Een leerlijn met vakdoelen en taaldoelen Marijke Peeters (taalcoördinator) Monique van Luffelen (taalsatelliet)
Taalbeleid op het Kandinsky • Schets van de geschiedenis • Stand van zaken sinds 2009
Definitie
ALLES WAT EEN SCHOOL ONDERNEEMT OM HET TAALNIVEAU VAN DE LEERLINGEN OP EEN ZO HOOG MOGELIJK PLAN TE KRIJGEN
De Dom te Keulen in zijn volle glorie
De oude Dom te Keulen rond 1200
De Dom rond 1825
De Dom van Keulen 1. 2.
3. 4. 5.
werd niet op één dag gebouwd. heeft talloze architecten en bouwmeesters gehad. Zij hadden allemaal hun eigen ideeën, die ze inzetten voor een gemeenschappelijk ideaal. staat er omdat héél de stad Keulen en uiteindelijk héél het keizerrijk zich ervoor inzette! ziet er door de jaren steeds anders uit, maar de geest achter het gebouw blijft dezelfde. heeft talloze fans én criticasters gehad:
Taalbeleid op het KC: bouwmeesters • • • •
•
Taalgericht vakonderwijs op de agenda zetten. (2005) “Iedere docent is taaldocent.” Onderzoek naar taalgebruik van docenten in de klas (2007) Taalgebruik van docenten (2008-2009) Afstudeerscriptie “Hoe is op het Kandinsky College de zorg voor leerlingen met taalproblemen georganiseerd?” (2009) AMB’s, presentaties gericht op bewustwording (2009, 2010)
3 varianten van taalbeleid 1. smalle variant 2. schoolse variant 3. zelfontwikkelende variant
Taal problemen
Voortgang & toetsing
Doorlopende leerlijnen
Taal en schoolbeleid
Taalbeleid
Taalbewuste docenten
Taalgericht vakonderwijs
Taalateliers - inhoud • Taalatelier 1 - TVO - Vet meting - Praktijkopdrachten voor observatie van taalrijke les • Taalatelier 2 - Lezen in de vakken • Taalatelier 3 en 4 - Vak-en taalleerlijnen - Taaltomtom - Taalsatellieten
Taal bij de vakken Hypothese: Wanneer docenten vakdoelen en vakspecifieke taaldoelen formuleren wordt de stap naar taalgericht vakonderwijs, met aandacht voor context, interactie en taalsteun, eerder gezet in de praktijk.
Taalateliers - doelen • Taalgericht vakonderwijs in de klas met behulp van vak- en taalleerlijnen • Andere vormen van toetsing, met behulp van taaltaken • Heldere schoolbrede criteria waar taaltaken aan moeten voldoen – Taaltomtom
Vak- en taalleerlijn Leerjaar:
1. VAKDOELEN
Wat is er van belang voor het vak? Welke stappen (subvakdoelen) moeten leerlingen zetten om tot het vakdoel te komen? 2. TAALDOELEN Welke vaktaalwoorden hebben leerlingen nodig om de subvakdoelen te bereiken? Welke schooltaalwoorden hebben de leerlingen nodig om de subvakdoelen te bereiken? Relatie tussen vaktaal en schooltaal: welke taalvaardigheid hebben leerlingen nodig om bepaalde redeneringen te omschrijven? 3. TAALTAKEN Welke taaltaken moeten leerlingen uitvoeren om de subvakdoelen te bereiken? 4. Hoe beoordeel ik of de leerlingen het vakdoel BEOORDELING hebben bereikt? Hoe beoordeel ik of de leerlingen het taaldoel hebben bereikt?
Periode 1
Periode 2
Periode 3
Periode 4
Voorbeeld aardrijkskunde • Vakdoel: leerlingen kunnen uitleggen hoe een windsysteem werkt • Taaldoelen: - Vaktaalwoorden: luchtdruk, moesson, aanlandige en aflandige wind etc. - Schooltaalwoorden: coördinaten, loodrecht, toenemen, opstijgen etc. - Relatie: leerlingen moeten uit kunnen leggen, verklaren, oorzaak en gevolg benoemen etc. • Taaltaak: presenteer in groepjes het weerbericht voor vier verschillende regio’s waarbij je uitlegt hoe een windsysteem werkt
Toelichting vak-en taalleerlijnen geschiedenis TAALTAKEN Welke taaltaken moeten leerlingen uitvoeren om de subvakdoelen te bereiken?
Leerjaar 1
Leerjaar 2
Leerjaar 3
Dagboekfragment Presentatie Werkstukje Samenvatting
Persoonlijke brief Zakelijke brief Presentatie Krantenartikel Samenvatting
Krantenartikel Dagboekfragment Presentatie Samenvatting
Introductie
Begrippen(vaktaalwo orden)
Schooltaal woorden
Personen
Jaar tallen
Hoofdlijnen De leerlingen kunnen uitleggen:
geschiedenis ongeschreven bronnen geschreven bronnen prehistorie historie tijdbalk
muurschildering Voor en na Christus
Meisje van Yde
3500 v Chr.
Hoe de jaartelling voor en na Christus loopt. Dat geschiedenis een vak is waarbij je onderzoek doet naar hoe mensen vroeger leefden waarbij je kunt uitleggen hoe wetenschappers dat onderzoeken. Dat geschiedenis zich bezig houdt met historie waarbij je het verschil kunt aangeven tussen historie en prehistorie.
Belang van bronnen aangeven en voorbeelden noemen van bronnen. Wat een tijdbalk is en dat je deze ook kunt gebruiken! §1: Leven van jagen en verzamelen .
middel van bestaan jagers en verzamelaars archeologen taakverdeling
grotschildering gereedschappen knollen rondtrekken oorzaak gevolg
Dat jagers en verzamelaars nooit op één plek konden leven door hun manier van leven waarbij je voorbeelden van voedsel kunt noemen. Verschillende voorbeelden geven van gevolgen van de manier van leven van jagers en verzamelaars.
Dat er een taakverdeling was tussen de mannen en de vrouwen waarbij je kunt aangeven wie wat deed.
Voorbeeld taaltaak geschiedenis Zakelijke brief: Advies aan uitgever van het boek over de afbeeldingen bij de paragraaf: ‘kunst in de Republiek’. Persoonlijke brief: Geschreven vanuit een personage dat leefde tijdens de Franse revolutie.
Beoordelingsmodel brief Brief
Let op:
Zijn de volgende zaken aanwezig?
Voorbeeld:
Datum en plaatsnaam
Parijs, 16 juli 1789
Aanhef
Beste ….. ,
Aanleiding schrijven
Hoe gaat het met je? Met mij….
Kern brief:
Uitleg over de historische gebeurtenis en hoe je persoon deze heeft beleefd. Start met een kernzin! Vervolg met de toelichting en eventueel voorbeelden (gebruik alinea’s.)
Aanbeveling/ hoop voor de toekomst
Hopelijk zien we elkaar snel weer en….
Slotformule:
Groet,
Naam:
Jean Pierre
Witregels tussen de verschillende briefonderdelen? Regels voor schrijven op niveau toegepast? Verwijswoorden in de brief correct? Totaal:
-
+
(0)
(1)
Heldere criteria • Streven voor de toekomst is een Taaltomtom
Knelpunten • Rol van de sectie Nederlands • Becijfering van de taaltaken • “Het blijft duwen en trekken”
Succes met uw taalbeleid! Voor vragen en suggesties:
[email protected]
