp arno bremers lichtontwerp mark truebridge componist leo anemaet
assistentie regie bert edelenbos assistentie scenografie ellen windhorst assistentie kostuumontwerp regina rorije hoofd techniek & productie götz schwörer productieleiding edith den hamer, götz schwörer castingadviezen hans kemna, martha mojet, guido goossens kleedster petra kamphuis kap en grime trea van drunen techniek reyer meeter (1e inspiciënt), daan van oene, anthony olthof, peter pieksma, andré smal, nadin topal, peter zwart kostuums uitgevoerd door atelier toneelgroep amsterdam: farida bouhbouh, petra kamphuis, renske kraakman o.l.v. wim van vliet decor uitgevoerd door atelier amsterdam kap & grime uitgevoerd door atelier toneelgroep amsterdam: trea van drunen, roswitha evenwel, david verswijveren kinderbegeleidster loesje riethof fotografie chris van der burght, sanne peper,
Arjan Ederveen schreef Echt iets om naar toe te leven speciaal voor Toneelgroep Amsterdam
jasper zwartjes
en Joop Admiraal. De voorstelling ging in 2005 in première, met Ederveen als de kinderboe-
grafisch ontwerp jan versweyveld en studio jona
kenschrijfster en Joop Admiraal als haar berekenende geliefde. Vanwege het overlijden van
druk ssp amsterdam fotografie jan versweyveld, jasper zwartjes grafisch ontwerp jan versweyveld en studio jona druk ssp amsterdam
Joop Admiraal neemt Roeland Fernhout de rol over van de vriendin van de schrijfster.
Ankie, de lesbische kinderboekenschrijfster
van de achterblijvers veilig moet stellen.
Echt iets om naar toe te leven gaat over
sen doet de morfine zijn werk en slaat de
van de beroemde Pinkeloentje-serie is ster-
Ankie stemt toe op voorwaarde dat zij haar
geld, macht en dood. De schrijfster wordt
achterdocht toe. Wat is fantasie, wat is
vende. Haar vriendin Jo en de doortastende
niets verhullende memoires mag publiceren.
gedwongen haar succesformule te herhalen
werkelijkheid. Ankie belandt in een halluci-
uitgeefster Marijke vragen of ze nog één
Maar de schokkende details tasten de repu-
terwijl de wereld om haar heen wordt afge-
nerend eindspel waar het leven, in het zicht
keer een boekje over Pinkeloentje schrijft.
tatie van de schrijfster aan waardoor de
broken en plaats maakt voor het liefdesnest
van de dood, een hilarische wending neemt.
Een zwanenzang die de financiële toekomst
miljoenenverkoop in gevaar komt.
van Jo en haar nieuwe vriendin. Ondertus-
auteur en acteur arjan ederveen
besefte dat je daar haast niet meer
lingen vanuit improvisatie werden gemaakt.
de terminaal zieke kinderboekenschrijfster
overheen kon komen.’ Sindsdien heeft hij
Daar liep hij stage en leerde Joop Admiraal
van de succesvolle Pinkeloentje-reeks. Eén
niet stilgezeten: hij schreef, speelde en
kennen. Het was een wens van Ederveen
keer in haar leven wil ze een taboedoorbre-
regisseerde voor tv, film en theater. Uit alles
om samen met Admiraal een stuk te maken.
kend boek schrijven. Maar ze wordt daarin
Arjan Ederveen werd in de jaren tachtig bij
spreekt een grote liefde voor zijn onderwerp
Hij schreef Echt iets om naar toe te leven in
gedwarsboomd door haar vriendin Jo en
een groot publiek bekend met de televisie-
en personages terwijl zijn humor altijd een
nauwe samenwerking met Admiraal. In 2005
haar uitgeefster Marijke die meer zien in de
series Theo en Thea, Kreatief met Kurk en
tragische ondertoon heeft. Dood en roman
speelden ze samen in de voorstelling. Het is
beproefde succesformule. Ederveen kent de
de docudrama’s 30 minuten, bekroond met
tiek zijn terugkerende motieven in zijn werk
Ederveen’s eerste komedie die hij in op-
gesel van het succes en lijkt in die zin op zijn
twee Nipkowschijven en een Gouden Kalf.
waarvoor hij vaak uit eigen ervaring put. Zo
dracht schreef, een morfinesprookje, zoals
personage. Met dit verschil dat hij elk genre
Het was een creatieve periode die zich af-
maakte hij de documentaire Trudie is dood
de ondertitel luidt. Ook hier gebruikt hij een
dat op zijn weg komt gebruikt en naar zijn
speelde in het aidstijdperk. Er werd op het
(1998) over de dood van zijn hond en ging de
bekend genre als dekmantel voor persoonlij-
hand zet. Zo ook deze komedie, die hij
scherpst van de snede geleefd en geprodu-
theatervoorstelling De grote verdwijntruc (2001)
ke ervaringen, terwijl hij levens van bekende
openbreekt en uitwerkt tot een wereld
ceerd. ‘30 Minuten was een schot in de
over de alzheimer van zijn vader. Zijn grote
Nederlanders gebruikt voor de contouren
waar in principe alles mogelijk is.
roos’, aldus Ederveen, ‘terwijl je toen niet
leerschool is het Werkteater, waar voorstel-
van zijn personages. Ederveen speelt Ankie,
regisseur gerardjan rijnders
voorstelling zoals Ballet en Titus, geen
vaak tragische vormen aan. Rijnders wil in
bliek worden gepikt, terwijl die in een realisti-
Shakespeare en ontwikkelde een moderne
zijn voorstellingen het kunstmatige van theater
sche enscenering overdreven en ongeloof-
retoriek voor de grote klassieken. Ook
benadrukken en ensceneert daarom vaker
waardig zijn’. Tot 2001 was Rijnders aan To-
Gerardjan Rijnders is al sinds de jaren tach-
schreef en regisseerde hij komedies zoals
sprookjes. Volgens hem geeft een sprookje
neelgroep Amsterdam verbonden als artistiek
tig als regisseur gezichtsbepalend en rich-
Liefhebber en De hoeksteen. Komedies met
maker en acteur de vrijheid af te wijken van
leider. Sindsdien werkt hij er als gastregisseur.
tinggevend voor het Nederlandse theater.
een randje noemt hij ze zelf. Ze lopen zelden
het realisme. ‘Als je een strakke vorm hebt,
Dit seizoen regisseert hij zijn eigen tekst Tra-
Hij introduceerde hier zijn eigen montage-
goed af en het menselijk onvermogen neemt
kun je extremen laten zien die door het pu-
gedie (première maart 07 Compagnietheater
scenografie paul gallis
niet. De weelderige klimop kruipt omhoog
Rode draad in zijn carrière is de artistieke
ontwierp hij een decor dat het uitvergrootte
tegen de pui, maar niet voor lang. Nieuwe
samenwerking met Gerardjan Rijnders.
realisme van de voorstelling benadrukt,
tijden breken aan. Wat is moet verdwijnen.
Naast toneel ontwerpt hij ook voor opera,
terwijl het de ontwrichtende en vaak ook
Het huis waar Ankie haar beruchte Pinke-
Bouwvakkers gaan aan de slag en bewerken
musical en ballet in binnen- en buitenland,
hallucinerende sensatie van de naderende
loentje-boeken schrijft, heeft een hoog
de sprookjeswereld ingrijpend. Paul Gallis
inmiddels meer dan tweehonderd produc-
dood tastbaar maakt.
Efteling-gehalte, net echt maar ook weer
debuteerde in 1974 als decorontwerper.
ties. Voor Echt iets om naar toe te leven
vraag: Hoeveel lesbiennes heb je nodig om een peertje te verwisselen aan het keukenplafond? antwoord: Drie. Eén om het peertje te verwisselen, de tweede om de ladder vast te houden, en de derde om er een videodocumentaire van te maken.
arjan ederveen:
marijke (uitgeefster) over het laat-
Ik had een oma die ons altijd sprookjes voorlas,
ste pinkeloentje-boekje: En dan
maar ze verzon ze ook zelf. Mijn broertjes en ik
gaat oma dood, dat beschrijft ze heel
kwamen er zelf in voor en mochten aangeven
mooi, heel liefdevol, heel simpel, met
waar het over moest gaan. Dan zei ik: ik wil
de laatste zucht van oma die naar
honderd taartjes, mag dat? En dan verzon ze
gevulde koeken ruikt. Naar amandel-
een sprookje waarin dat gebeurde. Het was een
spijs, zo mooi, zo waar ook want
heerlijke, dikke oma. Ik heb haar lang meege-
iedere oma, iedere echte oma ruikt
maakt, tot mijn vijftiende. Zij woonde in Eindho-
naar banketletter.
ven. We gingen er in de vakantie heen. Dan mochten we bij haar in bed kruipen. Mijn broertjes naast haar, elk aan een kant en ik mocht als jongste op haar buik liggen. We maakten haar altijd aan het lachen. Dat kon zij heel hard. Dan liepen tranen van het lachen over haar wangen en die plakten dan tegen de glazen van haar bril.
arjan ederveen over sprookjes
nina mispelblom beyer
Bij sprookjes kan je lekker weg
(Francine Oomen) vond ik echt een hoog-
fantaseren en zeggen: ze leefden nog
tepunt! Eigenlijk maakt het me niet veel uit
lang en gelukkig of beginnen met er was
welke van de serie
eens. Het is gemakkelijker om te zeggen
favoriete schrijver? Francine Oomen
‘ik maak een sprookje’ en daar
sprookjes? Ik houd heel erg van sprook-
vervolgens persoonlijke, autobiografische
jes! Soms kijk ik wel eens naar Disney
elementen in te verwerken dan te zeggen
films!
ik ga een autobiografisch stuk maken.
mooiste sprookje? Doornroosje
Het is een excuus. Je kunt je erachter
pinkeloentje? Ik vind Pinkeloentje toen ik
verschuilen.
het voor het eerst las heel erg leuk verzon-
lievelingsboek? Hoe overleef ik mezelf
nen! Ook grappig en volgens mij een leuk figuur!
pip pellens ‘susan’ over boeken, sprookjes en pinkeloentje angela kanu
lievelingsboek? Zwarte sneeuw (Simone van der Vlugt) favoriete schrijfster? Francine Oomen sprookjes? Ik hou wel van sprookjes, maar niet van elk sprookje
diula rietveld franken
lievelingsboek? Hoe overleef ik een
mooiste sprookje? De rode schoentjes
lievelingsboek? Hoe overleef ik-boeken
gebroken hart (Francine Oomen)
pinkeloentje? Ik vind het ontzettend leuk
(Francine Oomen)
favoriete schrijver? Francine Oomen
bedacht, volgens mij is het een mix van
favoriete schrijver? Francine Oomen
sprookjes? Vroeger hield ik wel veel
Pinkeltje en Pippeloentje. En ik word wel
sprookjes? Zijn leuk omdat er zoveel
van sprookjes, maar nu lees ik meer
eens Pippeloentje genoemd.
fantasie inzit.
realistische boeken.
mooiste sprookje? Het leistermeisje,
mooiste sprookje? Hans en Grietje
omdat ze met de dieren kan praten.
pinkeloentje? Als Pinkeloentje echt
pinkeloentje? Een heel avontuurlijk meisje
bestond zou ik het vroeger wel hebben
en toevallig vind ik het leukste Pinkeloen-
gelezen. Het toneelstuk over Pinkeloentje
tje-boek Pinkeloentje in de wolken
vind ik niet echt geschikt voor kinderen.
amsterdam stadsschouwburg za 6, zo 7, di 9 t/m vr 12*, za 13 jan 07 | zwolle odeon de
goudse schouwburg di 23 jan 07 | den bosch theater aan de parade wo 24 jan 07 | alkmaar
spiegel theaters di 16 jan 07 | wageningen theater junushoff wo 17 jan 07 | rotterdam
theater de vest wo 31 jan 07 | leiden leidse schouwburg do 1 feb 07 | delft de veste vr 2 feb
rotterdamse schouwburg vr 19 jan 07 | den helder de kampanje za 20 jan 07 | gouda
07 | amsterdam stadsschouwburg zo 4 t/m do 8 feb 07 * nagesprek. wijzigingen voorbehouden.
06 07
toneelbewerking naar de film van wim wenders
in stadschouwburg amsterdam
productie toneelgroep amsterdam / ntgent in
van peter handke, richard reitinger,
22 nov t/m 10 dec 06
coproductie met stadsschouwburg amsterdam
wim wenders regie ola mafaalani
8 mrt t/m 29 apr 07
hedda gabler een teken des tijds
productie toneelgroep amsterdam / american repertory theatre
rouw siert electra ondergang van een aloude dynastie
van henrik ibsen regie ivo van hove
t/m 9 nov 06
van eugene o’neill regie ivo van hove
tragedie première honden plegen geen zelfmoord
selectie topstukken 06/07
van & regie gerardjan rijnders
coproductie toneelschuur haarlem
15 mrt t/m 14 apr 07
7 dec 06 t/m 7 apr 07
in compagnietheater amsterdam
echt iets om naar toe te leven een morfine sprookje idee arjan ederveen regie gerardjan rijnders
romeinse tragedies première coriolanus, julius caesar, antonius & cleopatra
6 jan t/m 8 feb 07
van william shakespeare
coproductie holland festival t/m 14 okt 06
denne een andere kijk op de wereld
het temmen van de feeks liefde tussen beul en slachtoffer
van barry atsma / esther gerritsen
van william shakespeare regie ivo van hove
t/m 10 dec 06
regie leon voorberg
t/m 29 aug 06
opening night spelen om te leven
scènes uit een huwelijk de puinhopen van een bijna ideaal huwelijk
van john cassavetes regie ivo van hove
regie ivo van hove coproductie holland festival, de munt
van ingmar bergman regie ivo van hove
intra-muros première muziektheaterstuk
productie toneelgroep amsterdam / nt gent
coproductie kaaitheater brussel
van peter verhelst
transparant / bl!indman
6, 7 sep 06 tijdens TF-1
t/m 23 dec 06
compositie & regie eric sleichim
jun 07
brussel, kaaitheater brussel, muziektheater
productie muziektheater transparant /
don carlos schreeuw om een betere wereld
bl!ndman
toneelgroep amsterdam,
in coproductie met toneelgroep amsterdam
thuis in stadsschouwburg amsterdam
van friedrich schiller regie theu boermans
oresteia première goden u vraag ik om bevrijding van deze last
productie toneelgroep amsterdam /
van aischylos regie johan simons
12 jan t/m 8 mei 07
de theatercompagnie
productie toneelgroep amsterdam / ntgent
t/m 22 sep 06
18 nov 06 t/m 20 jan 07
maeterlinck (werktitel) première de tastende mens
Prinsengracht 437
hemel boven berlijn première een golf van liefde
tamtam drie weken toneelgroep amsterdam
van maurice maeterlinck
t: (020) 531 84 84
regie christoph marthaler
f: (020) 531 84 85
ensemble toneelgroep amsterdam barry atsma, kitty courbois, jacob derwig, roeland fernhout, renée fokker, fred goessens, janni goslinga, marieke heebink, fedja van huêt, hans kesting, hugo koolschijn, hadewych minis, chris nietvelt, celia nufaar, frieda pittoors, alwin pulinckx, halina reijn, eelco smits, karina smulders, gunilla verbeke, leon voorberg, benjamin de wit (gast)acteurs o.a. de theatercompagnie, ntgent en american repertory theatre johan van assche, noraly beyer, pierre bokma, elsie de brauw, thomas cammaert, jappe claes,
en concertgebouw brugge www.toneelgroepamsterdam.nl
[email protected] 1016 HM Amsterdam
hans croiset, wine dierickx, aus greidanus jr, servé hermans, myranda jongeling, han kerckhoffs, jesse lenat, marjolein ley, joris maussen, mike reus, stephen payne, harry van rijthoven, betty schuurman, mam smith, graham valentine, steven van watermeulen, bernard white e.a. (gast)muzikanten jonathan de ceuster, dick van daele, els van daele, kris hellemans, vincent jansen, pieter jansen, thomas van lede, iris luypaers, romek aniewski e.a.
echt iets om naar toe te leven
ankie, schrijfster arjan ederveen
bouwvakkers vincent biekman appie boukhizzou
jo, vriendin van de schrijfster
willem drieling virginio papa
roeland fernhout susan marijke, uitgeefster en vriendin van jo
afwisselend gespeeld door
raymonde de kuyper angela kanu nina mispelblom beyer pip pellens diula rietveld franken
