Een kwalitatief goede job is voor iedereen goed
Design Charles & Ray Eames - Hang it all © Vitra
Tom Vandenbrande
• Welke elementen spelen een rol bij het bepalen van de jobkwaliteit? • Jobkwaliteit versus welzijn van werknemers • Een goede kwaliteit van banen houdt meer mensen aan de slag
Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
2
Welke elementen spelen een rol bij het bepalen van de jobkwaliteit?
Kwaliteit van de arbeid… • Karasek • Uitbreiding JDC-model • 4 A’s • Decent work volgens ILO • Laken indicatoren van de EU • Synthese
Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
3
Kwaliteit van de arbeid … volgens Karasek
Regelmogelijkheden
leermogelijkheden
Zinloos werk
Actief werk
Passief werk
Slopend werk
Jobvereisten
stressrisico’s Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
4
Kwaliteit van de arbeid uitbreiding van JDR-model
• ‘Actieve jobs’ van Karasek met een evenwicht tussen autonomie en werkeisen. • Uitbreiding van model met sociale steun als derde dimensie
Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
5
Kwaliteit van de arbeid Vier A’s als brede omschrijving KvdA
• Arbeidsinhoud: een uitdagende baan, cf. Karasek • Arbeidsomstandigheden: in een veilige werkplek • Arbeidsvoorwaarden: met goede lonen en arbeidstijden • Arbeidsverhoudingen: met goede sociale relaties Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
6
Kwaliteit van de arbeid ILO ‘decent work agenda’ • Jobcreatie • Rechten voor werknemers: vertegenwoordiging, participatie, wetgevend kader • Sociale bescherming: veilige werkplek, arbeidstijdregelingen, familiewaarden, inkomensgarantie, gezondheidszorg • Sociale dialoog bevorderen: sterke en onafhankelijke vertegenwoordiging van werkgevers en werknemers Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
7
Kwaliteit van de arbeid Laken indicatoren van EU • • • • • • • • • •
Intrinsieke kwaliteit van de arbeid Kwalificaties en levenslang leren en opbouw van de loopbaan Gelijke kansen voor mannen en vrouwen Veiligheid en gezondheid Flexibiliteit en zekerheid Inschakeling en toegang tot de arbeidsmarkt Organisatie van het werk en evenwicht tussen beroeps- en gezinsleven Sociale dialoog en deelname van de werknemers Verscheidenheid en non-discriminatie Algemene economische prestaties en productiviteit
Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
8
Kwaliteit van de arbeid Recente synthese (Holman, Walqing project) Area
Dimension
Subdimension
Characteristics
A. Work quality
1. Work organisation
Job demands Job resources
Workload… Job discretion, social support, autonomous work groups
B. Employment quality
2. Wages 3. Security and flexibility
C. Empowerment quality
Wage level, performance related pay, benefits Security Flexibility
Contractual status Flexible working (time) arrangements
4. Skills and development
Training provided, development opportunities
5. Engagement & representation
Employee engagement and communication practices
9
Hoe de kwaliteit van de arbeid beoordelen? • Eén score • Verschillende kenmerken, verschillende types van banen • Werkbaarheidsproblemen tellen • Banen met de beste outcomes (welzijn van werknemers)
Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
10
Hoe de kwaliteit van de arbeid beoordelen? Eén score (Leschke & Watt, ETUI)
Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
11
Hoe de kwaliteit van de arbeid beoordelen? Een typologie van banen (EWCS work in progress) • • • •
•
•
•
Best quality work: interesting scores on all (22) indicators Full time balanced work: reasonable postive scores on most dimensions Part time dead end jobs: working part time and/or in jobs with limited carer prospects Work on flexible and unusual hours: good salary and a full time job, but unfavourable working time arrangements Emotionally demanding work: dealing with people outside organization, no support inside organization Heavy repetitive work: no autonomy or say, risky environment, but good working conditions Worst quality job: bad scores on most items
Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
12
Hoe de kwaliteit van de arbeid beoordelen? Werkbaarheid van de job (SERV) Werkbaarheidsmonitor taxeert 4 problemen met werkbaarheid in de baan (psychische vermoeidheid, welbevinden in het werk, leermogelijkheden, werkprivébalans) 2004
2010
Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
13
Hoe de kwaliteit van de arbeid beoordelen? Relatie tussen jobkwaliteit en gevolgen • • • •
Positie op de arbeidsmarkt (cf. jobonzekerheid) Attitudes (tevredenheid, absenteïsme, verloop) Gezondheid (mentaal, fysiek, algemeen) Opvallende vaststelling (EWCS in progress) – Kwalitatief beste banen zijn niet noodzakelijk de meest gezonde banen. Een ‘gebalanceerde’ jobkwaliteit lijkt gezonder voor werknemers – ‘Emotionele belasting’ heeft de zwaarste gevolgen voor de gezondheid van de werknemer en de duurzaamheid van de baan
Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
14
Een goede arbeidskwaliteit garandeert ook een goede arbeidskwantiteit • Huidige beleidsfocus ligt vooral op relatie arbeidskwantiteit en loonkosten – Europe 2020: 75% employment rate, ‘make work attractive’ (loonkosten, activering, opleiding) – Regeringsverklaring Di Rupo: werkzaamheidsgraad naar 73,2%, ‘het werk aantrekkelijker maken’ (loonkosten, werkloosheid, brugpensioen)
Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
15
Een keuze voor de samenleving: Jobkwaliteit ten koste van banen? • Huidige impliciete veronderstelling: dure banen kosten werkgelegenheid (cf. focus op loonkosten). Focus ligt op drukken van loonkosten. • Vraag: wat met andere elementen van jobkwaliteit?; hoeveel banen gaan verloren ten koste van een goede jobkwaliteit?
Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
16
Relatie loonkosten en werkzaamheid
•
Nauwelijks relatie loonkosten werkzaamheidgraad – Correlatie ∆LK & ∆WZM = -0.19 – Cf. lage elasticiteit – Correlatie LC & WZM = 0.62 !
•
•
Brabanthal, 8 dec 2011
Te veel nadruk op loonkosten in de ambitie om werk aantrekkelijk te maken? Lage loonkosten alleen maken werk niet noodzakelijk aantrekkelijker.
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
17
Relatie loonkosten en werkzaamheid
•
ETUI JQ index – – – –
lonen Atypische arbeid Work-life balance & arbeidstijden Arbeidsvoorwaarden en zekerheid – Training en loopbaanperspectief – Inspraak en participatie
•
•
Brabanthal, 8 dec 2011
Landen met een hoge jobkwaliteit hebben hoge jobkwantiteit! Hoge jobkwaliteit maakt werk aantrekkelijk
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
18
Conclusie
• Jobkwaliteit, moeilijk in één cijfer te meten. • Een goede balans is het best voor de gezondheid. • Goede banen zijn niet enkel voor individuele werknemers goed, ze zorgen ook voor meer banen. Actualiseren ‘sociaal pact’ met aandacht voor welzijn op het werk?
Brabanthal, 8 dec 2011
Welzijn op het werk als onderdeel van MVO
19
